About spring 2017

FREE PRESS ANOIΞΗ 2017

ζήσε μάθε νιώσε

Καλό Πάσχα!

Θανάσης Λ. Τσεκούρας ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ

Το ιατρείο παρέχει ιατρική αντιμετώπιση προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ασθενούς και με την υποστήριξη διαγνωστικού εξοπλισμού τελευταίας τεχνολογίας, προσφέρει στους ασθενείς με ενδοκρινικές διαταραχές τις πλέον σύγχρονες και αξιόπιστες μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας.

Οι κυριότερες παθήσεις που αντιμετωπίζονται στο ιατρείο είναι: · Παθήσεις θυρεοειδούς αδένα · Σακχαρώδης διαβήτης (ενηλίκων και κύησης) - Παχυσαρκία - Διαταραχές λιπιδίων · Διαταραχές εμμήνου ρύσεως - Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών - Υπογονιμότητα · Παθήσεις παραθυρεοειδών αδένων (Διαταραχές μεταβολισμού ασβεστίου - βιταμίνης D) · Οστεοπόρωση - Εμμηνόπαυση · Παθήσεις υπόφυσης /επινεφριδίων · Διαταραχές ανάπτυξης, ενήβωσης

Ρήγα Φεραίου 113, Πάτρα, Τ. 2610 620.736, Κ. 6946 462.979 tsekourasendo@gmail.com

Ωράριο Λειτουργίας Ιατρείου ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ 08:30 - 17:00 ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΜΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ

Νάντια Αποστόλου - Καλοταντάνου

ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ - ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ - ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ • Αεροστρώματα κατακλίσεων • Ανυψωτικά • Αναπηρικά αμαξίδια • Νοσοκομειακά κρεβάτια • Περιπατητήρες • Πατερίτσες αγκώνος - μασχάλης • Νάρθηκες - Κηδεμόνες • Βοηθήματα μπάνιου • Ανατομικά μαξιλάρια • Μπαστούνια • Παιδιατρικά • Κάλτσες - καλσόν διαβαθμισμένης συμπίεσης • Πιεσόμετρα • Νεφελοποιητές • Οξύμετρα • Ζυγαριές • Ηλεκτρικές κουβέρτες • Θερμοφόρες • TAPE-KINESIOTAPE • Νοσοκομειακές ρόμπες - στολές

Παραδόσεις και Εξυπηρέτηση κατ’ οίκον Συνεργασία με όλα τα ταμεία Προσιτές τιμές

you

Περιεχόμενα 10 Είναι θέμα χρόνου 16 Φόβος

Κοίταξέ τον κατάματα!

18 Αυχενικό σύνδρομο ή αυχενικός πόνος;

18

22 Η ρευματοειδής αρθρίτιδα με απλά λόγια

30 Καλοήθη ογκίδια του μαστού 33 Καπνίζω σχεδόν όλη μου τη ζωή…

36 Η άλλη πλευρά του Facebook

33

42 Καρκίνος προστάτη 46 Συχνοί τραυματισμοί στην άσκηση στο γυμναστήριο

52 Απλές λύσεις για γρήγορα και υγιεινά σνακ

56 Πώς να διαλέξω φωτογράφο για τον γάμο μου

59 Κράνος

Ας το βάλουμε καλά στο κεφάλι μας

52

kids

Άνοιξη 2017

Περιεχόμενα 62

ΣΥΝEΝΤΕΥΞΗ

Κασταμονίτη Ελένη

66 Ψυχοσωματικά συμπτώματα το παιδί μου; Είναι δυνατόν;

70 Όταν η μαμά λέει ''όχι''

και ο μπαμπάς λέει ''ναι''!

70

74 Παιδί και Οθόνη 78 Λοχεία και άσκηση 81 Μυρμηγκιές στα παιδιά 84 Το παιδί μου έχει…!

74

Και μετά τη διάγνωση τι;

88 Η διατροφή της εγκύου 93 Χρειάζονται αλήθεια

τα παιδιά γυαλιά ηλίου;

Βρείτε μας στο facebook www.facebook.com/aboutyoukids

88

Patras Travel από το 1979 με την εγγύηση και τη σιγουριά του ΚΤΕΛ Αχαΐας

PATRAS TRAVEL

Ταξιδέψτε Μαζί Μας!

Ενοικιάσεις σύγχρονων πούλμαν από 18 έως 60 θέσεις σε ανταγωνιστικές τιμές! Έκδοση Αεροπορικών - Ακτοπλοϊκών Εισιτηρίων Δωρεάν Wi-Fi Κλιματισμός Άνεση και ευκολία στο ταξίδι Φιλικό προσωπικό Σας ταξιδεύουμε με ασφάλεια και με τους πλέον έμπειρους, επαγγελματίες οδηγούς Για ταξίδια αναψυχής εσωτερικού - εξωτερικού Εκδρομές και μετακινήσεις • σχολείων • συλλόγων • σωματείων • επιχειρήσεων • τουριστικών γκρουπ

Απολαύστε το ταξίδι με το Patras Travel!

PATRAS TRAVEL

...Απολαµβάνεις ταξίδια

Τηλέφωνο: 2610 273.000 Fax: 2610 275.000 Διεύθυνση: Όθωνος Αμαλίας 25, Πάτρα E-mail: info@patras-travel.gr Website: www.patras-travel.gr

ΛΟYΗ Ι. ΜΑΡIΑ / ΚΛΙΝΙΚH ΨΥΧΟΛOΓΟΣ - ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΡΙΑ

Είναι θέμα χρόνου 10

«Άφησέ με να έρθω μαζί σου. Τι φεγγάρι απόψε! Είναι καλό το φεγγάρι, - δε θα φαίνεται που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δε θα καταλάβεις. Άφησέ με να’ρθω μαζί σου. ….. Θα καθίσουμε λίγο στο πεζούλι, πάνω στο ύψωμα, κι όπως θα μας φυσάει ο ανοιξιάτικος αέρας μπορεί να φανταστούμε κιόλας πως θα πετάξουμε, γιατί, πολλές φορές, και τώρα ακόμη, ακούω τον θόρυβο του φουστανιού μου σαν τον θόρυβο δύο δυνατών φτερών που ανοιγοκλείνουν, κι όταν κλείνεσαι μέσα σ αυτόν τον ήχο του πετάγματος νιώθεις κρουστό το λαιμό σου, τα πλευρά σου, τη σάρκα σου, κι έτσι σφιγμένος μες στους μυώνες του γαλάζιου αγέρα, μέσα στα ρωμαλέα νεύρα του ύψους, δεν έχει σημασία αν φεύγεις ή αν γυρίζεις κι ούτε έχει σημασία που άσπρισαν τα μαλλιά μου, (δεν είναι τούτο η λύπη μου η λύπη μου είναι που δεν ασπρίζει κι η καρδιά μου). Άφησε με να’ ρθω μαζί σου Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα, μοναχός στη δόξα και στο θάνατο. Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί. Άφησε με να’ρθω μαζί σου. …… Α, φεύγεις; Καληνύχτα. Όχι, δε θα έρθω. Καληνύχτα. Εγώ θα βγω σε λίγο. Ευχαριστώ. Γιατί, επιτέλους, πρέπει να βγω απ’ αυτό το τσακισμένο σπίτι.» Γιάννης Ρίτσος Απόσπασμα από το ποίημα «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος», Κέδρος, 1956

11

Κάπως βαρέθηκες, κάπως κουράστηκες, κάπως τελικά αποφάσισες να απασφαλίσεις την περόνη της χειροβομβίδας που έκρυβες κάτω από το μαξιλάρι σου τα τελευταία χρόνια και να τινάξεις τη ρουτίνα σου στον αέρα.

χρόνο και κατασπαταλάς τις μέρες και τις νύχτες σου με μαύρες σκέψεις, διλλήματα και ερωτήματα που καταλήγουν σε ερωτήματα. «Και αν κάνω αυτό;», «Και αν κάνω το άλλο;», «Και τι θα πουν οι άλλοι;», «Τίποτα δεν αλλάζει!».

Τον τελευταίο αρκετό χρόνο, κάθε βράδυ ξάπλωνες στην άκρη του κρεβατιού - ξέρεις στο μισό σου - και οι θλιβερές σου σκέψεις νύχτα τη νύχτα έφτιαξαν ένα μηχανισμό νανουρίσματος του εαυτού σου. Ένα ρυθμικό τικ-τακ σε ύφος κατεπείγοντος, άλλα ήθελες, άλλα περίμενες, άλλα έγιναν! Με έναν σχεδόν αυτιστικό τρόπο προσπαθείς να αγκαλιάσεις τον εαυτό σου και διαρκώς κάτι σου λείπει. Άλλωστε όλα τα λάθη και τα σωστά σου με μια διάθεση να αγαπήσεις και να αγαπηθείς.

Σαφώς και τίποτα δεν αλλάζει. Αφού δεν έχεις πρωτίστως αποφασίσει τι είναι εκείνο ακριβώς που θέλεις να αλλάξει. Περιγράφοντας τη δυσφορία σου γενικά είναι πολύ δύσκολο - σχεδόν αδύνατον - να βρεις μια άκρη.

Δεν μιλάω μόνο για σένα που δεν αντέχεις πια μέσα στο γάμο σου, δεν μιλάω μόνο για σένα που ενώ κακοποιείσαι κάνεις υπομονή για τα παιδιά, δεν μιλάω μόνο για σένα που κάθε νύχτα ιδρώνεις και σου κόβεται η ανάσα από τον πανικό, δεν μιλάω μόνο για σένα που η θλίψη σου κλέβει τον ύπνο, δεν μιλάω για σένα που φοβάσαι ακόμη και τον ίσκιο σου. Μιλάω και για σένα όμως. Γιατί μπορεί να μην έχει σημασία ποιο είναι το όνομά σου, αν σε λένε Μαρία, Ισμήνη ή Ερατώ, αν σε γνωρίζω ή όχι, σημασία έχει πως ακούω εκείνες τις σκέψεις που σκαλίζουν τον εκρηκτικό μηχανισμό, του δίνουν σχήμα και μορφή και τον κρύβουν στο ύψος της καρδιάς.

Ξέρεις, το παιχνίδι της φαντασίας, είναι ένα μυστήριο παιχνίδι που τις περισσότερες φορές αν εμφανιζόταν ένας μάγος και σου έκανε πραγματικότητα όλα όσα φαντάζεσαι, το πιθανότερο είναι να ήθελες να επιστρέψεις εκεί που ήσουν πριν. Γιατί όπου είσαι είναι κατά κάποιο τρόπο η επιλογή σου. Τα όνειρά σου μοιάζουν με έναν άσσο στο μανίκι που όμως πρέπει να έχεις καταλάβει καλά τη ροή του παιχνιδιού για να τον εμφανίσεις και να κερδίσεις το παιχνίδι. Λες, γκρινιάζεις, κλαις και μονίμως σκέφτεσαι «θέλω να φύγω». Ναι, να φύγεις αλλά σε ποιο σημείο ακριβώς του παιχνιδιού της ζωής σου; Είσαι εκεί; Καταλαβαίνεις τι γίνεται; Συχνά δεν ξέρεις ούτε τι γίνεται αλλά ούτε και τι θέλεις να γίνει.

Αυτό όμως που διαστρεβλώνεται είναι εκείνο το τικ-τακ. Δεν είναι νανούρισμα. Είναι προειδοποίηση. Είναι μια πίστωση χρόνου. Οφείλεις να το αναγνωρίσεις και να του προσδώσεις σημασία. Αν το αγνοήσεις θα σου διαλύσει την ψυχή. Ή απασφαλίζεις ή καταστρέφεις τον ίδιο το μηχανισμό! Δεν θα ζήσεις στο πάντα του απείρου. Ένα κομματάκι ζωής σου αντιστοιχεί μέσα στο 12

Διαρκώς λες, «θέλω άλλα πράγματα!». Ναι, ποια είναι αυτά τα άλλα πράγματα; Δεν χρειάζεται εξαρχής να τα σκεφτείς όλα, άρχισε με ένα πράγμα που σου λείπει πολύ αλλά με σιγουριά.

Και βέβαια δεν θέλεις να ρισκάρεις τίποτα. Τα θέλεις όλα δικά σου! Δεν θέλεις να χαλάσεις την οικογένειά σου. Θέλεις και την εξωσυζυγική σχέση, δεν θέλεις ο άλλος να χωρίσει από τη δική του οικογένεια γιατί τότε θα σε πιέζει, αλλά θέλεις να νοιώθεις μοναδική στη ζωή του, θέλεις να νοιώθεις τον έρωτα αλλά … δεν αλλάζεις με τίποτα την ασφάλεια της οικογένειάς σου και τελικά αδιέξοδο! Και τα βάζεις με το γάμο σου,

θυμώνεις με τις απαιτήσεις των παιδιών σου, θυμώνεις γιατί «θυσιάστηκες» και τούτη η θυσία σου «έφαγε» τα χρόνια σου. Και αυτό το να πέφτεις στην παγίδα της αλλοτινής επιθυμίας σου πώς σου φαίνεται; Ενώ πχ. είσαι γύρω στα 50, υποθέτεις στον εαυτό σου ότι θέλεις όλα όσα ήθελες στα 25 πριν παντρευτείς. Μα είναι δυνατόν να μπορείς συναισθηματικά να γυρίσεις τόσο πίσω; Στα 25 ξενυχτούσες, μεθούσες, φλέρταρες και το πρωί πήγαινες για δουλειά. Δοκίμασε να το κάνεις και στα 50! Πριν να το εξιδανικεύσεις στη φαντασία σου πάρε το ρίσκο και δοκίμασέ το! Έτσι για την αποκαθήλωση. ΄Η όχι. Γιατί είναι άγριο πράγμα να συνειδητοποιείς στα 50 ότι δεν συμπεριφέρεσαι σαν 25 όχι γιατί σε περιορίζει η οικογένειά σου αλλά γιατί εκείνη η ηλικία έχει από καιρό παρέλθει. Ας υποθέσουμε ότι απασφαλίζεις και τα τινάζεις όλα στον αέρα! «Χωρίζω», «Φεύγω», «Τέλος». Γράφοντας όλα τα παραπάνω, θέλω να καταλήξω σε εκείνο το ερώτημα που συναντώ όλο και πιο συχνά τελευταία: «Δεν την αντέχω άλλο τη μοναξιά και δεν ξέρω τι να κάνω για να βρω καινούργιους ανθρώπους. Ίσως και μια σχέση. Δεν μπορώ να βρω μια σχέση!». Έχεις δίκιο. Δεν είναι εύκολο στα 50 να βρεις καινούργιους φίλους και σχέση. Γιατί με το γάμο έχασες την εξέλιξη του δρόμου και τώρα δεν ξέρεις πώς να τον περπατήσεις. Πού να πας; Τι να κάνεις; Να βγεις στο δρόμο και να φωνάζεις «ζητείται άνθρωπος»; Μένεις μόνη, στην αρχή είσαι ευτυχισμένη, άλλωστε ο σκοπός ήταν να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο. Λοιπόν το κατάφερες! Μπορείς να βγεις όσο θέλεις, να κάνεις ό,τι θέλεις, να μη δώσεις αναφορά σε κανέναν. Τι κάνεις; Τι έχεις να κάνεις; Ποια ήταν η προσωπική σου ζωή όλα τα προ13

ηγούμενα χρόνια; Τα ενδιαφέροντά σου ποια ήταν; Τι σου άρεσε να κάνεις; Πόσα Σάββατα διεκδίκησες μια έξοδο με τις φίλες σου να πάρεις μια ανάσα; Δουλειά, παιδιά και μια χρόνια «καταγγελία» για μια μιζέρια που πάντα μα πάντα τη συνέδεες με τους άλλους. Οι άλλοι έφταιγαν. Εσύ; Πού ήσουν στη ζωή σου; Και χρόνο με τον χρόνο αρχίζεις να αγριεύεις. Θυμάσαι γιατί χώρισες; Γιατί κυρίως ήθελες να αγαπήσεις και να αγαπηθείς. Τώρα κάπως στραβά πάνε τα πράγματα αλλά δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί. Ούτε αγαπάς ούτε αγαπιέσαι. Σαν κάτι να έχει αλλάξει σε εκείνο το «μαζί» που ένοιωθες στα 25. Διεκδικείς το χώρο σου σαν τα σκυλιά και ασυνείδητα, μισοσυνειδητά «βγάζεις δόντια» στο καινούργιο. Και περνούν τα χρόνια και δεν βρίσκεις σχέση να σου ταιριάζει. Σε ενοχλούν τα ρούχα του στην ντουλάπα σου, σε αηδιάζει που ροχαλίζει, σε φοβίζει η προηγούμενη οικογένειά του, σε εκνευρίζουν τα προβλήματα υγείας του, κι εκείνο το sex πόσο προβλέψιμο και «κουρασμένο»…

Οι άνθρωποι χωρίζουν με μια τάση προς τα πίσω. Φαντάζονται πως θα επιστρέψουν εκεί ακριβώς από όπου ξεκίνησαν. Σκέφτονται πως θα κάνουν όσα στερήθηκαν, πως θα διορθώσουν τις λάθος επιλογές, πως θα ζήσουν όσα δεν έζησαν. Μα όλο αυτό το αναγνωρίζουν στα 40, στα 50, στα 60. Με την εμπειρία αυτών των χρόνων ζωής, μετά από αυτή την εμπειρία! «Σαν 25» λένε και δεν νομίζω πως δεν ξέρουν τι φέρει μαζί του αυτό το «σαν». Και το παράδοξο είναι ότι φαντάζουν βαρετοί εκείνοι οι ηλικιωμένοι που αναμασούν το «πίσω» σαν οι μεσήλικες να διαφέρουν. Ο παππούς θα αφηγηθεί την ιστορία σαν παραμύθι, ο νεότερος θα απαιτήσει το παραμύθι να πάρει σάρκα και οστά. Και τότε η μαγεία θα χαθεί. Ποτέ δεν ήμουν της άποψης να χωρίζουν οι άνθρωποι έτσι απλά γιατί βαρέθηκαν. Ίσως για να γλιτώσουν το ενδεχόμενο να ξαναβαρεθούν.

Δεν τον αντέχεις τον Άλλο όπως κάποτε αλλά παραλείπεις να σκεφτείς πως ίσως και ο Άλλος να μην αντέχει ούτε εσένα έτσι όπως σε αγρίεψε η μοναξιά σου!

Καμιά φορά σκέφτομαι εκείνο το παιχνίδι που παίζαμε παιδιά, το κυνηγητό. Με παραπέμπει στο παιχνίδι των ανθρώπων με το χρόνο. Κυνηγούν και κυνηγιούνται. Χάνουν τα 25, ακινητοποιούνται και θρηνούν.

Ζητάς να ζεις σαν 25 αλλά αξίζει να αναλογιστείς, πόσοι 25άρηδες έχουν τις δικές σου ιδιοτροπίες; Αντιλαμβάνομαι πως ούτε εύκολο, ούτε ευχάριστο είναι να τα βάλεις ευθέως με τον εαυτό σου και να σκεφτείς όλα αυτά πριν αποφασίσεις να χωρίσεις, όμως αν αναλογιστείς ότι τα πράγματα εκεί έξω δεν είναι τόσο απλά, αν συνειδητοποιήσεις πως κανείς δεν θα σου στρώσει κόκκινο χαλί για να περάσεις τις πύλες της ευτυχίας, ίσως τουλάχιστον αναγνωρίσεις στον εαυτό σου πως ήταν πολύ βολικό να φταίνε πάντα όλοι οι άλλοι. Ήταν πολύ πιο εύκολο να λυπάσαι από το να σε ψάχνεις!

Μα έστω κι αν ξέρουμε πως το δικό μας παιχνίδι είναι άγριο και δεν τελειώνει σαν εκείνο το παιδικό ας παίξουμε. Ας το θυμηθούμε. Αν πιανόμαστε χάναμε αλλά παίρναμε τη θέση του κυνηγού προσπαθώντας εμείς να πιάσουμε κάποιον άλλο. Πάντα τον πιο αδύναμο βάζαμε στο μάτι. Αυτόν για τον οποίο υποθέταμε τη δυνατότητα στον εαυτό μας να τον πιάσει. Φαντάσου όταν μας έπιαναν να μέναμε ακίνητοι στην ίδια θέση! Παιχνίδι δεν θα γινόταν. Ή φαντάσου να κυνηγούσαμε φαντάσματα που έζησαν πριν από πολλά χρόνια! Θα είμαστε εκτός παιχνιδιού. Θα μας περνούσαν για «τρελούς».

14

χα

ρά

ζωή

αι... ερία είν θ υ ε λ Ε « να ο λόγος ι!» ετα επιτρέπ

marialouipsy

15

Φόβος

Κοίταξέ τον κατάματα! Ο φόβος είναι ένα από τα πιο ανεπιθύμητα συναισθήματα. Γι’ αυτό πολύ συχνά σχεδόν όλοι μας εφαρμόζουμε συνειδητά και τις περισσότερες φορές ασυνείδητα, ένα σωρό κόλπα για να τον αποφύγουμε. ΔΡ. ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΜΑΡΟΥΛΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΟΔΡΑΜΑΤΙΣΤΡΙΑ - ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Επειδή το αίσθημα του φόβου μπορεί να μας αναστατώσει, έχουμε μια σειρά από αμυντικούς μηχανισμούς για να τον αποφύγουμε. Ο πιο συνηθισμένος είναι η άρνηση. «Όχι, δεν φοβάμαι καθόλου!». Η άρνηση μπορεί να μας οδηγήσει στο να κάνουμε μια σειρά από επικίνδυνες ενέρ16

γειες προκειμένου να αποδείξουμε ότι δεν φοβόμαστε. Επικίνδυνο οδήγημα με μεγάλες ταχύτητες και βίαια προσπεράσματα, υπερβολική χρήση αλκοόλ, υπερεκτίμηση δυνάμεων σε αθλήματα που μπορεί να προκαλέσουν ατυχήματα, οικονομικές επενδύσεις με μεγάλο ρίσκο, κλπ.

Ένας συγγενικός αμυντικός μηχανισμός της άρνησης είναι η υποτίμηση. Υποτιμούμε τον φόβο θέλοντας έτσι να μικρύνουμε την επίδραση που έχει επάνω μας. Μπαίνουμε σε καταστάσεις που μας τρομάζουν με την πεποίθηση ότι εμείς θα αλλάξουμε τα πράγματα. Έχουμε για παράδειγμα έναν γονιό μεγάλης ηλικίας και του εμπιστευόμαστε να φροντίσει το μικρό παιδί μας, υποτιμώντας τις κινητικές του δυσκολίες και βάζοντας κατά κάποιο τρόπο σε κίνδυνο και το μικρό παιδί μας. Μια άλλη μορφή άμυνας απέναντι στο φόβο είναι η προβολή. «Όχι δεν φοβάμαι εγώ, εσύ φοβάσαι και γι’ αυτό δεν μπαίνουμε σε αεροπλάνο». «Ο Γιωργάκης φοβήθηκε και γι’ αυτό κατεβήκαμε από τα ποδήλατα και ήρθαμε με τα πόδια». Αυτά είναι δύο απλά παραδείγματα προβολής του φόβου μας σε ένα άλλο άτομο. Πολλές φορές κάποιος γονιός προβάλλει χωρίς να το καταλαβαίνει τον δικό του φόβο πάνω στο παιδί του, με αποτέλεσμα το παιδί να αρχίσει να φοβάται κάτι που δεν θα φοβόταν. Λέει ο γονιός για παράδειγμα, «πρόσεχε είναι σκοτεινά», και το παιδάκι αρχίζει να φοβάται το σκοτάδι.

Έναν αμυντικό μηχανισμό που παρατηρούμε ξεκάθαρα στα παιδιά είναι η ενδοβολή όταν τα βλέπουμε να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες τους μιμούμενα κάποιο ισχυρό πρότυπο, συνήθως έναν γονιό. Τα βλέπουμε να συμπεριφέρονται με εκφράσεις και λόγια που θα χρησιμοποιούσε η μαμά τους ή ο μπαμπάς τους. Η ενδοβολή είναι ένας αμυντικός μηχανισμός που δεν διακρίνεται εύκολα στους ενήλικες γιατί θεωρούμε απλά ότι είναι φυσικό να “μοιάζουν” με κάποιον γονιό τους. Στα παιδιά όμως το διακρίνουμε εύκολα ως “μικρομέγαλη” συμπεριφορά. Η μετάθεση επίσης είναι πολύ συχνή στρατηγική για να αντιμετωπίσουμε το φόβο. Κάποιο παιδί φοβάται να τα βάλει στο σχολείο με κάποιον άλλο συμμαθητή αλλά επιστρέφοντας στο σπίτι μπορεί να επιτεθεί στο μικρό του αδελφάκι ή στο κατοικίδιο του σπιτιού. Ανάλογα, ένας ενήλικας μπορεί να διστάσει να διεκδικήσει το δίκιο του με το αφεντικό του αλλά επιστρέφοντας στο σπίτι μπορεί να επιπλήξει τη γυναίκα του για ασήμαντο λόγο και μετά να βάλει τις φωνές στα παιδιά του!

Τα παραπάνω τεχνάσματα βασίζονται σε μια μορφή διαστρέβλωσης της πραγματικότητας προκειμένου το άγχος που δημιουργείται από την παρουσία του φόβου να μειωθεί. Υπάρχει όμως και μια άλλη στρατηγική που ακολουθούμε οι άνθρωποι, που βασίζεται στην αποφυγή της πραγματικότητας και αυτή είναι η λεγόμενη απόσυρση. Το άτομο αποφεύγει να κάνει πράγματα που φοβάται είτε βρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες, είτε με το να κλείνεται μέσα ή μέσα στον εαυτό του.

Οι παραπάνω αμυντικοί μηχανισμοί που αναφέραμε είναι ανθρώπινοι, με την έννοια ότι δεν υποδηλώνουν απαραίτητα πως το άτομο είναι φοβικό ή πάσχει από κάποια διαταραχή. Ωστόσο, όταν ένας ενήλικας ή ένα παιδί συμπεριφέρεται διαρκώς αμυντικά, τότε είναι καλό να δεχθεί βοήθεια από κάποιον ειδικό προκειμένου να αποκτήσει αυτογνωσία και να μπορέσει να αντιμετωπίσει τους φόβους του χωρίς να χρειάζεται να τους διαστρεβλώνει ή να τους αποφεύγει.

Η ανάγκη για απόλυτο έλεγχο είναι επίσης συχνά απαντώμενη αμυντική στρατηγική από τα άτομα που φοβούνται το φόβο τους! Πολύ συχνά τη συναντάμε σε γονείς όταν επιδεικνύουν υπερπροστατευτική συμπεριφορά προς τα παιδιά τους.

Το να κοιτάξουμε το φόβο κατάματα μπορεί προσωρινά να μας αγχώσει αλλά με την κατάλληλη υποστήριξη μπορεί να μας δυναμώσει και να μας βοηθήσει να ζήσουμε μια γεμάτη ζωή, χωρίς υπερβολές αλλά και χωρίς στερήσεις.

17

Αυχενικό

Σύνδρομο ή Αυχενικός Πόνος; Ο όρος αυχενικό σύνδρομο χρησιμοποιείται λανθασμένα από την ιατρική κοινότητα λόγω του ότι έχει επικρατήσει εδώ και πολλά χρόνια στο ευρύ κοινό. Ο όρος είναι γενικός και δεν παραπέμπει σε εξειδικευμένη ιατρική διάγνωση αλλά σε ομάδα συμπτωμάτων. Επίσης ο όρος "σύνδρομο" παραπέμπει λανθασμένα τον ασθενή σε μια μόνιμη βλάβη, σε κάτι το οποίο δεν θα ξεπεράσει. ΜΠΕΤΣΟΣ ΑΡ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ PT, OMT, MTT / ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤHΣ, ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚOΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤHΣ ΜΕ ΧΕΙΡΙΣΜΟYΣ, MEDICAL TRAINING THERAPIST

18

Οι αλλοιώσεις στην περιοχή του αυχένα που είναι οι πιο συχνές μιας και οι βλάβες ποικίλουν είναι: ◘ Βλάβη μεσοσπονδύλιου δίσκου ◘ Στένωση του τρήματος ΑΜΣΣ ◘ Facet ◘ Μπλοκ ρίζας νευρικού ιστού ◘ Σπονδυλόλυση ◘ Σπονδυλολίσθηση

Τα προβλήματα που συναντούμε πιο συχνά είναι αυτά του μεσοσπονδύλιου δίσκου όπου προβληματίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων παγκοσμίως. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από: 1. Τον ινώδη δακτύλιο ο οποίος μοιάζει σαν δυνατός τροχός αυτοκινήτου, έχει κυκλοτερείς στρώσεις κολλαγόνων ιστών με στόχο να κρατά τον πηκτοειδή πυρήνα στο κέντρο του δίσκου.

2. Τον πηκτοειδή πυρήνα ο οποίος έχει την μορφή του ζελέ, πλούσιος σε νερό 90% και ανεκτικός σε φορτία. Αυτά τα δυο στοιχεία όταν είναι υγιή, μας προσφέρουν σταθερότητα μεταξύ των δύο σπονδύλων που αρθρώνονται με τον μεσοσπονδύλιο δίσκο αλλά και απορροφητικότητα στις πιέσεις που δεχόμαστε στη σπονδυλική στήλη.

Αιτίες στένωσης του τρήματος των δίσκων είναι η δισκοκήλη, η μείωση του ύψους του μεσοσπονδύλιου δίσκου, η οστεοπόρωση, η διόγκωση των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων (facet). Οι αρθρώσεις facet ελέγχουν και κατευθύνουν τις κινήσεις της σπονδυλικής στήλης κάμψης-έκτασης, πλαγιάς κάμψης και στροφής. Οι facet προκαλούν και αυτές αυχενικό πόνο όταν μπλοκάρουν, όταν έχουν εκφυλιστική αρθρίτιδα (σπονδυλοαρθρίτιδα) κ.α.

Οι ρήξεις λοιπόν του ινώδη δακτυλίου του δίσκου έχουν σαν αποτέλεσμα την μετατόπιση του πυρήνα προς το σημείο της ρήξης και την διόγκωση του δίσκου προς το σημείο αυτό (δισκοκήλη). Αυτή η εκφύλιση του μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να πιέζει άμεσα μια ρίζα νεύρου με αποτέλεσμα τη φλεγμονή αυτού ή να δημιουργεί στένωση στο τρήμα που σχηματίζεται ανάμεσα από τα δυο σώματα των σπονδύλων ώστε να εξέρχεται η ρίζα του νεύρου.

Οι αιτίες του αυχενικού πόνου όπως έγραψα και στην αρχή, ποικίλουν και το πιο σημαντικό για μια θεραπεία αυτών είναι η αξιολόγηση και η διαφοροδιάγνωση των συμπτωμάτων.

19

Στην πρώτη φάση της θεραπείας η συνεργασία του γιατρού και του φυσικοθεραπευτή είναι πολύ σημαντική και προσφέρει την απαραίτητη αίσθηση ασφάλειας στο άτομο το οποίο πάσχει, μιας και στην πρώτη φάση της θεραπείας και ανάλογα την αιτία, είναι πολύ σημαντική η διαχείριση του πόνου και των συμπτωμάτων του ασθενούς με φυσικά ή φαρμακευτικά μέσα. Στη δεύτερη φάση της θεραπείας και ανάλογα με την αιτία του προβλήματος χρησιμοποιούμε: Manual Therapy: έλξεις για αποσυμπίεση του μεσοσπονδύλιου δίσκου, κινητοποιήσεις των αρθρώσεων των facet σε περίπτωση που είναι μπλοκαρισμένες κ.α. Κινητοποίηση νευρικού ιστού: είναι κινήσεις ολίσθησης του νεύρου ή διάτασης αυτού με αποτέλεσμα την αποσυμπίεσή του από ένα μηχανικό ερεθισμό.

Kinetic control: κινητικός έλεγχος αρθρώσεων, μυών. Εκπαίδευση καλής στάσης και κίνησης. Εργονομία στις καθημερινές δραστηριότητες.

Tecar Therapy: υψηλής συχνότητας ρεύμα με συνεχή εναλλαγή της πολικότητάς του. Δημιουργεί ένα ευχάριστο αίσθημα ανακούφισης στον ασθενή και συνδυάζεται αρμονικά με την μέθοδο του Manual Therapy. Στην τρίτη φάση της θεραπείας εντάσσουμε τους ασθενείς στη θεραπευτική άσκηση.

Manual Therapy έλξη αυχένα. Μοντέλο: Δημήτρης Βεργίνης ''ΑΠΟΛΛΩΝ BC''

20

Medical training therapy: έχει στόχο την επανένταξη του ατόμου στην καθημερινότητα, την ενδυνάμωση των μυών, την κινητοποίηση των αρθρώσεων, την καθημερινή του εξάσκηση με συγκεκριμένο πρόγραμμα ασκήσεων.

Φυσικοθεραπεία | Θεραπευτική Άσκηση | Manual Therapy Tecar Therapy | Aνάλυση Στάσης - Βάδισης | Κατασκευή Πελμάτων

ΜΠΕΤΣΟΣ ΑΡ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ PT, OMT, MTT Φυσικοθεραπευτής Ορθοπαιδικός θεραπευτής με χειρισμούς Medical training therapist

Π.Ε.Ο. Αθηνών 5Ε, Ρίο Πάτρας Τηλ.: 2610 911.513 | Fax: 2610 911.514 e-mail: info@physiokinesis.gr www.physiokinesis.gr

Η ρευματοειδής

αρθρίτιδα

με απλά λόγια Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να εμφανίζεται ως νόσος των αρθρώσεων. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Είναι νόσος του ανοσοποιητικού συστήματος το οποίο στρέφεται εναντίον των αρθρώσεων, προκαλώντας χρόνιο πόνο και μη αναστρέψιμη βλάβη. Είναι αρκετά συχνή νόσος, και προσβάλλει περίπου το 0.8% του πληθυσμού (δηλ. περίπου 8/1000 άτομα). Συχνότερα προσβάλλονται οι γυναίκες σε αναλογία 3/1, και κυρίως μέσης ηλικίας αλλά η νόσος μπορεί να παρουσιαστεί σε κάθε ηλικία, από μικρά παιδιά μέχρι υπερήλικες. ΚΑΡOΚΗΣ ΔΗΜHΤΡΗΣ / ΙΑΤΡΟΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ

22

Είναι χρόνια διαταραχή

Τα αίτια δεν είναι γνωστά

Η βλάβη στις αρθρώσεις προκαλείται από φλεγμονή, μια διαδικασία που σε κανονικές συνθήκες χρησιμοποιεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα για να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις και να επουλώσει τα τραύματα. Φυσιολογικά, μόλις ο οργανισμός απαλλαγεί από τη λοίμωξη, η φλεγμονή υποχωρεί. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα όμως, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αναγνωρίζει – λανθασμένα – ορισμένα δικά του κύτταρα ή όργανα ως ξένα και στρέφεται εναντίον τους. Αυτό προκαλεί βλάβη στις αρθρώσεις και σε άλλα όργανα.

Κανείς δεν γνωρίζει γιατί το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται εναντίον των υγιών αρθρικών κυττάρων στους ασθενείς που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα ή τι είναι αυτό που πυροδοτεί τη νόσο. Ορισμένα πράγματα που γνωρίζουμε είναι τα εξής:

Η βλάβη που προκαλεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να συνεχίζεται, ακόμα και όταν ο πόνος και η φλεγμονή ελέγχονται με παυσίπονα. Αυτά τα φάρμακα δεν επηρεάζουν τη διαδικασία της νόσου που καταστρέφει τις αρθρώσεις και τα οστά. Η βλάβη αυτή είναι μόνιμη. Αντίθετα με πολλά τραύματα που επουλώνονται με το χρόνο, η καταστροφή των αρθρώσεων που προκαλεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν είναι αναστρέψιμη. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη προσέλευση και η συνεργασία με τον ειδικό γιατρό, ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση και να ξεκινήσει η κατάλληλη θεραπεία που μπορεί να βοηθήσει να επιβραδυνθεί ή να σταματήσει η πρόοδος της νόσου. Είναι εξελισσόμενη νόσος Αν η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά, η βλάβη μπορεί να επεκταθεί. Ξεκινά από τον αρθρικό υμένα, στη συνέχεια εξαπλώνεται στους χόνδρους και τελικά διαβρώνει τα οστά. Σκεφτείτε ένα ποτάμι που διατρέχει μια κοιλάδα. Κάθε μέρα που περνάει το έδαφος διαβρώνεται, καταστρέφεται από το νερό. Με τον ίδιο τρόπο, αν η ρευματοειδής αρθρίτιδα προχωρήσει χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, οι αρθρώσεις μπορεί να συνεχίσουν να φθείρονται.

◘ Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να είναι κληρονομική. Συχνά προσβάλλει μέλη της ίδιας οικογένειας αλλά τα ακριβή γενετικά αίτια, εφόσον υπάρχουν, δεν είναι γνωστά. ◘ Δεν είναι μεταδοτική. ◘ Είναι πιο διαδεδομένη στις γυναίκες, αφού εμφανίζεται τουλάχιστον τρεις φορές συχνότερα από ό,τι στους άνδρες. ◘ Ίσως σχετίζεται με τη διαδικασία γήρανσης. Ο κίνδυνος ανάπτυξης ρευματοειδούς αρθρίτιδας αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας. ◘ Ίσως σχετίζεται με αρκετούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, περιλαμβανομένου του καπνίσματος. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ενώ τελευταία έχει βρεθεί ότι τα χαλασμένα δόντια (περιοδοντίτιδα) μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου. ◘ Η έρευνα για τα αίτια της ρευματοειδούς αρθρίτιδας συνεχίζεται. Μπορεί να επηρεάσει πολλές πλευρές της ζωής του / της ασθενούς Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να έχει επιπτώσεις σε διάφορες πλευρές της ζωής του/της ασθενούς. Πρέπει να αντιμετωπιστούν όχι μόνο τα σωματικά συμπτώματα που εμφανίζονται και οι τυχόν συνέπειες ή παρενέργειες της θεραπείας, αλλά και οι ψυχολογικές επιπτώσεις της νόσου. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κρίσιμοι παράγοντες Επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα επιδεινώνεται με το χρόνο, είναι σημαντικό να γίνει η διάγνωση όσο το δυνατόν νωρίτερα 23

και να ξεκινήσει η θεραπεία που μπορεί να βοηθήσει να σταματήσει η προοδευτική καταστροφή των αρθρώσεων. Η έρευνα δείχνει ότι αυτός είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος καταπολέμησης της νόσου. Αν υπάρχουν συμπτώματα που υποδηλώνουν πιθανή ρευματοειδή αρθρίτιδα, μην καθυστερήσετε να απευθυνθείτε στον ειδικό γιατρό (ρευματολόγο). Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα που υποδηλώνουν πιθανή ρευματοειδή αρθρίτιδα; ● Πόνος στις αρθρώσεις με θερμότητα και οίδημα, ιδιαίτερα στους καρπούς και τις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών, αλλά και σε άλλες αρθρώσεις όπως τα γόνατα και οι ποδοκνημικές. ● Πόνος σε περισσότερες από μια αρθρώσεις ταυτόχρονα. ● Αίσθημα κόπωσης. ● Πρωινή δυσκαμψία των αρθρώσεων που διαρκεί μία ώρα ή περισσότερο. ● Περιορισμένη κίνηση ή λειτουργία των αρθρώσεων. ● Ανώδυνα οζίδια κάτω από το δέρμα των αγκώνων και των χεριών. ● Χαμηλός πυρετός. ● Αδυναμία. (Παρακαλούμε σημειώστε ότι αυτή η λίστα δεν είναι επίσημο διαγνωστικό εργαλείο. Σκοπός της είναι να βοηθήσει να αναγνωριστούν τα συμπτώματα που προκαλεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Μόνον ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει αν υπάρχει ρευματοειδής αρθρίτιδα, καθώς και άλλες παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα). Υπάρχουν εξετάσεις για την ρευματοειδή αρθρίτιδα; Αν και δεν υπάρχει μια και μόνη παθογνωμονική εξέταση για την οριστική διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ο γιατρός μπορεί να ελέγξει αν υπάρχουν διάφοροι δείκτες στις εξετάσεις αίματος, που μπορεί να βοηθήσουν να τεθεί πιθανή διάγνωσή της.

24

Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ) και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) μετρούν το επίπεδο φλεγμονής στον οργανισμό. Ο ρευματοειδής παράγοντας είναι ένα αντίσωμα που ανιχνεύεται σε αρκετούς (αλλά όχι σε όλους) ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ιδιαίτερα χρήσιμος για την έγκαιρη ανίχνευση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι ο προσδιορισμός ειδικών αντισωμάτων έναντι μιας ουσίας που ονομάζεται κυκλικό κιτρουλινοποιημένο πεπτίδιο (αντιCCP αντισώματα). ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ανίχνευση ρευματοειδούς παράγοντα ή/και αντι-CCP αντισωμάτων σε καμία περίπτωση δεν στοιχειοθετεί διάγνωση της νόσου. Η διάγνωση της αρθρίτιδας είναι κλινική, και υπάρχουν αρκετοί ασθενείς με κλασσική ρευματοειδή αρθρίτιδα και αρνητικό ρευματοειδή παράγοντα, όπως και πολλοί άνθρωποι με θετικά αντισώματα που όμως δεν έχουν νόσο. Μια άλλη πολύ χρήσιμη εξέταση είναι η ανάλυση του αρθρικού υγρού που περιβάλλει τις αρθρώσεις, ώστε να επιβεβαιωθεί η παρουσία φλεγμονώδους νόσου. Το υγρό αυτό μπορεί να ληφθεί με παρακέντηση από πρησμένες αρθρώσεις (πχ. γόνατα κ.α).

Θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας Η σύγχρονη αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στηρίζεται στα ευρήματα των μελετών που δείχνουν ότι η ρευματοειδής αρθρίτιδα ανταποκρίνεται καλύτερα στη θεραπεία, όταν αυτή ξεκινήσει έγκαιρα. Ο στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη ή ο έλεγχος της καταστροφής των αρθρώσεων και η μείωση των συμπτωμάτων. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε αντιρευματικά φάρμακα τροποποιητικά της νόσου (DMARD) σε πρώιμο στάδιο

της θεραπείας. Ο θεράπων γιατρός θα παρακολουθεί την βελτίωση των συμπτωμάτων και τυχόν παρενέργειες από τα φάρμακα. Τα DMARD που μπορεί να χρησιμοποιηθούν είναι: Μεθοτρεξάτη, Υδροξυχλωροκίνη, Λεφλουνομίδη, Σουφασαλαζίνη, Αζαθιοπρίνη, Κυκλοσπορίνη. Η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου είναι ευθύνη του θεράποντα ιατρού, μετά από κατάλληλη ενημέρωση και συναίνεση του ασθενούς. Η μεθοτρεξάτη είναι το πιο συχνά συνταγογραφούμενο DMARD και βελτιώνει αποτελεσματικά τα συμπτώματα της νόσου όταν χρησιμοποιείται μόνη της ή με άλλα DMARDs, ή με άλλα φάρμακα που ονομάζονται τροποποιητές βιολογικής απάντησης (βιολογικοί παράγοντες).

Ο ασθενής λαμβάνει ενεργά μέρος στην απόφαση για την κατάλληλη θεραπευτική επιλογή, αφού ενημερωθεί από το γιατρό του, και αυτό ίσως είναι το πρώτο βήμα για να αισθανθεί καλύτερα, τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά. Τροποποιητές βιολογικής απάντησης Οι βιολογικοί παράγοντες αποτελούν ελπιδοφόρα θεραπευτική επιλογή για την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Επιδρούν στον οργανισμό, μειώνοντας τη φλεγμονή και ανακουφίζοντας από τον πόνο, ενώ καταπολεμούν τη νόσο. Αυτά τα φάρμακα - abatacept, adalimumab, anakinra, certolizumab, etanercept, golimumab, infliximab, tocilizumab και rituximab - βοηθούν να επιβραδυνθεί η εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Συνταγογραφούνται για ασθενείς που δεν πετυχαίνουν τους στόχους της θεραπείας με DMARD, ή συνταγογραφούνται μαζί με DMARD για μεγαλύτερο όφελος. Χρήσιμες συμβουλές για ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα Μιλήστε ανοιχτά με το γιατρό σας! Συζητείστε οπωσδήποτε με το γιατρό σας για τα συμπτώματα και την εξέλιξη της ασθένειάς σας. Εσείς και ο γιατρός σας μπορείτε να επιλέξετε την θεραπεία που σας ταιριάζει. Όσες περισσότερες πληροφορίες μοιραστείτε μαζί του, τόσο καλύτερα θα μπορέσει να σας βοηθήσει. Μην ντραπείτε να θέσετε ερωτήσεις στον γιατρό σας. Φτιάξτε εκ των προτέρων έναν κατάλογο ερωτημάτων για να μην ξεχάσετε τίποτα. Αναγνωρίστε τα συναισθήματα και τις ανησυχίες που σας προκαλεί η πάθησή σας, όπως και τα προβλήματα που ίσως δημιουργούνται στο οικογενειακό, φιλικό και εργασιακό σας περιβάλλον και στην προσωπική σας ζωή. Μιλήστε γι’ αυτά στο γιατρό σας.

25

Σιγουρευτείτε ότι κατανοείτε τις πληροφορίες που σας δίνει ο γιατρός σας. Μπορείτε κάλλιστα να του πείτε «Δεν καταλαβαίνω». Μάθετε περισσότερα για την ρευματοειδή αρθρίτιδα. Έτσι θα είναι ευκολότερο να συζητήσετε με το γιατρό σας τις θεραπευτικές επιλογές που έχετε.

Ζώντας με την ρευματοειδή αρθρίτιδα Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, όπως και πολλές ρευματικές παθήσεις, είναι χρόνιο νόσημα. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε έναν υγιή τρόπο ζωής. Προσέξτε το βάρος σας. Το υπερβολικό βάρος μπορεί να επιβαρύνει τους γοφούς και τα γόνατά σας, γι’ αυτό ρωτήστε το γιατρό σας αν ενδείκνυται να ακολουθήσετε πρόγραμμα απώλειας βάρους. Να ασκείστε τακτικά. Οι ασκήσεις που βελτιώνουν τα όρια της κίνησης, της δύναμης και της αντοχής σας μπορεί να βοηθήσουν. Μιλήστε με το γιατρό σας ή τον φυσικοθεραπευτή σας για να ξέρετε ποιες ασκήσεις είναι κατάλληλες για σας. Πάρτε μέτρα για να παραμείνετε όσο το δυνατόν υγιείς (πχ. αντιγριππικός εμβολιασμός κλπ). Οργανωθείτε. Οργανώστε τη δουλειά σας και το σπίτι σας με κατάλληλο τρόπο, 26

ώστε να έχετε εύκολη πρόσβαση στα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε συχνά. Ντυθείτε εύκολα και άνετα. Υπάρχουν απλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε όταν ντύνεστε, που θα σας βοηθήσουν να ελαχιστοποιήσετε την πίεση στις αρθρώσεις σας: ◘ Ετοιμάζετε τα ρούχα που θα φορέσετε από την προηγούμενη νύχτα, όταν οι αρθρώσεις σας δεν είναι τόσο δύσκαμπτες. ◘ Δένετε από πριν τις γραβάτες ή τα φουλάρια σας και αφήνετε τον κόμπο δεμένο. Έτσι τα χέρια σας δεν καταπονούνται. ◘ Φοράτε φαρδιά ρούχα με μεγάλα ανοίγματα για να μπορείτε να ντύνεστε και να γδύνεστε εύκολα. ◘ Διαλέγετε άνετα παπούτσια που δένονται εύκολα και μειώνουν ή εξαλείφουν την πίεση στα πόδια. ◘ Σκεφτείτε προνοητικά όταν ταξιδεύετε. Να μερικές απλές πληροφορίες που μπορείτε να πάρετε υπόψη σας όταν ταξιδεύετε: ● Κάντε έγκαιρα τις κρατήσεις σας για να εξασφαλίσετε ότι θα καλυφθούν οι ανάγκες σας. ● Φυλάτε τα φάρμακά σας και άλλα σημαντικά πράγματα σε μια ελαφριά τσάντα εύκολη στο κουβάλημα. Θυμηθείτε να ακολουθείτε τις συστάσεις που αφορούν τις συνθήκες φύλαξης των φαρμάκων. ● Επωφεληθείτε της δυνατότητας που σας παρέχεται να επιβιβάζεστε πρώτοι στο αεροπλάνο για να ελαχιστοποιήσετε τις δυσκολίες της επιβίβασης. ● Πάρτε ελαφριά πράγματα στις αποσκευές σας και χρησιμοποιήστε ελαφριές βαλίτσες με ρόδες. ● Διατηρείτε θετική στάση (συμπεριφορά). Η θετική στάση μπορεί να βελτιώσει την πνευματική και σωματική σας λειτουργικότητα. ● Μιλήστε με το γιατρό σας αν η ρευματοειδής αρθρίτιδα σας επηρεάζει συναισθηματικά. Ο γιατρός σας μπορεί να σας υποδείξει τρόπους που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε αυτά τα συναισθήματα.

● Βοηθήστε τους άλλους να κατανοήσουν την πάθησή σας. Όταν γίνει σε σας διάγνωση της νόσου, η οικογένεια και οι φίλοι σας μπορεί να μην γνωρίζουν ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι να σας βοηθήσουν. Μερικές χρήσιμες πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να τους εξηγήσετε τι αντιμετωπίζετε είναι οι εξής: ◙ Προσπαθήστε να τηλεφωνείτε τακτικά σε φίλους ή μέλη της οικογένειάς σας. Η διατήρηση της επαφής μαζί τους διευκολύνει τη συζήτηση για το πώς σας επηρεάζει η νόσος. ◙ Μάθετε για την ρευματοειδή αρθρίτιδα. Όσο περισσότερα γνωρίζετε, τόσο καλύτερα μπορείτε να την εξηγήσετε στους άλλους. ◙ Να είστε άμεσοι. Να λέτε τους φίλους και στην οικογένειά σας τι χρειάζεστε. ◙ Εκπαιδεύστε τους φίλους και την οικογένειά σας σχετικά με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. ◙ Εξηγήστε στην οικογένεια και στους φίλους σας ότι ο πόνος ή η δυσκαμψία που νιώθετε μπορεί να ποικίλλουν. Ζητήστε τους να δείξουν κατανόηση αν χρειαστεί να αλλάξετε ή να αναβάλετε δραστηριότητες που έχετε προγραμματίσει μαζί τους. ◙ Όταν συναντιέστε με τους φίλους και την οικογένειά σας, σχεδιάστε δραστηριότητες στις οποίες μπορείτε να συμμετέχετε. ◙ Μην αντιμετωπίζετε απλά την ρευματοειδή αρθρίτιδα, αντιπαλέψτε την. ◙ Μιλήστε ανοιχτά στον/στην σύντροφό σας. Η ειλικρινής έκφραση των συναισθημάτων σας θα διατηρήσει τη σχέση σας υγιή και θα επιτρέψει στον / στην σύντροφό σας να σας βοηθήσει. ◙ Να γελάτε! Έχει αποδειχτεί ότι το γέλιο ανακουφίζει από τον πόνο και μάλιστα ότι μπορεί να βοηθήσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα. ◙ Κοιτάζετε μπροστά! Αν και το να ζείτε με την ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν είναι εύκολο, δεν πρέπει να χάσετε την αισιοδοξία σας για το μέλλον. Πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι γνωρίζοντας περισσότερα για την πάθησή σας και τη θεραπεία της,

θα μπορέσετε να απολαύσετε τη ζωή σας πληρέστερα. ◙ Να είστε καλά πληροφορημένοι. Το να μαθαίνετε όσο το δυνατόν περισσότερα για την πάθησή σας είναι ένας άλλος τρόπος να αντιμετωπίζετε ενεργητικά τη ζωή σας με την ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η γνώση σάς δίνει αυτοπεποίθηση να μιλήσετε στους ανθρώπους που φροντίζουν την υγεία σας για τις ανάγκες και τις ανησυχίες σας. Οι σύλλογοι ασθενών μπορούν να σας δώσουν τη δυνατότητα επιπλέον ενημέρωσης, ψυχολογικής υποστήριξης και συναναστροφής με ασθενείς που έχουν τα ίδια προβλήματα. Χρήσιμοι σύνδεσμοι: Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α) http://www.arthritis.org.gr Σύλλογος Ρευματοπαθών Πάτρας http://srpatras.gr

ΚΙΝΤΗΣ ΓΕΩΡ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος • ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ • ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ • ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ - ΘΗΛΑΣΜΟΣ • ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ • ΠΑΙΔΙΑ - ΕΦΗΒΟΙ • ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ • ΑΘΛΗΤΕΣ

ΔΕΧΕΤΑΙ ΜΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ Μαιζώνος 13, Πάτρα Τηλ.: 2610 422.621, 6981 052 392 e-mail: spiroskintis@gmail.com 27

O διεθνώς βραβευμένος ιατρικός όμιλος Cosmetic Derma Medicine Medical Group με ηγετική θέση στον χώρο της αισθητικής δερματολογίας, της πλαστικής χειρουργικής και της μεταμόσχευσης μαλλιών, μετά την επιτυχημένη πορεία της στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, βρίσκεται πλέον και στην καρδιά της Πάτρας (Ρήγα Φεραίου 98 - 100 & Γεροκωστοπούλου, Πάτρα). Εκεί όπου η εξελιγμένη ιατρική τεχνολογία συναντά την επιστημονική εξειδίκευση, οι πλέον σύγχρονες θεραπείες αντιγήρανσης, αποτρίχωσης και λιπόλυσης είναι διαθέσιμες από την κλινική Cosmetic Derma Medicine, ενώ ακόμη και τα πιο απαιτητικά προβλήματα τριχόπτωσης και αραίωσης μαλλιών αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά από το έμπειρο ιατρικό προσωπικό της κλινικής Advanced Hair Clinics του ιατρικού ομίλου.

H κλινική Cosmetic Derma Medicine του ιατρικού ομίλου Cosmetic Derma Medicine Medical Group, διακρίνεται για την εμπειρία και την εξειδίκευσή της στην Κλινική Αισθητική Δερματολογία και την Πλαστική Χειρουργική.

Σε ένα μοντέρνο χώρο στο κέντρο της Πάτρας, μπορείτε να επιλέξτε τη θεραπεία που σας ενδιαφέρει μέσα από ένα ευρύ φάσμα ιατρικών υπηρεσιών. Θεραπείες ανάπλασης και αναδόμησης (Μεσοθεραπεία βλαστοκυττάρων PRP, Fractional CO2 Laser Ανάπλασης, Δερμοαπόξεση με Μικροκρυστάλλους, Χημικό Peeling), θεραπείες αντιγήρανσης (Θεραπεία Botox & Υαλουρονικού Οξέος, Αναίμακτο Lifting με Νήματα), αποτρίχωση με τελευταίας γενιάς Laser Αλεξανδρίτη και θεραπείες λιπόλυσης (Laser Λιποαναρρόφηση SmartLipo, Κρυολιπόλυση, Θεραπεία Κυτταρίτιδας Cavitation-RF) είναι διαθέσιμες και εφαρμόζονται από έμπειρο ιατρικό προσωπικό. Η καταρτισμένη ιατρική ομάδα της κλινικής, αξιοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία και την πολύχρονη εμπειρία της, εξασφαλίζει άριστο επίπεδο υπηρεσιών για τέλειο πρόσωπο και σώμα.

H Advanced Hair Clinics είναι η πλέον εξειδικευμένη κλινική μεταμόσχευσης

μαλλιών, βραβευμένη ως η Καλύτερη Κλινική Μεταμόσχευσης Μαλλιών στον Κόσμο για το 2016 (Best International Hair Clinic 2016) από τον διεθνή, μη κερδοσκοπικό οργανισμό IMTJ. Η κλινική Advanced Hair Clinics έχει τιμηθεί και για την ποιότητα των υπηρεσιών της από τον θεσμό Healthcare Business Awards το 2016.

Τα σύγχρονα εποπτικά μέσα και η καταρτισμένη ιατρική ομάδα της κλινικής αναλαμβάνουν τη διάγνωση και τη θεραπεία της γυναικείας και της ανδρικής τριχόπτωσης και της αραίωσης μαλλιών. Η επαναστατική μεσοθεραπεία βλαστοκυττάρων PRP αποκαθιστά συντηρητικά με εντυπωσιακά αποτελέσματα το πρόβλημα της αραίωσης μαλλιών ενώ θεαματικά και απολύτως φυσικά είναι τα αποτελέσματα της ελάχιστα επεμβατικής τεχνικής μεταμόσχευσης μαλλιών FUE στην αποκατάσταση της πυκνότητας στα μαλλιά, τα γένια και τα φρύδια.

Πού θα μας βρείτε Ρήγα Φεραίου 98-100 & Γεροκωστοπούλου, Τ.Κ. 262 21 - Πάτρα Τηλ. 2610 226562 www.cosmeticdermamedicine.gr info@cosmeticdermamedicine.gr

www.advancedhairclinics.gr info@advancedhairclinics.gr

Καλοήθη ογκίδια

μαστού

Πολλές γυναίκες γνωρίζουν την ύπαρξη ενός ή περισσότερων καλοήθων ογκιδίων στο στήθος τους. Κάποια από αυτά είναι ψηλαφητά ενώ άλλα, μικρότερα, δεν ψηλαφώνται και έχουν γίνει αντιληπτά κατά τον προληπτικό έλεγχο από τον ακτινολόγο τους. Πόσες από αυτές τις γυναίκες γνωρίζουν τη φύση αυτών των ογκιδίων; Πόσες από αυτές γνωρίζουν εάν το ογκίδιο αυτό απαιτεί διάγνωση με βιοψία για σιγουριά; Πόσες γνωρίζουν αν αρκεί η παρακολούθηση ή απαιτείται και χειρουργείο; ΔΡ ΧΑΒΕΛΕΣ ΙΩΑΝΝΗΣ / MD, cΜS, PhD ΜΑΣΤΟΛΟΓΟΣ - ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

30

Σίγουρα δεν είναι πολλές οι γυναίκες που έχουν απευθύνει τις ερωτήσεις αυτές στον ειδικό μαστολόγο τους ώστε να πάρουν σωστές απαντήσεις. Αυτά και άλλα ερωτήματα θα απαντήσουμε με μία συνοπτική αναφορά στα συνηθέστερα καλοήθη ογκίδια στον παρόν άρθρο. Παίζει η ηλικία μου ρόλο στο τι καλόηθες ογκίδιο έχω; Είναι γεγονός ότι κάποια ογκίδια απαντώνται συνηθέστερα σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Από την εφηβεία έως τα 35 έτη περίπου, το ινοαδένωμα είναι το συχνότερο ογκίδιο. Αποτελεί μία καλοήθη δυσπλασία του μαστού που συνήθως παρουσιάζεται σαν σκληρό και ευκίνητο μόρφωμα. Σε ηλικίες από τα 35 έως και μετά την εμμηνόπαυση, συνηθέστερα απαντώνται οι απλές κύστεις του μαστού. Αποτελούν σχηματισμούς γεμάτους με υγρό, οι οποίοι ορισμένες φορές μπορεί να ραγούν, οπότε απελευθερώνεται το υγρό και το ογκίδιο εξαφανίζεται. Βεβαίως η διάγνωση δεν μπορεί να βασιστεί στην ηλικία της ασθενούς καθώς η κατανομή αυτή δεν είναι απόλυτη. Πώς ο ειδικός θα διαγνώσει εάν πρόκειται σίγουρα για καλόηθες ογκίδιο; Η μέθοδος είναι μία, εφαρμόζεται παγκοσμίως και ονομάζεται Τριπλός Έλεγχος. Μετά από λεπτομερή λήψη ιστορικού και εξειδικευμένη εξέταση, ο ειδικός θα αρχίσει να προσανατολίζεται σε ό,τι αφορά στη φύση του ογκιδίου. Αυτό είναι το πρώτο βήμα του Τριπλού Ελέγχου. Θα ακολουθήσουν οι απεικονιστικές εξετάσεις από τον ακτινολόγο και θα προσεγγίσουμε τη διάγνωση ακόμη περισσότερο. Για κάποια ογκίδια αυτό αρκεί, αλλά για τα περισσότερα απαιτείται και το τρίτο βήμα του Τριπλού Ελέγχου που είναι η ελάχιστα επεμβατική κατευθυνόμενη βιοψία ιστού που δίνει αδιαμφισβήτητη ιστολογική διάγνωση.

Θα χρειαστώ χειρουργική επέμβαση για το καλόηθες ογκίδιο που βρέθηκε; Όπως προαναφέραμε, η βιοψία που θα ολοκληρώσει τον Τριπλό Έλεγχο είναι μη χειρουργική, οπότε για να τεθεί η διάγνωση δεν απαιτείται επέμβαση. Στη συνέχεια, αναλόγως της φύσεως του ογκιδίου μπορεί να απαιτείται χειρουργική επέμβαση ή να αρκεί απλή παρακολούθηση. Αν έχουμε να κάνουμε με ένα ινοαδένωμα, τότε το χειρουργείο δεν είναι αναγκαίο, εκτός αν αυτό είναι πολύ μεγάλο, μεγαλώνει γρήγορα ή προκαλεί συμπτώματα, πόνο ή ανησυχία στην ασθενή. Οι κύστεις δεν απαιτούν επέμβαση διότι αποτελούνται από υγρό και αρκεί η κατευθυνόμενη παρακέντηση στο ιατρείο, όπου η κύστη αδειάζεται και τα συμπτώματα εξαφανίζονται. Όταν η βιοψία μας δείξει το καλόηθες ογκίδιο που ονομάζεται ενδοπορικό θήλωμα, τότε η χειρουργική επέμβαση είναι αναπόφευκτη, ανεξαρτήτως μεγέθους ή συμπτωμάτων. Άλλες καλοήθεις καταστά31

σεις όπως η μαστίτιδα, το απόστημα και η γαλακτοκήλη αποτελούν επίσης συλλογές υγρού και η παρακέντηση είναι συνήθως αρκετή και το πρόβλημα λύνεται χωρίς χειρουργείο. Παλαιά τραύματα στον μαστό ενδεχομένως να αφήσουν πίσω τους ένα ογκίδιο που λέγεται νέκρωση λίπους. Αφού τεθεί η διάγνωση το ογκίδιο αυτό δεν απαιτεί χειρουργική εξαίρεση. Υπάρχουν, όμως, άλλα ογκίδια για τα οποία η βιοψία μπορεί να δείξει ατυπία ή προκαρκινικά κύτταρα. Στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται άμεσα χειρουργική επέμβαση και περαιτέρω διερεύνηση. Πόσο θα αλλοιωθεί η μορφή του στήθους μου από την επέμβαση για μια καλοήθεια; Οι επεμβάσεις για καλοήθη νοσήματα είναι οι λιγότερο τραυματικές για το στήθος μιας γυναίκας. Η μεγαλύτερη έμφαση δίνε-

ται στο αισθητικό αποτέλεσμα, καθώς το επιτρέπει η ήδη διαγνωσμένη καλοήθεια. Αν το ογκίδιο είναι πολύ μεγάλο, μπορεί να διορθωθεί το στήθος κατά την αφαίρεση; Κάποια ογκίδια, όπως τα ιναδενώματα και τα λεγόμενα αμαρτώματα, μπορούν να φτάσουν σε μεγάλες διαστάσεις, προκαλώντας δυσμορφία στο στήθος. Αυτά τα στήθη μπορεί να χρειαστούν πιο εξειδικευμένες επεμβάσεις, μειωτικές ή lift μαστού μετά την αφαίρεση, ώστε να επιτευχθεί συμμετρία. Όταν μιλούμε για ογκίδια μαστού, η ασφάλεια έρχεται πρώτη. Διάγνωση σίγουρη με βιοψία για αποκλεισμό του καρκίνου ή οποιασδήποτε ατυπίας είναι το πρώτο βήμα. Στη συνέχεια η γυναίκα και ο μαστολόγος της θα καταλήξουν στο σωστό πλάνο δράσης που ταιριάζει στην γυναίκα και τις προσδοκίες της.

ΙΑΤΡΕΙΟ ΦΡΟΝΤΙ∆ΑΣ ΜΑΣΤΟΥ Πρόληψη, Παθολογία και Χειρουργική Μαστού, Βιοψίες & Παρακεντήσεις με Επεμβατικό Υπέρηχο

Ιωάννης Γ. Χαβελές MD, cMS, PhD Μαστολόγος - Χειρουργός Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών Εξειδίκευση Ογκοπλαστικής Χειρουργικής, Αποκατάστασης & Επεμβατικού Υπερήχου Μαστού στην Μεγάλη Βρετανία

ΤΡΙΠΛΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

1. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΜΑΣΤΟΥ 2. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 3. ΒΙΟΨΙΑ ΜΕ ΥΠΕΡΗΧΟ

32

Σατωβριάνδου 63 - 65 & Κορίνθου, Πάτρα, Τ. 2610 279.239, Κ. 6974 81.71.40 frontidamastou@gmail.com / www. frontidamastou.gr

Καπνίζω

σχεδόν όλη μου τη ζωή... Εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο καπνίζουν, τουλάχιστον ένα τσιγάρο την ημέρα, και για αυτούς αποτελεί μια σημαντική στιγμή μέσα στη μέρα τους. Όμως τι γίνεται όταν κάποιος καπνιστής καλείται να διακόψει το κάπνισμα; Τι πραγματικά σημαίνει η διακοπή του καπνίσματος για την ψυχολογία αυτών των ανθρώπων; ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ Π. ΟΛΓΑ - ΜΑΡΙΑ BSc, MSc / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

33

Είναι γνωστό ότι το κάπνισμα είναι μια από τις πιο επιβλαβείς και εξαρτησιογόνες συνήθειες που ο άνθρωπος υιοθετεί στη ζωή του και η οποία καθορίζει την καθημερινότητά του. Οι περισσότεροι καπνιστές επιθυμούν κάποια στιγμή στη ζωή τους να διακόψουν το κάπνισμα και οι λόγοι είναι πολυδιάστατοι και πολυποίκιλοι. Μπορεί το έναυσμα να είναι κάποια επιτακτική ανάγκη, λόγου χάρη μια ασθένεια, κοινωνικοί ή οικονομικοί λόγοι, ή απλά η επιλογή του ίδιου του ατόμου. Όποια και αν είναι η αιτία ή η αφορμή, η οριστική διακοπή του καπνίσματος είναι μια αρκετά δύσκολη διαδικασία και απαιτεί υπομονή, επιμονή και ψυχραιμία από την πλευρά του ατόμου. Μα, θα πει κανείς, είναι τόσο δύσκολο για όλους; Η απάντηση είναι πως όχι, αλλά για πολλούς είναι μια επώδυνη διαδικασία. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν προσπαθήσει, όχι μόνο μία αλλά πολλές φορές στη ζωή τους να το διακόψουν, χωρίς όμως μακροπρόθεσμη επιτυχία.

σωματικές όσο και ψυχολογικές συνέπειες. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε πως το κάπνισμα τους βοηθά σε στρεσογόνες περιστάσεις της ζωής τους και αποτελεί για αυτούς έναν τρόπο χαλάρωσης, κάτι σαν αγχολυτικό. Άλλοι το έχουν συνδέσει με την καθημερινότητά τους, όπως για παράδειγμα με τον πρωινό καφέ, το φαγητό, τη βραδινή έξοδο. Είναι μία συνήθεια που είναι δύσκολο να διακοπεί καθώς έχει εισβάλλει στη ζωή του ατόμου, στον τρόπο έκφρασής του, στην συμπεριφορά του και οδηγεί στην εξάρτηση του καπνιστή από αυτό, αφού το έχει συνδέσει με τέρψη, χαλάρωση και γενικά πολλά θετικά συναισθήματα. Το πιο σημαντικό ‘’όπλο’’ στα χέρια ενός καπνιστή που θέλει να διακόψει το κάπνισμα, είναι η επιθυμία του και η αποφασιστικότητά του να το κάνει. Η επιθυμία μπορεί να αποτελέσει έναν σύμμαχο στην προσπάθειά του αυτή, καθώς θα τον υποστηρίξει ψυχολογικά στην προσπάθεια επίτευξης του στόχου του. Ωστόσο, η επιθυμία από μόνη της δεν είναι πάντοτε αρκετή. Χρειάζεται ενίσχυση, ενδυνάμωση των κινήτρων που οδήγησαν το άτομο σε αυτή την απόφαση. Αυτό επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους, όπως για παράδειγμα με προτροπή και βοήθεια από τον περίγυρό του, τους κοντινούς του ανθρώπους. Όταν έχει δοκιμάσει όλους τους πιθανούς τρόπους που θα μπορούσαν να το βοηθήσουν και δεν έχει καταφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε θα μπορούσε να γίνει αναζήτηση κάποιου ειδικού επαγγελματία ψυχικής υγείας, προκειμένου να παρέμβει επικουρικά στην προσπάθειά του.

Για τους καπνιστές, η επιθυμία για τσιγάρο αποτελεί ανάγκη από ένα σημείο και έπειτα. Ο καπνός, περιέχοντας εξαρτησιογόνες ουσίες, οδηγεί το άτομο στον εθισμό και συνεπώς η διακοπή του επιφέρει τόσο 34

Μέσα από την αλληλεπίδραση του ατόμου και του ειδικού, θα αναζητήσει εναλλακτικούς τρόπους προκειμένου να αντιμετωπίσει την επιθυμία του για κάπνισμα κατά τη διάρκεια της προσπάθειας διακοπής. Η συμβουλευτική παρέμβαση υπο-

στήριξης και ενδυνάμωσής του κατά την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος είναι πολύ σημαντική.

Αυτό που είναι απαραίτητο κατά την έναρξη της παρέμβασης είναι να αξιολογηθεί σε ποια ακριβώς φάση, σε ποιο στάδιο αλλαγής βρίσκεται. Με άλλα λόγια, διερευνάται κατά πόσο το άτομο είναι αποφασισμένο να προχωρήσει στη διακοπή του καπνίσματος, κάτι που θα καθορίσει το ύφος όλης της μετέπειτα παρέμβασης. Εν συνεχεία, θα συζητήσει με τον ειδικό για τα υποκειμενικά οφέλη της εθιστικής συμπεριφοράς του καπνίσματος, αλλά και τις αντικειμενικές βλαβερές συνέπειές της, έχοντας ως απώτερο στόχο να επεξεργαστεί περισσότερο τα επιχειρήματα που θα το οδηγήσουν σε διακοπή της συμπεριφοράς αυτής.

συχνή επαφή με καπνιστές, και να είναι πιο διακριτικοί, ειδικά αν και αυτοί καπνίζουν. Ο ειδικός οφείλει να συμβουλεύσει για το ποιες συμπεριφορές του περιβάλλοντός του θα ευοδώσουν την προσπάθειά του και ποιες θα την δυσκολέψουν. Έτσι θα γίνει πιο συντονισμένη προσπάθεια και από τους οικείους του. Αυτή η προσπάθεια, όπως αναφέραμε και στην αρχή, είναι δύσκολη, επομένως δεν πρέπει να παραβλέψουμε την πιθανότητα μιας υποτροπής, τόσο κατά τη διάρκεια της προσπάθειας διακοπής όσο και κάποιο χρονικό διάστημα μετά από τη διακοπή. Αυτό που χρειάζεται τότε είναι στήριξη από το περιβάλλον του και άμεση παρέμβαση για νέα προσπάθεια διακοπής. Μια υποτροπή δεν σημαίνει απαραίτητα και επιστροφή στο κάπνισμα, αλλά ακόμα και αν γίνει αυτό, το άτομο είναι πλέον προετοιμασμένο με όλα τα εφόδια ούτως ώστε να προσπαθήσει ξανά με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.

Μέσα από αυτές τις συζητήσεις, θα νιώσει ισχυρά κίνητρα για να αντιμετωπίσει την έξη και θα μπορέσει να εξερευνήσει τις πιο ταιριαστές εναλλακτικές λύσεις στην προηγούμενη συμπεριφορά του και της επιθυμίας του για τσιγάρο. Η στροφή σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, με περισσότερη άσκηση, καλύτερη διατροφή, λιγότερο άγχος, θετικές σκέψεις και ενίσχυση της δημιουργικότητας, ούτως ώστε να δει, να μάθει και να ενασχοληθεί με νέα πράγματα στη ζωή και την καθημερινότητά του, είναι μια πραγματική επιτυχία. Όπως έχουμε αναφέρει, οι κοντινοί άνθρωποι διαδραματίζουν και αυτοί με τη σειρά τους έναν σημαντικό ρόλο, καθώς χρειάζεται να «προστατεύουν» το άτομο από τη 35

Η άλλη πλευρά του Facebook Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των ημερών μας είναι το Facebook, το οποίο προσφέρει αμεσότητα στην επικοινωνία, ταχύτατη και εύκολη μετάδοση γνώσης, αλλά και ανταλλαγή πληροφοριών. Όλο και περισσότεροι χρήστες σήμερα το χρησιμοποιούν για λόγους ενημερωτικούς, κοινωνικούς ή και καθαρά προσωπικούς, αφού η επικοινωνία είναι δυνατή μεταξύ ατόμων που βρίσκονται σε μεγάλη χιλιομετρική απόσταση μεταξύ τους ή μεταξύ ατόμων που ούτε καν γνωρίζονται. ΧΑΣΑΠΗ ΘΕΟΔΩΡΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

36

Μέσω του Facebook δίνεται επίσης η δυνατότητα σε πάρα πολλούς παλιούς συμμαθητές, συμφοιτητές και φίλους να ξαναβρεθούν και να επικοινωνήσουν, πράγμα το οποίο θα ήταν αδύνατον χωρίς την ύπαρξη του κοινωνικού αυτού δικτύου. Τέλος, πολλές επιχειρήσεις, εταιρείες αλλά και ιδιώτες καταφέρνουν να διαφημιστούν και να διαφημίσουν τα προϊόντα τους μέσω του Facebook. Το Facebook όμως, όπως και τα λοιπά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρά τις ποικίλες δυνατότητες που προσφέρουν και παρά τις σαφείς θετικές επιδράσεις που έχουν επιφέρει στον τομέα της επικοινωνίας, ενέχουν και κάποιες αξιοσημείωτες αρνητικές πτυχές στην ψυχοσύνθεση του ανθρώπου. Έτσι, οι διαταραχές που προκαλούνται από τη μανία της εξαντλητικής αυτοφωτογράφισης και της online υπερέκθεσης, απασχολούν όλο και πιο συχνά τα ψυχιατρικά συνέδρια, με τους ειδικούς να επιμένουν ότι η υπέρμετρη προσήλωση στο «εγώ και ο εαυτός μου», εκτός από γραφική, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνη. Η λέξη «selfie», όπως ορίζεται η σύγχρονη αυτοπροσωπογραφία που βγάζει κάποιος με το κινητό του και κατόπιν την ανεβάζει στο Facebook και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιλέχθηκε ως «Λέξη της χρονιάς» για το 2013 από το Βρετανικό Λεξικό της Οξφόρδης. Σύμφωνα δε με έρευνες, επτά στους δέκα χρήστες θα συνδεθούν - αν είχαν αποσυνδεθεί - στο Facebook με το που θα ξυπνήσουν το πρωί, μάλιστα πριν καν πάνε στην τουαλέτα. Αισθάνονται αδήριτη την ανάγκη επικοινωνίας με το διαδικτυακό φιλικό περιβάλλον τους, φοβούνται μήπως «μείνουν πίσω», μήπως υστερήσουν των άλλων και χάσουν τη θέση τους στην πρώτη σειρά, πληγώνοντας τον εγωισμό τους και κλονίζοντας την αυτοεκτίμησή τους.

Βέβαια, όλοι μας νιώθουμε ευάλωτοι απέναντι στο ποιοι είμαστε, πόση αξία έχουμε, και προσπαθούμε να ζούμε με τέτοιο τρόπο ώστε να προκύπτουν θετικά συναισθήματα για τον εαυτό μας. Το συναίσθημα υπερηφάνειας και αποδοχής αυξάνεται, όταν οι «σημαντικοί άλλοι» μας αποδέχονται, και «τραυματίζεται», όταν μας απορρίπτουν. Μέσω του Facebook νομίζουμε ότι αυτοπροσδιοριζόμαστε, εξελισσόμαστε, γινόμαστε «ξεχωριστοί». Γι’ αυτό τα προφίλ των χρηστών στο Facebook αποτελούν την ιδανική πλατφόρμα ναρκισσιστικών τάσεων (Buffardi & Campbell 2008).

Οι έρευνες, μέχρι στιγμής, δεν έχουν δώσει σαφή απάντηση στο ερώτημα αν ο ναρκισσισμός οδηγεί στην αυξημένη χρήση των κοινωνικών δικτύων ή αν η χρήση των κοινωνικών δικτύων είναι αυτή που ενισχύει τον ναρκισσισμό. Σίγουρα, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση για τη διεξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων· ωστόσο άτομα με ναρκισσιστικές συμπεριφορές, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπαίνουν συχνότερα στο προφίλ τους, ανανεώνουν συχνότερα την «κατάστασή» τους (status), γράφουν περισσότερο στον «τοίχο» τους, «ανεβάζουν» περισσότερες φωτογραφίες, προσεκτικά επιλεγμένες για να προκαλούν τον 37

θαυμασμό και να επιβεβαιώνουν τη διογκωμένη αντίληψη που διατηρούν για τον εαυτό τους.

Αν όμως η φωτογραφία «προφίλ» που μόλις ανέβασαν δεν πήρε τα αναμενόμενα «like» μέσα στο πρώτο κρίσιμο πεντάλεπτο, καταφεύγουν σε σπασμωδικές κινήσεις, αλλάζοντας τη μία μετά την άλλη, όπως αλλάζουν μπλούζες μπροστά στον καθρέφτη, όταν νιώθουν ότι τίποτα δεν τους πάει.

Κέντρο Υγείας Δέρματος - Λέιζερ Αποτρίχωση Αποτρίχωση προσώπου - σώματος (Laser-Κερί) Θεραπείες προσώπου για: Ακμή, Μελαγχρωματικές κηλίδες (πανάδες), Ρυτίδες Μεσοθεραπεία προσώπου - σώματος Αντιμετώπιση κυτταρίτιδας - τοπικού πάχους Μακιγιάζ

Ελένη Μήτρου Πτυχιούχος Αισθητικός ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Δημ. Βότση 25, Πάτρα, Τηλ.: 2614 010.655, Κιν.: 6972 071.413 e-mail: femalesecrets25@gmail.com

38

Στις αρνητικές πτυχές του Facebook συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι οι χρήστες του, αντί να το χρησιμοποιούν επικουρικά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, φτάνουν στο σημείο να τις υποκαθιστούν με τη διαδικτυακή αυτή επικοινωνία. Περιορίζουν, δηλαδή, δραστικά την άμεση επαφή και τη δια ζώσης συνομιλία και συναναστροφή και προτιμούν την εικονική μορφή της επικοινωνίας, που επιτυγχάνεται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η επιλογή αυτή όμως εντείνει το αίσθημα μοναξιάς, καθώς δεν προσφέρει την αμεσότητα και τα ψυχολογικά οφέλη της ‘’πρόσωπο με πρόσωπο’’ συνομιλίας. Ελλείπουν από αυτή όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη επαφή, δηλαδή οι χειρονομίες, τα βλέμματα, οι κινήσεις του σώματος, το άγγιγμα, κ.λπ. Ταυτόχρονα, οι φιλίες και οι γνωριμίες του Facebook, αλλά και των λοιπών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν βασίζονται πάντοτε στην ειλικρίνεια και στην πραγματική προσωπικότητα των ατόμων, αφού οι χρήστες έχουν την τάση να παρουσιάζουν στα προφίλ τους μια διαφορετική και κυρίως εξιδανικευμένη εικόνα του εαυτού και της ζωής τους. Δημιουργούνται, έτσι, σχέσεις επικοινωνίας, οι οποίες στηρίζονται σε μια παραποιημένη εντύπωση για τον χαρακτήρα και για την αληθινή φύση των επιμέρους ατόμων. Το άτομο λοιπόν, περιορίζεται στις διαδικτυακές του «φιλίες» και διατηρεί μια ψευδαίσθηση κοινωνικότητας, η οποία όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αφού οι φίλοι αυτοί υπάρχουν και κινούνται σ’ έναν εικονικό κόσμο, ενώ μάλιστα, πολλούς από αυτούς δεν τους γνωρίζει πραγματικά, καθώς δεν τους έχει συναντήσει ποτέ. Η αληθινή φιλία, που μπορεί να δημιουργηθεί μέσα από τις κοινές εμπειρίες και τα κοινά βιώματα, υποκαθίσταται από

μια εικονική φιλία, η οποία βασίζεται σ’ ένα σαθρό υπόβαθρο απλής ανταλλαγής αρχείων. Αυτό με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα να εντείνεται η μοναξιά του ατόμου, το οποίο καταλήγει να κλείνεται όλο και περισσότερο στον εικονικό κόσμο του διαδικτύου, να γίνεται αντικοινωνικό και ενίοτε να αναπτύσσει επιθετικές τάσεις. Όταν πρόκειται δε για εφήβους, το πρόβλημα γίνεται εντονότερο, αφού η υπερβολική χρήση του Facebook μπορεί να οδηγήσει, εκτός των παραπάνω ψυχικών διαταραχών, στην ανάγκη απουσίας από το σχολείο, σε χαμηλότερους βαθμούς, σε άγχος, διαταραχές ύπνου και κατάθλιψη. Επομένως, όπως αναφέρει και ο κοινωνικός ψυχολόγος Ίθαν Κρος του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν «το Facebook μπορεί να βοηθά τους ανθρώπους και ιδίως τους νέους να επικοινωνήσουν online, όμως παράλληλα υποσκάπτει το αίσθημα ευτυχίας και ικανοποίησης του χρήστη από τη ζωή και τον εαυτό του».

Κλείνοντας, καλό θα ήταν να επαναπροσδιορίσουμε τη σημαντικότητα των Social Media στην καθημερινή μας ζωή, να σκεφτούμε τις σχέσεις μας στον πραγματικό κόσμο, να αγαπάμε χωρίς να εξιδανικεύουμε, να εκφράζουμε γνήσια συναισθήματα χωρίς να ντρεπόμαστε και να επιλέγουμε να επενδύουμε πιο εποικοδομητικά τον λιγοστό πλέον χρόνο που διαθέτουμε. Αντί λοιπόν να διαβάζουμε άχρηστες πληροφορίες για αγνώστους - πού είναι, τι κάνουν, τι έφαγαν, ποια η γνώμη τους για θέματα που ούτε καν µας απασχολούν είναι προτιμότερο και σίγουρα πιο ωφέλιμο για την προσωπική μας ανάπτυξη, να διαβάσουμε ένα βιβλίο, να δούμε μια ταινία χωρίς να διασπάται η προσοχή μας από ειδοποιήσεις ή να μην κάνουμε τίποτα απολύτως, απλώς να χαλαρώσουμε, κάτι που έχουμε τόσο ανάγκη στους απαιτητικούς καιρούς που διανύουμε.

Μικροβιολογικό

Πνευµονολογικό

Ακτινολογικό

• Αιµατολογικό • Βιοχηµικό • Ορµονολογικό • Ανοσολογικό • Προγεννητικός έλεγχος

• Σπειροµέτρηση • Λειτουργικός έλεγχος αναπνοής • Επεµβατική πνευµονολογία

Μοριακές τεχνικές PCR

Γαστρεντερολογικό

• Υπέρηχοι • Triplex αγγείων • Μαστογραφία (ψηφιοποιηµένη) • Μέτρηση οστικής µάζας • Πανοραµική- κεφαλοµετρική απεικόνιση (ψηφιοποιηµένες) • Ακτινογραφίες (ψηφιοποιηµένες) • Αξονική τοµογραφεία

Kαρδιολογικό • Υπέρηχος • Τέστ κόπωσης • Καρδιογράφος

• Γαστροσκόπηση • Κολονοσκόπηση • Πολυπεκτοµές • Breath test

αποστολή µας, η υγεία σας! Καραϊσκάκη 205 & Γούναρη, Πάτρα • Τηλ.: 2610 313.900, 2610 222.600 • Fax: 2610 310.800 e-mail:info@asklipieionvita.gr • www.asklipieionvita.gr

39

3D Κρυολιπόλυση

CLATUU σημαίνει τέλειο σώμα με: * * *

Μόνιμα αποτελέσματα Θεραπεία μικρής διάρκειας Χωρίς χρόνο αποθεραπείας

Εφαρμόζεται σε χέρια, πλάτη, μέση, κοιλιά, γλουτούς, μηρούς. Τι είναι η ψύξη του λίπους; Είναι η μη-επεμβατική μόνιμη μείωση των λιποκυττάρων μέσω της παρατεταμένης έκθεσής τους σε έντονη ελεγχόμενη ψύξη.

Πόσο διαρκεί η θεραπεία; Κατά μέσο όρο η θεραπεία διαρκεί περίπου 1 ώρα αλλά ουσιαστικά εξαρτάται από την εκάστοτε περιοχή θεραπείας. Ο/Η ασθενής επιτρέπεται να κοιμηθεί ή να διαβάσει ένα βιβλίο σε άνετη θέση ή ακόμη και να κάνει ταυτόχρονα άλλες αισθητικές εφαρμογές κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Ποια είναι η αίσθηση κατά τη διάρκεια της θεραπείας; Με την έναρξη της θεραπείας ο / η ασθενής θα νιώσει μια παροδική ενόχληση σαν μικρό τράβηγμα του δέρματος εξαιτίας της αρνητικής πίεσης και θα έχει την αίσθηση του κρύου. Καθώς, όμως, η θεραπεία συνεχίζεται, η ενόχληση αυτή παύει να υφίσταται, εξαιτίας της τοπικής αναισθησίας του δέρματος που προκαλεί ή έντονη ψύξη.

40

Υπάρχουν παρενέργειες; Σοβαρές παρενέργειες δεν υπάρχουν, κάποιοι ασθενείς, όμως, μπορεί να φέρουν μώλωπες εξαιτίας της αρνητικής πίεσης. Σε κάθε περίπτωση, οι μελανιές αυτές υποχωρούν με την πάροδο 3-7 ημερών. Σε μερικές σπανιότερες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί μια παροδική απώλεια αίσθησης στο σημείο θεραπείας, η οποία διαρκεί από 1 έως 3 εβδομάδες. Πόσες φορές και πόσο συχνά μπορεί κάποιος/α να κάνει τη θεραπεία; Η θεραπεία αποτελείται από μια και μόνο συνεδρία σε κάθε τοπική λιποζώνη. Τα αποτελέσματα της συνεδρίας θα αρχίσουν να φαίνονται σταδιακά μετά το πέρας της και θα ολοκληρωθούν με την πάροδο 2-3 μηνών. Υπάρχουν αντενδείξεις στην εν λόγω θεραπεία; Εγκυμονούσες και ασθενείς με δερματικές ασθένειες, αυτοάνοσα νοσήματα, αλλεργία στο κρύο, κρυοσφαιριναιμία, διαταραχή στην πηκτικότητα του αίματος, πεμφιγοειδές, σύνδρομο Raynaud και άλλα περιορίζονται στο να λάβουν τη θεραπεία και πρέπει πάντοτε να ενημερώνουν σχετικά με την ασθένεια και την όποια φαρμακευτική τους αγωγή τον θεράποντα ιατρό πριν από τη θεραπεία.

Πού θα το βρω!

Κορίνθου 210-212, Πάτρα, Τηλ.: 2610 275.017 www.olgalazarou.gr lazarouolga@gmail.com

Καρκίνος

προστάτη Αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στον άνδρα και τη 2η αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Δυστυχώς στα αρχικά του στάδια δεν δίνει κανένα σύμπτωμα, όμως ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος βοηθάει στην ανίχνευσή του στα πρώιμα στάδια, οπότε είναι δυνατή και η αποτελεσματική αντιμετώπισή του. ΣΦΙΓΓΑΣ Κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ / ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ

Ο προληπτικός έλεγχος περιλαμβάνει 2 εξετάσεις: τον προσδιορισμό στο αίμα του PSA, μιας πρωτεΐνης που παράγεται στον προστάτη, και τη δακτυλική εξέταση του αδένα (ΔΕΠ). Με τη ΔΕΠ μπορεί να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποια σκληρία στον προστάτη, η οποία θέτει και την υποψία για πιθανή κακοήθεια.

γαλύτερη είναι και η πιθανότητα ύπαρξης της κακοήθειας. Δεν υπάρχουν ακριβείς φυσιολογικές τιμές καθώς αυτές εξαρτώνται από την ηλικία, το μέγεθος του προστάτη, τη φυλή και την παρουσία φλεγμονής, ενώ έχει μεγάλη σημασία και ο ρυθμός μεταβολής του, ιδιαίτερα όταν αυτός γίνεται σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα.

Το PSA από μόνο του δεν μπορεί να καθορίσει αν υπάρχει ή όχι καρκίνος. Όσο όμως πιο υψηλή είναι η τιμή του, τόσο με-

Εάν μια από αυτές τις 2 εξετάσεις θέτει υποψίες, τότε ο Ουρολόγος θα συστήσει βιοψία του προστάτη.

42

Πώς γίνεται η βιοψία του προστάτη; Γίνεται με τη χρήση ειδικής κεφαλής υπερήχου, η οποία εισάγεται από τον πρωκτό και απεικονίζει στην οθόνη τον αδένα. Βοηθάει στη δημιουργία καλύτερου πλάνου, έτσι ώστε ο Ουρολόγος στη συνέχεια με τη βοήθεια ειδικής λεπτής και μακριάς βελόνας να λάβει μικρά τεμαχίδια ιστού (συνήθως 12-24) από συγκεκριμένες περιοχές του προστάτη, αφού όμως πρώτα έχει κάνει τοπική αναισθησία. Εντοπισμένος καρκίνος προστάτη - θεραπευτικές επιλογές Στους περισσότερους ασθενείς σήμερα, ο προστατικός καρκίνος διαγιγνώσκεται όταν είναι εντοπισμένος (χωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις) και οι θεραπευτικές επιλογές μετά την ενημέρωση και τη διεξοδική συζήτηση με τον ασθενή είναι οι εξής: ● Ενεργητική παρακολούθηση ● Χειρουργική (ριζική προστατεκτομή) ● Ακτινοθεραπεία (βραχυθεραπεία και εξωτερική) Ενεργητική παρακολούθηση Γίνεται τακτικός έλεγχος (κάθε 3-6 μήνες) αφού ο καρκίνος του προστάτη εξελίσσεται αργά. Καταλληλότεροι ασθενείς για την επιλογή αυτή, είναι ασθενείς μεγάλης ηλικίας με μικρό όγκο χωρίς στοιχεία επιθετικής συμπεριφοράς ή ασθενείς με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης λόγω άλλων προβλημάτων υγείας. Επιπλέον κριτήριο για αυτή την επιλογή σε κάποιο ασθενή αποτελούν και ορισμένα χαρακτηριστικά ευρήματα της βιοψίας. Χειρουργική Γίνεται είτε ανοικτά είτε ενδοσκοπικά (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά). Το ογκολογικό αποτέλεσμα φαίνεται ότι είναι το ίδιο, οι ενδοσκοπικές μέθοδοι όμως έχουν λιγότερες μέρες νοσηλείας και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Αφαιρείται ολόκληρος ο προστάτης αδένας με τις σπερματοδόχες κύστεις και σε ορισμένες περιπτώσεις

γίνεται και λεμφαδενεκτομή. Το μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών μετά την εγχείρηση θα παρουσιάσει δυσκολίες στη στύση, σε όλους θα λείπει η εκσπερμάτιση, διατηρείται όμως η ερωτική επιθυμία και ο οργασμός. Σε ορισμένους άνδρες και ανάλογα είτε με ορισμένα ογκολογικά χαρακτηριστικά από τη βιοψία πριν την εγχείρηση, είτε με ορισμένα διεγχειρητικά ευρήματα, είναι δυνατόν να επιχειρηθεί να γίνει διατήρηση των νεύρων της στύσης (νευροπροστασία). Έτσι υπάρχει η δυνατότητα σε αυτούς τους άνδρες να αποκατασταθεί σταδιακά η στύση τους, αφού ακολουθήσουν ειδικό πρόγραμμα στο οποίο περιλαμβάνονται τα ειδικά φάρμακα για τη στύση. Επιπλέον μερικοί ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν απώλεια ούρων ειδικά τους πρώτους μετεγχειρητικούς μήνες, και μπορούν να βοηθηθούν από προγράμματα ειδικών ασκήσεων εγκρατείας και ενίσχυσης των μυών του πυελικού εδάφους. Ακτινοθεραπεία του προστάτη Διακρίνεται στην εξωτερική ακτινοβολία και στη βραχυθεραπεία και χρησιμοποιούνται είτε μόνες τους είτε συνδυαστικά. Εξωτερική ακτινοθεραπεία Γίνεται από τον Ακτινοθεραπευτή σε ημερήσιες συνεδρίες για περίοδο εβδομάδων. Είναι δυνατόν να ακτινοβοληθούν και τμήματα της ουροδόχου κύστεως και του ορθού με αποτέλεσμα διάρροια ή/και συχνουρία μετά την θεραπεία, ενώ πολλοί ασθενείς θα εμφανίσουν και δυσλειτουργία της στύσης. Βραχυθεραπεία Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει την εμφύτευση ραδιενεργών σπορίων στον προστάτη με τη βοήθεια διορθικού υπερηχογράφου που κάνει δυνατή την καλύτερη απεικόνιση του αδένα, έτσι ώστε να τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα στα σωστά σημεία. Μετά είναι δυνατόν και εδώ να παρουσιαστούν 43

δυσχέρειες τόσο κατά την ούρηση όσο και στη στύση. Μη εντοπισμένος (μεταστατικός) καρκίνος του προστάτη Εδώ οι θεραπευτικές επιλογές είναι η ορμονοθεραπεία και η χημειοθεραπεία Ορμονοθεραπεία Η θεραπεία αυτή στοχεύει στο να σταματήσει την παραγωγή της τεστοστερόνης ή να την εμποδίσει να φτάσει στον προστάτη. Η τεστοστερόνη είναι η ανδρική ορμόνη, παράγεται στους όρχεις και από την παραγωγή της εξαρτάται τόσο η ανάπτυξη των υγιών όσο και των καρκινικών κυττάρων του προστάτη. Σε απουσία της τα κακοήθη κύτταρα νεκρώνονται ή αναπτύσσονται πολύ αργά. Γίνεται με 2 κατηγορίες φαρμάκων. Η πρώτη κυκλοφορεί με μορφή τρίμηνης ή μηνιαίας ένεσης και εμποδίζει την παραγωγή κάποιων ουσιών στον εγκέφαλο, οι οποίες

προάγουν την παραγωγή τεστοστερόνης και η δεύτερη με μορφή χαπιού και εμποδίζει την τεστοστερόνη να μπει στο καρκινικό κύτταρο. Η ορμονοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις (π.χ πριν ή μαζί με ακτινοθεραπεία βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητά της ή σε ορισμένες περιπτώσεις μετά από προστατεκτομή). Οι πιο συχνές παρενέργειές της είναι η στυτική δυσλειτουργία και η μείωση της επιθυμίας, εξάψεις, οστεοπόρωση, παχυσαρκία, ενώ αυξάνεται και ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά συμβάματα. Χημειοθεραπεία Χρησιμοποιείται όταν τα καρκινικά κύτταρα αποκτήσουν ανοχή στην ορμονοθεραπεία. Η νόσος σε αυτό το στάδιο είναι προχωρημένη, υπάρχουν μεταστάσεις στα οστά και πόνος και η χημειοθεραπεία λειτουργεί τόσο στην παράταση της ζωής όσο και στη σχετική βελτίωσή της μειώνοντας τον πόνο. Μπορεί να συνδυαστεί σε ορισμένες περιπτώσεις και με ακτινοβολία στα οστά για περαιτέρω ανακούφιση των συμπτωμάτων. Συμπερασματικά ◘ Οι πιθανότητες για καρκίνο του προστάτη αυξάνονται με την αύξηση της ηλικίας. ◘ Άνδρες με 1ου βαθμού συγγενή εξ αίματος (πατέρα - θείο - αδελφό) έχουν 2,5 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν την πάθηση από άλλους. ◘ Περίπου το 20% αυτών που θα κάνουν τον προληπτικό έλεγχο έχει ένδειξη για βιοψία. ◘ Η βιοψία αυξάνει την πιθανότητα έγκαιρης διάγνωσης άρα και αποτελεσματικότερης θεραπείας (προστατεκτομή- ακτινοθεραπεία). ◘ Ακόμα και στη μη εντοπισμένη νόσο υπάρχει η δυνατότητα θεραπευτικής παρέμβασης (ορμονοθεραπεία, χημειοθεραπεία), με σχετικά καλά αποτελέσματα στην παράταση της επιβίωσης.

44

Συχνοί τραυματισμοί στην άσκηση στο

γυμναστήριο

ΒΕΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ / ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ - ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ

Η άσκηση στο γυμναστήριο έχει πολλαπλά οφέλη για το σώμα μας, όμως κρύβει και κινδύνους. Το γυμναστήριο αποτελεί εξαιρετική επιλογή για κάποιον που έχει στόχο την καρδιοαναπνευστική του αναβάθμιση, που επιθυμεί να «κάψει» θερμίδες, να δυναμώσει και να αναπτυχθεί μυϊκά. Τα 46

οφέλη από την άσκηση με αντιστάσεις (βάρη, μηχανήματα κτλ.) είναι πολλαπλά και έχουν αναφερθεί σ’ αυτά πολλά βιβλιογραφικά άρθρα. Όμως η άσκηση στο γυμναστήριο – όπως και κάθε αθλητική δραστηριότητα άλλωστε – εγκυμονεί κινδύνους για το σώμα μας, εφ’ όσον δεν

γίνεται σωστά. Οι κίνδυνοι αυτοί μεταφράζονται σε τραυματισμούς, οι οποίοι ανάλογα με τον βαθμό τους μπορούν να μας ταλαιπωρήσουν από κάποιες εβδομάδες, μέχρι και μήνες. Γιατί τραυματιζόμαστε; Οι τραυματισμοί στο γυμναστήριο μπορεί να συμβούν είτε ξαφνικά, κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας, ή αθροιστικά σε βάθος χρόνου, λόγω πολλαπλής καταπόνησης.

Οι πιο συχνοί τραυματισμοί και οι ασκήσεις που τους προκαλούν: Θεωρώντας ότι γίνεται σωστό ζέσταμα και εξαιρώντας τραυματισμούς από πτώσεις ή άλλα ατυχήματα, εφιστoύμε την προσοχή μας σε μερικούς από τους πιο συχνούς τραυματισμούς που μπορούν να προκληθούν στο γυμναστήριο, σε ποιες ασκήσεις οφείλονται και πώς μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε θεραπεύοντάς τους ή να τους προλάβουμε. ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΑΥΧΕΝΑ - ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ

Συνήθως τα αίτια είναι ο συνδυασμός πολλών παραγόντων, όπως η φυσική κατάσταση του αθλουμένου, η εμπειρία του, το αν είναι αρχάριος ή όχι, η άσκηση που επιλέχθηκε, η τεχνική με την οποία εκτελέστηκε η άσκηση, η ταχύτητα και ανατομικές ιδιομορφίες που έχει ο αθλούμενος και δε γνωρίζει.

Άσκηση απαγωγής ώμου για εκγύμναση δελτοειδή: προκαλείται τενοντίτιδα στροφικού πετάλου (υπερακανθίου). Η τενοντοπάθεια (όπως είναι ο σωστότερος όρος), είναι το αποτέλεσμα και όχι το αίτιο. Συνήθως υπάρχει συνδυασμός κακού μυϊκού ελέγχου της ωμοπλάτης και δυσανάλογης αύξησης της επιβάρυνσης (πολλά κιλά).

Επίσης, η έλλειψη σωστής καθοδήγησης από τον υπεύθυνο γυμναστή και η ελλιπής προθέρμανση και αποθεραπεία με ειδικές διατάσεις, η απότομη αύξηση του βαθμού δυσκολίας μιας άσκησης και η γρήγορη ένταξη σε πλήρες προπονητικό πρόγραμμα μετά από κάποιο τραυματισμό, μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό ή υποτροπή τραυματισμών.

Ο στόχος της θεραπείας περιλαμβάνει αποκατάσταση του σωστού μυϊκού ελέγχου της ωμοπλάτης με ασκήσεις για τον πρόσθιο οδοντωτό μυ τον κάτω τραπεζοειδή και της νευρομυϊκής συνεργασίας μυϊκών ομάδων, με ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας.

Για να προκληθεί πάντως κάκωση ή πόνος, συνήθως συνυπάρχουν ταυτόχρονα πολλοί από τους προαναφερθέντες παράγοντες, σε διαφορετικό συνδυασμό κάθε φορά. Ακόμη, υπάρχουν για όλους τους αθλούμενους, «καλές και κακές ασκήσεις».

Επίσης, εάν αρχικά ο πόνος είναι πολύ έντονος και δυσβάσταχτος, πλήρης αποχή από τις ασκήσεις που τον προκαλούν, λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ανάπαυση είναι επιβεβλημένα, και στη φάση της αποκατάστασης σταδιακή επανένταξη με μειωμένο φορτίο, που μπορεί να είναι ακόμη και πολύ κάτω από το 50% του φορτίου που άντεχε ο μυς προ του τραυματισμού.

Έτσι, κάποιες ασκήσεις είναι κατάλληλες για κάποιους ανθρώπους και τελείως ακατάλληλες για άλλους, ή σε κάποια φάση της προπονητικής τους πορείας είναι ακατάλληλες για κάποιους αλλά με την πρόοδο της προπόνησης γίνονται κατάλληλες για τον ίδιο αθλούμενο.

Κάμψεις δικεφάλων με μπάρα: τα κλασσικά συμπτώματα είναι ο πόνος στη μέση και ίσως και στον αυχένα και, αν το βάρος είναι υπερβολικό, ακόμη και πιθανά άλγη δικεφάλου, λόγω πρόκλησης τενοντοπάθειας δικεφάλου. Βασική αιτία είναι η κακή τεχνική συνήθως, σε συνδυασμό με από47

τομη αύξηση του βάρους στη μπάρα, δυσανάλογου με τη φυσική κατάσταση και την αντοχή του αθλουμένου.

η αντίσταση, αυξάνονται οι πιθανότητες ανάπτυξης παθολογίας (κυρίως τενοντοπάθειας του στροφικού πετάλου των έξω στροφέων του ώμου). Επιπρόσθετα, αν αυξηθούν τα κιλά δυσανάλογα, φορτίζεται και η αυχενική μοίρα και ίσως προκληθεί πόνος. Τέλος, όταν ο αθλούμενος δεν κρατά τους καρπούς του σε μέση θέση αλλά σε κάμψη, επιβαρύνει πολύ τον εκτατικό μηχανισμό του καρπού δηλαδή τους εκτείνοντες μύες και τις αντίστοιχες τενόντιες προσφύσεις τους, αυξάνοντας την καταπόνηση, σε συνδυασμό με αύξηση των πιθανοτήτων να προκαλέσει άλγος των επικονδύλων του αγκώνα.

Στη θεραπεία, αντιμετωπίζουμε τη συμπτωματική περιοχή ανάλογα με την ευερεθιστότητα και τη σοβαρότητα του προβλήματος και δίνουμε έμφαση στη σωστή εκτέλεση της άσκησης, με έμφαση στο σωστό ρυθμό, τον καλό έλεγχο και τη διατήρηση του σώματος σε ουδέτερη θέση, χωρίς διακυμάνσεις στην ταχύτητα, κατά την εκτέλεση της άσκησης. Μπορεί και πάλι να απαιτηθεί αποχή από την γύμναση για κάποιο διάστημα, μέχρι υποχωρήσεως των έντονων συμπτωμάτων και σταδιακή επανένταξη στη συνέχεια. Οριζόντια απαγωγή ώμων με τροχαλία ή λαβές: προκαλείται πόνος στον ώμο, τον αυχένα, αλλά και επικονδυλαλγία του αγκώνα. Κύριο αίτιο αποτελεί ο συνδυασμός της θέσης των βραχιόνων που είναι σε απαγωγή, ενώ και η έξω στροφή στη θέση αυτή αυξάνουν το ρίσκο υπακρωμιακής τριβής στον τένοντα του στροφικού πετάλου. Η θέση αυτή των βραχιόνων από μόνη της περιορίζει σημαντικά την έξω στροφή, οπότε αν προστεθεί και 48

Στη θεραπεία τώρα, πέρα από την ολιγοήμερη αποχή και χαλάρωση, ίσως να είναι μια από τις λίγες ασκήσεις που δε θα προτείναμε αν ο αθλούμενος θέλει να γυμνάσει τους έξω στροφείς του ώμου, διότι μπορεί να το κάνει με καλύτερο τρόπο και άλλη άσκηση. Εάν θέλει να γυμνάσει πλάτη, τότε καλό είναι ο βραχίονας και το αντιβράχιό του να είναι στην ίδια ευθεία με την πορεία του καλωδίου και ελαφρά χαμηλότερα από το ύψος των ώμων. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην κίνηση απαγωγής και προσαγωγής των ωμοπλατών. Κωπηλατική με το ένα χέρι: κλασικό σύμπτωμα είναι το πιάσιμο στον αυχένα, ο πόνος στη μέση και τον καρπό (αν κάνει και κάμψη καρπού ο αθλούμενος, κατά την εκτέλεση της άσκησης). Κύριο αίτιο του τραυματισμού είναι η κακή τεχνική, σε συνδυασμό με απότομη αύξηση του βάρους στον αλτήρα. Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (η μέση μας) άλλωστε, είναι πολύ πιο επιρρεπής σε συχνούς τραυματισμούς όταν φορτίζεται σε θέση κάμψης και στροφής. Στόχος της θεραπείας είναι η σωστή εκτέλεση της άσκησης, με έμφαση στο σωστό ρυθμό, τον καλό έλεγχο και τη διατήρηση της λόρδωσης και την αποφυγή κάμψης του καρπού την ώρα που κάνουμε την

άσκηση. Σημαντικό είναι να τονιστεί, ότι η άσκηση γίνεται για να γυμναστεί ο πλατύς ραχιαίος μυς και όχι ο δικέφαλος, οπότε είναι σημαντικό να δίνεται έμφαση στην κίνηση της ωμοπλάτης. Ροκανίσματα κοιλιακών: προκαλείται πιάσιμο στον αυχένα και το πρόσθιο τμήμα του τραχήλου, κύρια λόγω κακής τεχνικής εκτέλεσης της άσκησης. Στη θεραπεία προωθείται η σωστή εκτέλεση της άσκησης, με έμφαση στο σωστό ρυθμό, τη σωστή εντολή σύσπασης μόνο των κοιλιακών μυών, με σταδιακά αυξανόμενη ένταση και όχι απότομα. Όχι πολλές επαναλήψεις στην αρχή αλλά αυστηρότητα στην επιλεκτική επιστράτευση μόνο των κοιλιακών εις βάρος των πολλών και γρήγορων επαναλήψεων, ειδικά σε αρχαρίους. Επίσης, προσοχή δίνεται στον καλό έλεγχο και τη διατήρηση του αυχένα σε ουδέτερη θέση, χωρίς διακυμάνσεις στην ταχύτητα κατά την εκτέλεση της άσκησης. ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΟΡΜΟΥ - ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ: Ασκήσεις ενδυνάμωσης ράχεως – οσφύος: προκαλείται πόνος στην πλάτη και γενικότερα στη ράχη, αλλά και στην οσφύ. Συμβαίνει σε πολλαπλές ασκήσεις των οπίσθιων ραχιαίων και των ιερονωτιαίων μυών. Κύριο αίτιο του τραυματισμού είναι η κακή τεχνική, σε συνδυασμό με απότομη αύξηση του βάρους άσκησης. Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (η μέση μας) άλλωστε, είναι πολύ πιο επιρρεπής σε συχνούς τραυματισμούς όταν φορτίζεται σε θέση κάμψης και στροφής. Αλλά και η ράχη μπορεί να εμφανίσει ανάλογη συμπτωματολογία. Στόχος της θεραπείας είναι η σωστή εκτέλεση της άσκησης, με έμφαση στο σωστό ρυθμό, τον καλό έλεγχο και τη διατήρηση της φυσιολογικής κύφωσης της ράχης και της λόρδωσης της μέσης. Πολύ σημαντικό είναι επίσης οι πολύ καλές διατατικές ασκήσεις στη ράχη και τη μέση, ενώ οι πιέσεις ώμων σε όρθια στάση και τα χαλαρωτικά καθίσματα βοηθούν στην

αποκατάσταση, στην ράχη και την οσφύ αντίστοιχα. Κακώσεις κοιλιακών, προσαγωγών απαγωγών: στις κλασσικές ασκήσεις εκγύμνασης αυτών των μυών, η κακή τεχνική και τα αυξημένα κιλά φόρτισης προκαλούν επακόλουθα χαρακτηριστικό πόνο, κύρια κινήσεων και όχι ηρεμίας αρχικά. Είναι ένας πολύ συχνός τραυματισμός, με το μεγάλο μειονέκτημα των πολλών υποτροπών. Στη θεραπεία, αντιμετωπίζουμε τη συμπτωματική περιοχή ανάλογα με την ευερεθιστότητα και τη σοβαρότητα του προβλήματος και δίνουμε έμφαση στη σωστή εκτέλεση της άσκησης, με έμφαση στο σωστό ρυθμό, τον καλό έλεγχο, χωρίς διακυμάνσεις στην ταχύτητα, κατά την εκτέλεση της άσκησης. Θα απαιτηθεί αποχή από την γύμναση για κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι πλήρους υποχωρήσεως των συμπτωμάτων, πιθανά και χρήση μυοχαλαρωτικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και σταδιακή επανένταξη στη συνέχεια.

Ανάλογη εικόνα και αντιμετώπιση μπορεί να έχουμε σε τραυματισμό τετρακεφάλου ή γλουτιαίων από έντονη άσκηση εκγύ49

μνασής τους, με απότομη εκτέλεση, κακή τεχνική και χρήση πολλών φορτιών. Η θεραπεία και οι διατάσεις και εδώ συνδυάζονται στην επανένταξη με ορθή εκτέλεση του προγράμματος. Συνδεσμικές κακώσεις στις ασκήσεις γονάτων: το γόνατο συνήθως πληρώνει τα δικά σου αμαρτήματα. Ναι μεν είναι ευαίσθητη άρθρωση, αλλά πολλοί τραυματισμοί προκαλούνται από την αγυμνασία στους μύες των ποδιών και στους ισχιακούς. Ο ρόλος αυτών των μυών είναι η σταθεροποίηση της κίνησης και όταν δεν είναι αρκετά δυνατοί, τα φορτία μεταφέρονται κατευθείαν στο γόνατο. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με κακή εκτέλεση ή υπέρμετρη φόρτιση των αρθρώσεων κατά την άσκηση, μπορούν να προκαλέσουν ήπιους, συχνότερα τενόντιους τραυματισμούς, διαστάσεις συνδέσμων μικροαποκολλήσεις και σπανιότερα ρήξεις.

Κατερίνα Αλκ. Αναγνωστοπούλου Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια MSc στην Κατάχρηση Ουσιών (University of Sussex, UK) Μέλος της Πανελλήνιας Εταιρείας Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας

Γούναρη 21-23, Πάτρα

Τ. 2610 224.902, Κ. 6939 669.855 www.kanagnostopoulou.gr info@kanagnostopoulou.gr

50

Αναλόγως της βαρύτητας του τραυματισμού είναι και ο χρόνος αποχής από την γυμναστική στο γυμναστήριο, που μπορεί να συνοδεύεται και από φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Στην αποκατάσταση και επανένταξη, πέραν της σωστής εκτέλεσης των ασκήσεων, κάνουμε πολλές διατατικές προβολές, σκέτες αρχικά, με αλτήρες στη συνέχεια, όταν νιώσεις εμπιστοσύνη στα πόδια σου. Οι προβολές γυμνάζουν σχεδόν όλο το εύρος το μυών του ποδιού και προωθούν τη συνεργασία τους. Σπάνια ένας τραυματισμός γόνατος είναι τόσο σοβαρός που να απαιτήσει χειρουργική αποκατάσταση. Αεροβική γυμναστική και τραυματισμοί ποδοκνημικής – άκρων ποδών: δεν είναι απίθανο να συμβούν μυϊκοί τραυματισμοί στους γαστροκνήμιους και τους μύες της ποδοκνημικής και των άκρων ποδών από κακή εκγύμναση ή υπερφόρτωση, αλλά δεν είναι σύνηθες. Αντίθετα, στους μύες του κάτω άκρου και κύρια στους συνδέσμους της ποδοκνημικής και του άκρου ποδός, είναι συχνές οι κακώσεις καταπόνησης ή κακής στήριξης στις αεροβικές γυμναστικές ασκήσεις, τον διάδρομο, τα ποδήλατα ή τα ελλειπτικά μηχανήματα. Απλά διαστρέμματα, διατάσεις συνδέσμων, θλάσεις μυών αλλά και βαρύτερες κακώσεις ή ρήξεις μπορούν να συμβούν, με αποτέλεσμα πόνο, δυσχέρεια κινήσεων ή σε βαρύτερες περιπτώσεις αδυναμία φόρτισης. Αναλόγως της βαρύτητας της κάκωσης είναι και η θεραπεία, που περιλαμβάνει αποφόρτιση, παγοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και σίγουρα κάποιο διάστημα αποχής από την άσκηση. Το πολύ καλό ζέσταμα και οι σωστές διατάσεις αποτρέπουν τέτοιους τραυματισμούς, ενώ η άσκηση σύμφωνα με τις πραγματικές μας δυνατότητες, το σωστό αθλητικό υπόδημα και η σταδιακή αποθεραπεία στο τέλος της, είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την αποφυγή τέτοιων κακώσεων.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΡΓΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ - ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ - ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗ ΖΥΡΙΧΗ ΕΛΒΕΤΙΑΣ ΕΙΔΙΚΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

·· ·· ·

ΠΑΙΔΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΑΡΘΟΣΚΟΠΗΣΗ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

Κολοκοτρώνη 49, 26221 Πάτρα Tηλ.: 2610 621.623, Κιν.: 6945 152.412 e-mail: georgiosvergos@yahoo.gr 51

Απλές λύσεις για γρήγορα και υγιεινά

σνακ

Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί πως οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας αποτελούν έναν από τους βασικούς λόγους που δεν τρώμε σωστά. ΚΟΤΤΙΚΑ ΗΡΩ / ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

52

Πέρα από το γεγονός ότι πολλές φορές δεν προλαβαίνουμε να φάμε ούτε τα βασικά μας γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό), αντικαθιστώντας τα με φαγητά απ’ έξω τα οποία είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά (π.χ. αρτοσκευάσματα, φαγητά τύπου delivery), επίσης χάνουμε και τα ενδιάμεσα γεύματα (δεκατιανό και απογευματινό), τα οποία μπορεί στη διατροφή μας να μην έχουν την ίδια βαρύτητα με το πρωινό ή το μεσημεριανό, αλλά είναι εξίσου σημαντικά για τον οργανισμό μας. Ο κύριος λόγος που πρέπει να καταναλώνουμε και τα ενδιάμεσα γεύματα, είναι για να εξασφαλίζουμε ένα καλό επίπεδο κορεσμού και να διατηρούμε σε εγρήγορση το πεπτικό σύστημα και τον οργανισμό μας. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο περιλαμβάνει 5 γεύματα την ημέρα με ένα κενό περίπου στις 3 ώρες μεταξύ τους. Αυτό που εξυπηρετούν τα ενδιάμεσα σνακ είναι να μην πεινάμε μεταξύ των κύριων γευμάτων καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες σε αυτά. Για παράδειγμα, αν πάρουμε πρωινό στις 8 το πρωί και το αμέσως επόμενο μεσημεριανό μας γεύμα είναι στις 3, τότε έχουμε ένα κενό χωρίς φαγητό 7 ωρών. Ακόμα και αν στο ενδιάμεσο νομίζουμε ότι δεν πεινάμε, ασυνείδητα στο μεσημεριανό γεύμα θα καταναλώσουμε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα για να έχουμε κορεσμό. Επίσης, τα ενδιάμεσα σνακ προσφέρουν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να δώσουμε περισσότερες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία στον οργανισμό μας, τα οποία είναι πολύτιμα για την καλύτερη λειτουργία του. Συνεπώς, δεν φτάνει μόνο να τρώμε κάτι στα ενδιάμεσα γεύματα αλλά να είναι και θρεπτικό. Έχει παρατηρηθεί πως ένας από τους βασικούς λόγους που πολλά άτομα παίρνουν εύκολα κιλά, είναι η κατανάλωση ανθυγιεινών ενδιάμεσων σνακ, κοινώς το τσιμπολόγημα!

Για παράδειγμα, οι περισσότεροι από εμάς διαλέγουμε γλυκίσματα και αρτοσκευάσματα για ενδιάμεσα σνακ που είναι η πιο εύκολη και γρήγορη λύση. Όμως με αυτόν τον τρόπο αυξάνουμε τα επίπεδα ζάχαρης ή υδατανθράκων, με αποτέλεσμα να παίρνουμε πιο εύκολα κιλά. Ένα πολύσπορο κριτσίνι είναι ναι μεν μία υγιεινή επιλογή αλλά ισοδυναμεί σχεδόν με μία φέτα ψωμί. Δεδομένου ότι ποτέ δεν τρώμε μόνο ένα κριτσίνι αλλά περισσότερα από 3, φανταστείτε σε πόσο ψωμί ισοδυναμούν, χωρίς να το έχουμε καταλάβει και χωρίς να έχουμε χορτάσει ιδιαίτερα. Αν θέλουμε να διατηρήσουμε τα κιλά μας έχοντας μία ισορροπημένη διατροφή παράλληλα, πρέπει να εισάγουμε στη διατροφή μας σνακ πλούσια σε φυτικές ίνες, ασβέστιο, χαμηλά λιπαρά και σύνθετους υδατάνθρακες. Καλό είναι δε αν θέλουμε να χάσουμε βάρος, κάθε ενδιάμεσο γεύμα να μην ξεπερνάει τις 150 θερμίδες.

53

Απλές και υγιεινές λύσεις για θρεπτικά σνακ μέχρι 150 θερμίδες μαζί με τα θρεπτικά τους συστατικά είναι: ◘ 1 βραστό αυγό με 2 μικρές φρυγανιές ολικής άλεσης (πρωτεΐνη, ασβέστιο, λεκιθίνη, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, υδατάνθρακες). ◘ 1 γιαούρτι 2% με 1 χούφτα ανάλατα αμύγδαλα (ασβέστιο, πρωτεΐνη, βιταμίνη Ε, ω-6 λιπαρά). ◘ 1 λεπτή φέτα ψωμί ολικής άλεσης με 1 κουταλιά της σούπας cottage cheese (σύνθετοι υδατάνθρακες, ασβέστιο). ◘ 1 μπολ φράουλες με 1 μικρή μπανάνα ή 1 άλλο φρούτο και 1 κουταλιά της σούπας γιαούρτι 2% ή 1 κοφτό κουταλάκι μέλι (κάλιο, ασβέστιο). ◘ 1 ποτήρι γάλα χαμηλό σε λιπαρά και 2 μπισκότα πτι-μπερ ολικής άλεσης (ασβέστιο, σύνθετοι υδατάνθρακες). ◘ 2 κρακεράκια ολικής άλεσης με 1 λεπτή φέτα γαλοπούλα και 1 λεπτή φέτα τυρί χαμηλών λιπαρών για τοστ (σύνθετοι υδατάνθρακες, ασβέστιο, πρωτεΐνη). ◘ 100γρ cottage cheese με 1 ποτήρι στικς ωμών λαχανικών (π.χ. αγγούρι, πιπεριά, καρότο), (ασβέστιο, φυτικές ίνες, βιταμίνες). ◘ 1 smoothie με γάλα χαμηλών λιπαρών, φράουλες και ½ μπανάνα (ασβέστιο, φυτικές ίνες, βιταμίνες). ◘ 1 λεπτή φέτα ψωμί ολικής άλεσης με 1 φέτα καπνιστό σολομό ή τόνο σε κονσέρβα νερού (σύνθετοι υδατάνθρακες, πρωτεΐνη ω-3 λιπαρά οξέα). ◘ 1 μπολ σαλάτα με ωμά λαχανικά και 1 κουταλιά της σούπας λάδι με μουστάρδα και βαλσάμικο (φυτικές ίνες, βιταμίνες, ω-6 λιπαρά οξέα). ◘ 1 μπολ φρουτοσαλάτα με 2 φρούτα, 10 ανάλατους ξηρούς καρπούς και 1 κοφτό κουταλάκι μέλι (φυτικές ίνες, πρωτεΐνη, βιταμίνες, ω-6 λιπαρά οξέα).

54

www.dietpatras.gr 55

Πώς να διαλέξω

φωτογράφο για τον γάμο μου

Προτού ξεκινήσουμε να δούμε τα «κριτήρια» που θα μας κάνουν να επιλέξουμε το φωτογράφο του γάμου μας, πρώτα πρέπει να αξιολογήσουμε κάποια στοιχεία. Τι αντιπροσωπεύει αυτή η μέρα για εσάς; Πώς την αξιολογείτε; Πόσο την αξιολογείτε; Βάλτε σειρά προτεραιότητας σε αυτά που σας ενδιαφέρουν περισσότερο.

NOBLE VASSILIS / ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ

56

Εφόσον κάνετε τα παραπάνω, αυτομάτως, δημιουργείτε τις προϋποθέσεις για να επιλέξετε και το φωτογράφο σας.

Έχετε συνειδητοποιήσει ότι το ΜΟΝΑΔΙΚΟ που θα σας μείνει από το γάμο σας είναι οι φωτογραφίες (και το βίντεο);

Ας κάνουμε μια μικρή έρευνα αγοράς. Εκεί «έξω» υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός φωτογράφων που δηλώνουν και το γάμο ως μία από τις ασχολίες / ειδικότητές τους.

Έχετε συνειδητοποιήσει πως ΟΣΑ χρήματα και να ξοδέψετε σε φαγητό, νυφικό, κοστούμι, μακιγιάζ, κόμμωση, κ.λ.π. το ΜΟΝΑΔΙΚΟ που θα κρατήσει ΖΩΝΤΑΝΗ αυτήν την ανάμνηση, είναι οι φωτογραφίες;

ΠΡΟΣΟΧΗ: είναι πολλοί αυτοί που επιλέγουν το γάμο ως επαγγελματική επιλογή «αρπαχτής». Ειδικά η Ελλάδα της κρίσης, ενώ από τη μία βοηθάει να «ξεσκαρτάρει» το τοπίο, ταυτόχρονα, ευνοεί την ανάπτυξη λιγότερο «επαγγελματικής» συνείδησης. Και στη φωτογραφία γάμου, δυστυχώς, αυτό είναι εύκολο. Διότι, ο κόσμος ΔΕΝ είναι υποχρεωμένος να έχει γνώσεις φωτογραφίας (μην ξεχνάμε, μία εκ των 7 τεχνών!). Οπότε, οτιδήποτε είναι πιο άρτιο από άποψη χρώματος και φωτεινότητας, σε σχέση με το κινητό (που ο βομβαρδισμός των «σέλφι» είναι στα top του) αυτομάτως, εμπίπτει και στην κατηγορία του «επαγγελματικού». Από την άλλη, όποιος μπορεί να επενδύσει ελάχιστα χρήματα σε εξοπλισμό DSLR (Φωτογραφική μηχανή με εναλλάξιμους φακούς), αυτομάτως δηλώνει «φωτογράφος». Ας μην πλατειάζουμε. Κυρίες και κύριοι, σε πόσα κέντρα δεξίωσης πήγατε να δοκιμάσετε το φαγητό, και πόσες φορές; Σε πόσα atelier πήγατε να δοκιμάσετε νυφικό/κοστούμι και πόσες φορές πάλι; Πόσους DJ επισκεφτήκατε; Πόσα ανθοπωλεία ήταν αυτά που επί ώρες σας έδειχναν δείγματα της δουλειάς τους και σας περιέγραφαν με κάθε λεπτομέρεια, κάθε πιθανό συνδυασμό λουλουδιών; Αλλά, τελικά. Πόσους φωτογράφους επισκεφθήκατε; Πόσων φωτογράφων τη δουλειά, είδατε/παρακολουθήσατε από το internet; Σε αυτούς που πήγατε, πόσο χρόνο τους αφιερώσατε, ή σας αφιέρωσαν αυτοί;

Ως παντρεμένος και πατέρας 3 παιδιών, θα σας πληροφορήσω ότι σταδιακά η μνήμη φθίνει, και δυστυχώς, με την πάροδο του χρόνου, φθίνει και η ανάμνηση της αίσθησης… Έχετε συνειδητοποιήσει πως η επιλογή φωτογράφου έχει να κάνει με επένδυση ΖΩΗΣ; Και σε χρόνο αλλά πάνω απ’ όλα σε ισχύ και ένταση συναισθημάτων; Να λοιπόν πώς θα διαλέξετε φωτογράφο για το γάμο σας. Αυτόν που: ◘ Θα δώσει την ίδια (ή και μεγαλύτερη) βαρύτητα στην ημέρα σας με εσάς. ◘ Θα αφιερώσει ΑΝΤΑΞΙΟ χρόνο στο ραντεβού του, να εκμαιεύσει από εσάς τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας. ◘ Με την πείρα του, θα σας αποδείξει (αφού η στατιστική είναι με το μέρος του), ότι είναι ένας από τους πρώτους που πρέπει να συμβουλευθείτε, ακόμη και για το χρονοδιάγραμμα της ημέρας σας. ◘ Έχει υπόσταση επαγγελματική (δηλαδή έδρα / νομιμότητα / θέση στην αγορά). Είναι πολύ λιγότερο πιθανό, να πάθετε «στραπάτσο» και ανεπιθύμητες εκπλήξεις, από κάποιον που έχει έδρα. Που έχει έναν σοβαρό κύκλο εργασιών (ΟΑΕΕ, νοίκι, ΔΕΗ, τηλέφωνο κλπ). Διότι αυτός ο άνθρωπος, στην Ελλάδα του 2017, παλεύει με νύχια και με δόντια να κρατήσει υγιή την επιχείρησή του. Και έχει ανάγκη την σύσταση. Αυτή θα έρθει ΜΟΝΟ μέσω της σωστής και καλής δουλειάς. Μόνο μέσω της ικανοποίησης των πελατών του. Οι υπόλοιποι, δεν το έχουν σε τίποτα να εξαφα57

νισθούν, διότι, δεν το έχουν σε τίποτα, να μην είναι «προσβάσιμοι». ◘ Θα σας αποδείξει ότι ΝΟΙΑΖΕΤΑΙ. Αυτό θα φανεί από το πρώτο ραντεβού. Θα φανεί από προτάσεις, από τρόπο προσέγγισης και από τον τρόπο που αντιμετωπίζει την ομορφότερη ημέρα της ζωής σας. ◘ Τέλος, θα φροντίσει να είναι στο πλευρό σας σε κάθε σχεδόν βήμα του γάμου σας, και με πολλές άλλες ειδικότητες (ψυχολόγος, διαιτητής, διοργανωτής κλπ).

Θα κλείσω με μια νέα μου «ανακάλυψη» που μόνο η πείρα θα μπορούσε να μου φέρει στο προσκήνιο. Έχετε συνειδητοποιήσει το μέγεθος και την ισχύ του στοιχήματος που παίζετε;

Μη γελιέστε. Δεν είναι πολλοί αυτοί που συγκεντρώνουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά, και δεν ανέλυσα ΚΑΝ τα στοιχεία που αφορούν το επίπεδο φωτογραφίας και τέχνης.

Δε θα ήταν φοβερό, αν μεθαύριο το παιδί σας πει: «Κοίτα δουλειά/φωτογραφίες ο μπαμπάς και η μαμά για τότε…».

Ψάξτε για ένα νέο φίλο. Ψάξτε για ένα νέο συνεργάτη. Αναρωτηθείτε, κατά την έρευνα αγοράς σας, αν αυτόν τον άνθρωπο που κοντεύετε να επιλέξετε για φωτογράφο, αν θα τον βλέπατε στο δρόμο, θα τον φωνάζατε να πιει καφέ μαζί σας; Αν όχι, πώς μπορείτε να τον επιλέξετε να είναι δίπλα σας, την ομορφότερη ημέρα της ζωής σας, να αποτυπώσει στιγμές και συναισθήματα που πρέπει εσείς να του δώσετε / δείξετε… Οξύμωρο θα έλεγα…

58

Όλοι μας, ίσως και αυτολεξεί, όταν κοιτούσαμε τις γαμήλιες φωτογραφίες των γονιών μας, ακούσαμε από τα στόματά τους τα εξής: « Εμ παιδάκι μου, εμείς αυτά είχαμε/κάναμε τότε».

Δυνατό το στοίχημα, εφικτή η νίκη όμως… Η ώρα η καλή!

Οδυσσέα Ελύτη 63 Τ.Κ. 26333 Πάτρα Τηλ: 2610 241.391 Κιν: 6972 838.939 FB: thenoblephotography www.noblephotography.gr

Κράνος

Ας το βάλουμε καλά στο κεφάλι μας Αφού το βάλουμε στο μυαλό μας, ας έρθει η ώρα να το βάλουμε και στο κεφάλι μας στην κυριολεξία… Ο λόγος για το κράνος, το οποίο μοιάζει να φέρνει αλλεργία στους Έλληνες δικυκλιστές. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ / ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ

59

Είναι αδιανόητο πώς μπορείς και ανεβαίνεις στο δίκυκλο και δεν φοράς κράνος. Περπατάς στο δρόμο χωρίς παπούτσια; Γιατί κάνεις το ανάποδο για το κεφάλι σου; Α, ξέχασα το φοράς το κράνος… στον αγκώνα! Παίρνοντας λίγο πιο σοβαρά το θέμα, υπάρχει ένα απλό «κόλπο» για να είμαστε όσο γίνεται πιο ασφαλείς όταν οδηγούμε. Το κράνος. Ναι. Αυτό μόνο… που φοράμε στο κεφάλι. Σαν τα παπούτσια λοιπόν, και το κράνος χρειάζεται να είναι στο σωστό μέγεθος. Υπάρχουν τρεις τύποι κρανών, ανάλογα με τις ανάγκες μας. Τα κλειστά, τα ανοιγόμενα και τα jet. Το κλειστό κράνος το οποίο και είναι προτεινόμενο 100% για όλες τις χρήσεις, είναι ένα ενιαίο κέλυφος, που πάντα προστατεύει και το πηγούνι μας. Και πιστέψτε το, εκεί είναι ένα από τα πρώτα σημεία επαφής σε περίπτωση ατυχήματος. Στη συνέχεια υπάρχει το ανοιγόμενο κράνος, του οποίου το εμπρός μέρος μπορεί και σηκώνεται προς τα πάνω προκειμένου να μπορέσουμε να συνομιλούμε εφόσον χρειαστεί. Καλό είναι όταν κινούμαστε το κράνος να το φοράμε στην κλειστή θέση και πάλι για λόγους ασφαλείας. Τα ανοιγόμενα κράνη κατά βάση είναι πιο βαριά από τα κλειστά. Τέλος, υπάρχει και η «ανοιχτή» κατηγορία που ονομάζεται jet και δεν έχει καθόλου εμπρός κέλυφος προκειμένου να προστατεύει. Προσοχή εδώ, ειδικά το καλοκαίρι, επιλέξτε ένα jet κράνος με ζελατίνα και ας σας κόβει λίγο τον αέρα καθώς πηγαίνοντας για μπάνιο, δεν είναι κρίμα να έρθει μια σφίγγα και να «καρφωθεί» στο στόμα σας; Όποια επιλογή και αν κάνετε, το κράνος πρέπει να είναι 100% εφαπτόμενο και να μας πιέζει, ειδικά στις πρώτες εφαρμογές, 60

στα μάγουλα αλλά και στο κεφάλι μας γενικώς. Προσοχή, δεν λέμε να τα φοράμε και να μας πιάνει πονοκέφαλος. Τα εσωτερικά υλικά είναι κατασκευασμένα από μαξιλάρια που έχουν την τάση να ανοίγουν, οπότε ΜΗΝ πάρετε ένα κράνος που θα είναι άνετο. Δεν το θέλουμε, δεν θα έχουμε προστασία. Κάτι επίσης σημαντικό, είναι ότι κάθε μοντέλο έχει και διαφορετικό πλαίσιο μέσα, οπότε δεν είναι σπάνιο το μέγεθος Medium ενός μοντέλου να μην μας ταιριάζει, και το Medium μιας άλλης εταιρίας να μας είναι τέλειο. Δοκιμάστε πάνω από 2-3 επιλογές πριν την αγορά γιατί αλλιώς θα ταλαιπωρηθείτε στη συνέχεια. Έπειτα βάλτε στην εξίσωση τι άλλο θα θέλατε από ένα κράνος. Υπάρχουν πλέον πολλές επιλογές με εσωτερικές ζελατίνες (προκειμένου να μην φοράμε γυαλιά ηλίου και πιέζουμε το κεφάλι μας), αντιαλλεργικές εσωτερικές επενδύσεις και πολλά άλλα. Μεγάλη σημασία έχει να κλειδώνουμε το κράνος στο κάτω μέρος, καθώς μόνο έτσι θα διασφαλίσουμε ότι θα μείνει στο κεφάλι μας. Μην ξεχνάτε να ρωτάτε αν υπάρχουν ανταλλακτικά από τα κράνη που παίρνετε. Παίρνοντας ένα φθηνό κράνος από ένα τυχαίο κατάστημα που δεν θα έχει ανταλλακτικά στη συνέχεια, κάνετε μια πολύ λάθος επιλογή, καθώς αν κάτι συμβεί και δεν υπάρχουν ανταλλακτικά θα χρειαστεί να πάρετε νέο κράνος. Τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι τα περισσότερα ατυχήματα γίνονται μέσα σε αστικό περιβάλλον… οπότε μήπως θα πρέπει να σοβαρευτούμε και να το βάλουμε καλά στο κεφάλι μας προκειμένου το κάθε βράδυ να καθόμαστε στον αγαπημένο μας καναπέ του σπιτιού μας, αντί σε ένα ράντζο (στην καλύτερη);

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ελένη

Kασταμονίτη Το Κέντρο Λογοθεραπείας, με εξειδίκευση στις Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές είναι ένας νέος επαγγελματικός χώρος στο κέντρο της Πάτρας. «Δώσαμε ιδιαίτερη προσοχή στη διαμόρφωση του χώρου, καθώς τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά που θα μας επισκεφτούν, θα πρέπει να αισθάνονται άνετα, ευχάριστα και οικεία κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας». Η Ελένη Κασταμονίτη μας καλωσορίζει και μας λύνει κρίσιμες απορίες για τη λογοθεραπεία και την αποκατάσταση των μαθησιακών δυσκολιών.

62

Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να ασχοληθείς με τη λογοθεραπεία; Υπήρχε κάποιο καθοριστικό ερέθισμα στο δικό σου περιβάλλον; Υπήρχαν καθημερινά ακούσματα σχετικά με ανθρώπους που χρήζουν βοήθειας, καθότι όλη η οικογένειά μου απαρτίζεται από ιατρούς και λογοθεραπευτές. Ωστόσο, υπάρχει και μια βαθιά ψυχική, πηγαία αγάπη για το συνάνθρωπο και για βοήθεια προς αυτόν. Μπορείς να θυμηθείς κάποιο ιδιαίτερα απαιτητικό περιστατικό, κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής και κλινικής σου εμπειρίας; Κάποτε ανέλαβα την αποκατάσταση της ομιλίας ενός ενήλικα με ολική λαρυγγεκτομή. Το στοίχημα με τον εαυτό μου, να καταφέρω να βοηθήσω έναν άνθρωπο να μιλήσει ξανά απουσία του οργάνου της ομιλίας που είναι οι φωνητικές χορδές, καθώς είχαν αφαιρεθεί, ήταν μεγάλο και μου προκάλεσε δέος. Ωστόσο με πολύ διάβασμα, σωστή καθοδήγηση από έμπειρους ειδικούς και ορθή διαχείριση, το αποτέλεσμα ήταν ειλικρινά συγκινητικό. Όχι ως προς το τι κατάφερα ως θεραπεύτρια, αλλά ως προς το τι κατάφερε ο ασθενής με τη δύναμη της θέλησής του! Ποια είναι η δομή του Κέντρου Λογοθεραπείας και τι είδους υπηρεσίες μπορεί να προσφέρει στους γονείς και στα παιδιά που θα το επισκεφτούν; Το Κέντρο Λογοθεραπείας απαρτίζεται εκτός από εμένα, και από εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό και ψυχολόγο. Αναλυτικότερα, οι προσφερόμενες υπηρεσίες είναι: η λογοθεραπεία, η σχολική προετοιμασία, η ειδική διαπαιδαγώγηση, η εργοθεραπεία, η ψυχολογική υποστήριξη σε παιδιά και εφήβους καθώς και η συμβουλευτική γονέων. Πότε πρέπει να απευθυνθεί ένας γονιός σε κάποιον ειδικό για λογοθεραπεία; Υπάρχουν προειδοποιητικές ενδείξεις στη

συμπεριφορά ή/και στον τρόπο επικοινωνίας του παιδιού; Αρχικά πρέπει να διασαφηνιστεί πως κάθε διαταραχή έχει διαφορετικές ενδείξεις. Γενικότερα, όμως, ο γονιός πρέπει να έχει υπόψη του, τα στάδια ανάπτυξης λόγου και ομιλίας του παιδιού ανάλογα με την ηλικία του. Υπάρχουν βέβαια κάποια γενικά χαρακτηριστικά που μπορούμε να έχουμε κατά νου: ◘ Στο 0-1 έτος το μωρό μας θα πρέπει να κλαίει, να φλυαρεί χωρίς να λέει συγκεκριμένες λέξεις και να προσέχει τις φωνές των γύρω του. Να έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 1 - 3 λέξεων. ◘ Στα 1-2 το παιδί θα πρέπει να διαθέτει εκφραστικό λεξιλόγιο αναλογικά με τους μήνες από 3 έως 100 λέξεις και να είναι σε θέση να τις βάζει στη σωστή σειρά και να προσπαθεί να αρθρώσει προτάσεις. ◘ Στα 2-3 το παιδί έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 έως 250 ή περισσότερων λέξεων (ραγδαία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου). ◘ Στα 3-4 θα πρέπει να διαθέτει ένα εκφραστικό λεξιλόγιο 800 - 1500 λέξεων. Ο λόγος του να είναι 80% καταληπτός, να χρησιμοποιεί μικρές προτάσεις και να προφέρει καθαρά τα περισσότερα γράμματα. ◘ Στα 4-5 το παιδί θα πρέπει να είναι σε θέση να κάνει μια απλή συζήτηση, να γίνεται κατανοητό από τρίτους και όχι μόνο από τους δικούς του ανθρώπους. Φυσικά, υπάρχουν πολλά περισσότερα στοιχεία, τα οποία μπορεί να δει κανείς αναλυτικά στην ιστοσελίδα μου http:// www.kastamoniti.gr . Θα ήθελα όμως, με κάθε επιφύλαξη, να επισημάνω ότι αυτά αποτελούν απλά ενδείξεις. Μόνο τα σταθμισμένα τεστ και τα αποδεδειγμένα κλινικά ευρήματα είναι αυτά που θα καθορίσουν την ανάγκη για λογοθεραπεία ή όχι. Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι να αφήσουμε στην άκρη τους φόβους και 63

τις προκαταλήψεις μας και να δώσουμε την ευκαιρία στο παιδί μας για έγκαιρη και αποτελεσματική βοήθεια.

σμούς. Επίσης, είναι σημαντικό να διοχετεύουν θετικά συναισθήματα στο παιδί για τη λογοθεραπεία, να το ενθαρρύνουν και να το επιβραβεύουν, ώστε και αυτό από την πλευρά του να παίρνει δύναμη και θάρρος για να συνεχίζει την προσπάθειά του. Συχνά, δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην επίπτωση των μαθησιακών δυσκολιών στις σχολικές επιδόσεις. Τι έχεις να μας πεις για αυτό;

Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει μια ολοκληρωμένη λογοθεραπευτική παρέμβαση; Αν θα μπορούσα να το συνοψίσω σε μια μόνο φράση, θα έλεγα «όσο πιο νωρίς, τόσο πιο καλά»! Και αυτό, για να μη μαθαίνει το παιδί σε ένα λανθασμένο πρότυπο μάθησης, σε μια παρεκκλίνουσα συμπεριφορά ή στο λανθασμένο λόγο, γιατί το πρόβλημα αντί να υποχωρεί, εδραιώνεται όλο και περισσότερο. Η περίοδος μεταξύ 2-5 ετών θεωρείται η πιο κατάλληλη και η πιο κρίσιμη για παρέμβαση, λόγω της πλαστικότητας του εγκεφάλου. Έτσι, το παιδί αφομοιώνει πιο αποτελεσματικά τα ερεθίσματα που του δίνονται μέσω της θεραπείας και μπορεί ευκολότερα να ξεπεράσει τις γλωσσικές ή τις συμπεριφορικές του δυσκολίες. Ελένη, από την εμπειρία σου, ποια είναι τα συχνότερα λάθη ή παραλείψεις που κάνουν οι γονείς, κατά τη διάρκεια της θεραπείας; Η μη συμμετοχή τους! Καλό είναι οι γονείς να θυμούνται πάντα πως στη θεραπεία του παιδιού τους είμαστε από την πρώτη έως την τελευταία ημέρα συνοδοιπόροι. Αναμένεται από αυτούς, όπου χρειάζεται, να έχουν ενεργή συμμετοχή στην όλη θεραπευτική διαδικασία, να ακολουθούν τις οδηγίες του θεραπευτή και να μοιράζονται μαζί του τυχόν απορίες και προβληματι64

Είναι αλήθεια πως πολλά παιδιά με διαταραχές στο λόγο ή στη συμπεριφορά, τείνουν να εμφανίζουν και ορισμένες δυσκολίες στις σχολικές τους επιδόσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να δυσκολεύονται στην ανάγνωση, να μην μπορούν να προσεγγίσουν το νόημα ενός κειμένου ή να κωλύονται στην απόδοση αυτού ή στην οργάνωση του λόγου τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μια διαταραχή μπορεί να επηρεάσει και την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης. Όμως, όλα αυτά διορθώνονται, εάν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

Αυτό όμως στο οποίο είναι σημαντικό να εστιάσουμε είναι η αρμονική και ολοκληρωμένη ανάπτυξη του ίδιου του παιδιού, δηλαδή η ψυχοκοινωνική του προσαρμογή, έτσι ώστε να βγει πιο δυνατό και πιο σίγουρο για τον εαυτό του μέσα από τη μαθησιακή του δυσκολία, ανεξάρτητα από τους βαθμούς που παίρνει στο σχολείο. Το διακύβευμα είναι να προσαρμοστεί ψυχοκοινωνικά, και συνεπώς, να μάθει ότι μπορεί να ζήσει ευτυχισμένο, χωρίς οι πρώιμες δυσκολίες του να αποτελούν ένα μόνιμο εμπόδιο ζωής ή κάτι για το οποίο θα πρέπει συνεχώς να αμύνεται ή να κρύβεται.

65

Ψυχοσωματικά

συμπτώματα το παιδί μου; Είναι δυνατόν; Όσο απίστευτο κι αν σας ακούγεται, το σώμα μας… μιλάει! Το σώμα είναι κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μας δίνει σημάδια για το τι το ενοχλεί και τι το ευχαριστεί. Συχνά σωματικά συμπτώματα μας ταλαιπωρούν και ενώ έχουμε κάνει όλες τις απαραίτητες εξετάσεις και έχουμε “τρέξει” σε όλους τους γιατρούς, κανένα παθολογικό αίτιο δεν μπορεί να δικαιολογήσει τα συμπτώματά μας. ΠΑΤΣΑΟΥΡΑ ΔΗΜΗΤΡΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Msc CHILD AND ADOLESCENT PSYCHOLOGY

66

«Κάθε φορά που στενοχωριέμαι με πιάνει πονοκέφαλος, δυσκολεύομαι να αναπνεύσω, με πονάει το στομάχι μου», «όταν έχω άγχος θέλω να κάνω εμετό ή ξυπνάω μέσα στη νύχτα». Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε βιώσει τέτοια συμπτώματα κυρίως σε καταστάσεις σύγκρουσης. Πόσο συχνά μας «δένεται κόμπος» το στομάχι ή μας ανεβαίνει η πίεση όταν καυγαδίζουμε με τον σύντροφο ή τα παιδιά μας; Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό;

σμούς εσωτερίκευσης των συναισθημάτων που έχει αναπτύξει κατά την παιδική ηλικία. ◘ Οικογενειακοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες, οι οποίοι διαφέρουν ανάλογα με το παιδί και εντοπίζονται από ειδικό (ψυχολόγο - ψυχοθεραπευτή), μέσα από την καταγραφή λεπτομερούς ιστορικού του παιδιού.

Η απάντηση βρίσκεται πίσω από τα συναισθήματα. Τα συναισθήματα επηρεάζουν με κάθε τρόπο το σώμα μας, τις σκέψεις και τη διάθεσή μας. Καθώς λοιπόν το σώμα μας επηρεάζεται αρχίζει να μας μιλάει. Η παραπάνω κατάσταση αναφέρεται με τον όρο «ψυχοσωματικά». «Ψυχοσωματικά ονομάζονται τα σωματικά συμπτώματα που δεν οφείλονται σε κάποια οργανική αιτία, η ένταση όμως και ο τρόπος που εκδηλώνονται μοιάζει με τη φύση συμπτωμάτων που προκαλούνται από κάποια ασθένεια». Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι οι σωματικές εκδηλώσεις εκείνες που χτυπούν το σώμα με σκοπό να το αφυπνίσουν και οφείλονται κατά κύριο λόγο σε δυσάρεστα συναισθήματα που έχουν καταπιεστεί μέσα στο σώμα μας. Πότε εμφανίζονται σε ένα παιδί; Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη πολλών αιτιολογικών παραγόντων: ◘ Αναπτυξιακοί παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με το ότι το παιδί βρίσκεται σε μία φάση μετάβασης. Για παράδειγμα, από την παιδική στην εφηβική ηλικία, από το δημοτικό στο γυμνάσιο, από το γυμνάσιο στο λύκειο και από το λύκειο στην ενήλικη ζωή. ◘ Βιολογικοί παράγοντες που σχετίζονται με την ευαισθησία και την ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε παιδιού και τους μηχανι-

Συχνή είναι η εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στα παιδιά τα οποία δυσκολεύονται να εκφράσουν ή να διαχειριστούν τα δυσάρεστα συναισθήματα. Το συναίσθημα που είναι κατά κύριο λόγο συνδεδεμένο με την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων είναι το άγχος. Το άγχος δεν αποτελεί αποκλειστικό «προνόμιο» των ενηλίκων και είναι άδικο να θεωρούμε πως τα παιδιά και οι έφηβοι δεν βιώνουν άγχος. Μπορεί οι καταστάσεις για τις οποίες αγωνιούν τα παιδιά να μην είναι ανάλογες με της ενήλικης ζωής αλλά δημιουργούνται μεγάλες συναισθηματικές εντάσεις στην καθημερινότητά τους, άλλοτε από τον οικογενειακό και άλλοτε από τον κοινωνικό περίγυρο. Τα παιδιά εμφανίζουν κυρίως το άγχος τους και άλλα δυσάρεστα συναι67

σθήματα (λύπη, θυμός), με εξωτερικευμένες εκδηλώσεις συμπεριφοράς (πχ. επιθετικότητα, αντιδραστικότητα ή κλάμα).

Τα πιο συχνά ψυχοσωματικά συμπτώματα που κάνουν την εμφάνισή τους κατά την παιδική και εφηβική ηλικία υπό στρεσσογόνες καταστάσεις είναι το άσθμα, οι διαταραχές διατροφής ή ύπνου, τα κοιλιακά άλγη, οι διαταραχές λόγου (τραυλισμός) και οι διαταραχές μυοσπασμάτων (tics). Πότε αξίζει να προβληματιστούμε; Αρχικά, πρέπει να παρατηρήσετε πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα και πόσο συχνά εμφανίζεται. Είναι μέτριας έντασης ή το παιδί σας υποφέρει από αυτό; Είναι καθημερινό φαινόμενο ή συμβαίνει πιο αραιά; Πού εντοπίζεται η ενόχληση; Βάλτε το παιδί σας να περιγράψει με λεπτομέρεια αυτό που αισθάνεται.

Σε περίπτωση που το παιδί φτάσει σε σημείο να εσωτερικεύσει το άγχος του και να παρουσιάσει ψυχοσωματικό σύμπτωμα, τότε τα πράγματα είναι πιο σοβαρά και η εσωτερική του φόρτιση είναι τέτοια που δύσκολα μπορεί να την διαχειριστεί χωρίς τη βοήθεια ειδικού. Ποια είναι αυτά τα συμπτώματα; Τα συνηθέστερα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι τα εξής: ● Πόνος στην πλάτη ● Εφίδρωση, ξηροστομία ● Δύσπνοια ● Ταχυκαρδία, τσιμπήματα στο στήθος ● Συχνοουρία ή νυχτερινή ενούρηση ● Σφίξιμο των δοντιών (ιδίως τη νύχτα) ● Σφίξιμο στο στομάχι, καούρα, συχνοί εμετοί ● Υπερβολική κούραση ● Πονοκέφαλος, ζαλάδες ● Δερματικές παθήσεις (έκζεμα) ● Μυρμηγκιάσματα ● Αλλαγές στην όρεξη ● Αϋπνία 68

Πόσα προβλήματα δημιουργεί στην καθημερινότητα του παιδιού σας; Φοβάται να πάει στο σχολείο ή νιώθει δύσπνοια και τάση για εμετό πριν από κάθε τεστ; Πώς είναι η διάθεση του παιδιού σας; Μήπως νιώθει στενοχωρημένο και αγχωμένο αυτό τον καιρό; Αν ναι, σε ποιο βαθμό; Πώς είναι το καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού; Έχετε παρατηρήσει έντονες αλλαγές στη διατροφή, τον ύπνο και τη διάθεσή του; Μεγάλη προσοχή! Για να φτάσουμε στο συμπέρασμα ότι το σύμπτωμα είναι ψυχοσωματικό πρέπει να γίνονται οι απαραίτητες εξετάσεις από τον παιδίατρο. Δεν περνάμε στο άλλο άκρο να αποδίδουμε οτιδήποτε σωματικό σε ψυχολογικούς παράγοντες. Είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε ειδικό όταν: ◘ Υπάρχουν φοβίες, έντονο άγχος, σοβαρές αλλαγές συμπεριφοράς, διατροφής και διάθεσης και οι πρακτικές συμβουλές που δίνονται από τον παιδίατρο δεν έχουν λύσει το πρόβλημα.

◘ Όταν κάποιο άλλο μέλος στην οικογένεια βρίσκεται σε μεγάλη ένταση ή δυσλειτουργία ή παρουσιάζει σοβαρή σωματική ή ψυχική ασθένεια. ◘ Όταν παρατηρούνται σοβαρές αλλαγές στην ακαδημαϊκή επίδοση σε ένα παιδί που ήταν καλός μαθητής. ◘ Όταν ψυχοκοινωνικοί παράγοντες συμπίπτουν με την εμφάνιση κάποιου σωματικού συμπτώματος. Για παράδειγμα μετά από το διαζύγιο των γονιών το παιδί εμφανίζει καθημερινούς πόνους στο στομάχι και ζαλάδες. Πώς να βοηθήσω το παιδί μου; Δώστε χρόνο στο παιδί σας: Μια καλή κατανομή του χρόνου σε σχέση με τις δραστηριότητες του παιδιού θα βοηθήσει όχι μόνο στη μείωση του άγχους αλλά και θα δώσει χρόνο και χώρο στο παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του. Εκδηλώστε τα συναισθήματά σας: Μια στάση κατανόησης θα δημιουργήσει αί-

σθηση ασφάλειας και σιγουριάς στο παιδί σας. Εκφράστε την ανησυχία σας δίνοντας έμφαση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί αυτή την περίοδο και όχι στα ίδια τα συμπτώματα. Απενοχοποιήστε το: Πείτε στο παιδί σας πως είναι φυσιολογικό να νιώθει δυσάρεστα συναισθήματα. Είναι ακόμη καλό να ακούει πως έχετε βρεθεί επανειλημμένα στη θέση του και ξέρετε πώς νιώθει. Συζητήστε με το παιδί σας: Από τη μεταξύ σας συζήτηση θα κατανοήσετε τι προκάλεσε τα συμπτώματα. Ενδεχομένως να μπορέσετε να βρείτε μαζί καινούργιες ιδέες και λύσεις. Ωστόσο, αν τα συμπτώματα επιμένουν παρά την βοήθεια που προσφέρετε στο παιδί σας, θα ήταν ωφέλιμο να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Και να θυμάστε το σώμα μας… μας μιλάει, αρκεί να το ακούμε!

69

μαμά λέει ''όχι'' και ο μπαμπάς λέει ''ναι''! Όταν η

ΚΑΤΣΙΒΑΡΔΑ Γ. ΚΑΙΚΙΛΙΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ MSc, DEA

Το ζευγάρι κάθεται στον καναπέ απέναντί μου… Ο ένας κοιτάζει τον άλλον κάποιες φορές με χιούμορ, κάποιες με θυμό, κάποιες άλλες φορές με φανερή θλίψη και απελπισία. Ένα φαινόμενο που συχνά συναντάει ένας ειδικός ψυχικής υγείας είναι οι διαφωνίες ανάμεσα στο ζευγάρι, σχετικά με τον τρόπο σύμφωνα με τον οποίο θα διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους. Φθάνουν στην 70

πόρτα του/της ειδικού με σκοπό τη λήψη υποστήριξης και βοήθειας. Αλλά και με τη διάθεση να επιβεβαιώσει ο κάθε γονιός τη δική του θεωρία διαπαιδαγώγησης. Οι αιτίες για τις διαφωνίες μπορεί να αφορούν σε ζητήματα συμπεριφοράς των παιδιών, διατροφής, ενδυμασίας, μελέτης και σχολικής επίδοσης, χρόνο παραμονής του παιδιού μπροστά σε οθόνες, αθλητικές δραστηριότητες, χαρτζιλίκι και άλλα πολλά.

Σε κάθε περίπτωση, λόγω της διαφορετικότητας και μοναδικότητας του κάθε προσώπου αλλά και λόγω της διαφορετικής καταγωγής και ανατροφής του κάθε γονέα, είναι αναμενόμενη και φυσιολογική μια απουσία συνεχούς συμφωνίας. Όταν οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια βασίζονται στο ενδιαφέρον για τον άλλον και στην αμοιβαία διάθεση για επικοινωνία, τότε είναι πιο εύκολο η διαφορετική γνώμη του άλλου να γίνει αποδεκτή και σεβαστή, αλλά και να συζητηθεί ανοιχτά, με σκοπό να υπάρξει κατανόηση και συνεννόηση. Για τα παιδιά, αυτό όχι μόνο δεν είναι επιζήμιο αλλά τους μαθαίνει ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Επίσης τους δείχνει ότι οι σχέσεις των ανθρώπων είναι ζωντανές και δυναμικές, παρουσιάζοντας κάποιους κόμπους και προβλήματα, τα οποία όμως μπορούν να λυθούν και να ξεπεραστούν όταν υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία, κατανόηση και συνεργασία. Ως εδώ καλά. Η δυσκολία προκύπτει όταν η διαφορετική άποψη μετατρέπεται σε ασυμφωνία των δύο γονέων και οδηγεί στη σύγκρουση. Η σύγκρουση τότε ξεφεύγει από τα πλαίσια της σχέσης του ζευγαριού και σεργιανάει ανενόχλητη στο σαλόνι του σπιτιού. Οι γονείς πρωταγωνιστές στην κεντρική σκηνή και τα παιδιά σιωπηλοί θεατές αρχικά και συνεπείς μαθητευόμενοι έπειτα. Και ο χορός καλά κρατεί! Αν δεν αλλάξει κάτι οι καυγάδες, η γκρίνια και οι τσακωμοί γίνονται η ρουτίνα και η καθημερινότητα της οικογένειας.

ρόλους βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση από τα παιδιά που οι γονείς τους διαβάζουν βιβλία, παρακολουθούν διαλέξεις και σεμινάρια, γνωρίζουν τις τελευταίες τάσεις σχετικά με το σωστό μεγάλωμα των παιδιών αλλά τσακώνονται μεταξύ τους με αφορμή τα ίδια. Τα παιδιά που οι γονείς τους τσακώνονται με αφορμή την ανατροφή τους έρχονται αντιμέτωπα με κάποια πολύ βασικά προβλήματα. Το ένα είναι ότι τους προξενείται αβεβαιότητα σχετικά με τη συμπεριφορά που περιμένουν οι άλλοι από αυτά. Επειδή δεν είναι φυσικά σε θέση να ακολουθήσουν δύο αντικρουόμενα μηνύματα, μπερδεύονται και θυμώνουν. Ένα άλλο βασικό πρόβλημα είναι ότι νοιώθουν πως επειδή οι γονείς τους τσακώνονται εξαιτίας τους, φταίνε σε κάτι τα ίδια. Με αυτό τον τρόπο καταλήγουν να φορτώνονται με ενοχές ενώ ταυτόχρονα νιώθουν πως ότι και να κάνουν τα ίδια, ο ένας από τους δύο γονείς θα είναι δυσαρεστημένος. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις (ανάλογα με τα δυναμικά που χαρακτηρίζουν την οικογένεια), μπορεί το παιδί να ταυτιστεί με την άποψη του ενός γονέα και να αρχίζει να τον υποστηρίζει, με αποτέλεσμα να τραυματίζονται όλες οι σχέσεις εντός του οικογενειακού πλαισίου. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται στην οικογένεια αντιπαλότητες και τρίγωνα, και συμμαχίες οι οποίες αν παγιωθούν έχουν κακές επιπτώσεις για όλους.

Πρέπει να είναι ξεκάθαρο στους γονείς το εξής: καμία μέθοδος διαπαιδαγώγησης δεν πρόκειται να βλάψει το παιδί τους περισσότερο από την μεταξύ τους ασυνεννοησία και μη- σχέση.

Ένα ακόμη πρόβλημα που δημιουργείται μέσα από το κλίμα της σύγκρουσης είναι το παράδειγμα με τη μορφή του προτύπου που θα εισπράξουν τα παιδιά, σχετικά με το πώς πρέπει να είναι η σχέση του ζευγαριού αλλά και το πώς διαχειρίζεται κανείς τις δυσκολίες και τα προβλήματα, στη ζωή.

Τα παιδιά με γονείς που μπορούν να λύνουν τις διαφωνίες τους και να στηρίζουν ο ένας τον άλλον στους γονεϊκούς τους

Ένα τέτοιο οικογενειακό κουκούλι πιθανόν να αναθρέψει παιδιά που θα μπορούν να ξεφεύγουν από τους κανόνες. Παιδιά τα 71

οποία θα αρχίσουν να εφαρμόζουν την ίδια τακτική στο σχολείο, στους συνομηλίκους κι αργότερα στην ενήλικη ζωή τους. Θα έχουν εκπαιδευτεί έτσι ώστε να χειρίζονται τους άλλους για να αποκτήσουν αυτό που επιθυμούν.

H ανεπάρκεια - απουσία της συζυγικής σχέσης ή η προβληματική συζυγική σχέση ίσως τελικά να κρύβεται πίσω από τις συνεχείς συγκρούσεις και διαφωνίες. Η διχογνωμία σε σχέση με τα παιδιά μπορεί να κρύβει ανέκφραστα παράπονα και θυμό από τον ένα γονέα / σύζυγο προς τον άλλο. Επίσης πιο βαθιές και σοβαρές εντάσεις εξωτερικεύονται μέσω της διαπαιδαγώγησης των παιδιών και η σχέση των συζύγων έχει ραγή, όταν έχουν πια διαφορετική θέση σε βασικά θέματα αρχών και αξιών. Μια πρόταση θα ήταν, οι γονείς να αποφασίζουν από κοινού ποιος είναι ο κα-

νόνας, τι ζητάνε, κι από εκεί και πέρα το παιδί να ξέρει ότι σε όποιον και από τους δυο γονείς να απευθυνθεί θα λάβει την ίδια απάντηση. Να μη βλέπει, το παιδί / τα παιδιά τη διαφωνία, αλλά την κοινή αντιμετώπιση. Να ξέρει ότι αυτό που λέει η μαμά που είναι παρούσα, το ίδιο θα έλεγε κι ο μπαμπάς αν ήταν στο σπίτι. Για να γίνει αυτό, πρέπει οι κανόνες να είναι έχουν αποφασιστεί από κοινού και από τους δυο γονείς κι όχι να είναι κανόνες που έβαλε μόνο ο ένας κι ο άλλος είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει χωρίς να συμφωνεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξει κανείς τον τρόπο άσκησης της γονεϊκότητας αλλά και να κάνει πιο πλούσια και πιο ικανοποιητική τη συζυγική σχέση. Στην περίπτωση αυτή ίσως να φανεί χρήσιμος ένας ειδικός ψυχικής υγείας. Ας μην ξεχνάμε, ο καθένας μπορεί να χρειαστεί βοήθεια κάποια στιγμή.

Το φροντιστήριο Μέθοδος Επιτυχίας με οδηγό την εμπειρία και το άρτιο και δυναμικό προσωπικό του, είναι δίπλα στους μαθητές και τους φοιτητές και τους παρέχει τη σωστή μέθοδο και τις απαραίτητες γνώσεις προς το δρόμο της επιτυχίας.

• Παραδίδουμε μαθήματα γυμνασίου - λυκείου όλων των ομάδων προσανατολισμού • Ολιγομελή τμήματα με στόχο την καλύτερη διαχείριση του χρόνου μαθήματος • Σύγχρονος τρόπος εκπαίδευσης με τη χρήση νέων τεχνολογιών • Παραδίδουμε μαθήματα και αναλαμβάνουμε εργασίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για φοιτητές ΑΕΙ - ΤΕΙ - ΕΑΠ

Γεώργιος Στεφανόπουλος

Υπεύθυνος σπουδών - Μαθηματικός, MSc.

72

Καραϊσκάκη 160 & Δημ. Βότση, 1ος όροφος, Πάτρα Τηλ: 2610 331 113 - 6974 586 256 methodosepitixias@gmail.com www.methodosepitixias.gr

73

Παιδί και Οθόνη Οι ηλεκτρονικές συσκευές με οθόνη (τηλεόραση, κινητά τηλέφωνα, τάμπλετ, υπολογιστές, ηλεκτρονικά παιχνίδια κτλ), έχουν κατακλύσει πλέον την καθημερινότητά μας, με αποτέλεσμα να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τόσο των ενηλίκων, όσο και των παιδιών. Οι επιδράσεις της ενασχόλησης με την «οθόνη» αφορούν διάφορες πτυχές της ζωής των παιδιών. ΚΟΣΜΑΡΙΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ / ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ - ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

74

Από τη μία, η ενασχόληση με την οθόνη έχει ανοίξει πρωτοφανείς ορίζοντες στην ευρεία ενημέρωση, στην ψυχαγωγία και τη διάδοση πληροφοριών. Από την άλλη, υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ υπερβολικής ενασχόλησης με την «οθόνη» και παιδικής παχυσαρκίας, χαμηλής σωματικής δραστηριότητας, έλλειψης ύπνου, μαθησιακών προβλημάτων, επιθετικής συμπεριφοράς και χαμηλής ποιότητας διαπροσωπικών σχέσεων. Είναι συνεπώς εξαιρετικής σημασίας, οι γονείς να εφαρμόσουν τον καλύτερο δυνατό έλεγχο στα παιδιά τους, όσον αφορά στη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών.

στο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που απαιτεί η διδασκαλία. Από την ηλικία των 5 ετών και άνω, ο χρόνος που θα μπορεί ένα παιδί να αφιερώνει μπροστά από μία οθόνη δεν θα πρέπει να ξεπερνά συνολικά τις δύο ώρες ημερησίως. Επίσης οι γονείς, οφείλουν να θέτουν όρια, όχι μόνο στο χρόνο που τα παιδιά αφιερώνουν στις ηλεκτρονικές συσκευές με οθόνη αλλά και στο τι παρακολουθούν. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να είναι πολύ αυστηροί σε σχέση με θέματα ακατάλληλα για την ηλικία των παιδιών (π.χ. βία, σεξουαλικό περιεχόμενο, ακατάλληλη γλώσσα κτλ). Επιπλέον, η χρήση της «οθόνης» πρέπει να απαγορεύεται τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο, καθώς και κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Γενικότερα, καλό είναι, οι γονείς να θέτουν τους κανόνες από την πολύ μικρή ηλικία των παιδιών, αλλιώς μετά θα συναντήσουν δυσκολία στην εφαρμογή τους. Τοποθέτηση

Χρόνος έκθεσης και περιεχόμενο Για τα παιδιά κάτω των 18 μηνών συστήνεται η μηδενική έκθεση στην τηλεόραση και τις άλλες οθόνες, ενώ για τα νήπια έως την ηλικία των 5 ετών, προτείνεται η έκθεση να μην ξεπερνά την μία ώρα ημερησίως. Να γνωρίζετε, ότι ο χρόνος που περνάει ένα παιδί σε αυτές τις μικρές ηλικίες στην τηλεόραση, φαίνεται να επηρεάζει την προσοχή που δίνει αργότερα στα μαθήματα, καθώς, έχοντας μάθει στη γρήγορη εναλλαγή εικόνων, αδυνατεί να συγκεντρωθεί

Οι ηλεκτρονικές συσκευές με οθόνη πρέπει να τοποθετούνται εκτός του παιδικού δωματίου, σε κοινόχρηστους χώρους, όπου οι γονείς θα μπορούν να έχουν εικόνα της χρήσης που κάνουν τα παιδιά τους. Επίσης, οι συσκευές πρέπει να κλείνουν όταν δεν χρησιμοποιούνται. Όταν παραμένουν ανοιχτές, χωρίς κανείς να παρακολουθεί κάτι συγκεκριμένο, αποσπούν την προσοχή του παιδιού. Επίσης, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η ευρύτερη αποδοχή στη συνεχή χρήση τους, καθώς και το ενδεχόμενο το παιδί να εκτεθεί σε ακατάλληλη θεματολογία. Ο ρόλος του γονέα Οι γονείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με τις δικές τους συνήθειες σχετικά με την έκθεση στην «οθόνη», από τη στιγμή που αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά τους και το προσωπικό τους παράδειγμα είναι εξαιρετικά σημαντικό.

75

Επίσης, συνιστάται οι γονείς να παρακολουθούν τηλεόραση μαζί με τα παιδιά τους, καθώς και να μετέχουν από κοινού μαζί τους στην περιπέτεια της αναζήτησης των πληροφοριών και της επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου. Αυτό βέβαια προϋποθέτει το να έχουν εξοικειωθεί με το μέσο και να γνωρίζουν τις δυνατότητες και τις παγίδες του. Συγκεκριμένα, είναι πολύ σημαντικό, να συζητούν με το παιδί τους παραθέτοντας τις απόψεις τους όσον αφορά στα στερεότυπα και τις εικόνες βίας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι διαφημιστές, καθώς και στους κινδύνους που εγκυμονούν στο διαδίκτυο. Φυσικά, οι γονείς επ’ ουδενί δεν πρέπει να μπαίνουν στον πειρασμό της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών με οθόνη ως επιβράβευση ή τιμωρία για τα παιδιά τους. Κλείνοντας, πρέπει να επισημανθεί και να γίνει αποδεκτό ότι η χρήση της «οθόνης» είναι πια ένα αναγκαίο και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Η εφαρμογή της σωστής ισορροπίας στη χρήση της είναι απαραίτητη, για την καλύ76

τερη οχύρωση των παιδιών. Να γνωρίζετε πως τα όρια, όταν δεν είναι υπερβολικά, όχι μόνο δεν καταπιέζουν τα παιδιά αλλά και συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξή τους. Όσο το παιδί μεγαλώνει, τα όρια που ισχύουν μπορούν να επαναπροσδιορίζονται, λαμβάνοντας εν μέρει υπόψη και τη γνώμη του παιδιού ή του εφήβου. Συγκεκριμένα στους εφήβους, ο συνδυασμός της εποπτείας με το σεβασμό στην ιδιωτικότητα του παιδιού, έχει ύψιστη σημασία για τη διατήρηση ομαλών ενδοοικογενειακών σχέσεων. Εν τέλει, να γνωρίζετε ότι ο ρόλος του γονέα δεν έγκειται μόνο στην εφαρμογή ορίων για τη χρήση της «οθόνης», αλλά και στην ώθηση του παιδιού προς υγιείς αθλητικές δραστηριότητες και χόμπι, δημιουργικό και υπαίθριο παιχνίδι, καθώς και προς υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις. Εξάλλου τα παιδιά, δημιουργικά και ανήσυχα, για να ανακαλύψουν τον κόσμο πρέπει να τον αντιλαμβάνονται μέσα από τα πραγματικά του χρώματα και διαστάσεις και όχι μέσω της παραπλανητικής εικόνας μιας οθόνης.

77

Λοχεία

και άσκηση Λοχεία είναι η περίοδος μετά τον τοκετό κατά την οποία επέρχονται μια πληθώρα αλλαγών, τόσο στο σώμα όσο και στην ψυχολογία των γυναικών, που αν και χαρακτηρίζεται μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος για τη γυναίκα, σχεδόν καμία λεχωίδα δεν το αντιλαμβάνεται έτσι.

AΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ - ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΕΛΕΝΗ / ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ

78

Οι λεχωίδες επιστρέφοντας στο σπίτι ανακαλύπτουν το αίσθημα της μητρότητας που δεν υπήρχε πριν, κουράζονται και είναι άυπνες λόγω της φροντίδας του μωρού και μέσα σε όλα βλέπουν το σώμα τους που έχει αλλάξει, το πρησμένο στήθος τους, τους σκυφτούς ώμους, τη χαλαρή κοιλιά, και οι περισσότερες νιώθουν πόνο από την καισαρική τομή ή την περινεοτομή.

είναι ένας καλός οδηγός για να καταλάβει τα όριά της. Καλύτερη είναι η καθημερινή άσκηση σε ήπιους ρυθμούς, οι οποίοι αυξάνονται προοδευτικά.

Πρέπει λοιπόν να συμβουλεύουμε όλες αυτές τις γυναίκες να κάνουν πράγματα για τον εαυτό τους που να τις χαλαρώνουν, να τις κάνουν χαρούμενες και να τις προτρέπουμε να ασχοληθούν με οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα. Είναι γνωστό ότι η άσκηση αναμφισβήτητα συμβάλλει θετικά τόσο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής όσο και στην προαγωγή της ψυχικής υγείας των ασκούμενων, πόσο μάλλον στις γυναίκες κατά τη περίοδο της λοχείας. Δεν υπάρχουν χρυσοί κανόνες για το πότε πρέπει να ξεκινήσουν και τι είναι σωστό να κάνουν, κάθε γυναίκα έχει τους δικούς της ρυθμούς και τις δικές της ανάγκες και αυτή ξέρει πότε είναι έτοιμη να επανέλθει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα. Παρόλα αυτά συνίσταται μετά από καισαρική τομή να περιμένει τουλάχιστον 6-8 εβδομάδες, πριν κάνει οποιαδήποτε δραστηριότητα. Όταν μία λεχωίδα νιώσει έτοιμη να ξεκινήσει την άσκηση, πρέπει να γνωρίζει τα όριά της και να αποφεύγει τις υπερβολές. Ακόμα και οι γυναίκες που ασκούνταν πριν την εγκυμοσύνη και είχαν καλή φυσική κατάσταση, καλό είναι να έχουν υπόψιν τους πως η φυσική τους κατάσταση δεν είναι ίδια με πριν και θα πρέπει να ξεκινήσουν πάλι από την αρχή, με υπομονή και με συνέπεια για να φτάσουν στα προ της κυήσεως επίπεδα. Ήπια αεροβική άσκηση, όπως είναι το περπάτημα ή το τρέξιμο σε χαλαρούς ρυθμούς, είναι το πρώτο που συνίσταται για να ξεκινήσει κάθε λεχωίδα. Το σώμα της

Επίσης για μια γυναίκα που θηλάζει, όπως έχουν αποδείξει μελέτες (human mama), δεν υπάρχει καμία διαφορά στην παραγωγή γάλακτος ούτε και στην θρεπτική του σύσταση όταν ασκείται σε μέτρια ένταση με σωστή άσκηση. Εδώ είναι πολύ σημαντικό να τις συμβουλεύουμε να προγραμματίζουν το θηλασμό πριν την άσκηση, όσο αυτό είναι εφικτό, και να φοράνε πάντα καλό αθλητικό στηθόδεσμο. Οι ασκήσεις που περιλαμβάνουν πίεση στην κοιλιά, όπως είναι οι ασκήσεις με βάρη, καλό είναι να αποφεύγονται τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό. Γενικότερα η εγκυμοσύνη θέτει σε δοκιμασία τους μύες του περίνεου, το οποίο πρέπει καθ’ 79

όλη τη διάρκειά της, να υποστηρίξει το πρόσθετο βάρος της μήτρας και του νεογνού.

Οι ασκήσεις με βάρη μετά τον τοκετό, μπορούν να επηρεάσουν αυτούς τους μύες που βρίσκονται κατά μήκος της μήτρας, τη στηρίζουν και την περιβάλλουν, με αποτέλεσμα να χαλαρώσουν και να υπάρχει ακράτεια ούρων. Οι ασκήσεις Kegel βοηθούν τους μύες να δυναμώσουν, είναι εύκολες και κατανοητές και μπορούν να γίνουν οπουδήποτε και οποτεδήποτε μέσα στη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, πολύτιμη θα είναι η συμμετοχή των γυναικών σε ειδικά σχεδιασμένα post natal προγράμματα πιλάτες, που θα τις βοηθήσουν πάρα πολύ να καταλάβουν τις αλλαγές που έχει δεχθεί το σώμα τους και με τις σωστές αναπνοές αλλά και με τη σωστή χρήση του κέντρου τους να δυναμώσουν από μέσα προς τα έξω. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να γνωρίζει ο γυμναστής πώς πρέπει να χειριστεί μια τυχόν διάσταση του ορθού κοιλιακού της λεχωίδας, που είναι πολύ σημαντικό τόσο για τη σωστή λειτουργία της κοιλιάς όσο και για τη σωστή όψη της. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μόνο η γυμναστική δεν είναι αρκετή για να χάσει η γυναίκα τα κιλά της εγκυμοσύνης. Οι ειδικοί προτείνουν πως η τακτική άσκηση πρέπει να συνδυαστεί και με μια λογική, ισορροπημένη διατροφή και ο συνδυασμός τους θα δώσει την ευκαιρία στη λεχωίδα να χάσει το περιττό βάρος.

80

Η θετική επίδραση της άσκησης και στην ψυχική υγεία των λεχωίδων θεωρείται δεδομένη και τα ευρήματα από διεθνή βιβλιογραφία (human mama) όσον αφορά στην επίδραση της άσκησης στον ψυχικό τομέα και στις διαπροσωπικές σχέσεις είναι πολύ ενθαρρυντικά. Συγκεκριμένα οι νέες μητέρες εμφανίζονται πιο ικανοποιημένες από την κατάσταση που βρίσκονται, αποδέχονται καλύτερα τις ανάγκες της μητρότητας και έχουν καλύτερη ποιότητα σχέσης με τον σύντροφό τους συγκριτικά με μητέρες που ακολουθούν πιο καθιστικό τρόπο ζωής. Επιπλέον, οι ασκούμενες μητέρες δείχνουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και έχουν μειωμένα συμπτώματα ανησυχίας και κατάθλιψης. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να ενθαρρύνουμε τις λεχωίδες να ενταχθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα στην καθημερινότητά τους και να μην υποτιμούν τη συμβολή της άσκησης στη βελτίωση της υγείας τους.

Μυρμηγκιές στα παιδιά

Οι μυρμηγκιές προκαλούνται από το ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων ή HPV και είναι καλοήθεις βλάβες του δέρματος. Σχηματίζονται όταν ο ιός εισβάλλει στο δέρμα, συνήθως μέσω μιας μικροσκοπικής πληγής ή αμυχής. Ο ιός προκαλεί την ταχεία ανάπτυξη των κυττάρων στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος. Οι μυρμηγκιές είναι συνήθως στο χρώμα του δέρματος, αλλά μπορεί να είναι και πιο σκούρες. Μπορεί να έχουν τραχιά ή λεία επιφάνεια. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΤΙΝΗ / ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ – ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ

81

Οι τύποι μυρμηγκιών είναι: ◘ Οι κοινές μυρμηγκιές που βρίσκονται στα δάκτυλα και στο πίσω μέρος των χεριών. ◘ Οι μυρμηγκιές των παλαμών που βρίσκονται στις παλάμες, όπως υποδηλώνει το όνομα. ◘ Οι πελματιαίες μυρμηγκιές αναπτύσσονται στα πόδια, συνήθως τα πέλματα. ◘ Οι επίπεδες μυρμηγκιές είναι συνήθως μικρότερες και πιο λείες, αναπτύσσονται σε μεγάλους αριθμούς, ακόμη και 20 έως 100 σε μια περιοχή. ◘ Οι επίπεδες μυρμηγκιές στα παιδιά απαντώνται συνήθως στο πρόσωπο. ◘ Οι νηματοειδείς μυρμηγκιές συχνά βρίσκονται στο πρόσωπο. Ο κίνδυνος μετάδοσης μυρμηγκιών στα παιδιά είναι αρκετά σημαντικός. Οι ιοί που

απο το 1960

ΣΤΕΓΝΟΚΑΘΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΤΑΠΗΤΟΚΑΘΑΡΙΣΤΗΡΙΑ

Επιτόπιοι καθαρισμοί σαλονιών ΚΕΝΤΡΙΚΟ: Γούναρη 37, Έναντι ΟΤΕ, Πάτρα, τηλ. 2610 275.522 ΠΡΑΤ. & ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ: Μεσολογγίου & Ασηµ. Φωτήλα 12, Πάτρα, τηλ.: 2610 338.770 ΥΠΟΚ. ΧΑΛΙΩΝ: Παρ.Ι. ∆ιακίδη 268, Γλαύκος, Πάτρα, 6932 74 77 33 like us

@ Presto Drycleaner

@ presto_drycleaner

www.prestodrycleaner.gr info@prestodrycleaner.gr

82

προκαλούν τις κοινές μυρμηγκιές μπορεί να μεταδοθούν από παιδί σε παιδί. Μόλις ο ιός μολύνει το δέρμα, συνήθως περνούν αρκετοί μήνες για να γίνουν ορατές. Μερικά παιδιά είναι πιο ευαίσθητα στις μυρμηγκιές από άλλα. Τα παιδιά με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο πιθανό να κολλήσουν. Τα παιδιά που τρώνε τα νύχια τους δημιουργώντας μικροσκοπικές αμυχές στο δέρμα είναι επίσης πιο πιθανό να κολλήσουν. Αλλά ακόμη και τα παιδιά με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε ανάπτυξη μυρμηγκιών σε σχέση με άλλα. Τα παιδιά αποκτούν τον ιό με πολλούς τρόπους. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι για να μειώσετε τις πιθανότητες να αναπτύξει το παιδί μυρμηγκιές. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να αποφύγετε αυτή την παιδική δερματική πάθηση: Ενθαρρύνετε το παιδί σας να φορά σαγιονάρες σε δημόσια πισίνα και σε δημόσια ντους. Στο σπίτι, αν κάποιος άλλος έχει ένα πρόβλημα με πελματιαίες μυρμηγκιές ψεκάστε ένα αραιό διάλυμα χλωρίνης στο ντους ή στην μπανιέρα μετά από κάθε χρήση και στη συνέχεια ξεπλύνετε. Το κάθε παιδί με μυρμηγκιές πρέπει να έχει τη δική του πετσέτα. Η θεραπεία των μυρμηγκιών στα παιδιά γίνεται κυρίως με laser και κρυοθεραπεία. Συχνά εμφανίζονται υποτροπές και η αντιμετώπιση των μυρμηγκιών στα παιδιά μπορεί να απαιτήσει αρκετό χρονικό διάστημα για την οριστική εξάλειψή τους.

Πετροπούλου Χαριτίνη Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Διδάκτωρ Παν/μιου Αθηνών

τ. Ιατρός Νοσ. “Α. Συγγρός” Μετεκπαιδευθείσα στο St. Thomas’ Hospital, King’s College, Λονδίνο

Νέες Τεχνολογίες στην Αισθητική Δερματολογία

Τέλειο αποτέλεσμα σε κυτταρίτιδα και τοπικό πάχος με το νέο πρωτοπoριακό μηχάνημα: 3 max-plus

Μόνιμη αποτρίχωση με το κορυφαίο τελευταίας γενιάς μηχάνημα: Alexandrite - Laser

3D-Κρυολιπόλυση Πρωτοποριακή μέθοδος μόνιμης καταπολέμησης του λίπους

Εντυπωσιακό αποτέλεσμα με τη νέα θεραπεία FRACTIONAL PLASMA (Fractional Laser – Αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP)

Αντιμετώπιση τριχόπτωσης και αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP

ΑΡΑΤΟΥ 12 & ΜΑΙΖΩΝΟΣ, ΠΑΤΡΑ THΛ./ FAX : 2610 220.839, KΙN: 6970 187 804 www.dermaesthetics.gr email: info@dermaesthetics.gr Facebook Page: Dermaesthetics.gr

83

Το παιδί μου έχει…! Και μετά τη διάγνωση τι; Η λήψη της ορθής διάγνωσης, δηλαδή του εντοπισμού μιας διαταραχής της ανάπτυξης βάσει ορισμένων ενδείξεων ή συμπτωμάτων που έχουν προηγουμένως αξιολογηθεί, είναι το πρώτο κρίσιμο στάδιο μιας διαδικασίας αντιμετώπισης των δυσκολιών ενός παιδιού. Ανάλογα με τη διάγνωση και τη φύση των δυσκολιών του, η διαδικασία αντιμετώπισής τους μπορεί να είναι βραχύβια ή διά βίου. ΔΡ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ / ΛΟΓΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ - ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ, MSc, PhD ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

84

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρεται στα προγράμματα αντιμετώπισης αναπτυξιακών δυσκολιών με τον όρο Ειδική Αγωγή/Εκπαίδευση (Special Education). Ο όρος αυτός αφορά στην ειδική εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία, ανικανότητα, διαταραχή, αναπτυξιακή ή μη (υπό τον όρο-ομπρέλα: Αναπηρία-Disability). Η ειδική αγωγή / εκπαίδευση στοχεύει στην κάλυψη των εξατομικευμένων αναγκών του ατόμου και της οικογένειάς του, ώστε ο πρώτος να επιτύχει ένα υψηλό επίπεδο αυτονομίας, λειτουργικότητας και συμμετοχής στο κοινωνικό σύνολο. Από τον παραπάνω ορισμό γίνεται σαφές ότι απουσιάζει η έννοια της θεραπείας. Ακριβώς γιατί η διάγνωση μιας αναπτυξιακής διαταραχής / αναπηρίας δεν είναι ένα ιατρικό πρόβλημα όπως για παράδειγμα η διάγνωση μιας ωτίτιδας! Αντιθέτως, είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αντανακλά την αλληλεπίδραση μεταξύ ατομικών εμποδίων ως απόρροια της διαταραχής / αναπηρίας και της κοινωνίας μέσα στην οποία αναπτύσσεται και προσπαθεί να λειτουργήσει το άτομο με αναπηρία. Εξάλλου, δεν είναι δυνατή η υιοθέτηση του όρου θεραπεία, όταν η επιστημονική κοινότητα ακόμα δεν γνωρίζει τα ακριβή αίτια ορισμένων αναπτυξιακών διαταραχών (π.χ. Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητας). Μετά τη διάγνωση, λοιπόν, ακολουθεί η επιλογή του κατάλληλου προγράμματος ειδικής αγωγής. Οι γονείς καλούνται να ''κολυμπήσουν'' μέσα σε έναν ωκεανό προτεινόμενων προγραμμάτων και να αποφασίσουν ποιο είναι εκείνο που ανταποκρίνεται στο εξατομικευμένο προφίλ δυσκολιών του παιδιού τους. Είναι μια εύκολη απόφαση; Φυσικά και όχι. Για το λόγο αυτό, παρουσιάζονται κάποιες θεμελιώδεις αρχές για τη θέσπιση κριτηρίων βάσει των οποίων οι γονείς σε

συνεργασία με τους ειδικούς μπορούν να επιλέξουν το/τα κατάλληλο/α πρόγραμμα/τα για το παιδί και την οικογένειά τους.

Γιατί είναι όμως σημαντική η προσεκτική επιλογή προγραμμάτων ειδικής αγωγής; Φανταστείτε ότι αναζητάτε πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης. Προς μεγάλη σας ανακούφιση ανακαλύπτετε μια ''θαυματουργή'' τεχνική, οι εμπνευστές της οποίας υποστηρίζουν ότι όχι μόνο αναστέλλει την απώλεια των τριχών της κεφαλής αλλά τις επαναφέρει στον αρχικό τους αριθμό! Πώς είστε σίγουροι όμως ότι η τεχνική αυτή είναι αποτελεσματική και ασφαλής; Πώς έχει ελεγχθεί και αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά της; Έχουν διεξαχθεί έρευνες σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα πασχόντων; Έχει δοκιμαστεί η τεχνική αυτή στο συγκεκριμένο δείγμα και έχει διαπιστωθεί στατιστικώς σημαντική αύξηση των τριχών μετά την εφαρμογή της; Εάν οι αποδείξεις δεν είναι αρκετές ή είναι ανύπαρκτες θα έχετε απλώς σπαταλήσει χρόνο και χρήμα, στην καλύτερη περίπτωση. Στη χειρότερη, θα έχετε προκαλέσει ζημιά στον εαυτό σας από τη χρήση μιας ''θεραπείας'' που είναι επικίνδυνη για την υγεία. Αντιστοίχως, τα παιδιά με κάποια αναπτυξιακή διαταραχή ή αναπηρία δικαιούνται ασφαλή και επιστημονικά τεκμηριωμένα 85

προγράμματα ειδικής αγωγής, τα οποία θα τους επιτρέψουν να εξελιχθούν, να μάθουν και να λειτουργήσουν μέσα στο κοινωνικό σύνολο.

◘ Εκπονούνται με την κατάλληλη συχνότητα (ανάλογα φυσικά με το είδος της αναπτυξιακής διαταραχής / αναπηρίας και τη σοβαρότητά της).

Όπως στο παράδειγμα με την καταπολέμηση της τριχόπτωσης κανείς δεν θα επέλεγε μια μη δοκιμασμένη ή επικίνδυνη τεχνική, έτσι και στον κλάδο της ειδικής αγωγής κανείς γονέας ή επαγγελματίας δεν θα επέλεγε ένα ατεκμηρίωτο για την αποτελεσματικότητά του πρόγραμμα.

◘ Εμπλέκουν και τους γονείς ή σημαντικούς άλλους (π.χ. φροντιστές, εκπαιδευτικούς γενικής αγωγής, ομάδες συνομήλικων) στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς είναι εκείνοι που θα επωμιστούν το βάρος της δια βίου εκπαίδευσης και ευημερίας των παιδιών τους, τους στηρίζουν συναισθηματικά τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.

Ευτυχώς, η διεθνής επιστημονικά τεκμηριωμένη κλινική πρακτική έχει ορίσει σαφή πρωτόκολλα για την ειδική εκπαίδευση των ατόμων με αναπτυξιακές διαταραχές / αναπηρία, καθώς και τη στήριξη των οικογενειών τους. Τα πρωτόκολλα αυτά έχουν διαμορφωθεί κατόπιν συστηματικής έρευνας, η οποία επιστρατεύει αυστηρώς επιστημονικά κριτήρια εφαρμογής διαφορετικών προγραμμάτων σε δείγματα ή περιπτώσεις ατόμων διαφορετικών ηλικιών και διαγνώσεων. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία της αποτελεσματικότητας ενός συγκεκριμένου προγράμματος. Τα προγράμματα αυτά, που έχουν προηγουμένως ελεγχθεί επιστημονικά για την καταλληλότητα και την αποτελεσματικότητά τους, χαρακτηρίζονται από τη διεθνή βιβλιογραφία ως Επιστημονικά Τεκμηριωμένα (Evidence Based Practice) (Reichow, 2016). Αυτά τα πρωτόκολλα καλούνται να υιοθετούν και να χρηματοδοτούν οι εκάστοτε εθνικοί πάροχοι υγείας και ειδικής αγωγής.

◘ Εκπονούνται και στην κοινότητα διότι απώτερος στόχος της ειδικής αγωγής είναι η ένταξη του ατόμου στο κοινωνικό σύνολο, η ανάπτυξη της κοινωνικής ανοχής απέναντι στην αναπηρία, η αποδοχή της διαφορετικότητας. ◘ Συνδυάζουν τη φαρμακευτική αγωγή όπου κρίνεται απαραίτητο. ◘ Επιστρατεύουν τεχνολογία αιχμής και ανάλογες υποδομές. Επομένως, τα προγράμματα ειδικής αγωγής αυτών των ατόμων καθώς και η στήριξη και εκπαίδευση των οικογενειών τους δεν περιορίζονται μόνο σε ανεξάρτητες ατομικές συνεδρίες λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ψυχοθεραπείας κλπ. Στηρίζονται στην κατάρτιση διεπιστημονικών παρεμβάσεων, που εφαρμόζονται σε όλο το φάσμα της καθημερινής διαβίωσης: στην αίθουσα, στο σπίτι, στο σχολείο, στην κοινότητα.

Επιπλέον, ένα ακλόνητο συμπέρασμα που αναδύεται από την ανασκόπηση των επιστημονικά τεκμηριωμένων κλινικών πρακτικών στην ειδική αγωγή είναι ότι τα προγράμματα ειδικής αγωγής / εκπαίδευσης:

Τα προγράμματα αυτά εκπονούνται από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας και ειδικής αγωγής που έχουν επενδύσει χρόνο και χρήμα τόσο στη λήψη αυτής της εξειδίκευσης όσο και στη δια βίου εκπαίδευση για την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών.

◘ Είναι διεπιστημονικά: πολλές ειδικότητες επαγγελματιών υγείας και ειδικής αγωγής εμπλέκονται συνεργατικά στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ωστόσο, όπως η διάγνωση μιας αναπτυξιακής διαταραχής / αναπηρίας δεν αποτελεί ταυτότητα (δηλ. ένα παιδί με τη Χ διάγνωση δεν είναι ακριβώς ίδιο ούτε έχει

86

τις ίδιες ανάγκες με ένα άλλο παιδί με την ίδια διάγνωση), έτσι και η επιλογή ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου προγράμματος ειδικής αγωγής απαιτεί εξατομίκευση. Το ενδεχόμενο αυτό υποστηρίζεται και βιβλιογραφικά, όπου έρευνες έχουν αναδείξει την ύπαρξη ενός μικρού ποσοστού ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που δεν παρουσιάζουν την αναμενόμενη ανταπόκριση σε προγράμματα ειδικής αγωγής. Για τα παιδιά αυτά, οι έρευνες μετατοπίζονται σε εντατικές μελέτες ατομικής περίπτωσης, οι οποίες ίσως αποδειχθούν πιο διαφωτιστικές για την αναπροσαρμογή των προγραμμάτων ειδικής αγωγής ή τη δημιουργία νέων. Για τους παραπάνω λόγους και λαμβάνοντας υπόψη τη σύνθετη και πολυπαραγοντική φύση των αναπτυξιακών διαταραχών, μια επιστημονικά τεκμηριωμένη εκπαιδευτική μεθοδολογία μπορεί να επιδέχεται προσαρμογών και τροποποιήσεων.

Επιπροσθέτως, είναι πιθανόν οι ανάγκες του συγκεκριμένου παιδιού να καλυφθούν αποτελεσματικότερα από ένα συνδυασμό προγραμμάτων. Η ειλικρινής συνεργασία και αμοιβαιότητα των ειδικών με την οικογένεια μέσω ιεράρχησης στόχων με γνώμονα το ίδιο το παιδί (και όχι σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές προσδοκίες ή τις κοινωνικές πιέσεις για συγκάλυψη των δυσκολιών), η επίκληση της γνώσης και της κλινικής εμπειρίας και όχι της αυθεντίας, συμβάλλουν στην επιτυχέστερη έκβαση ενός ειδικού εκπαιδευτικού προγράμματος. Οι γονείς μέσα στην προσπάθειά τους να πράξουν το καλύτερο και ορμώμενοι από το διακαή πόθο ''θεραπείας'' του παιδιού τους είναι τα πρώτα ευάλωτα θύματα της παραπληροφόρησης. Είναι χρέος των ειδικών να ενημερώνουν την οικογένεια για τις επιλογές της επικαλούμενοι την επιστημονική γνώση. Δεν υπάρχουν μαγικές θεραπείες αλλά μαγικές συνεργασίες!

Διεπιστημονικό κέντρο για την ειδική αγωγή και εκπαίδευση Αναπτυξιακών Διαταραχών ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ:

• Εφαρμοσμένη ανάλυση / τροποποίηση συμπεριφοράς • Ατομικά ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα / Ομαδικά προγράμματα κοινωνικών δεξιοτήτων για τις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος • Αγωγή υγείας, προ-σεξουαλική και σεξουαλική αγωγή για τις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος ΓΟΝΕΙΣ:

• Ψυχοεκπαίδευση / Συμβουλευτική • Σχολές γονέων Επιστημονική υπεύθυνη: Δρ. Δήμητρα Ιωάννου, Λογοθεραπεύτρια ( MSc / PhD Ψυχολογίας)

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 6 Μαΐου 2017 (17:00 - 20:00) Δωρεάν εκδήλωση για το κοινό:

‘’Υπάρχουν όρια στην παιδική συμπεριφορά;’’ Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 15 άτομα (θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας) Για καταχώρηση θέσης: 2614 009.417

Γεροκωστοπούλου 1, Πάτρα, Τηλ.: 2614 009.417, Κιν.: 6973 721.590 e-mail: dioannouslt@gmail.com

87

Η διατροφή της εγκύου Μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και τη βελτίωση της υγείας σε όλα τα στάδια της ζωής της γυναίκας αλλά κατά τη διάρκεια της κύησης αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς η διατροφή της είναι αυτή που θα παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στο έμβρυο, που απαιτούνται για να αναπτυχθεί. ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΙΝΑ / ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

88

Πρέπει μία έγκυος να τρώει για δύο; Όπως ισχύει και για τον γενικό πληθυσμό έτσι και κατά τη διάρκεια της κύησης, η διατροφή θα πρέπει να είναι ισορροπημένη και να περιλαμβάνει προϊόντα από όλες τις ομάδες τροφίμων. Δεν υπάρχει ανάγκη για διπλασιασμό των προσλαμβανόμενων θερμίδων και ποσοτήτων.

κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σε μία γυναίκα με φυσιολογικό βάρος κατά την έναρξή της υπολογίζεται σε 8-12 kg και συγκεκριμένα: 1-2 κιλά το πρώτο τρίμηνο, 3-4 κιλά το δεύτερο τρίμηνο, 4-6 κιλά το τρίτο τρίμηνο. Οι συστάσεις για την αύξηση βάρους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης σύμφωνα με τον σύμφωνα με τον πίνακα του Institute Of Medicine (IOM): Δείκτης Μάζας Σώματος (προ κύησης) Ελλιποβαρής (< 18.5) Φυσιολογικό βάρος (18.5 - 24.9) Υπέρβαρος (25.0 - 29.9) Παχύσαρκος (>30)

Οι ενεργειακές απαιτήσεις κάθε εγκύου, οι ανάγκες σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία καθώς και οι ποσότητες και η κατανομή των γευμάτων, παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις από άτομο σε άτομο. Κατά μέσο όρο μία έγκυος χρειάζεται 150 kcal επιπλέον ημερησίως κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης και 300-450 kcal επιπλέον (από αυτές προ κύησης) κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο.

Συνιστώμενη αύξηση βάρους 12.5 - 13.0 11.5 - 16.0 7.0 - 11.5 5.0 - 9.0

Η ελλιποβαρής γυναίκα παρουσιάζει μεγαλύτερο κίνδυνο να γεννήσει παιδί πρόωρο και με χαμηλό σωματικό βάρος. Στις υπέρβαρες και παχύσαρκες μητέρες αυξάνεται ο κίνδυνος νοσηρότητας τόσο στις ίδιες όσο και στο ίδιο το έμβρυο. Συγκεκριμένα, εμφανίζουν οι ίδιες αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη κύησης και προεκλαμψίας και τα έμβρυα μειωμένο ρυθμό ανάπτυξης, μακροσωμία και αυξημένη θνητότητα.

Η ιδανική πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών για τη μητέρα και το έμβρυο. Η τελική σύσταση για την απαιτούμενη αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης καθορίζεται σύμφωνα με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη (ΒΜΙ = βάρος/ύψος2), τον ρυθμό ανάπτυξης του εμβρύου, τη φυσική δραστηριότητα και τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε κύησης (όπως σε περίπτωση ύπαρξης επιπλοκών, νοσημάτων ή διατροφικών ελλείψεων). Η μέση αύξηση βάρους 89

Ποιες τροφές θα πρέπει να αποφεύγει η έγκυος; Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μητέρα καλό θα είναι να αποφεύγει ορισμένες τροφές, είτε λόγω συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών που περιέχουν είτε λόγω του μικροβιακού τους φορτίου που είναι πιθανό να επηρεάσουν την πορεία της κύησης και την υγεία του εμβρύου. ΚΙΝΔΥΝΟΣ

ΑΠΟΦΥΓΗ

Λιστερίωση

- Μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά, όπως μαλακά ώριμα τυριά (Brie, Camembert, blue cheese, Roquefort, κατσικίσιο σε κρέμα, gorgonzola).

- Πατέ.

- Ωμά ψάρια και θαλασσινά.

- Αλλαντικά μη μαγειρευμένα (π.χ σε κρύα σάντουιτς).

- Έτοιμες προπαρασκευασμένες σαλάτες.

- Έτοιμα ή προμαγειρευμένα τρόφιμα που δεν θα ξαναζεσταθούν.

Σαλμονέλωση

- Ωμά αυγά (ή μερικώς μαγειρεμένα).

- Ωμά (ή μερικώς μαγειρεμένα) θαλασσινά, κρέατα και πουλερικά.

- Μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

- Μαγιονέζα, dressing για σαλάτες, παγωτά με μαλακή κρέμα, γλυκά με κρύα κρέμα, μους .

Τοξοπλάσμωση

- Ωμό κρέας.

- Μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά.

- Μη επαρκώς καθαρισμένες σαλάτες (καλό πλύσιμο με νερό και ξύδι).

Επιπλέον προσοχή απαιτείται κατά την κατανάλωση των παρακάτω τροφίμων: ◘ Συκώτι και τα προϊόντα αυτού (πχ πατέ): αποφυγή της κατανάλωσής τους λόγω αυξημένης περιεκτικότητας σε βιταμίνη Α, 90

η οποία έχει συσχετιστεί με συγγενείς ανωμαλίες και τερατογενέσεις. ◘ Βότανα: χαμομήλι, δίκταμο, αντράκλα, λουίζα, φασκόμηλο. ◘ Πηγές καφεΐνης: συστήνεται η κατανάλωση καφεΐνης να μην ξεπερνά τα 200mg ημερησίως. ◘ Αλκοόλ: το αλκοόλ έχει συνδεθεί με πρόωρο τοκετό, διανοητική καθυστέρηση, γενετικές ανωμαλίες, και χαμηλό βάρος γέννησης του βρέφους. ◘ Μεγάλα λιπαρά ψάρια: λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε υδράργυρο (ο οποίος έχει ενοχοποιηθεί για ανωμαλίες της ανάπτυξης του νευρικού συστήματος του εμβρύου), συστήνεται να αποφεύγεται ο ξιφίας, ο τόνος, το σκουμπρί, ο καρχαρίας, ο γάδος, ενώ ασφαλή θεωρούνται οι γαρίδες, η τσιπούρα, η πέστροφα. Ο υδράργυρος συσσωρεύεται αθροιστικά, που σημαίνει ότι όσο πιο μεγάλο σε μέγεθος και ηλικία είναι το ψάρι (και τα λοιπά θαλασσινά), τόσο περισσότερες οι πιθανότητες να περιέχει μεγάλες ποσότητες ψευδαργύρου. ◘ Γλυκαντικά μη εγκεκριμένα από τον FDA όπως η σακχαρίνη. Συμβουλές: ● Διατηρήστε τις επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τις τροφές καθαρές, πλύντε τα χέρια σας σχολαστικά πριν ασχοληθείτε με το φαγητό καθώς και τα φρούτα και τα λαχανικά με νερό (και ξύδι). ● Προσέξτε την ημερομηνία λήξης των τροφών και φροντίστε να τα συντηρείτε στη σωστή θερμοκρασία. ● Ξαναζεστάνετε τα έτοιμα και προμαγειρευμένα τρόφιμα. ● Μαγειρέψτε καλά τα κρέατα, θαλασσινά και πουλερικά. ● Καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά εποχής. ● Ασκηθείτε σύμφωνα με τις συστάσεις του γυναικολόγου σας. ● Διακόψτε το κάπνισμα. Επειδή η εγκυμοσύνη είναι μία περίοδος στη ζωή της γυναίκας που αυξάνει τις

Ελίνα Λ. Δημητροπούλου Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Master of Medical Science in Clinical Nutrition University of Glasgow Μετρήσεις Βασικού Μεταβολισμού Ανάλυση Σύστασης Σώματος Λιπομέτρηση Περιφερειών Σώματος

Διατροφική & Σωματική αξιολόγηση και παρακολούθηση Παίδων Ενηλίκων Εγκύων Αθλητών

Εκπαίδευση σωστής διατροφικής Συμπεριφοράς – Συμβουλευτική Διατροφική αντιμετώπιση Παχυσαρκίας Διαταραχών λήψης τροφής Καρδιαγγειακών παθήσεων Υπερλιπιδαιμιών Σακχαρώδη Διαβήτη Ενδοκρινικών / μεταβολικών νοσημάτων Γαστρεντερικών διαταραχών Νεφρολογικών περιστατικών

Κανακάρη 109 & Αγ. Νικολάου, Πάτρα Τηλ.: 2610 624.908, Fax: 2610 624.952 Κιν.: 6942 658.434, e-mail: dimitropoulou.elina@gmail.com

91

απαιτήσεις του οργανισμού σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά (π.χ. φυλλικό οξύ, σίδηρο, ασβέστιο), καλό θα είναι όλες οι γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία ή σκέφτονται να αποκτήσουν μωρό, να ακολουθούν μία ισορροπημένη και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά διατροφή. Ποια θρεπτικά συστατικά είναι σημαντικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Φυλλικό οξύ: Συνίσταται η επαρκής πρόσληψη (400 μg) τόσο κατά τη διάρκεια της κύησης (ιδιαίτερα μέχρι τη 12η εβδομάδα) όσο και πριν τη σύλληψη, για όλες τις γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία, ώστε να αποφευχθούν δυσπλασίες του νιωτιαίου σωλήνα (δισχιδής ράχη-spina bifida), προεκλαμψίας και πρόωρου τοκετού. Καλές πηγές του είναι: το σπανάκι, τα λαχανάκια βρυξελλών, το κουνουπίδι, το μπρόκολο, το αβοκάντο, το πορτοκάλι, οι φακές και τα ρεβύθια, οι φράουλες, τα εμπλουτισμένα δημητριακά, τα καρύδια.

ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ - ΒΟΤΑΝΑ ΠΡΟÏΟΝΤΑ ΦΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΦΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟÏΟΝΤΑ ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΝΘΕΙΑΣ 136, ΠΑΤΡΑ, ΤΗΛ.: 2610 326.987

e-mpaxarika.gr 92

Σίδηρος: Κατά τη διάρκεια της κύησης αυξάνεται η ανάγκη για σίδηρο γιατί είναι απαραίτητος για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης. Σε περιπτώσεις αναιμίας τα αποθέματα καλό είναι να έχουν καλυφθεί πριν τη σύλληψη ενώ συχνά δεν κρίνεται απαραίτητη η χορήγησή του στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης όταν η μητέρα έχει επαρκή αποθέματα. Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας, τα ψάρια, τα πουλερικά (σκούρο κρέας κυρίως), οι φακές, τα αποξηραμένα φρούτα, τα σκούρα φυλλώδη λαχανικά, το μπρόκολο, οι φράουλες και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Η απορρόφηση του σιδήρου αυξάνεται με την ταυτόχρονη κατανάλωση βιταμίνης C (από εσπεριδοειδή ή από συμπλήρωμα διατροφής) και μειώνεται όταν καταναλωθούν μαζί τροφές όπως το τσάι και ο καφές. Ασβέστιο: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι απαιτήσεις του εμβρύου σε ασβέστιο είναι αυξημένες και καλύπτονται μέσω της μεταφοράς ασβεστίου από τα οστά της μητέρας, την αυξημένη εντερική απορρόφηση ή τη μειωμένη απέκκριση μέσω των ούρων. Η διατροφή της εγκύου θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 1000 mg ασβεστίου. Καλές πηγές του είναι: τα γαλακτοκομικά (ιδιαίτερα όταν έχουν εμπλουτιστεί με βιταμίνη D), τα τυριά (ιδιαίτερα παρμεζάνα, έμενταλ), πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το σπανάκι, το μπρόκολο, το σουσάμι, το ταχίνι, ο ηλιόσπορος, μικρά ψάρια που τρώγονται με το κόκκαλο. ω-3 λιπαρά οξέα: Τα ω-3 λιπαρά οξέα (α-λινολενικό οξύ, DHA, EPA), παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και του αμφιβληστροειδή των ματιών του εμβρύου. Σημαντικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων αποτελούν ο λιναρόσπορος, τα καρύδια, τα λιπαρά ψάρια (σε συχνότητα σύμφωνη με τις οδηγίες για την κύηση) και σε μικρότερες ποσότητες τα αυγά.

Χρειάζονται αλήθεια τα παιδιά

γυαλιά ηλίου;

Σύμφωνα με τους περισσότερους οφθαλμίατρους και τους ερευνητές η απάντηση είναι ένα μεγαλοπρεπές «ΝΑΙ». Είναι γνωστό ότι τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους (παιδική χαρά, διαλείμματα στο προαύλιο του σχολείου, εξωτερικές δραστηριότητες). Είναι όμως οι φυσικοί μηχανισμοί άμυνας των παιδιών σε ετοιμότητα να τα προστατέψουν από την επιβλαβή ακτινοβολία; ΜΗΤΡΟΠΟYΛΟΥ ΜΑΡIΑ / ΟΠΤΙΚOΣ ΟΠΤΟΜEΤΡΗΣ, MSC

93

Τα μάτια των παιδιών είναι πολύ πιο ευάλωτα, καθώς ο κρυσταλλοειδής φακός στο εσωτερικό των ματιών τους, είναι εκτεθειμένος κατά 7,5 φορές περισσότερο από ότι ενός ενήλικα!

Μην ξεχνάτε ότι η καλή όραση είναι ζωτικής σημασίας για την εκπαιδευτική, λειτουργική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Επενδύοντας σε ένα καλής ποιότητας ζευγάρι γυαλιά ηλίου, θα βοηθήσετε τα παιδιά σας να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης οφθαλμικών παθήσεων, απολαμβάνοντας μία ζωή υγιούς όρασης. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να φορούν τα γυαλιά τους ακόμα και σε συνθήκες συννεφιάς. Γίνετε εσείς το παράδειγμα προς μίμηση, φορώντας ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου, για να προστατέψετε και τα δικά σας μάτια!

Tips για σωστές επιλογές

Ο κερατοειδής του ματιού, αποτρέπει ένα μεγάλο μέρος της εισόδου της ακτινοβολίας στους ευαίσθητους ιστούς του ματιού, προστατεύοντας έτσι τα μάτια μας. Ωστόσο η πολύωρη έκθεση στην ακτινοβολία UV μπορεί να προκαλέσει επίπονο έγκαυμα στον κερατοειδή, γνωστό ως φωτοκερατίτιδα. Η ενέργεια της ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να διαπεράσει τα σύννεφα, την επιδερμίδα μας και τους ιστούς των ματιών μας, αυξάνοντας το ρίσκο για τη δημιουργία σοβαρών οφθαλμικών παθήσεων, όπως καρκίνο των βλεφάρων, πτερύγιο, καταρράκτη και εκφύλιση ωχράς κηλίδας. Η ενδυνάμωση του οργανισμού με σωστή διατροφή, είναι πολύ σημαντική για τη σωστή οφθαλμική ανάπτυξη και την καλή υγεία των ματιών και της όρασης. Η βιταμίνη Α ενισχύει την ανάπτυξη του αμφιβληστροειδή του ματιού, ενώ οι βιταμίνες C και E προστατεύουν τα κύτταρα. Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη βοηθούν στην απορρόφηση της επικίνδυνης μπλε ακτινοβολίας και δρουν προστατευτικά κατά της εμφάνισης του καταρράκτη και της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.

94

◘ Ένας σκελετός από μαλακό, ελαφρύ, ελαστικό και ανθεκτικό υλικό είναι η καλύτερη επιλογή για τα πρώτα του γυαλάκια. Οι σκελετοί με κούρμπα ενδείκνυνται τόσο για την προστασία των ματιών, όσο και της επιδερμίδας γύρω από τα μάτια, καθώς καλύπτουν μεγάλο μέρος του προσώπου. ◘ Οι φακοί θα πρέπει να είναι άθραυστοι και να απορροφούν κατά 99-100% την ηλιακή ακτινοβολία. ◘ Μία εξαιρετική πρόταση για φακούς (ειδικά όταν υπάρχει ταυτόχρονα ανάγκη για διαθλαστική διόρθωση), είναι οι φωτοχρωμικοί φακοί τύπου Transitions, οι οποίοι ρυθμίζουν αυτόματα τη σκουρότητά τους, ανάλογα με τις συνθήκες φωτεινότητας, επιτρέποντας πάντα την καλύτερη δυνατή διαύγεια. ◘ Ένα λαστιχάκι στο πίσω μέρος του σκελετού, θα εξασφαλίσει τη σωστή και σταθερή εφαρμογή επάνω στο κεφαλάκι του παιδιού και θα του επιτρέπει να κινείται ελεύθερο. Είναι πολύ σημαντικό, η τελική επιλογή να γίνει από το ίδιο το παιδί. Αν είναι ευχαριστημένο, θα είστε και εσείς ευχαριστημένοι! Υγιής όραση σήμερα, Υγιής όραση στο μέλλον

Ακρωτηρίου 143, Τηλ: 2611 122.284 Facebook: Οπτική Γωνία

Μαρία Μητροπούλου Με εξειδίκευση Στη θεραπευτική εφαρμογή των Φακών Επαφής σε περιπτώσεις όπως ο κερατόκωνος, ο υψηλός αστιγματισμός, η αφακία, η επούλωση του κερατοειδή. Στην ενδελεχή εξέταση και στην εκπαίδευση της Παιδικής Όρασης με οπτομετρικές ασκήσεις, με στόχο την πρόληψη και την αποκατάσταση της εμφάνισης μαθησιακών δυσκολιών. Στα Βοηθήματα Χαμηλής Όρασης που απευθύνονται σε παθήσεις που εξελίσσονται και προκαλούν σταδιακή μείωση της όρασης, όπως το γλαύκωμα, η διαβητική ή μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και η φωτοφοβία.

Μουσικοθεατρικό

Εργαστήρι

Συνεχώς με κάτι νέο! ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ / ΜΟΥΣΙΚΟΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ

Το «Μουσικοθεατρικό Εργαστήρι ξεκίνησε από ένα όνειρο που καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε πριν από 3 χρόνια σε συνεργασία με το ωδείο Paganini. Η αγάπη που έχει λάβει από τους μικρούς μου μαθητές είναι μεγάλη, γεγονός που μου δημιουργεί ένα συναίσθημα χαράς αλλά ταυτόχρονα και ένα συναίσθημα ευθύνης, ώστε να υπάρχουν πάντα νέες και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες για τα παιδιά. Μετά τη συνεργασία μου με τον αφηγητή 96

Αλέξη Γκλαβά με τον οποίο πραγματοποιούμε μουσικοκινητικές παραστάσεις στο ωδείο Paganini μια φορά το μήνα, πιστεύω ότι είμαι έτοιμη για μια νέα επαγγελματική μουσικοκινητική πρόκληση... Πώς ξεκίνησε η σκέψη... Φέτος ξεκίνησα να διδάσκω το μάθημα της Μουσικοκινητικής αγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στο τμήμα των βρεφο-

νηπιοκόμων. Είναι μια διαφορετική αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα εμπειρία. Ένιωσα την ανάγκη να προσφέρω στους φοιτητές και μελλοντικούς συνεργάτες μου όσες περισσότερες ευκαιρίες μπορώ, ώστε να έρθουν και οι ίδιοι πιο κοντά στη Μουσικοκινητική Αγωγή και κυρίως στα παιδιά. Ορμώμενη λοιπόν από αυτή τη σκέψη, δημιουργώ ένα ακόμα τμήμα στο μουσικοθεατρικό εργαστήρι, το οποίο αυτή τη φορά θα αφορά ενήλικους. Τα σεμινάρια αυτά θα ξεκινήσουν τον Μάιο, απευθύνονται σε όλους τους Εκπαιδευτικούς, Μουσικούς, Δασκάλους, Νηπιαγωγούς, Βρεφονηπιοκόμους, Μουσικοπαιδαγωγούς και η ακριβή ημερομηνία θα οριστεί κατόπιν συνεννόησης με τους ενδιαφερόμενους.

Δηλαδή οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να έρχονται σε επαφή με τα παιδιά που έχουμε ήδη στο τμήμα μουσικοκινητικής αγωγής στο Μουσικοθεατρικό εργαστήρι και να εφαρμόζουν σε αυτά, όσα μαθαίνουν στα σεμινάρια. Θεωρώ από προσωπική μου εμπειρία ότι το πρακτικό μέρος ενός σεμιναρίου είναι το πιο βασικό και ταυτόχρονα κάνει το σεμινάριο πιο ολοκληρωμένο. Τον Μάιο θα ξεκινήσουν τα τμήματα ενηλίκων στο ωδείο Paganini, με σκοπό μια εισαγωγή στη Μουσικοκινητική Αγωγή και την προετοιμασία μιας καλοκαιρινής παράστασης. Παρακαλώ όσους ενδιαφέρονται, να επικοινωνήσουν μέχρι 30 Απριλίου 2017 διότι η κράτηση θέσεων είναι απαραίτητη. Τηλ.: 2610 346.188 & 6957 738.733

Τι κάνει τα σεμινάριά μας διαφορετικά... Τα σεμινάρια αυτά είναι σχεδιασμένα για όλους. Δηλαδή ξεκινάνε από μηδενική βάση και δεν απαιτούνται γνώσεις μουσικής. Οι συμμετέχοντες θα εξελίσσονται φορά με τη φορά. Ένα επίσης χαρακτηριστικό που κάνει το σεμινάριο ενδιαφέρον είναι ότι θα αποτελείται από θεωρητικό, βιωματικό και πρακτικό μέρος.

Περισσότερες Μουσικοκινητικές Δράσεις στη Σελίδα μου Στο Facebook www.facebook.com/moysikokinhtikh στην οποία θα χαρώ να λάβω και οποιοδήποτε μουσικοκινητικό θέμα έχετε για να το αναλύσουμε στα σεμινάρια.

Εύχομαι Καλό Πάσχα με υγεία και ευτυχία σε όλους!

97

Ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία τους: Αραβαντινού-Τριανταφύλλου Ελένη Καθηγήτρια φυσικής αγωγής με ειδίκευση στην άσκηση πριν και μετά τον τοκετό Μαιζώνος 118 -120, Πάτρα Τηλ.: 2610 622.246 info@tonosis.gr www.tonosis.gr Βέργος Γεώργιος Χειρουργός Ορθοπαιδικός Κολοκοτρώνη 49, Πάτρα Τηλ.: 2610 621.623, Κιν.: 6945 152.412 georgiosvergos@yaghoo.gr Δημητροπούλου Ελίνα Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Κανακάρη 109 & Αγ. Νικολάου, Πάτρα Τηλ.: 2610 624.908, Κιν.: 6942 658.434 E-mail: dimitropoulou.elina@gmail.com Δρ. Ιωάννου Δήμητρα Λογοθεραπεύτρια (MSc/PhD Ψυχολογίας) Γεροκωστοπούλου 1, Πάτρα Τηλ.: 2614 009.417, Κιν.: 6973 721.590 E-mail: dioannouslt@gmail.com Καρόκης Δημήτρης MSc Ρευματολόγος Μαιζώνος 20 (Αρσάκειο), Πάτρα Τηλ.: 2610 225.430, Κιν.: 6937 169.016 E-mail: dkarokis@hotmail.com Κατσιβαρδά Γρηγ. Καικιλία Ψυχολόγος, MSc, DEA Αρχ/που Ιεροθέου 103 & Παναχαϊκού, Πάτρα Τηλ.: 2617 725.544, Κιν.: 6972 055.293 E-mail: ceciliakatsivarda@gmail.com Κοσμαρίκου Αλεξάνδρα Παιδίατρος-Ομοιοπαθητική Ιατρική Γούναρη 78, Πάτρα Τηλ.: 2614 008.469, Κιν.: 6981 080.369 www.kosmarikou.gr www.facebook.com/akosmarikou Κοτοπούλη Π. Όλγα-Μαρία BSc, MSc Ψυχολόγος-Ψυχολόγος Υγείας Σατωβριάνδου 63-65 & Κορίνθου, Πάτρα Τηλ.: 2610 279.239, Κιν.: 6980 502.577 kotopoulipsycare@gmail.com www.frontidamastou.gr Κόττικα Ηρώ Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Κανακάρη 124 (3ος όροφος), Πάτρα Τηλ.: 2610 226.002, Κιν.: 6944 601.688 Λούη Ι. Μαρία Κλινική Ψυχολόγος Ψυχαναλύτρια Μπουμπουλίνας 76, Πάτρα Τηλ.: 2610 33.08.08, Κιν.: 6972 87.15.82 E-mail: louimaria2@gmail.com www.facebook.com/marialouipsy

Μητροπούλου Μαρία Οπτικός - Οπτομέτρης Ακρωτηρίου 143, Πάτρα Τηλ.: 2611 122.284 Μπέτσος Αρ. Θεόδωρος PT, OMT, MTT Φυσικοθεραπευτής Π.Ε.Ο. Αθηνών 5 Ε, Ρίο Πάτρας Τηλ.: 2610 911.513, Fax: 2610 911.514 info@physiokinesis.gr www.physiokinesis.gr Νομπλ Βασίλης Φωτογράφος Οδυσσέα Ελύτη 63, Πάτρα Τηλ.: 2610 241.391, Κιν.: 6972 838.939 Fb: thenoblephotography www.noblephotography.gr Δρ. Παντελή Σμαρούλα Ψυχολόγος, Ψυχοδραματίστρια, Συγγραφέας Καψάλη 7Β, Αθήνα Τηλ.: 210 72.25.538, Κιν.: 6944 533.209 www.mirazomai.com info@mirazomai.com Πατσαούρα Δήμητρα Ψυχολόγος Msc Child and Adolescent Psychology Γεροκωστοπούλου 1, Πάτρα (Κέντρο Ανάπτυξης Παιδιού και Εφήβου) Τηλ.: 2614 009.417, Κιν.: 6948 462.270 Πετροπούλου Χαριτίνη Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Αράτου 12 (1ος όροφος), Πάτρα Τηλ.:2610 220.839, Κιν.: 6970 187.804 E-mail: chpetropoulou@hotmail.com Σφίγγας Κ. Βασίλειος Χειρουργός Ουρολόγος Καλαβρύτων 24-26, Πάτρα Τηλ.: 2610 340.141 Κιν.: 6973 793.513 vsfingas@yahoo.gr Χαβελές Γ. Ιωάννης MD, cMS, PhD Χειρουργός μαστού - Μαστολόγος Σατωβριάνδου 63-65 & Κορίνθου, Πάτρα Τηλ.: 2610 279.239, Κιν.: 6974 817.140 frontidamastou@gmail.com www.frontidamastou.gr Χασάπη Θεοδώρα Ψυχολόγος Υγειονομικός Αξιωματικός Ελληνικής Αστυνομίας Εκπ. στη Γνωσιακή Αναλυτική Ψυχοθεραπεία Ρήγα Φεραίου 91 & Ερμού, Πάτρα Τηλ.: 2614 000.683, Κιν.: 6944 772.261 E-mail: theodorahas@windowslive.com

https://www.facebook.com/aboutyoukids Το περιοδικό about είναι ιδιοκτησία και εκδίδεται από την: Αργυροκάστρου 20 262 24 Πάτρα Τηλ.: 2610 274.566 aboutyoukids@gmail.com

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση ή αντιγραφή μέρους ή συνόλου των άρθρων του περιοδικού, με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε μέσο, χωρίς την έγγραφη άδεια της εκδότριας εταιρείας.

Το πλυντήριο αυτοκινήτων Point Car Wash που βρίσκεται στην οδό Πατρών Κλάους 53, προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία για το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό πλύσιμο του αυτοκινήτου σας. Καθημερινά όλες τις ημέρες του χρόνου από τις 08:00 το πρωί έως τις 22:00 το βράδυ αδιάκοπα.

Self

CAR

WASH Service

ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ / ΟΣΟ ΘΕΛΕΙΣ / ΟΠΟΤΕ ΘΕΛΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Για το εξωτερικό πλύσιμο. Άριστο αποτέλεσμα χάρη στα επώνυμα απορρυπαντικά, το ζεστό νερό και την υψηλή πίεση καθώς και τον άφθονο διαθέσιμο χρόνο (ίσως ο μεγαλύτερος της αγοράς).

Για το εσωτερικό καθάρισμα. Τέλειο αποτέλεσμα στο δάπεδο του αυτοκινήτου με αναρρόφηση από ισχυρές σκούπες σε συνδυασμό με τον πεπιεσμένο αέρα. Καθαρισμός των καθισμάτων (δερμάτινα ή υφασμάτινα) και ταμπλό με αρίστης (δοκιμασμένα) προϊόντα περιποίησης.

Στο κατάστημα των αξεσουάρ θα εφοδιαστείτε με προϊόντα καθαρισμού ζαντών, γυαλιστικά ελαστικών, γυαλιστικά ταμπλό σε διάφορα αρώματα και μεγέθη, καθαριστικά και γυαλιστικά περιποίησης του χρώματος του αυτοκινήτου με φυσικά κεριά, αντιπαγωτικά για το μοτέρ, καθαριστικά τζαμιών, καθαριστικά πίσσας και ριτινών, αρώματα αεραγωγών σπρέι και δενδράκια εσωτερικού χώρου, υαλοκαθαριστήρες, μοκέτες δαπέδου, τάσια και πολλά άλλα.

Πατρών Κλάους 53, Πάτρα (Μετά το νοσοκομείο Αγ. Ανδρέας – Πριν τον Αγ. Γεώργιο Λάγγουρα)

Τηλ.: 2610 329.000

Η τεχνολογία για τον άνθρωπο

www.orthoway.gr | info@orthoway.gr

Μάθετε περισσότερα για την νέα τεχνολογία τρισδιάτατης ψηφιακής σάρωσης. Καλύτερη ποιότητα ζωής ΠΑΤΡΑ

Aγ. Ανδρέου 159

ΚΡΗΤΗ

Λεωφ. 62 Μαρτύρων 41

ΑΘΗΝΑ

Λ. Μεσογείων 125

Τ.Κ 262 22

τηλ. 2610 346 969

Ηράκλειο

τηλ. 2810 261 281

Τ.Κ 115 26

τηλ. 210 69 100 48

fax. 2610 346 979

Τ.Κ 713 03

fax. 2810 261 260

fax. 210 69 100 78