Vakbond in Beweging 90 | november 2016 by ABVV-regio Antwerpen

PB- PP B- 8/6342 BELGIE(N) - BELGIQUE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X Toelatingsnummer P408993

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT | NR. 90 SEPTEMBER-OKTOBER-NOVEMBER 2016

Interview

Actueel

Wereld

Dirk Barrez over de transitie naar een duurzame en rechtvaardige economie

Dirk Schoeters: “We moeten deze marathon winnen en er voor zorgen dat het geen triatlon wordt”

Cuba verandert door vergrijzing

p 11

p 18

Vakbond in Beweging 90

Nr. 90 - 21ste jaargang JUNI-JULI-AUGUSTUS 2016 Prijs: € 1 Jaarabonnement: € 4

In dit nummer

Driemaandelijks tijdschrift van Linx+ en ABVV-regio Antwerpen in samenwerking met ABVV-seniorenwerking

3 Edito

Verantwoordelijke uitgever Dirk Schoeters Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen

Aan de afrit van de digitale snelweg

6 Interview

Redactieadres Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen 03 220 67 11 cedric.haes@abvv.be peggy.devis@abvv.be

Dirk Barrez over de transitie naar een duurzame en rechtvaardige economie

9 Cursief

Werkten mee aan dit nummer Peter De Ridder Peggy Devis Philippe Diepvents Cédric Haes Wim Leysens (FOS) Dirk Schoeters Marina Van den Bulck Frans Van Heddeghem Luc Van Overberghe

Afgekeurd!

11 Actueel

Dirk Schoeters: “We moeten deze marathon winnen en er voor zorgen dat het geen triatlon wordt”

16 Doe eens een boekje open

Vormgeving Stien Verbelen / Dear Design Foto voorpagina Freepik.com

Dit is morgen

18 Internationaal

Cuba verandert door vergrijzing

@abvv.regio.antwerpen

@abvvantwerpen

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden geenszins de organisatie. 2

Vakbond in Beweging 90

Edito

Aan de afrit van de digitale snelweg Dit verhaal begint met een kapotte tablet. Zo een plat ding dat in de huiskamers meer en meer de plaats van de computer inneemt. Het technologische speeltje dat niet altijd in even correcte omstandigheden in Azië geproduceerd wordt en waarvan één van de grondstoffen, Coltan, mee aanleiding is voor conflicten in midden Afrika. Die tablet dus, was stuk. Het ding laadde niet meer op. De zoektocht om het toestel opnieuw aan de praat te krijgen ging via de website van de producent naar die van een gespecialiseerd reparatiebedrijf. Daar kon de herstelling online worden geboekt. Nog een klik verder en het transport was geregeld en betaald op de webpagina van een mondiale pakjesbezorger. Tot daar de afhandeling via de digitale snelweg. De laatste stap moest toch nog wel even ‘in het echt’ gebeuren. De defecte tablet afleveren bij een nabijgelegen lokaal ophaalpunt van het koeriers-

bedrijf.Dat oppikpunt bleek uiteindelijk een troosteloos nachtwinkeltje van slechts een paar vierkante meters groot. Zo een winkeltje dat door ons Antwerps stadsbestuur als ‘imagoverlagend’ bestempeld en belast wordt. Achter de winkeltoog, naast het obligate rek met sigaretten, zat een deuropening naar een onverlicht kamertje, niet veel groter dan een inmaakkast. Een kookpot pruttelde er op een gasfornuis. Terwijl de uitbater telefonisch nog iets natrok bij het pakjesbedrijf huilde er een baby. Verscholen in het halfduister van het achterkamertje stond de maxi-cosy op de grond. De winkelier, een klantvriendelijke Pakistaan, combineerde zijn commerciële activiteiten blijkbaar met de zorg voor zijn pasgeboren nageslacht. ‘Hopelijk betaalt de pakjesdienst zijn telefoonkosten naar de helpdesk terug’ bedacht ik me op de terugweg. Daar onmiddellijk op volgend: ‘en misschien leveren de activiteiten als af- en ophaalpunt 3

Vakbond in Beweging 90

wel juist die inkomsten op, die aan het einde van de maand voor de winkelier en zijn familie het verschil maken’. Het contrast was confronterend. Via de blinkende websites van multinationals rechtstreeks naar een derdewereldachtig nachtwinkeltje om de hoek. Aan de open afritten van de digitale snelweg zijn dit soort toestanden nochtans niet ongebruikelijk. Alleen blijft het leven van wie er in mee moet draaien over het algemeen verborgen. Weten wij veel over de man of vrouw die ‘s nachts het in een webshop gekochte artikel verpakt en verzendklaar maakt, over de (fiets)koerier die het de volgende ochtend levert? Ze blijven anoniem, laat staan dat je als klant weet waar ze de maxi-cosy met hun baby hebben gestald. Dat gespecialiseerde internetbedrijven grof geld verdienen aan de diensten van particulieren en vooral (schijn)zelfstandigen is ondertussen geen nieuws meer. Gekende

en beruchte voorbeelden zijn de taxidienst Uber en het verhuur- of hotelbedrijf Airbnb. Onder het mom dat zij alleen maar ontwerper en leverancier zijn van gespecialiseerde websites of een ingenieuze telefoon-applicaties, organiseren ze een informele economie die zich onttrekt aan alle bestaande sociale, economische en fiscale wetgeving. Ze wijzen elke verantwoordelijkheid af voor de handel en de diensten die via hun ‘digitale platform’ – het verzamelwoord voor hun website en app’s – verlopen, hoewel ze wel degelijk de volledige regie over de organisatie, het aanbod en de prijzen strak in eigen handen houden. Voor hun donkergrijze tot zwarte economische activiteiten bestaat zelfs al de naam ‘platformkapitalisme’. Genoemd naar de digitale draaischijf van hun bedrijfsmodel. Als een op de rand van de informele economie balancerend nachtwinkeltje al fungeert als ‘dienst-naverkoop’ van een grote naam in de consumentenelektronica, dan is platformkapitalisme echter geen uit-

zondering meer, maar een besmettelijk bedrijfsmodel dat de reguliere economie ondergraaft. Blitse websites en gemakkelijke telefoonapp’s zijn dan de ‘Windows’dressing voor sociale dumping en informele economie op de hoeken van onze straten. Dit is echter geen trend die we zullen tegenhouden door met ‘klompen’ te slaan op de technologie die het allemaal mogelijk maakt. En nog minder door ons af te reageren op zij die eigenlijk de eerste slachtoffers zijn: het weze de schijnzelfstandige of de uitbater van een ‘imagoverlagende’ nachtwinkel. Maar als vakbond gaan we wel dringend op zoek moeten gaan naar creatieve oplossingen om die negatieve tendens om te buigen. Samen met andere sociale organisaties en partners en misschien net door gebruik te maken van die nieuwe technologieën. En toeval of niet, verder in dit nummer van Vakbond in Beweging staat een interessant interview met Dirk Barrez, journalist, activist en schrijver van ‘Transitie, onze welvaart van morgen?’. In dat interview praat Barrez enthousiast

Vakbond in Beweging 90

over de nood én de mogelijkheden om te evolueren naar een duurzame en een sociale economie. Hij trekt daarbij de parallel met de strijd die vakbonden gevoerd hebben voor de welvaartsstaat. Eenzelfde strijd is volgens hem nodig om een ‘transitie’ (overgang) te maken naar een economie die tegelijkertijd zorgt voor algemene welvaart als voor het voortbestaan van onze planeet. Dat is voer om over na te denken en een stimulans tot handelen. Want het is dringend tijd dat we zelf gaan bepalen naar waar de digitale snelweg ons leidt. Naar een economie van geglobaliseerde bedrijven die ons via blinkende telefoonapp’s, websites en andere digitale platformen de wildernis van de informele economie in stuurt. Of naar een economie waarbij de sociale bescherming en de welvaart van de mensen én de duurzame omgang met onze planeet op de eerste plaats staan. Dirk Schoeters

DE LEUGEN REGEERT De asociale regering Michel zet haar beleid van twee maten en twee gewichten onverminderd verder Nu legt ze alle werknemers een loon BLOKKERING op. Vooral jonge werknemers gaan de gevolgen voelen.

Nu maakt ze de gezondheidszorgen duurder.

Nadat de lonen werden geblokkeerd, de indexsprong werd doorgeduwd en de hogere facturen van de voorbije jaren…

Nu: ɑ wordt er opnieuw gesneden voor bijna 1 miljard euro, wat ongetwijfeld gevolgen heeft voor de factuur van de patiënten en op de tewerkstelling

Nu: ɑ een nieuwe loonblokkering voor alle werknemers door een hervorming van het loonoverleg dat geen reële marges toelaat tijdens de komende jaren ɑ een vermindering van de bruto minimumlonen voor jongeren Nu vermindert ze de PENSIOENEN voor wie al pech had. Na het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar en het afbouwen van het recht op vervroegd pensioen, SWT (brugpensioen) en landingsbanen Nu: ɑ minder pensioen voor wie langdurig werkloos is geweest of met SWT is ɑ minder pensioen voor het overheidspersoneel en optrekken pensioenleeftijd voor sommige categorieën ɑ aanvullend pensioen wordt voor sommige werknemers een individuele belegging op eigen risico, terwijl het wettelijk pensioen nog altijd veel te laag is om van te kunnen leven en dus in de eerste plaats verhoogd moet worden.

Nadat er al gesnoeid werd in de budgetten

ɑ moet je minstens een jaar gewerkt hebben (i.p.v. 6 maanden) vooraleer je recht hebt op een uitkering arbeidsongeschiktheid En wordt er door de regering nog altijd geen werk gemaakt van een meer rechtvaardige fiscaliteit Na de taxshift die voor de werknemers niets opleverde als je rekening houdt met de hogere BTW, accijnzen en andere facturen én na de talloze beloftes voor een billijke bijdrage op kapitaal Nu: ɑ nog altijd nul resultaat wat betreft kapitaalbelastingen en opnieuw loze beloftes... maar wel uitzicht op bijkomende belastingverminderingen voor de ondernemingen Nu en bovenal: ɑ de al toegekende belastingen loonkostverminderingen slaan een serieus gat in de begrotingen wat deze regering opnieuw zal aangrijpen om te besparen op de overheid en de sociale zekerheid.

Nu doet ze ons langer en meer FLEXIBEL werken. Nadat we allemaal al langere loopbanen voorgeschoteld kregen Nu: ɑ meer overuren (100 of meer ‘vrijwillige’ overuren per werknemer), meer flexibele werktijden gespreid over het jaar, meer nachtwerk in de e-commerce

Daarom zetten we ons verzet verder en eisen we: VAN DE WERKGEVERS eisen we respect voor de werknemers en daarom echt sociaal overleg en dat nog voor het einde van dit jaar over rechtvaardige loonsverhogingen, over welvaartsvaste uitkeringen en over werkbaar werk. Van de regeringMichel eisen we respect voor zieken, voor het recht van alle werknemers op een treffelijk pensioen en voor een rechtvaardige verdeling van de inspanningen via een bijsturing van de geplande regeringsmaatregelen voor het einde van het jaar.

Vakbond in Beweging 90

Interview

GESPREK MET DIRK BARREZ OVER DE TRANSITIE NAAR EEN DUURZAME EN RECHTVAARDIGE ECONOMIE

“Burger en sociale bewegingen moeten opnieuw meer greep krijgen op onze leefsystemen.” Het is goed leven in de welvaartsstaten die vorige eeuw ontstonden. We kenden een sterke economische groei en ontwikkelden de nodige sociale intelligentie om de vruchten ervan te verdelen. Dat goede leven loopt echter tegen de eindigheid van onze aarde aan. Op allerlei vlakken worden de grenzen van wat aarde, samenleving en democratie kunnen verdragen, in ijltempo doorbroken. Zitten we gevangen in het perverse dilemma waarbij het kiezen is tussen sociaal rechtvaardig zijn en de planeet opblazen, of ecologisch duurzaam zijn met miljarden mensen in armoede? In zijn nieuwste boek Transitie bestrijdt Dirk Barrez deze tegenstellingen. Er is een uitweg, op voorwaarde

dat we snel omschakelen naar een betrouwbare, stabiele economie die welvaart voortbrengt met tot tien maal minder broeikasgassen en materiaalgebruik tegen 2050. Waarover gaat ‘Transitie, onze welvaart van morgen’? Dirk Barrez: De welvaartstaat werd mee gebouwd door de sociale bewegingen. Zij zorgden voor een eerlijke verdeling van die welvaart en voor sturing naar de juiste maatschappelijke investeringen. In de 2de helft van de 20ste eeuw kregen we echter steeds meer waarschuwingen dat er grenzen zijn aan de (economische) groei. De Club van Rome bijvoorbeeld waarschuwde reeds in 1972 dat de planeet en haar grondstoffen eindig zijn. Het

Vakbond in Beweging 90

huidige economische systeem van groei en lineaire productie kan niet eeuwig doorgaan. We moeten dus op zoek naar andere manieren om welvaart te creëren, om ecologische redenen én om de welvaartsverdeling eerlijker te maken. Dat vergt ook politieke keuzes: wat kan onze planeet (ecologisch) aan? Wat zijn de (minimale) sociale grenzen die we willen afspreken? Dit boek stelt de vraag: hoe kunnen we welvaart creëren voor alle mensen, want ze hebben daar recht op, waarbij niet enkel de beursnoteringen van belang zijn. We moeten streven naar economische democratisering, want zonder dat kan de politieke democratie niet bestaan.

Is dat mogelijk in een globaliserend economisch systeem? Dirk Barrez: We merken steeds meer tendensen naar deglobalisering! Als bijv. olie en gas wegvallen zullen de energienetwerken net lokaler worden. Die trend zie je nu al. Initiatieven rond circulaire economie zorgen ook voor deglobalisering, denk maar aan de smeltoven in Hoboken van Umicore die er in slaagt om pakweg 85% van de cirkel rond te maken. Trouwens, heel veel zaken zijn niet geglobaliseerd: sport, zorg, ontspanning,… Waarom zouden we dan andere zaken als financiën, economie of mobiliteit wel uit handen geven? We zijn in Vlaanderen veel te laat gestart met de promotie van elektrische wagens. De overheid moet dit veel meer stimuleren. Ook op het vlak van hernieuwbare energie moet onze lokale overheid meer doen. We hadden de poleposition qua windmolens, maar ondertussen hebben Denemarken en Duitsland die rol overgenomen. En met succes: reeds in 2010 zorgde de sector van de hernieuwbare energie in Duitsland alleen al voor ca. 370.000 jobs. Energie is van ons, van de burgers! Dat mogen we niet verkopen. De overheid moet hier intelligent plannen, ook in functie van de veranderende economie. België hinkt hier achterop. Er is weinig planning, laat staan langetermijnvisie door een ge-

brek aan verbeelding. Vele transitie- of veranderingspogingen mislukken, welke kan je wel geslaagd noemen? Dirk Barrez: De meest geslaagde transitie is die waar o.a. de vakbond een cruciale rol bij heeft gespeeld. De algemene toegang tot het onderwijs, de democratisering, de verdeling van welvaart door de systemische werking van vakbonden, de verbetering van de gezondheidszorg met zelfs verplichte ziektekostenverzekering en bij uitbreiding het hele sociale zekerheidssysteem gebaseerd op solidariteit, dat is de meest geslaagde transitie ooit! Deze verandering is systemisch en daarom ook zo succesvol: ze werd ingeschreven in de wet en wordt bewaakt door bijvoorbeeld de vakbonden en de mutualiteiten. We mogen daar terecht fier op zijn! Wat is dat transitiedenken precies? Dirk Barrez: Eerst stellen we het probleem vast, waarna we op zoek gaan naar antwoorden via experimenten. De grootste uitdaging is om vervolgens de resultaten systemisch te maken, ze te laten deel uitmaken van een nieuw systeem. De ‘Energiewende’ in Duitsland bijv. is ontstaan vanuit een sterke burgerbeweging die tot duidelijke politieke keuzes en beleid leidde. Heel opvallend is dat de vele windmolens, zonnepanelen,

biogasinstallaties voor twee derde in handen zijn van nieuwe lokale cooperaties en andere lokale energieproducenten – ze zijn met zo’n 3000 – die zich ook vooral lokaal weten te financieren via lokale, vaak coöperatieve, banken. Allemaal samen hebben ze voldoende slagkracht om het verschil te kunnen maken in de Duitse energiepolitiek. Inzake hernieuwbare energie zijn het niet langer de grote energieconcerns die de dans leiden. Is elke transitie goed? Dirk Barrez: We moeten steeds kritisch blijven bij vernieuwende ideeën. Soms lijken ze op het eerste zicht goed, maar doorstaan ze niet de toets van de kritiek. Het ruilsysteem LETS bijvoorbeeld, waarbij mensen klusjes voor elkaar uitvoeren en daarvoor ‘betaald’ worden met LETS die ze dan weer kunnen gebruiken voor andere zaken. Dat klinkt goed als ruilsysteem. Er worden echter geen sociale bijdragen op betaald en geen BTW, waardoor het het beste systeem dat we nu hebben ondermijnt. Soms lukt het ook niet om een goed idee systemisch te maken. Er zijn 1000-den wereldwinkels al tientallen jaren actief, maar ze zijn er niet in geslaagd om de wereldhandel eerlijker te maken. Als de vakbonden in het stadium van de wereldwinkels waren blijven steken, was er van de huidige

Wie is Dirk Barrez? Dirk Barrez (1956) was ruim 20 jaar tv-journalist en reportagemaker voor de VRT. Hij is auteur en hoofdredacteur van Pala.be, de website over globalisering en internationale samenwerking. Dirk Barrez stond aan de wieg van diverse maatschappelijke initiatieven zoals o.a. TransitieNetwerk Middenveld. Hij publiceerde maar liefst vijftien boeken. Daarnaast is hij ook activist wat van hem een buitenbeentje maakt binnen de journalistieke gilde. Hij zag als activist en journalist het wereldtoneel drastisch veranderen. De milieuproblematiek, de toenemende werkloosheid, de voedseltekorten… Dirk Barrez klaagt al jaren de gevolgen aan van slechte globalisering. Bij vele anderen begon het pas te dagen sinds de financiële crisis.

Vakbond in Beweging 90

“De circulaire economie is een economisch systeem, ontworpen voor maximale herbruikbaarheid en minimale waardevernietiging van producten en grondstoffen. Dit in tegenstelling tot het lineaire systeem, waarin grondstoffen worden omgezet in producten die na verbruik vernietigd worden”. - Michel Schuurman, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Nederland De transitie naar de circulaire economie zal grote gevolgen hebben voor de maatschappij. De circulaire economie gaat immers niet slechts over efficiënter produceren en beter recycleren. We moeten de productie en consumptie ingrijpend durven te hertekenen. ZIE OOk WWW.TrAnsITIEnETWErkmIDDEnVElD.BE

sociale zekerheid geen sprake geweest. Wat is er dan nodig om van echte resultaten te kunnen spreken? Dirk Barrez: We hoeven niet te wachten op internationale akkoorden. Unilaterale initiatieven kunnen perfect. Zo had Duitsland een uitgewerkt plan klaar voor ná de kernuitstap. Samen met een sterke burgerbeweging en aangepaste wetgeving hebben ze de ‘Energiewende’ mogelijk gemaakt. Ondanks de harde cijfers klink je toch optimistisch? Dirk Barrez: Ja! Transities kúnnen en ze kunnen snel gaan, door een aantal cumulerende effecten. We hebben in België en in Vlaanderen relatief weinig goeie voorbeelden, maar

ze zijn er massaal en dichtbij, in de ons omringende landen. De politici moeten in eerste instantie hun verantwoordelijkheid nemen. Het kan toch niet dat bijvoorbeeld in Vlaams Brabant amper windmolens staan omdat die het radarsysteem van ‘Zaventem’ verstoren. Zeker niet als je weet dat met nieuwe software dit probleem meteen van de baan is. Eén van de grootste vervuilers, de luchtvaartindustrie, houdt dus de creatie van schone energie tegen en het bijbehorende werk, en inkomen, en bespaarde energie… puur om een al bij al beperkte kost. Dan grijpt een verantwoordelijke overheid onmiddellijk in. De samenleving, burgers en sociale bewegingen nemen tal van initiatieven. Het komt er nu op aan om deze

initiatieven systemisch te maken én dat snel te laten gebeuren. De sociale bewegingen hebben minder greep op het systeem de laatste decennia. Niet in het minst omdat ze om de oren geslagen worden door ‘TINA’ (There Is No Alternative’). Hierdoor laat de ‘publieke opinie’ zich makkelijker verdelen op thema’s die minder cruciaal zijn voor het overleven van onze planeet en ons sociaal systeem. We moeten dus als burger en als sociale beweging opnieuw meer greep krijgen op onze leefsystemen. De vakbond kan daar als heel grote ledenbeweging een cruciale rol in spelen. Eigenlijk moet dat, de vakbond is dat verplicht aan zijn geschiedenis en traditie. Peter De Ridder

17€

ipv 19,95€

VOOrDEElAAnBOD Lezers van Vakbond in Beweging kunnen Transitie - Onze welvaart van morgen aan een voordelige prijs bestellen. Betaal € 17 voor het nieuwe boek van Dirk Barrez i.p.v. € 19,95. Mail je bestelling naar info@pala.be. Vermeld zeker je naam, postadres en de vermelding Transitie - Vakbond in beweging. Je betaalt pas na ontvangst en de verzending is bovendien gratis.

Vakbond in Beweging 90

Cursief

Afgekeurd! ©Shutterstock

Urgh. De wekker. Het is weer die tijd van het jaar: er dient ontiegelijk vroeg opgestaan te worden om nog voor het werk naar de autokeuring te gaan. Ik sluip stilletjes het huis uit om de andere gezinsleden nog een uurtje nachtrust te gunnen. Kattenwasje en hop, en route! Het begint al slecht. Ingrijpende wegenwerken hebben de gebruikelijke route naar het keuringscentrum grondig gewijzigd. Soit, we’ll wing it, en inderdaad na slechts twee keer verkeerd gereden te zijn, schuif ik aan in de nog niet eens zo lange rij van keurlustigen. Even wachten op mijn beurt nu. Wat rondkijken. Overal hangen er papiertjes en bordjes met onderlijnde boodschappen. Dat je enkel mag binnenrijden op teken van het personeel, dat je de juiste papieren voorhanden moet hebben, dat alle gordels moeten vast geklikt zijn, enzovoort. Ik stap uit en breng mijn wagen alvast in orde, vaag de kruimels van de achterbank en prop snel alle papiertjes en kinderboekjes die ik nog vind in de koffer. Dan mag ik binnenrijden. Mijn keurder van dienst is duidelijk nog in opleiding. Hij ziet eruit alsof hij vorige week nog propjes naar de juf aan het schieten was. Maar hij is vriendelijk en rolt zelfs niet met zijn

ogen als hij me tot twee keer toe om een document moet vragen dat ik per ongeluk nog niet had klaargelegd. Weet ik veel dat de roze kaart tegenwoordig een Europese kaart is en bovendien geel van kleur. Administratie en ik zullen nooit goeie vrienden worden, maar ik slaag er dan toch in om in een mum van tijd de benodigde papierwinkel te overhandigen. Tot daar alles oké. Dan komt de Baas van het keuringscentrum aangelopen. Ik weet niet of hij echt de baas is, maar hij is alleszins de enige met een wit hemd en loopt met vaste tred en in een aura van Ordnung Muss Sein. Het is een magere man met grijze baard en een kapsel dat al heel wat territorium heeft prijsgegeven. Zijn hele houding en de manier waarop hij tegen de jongen in leercontract spreekt, doen me denken aan schoolmeesters en gemeentepolitici. Een absoluut monarch van een petieterig klein territorium. “Kunt u even de grote lichten aansteken mijnheer? Nee, u hoeft de motor niet te starten, enkel het contact volstaat. Ik zei de grote lichten, mijnheer. Waarom duurt dat zo lang?” Ik friemel nerveus aan knopjes. Ik wil uitleggen dat autorijden een intuïtief gebeuren is, dat het net hetzelf9

Vakbond in Beweging 90

de is als met mijn PIN-code of het nummer om mijn laptop te ontsluiten. Dat gebeurt instinctief; voor dat soort dingen zit er schijnbaar meer geheugen in mijn vingers dan in mijn hoofd. Ik weet heus wel hoe ik mijn lichten moet gebruiken wanneer ik onderweg ben. Maar ik zeg niks en klungel verder. “Hoe doet gij dat dan in het verkeer, mijnheer? Als ge zo lang moet zoeken als ge iemand moet waarschuwen…” Van “U” naar “gij” in minder dan een minuut. Baardmans komt nu helemaal in zijn element. Hij weet het en ik weet het: ik ken niks van auto’s en ben als een gewillige prooi in zijn web beland. Ik ben nu in zijn macht. Uiteindelijk vind ik het knopje, maar het ergste moet nog komen. Even later word ik namelijk gesommeerd. Er is geen passender woord te bedenken voor het vingertje waarmee ik naar de voorkant van de wagen en de nu openstaande motorkap word geloodst. “Ewel, mijnheer, waar is uw nummer?” Een oneindig diepe leegte moet in mijn ogen gapen. Als ik Homer Simpson was, dan toonden ze nu een Röntgenfoto van mijn hersenpan en zag je een chimpansee met cimbalen die salto’s maakt.

“Mijn wat?” “Uw identificatienummer, mijnheer?” Hij wijst naar een onduidelijk afgebakende zone ergens links bovenaan de gitzwarte verzameling motoronderdelen. “Volgens uw papieren zou het daar ergens moeten staan. Maar wij zien het niet staan, hé, mijnheer?” Ik buig me over de motor. Het is puur voor de vorm. Ik heb zelfs geen idee waar hij precies naar wijst. “Uw nummer, mijnheer?” Ik kom niet verder dan een doofstom stamelen. “Het is uw plicht om te weten waar uw nummer staat. Wij hebben geen tijd om daarnaar te zoeken.” Ik krijg de onweerstaanbare drang om hem een paar keer van zeer nabij te laten kennismaken met de binnenkant van de motorkap. Maar ik zeg niets want ik ben hier degene die ontoereikend is. Mannen die niets van auto’s kennen, hoe bestaat het? Mannen die hun nummer zelfs niet weten staan. Tsss. Het erge is dat ik steeds weer in dit soort situaties terecht kom. Wie dacht dat alleen vrouwen het dupe worden van opgelegde rollenpatronen vergist zich schromelijk. Ik ken niets van auto’s. Ik weet ook niks over voetbal, omdat me dat gewoonweg niet interesseert. Gezien die twee handicaps is small talk met andere mannen altijd al een bijzonder grote uitdaging geweest. Vraag me naar mijn mening over de nieuwste vertaling van de Ilias, de toestand in het Midden-Oosten of wie het met wie gaat doen in de volgende aflevering van Thuis, maar als het over sport en auto’s gaat dan zijn mijn mannelijke gesprekspartners en ik al gauw toe aan een wedstrijdje naar de grond staren. Als je sport en auto’s wegneemt, dan rest er doorgaans qua onderwerpen voor mannenpraat alleen nog tits and arse, een topic waar ik dan weer wel een gezonde interesse

in heb, maar waar het maar zelden de gepaste tijd en plaats voor is, zeker in het geval van een gesprek met onbekenden. “Uw nummer, mijnheer?” Oh, ik dwaalde even af. Man, ik weet van geen nummer! Is dat nu ondertussen nog niet pijnlijk duidelijk? Ik wil hier gewoon weg! Als je de cijfers van Pi wil tot vijf na de komma, dan zal ik daar mits diep nadenken misschien nog wel een antwoord op kunnen geven, maar dat nummer van je, dat gaat er ECHT NIET uit komen gerold! Al haal je de waterboarding apparatuur boven! “Bon, we kunnen de mensen niet eeuwig laten wachten. Voer de keuring maar uit en…” (Hij geniet zichtbaar van het sprankeltje hoop in mijn ogen.) “…en dan kan mijnheer op de parking zo meteen eens zoeken naar zijn nummer en houden we zo lang zijn papieren in tot hij het heeft gevonden.” AAAARGH! Ik krijg een visioen van hoe mijn toekomst eruit zal zien. Ik zal daar uren staan op die parking. Wat zeg ik? Maanden! Jaren! Van ’s morgens tot ’s avonds zal ik koortsachtig maar vruchteloos zoeken naar dat nummer, mijn eigen Heilige Graal. Ik zal slapen op de achterbank en overleven op de restjes koffie en afhaalbroodjes die de receptioniste me uit medelijden zal komen brengen, af en toe. Om de zoveel tijd zal Baardmans me komen bezoeken om met smalende blik te vragen van “Nog steeds niks?”, waarop ik telkens weer met een krop in de keel zal moeten schudden van nee. Na zijn pensioen zal die taak worden overgedragen op een nieuwe, jonge alleenheerser der autokeuring en zo zal het doorgaan tot het einde mijner dagen. “Psst, mijnheer.” Ik schrik op uit mijn dagdroom en kijk in de ogen van leercontractjongen. “Ik ben uw wagen even met de lamp 10

Vakbond in Beweging 90

afgegaan en heb uw nummer gevonden. Het zit aan de binnenkant van de passagiersdeur, tegen het scharnier.” Even ben ik sprakeloos. “Mijn identificatienummer?” Hij knikt, waarop ik gemeend maar toch zo luchtig mogelijk dankjewel zeg en er lachend aan toevoeg dat ik anders nog lang had kunnen zoeken. Opgelucht en met een mooi frisgroen keuringsbewijs in het handschoenkastje, verlaat ik de parking. Vandaag verwierf ik weer wat meer mannelijkheid. Ik ben een man die weet waar zijn nummer staat! Ik laat het raampje zakken en laat mijn ellenboog nonchalant naar buiten bungelen. Jammer dat ik mijn zonnebril niet bij heb. Er komt een meisje in kort rokje voorbij gefietst. Ik twijfel even of ik zou toeteren. Philippe Diepvents

Actueel

GESPREK MET DIRK SCHOETERS

“We moeten deze marathon winnen en er voor zorgen dat het geen triatlon wordt” Eind dit jaar is De Wever halverwege zijn termijn van 6 federale regering. Hoe staan we er nu voor? jaar Antwerps burgemeester. De door hem gevormde Dirk schoeters: Slechter dan voordien. Dat is een objecrechtse regeringen op Vlaams en Belgisch niveau zijn on- tieve vaststelling, geen mening. In de periode van 2008 dertussen twee jaar bezig. Twee jaar van hardvochtig be- tot 2014 heeft België de wereldwijde, door de banken leid dat de bevolking doet bloeden. Zowel aan de inko- aangestoken, financieel-economische crisis beter doormenszijde (lonen en uitkeringen) als aan de uitgavezijde staan dan onze buurlanden. Op alle vlakken: koopkracht, (hogere facturen voor afgebouwde diensten). Twee jaar economische groei, werkgelegenheid, consumptie… ook van aanhoudend en zwaar verzet. Van de vakbonden noem maar op. De cijfers bewijzen dat. Maar na 2 jaar en van andere middenveldorganisaties. Het principieel rechts bestuur zijn we die voorsprong kwijt. Op al die rechts bestuur van nationalisten, liberalen en christen- terreinen zijn we ver teruggezakt in het Europees peloton, soms zelfs naar de staart. Dat democraten heeft alles op scherp we tot 2014 de schokken van de gezet. In die mate dat nog voor de “Wat hebben ze gedaan financieel-economische crisis beter regeringen en het stadsbestuur halfmet het vele geld dat ze konden opvangen, had te maken weg hun mandaat zijn, de politieke met onze Sociale Zekerheid én met partijen al aan de verkiezingscambij de mensen hebben pagnes van 2018 en 2019 beginnen. weggehaald? Cadeauge- een centrumlinks beleid dat achteraf gezien misschien toch niet zo slecht Ook het ABVV moet zijn blik stilaan geven aan de bedrijfswas. Natuurlijk, er zijn in die periode richten op die nabije toekomst. Dat ook bedrijfssluitingen geweest, afvindt tenminste Dirk Schoeters, alwereld en de aandeeldankingen, harde maatregelen in de gemeen secretaris van ABVV-regio houders!” uitkeringen en eindeloopbaanregeAntwerpen. lingen. Maar vergelijk eens met vanrechts is nu al een paar jaar aan de macht. Zowel in daag? De rechtse politiek die vandaag gevoerd wordt het Antwerps stadsbestuur als in de Vlaamse en de door de nationalisten, de liberalen en christendemocra-

Vakbond in Beweging 90

ten is veel en veel scherper voor de gewone mensen. En met welk resultaat? Al twee jaar laten Vlaamse en federale regering de gewone gezinnen bloeden om vandaag uit te komen op het snelst stijgende begrotingstekort van de hele Europese Unie. Wat hebben ze gedaan met het vele geld dat ze bij de mensen hebben weggehaald? Cadeaugegeven aan de bedrijfswereld en de aandeelhouders!

het nodig was syndicaal actie gevoerd. En het was regelmatig nodig. Maar we zijn blijven steken in die kritiek op een ogenblik dat de inzet van de verkiezingen van 2014 glashelder was. Op dat ogenblik hadden we een faire evaluatie moeten maken van centrumlinks en duidelijk publiek de afweging moeten maken met de gevaren van een onversneden rechts sociaaleconomisch beleid zoals dit zich toen al aankondigde. En aangezien niemand – ook het ABVV niet – het zorgDe Vlamingen hebben wel voor vuldig gecreëerde beeld van falenrechts bestuur gekozen? de regeringen met socialisten door“Of het nu is op het Dirk schoeters: Dat deze rechtse prikte, kozen de Vlamingen in 2014 niveau van Antwerpen, regeringen aan de macht zouden voor verandering. En voor een partij Vlaanderen of België, komen stond in de sterren geschredie zichzelf de kracht van veranven. Jaren aan een stuk is dit in dering noemde, hoewel ze toen al de rechts ideologische Vlaanderen zorgvuldig voorbereid. 10 jaar in de Vlaamse regering zat. insteek van het huidige Door de bevolking angst aan te jaMaar dat de meerderheid in Vlaanbeleid is onuitgegeven.” deren toen voor dit soort van strak gen en groepen tegen elkaar uit te spelen, door zondebokken aan te ideologisch rechts bestuur gekozen wijzen, door het steeds opnieuw creëren van negatieve heeft, geloof ik niet. beelden en stereotypes. Men is blijven doorgaan met de Want één ding is ondertussen iedereen wel duidelijk. Of negatieve typering totdat de mensen echt geloofden het nu is op het niveau van Antwerpen, Vlaanderen of dat het nog nooit zo erg geweest was, ook al spraken de België, de rechts ideologische insteek van het huidige objectieve cijfers dit tegen. beleid is onuitgegeven. Typerend is de commercialiseAls vakbond hebben we daar een serieuze steek laten ring van de daklozenzorg in de stad Antwerpen. Dat vallen. We zagen wat er aan het gebeuren was maar gaat niet over efficiëntie, over kwaliteit of over prijs. Dat we hebben veel te weinig tegengas gegeven. We zijn gaat over het principe om zorg over te dragen aan grote niet ingegaan tegen het negatieve beeld dat verzameld commerciële bedrijven. In Vlaanderen zijn de meerderrechts continu ophing van regeringscoalities met socia- heidspartijen bezig met een strijd tegen de solidaire orlisten, van socialisten tout court. In de periode van de ganisatie van onze samenleving. De al genoemde comregering Di Rupo heeft het ABVV terecht elke keer als mercialisering van de zorg, de facturenstroom naar de

Vakbond in Beweging 90

burger, het afbouwen van de publieke dienstverlening: 67 jaar hebben ze in elk geval niet tegengehouden en het is allemaal bedoeld om de solidaire herverdelings- er werden ook amper of geen sociale correcties ingebouwd. De huidige regering wordt mechanismen te ondermijnen. En soms vergeleken met de roomsdan is er nog de federale regering, “De christelijke arbeiblauwe in de jaren ‘80. Maar toen die voert pas écht de absoluut ideodersbeweging maakt ging er tenminste nog een indexlogische strijd met een frontale aanval op de sociale zekerheid in al haar dezelfde vernietigende sprong naar de financiering van de sociale zekerheid. In die tijd werd facetten. Terwijl dat nu net het sysanalyse en moet dus toenmalig ACV-voorzitter Houthuys teem is dat onze bevolking tegen de mee in het verzet gaan.” regelmatig vanuit de kanselarij gegrootste schokken van de bankenbeld. Ik denk niet dat Marc Leemans crisis beschermd heeft. De sociale zekerheid die de socialistische arbeidersbeweging nota nog veel gebeld wordt. Het principieel rechts beleid dat bene heeft opgebouwd in samenwerking met de chris- vandaag gevoerd wordt, kent geen vergelijk in de retelijke arbeidersbeweging die toch nog altijd structurele cente Belgische geschiedenis. De christelijke arbeidersbeweging moet net als wij dezelfbanden heeft met één van de regerende partijen. de vernietigende analyse maken van het huidige beleid Tempert cd&v de grootste excessen van dit rechts én ze zijn hun invloed verloren. Ze moet dus mee in het beleid dan niet? Onder invloed van de christelijke ar- verzet gaan. En dat verzet blijft aanhouden. De stakingen in gemeenschappelijk front zijn een succes en we krijgen beidersbeweging? Dirk schoeters: Misschien doet ze dat wel. Zonder de regelmatig honderdduizend betogers in de straten. Niet cd&v in de verschillende regeringen was het misschien enkel vakbondsmilitanten, maar ook gewone leden en allemaal nog veel erger. In de stad Antwerpen zie ik ech- mensen uit het brede middenveld doen mee aan de acties ter geen invloed van de christendemocraten op het be- van het gemeenschappelijk vakbondsfront. Het feit dat leid. Laat staan een invloed die er de scherpste rechtse dit verzet tegen het regeringsbeleid zo breed gedragen is, heeft misschien wel meer impact op de cd&v dan haar kantjes van afsnijdt. Maar laat ons eerlijk zijn, de impact van de werknemers- arbeidsvleugel. Dat uit een peiling in het voorjaar bleek vleugel binnen de cd&v is bijlange niet meer zo groot dat 60 procent van de Vlamingen vindt dat het beleid de als vroeger. Als de christendemocraten in de regeringen lasten oneerlijk verdeelt, maakt de partij die het ‘sociale de grootste rechtse excessen al temperen, doen ze dat gezicht’ van de regeringen wil zijn, enorm zenuwachtig. dus zeker onvoldoende. De indexsprong en werken tot Met als gevolg dat ze zich strakker opstelt en de conflic-

Vakbond in Beweging 90

Wever!’. Als deze door de n-va-voorzitter gecontroleerde coalities na 2019 nog eens voor vijf jaar het beleid bepalen, dan zal het hek helemaal van de dam zijn. Dan zullen we pas getuige zijn van de afbraak van ons sociale systeem tot aan de fundamenten. Werklozen, gepensioneerden, zieken... ze zullen allemaal zelfredzaam moeAls de acties succesvol en breed gedragen zijn, waar- ten worden en niet meer kunnen rekenen op solidariteit. om blijven de vakbonden dan geen actie voeren tot De ideologische strijd tussen extreem liberaal en prode federale en wie weet de Vlaamse regering valt? gressieven zal nog heviger worden. Als er na de volgenDirk schoeters: Omdat een coalitie die in het federaal de verkiezingen een heruitgave komt van deze regerinparlement 75% van de Vlaamse zetels heeft, er nooit gen dan moeten we ons verwachten aan de frontale en onder druk van buitenaf een vroegtijdig einde aan gaat finale aanval op de samenlevingsverbindende organisamaken. Bovendien bewijst de geschiedenis dat de partij ties. Je ziet nu al hoe de kleintjes aangepakt worden. die een regering laat vallen daarvoor afgestraft wordt Als ze de kans krijgen zal zeker de n-va zijn rancuneuze in de daaropvolgende verkiezingen. De liberalen heb- beleid tegen dat lastige middenveld opdrijven. En dan ben dat nog aan den lijve ondervonden in 2010. Ik besef gaan ook de grote organisaties zoals de jeugdbeweginheel goed dat er in Wallonië en Brussel kameraden zijn gen, de cultuurorganisaties, de ziekenfondsen, de ngo’s met een ander mening. Dit komt omdat daar de situatie en ook de vakbonden zware klappen krijgen. anders is: de MR, de enige Franstalige partij die in de Het sociaal overleg, de centrale maatschappelijke opfederale regering is gestapt, heeft slechts 32% van de dracht van vakbonden, ligt nu al zwaar onder vuur. Dat Franstalige zetels in het federaal parlement. Maar zeg willen de nationalisten en liberalen, met trouwens meer nu zelf, als de liberalen van Charles dan verbale steun van werkgeversMichel twee jaar geleden, tegen een organisaties, absoluut onderuit “Wat is nog erger dan grote meerderheid van het Franstahalen. Of kijk bijvoorbeeld maar vijf jaar De Wever? Tien lig landsdeel in, beslist hebben om naar de aanvallen op onze uitbetajaar De Wever!” met de Vlaams nationalisten van de lingsopdracht in het kader van de n-va te regeren, dan gaan die nu werkloosheidsreglementering. De toch alles doen om die regering op de been te houden? vakbonden zijn hierin heel efficiënt en performant, beter Ze weten toch ook dat ze electoraal afgemaakt worden dan welke andere instelling ook. Maar toch wil rechts als er vandaag verkiezingen zijn? koste wat kost dit systeem onderuit halen. Het syndicale verzet tegen deze rampzalige coalities is Als deze regeringen in 2019 de kans krijgen om hun een marathon met als finish de volgende verkiezingen. rechts ideologische agenda verder af te werken zal het Ons doel moet zijn die marathon te winnen én er voor zijn van ‘you ain’t seen nothing yet’. Dan zetten ze dit te zorgen dat het geen triatlon wordt met na 2019 nog land op een nog moeilijk omkeerbare koers die leidt eens vijf jaar dezelfde rechtse partijen en hetzelfde har- naar meer verarming, werkloosheid, gebrekkige of heel de rechtse beleid. Die marathon kunnen we alleen maar dure openbare dienstverlening, … En we weten goed winnen met een zo breed mogelijk front. Samen met het wie daar de slachtoffers van zijn: de gewone gezinnen, middenveld moeten de drie vakbonden de maatregelen de werknemers, gepensioneerden, zieken, werklozen … en de politiek van de rechtse regeringen op allerlei manieren blijven aanvallen. Met onze gerichte en strategi- moeten we ons focussen op de verkiezingen van ’19? sche druk ondergraven we de geloofwaardigheid en de Of zijn de gemeenteraadsverkiezingen van ’18 even steun voor dit rechts beleid en kunnen we de spannin- cruciaal? gen binnen de regeringen opdrijven zodat de uitvoering Dirk schoeters: De focus ligt uiteraard op de verkievan hun rechtse agenda afgeremd wordt. Tegelijkertijd zingen van 2019 voor het federaal en het Vlaams Parmoeten we tegen de volgende verkiezingen in Vlaan- lement. Want dan moeten we dit nefaste beleid kunnen deren terug bouwen aan een breed draagvlak voor een vervangen door een realistisch progressief project. Maar sociaal en solidair beleid. de gemeenteraadsverkiezingen van najaar 2018 gaan de toon zetten. De winnaars van die verkiezingen, en dan De marathon mag geen triatlon worden zeg je. Wat vooral hier in de stad Antwerpen, zullen de wind in de zouden de effecten zijn van nog eens een rechtse be- zeilen krijgen voor de federale en Vlaamse verkiezingen stuursperiode? in 2019. De partijen handelen hier al naar. Kijk maar naar Dirk schoeters: Ik zeg het al eens met een boutade: de cd&v die Kris Peeters naar Antwerpen verplaatst. ‘Wat is nog erger dan vijf jaar De Wever? Tien jaar De In heel de geschiedenis is Antwerpen gekenmerkt door ten binnen de regering elkaar aan de lopende band opvolgen. De acties van drie vakbonden hebben dus zeker resultaat. De druk die we leggen destabiliseert in grote mate de meerderheidscoalitie en verhindert dat ze ongeremd haar zuiver rechts ideologische koers kan varen.

Vakbond in Beweging 90

“Als er de laatste maanden al wat minder naar allerlei bevolkingsgroepen geschopt wordt, is dit waarschijnlijk omdat er druk naar de coalitiepartners gemept moet worden.”

de openheid van een havenstad. Maar vandaag heerst er een gesloten en hard beleid. En dat niemand zich laat misleiden, als er de laatste maanden al wat minder naar allerlei bevolkingsgroepen geschopt wordt, is dit waarschijnlijk omdat er druk naar de coalitiepartners gemept moet worden. De gemeenteraadsverkiezing in de stad Antwerpen wordt een cruciaal kantelpunt. Krijgen we een ander beleid in de stad Antwerpen? Of kan de verpersoonlijking van rechts, de schaduwpremier en parttime burgemeester van Antwerpen, nog zes jaar vanuit het stadhuis Antwerpen, Vlaanderen en België blijven besturen? Wat moet de rol van de socialistische vakbeweging zijn in deze (partij)politieke strijd? Dirk schoeters: We moeten ons volle gewicht in de strijd werpen en voortrekker zijn van een breed gedra-

gen haalbaar progressief project dat moet leiden naar een sociaal, duurzaam en solidair beleid in Antwerpen, in Vlaanderen, in België. Het ABVV moet een voortrekker zijn van een gemeenschappelijk en maatschappelijk front dat werkt aan een nieuw politiek draagvlak voor een progressieve maatschappij. Zo’n front moeten we bouwen rond socialistische en ecologische partijen en moet appelleren aan alle progressieve kiezers. Ons doel is een beter en sociaal beleid voor de gewone mensen die moeten leven van een loon, een pensioen of een uitkering. Politieke structuren, ideologische scherpslijperij en persoonlijke ambities moeten daar ondergeschikt aan zijn. Peter De Ridder Luc Van Overberghe

Vakbond in Beweging 90

Doe eens een boekje open “De verbeelding opnieuw een schop onder de kont geven...” ©Shutterstock

De redactie van Vakbond in Beweging vroeg me om “Dit is morgen” van Thomas Decreus en Christophe Callewaert te bespreken.

het beleid van de afgelopen dertig jaar en hopen dat het nu plots wel de economische, sociale en klimaatcrisis oplost, dat is pas onrealistisch.”

Thomas Decreus is filosoof aan de KULeuven, en Christophe Callewaert redacteur bij “De Wereld Morgen”, een digitale nieuwssite. Deze twee jonge dertigers met een historische en filosofische hogere opleiding zijn er met glans in geslaagd hedendaagse recepten te bieden om onze toch zieke samenleving uit de impasse te halen, gebaseerd op een deskundige analyse. De flaptekst omschrijft hun motivering en credo treffend: “Ergens zijn we het vermogen kwijtgeraakt om te dromen. Niet eens zolang geleden was de blik op de toekomst gericht en dachten we met zijn allen na hoe het beter kon. Denk aan de 30-urenweek, progressieve belastingen die de rijkdom herverdelen, een basisinkomen of de uitbreiding van de commons. Dat zijn geen wereldvreemde utopieën maar concrete maatregelen die ooit op verschillende plaatsen in de wereld succesvol werden ingevoerd of op het allerhoogste niveau op tafel lagen Verandering blijkt niet eens zo moeilijk. Koppig vasthouden aan

Inhoud Ik heb alle hoofdstukken nog niet even grondig kunnen lezen, vandaar hierna trefpuntsgewijs een korte onvolledige weergave. Een zeer goed Inleiding, met een schets van de bloeiperiode na Wereldoorlog 2. Maar nu zijn het sociaal overleg en de daarbij horende economische democratie van weleer “uitgewoond”. Er blijft enkel een pure consumptiesamenleving over met een poging tot het behoud van de status-quo, van de verworven rechten en zekerheden binnen de verzorgingsstaat. Er is de globalisering, een milieu- en klimaatcrisis, de zwakheid van links tegenover het neoliberalisme.

Hoofdstuk Eigendom: his2 toriek van de “commons” (de gemeenschapsgoederen), privatisering, informatie als belangrijkste goed, naar een postkapitalistische economie.

Hoofdstuk Arbeid I: plei3 dooi voor een noodzakelijke en mogelijke forse arbeidsduurvermindering.

Hoofdstuk Arbeid II: basisinkomen als onderdeel van de sociale zekerheid.

Hoofdstuk Grenzen: vluchtelingencrisis, migratie, open grenzen, zwartwerk, aanpak racisme.

Hoofdstuk Herverdeling: groeiende ongelijkheid, de noodzaak een ander belastingsysteem.

Hoofdstuk macht: succes7 factoren voor politieke actie, “strijd” i.p.v. nuance en compromiszoekerij, het belang van de methode van Gramsci, de Italiaanse marxistische filosoof uit de 1ste helft van de 20ste eeuw, bij de ideeënstrijd en het zoeken naar de actieve instemming van mensen.

9 16

Vakbond in Beweging 90

Uitleiding: “Vooruitgang is het realiseren van utopieën” (Oscar Wilde). Dankwoord en noten: de denkers, auteurs en teksten

waarop men zich gebaseerd heeft. De jonge auteurs gaan tot de kern en zijn dus radicaal. Ze hanteren hierbij een zeer helder en begrijpelijk taalgebruik, met veel zin voor didactiek. Ze verwijzen naar belangrijke auteurs en studies zonder dat dit ergens pedant of storend overkomt. Men steekt enorm veel op van hun indrukwekkende kennis en rijkdom aan analyses. De stellingen zijn uitdagend maar hun geestdrift is alleszins aanstekelijk.

Besluit In een vorige Vakbond in Beweging raadde ik alle actieve syndicalisten het boek Ongelijk Spel van Rudy De Leeuw aan, en noemde het een voorbeeld van “pragmatisch idealisme”. Na mijn eerste lezing van Dit is morgen wil ik ook dit aanbevelen, zo mogelijk nog sterker. Ik zie het als “onderbouwd utopisme”. Uitstekend geschikt als startpunt voor zinvolle en noodzakelijke, ook syndicale, debatten! Een volgende keer zal ik nader en kritisch ingaan op enkele thema’ s die vooral voor syndicalisten en de

werkende mensen belangrijk zijn maar waarover zeker geen eensgezindheid is: basisinkomen, arbeidsduurvermindering tot 30 u, open grenzen. Ook zijn er volgens mij enkele leemtes in hun boek. Ondermeer over het belang van de Europese Unie, de vergrijzing als uitdaging, de sociale aanwending van de enorme berg spaargeld. Frans Van Heddeghem Gepensioneerd BBTK-militant en actief in de ABVV syndicale seniorenwerking | oktober 2016 | email: frans. vanheddeghem@telenet.be

Voor wie intussen zelf al meer wil weten: uitgeverij EPO publiceert op zijn website een reeks lovende reacties en verwijzingen naar recensies en gesprekken over dit boek, zie www.epo.be/boekenportaal . Zelf kan ik me daar enkel bij aansluiten. Thomas Decreus en Christophe Callewaert Dit is morgen Uitgeverij EPO | 2016 | 269 blz. | prijs: €19

Winnaar van de rode woordzoeker met dank aan linx+ konden we aan de woordzoeker uit de VIB nr 89 een prijsvraag koppelen. Het juiste antwoord was: ‘Vluchtelingenwerk Vlaanderen’. Tevens de organisatie waaraan de opbrengst van het boek ‘Ongelijkspel’ wordt geschonken. Eind september 2016 trok een onschuldige hand twee gelukkigen uit de vele inzendingen. DE WInnAArs VAn HET BOEk ‘OnGElijkspEl’ VAn OnZE VOOrZITTEr rUDy DE lEEUW Zijn JUlIETTE kOOpmAns En mArIA VAn mOEr. prOFICIAT!

Vakbond in Beweging 90

Internationaal

Cuba verandert door vergrijzing ‘Ik ben nu 70 jaar oud’, vertelt marielena. ‘mijn echtgenoot is even oud als ik, en beiden zijn we arts. We hebben altijd voor onze ouders gezorgd, maar wij wonen nu alleen. Onze drie kinderen wonen in het buitenland. Daarom moeten we soms beroep doen op onze buren, als we ziek zijn.” Het verhaal van marielena schetst heel goed de situatie waarin veel 70-plussers en hun gezin vandaag in Cuba leven. Het land veroudert in snel tempo. De bevolkingsgroei is negatief, het aantal geboortes is laag, de levensverwachting hoog en er komen geen Cubanen bij.

bijna een vijfde van de 11 miljoen inwoners 60 jaar of ouder. Dat is dubbel zoveel als in de omliggende landen. Tegen 2030 zal het percentage 60-plussers flink oplopen. De veroudering van de bevolking gaat er razendsnel.

minder jongeren Overal ter wereld leven mensen steeds langer, ook in ontwikkelingslanden zoals Cuba. Volgens de laatste volkstelling van 2012 is vandaag

Toch zit er een positief verhaal verscholen achter de evolutie. Door de verbeterde gezondheidszorg is de levensverwachting in Cuba gestegen tot gemiddeld 78 jaar. Wie 60

Terwijl het aantal 60-plussers stijgt, daalt het aantal jongeren. Het kanteljaar wordt 2021, wanneer het aantal Cubanen dat met pensioen gaat groter zal zijn dan het aantal jongeren op de arbeidsmarkt. Om de druk op de sociale zekerheid op te vangen, zet de overheid in op een economische groei.

Vakbond in Beweging 90

jaar wordt, hoopt er nog minstens 20 jaar bij te doen. Daarmee doet Cuba het even goed als de VS, met het verschil dat Cuba een ontwikkelingsland is en de VS een economische wereldmacht. Ook het lage geboortecijfer heeft een positieve kant. Vrouwen hebben het recht om zelf te beslissen hoeveel kinderen zij willen hebben. De keerzijde: met een geboortecijfer van 1,69 kinderen per vrouw in 2012 krimpt de bevolking. Dagelijkse leven Zoals in veel andere landen wonen de meeste bejaarden bij hun familie. Marielena spreekt uit eigen ervaring: “Mijn ouders waren 20 a 30 jaar geleden de kern van de familie. Maar omdat er een gebrek aan woningen is, blijven de kinderen tegenwoordig in het ouderlijk huis wonen. Gelei-

delijk aan moeten de ouders letterlijk plaats maken en zich aanpassen aan de gewoontes van het jonge gezin in huis, zeker als die kinderen krijgen. Zolang de grootouders in goede gezondheid verkeren, nemen zij de huishoudelijke taken op zich. Ze gaan dagelijks het eten kopen op de marktplaatsen, wassen de kleren, brengen de kinderen naar de crèche of naar school en gaan de rekeningen betalen voor telefoon, water en gas.” Voor medische zorg kunnen de bejaarden terecht bij de gratis gezondheidsdiensten, ook als ze speciale zorgen nodig hebben. Voor ontspanning en cultuur kunnen de

bejaarden naar een van de 13.000 bejaardenclubs. De moeilijkheden beginnen echter wanneer ouderen hun zelfstandigheid verliezen en hun kinderen hen niet meer kunnen bijstaan. Bijvoorbeeld omdat ze lange werkdagen hebben. Marielena vult aan: “Ik ben arts in Havana, maar 12 jaar geleden heb ik mijn werk opgegeven om thuis voor mijn ouders te zorgen. Om dezelfde reden is mijn man drie jaar later ook op pensioen gegaan. Zo zijn er veel Cubanen die hun job opgeven, ook al zijn ze nog perfect in staat om verder te werken. Dat is toch een verlies zowel voor het land als voor de persoon zelf.”

De overheid is zich bewust van de grote uitdagingen en investeert om de infrastructuur en de zorg van de bejaardeninstellingen grondig te verbeteren. Het aantal dagcentra, waar de bejaarden terecht kunnen voor medische verzorging, ontspanning en een warme maaltijd is bijvoorbeeld uitgebreid. Ook het aantal bejaardentehuizen breidde uit van 127 naar 144, met een capaciteit voor meer dan 11.000 personen. Maar de reële behoeftes blijven stijgen. Wim Leysens Foto’s: FOS

FOs is een ngo die vakbonden en organisaties in het Zuiden steunt om zo de lokale gezondheids- en werkomstandigheden te verbeteren.

Tweet mee over dit artikel @FOsngo

Of ga naar facebook.com/FOsngo

Surf naar ww.FOs.ngo

Check onze social media kanalen voor meer info over Bolivia en de strijd in het Zuiden

Vakbond in Beweging 90

27 j 20 anu 17 ar i

ABVV senioren nodigen je uit

Nieuwjaarsfeest en

Gunter Neefs

Iva

Celi

Een namiddag vol zang- en danstalent en als kers op de taart is er ook nog onze super tombola.

Presentatie: Eddy Herman als Clown Rocky

Vrij 27 januari 2017 Deuren: 13u30 Aanvang: 14u00

Feestzaal BTB Paardenmarkt 66 2000 Antwerpen

10 euro voor leden & VVK (+versnapering) 13 euro voor niet-leden & kassa (+versnapering)

Info en inschrijvingen ABVV-regio Antwerpen - Adviespunt Ommeganckstraat 35 | 2018 Antwerpen | tel. 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be Gelieve je eerst in te schrijven per telefoon of mail vooraleer je betaalt! Betalen kan bij Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325-2019-3156.