Betanzos e a súa comarca. Agosto 2020

Agosto de 2020. Ano XXVIII / Nº 333. 10.000 exemplares de distribución gratuíta. DEPOSITO LEGAL ◗ C-1555 / 92.

www.comerciodebetanzos.com

O PEL-Reactiva da Deputación prevé axudas de entre 1.500 e 3.000 euros a autónomos e microempresas A Deputación acaba de presentar o programa PEL-Reactiva que permitirá que os autónomos e pequenas empresas da provincia dispoñan de axudas de entre 1.500 e 3.000 euros.

Betanzos é un dos concellos que se sumou ao proxecto e que poderá xestionar máis de 305.000 euros confinanciados entre o organismo provincial, que aportará o 8 0 % d a co n t í a , e o goberno local, que deberá responder polo 20% restante.

A liña de subvencións está destinada a autónomos e pequenos empresarios que poidan xustific a r p e rd a s d e p o l o menos o 75% dos seus ingresos durante a pandemia, e poderán empregarse para diferentes accións. As solicitudes xestionaranse dende o Concello.

Páx. 3

ACEBE CCA Comerciantes, empresarios e hostaleiros extreman as medidas de seguridade e hixiene fronte á Covid O comercio e a hostalería local e as pequenas empresas de Betanzos extreman a adopción de medidas de seguridade e hixiene fronte á Covid-19 nos seus establecementos. A saúde dos clientes e a súa propia, son prioritarios nesta nova realidade.

Páx. 5

ENTREVISTA A alcaldesa, María Barral, analiza o primeiro ano de mandato, a loita contra a pandemia e a supresión das festas Vista parcial do Campo dos Caneiros que este ano estará pechado os días 18 e 25 / FOTO ARUME

O Concello pechará o acceso ao campo dos Caneiros os días 18 e 25 trala suspensión das festas pola Covid-19 O campo de Os Caneiros estará pechado os días 18 e 25 e os accesos a pé e en lancha estarán vixiados para que ninguén poida acceder á parcela. A romaxe está suspendida, ao igual que o resto dos eventos das festas de San Roque, pola situación derivada da pandemia da Covid-19. Unha decisión que afecta a todos os actos principais dos festexos, agás á función

do Voto que se manterá igualmente aínda que con aforo limitado. Porén, o goberno local programa para todo o mes de agosto diferentes actividades culturais e actuacións musicais con aforo reducido na Praza da Constitución, na Praza Irmáns García Naveira e no auditorio do Pasatempo.

Páx. 13 a 19

Falamos con María Barral, sobre como foi o seu primeiro ano á fronte da alcaldía, a actuación do Concello na loita contra a Covid-19 e a supresión das festas de San Roque, entre outros temas.

Páx. 12

COMARCA A Reserva de Biosfera estréase como primeiro destino de Ecoturismo certificado de Galicia A Reserva de Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo lanza novas experiencias turísticas logo de converterse no primeiro destino de Ecoturismo certificado de Galicia.

Entre as novas propostas en marcha está a baixada do Mandeo en kaiak.

Páx. 21

C/Doctor Fariña, 12 bajo · 981 77 05 00 · BETANZOS (A Coruña)

Dálle vida a

BETANZOS

APOIA AO

Comercio Local

2 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

INFORMACIÓN XUVENIL · LECTURA · CINE

LECTURAS

La aventura del dragón marino

Certame galego de Creadores Novos, Xuventude Crea 2020 [ESPAZO XOVE DE BETANZOS - DIRECCIÓN XERAL DE XUVENTUDE, PARTICIPACIÓN E VOLUNTARIADO] A Xunta de Galicia convoca o Programa Xuventude Crea para este 2020 nas seguintes especialidades: a) Artes plásticas. Pintura e Escultura. En memoria USB ou CD unha ou varias fotografías en cor ou branco e negro da obra presentada e ficha técnica da obra. b) Banda deseñada. Textos en galego e a técnica pode ser calquera, feita en branco e negro ou en cor. c) Cociña. Os traballos poderán ser individuais ou en parella. Só se admitirá unha receita por participante, sexa individual ou en parella. A receita pode ser a elaboración dun prato salgado ou doce. A base do prato será a utilización de produtos das diferentes denominacións de orixe de Galicia. d) Creación de videoxogos. Os proxectos poderán ser individuais ou en grupo; neste último caso, cun máximo de 5 integrantes.

Admitirase que ata un 25 % das persoas compoñentes do grupo supere os 30 anos. Os proxectos consistirán nun prototipo funcional ou xogo completo co aspecto e calidade final. Os textos e o audio en galego, agás a banda sonora, que poderá estar en calquera lingua. e) Danza moderna. Especialidades: Danza Contemporánea, Danza Urbana, Lírico e Danza E x p e r i m e n t a l . O s p roxe c to s poderán ser individuais ou en grupo; neste último caso, cun mínimo de 2 e un máximo de 30 membros. A duración da actuación non pode superar os cinco (5) minutos. f) Deseño de xoias. A colección estará composta por 3 xoias. O remate das pezas débese traballar en metal con pezas de xoiería, excluíndo a utilización de pezas compradas. g) Fotografía. En memoria USB

ou CD, unha ou varias fotografías, ata un máximo de 6, en cor ou branco e negro da obra presentada e ficha técnica da obra. h) Graffiti. De teren texto, este estará en galego. Os traballos poderán ser individuais ou en grupo; neste último caso poderá ter un máximo de 3 membros. i) Moda. Unha colección coherente de 5 modelos de home ou muller. Terán que definir o tecido utilizado e os complementos para cada un dos modelos presentados. j)Música. Poderán concorrer solistas e grupos de pop, folk, rock, hip-hop e demais variedades de música contemporánea.

Admitirase que ata un 25 % das persoas compoñentes do grupo supere os 30 anos. Tamén poderá superar a idade máxima a persoa que desenvolva a función de acompaña-mento musical coas persoas participantes que se presenten como solistas.2. Xunto coa documentación indicada no artigo 8, e no mesmo sobre, as persoas participantes presentarán:a) Maqueta en memoria USB ou CD debidamente identificada, co pseudónimo e título, e gravada polas persoas compoñentes inscritas, con dous temas, que serán os que avaliará a comisión de selección, e unha duración máxima de dez minutos. Valorarase positivamente a utilización do galego e, en calquera caso, un dos temas deberá ser en galego, agás que se trate de pezas instrumentais. k) Novela curta. En galego. As obras, que se deberán presentar en memoria USB ou CD, realizaranse a ordenador, en tamaño 12 e a dobre espazo. Terán unha extensión mínima de 80 páxinas e máxima de 200, e as follas estarán numeradas. l) Poesía. En galego. As obras, que se deberán presentar en memoria USB ou CD, realizaranse

a ordenador, en tamaño 12 e a dobre espazo. Terán unha extensión mínima de 50 versos e máxima de 100, e as follas estarán numeradas. ll) Teatro. En galego. As obras, que se deberán presentar en memoria USB ou CD, realizaranse a ordenador, en tamaño 12 e a dobre espazo. Terán unha extensión mínima de 50 versos e máxima de 100, e as follas estarán numeradas. m) Videocreación. En galego. O tema será libre mais deberá dar prioridade aos contidos artísticos e culturais dunha maneira innovadora e experimental. Enténdese por experimental a obra que se sitúa fóra dos códigos convencionais, que aposta por fórmulas audiovisuais onde se dá prioridade á subxectividade.

Premios Establécense os seguintes premios por cada unha das especialidades: Un primeiro premio de 3.000 € Un segundo premio de 1.500 € Un terceiro premio de 1.000 €

Autora: Geneviéve Cordello.

Editorial: Hemma “Rebeca trajo a casa una botella con agua y arena. Era un recuerdo de sus vacaciones de verano. Un día salió de la botella un dragón y Rebeca y él vivieron una aventura juntos. Lo que más me gustó es que Rebeca, con la ayuda de Dragui, fuera a ver a su amigo Arturo porque no se veían desde el verano ".

Alejandra Coronado Lucas, alumna do CEIP Francisco Vales Villamarín

Sara y las goleadoras Autora: Laura Gallego Editorial: Planeta "Unas chicas quieren formar un equipo de fútbol pero su profesor de gimnasia no les deja porque dice que el fútbol es para chicos. Me encanta porque explica que no hay deportes de chicos ni de chicas y que el machismo es malo.

Claudia Romero, alumna do CEIP Francisco Vales Villamarín

Los forasteros del tiempo Autor: Roberto Santiago.

Ilustracións: Enrique Lorenzo Editorial: SM "Este libro trata de seis persoaxes que saían do supermercado cando caeu un raio e lles fixo viaxar no tempo. Acabaron no Oeste en 1870, nun pobo chamado Black Rock, onde todo o mundo facía o que quería. Ao final intentan volver ó seu pobo (Maratalaz) cunha gran treboada eléctrica.

Pero non viaxaba ó seu pobo. Viaxaron a un lugar moi diferente onde a xente loita con espadas. Este libro gustoume moito, é moi orixinal e as ilustracións son moi boas. A historia ten moitos acontecementos inesperados. O recomendo".

Antón Mosquera, alumno do CEIP Francisco Vales Villamarín

SERIES ESTRENOS

Prazos O prazo de presentación de solicitudes estará aberto ata o día 19 de agosto de 2020.

A quen vai dirixido?

Poderán solicitar a participación os mozos ou mozas galegos/as ou residentes en Galicia, non profesionais, con idades comprendidas entre os 16 e os 30 anos de idade cumpridos no ano 2020.

Máis información: 981 541 689 e 981 545 702 xuventudecrea.cps@xunta.gal

Este mes retomamos los estrenos de series más importantes de las principales plataformas: HBO, Netflix y Amazon Prime

HBO PREACHER (Temporada 4 y última) Llega la última temporada de "Preacher", la adaptación del comic de Garth Ennis, prometiendo una gran locura con Dios, Hitler y el resto de aliados y enemigos que se encontró Jesse Custer a lo largo de las tres temporadas anteriores.

SUCESSION (Temporada 2) Segunda temporada de este gran éxito de HBO que ha sido nominada a cinco Emmy.

LOS VISITANTES (Temporada 1) Estreno de esta producción de HBO Europe que gira entorno a una extraña luz por la que empiezan a aparecer visitantes de tres épocas diferentes.

NETFLIX COBRA KAI (Temporadas 1 y 2) Llegan las dos primeras temporadas de este spin-off de la película "Karate Kid", con sus actores originales.

LUCIFER (Temporada 5, Parte 1) La quinta temporada de nuestro diablo "especial" en lucha contra el crimen acompañando a una detective de la policía, ya está aquí para sus innumerables fans.

AMAZON PRIME MISFITS (Temporadas 1 a 5) Llega la serie completa, 5 temporadas, de este grupo de delincuentes juveniles que, cumpliendo tareas de ayuda comunitaria, reciben superpoderes. Humor negro para una gran serie.

FEAR THE WALKING DEAD (Temporada 5) Llega la quinta temporada de este gran exitazo a nivel mundial de Amazon Prime.

Jesús Ramos

PRAZA DO CAMPO

O programa PEL-Reactiva da Deputación suporá axudas de entre 1.500 e 3.000 euros para autónomos e microempresas Betanzos xestionará máis de 305.000 euros para estas subvencións dos cales o ente provincial aportará o 80% e o Concello o 20% restante REDACCIÓN / Betanzos O programa PEL-Reactiva da Deputación da Coruña aportará a Betanzos case 245.000 euros aos que hai que engadir a aportación municipal do 20% ata unha suma total de 305.000 euros.

Esa é a cantidade que se repartirá en axudas a autónomos e a microempresas para contribuir a paliar as consecuencias da pandemia da Covid19 no sector.

O programa, que foi presentado a finais do pasado mes polo presidente provincial, Valentín González Formoso, porase en marcha en todos os municipios de menos de 50.000 habitantes da provincia e terá que contar coa colaboración dos concellos que para adherirse a esta liña de axudas deberán cofinanciar o 20% con fondos propios.

Con este programa, para o que se disporán dez millóns de euros, a Deputación duplicará este ano o seu investimento en emprego

Destinatarios das axudas As subvencións estarán destinadas a autónomos ou microempresas de ata 9 empregados que viran reducidos os seus ingresos durante a crise da Covid-19 en, polo menos un 75%, tal e como explicou o deputado da área de Emprego, José Ramón Rioboo.

As axudas oscilarán entre os 1.500 euros para os autónomos sen traballadores ao seu cargo e os 3.000 euros para as empresas que teñan ata 9 empregados.

Finalidade das subvencións Os fondos poderán destinarse a gastos de adaptación e acondicionamento dos negocios á nova situación derivada da pandemia, á compra e instalación de elementos de protección como mamparas, á adquisición

3 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

APEBE ASESORÍA

JURÍDICO - LABORAL SEGURIDAD SOCIAL FISCAL - CONTABLE

MANUEL PEDREIRA

AUTÓNOMOS - EMPRESAS - TRABAJADORES - HOGAR...ETC. RELACIONES LABORALES - MEDIACIÓN - REGULACIÓN DE EMPLEO - ERTES - ERES - DESPIDOS - SALARIOS - ACCIDENTES DE TRABAJO - INCAPACIDAD - DESEMPLEO - JUBILACIÓN - SANCIONES - REPRESENTACIÓN Y ASISTENCIA - ADMINISTRATIVA Y JUDICIAL – ETC.

AYUDAS Y SUBVENCIONES TELÉFONO: 981 772 516 – 981 774 225 CORREO E.: apebe@pedreiradelrio.net – procurador@pedreiradelrio.net WEB: www.betanzosasesoria.com · Jesús García Naveira, 27-1ºA · 15300 BETANZOS (de 9:00 a 15:00 h)

de produtos de hixiene e desinfe cc i ó n e t a m é n a g a sto s correntes.

O presidente da Deputación, Valentín González Formoso, explicou que o reparto de fondos entre os diferentes municipios baséase no número de autónomos e microempresas de cada concello.

Betanzos figura entre os cinco primeiros concellos da comarca coruñesa con máis número de autónomos. Porén, para beneficiarse das axudas, os empresarios terán que demostrar a redución de ingresos producida durante a pandemia.

Reactiva Betanzos O programa provincial súmase ás axudas directas do plan Reactiva Betanzos que o Conc e l l o p u xo e n m a rc h a c o n 150.000 euros de orzamento.

O Goberno local conta con poder empezar a pagar as subvencións ao longo do mes de agosto, unha vez rematados os trámites.

Betanzos

Pza. Alfonso IX, Nº 10 Telf. 981 77 09 52 - BETANZOS

Rúa do Frade 3 · 981 77 48 23 · f @nosoloflores

OBTENCIÓN Y RENOVACIÓN DE PERMISOS · · · · ·

Conducir Armas Náutica Seguridad privada Grúa torre y móvil

· · · ·

Animales peligrosos Certificados médicos Artillero Pirotecnia

HORARIO MAÑANA Y TARDE PUEDE SOLICITAR CITA PREVIA

C/ Rollo, 12 Bajo · 15300 BETANZOS 881 12 94 71 · crcsanroque@hotmail.com

net u c a ridad t a v e es r e n u sin nec

o y V e n al momento ir a tráfic de

4 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

Betanzos inicia o último paso para facer oficial o escudo da cidade coa coroa borbónica

PRAZA DO CAMPO

Dime qué vota Betanzos y te diré quién sale presidente La ciudad calca el veredicto de los comicios autonómicos del 12 de julio y se reafirma como Magic Town

A elección do modelo, que xerou polémica, baseouse nun informe do historiador Alfredo Eiras que propuxo tres opcións

LAURA GESTAL / Betanzos REDACCIÓN / Betanzos Betanzos busca facer oficial o seu escudo heráldico e iniciará os trámites administrativos primeiro ante a Comisión de Heráldica, e unha vez que esta emita un informe favorable, elevarase o expediente ante o Consello da Xunta de Galicia para a súa aprobación definitiva.

A elección do escudo, que se baseou nun informe elaborado polo director do Museo das Mariñas, o historiador Alfredo Erias, non estivo exenta de polémica.

Erias propoñía no seu traballo tres opcións. A primeira, a partir do escudo que se conserva no zaguán do Concello, datado na primeira metade do século XVI. A segunda, un escudo con coroa real pechada borbónica, empregado a partir de principios do século XVIII, e a terceira con coroa mural indicativa de "cidade", título que Betanzos ostenta desde 1465, e amurallada.

ELECCIÓN POLÉMICA A c o m i s i ó n i n f o r m a t i va d e nomenclator, distincións e honras foi a encargada de elixir o que poderá ser, se conta cos informes favorables pertinentes, o escudo oficial da cidade. A opción elixida foi a do escudo "con coroa borbónica en campo de azur, ponte de prata de sillería, de catro arcos, cos seus correspondentes apartadeiros e tallamares, sobre augas de río, ó natural, sumada dunha torre, tamén de sillería, de dous corpos ameados, así mesmo de prata, flanqueada por seis bezantes de ouro, tres a cada lado, postos en pal. No timbre, coroa real pechada", tal e como figura na descripción de Erias no seu informe.

As reaccións nas redes sociais non se fixeron esperar e foron

case inmediatas á aprobación no Pleno. O BNG foi o primeiro que se posicionou en contra subliñando que "no momento en que nos encontramos esta decisión de PP e PSOE lexitima as actuacións dos Borbóns que está cada vez máis en xuízo polas súas actuacións económicas", dixo a voceira do grupo, Amelia Sánchez, quen explicou que "hai moitas mostras nas que o escudo de Betanzos non incluía coroa algunha" e decantouse por unha opción sen coroa.

Nas redes sociais xurdiron tamén numerosas voces tanto a favor como en contra. Agora, o expediente será sometido a un período de información pública durante un prazo dun mes durante o que se poderán presentar alegacións.

O historiador e autor do informe, Alfredo Erias, explicou que baseou o seu traballo en documentación escrita e gráfica na que se representan os escudos en diferentes épocas. "Durante a primeira parte do século XV e ata o século XVII aparece sen coroa tanto nos documentos como nos exemplos conservados en pedra", dixo Erias. "A

Modelo de escudo aprobado polo Pleno para a súa oficialización principios do XVIII, coa chegada da dinastía dos Borbón aparece representado coa coroa borbónica, que desaparece na I e na II República. Noutros momentos da histora, mesmo ata ben entrados os anos 50, figura coa coroa mural.

Finalmente volve aparecer en representacións de novo coa coroa borbónica", explicou Alfredo Erias.

"Como historiador e funcionario, neste caso, a miña función non é posicionarme sobre unha ou outra alternativa, senón expoñer e documentar as alternativas", dixo.

Alfredo Erias expuxo outras dúas propostas de escudos que figuran na documentación gráfica consultada polo historiador

En Betanzos hay dos temas que no se discuten: la tortilla es la mejor y los resultados electorales se reproducen como una fotocopia por todo el país, una vez más. Este fenómeno, que se repite cada año desde la década de los ochenta, recibe el nombre de Magic Town –Ciudad mágica–, como la mítica película en la que una compañía de sondeos busca la ciudad representativa que refleje las preferencias de voto de los Estados Unidos.

Betanzos guarda un eco de esta definición porque lleva años imitando los resultados de las elecciones generales, autonómicas y locales, otorgándosele el símil de “Ohio gallego”. El 12J clavó la victoria de Núñez Feijoo, pues el resultado de votos que anotó la ‘Ciudad de los caballeros’ dio la primera posición al PP (3.169 votos), seguido por el BNG (1.471 votos), PSOE (1.219 votos), Galicia en Común (247 votos), VOX (127 votos) y Ciudadanos (36 votos), cifras que se traducen en el orden de representación por escaños que consigue cada partido político en el Parlamento.

Lo que vota Betanzos lo vota Galicia, especialmente en las mesas electorales del Liceo, la Casa de la Juventud y Xanroz o. B i e n l o s a b í a M a n u e l Fraga, expresidente de la Xunta de Galicia y ministro de Información durante muchos años, que reclamaba “el test

Mesa electoral del Edificio Archivo en los últimos comicios marcados por la Covid-19 de Betanzos” cada noche electoral por ser matemáticamente perfecto. De esta forma, podía intuir el fallo antes de que las grandes ciudades finalizaran el escrutinio de papeletas.

La periodista Carmen Cotelo y el profesor Salvador Naya han recogido sus investigaciones sobre este acontecimiento reiterado en el libro Betanzos, Magic Town (Biblos clube de lectores, 2013), donde aseguran que la ciudad es un lugar representativo de la pirámide de población gallega porque posee variables coincidentes con la Comunidad Autónoma, como la edad, el sexo, el nivel de estudios o el status económico de los electores, lo que la convierte, según Naya, en “unha Galicia en pequeno”.

PRAZA DO CAMPO

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

5 Bc

Comerciantes, empresarios y hosteleros extreman las medidas de higiene para garantizar la seguridad en sus locales Los protocolos de higiene contra la Covid-19 se han instalado en sus rutinas diarias para proporcionar a sus clientes un servicio de calidad y seguro REDACCIÓN / Betanzos Entrar en un comercio o en un local de hostelería con mascarilla, desinfectar las manos con el gel hidroalcohólico, guardar las distancias de seguridad o hacer cola en la acera para esperar nuestro turno, son gestos a los que ya nos hemos acostumbrado.

Al igual que los propietarios y los trabajadores de los negocios que han asumido en sus rutinas todos los protocolos de higiene por la seguridad de sus clientes y por la suya propia."Somos los primeros interesados en cumplir las recomendaciones, por la salud de nuestros clientes, pero también por la nuestra, por supuesto", comenta Eva García Díaz, y asegura que no tiene reparo en "regañar" a quien entre en su tienda sin mascarilla o sin higienizar las manos. Algo en lo que coinciden todos los comerciantes y hosteleros con los que hemos hablado.

Todos los locales disponen de uno o varios puntos de desinfección, aforo reducido -algunos de ellos más limitado de lo que marca la normativa- y muchos de ellos, los establecimientos más grandes, cuentan también con señalización en el suelo de las distancias de seguridad y del recorrido para entrar y salir, mamparas, alfombras desinfectantes o rociadas con virucida y cartelería recordando a los clientes las normas a cumplir.

Estrictos protocolos En cuanto a las normativas de higiene existen unas recomendaciones y pautas comunes para todos -uso obligatorio de mascarilla, higiene de manos y distancia social- pero hay sectores que deben aplicar otros protocolos más estrictos debido a las propias características de su actividad. Se trata de las clínicas dentales, centros médicos, fisioterapeutas,... que mantienen un contacto muy directo con las personas. Los pro-

pios colegios profesionales aportan pautas a seguir.

Entre los protocolos más estrictos están los que deben aplicar, por ejemplo, las clínicas dentales porque su riesgo es mayor. Algunas de las consultadas toman la temperatura a sus clientes o les piden que la tomen antes de salir de sus domicilios, elaboran un cuestionario con preguntas tipo para conocer los posibles riesgos a que haya podido estar sometido el paciente: si ha viajado a zonas afectadas, si se ha encontrado mal, con fiebre o dificultad respiratoria, etc. Una vez en el gabinete los cuidados son máximos: una mascarilla de alta protección y sobre ella una quirúrgica que se c a m b i a t ra s a te n d e r a c a d a paciente (según el tipo de tratamiento, también pantalla), guantes, y equipo de protección individual que se cambia también después de atender a cada paciente.

El siguiente paso la desinfección -que ya se hacía, pero se intensifica- de todos los elementos que hayan tenido contacto con el paciente.

Protocolos similares se siguen en las ópticas, donde se deja transcurrir entre 15 y 30 minutos entre clientes para la desinfección con virucida. Las gafas para graduaciones, la maquinaria utilizada, etc. se desinfectan y las monturas que el cliente prueba también, bien con líquido desinfectante o bien con un aparato de luz ultravioleta.

Pequeño comercio Las tiendas de textil, calzado y complementos tienen también sus propias rutinas para garantizar la higiene de las prendas y artículos.

En la mayoría se han retirado de los probadores aquellos elementos que puedan constituir un riesgo de propagación del virus, como alfombras, por ejemplo.

En cualquier caso, cada vez que una persona sale del probador se desinfecta el interior, las puertas,

las cortinas, las llaves de la luz y cualquier elemento que haya podido estar en contacto con la persona.

"Las prendas que se han probado las separamos, las desinfectamos con vapor o con un producto virucida -para prendas en las que no puede aplicarse calor- y se deja al menos 24 horas antes de ponerla de nuevo a disposición de otros clientes", comenta Antonia Anido.

"La gente suele ser prudente y te preguntan si pueden probar o si pueden tocar... lógicamente la ropa hay que probarla y con una adecuada desinfección no hay ningún problema", sostiene.

Hostelería Los locales de hostelería cuentan también con sus propios protocolos tanto para barra como para mesa, terraza, cocina o almacén.

Puntos de desinfección en varios puntos: entrada, barra, baños; limpieza y desinfección frecuente de la barra, mesas y sillas, baños... las cartas con código QR o de un sólo uso, distancia entre mesas tanto en interior como en terraza....

Algunos establecimientos han hecho incluso cambios en algunos de los platos de sus cartas para evitar el manipulado excesivo de determnados ingredientes: "hemos optado por elaborar las ensaladas con producto envasado para evitar la manipulación y el pan también es envasado en paquetes individuales que nos sirven ya así de la panadería", explica Gonzalo Grela González. "Sabemos que se puede perder algo de calidad en el producto final pero, por seguridad, creemos que es mejor", asegura.

Las medidas de higiene se exigen también a los proveedores: "aparte de la mascarilla obligatoria, antes de entrar al almacén deben desinfectar los pies y las manos y lo mismo al salir", explica este hostelero.

Peluquería y estética Los profesionales de peluquería y estética son otro de los grupos que mantienen un estrecho contacto con sus clientes y por ello necesitan también extremar las precauciones.

"Además de las mascarillas, según el tipo de trabajo que realicen utilizo a mayores pantalla. Y la desinfección tanto de los productos como de la silla, tocador, lavacabezas, etc. se realiza siempre entre cada cliente", comenta la peluquera Antía Parga.

Gasto necesario Todas estas medidas suponen para los propietarios un gasto añadido: la instalación de mamparas, las mascarillas, guantes, gel hidroalcólico, productos virucidas... Sin embargo, es algo que para los empresarios es "imprescindible, muy necesario, no escatimamos en esto porque en ello puede ir nuestra salud, la de nuestras familias y clientes", comentaron.

A ello se añade el tiempo que es necesario invertir en las tareas de desinfección y que a veces implica la prolongación de la jornada laboral más de lo habitual. La mayoría realizan dos desinfeccio-

nes diarias "a conciencia", justo antes de las horas de cierre del mediodía y de la tarde. Además de la limpieza de aquellos productos que hayan podido tocar los clientes: "aunque estemos seguros de que se han higienizado las manos estamos muy atentas para desinfectar los artículos que hayan podido coger o tocar y que no se lleven", comenta Mª Luisa Pérez Iglesias.

En general, la gente está concienciada y respeta las normas aunque a veces es necesario insistir en ello. Algo que se percibe más en hostelería ya que la norma obliga a usar la mascarilla durante toda la estancia en el local, excepto en los momentos de consumir: "a veces en las sobremesas la gente se olvida pero, en general se respetan las normas", comenta Gonzalo Grela.

Son tiempos complicados en los que debemos cuidarnos para poder proteger a los demás. El comercio, la hostelería y las pequeñas empresas locales están preparados para afrontar esta nueva realidad y ayudar, con el estricto cumplimiento de las medidas, a frenar la transmisión del virus.

6 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

Un poco de respeto Me llamo Mª Dolores García Barros, soy betanceira, y me decido a escribir esto pues creo necesario contar algo que me ha ocurrido, sabiendo que quizá no sirva para nada, pero para mí sí, para mi tranquilidad interior, porque no entiendo que se pueda abusar así de la gente.

Debido a esta pandemia, en la oficina del Inem en Betanzos, SEPE, hay que pedir cita previa.

Dentro de mi ignorancia, llamé a un número de información y me atendieron dándome cita para el 1 de julio de 2020 a las 10.00 horas. Cuando llegué ese día a la oficina de Betanzos, a las 9.50 horas, no me dieron ni los buenos días, sino que me gritaron que no podía estar allí, que tenía que salir fuera.

Yo me pregunto, ¿si tengo cita a las 10.00 me atienden en la calle? Al momento me preguntan si tengo cita. Lo comprueban y me dicen que no estoy en la lista. Yo les digo que sí, que tengo la cita confirmada en el móvil.

Ante la situación, pido la hoja de reclamaciones y me dicen que sin cita no me la dan. ¡Alucinaba!

En fin, pude comprobar después que me habían dado cita para otro departamento, no para el que yo quería, de ahí la confusión.

Pero, a todo esto, no había nadie esperando. Ya más calmada me hago varias preguntas.

Efectivamente yo tenía una cita equivocada y entiendo que no podrán atender sin cita previa, pero allí no había nadie esperando. ¿Sería tan difícil, primero dar los buenos días (por educación), segundo, preguntarme si tengo cita y tercero, preguntarme para

que acudía allí? Sólo era para entregar un papel, nada más.

Entiendo que si no se puede, no se puede y no pasa nada, vuelvo otro día, pero me parece un abuso la actitud que tiene alguna gente, que resulta humillante, y que denota pocas ganas de trabajar y de tratar de solucionar los problemas de la gente.

Más bien, ayudan a crearlos.

Creo que todos merecemos un respeto, que debe ser mútuo -yo fui respetuosa en todo momento- y atención.

Esta señorita supongo que tenía un mal día, pero los demás a veces también lo tenemos y no comemos a nadie. Yo propondría para gente como esta, dos meses en casa, sin cobrar un euro y una semana de curso de reciclaje, a lo mejor aprendía un poco a tratar con respeto a la gente.

El problema por el que yo iba me lo solucionó después otro funcionario por teléfono y en dos segundos. No todos son iguales, gracias a Dios. Te encuentras también con gente en estos organismos que es amable y que tiene ganas de trabajar y de solucionar los muchos problemas que, por desgracia tenemos hoy en día muchos de los ciudadaons. Pero otros, otras, son para darles de comer aparte, Mª Dolores García Barros Betanzos As cartas dirixidas a esta sección non deben superar as 30 liñas e deben ir acompañadas dos datos persoais do/a autor/a e teléfono de contacto. O periódico non se responsabiliza das opinións manifestadas. A recepción das cartas non implica a súa publicación inmediata. Non se publicarán textos anónimos nin os que inclúan contidos irrespetuosos.

Betanzos celebrará a festividade de Os Remedios sen procesións e con medidas de seguridade nas misas REDACCIÓN / Betanzos As medidas de seguridade para previr os contaxios da Covid-19 afectarán tamén á celebración da festa de Os Remedios, unha romaxe tradicional en Betanzos e que atrae a numerosos fieis procedentes de diferentes lugares.

A festividade celebrarase o martes 8 de setembro, mais este ano suspendeuse a procesión, o aforo no templo estará limitado a 108 persoas e durante os oficios relixiosos deberán cumprirse as normas de seguridade e hixiene sanitarias.

Na xornada do día 8 de setembro haberá misas cada hora desde as 8.00 ata as 13.00 horas e pola tarde ás 20.00 e ás 21.00 horas.

A virxe de Os Remedios non sairá en procesión nesta ocasión e unha vez rematada cada misa desaloxarase a igrexa para realizar as correspondentes tarefas de desinfección antes de comezar a seguinte. A mascarilla será obrigatoria.

Novena A novena adicada á Virxe de Os Remedios celebrarase do 30 de agosto ao 7 de setembro con misas diarias ás 20.00 horas.

O aforo do templo estará limitado a 108 persoas e a mascarilla será obrigatoria, tal e como explicou o párroco Santiago Pérez.

PRAZA DO CAMPO

Amigos do Pasatempo edita o terceiro número da revista de investigación Casa dos Espellos Inclúe catorce traballos sobre historia local e da emigración. Ata finais de outubro poderán presentarse artigos para o seu cuarto número REDACCIÓN / Betanzos O terceiro número da revista de investigación Casa dos Espellos, editada pola Asociación Amigos do Pasatempo, acaba de ver a luz a finais do pasado mes de xullo.

A publicación, coordinada por Ángel Arcay Barral e por Daniel Lucas Teijeiro, inclúe catorce traballos sobre a historia local e a historia da emigración.

Os artigos son revisados polo equipo de colaboradores da revista que, ademais, ilustran cada traballo de forma exclusiva.

O Pasatempo e máis

Portada do número tres da revista Casa dos Espellos

A historia das Escolas García Irmáns, o estudo dos expedientes de depuración de dúas mestras deste centro; a análise das postais que se editaban como souvenir no Pasatempo son algúns dos traballos que forman parte deste terceiro número da revista que inclúe tamén un achádego inesperado: o descubrimento dunha estatua descoñecida do Pasatempo, a do Espiñario, cuxa imaxe apareceu durante o repaso á publicación "Vida Gallega" na que en diferentes números figuran imaxes do parque enciclopédico.

Tamén podemos atopar un artigo de Xesús Torres Reguei-

ro sobre a Casa do Pobo de B e t a n zo s , u n a d i c a d o a o Proxecto Pesquedellas e unah p r o p o s t a p e d a g óx i c a d e aprendizaxe-servizo sobre o Pasatempo.

Os responsables da publicación fan unha chamada para aquelas persoas que desexen aportar artigos para o número catro da revista. Será ata finais de outubro e poderán presentarse traballos orixinais e inéditos que estean relacionados coa historia de Betanzos ou coa emigración local.

Tanto este número como os anteriores da revista poden consultarse e descargarse en https://casadosespellos.wordpress.com/

PUBLICIDADE

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

7 Bc

8 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

PRAZA DO CAMPO

"PALABRAS PARA VIVIR" también durante la pandemia Domingo Juan Presas Fuentes escribió dos nuevos cuadernos de relatos y de reflexiones, concebidas para ayudarse a sí mismo y a los demás ISABEL SOUTO / Betanzos "Penumbra" y "Cuarentena" son los títulos de los dos nuevos cuadernos de relatos, historias, sueños y reflexiones que Domingo Juan Presas Fuentes acaba de sacar a la luz y que se suman a la primera entrega "Un soñador en un mundo real".

Bajo el nombre de "Palabras para vivir", con estos dos nuevos cuadernos Domingo quiere seguir aportando las vivencias personales de su enfermedad -una miopatía de cinturas- una patología neuromuscular degenerativa, de las denominadas "enfermedades raras", que le fue diagnosticada cuando cumplió 50 años.

La finalidad de sus escritos es "ayudarme a mí mismo y a los demás", explica. "Son historias muy tristes pero siempre trato de sacarle el lado positivo a todo", dice convencido y con una sonrisa.

Dálle vida a

BETANZOS APOIA AO

Comercio Local

Sonreir a los obstáculos y a la vida Porque Domingo sonríe mucho, a pesar de los obstáculos que la vida le ha ido poniendo en el camino -que no han sido pocosno pierde su sonrisa.

Estos dos nuevos cuadernos son diferentes al primero que era "una explosión de todo lo que me había pasado", explica, y añade: "estos dos son más el equilibrio, son más personales, reflejan sentimientos con más realidad que el primer cuaderno".

"Penumbra" busca reflejar el equilibrio entre la luz y la oscuridad: "en casos como el mío estás pegado a la luz, pero siempre tienes la oscuridad de frente. Hay que procurar tener la luz encendida y la única forma de mantenerla es encontrando el equilibrio", dice.

En su silla baja todas las mañanas desde su casa en Coirós a Betanzos a tomar café, a encontrarse con amigos, a charlar, a pasear... Estas escapadas se vieron truncadas con el confinamiento, aunque Domingo sí salía a pasear por su finca: "se hizo más llevadero porque al vivir en el campo tenía mi zona de esparcimiento", recuerda.

De la etapa de confinamiento es "Cuarentena", la tercera entrega de su "manual de supervivencia".

Reflexiones surgidas de la pandemia que ha puesto en jaque al mundo y que él aborda desde su

Domingo Presas muestra los dos cuadernos de "Palabras para vivir" que vieron a luz con la nueva normalidad / FOTO ARUME perspectiva, desde su situación personal.

En total, medio centenar de escritos, entre los que también hay denuncia ante la falta de accesibilidad, que ha recopilado en dos libros con cuidada encuadernación, todo pagado por él mismo: "La finalidad no es publicarlos. Aunque sé que si se publicasen podrían llegar a más gente y ser de más ayuda. El objetivo es tomarlo como una superación.

Para mí lo es. Estamos acostumbrados a ver ejemplos de superación en deportistas que logran grandes gestas. Pero esto también lo es. Algunos no podemos conseguir éxitos deportivos pero sí podemos hacer otras cosas que también suponen un gran esfuerzo y que son ejemplo de superación", explica.

La fatiga, una de las muchas consecuencias de su enfermedad, le obliga a descansar varias horas al día y le complica la tarea de escribir pero todos los días dedica un tiempo a sus escritos y se mantiene muy activo en redes sociales: "hay gente que puede considerarlo una tontería pero a m í m e ay u d a e s c r i b i r y h ay muchas personas que siguen mis posts y me agradecen que lo siga haciendo", afirma.

De momento, se han interesado por sus libros la Biblioteca de Coirós y la Asociación de Parálisis Cerebral, Aspace, para quien reserva los ejemplares encuadernados en tapa dura que cederá en cuanto le sea posible.

Además, regalará a amigos, familiares y personas a las que pueda serles útiles, unos ejempla-

res con una encuadernación más sencilla.

La Covid-19 frena otras investigaciones El estado de alarma le pilló con un viaje programado a Barcelona (avión, hotel y estancia en el hospital) para continuar con el estudio genético que permita encontrar los genes responsables de su enfermedad.

Ahora todo se ha paralizado y no sabe cuando podrá continuar con el proceso. "La Covid-19 se va a llevar por delante otras investigaciones que estaban en curso", lamenta.

Domingo es coordinador provincial de la Asociación Gallega de Enfermedades Musculares (ASEM) en A Coruña y, aunque la Covid-19 ha impedido algunas de sus actividades, no han dejado de trabajar durante todo este tiempo: "Nos reunimos telemáticamente y seguimos activos, próximamente firmaremos nuevos convenios de colaboración con entidades y ayuntamientos cercanos y acabamos de recibir una donación de 2.000 euros de la recogida de tapones que irán destinados a la rehabilitación integral de niños y niñas con enfermedades neuromusculares", explicó.

Con respecto a su afición a escribir ya tiene en mente alguna publicación más: "Estoy pensando ya en más relatos. Sé que algún día tendré que parar, pero mientras pueda seguiré escribiendo".

PUBLICIDADE

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

9 Bc

PAR A COM PAR Zamb TIR... jamó uriñas n y s asad alsa as co Croq d ción uetitas d e lima n taquitos prop e gu de AR i iso d a ) Saq (míniROCES e vie mo 2 ira (e Arzúuitos rell a U eno labor Arro personas aPulpo lloa s de jam ) zambz marisc ón co virge a la ga uriña ado c n que n ext llega s so Arr y la on g ra con c Pulp encaoz con Bo ngostinoambas, a ache San So a la pa r lo s lm go gava sya rri im nte (2 (20 minu ejas, ceite Tortill ón sobrella gratin tos) 0 m i n a de patat ado c D ) i S spon ólo p Betan o a or ible: zos c s al Alban queso riño Pan p EN on hu evos ieza ACESALADA de 90 camp Tamb ITE D S D eros g ién d E ispon Ensa E OLIVA LA HUE la emos VIRG RTA lechu da As PIZ de pa EN E CON ma ga, ja Galer n sin XTR ELABZAS AR glute A huevíz, quesomón yorkas: ORA TESA n o,ma , nue , tom C N I A Ó nzan ces, z ate, R S N e Wok i D n PRO E M a a a a , t n M ú d o a n y liv ho , ASA P gamb e verd orég argari a ta: to IA DE ones uritas as y aliñoria, Carib no mate , rulo salte Ensa , a e d m la e cab das c york, ña: to o lechu da sen z z arella ma ra y on q pi ga, t cilla: brote uinoa omat Mari ña naturate, mozz s tier , eyc arella na: to l y c n o h o e r ampi mate s bolla , ALG ñone , mo égano jamón OM Gra sy zza ÁS… Lomo atún,n Marina orégano rella, atú n, :t ga sobre de Bac ala Medi mbonesomate, m p y oré ozza terrá Croc atatitas ao Feroe a t o m g n r e ano l Alb sado lla, pat a de te orégate en roea: toma a ano dajas te, m del patitas fritarnera ga riño y zaaml horno o , z iquill s, sa llega g F z b a lo a uriña mbon rella, r o l mald con Sec s york,encia: to es y on y sus cham mate, patart eto Ibéri pimie m p co de itas P i o ñ o n z o v t z o e n a s es y Bello Entre york, ra: toma orég rella, jam ta co cot d jamó te, m ón n sus e Fin ozza ano n Raxo Á s e la r t r ndia espec con pa yorka, bra: tom rano y orrella, jam c o n t ia atas ég ón ate ba con n patatitas Milan l Prosc con ahum, mozzar ano uestr esa d iutto: ado ella, j a j a m s e a y oré amón Ensa ón s toma lsa pollo ladill gano con Cabr errano, ote, mozz a rus esse: livas arella a cas patatas c h ampi toma y oré , era natur ñone te, m gano s, b al, oz Cuat queso deacon, tozmarella, cabra ate mo ro Esta serrazzarella, ciones: to y orégan j n a o o m y oré , pim ón y mate, gano iento ork, s, ch jamó ampi n ñone s,

10 B c

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

PRAZA DO CAMPO

Amelia Sánchez toma o relevo de Henrique Del Río como voceira municipal do BNG Del Río abandona o seu cargo de concelleiro por motivos laborais que lle impiden seguir exercendo, mais non deixa a súa militancia na agrupación nacionalista REDACCIÓN / Betanzos "Asumo esta tarefa con toda a ilusión e forza, e espero ser útil aos veciños e veciñas, desde o traballo e a humildade". Así se expresaba Amelia Sánchez logo de tomar o relevo de Henrique del Río como voceira municipal do BNG. Profesora de galego no IES As Mariñas de Betanzos, ocupara o número dous da lista do BNG ás municipais e asume a portavocía da agrupación logo de que Del Río abandoase o seu cargo como concelleiro por razóns de traballo, que lle impiden exercer a súa labor na Corporación betanceira.

"Trátase dunha decisión meditada durante moito tempo e tomada por motivos laborais que me impiden seguir a cumprir coas miñas obrigas como concelleiro", dixo Del Río.

O ata agora edil nacionalista levaba doce anos como concelleiro do grupo municipal, nove como portavoz e foi en tres ocasións candidato á alcaldía.

Porén, Henrique Del Río non abandona a militancia no partido e asegurou que "vou contribuír, dentro das miñas posibilidades, co traballo do grupo nacionalista para mellorar a vida da veciñanza de Betanzos, xa non como concelleiro, pero si como militante", dixo.

Del Río mostrou o seu agradecemento á veciñanza de Betanzos polo seu apoio e tamén aos compañeiros e compañeiras do BNG durante todo

Alem BTF, en una escena del vídeo-clip "Hasta el último latido"

“Hasta el último latido” es el rap de Alem BTF para sensibilizar con las medidas sanitarias El Concello inicia una campaña en las redes sociales para concienciar a los jóvenes con el uso de las mascarillas y el cumplimiento de la distancia social LAURA GESTAL / Betanzos

A nova concelleira nacionalista Amelia Sánchez e Henrique del Río este tempo.

Desta estapa destaca a experienca de "madurar como persoa representando á veciñanza de Betanzos.", dixo, e engadiu que "dentro das limitacións de estar na oposición, síntome satisfeito de ter contribuído dalgún xeito a axudar a mellorar a nosa realidade de todos os días". Neste sentido, menciona cuestións nas que a súa agrupación insistiu durante anos e que finalmente foron tidas en conta e se puxeron en marcha, "son pequenas victorias", recalca.

O te m a p e n d e n te q u e s e "leva" é que "de momento non

se chegou aínda a percibir que o proxecto que fará despegar a Betanzos é o Patrimonio, o casco histórico, o Pasatempo...

Betanzos non despegará mentres non se mire con outros ollos a riqueza e o potencial do noso inmenso patrimonio. É o elemento que nos diferencia e que nos pode aportar riqueza, postos de traballo,... Non será por non ter insistido".

Agora comeza unha nova etapa e atrás quedan bos e malos momentos, "moito traballo, moitas renuncias... agora terei tempo para poder adicar á familia, é unha débeda que teño pendente", afirma.

Tras la señalización de las aceras en un solo sentido, los programas sociales de atención a colectivos en riesgo, los planes de limpieza y desinfección y la instalación de dispensadores de hidrogel en los edificios municipales, ahora el Concello lanza una campaña a los jóvenes para recordar la obligación de llevar puesta la mascarilla, de lavarse las manos y de mantener la distancia social. Lo hace a través de un conocido betanceiro, Alem BTF, que lleva tras de sí a miles de seguidores en sus redes sociales y de quien sus canciones se pueden escuchar incluso en Spotify.

La composición bajo el título de “Hasta el último latido” ha sido encargada por la propia alcaldesa, María Barral: “Se ven escenas que me preocupan. Lugares con aforo s m u y, m u y s o b re p a s a d o s donde comprobamos que el ocio nocturno es uno de los focos principales de propagación del virus.

Entiendo que la gente joven tiene

ganas de socializar y de divertirse después de un curso complicado, pero tiene que entender que este es un año diferente y hay que comportarse con responsabilidad por el bien común. No estamos preparados ni personalmente ni como sociedad para volver a confinarnos”, opina Barral.

Alem BTF sostiene que la primera edil no le puso límites ni restricciones a la hora de crear la letra: “Me dejó decir lo que me pareciese oportuno”. Además, considera “útil” promover acciones de este tipo porque “la gente puede sentir empatía si se lo canta un chaval del pueblo de toda la vida”. El videoclip, grabado en el palco de la música y la plaza García Naveira, puede verse en la web del Concello (www.betanzos.gal) y en sus cuentas de Instagram y Facebook (ambas @betanzostancerca). “Por suerte, siempre he sido un artista muy apoyado y querido por los míos. Muchos me han parado para felicitarme y darme las gracias por hacer una canción así”, comenta el intérprete.

rcc@rccgestion.net

PRAZA DO CAMPO

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

11 Bc

Fran Vilariño representa a A Coruña en la gala de Míster Internacional España El betanceiro regresa de la competición con muchas anécdotas y con la banda de Míster Marina D'or, a pesar de no llegar a la final LAURA GESTAL / Betanzos El novelista Isaac Asimov dijo que la felicidad se siente cuando uno sabe que no debe estar en otro lugar haciendo otra cosa.

Para Fran Vilariño, que entiende la pasión por el mundo de la imagen de la misma forma, esta sentencia cobra mayor sentido –si cabe– tras participar en representación de A Coruña en la gala de Míster Internacional España, celebrada en Marina D´or (Oropesa del Mar) la noche del 24 de julio, para optar al título de chico más guapo del país.

El joven de 26 años, socorrista natural de Bemantes (Miño), que también ha participado en varios proyectos como actor, intervenía en un certamen de belleza por primera vez con ánimo de “hacerlo lo mejor posible”. Sin embargo, Vilariño no consiguió una plaza en la semifinal porque no pasó el corte a veinte tras medirse en

varias pruebas (de talento, entrevista con el jurado, desfile en traje de gala, desfile en traje regional y circuito físico) con los 53 rivales que restan. Aunque el Míster asegura a regañadientes que “esperaba llegar un pelín más lejos”, subraya que esta es una “carrera de fondo” en la que ha visto como parte positiva salir de su “zona de confort”.

Con su llegada a Galicia no sólo se suma a la comunidad de TikTok sino que continúa con la actividad “frenética” en otras redes sociales (Instagram: @Franvilarinno) (Facebook: Fran Vilariño Castiñeira), donde lo mismo publica un posado en bañador que el nacimiento de unos pollitos. El modelo admite que prefiere “el cardio en el campo que en el gimnasio” y que después de muchos meses de entrenamiento y dieta estricta lo primero que se tomó fue un trozo de pizza: “Este es un trabajo muy duro, la puesta

a punto de cara al concurso es exigente y tienes que dar unas medidas”, proclama.

Después de vivir “una experiencia que quedará ahí para siempre”, Fran Vilariño no descarta presentarse a más certámenes de belleza porque son un “buen escaparate a nivel profesional” y se lleva buenos amigos. Por otro lado, el modelo no ha recibido aún ninguna llamada de las marcas para trabajar como imagen: “Hoy en día es complicado que te llamen después del concurso, salvo que quedes en el top 5.

Actualmente las redes sociales están muy profesionalizadas y el nivel es brutal. Mucha gente se expone de manera pública y los influencers son una competencia clara”, afirma.

Un mes antes de la gala final una seguidora se puso en contacto con el Míster y creó su club de fans. Admiraba “su manera de trabajar”, y es que Vilariño siempre

Fran Vilariño logró la banda de Míster Marina D'or en el certamen Míster Internacional España tiene en boca esa palabra: “He aprendido cuál es el ritmo que te piden a la hora de trabajar, el tiempo que puedes tener entre un evento y otro, que es mínimo, y cómo eso te lleva al límite. Te obliga a estar de forma impoluta en cada sitio al que vas”, dice.

Muy orgulloso, Fran Vilariño no dejó Valencia con las manos vacías sino que se trajo a casa la banda de Míster Marina D´or, que se otorga al candidato que representa en redes sociales el espíritu del complejo turístico y se comporta de manera adecuada en las instalaciones: “Para mí el Míster es una persona que escucha a los

demás y está para ellos cuando quieran acudir a él. Tiene que tener buenos hábitos y buen protocolo. Es un ejemplo para quien lo quiera tomar pero no es egocéntrico. Es una persona en la que inspirarse como referente en algún aspecto”, sostiene.

La presente edición de Míster Internacional España deja como vencedor al representante de Extremadura, Manuel Romo, seguido de los candidatos de Ourense, Anselmo Menéndez, y de Granada, Leif Otto Gehrig.

Completaron el Top 5 de finalistas los representantes de Navarra y Cádiz.

12 B c

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

ENTREVISTA

María Barral Varela, alcaldesa de Betanzos

"A decisión de suspender as festas foi responsable pero dolorosa polo dano que supón para a economía local" LAURA GESTAL - ISABEL SOUTO Licenciouse en Matemáticas pero non puido achar que os números “marcarían a súa vida”, primeiro como docente –co amor perenne que lle profesan os seus alumnos– até converterse en dona da maioría absoluta que atrapou como cabeza de lista. Delegada de Servizos Sociais e Igualdade, defínese como unha persoa sensible e comprometida, próxima e accesible no trato –corroborámolo–, e aínda que non dá leccións de política nin mitifica, quere unha sociedade con máis mulleres na cima, sen a etiqueta asignada de submisas do fogar e dos coidados.

Ademais de primeira edil, un cargo que non ostenta con superioridade, María Barral é fan incondicional de El Último de la Fila e sobre todo betanceira “dos pés á cabeza” –véxase a fotografía onde viste unha camiseta enxebre, co Globo e a torre que sobrevoa cada ano, aínda que este mes sexa diferente–. No seu discurso apela á responsabilidade e intúese, baixo un rostro cuberto con máscara, a dor ante as perdas. Tamén se lle vidrian de bágoas os ollos verdes ao falar das persoas falecidas por coronavirus. Un ano despois de proclamarse alcaldesa, Barral concede unha entrevista marcada pola covid-19: menciona as liñas de actuación ante a emerxencia social ocasionada, fala da “dolorosa” cancelación do San Roque e avanza como se xestionan os eixos principais dunha lexislatura en tempos de pandemia e un polémico rebrote.

Pasou pouco máis dun ano desde a investidura, fíxoselle longo este tempo?

A primeira parte do ano, coa celebración do 800 aniversario, foi moi bonita e moi intensa. E esta última parte, coa pandemia, foi terrible. Estes meses fixéronse longos, si. Vivino con moita incertidume porque non sabiamos como actuar nin nos daban indicacións. Con moitísimas dúbidas sobre que facer e con moito medo. Foi duro, sobre todo o primeiro mes da pandemia. Pero creo que fomos tomando decisións acertadas, axudándonos uns concellos a outros. En Betanzos foi relativamente ben, en Galicia, en xeral. A situación non foi como noutras zonas de España, afortunadamente. En Betanzos houbo positivos, morreron varios veciños... Iso é moi triste e moi doloroso. Pero dende o Concello fomos dando resposta ás situacións que se ían sucedendo e, en xeral, estou satisfeita.

Sentiuse arroupada pola oposición na toma de decisións?

Si. Desde o primeiro día estivemos en contacto cos dous grupos da oposición e, teño que dicilo, en todo momento me sentín apoiada e respaldada.

Como foi a resposta do Concello fronte á pandemia?

Afrontamos tres emerxencias: a sanitaria, na que estivemos a disposición das autoridades e insistindo na desinfección de zonas públicas; a social; e a económica, na que tratamos de colaborar con axudas ao comercio e hostalería. Pero quero incidir na emerxencia social. Incrementamos moitísimo o gasto para dar cobertura ás necesidades básicas das familias, que as houbo e as segue habendo. Alimentación, medicación, pago de débedas, etc.

Ofrecemos internet gratis a todos os nenos e nenas que tiñan dificultades,

para que ninguén quedara atrás no falou de tres eixos: casco histórico, seguemento do curso. Eu iso non o vin Plan Xeral e Pasatempo. Houbo avanen ningún outro concello. Axudamos ás ces nestes temas?

Son tres piares fundamentais deste familias no pago de servizos básicos. A Xunta sacou axudas ao alugueiro pero mandato e vanse dar pasos importannon se pode acceder a elas se hai débe- tes. O confinamento supuxo un retraso das previas. Dende o Concello axuda- pero foise avanzando. A declaración mos ás familias a cubrir esas débedas BIC do Pasatempo foi moi importante. dos tres primeiros meses da pandemia Estamos traballando coa Deputación para que poidan acceder ás axudas da para asinar o convenio que nos permita Xunta o resto do ano e ter cubertas as comezar a primeira fase de restauración o antes posible. A idea era facelo necesidades fundamentais.

Aumentaron moito as persoas usua- este ano pero estes meses de retraso rias e teño que destacar que Cruz Ver- non sei se o farán posible. Se non é este mella fixo un gran labor en colabora- ano será a principios do próximo. Tiveción permanente co Concello. Sempre mos reunións coa Xunta e traballarefai un gran traballo pero nestes meses mos conxuntamente Patrimonio, o Confoi un paso máis alá e estivo á altura cello e o equipo redactor do proxecto. das circunstancias. As axudas seguiran- Cando se constitúa o goberno autonóse mantendo mentres sexa necesario mico retomaremos as conversas. A priporque a xente ten dereito a que as meira fase está avanzada pero hai que administracións estean aí cando as seguir traballando nas posteriores. No necesiten. Estou satisfeita co que se casco histórico a Xunta está rehabilifixo desde o departamento de Servizos tando vivendas e con respecto ao Plan Xeral paralizáronSociais. Estou moi se os prazos pero orgullosa. Traballa"Preocúpanme os días de a nosa intención é ro n m a ñ á , t a rd e, noite e fins de sema- Caneiros. Teremos moitos darlle un pulo nos vindeiros meses e na para que a ninanos para celebralos continuar a súa guén lle faltase nada porfundamental. Nin pero esta vez pido á tramitación que é fundamenauga, nin luz, nin medicamentos, nin xente que non vaia" tal para Betanzos.

Este primeiro ano internet, imprescinfoi un pouco difedible para seguir o rente por todo o que vivimos. Eu contaritmo do cole.

Cando comezarán a pagar as axudas ba con levar a cabo unha serie de proxectos que non son posibles pero municipais a comercio e hostalería?

Contamos con empezar a pagalas quedan tres anos que creo que serán durante o mes de agosto, cando rema- moi bos para Betanzos.

Que prioridades ten en mente? ten os trámites. Queremos que sexa o Un tema no que queremos insistir é antes posible. Presentáronse moitas solicitudes. Imos contar tamén cunha en que o IES Francisco Aguiar precisa axuda da Deputación. A Betanzos, polo unha remodelación integral. Non se fixo seu alto número de autónomos, corres- ningún investimento importante nos ponderalle unha importante cantidade últimos corenta anos no centro. Teño que se destinará a axudas a autóno- unha filla estudando no Aguiar e cando acudín á primeira reunión como nai, foi mos.

Anunciouse unha campaña de apoio como volver atrás no tempo e estar na miña clase de hai trinta anos. Esa refora estes sectores, en que consistirá?

Será unha campaña de achegamento ma que pedimos dende o Concello, a dos veciños e veciñas de Betanzos e da dirección do centro, a Anpa... é compecomarca ao comercio local. Queremos tencia da Xunta e seguimos pelexando facerlles ver que calquera cousa que por ela. O Vales Villamarín tamén preciprecisen a teñen aquí ao lado da casa. sa unha actuación. Fíxose unha reforma Será unha campaña publicitaria e en moi importante pero queda aínda outra varias frontes, queremos poñer en valor metade. Son dous temas nos que imos o comercio de Betanzos e que a xente seguir insistindo.

En tempos de Covid como cre que saiba que non é necesario sair de Betanzos para atopar o que precisan. Betanzos pode atraer turistas sen elementos de interese como as festas, os Está prevista para setembro.

Como viviu o brote de Covid na vila e concertos...?

As festas son moi importantes na a súa repercusión mediática?

Foron dous brotes diferentes con dez economía local e un reclamo turístico, persoas infectadas. Creo que desde os pero Betanzos conta con moitos atracmedios de comunicación, aínda que se tivos. O máximo valor turístico de deu información real, é verdade que se Betanzos é o seu patrimonio histórico e creou unha alarma social que perxudi- cultural. As festas axudan pero querecou moito a Betanzos, á hostalería, ao mos establecer un turismo de todo o comercio, ao turismo... É algo co que ano, que veña a coñecer Betanzos, o temos que aprender a convivir. Pode casco histórico, o Pasatempo, algo pasar en calquer concello, e en Betan- único que non existe en ningún outro zos podería volver a suceder, ata que lugar de Galicia nin de España. Para iso haxa un tratamento ou unha vacina. temos que recuperalo e poñelo en Unha vez que coñecemos os casos valor. O noso casco, a nosa cultura, a púxenme a disposición da Xefatura nosa gastronomía, a nosa xente,... teñen Territorial de Sanidade coa que estiven que ser os piares do reclamo turístico. en contacto permanente e ofrecendo As festas, a Feira Medieval, a Semana toda a axuda que se nos pediu. E, por da Tortilla... atraen moitísima xente, por suposto, ao servizo dos veciños e veci- iso se organizan, para que sexan eleñas enfermos e aillados nos seus domi- mentos dinamizadores da economía, pero non pode ser o único. Para min foi cilios.

Retomando este primeiro ano de moi doloroso ter que suspender a Feira mandato, que balance fai sobre os Medieval e o San Roque pero é o máis obxectivos marcados? Na investidura responsable. Entendo que é un golpe

A alcaldesa de Betanzos, María Barral / FOTO ARUME para a economía local co mal que o pasou o comercio e a hostalería este ano. En Betanzos moitas familias viven destes sectores, por iso foi tan doloroso. A parte emotiva, por suposto, o Globo, os Caneiros e todo o que supoñen as festas pero, sobre todo, a parte económica.

Foi unha decisión que estaba clara dende hai tempo, non?

A organización das festas estaba moi avanzada xa en marzo pero desde o primeiro momento démonos de conta que sería moi difícil poder realizar eventos grandes e con milleiros de persoas. Nos últimos anos apostamos por facer festas con reclamos que atraen a moitísima xente e agora non pode ser, por responsabilidade. Vemos que con reunións relativamente pequenas os contaxios multiplícanse así que é impensable ter a corenta mil persoas na praza.

Valorou alternativas para o Globo?

Houbo ideas para facer algo especial ese día pero tivemos que descartalas.

Falouse de lanzar globos desde cada domicilio pero terían que ser dun elemento non contaminante, e non atopamos esa opción. Pensamos nunha proxección no ceo visible desde todo o municipio e tampouco é posible. Desde

o primeiro momento, falando coa familia Pita, soubemos que era impensable non só lanzalo o día 16, senón a súa confección. Comentouse nas redes sociais a opción de facelo con aforo limitado na praza, pero iso si que non me parece oportuno, non me gusta esa idea. Creo que é algo que se non o podemos desfrutar todos os betanceiros e betanceiras non ten sentido.

Preocúpanlle os días de Caneiros? É un tema que me preocupa, si. Son días moi importantes para os betanceiros e agardados todo o ano. Eu quero apelar á responsabilidade de todos e de todas. Teremos moitos anos para celebrar os Caneiros pero este ano eu pediríalles que non vaian. Non está organizado polo Concello e non haberá dispositivo sanitario nin no campo nin no río e é un risco engadido ao propio Covid. Coa colaboración da policía local, da Garda Civil e da Subdelegación do Goberno intentaremos que, se alguén decide subir nas súas lanchas, o faga cumprindo todas as medidas de seguridade. Haberá controis nos accesos tanto por terra como polo río. Pero insistimos en apelar á responsabilidade, tanto da xente nova como dos maiores, ante unha situación tan grave como a que estamos vivindo.

"A bandeira LGTBI seguirase colgando mentres de min dependa" O seu obxectivo en política foi acadar a posición que ocupa de alcaldesa?

Cando empecei non, nin se me pasara pola cabeza. Sempre me gustou a política, en especial a política municipal, encántame ser útil a Betanzos e á xente de Betanzos pero nunca pensara en ser alcaldesa.

Nunca. Ata case o mesmo momento en que Ramón García, o anterior alcalde, o deixou. Pero agora estou moi contenta e moi orgullosa. Asumino con moita ilusión pero tamén como unha responsabilidade enorme. Cando me presentei ás eleccións por primeira vez como cabeza de lista tivemos un apoio incríble e iso dá forza. A xente dáche esta oportunidade e agora toca demostrar e responder e eu quero levar a cabo moitos proxectos ao longo destes catro anos. É a segunda muller alcaldesa de Betanzos. Cando pensamos nunha figura expeditiva de poder pensamos nun home...

A unha muller cústalle máis chegar a calquera posto importante en calquer ámbito. E iso é algo que debemos cambiar. Parece que temos que demostrar o dobre que un home e socialmente semella que polo feito de ser mulleres temos asignadas labores domésticas, de coidados...

Iso dificulta moito o camiño porque para desenvolver un posto de responsabilidade tes que adicar moito tempo e supón renunciar a moitos aspectos da vida persoal. Tes que contar cun entorno familiar que o entenda, que che axude a poder desenvolver ambas facetas o mellor posible. A política, por exemplo é un ámbito

clarísimo no que o poder sempre estivo en mans de homes. Nas grandes empresas hai poucas mulleres directivas, aínda que cada vez hai máis, e así terá que ser.

Que pode aportar diferente sendo muller?

-Creo que temos visións diferentes de certos temas pero nin mellor nin peor.

Gustarialle dar o salto á política autonómica, por exemplo? É algo no que non penso neste momento. Quero adicarme a Betanzos en corpo e alma. Non vou dicir que non o faría nunca, porque non o sei.

Como delegada de igualdade está moi sensibilizada co movemento LGTBI Si. Este foi o terceiro ano que colgamos a bandeira LGTBI no balcón municipal, e seguirase colgando mentres de min dependa. Ogallá non fose preciso visibilizar a bandeira porque significaría que todo está normalizado. Realizamos campañas nos colexios contra a homofobia, o machismo, o racismo,... porque a educación é a base para poder cambialo. É fundamental que os nenos e nenas e os adolescentes entendan con absoluta normalidade a diversidade, que o interioricen, que comprendan que todos somos diferentes e que todos somos iguais. Este ano pintamos os bancos do Carregal e suscitou reaccións nas redes sociais, o que demostra que é moi necesario seguir traballando neste sentido. Mentres haxa persoas que cuestionen o gasto de pintar un banco, que é ínfimo, hai que seguir traballando para que exista o respeto.

SAN ROQUE 2020

Betanzos suspende as festas e organiza actos culturais e concertos con aforo limitado O 14 de agosto inaugurarase unha exposición fotográfica con imaxes das festas ao igual que se fixera coa Feira Medieval, suspendida tamén pola pandemia pandemia da Covid-19 obrigou ao Concello de Betanzos a suspender as Festas de San Roque.

Unha decisión "difícil e dolorosa tanto pola parte emotiva como polo impacto económico que suporá para a cidade", recoñecía a alcaldesa, María Barral, pero que se tomou por "responsabilidade ante a situación que estamos vivindo", dixo, e engadiu que contou co apoio de toda a Corporación.

Porén, o Concello preparou unha programación cultural e de lecer con aforo limitado que comezou xa en xullo con programas como "Vai de Rúa", e que continuará durante todo o mes de agosto.

A

AFORO LIMITADO Algúns destes actos coincidirán co periodo no que se celebrarían as festas. Nesta ocasión optouse por localizar os even-

tos en varios emprazamentos: a praza da Constitución, onde é máis sinxelo controlar o aforo e onde se celebrarán a maioría das actuacións -tal e como explicou a rexedora, a praza García Irmáns, que acollerá un único concerto, e o auditorio do Pasatempo, onde se celebrará o Concerto Cidade de Betanzos.

"A idea de realizar este tipo de actos é fomentar a vida cultural de Betanzos e tamén axudar a dinamizar un pouco a e c o n o m í a " , ex p l i c o u M a r í a Barral quen dixo que se acordou "diseminar en varias zonas diferentes, pero sempre en l u g a re s n o s q u e p o i d a m o s garantir as medidas de seguridade".

Todos os actos serán ao aire libre e colocaranse sillas separadas para manter a distancia social. A apertura dos recintos realizarase media hora antes de comezar os eventos e a ocupación será por orde de chegada.

No caso de choiva ou mal

tempo os actos suspenderanse, tal e como explicaron fontes municipais, xa que non pode ofrecerse unha alternativa en lugar cuberto.

CONCERTO CIDADE DE BETANZOS NO PASATEMPO A programación de agosto comezou o día 5 coa proxección da película "Campeones" na Praza da Constitución e continuará o día 7 ás 21.30 horas, no mesmo emprazamento, onde se celebrará un concerto de gospel co grupo Happy Gospel.

O martes día 11, tamén ás 21.30 horas e no mesmo lugar actuará o grupo Vatapá.

Unha das citas principais e máis tradicionais da antesala das festas é o Concerto "Cidade d e B e t a n zo s " . C e l e b ra ra s e , como é habitual, o 13 de agosto e nesta ocasión terá lugar no

O Concello prepara unha exposición con imaxes das festas similar á que se realizou en recordo da Feira Franca Medieval, tamén suspendida pola Covid-19 /ARUME

a u d i to r i o d o Pa s a te m p o á s 21.30 horas.

Tradicionalmente actuaban nunha das igrexas do casco histórico a Banda Municipal de Música, a Coral Polifónica de Betanzos e a rondalla Carlos Seijo. Mais nesta ocasión non poderán citarse as tres agrupacións xa que o confinamento non permitiu que pudiesen e n s a i a r x u n to s , t a l e co m o explicaron dende o Concello.

Acompañarán á Banda Municipal de Música os cantantes Rosa Cedrón, Paco Lodeiro e Miguel Ladrón de Guevara.

O día 14, data na que deberían comezar os festexos, inaugurarase unha mostra fotográfica na que se reflectirán os elementos máis característicos do San Roque betanceiro, aproveitando

os "cubos" da mostra do 800 aniversario que serviron en xullo para recordar, tamén con f o to g ra f í a s , a Fe i ra F ra n c a Medieval, igualmente suspendida pola pandemia.

A programación completarase cun espectáculo musical infantil e familiar a cargo de "A banda do verán", o xoves día 20 ás 21.30 horas na Praza da Constitución.

O único concerto que se organizará na Praza dos Irmáns García Naveira será a actuación do grupo "Amizades", o día 22 a partir das 22.30 horas.

O d í a 2 8 a c t u a rá á s 2 1 . 3 0 horas o grupo Havana Soul na Praza da Constitución e o día 29 á mesma hora e no mesmo lugar pechará a programación a actuación de Odaiko Percusión.

14 B c

Unha Función do Voto "moi especial", o único acto tradicional que se mantén do San Roque único acto tradicional das Festas de San Roque que se manterá este ano será a Función do Voto, o día 16 de agosto, que nesta ocasión será "moi especial", tal e como expresou a alcaldesa, María Barral, que será a encargada de pronunciar a plegaria ao patrón da cidade.

"As circunstancias levan a que este ano, máis que nunca, teñamos que implorar a San Ro q u e a s ú a i n te r ve n c i ó n , novamente, para que nos axude a superar esta pandemia", dixo María Barral, quen non quixo adiantar ningún detalle máis da ofrenda que Betanzos brindará ao santo na igrexa de San Domingos na tarde do día 16.

Non se celebrará a tradicional procesión na que participan as autoridades, xunto ás raíñas das festas, as agrupacións musicais, os mómaros e cabezudos e as danzas gremiais, e na que San Roque e a c o p a t ro a d a c i d a d e , N o s a Señora de Belén, percorren o camiño entre os seus respectivos templos, Santa María do Azougue e San Domingos.

A cerimonia da Función do Voto remóntase a 1416, un ano despois de que Betanzos implorase a San Roque a súa intercesión para librar a vila da peste que afectara con virulencia en 1404 e que se repetería en 1415, tal e como recolle Manuel Martínez Santiso no

O

SAN ROQUE 2020

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

Segundo o relato recollido por Erias, o santo naceu en 1300 en Montpellier. Logo de quedar orfo, vendeu a herdanza e reparteuna aos pobres. Peregrinou a Roma e serviu aos apestados no hospital de Accuapendente, na Toscana, onde aplicaba os coñecementos de medicina aprendidos en Montepellier. As súas curacións foron cualificadas de milagrosas. Seguiu curando noutras cidades e en Piacenza contaxouse e retirouse a un bosque onde, segundo o mito, recibía cada día a A imaxe de San Roque portada por visita dun can que lle levaba integrantes da agrupación Xóvenes do Pobo un pan na boca.

Unha versión di que o seu libro "Historia de la ciudad dono do can seguiuno un de Betanzos" (1892).

Betanzos nomeou patrón a d í a e t o p o u s e c o s a n t o San Roque en 1737 seguindo a moribundo, levouno á casa m o i t o s o u t r o s l u g a r e s d e e fíxolle curas ata que se Europa que agradeceron así recuperou. Outra versión ao peregrino de Montpellier a máis popular di que foi o c u ra c i ó n d o s e n fe r m o s d a can quen o curou lambéndolle as feridas. peste.

Unha vez curado, volveu a Montpellier pero foi apresado no norte de Italia e encarcelado acusado de ser un espía. Alí morreu. Outras versións din que faleceu en Montpellier e que os seus O historiador betanceiro re sto s s e t ra s l a d a ro n a Alfredo Erias recolle no seu Arles. traballo "O San Roque de Logo de ser canonizado, Betanzos. O Globo e Os Canei- os dominicos estenderon ros", as orixes e mitos en torno pronto o seu culto como á figura de San Roque baseán- intercesor contra a peste e dose en publicacións que reco- converteuse nun dos santos llen a súa vida. mási populares.

O PEREGRINO DE MONTPELLIER

A Agrupación Teatral Mariñán, o futbolista Dani Rodríguez, Bodegas Rivas e Cruz Vermella recibirán os premios Garelo 2020 etanzos entregará este ano os premios Garelo 2020 nun acto o día 14 de agosto na Sala Capitular. Faltarán nesta ocasión a raíña das festas e a súa c o r t e x a q u e o s g a l a rd ó n s entréganse sempre trala coroación e a lectura do pregón. Dous eventos suspendidos pola Covid-19.

Porén, o Concello non quixo saltarse este acto, que se celebra cada dous anos coincidindo co certame Balconadas, que este ano non se convocou xa que o anterior se organizou unha edición especial con motivo do 800 aniversario do traslado da cidade, e que recoñece a traxectoria de persoas, empresas e entidades betanceiras.

Nesta ocasión recibirá o galardón no apartado de Cultura a Agrupación Teatral Mariñán que cumpriu o pasado ano o seu décimo aniversario. Xurdido a raiz do grupo de teatro escolar "Avelaíña" creado polo profesor Daniel Martínez, foi Xulio Cuns quen botara a andar e s te p roxe c to p a ra q u e o s mozos e mozas tivesen a oportunidade de seguir no teatro unha vez rematado o instituto.

Recoñecida con varios galardóns, a ATM organiza cada ano, en colaboración co Concello, o Encontro de Teatro Afeccionado.

No apartado de deportes, o

B

premiado este ano é o futbolista Daniel Rodríguez Vázquez, "Dani Rodríguez", que milita nas filas do R.C.D. Mallorca co que disputou a Liga Santander, e no que leva dende o ano 2018. O centrocampista iniciou a súa andaina no fútbol profesional en 2007 no R.C. Deportivo de A Coruña. A alcaldesa, María Barral, destacou "o seu crecemento profesional destes anos, o seu sacrificio e adicación", dixo.

O Garelo de Comercio e Industria é nesta ocasión para "Bodegas Rivas", unha empresa familiar que foi fundada en 1917 por Santiago Rivas e que se adicaba principalmente á venda e distribución de viño a granel e embotellado.

Este ano, ademais, outorgarase un Garelo Especial a Cruz Vermella Betanzos pola súa colaboración co Concello non só no marco da actual situación de emerxencia sanitaria, senón ao longo do ano. Recoñécese así o labor coa mocidade, a intervención social con menores e grupos xuvenís en risco de exclusión, a colaboración en dispositivos de socorro e emerxencia ou a actividade formativa que desenvolve a entidade.

Ademais, a rexedora destacou as actuacións en inclusión social, a axuda a persoas vulnerables e as campañas solidarias d e re p a r t o d e a l i m e n t o s e xoguetes.

SAN ROQUE 2020

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

1 5 Bc

O campo dos Caneiros estará pechado e os accesos vixiados os días 18 e 25 A Garda Civil e a Policía local controlarán as vías de chegada ao campo polo río e por terra. As persoas que suban en lancha non poderán acceder á parcela Campo de Os Caneiros estará pechado os días 18 e 25 de agosto e os accesos estarán controlados tanto pola Garda Civil como pola Policía Local e Protección Civil. Ademais, non se porá en marcha o dispositivo habitual de seguridade nin se c o n t a rá c o a p re s e n z a d e sanitarios, de Cruz Vermella e de Protección Civil, xa que o evento está oficialmente suspendido.

A seguridade durante os días en que tradicionalmente s e ce l e b ra n a s x i ra s a O s Caneiros -suspendidas polo Goberno Local debido á Covid-19- é un tema que preocupa, e moito, ao Concello, q u e a c o rd o u o p e c h e d o recinto e o control dos accesos para evitar a entrada no campo.

A m e d i d a a b o rd o u s e n a Xunta Local de Seguridade e o executivo local conta co aopio da Subdelegación do Goberno para garantir que as medidas se cumpran.

A Policía Local estará ubi-

O

cada no camiño de acceso dende Betanzos e a Garda Civil no de Coirós. A súa función será a de advertir ás persoas que se acheguen por algunha destas vías da suspensión das xiras e do peche do campo, que estará vixiado por axentes da Benemérita.

SUBIDAS EN LANCHA A Garda Civil será a encargada de velar polo cumprimento das medidas de seguridade no río. As persoas que decidan subir nas súas embarcacións poderán celebralo nas lanchas pero sen baixar en ningún momento ao campo.

Neste caso controlaranse as limitacións de aforo en cada embarcación e pedirase a documentación para comprobar que cumpre a legalidade.

A alcaldesa de Betanzos, María Barral, mostrou a súa preocupación pola seguri-

dade durante os dous días das xiras: "son días moi agardados por todos os betanceiros e betanceiras, pero este ano non poderá ser. Temos que ser responsables e dende o Concello apelamos á responsabilidade porque a saúde das persoas está por riba de calquera outra cuestión", dixo.

DE AS CASCAS A OS CANEIROS A o r i xe d a ro m a xe d e O s Caneiros, segundo relata Alfredo Erias no seu traballo "O San Roque de Betanzos, o Globo e Os Caneiros", estaría nunha antiga festa que se celebraba o 17 de agosto no barrio de As Cascas, ao pé da capela de San Bernardo (destruída en 1879 por mor da construcción da estrada da Estación), na que tamén existía unha imaxe de San Roque.

Erias sostén que a destrución da capela deixa "orfa" esta

A alcaldesa presidiu a reunión da Xunta Local de Seguridade

romaxe "de barrio" e considera esta a orixe da festa que pasaría despois ao río Mandeo, con festexos na praza de Henrique IV e nos arredores da Ponte Vella documentados dende 1900.

Mais en 1902 volvería de novo a festexarse nas Cascas, con motivo da entrega ao pobo do lavadoiro construído polos Irmáns García Naveira.

O Concello mercou ao redor de 1900 a parcela situada río arriba e xa no municipio de Coirós que coñecemos como o campo de Os Caneiros, O seu nome deriva, segundo explica Erias no seu traballo, dunha antiga arte de pesca.

A festa evolucionou desde "unhas maneiras comedidas e pequenoburguesas", di o historiador, quen destaca que "a xente concorría elegante" ata outras actitudes "máis informais e p o p u l a re s " , e a s í a t a o s tempos actuais.

Ao principio non todas as barcas subían engalanadas mais co tempo foise tornando en costume e mesmo se organizaron concursos ás embarcacións mellor adornadas que permaneceron ata hai pouco.

Mais a esencia dunha romaxe popular na que a comida, a bebida e a troula son as grandes protagonistas foise mantendo no tempo.

16 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

SAN ROQUE 2020

Os mómaros, unha tradición con moita historia ISABEL SOUTO MEDÍN

San Roque en Betanzos está cheo de historia e de tradicións ancestrais que cada ano os betanceiros e betanceiras celebramos para o noso desfrute e para admiración dos visitantes. Este ano, esa parte tan viva da nosa historia permanecerá adormecida no recordo ata que a pandemia nos deixe volver a celebrar, como se merecen, as festas patronais.

Unha destas tradicións son os mómaros (denominación que reciben os xigantes en Betanzos e en Pontedeume) e cabezudos, os días 14, 15 e 16, coincidindo cos días grandes dos festexos.

Unha parella de reis, que representan aos Católicos, Isabel e Fernando, e outra parella que, segundo Andrés Arés (exconserxe do Liceo) representa a Marco Antonio e Cleopatra; acompañados de dez cabezudos e a "Coca" (o dragón que bota lume e que merece un artigo aparte), son elementos xenuinos dos desfiles xunto coas danzas gremiais.

O

DENDE O SÉCULO XVIII As primeiras referencias aos "xigantes" en Betanzos documéntanse no ano 1756, cando se prohibe a súa danza no adro da igrexa de Santiago ao regreso da procesión do Corpus. Tradicionalmente, en Galicia, estas figuras trasladáronse das procesións da festividade do Corpus ás festas patronais e así parece que aconteceu tamén en Betanzos.

O programa de festas de 1893 recolle a saída dos xigantes os días 14 e 15 e así o reflicte unha reseña no periódico "Las Mariñas" do 20 de agosto de 1893 (dispoñible na hemeroteca virtual de Betanzos), referida ao día 14: "A las doce recorrieron las calles dos parejas de jigantones y una

Os mómaros de Betanzos, a parella real, e os que representan a Marco Antonio e a Cleopatra / FOTO ARUME

Baixada da comitiva municipal para a función do Voto en 1960. Foto Rey, arquivo particular do Cronista de Betanzos, José Raimundo Núñez-Varela y Lendoiro de cabezudos, seguidos de la banda de música. Gustaron mucho, como no podía ser menos de ser siendo cosa de Claudino Pita aquellas estrambóticas figuras encargadas a Barcelona por el indispensable industrial".

Sabemos tamén, grazas ao traballo documental do cronista de Betanzos, José Raimundo NúñezVarela y Lendoiro, que en 1902 se pagaron 17,50 pesetas a Pedro Fernández Lamas "por la conducción de una pareja de gigantones"; que durante o século XIX se denominaban "gigantes" e tamén el "Gigante y la giganta". Outro dato das investigacións do cronista é que "el 14 de agosto de 1877 se estrenan los primeros tres cabezudos confeccionados en Betanzos por don Juan Contas, vecino de la misma"(nota 383.

"Morfología Urbana de Betanzos de los Caballeros. Extramuros.

Aproximación documental") A principios do século XX os mómaros eran unha parella con vestimenta aristocrática que nos anos vinte se reemplazou por dous varóns con túnicas, capelinas e sombreiros de tres picos.

Xa nos anos 40 e 50 se documentan unha parella real, supos-

tamente os Reis Católicos. Presumiblemente estas figuras alugábanse para as celebracións e non puidemos atopar a data na que se mercaron por primeira vez. Si sabemos que a orixinaria parella de reis desapareceron polo maltrato e pouco coidado, tal e como explicou o cronista, quen estima que esas primeiras figuras pertencen a unha serie fabricada en Cataluña que se distribuiu por toda España.

O que si sabemos con certeza é que a parella real que se conserva na actualidade foi fabricada en 1988 pola empresa "Aragonesa de Fiestas" (que aínda existe), de Zaragoza, tal e como figura en sendas pegatinas que se atopan no interior dos xigantes. Polo que debeu ser mercada polo Concello arredor desa data.

MANTER O EQUILIBRIO, A CLAVE DO BAILE Dionisio Formoso Rodríguez e J o s é I g n a c i o B l a n co, D i o n i e Nacho, son os encargados de que

cada San Roque a parella de mómaros nos abraie co seu particular espectáculo. Dioni cumpriría nestas festas 25 anos baixo as "saias" do rei, logo de tomar o relevo de seu pai, José Dionisio.

Nacho leva bailando os mómaros desde 2003.

Os dous coinciden en que o máis complicado do baile é manter a estabilidade dos aproximadamente tres metros e medio de altura do xigante e os máis de 40 quilos de peso que deben soster sobre os seus ombros. "A clave é manter o equilibrio, é o máis complicado, sobre todo cando fas os xiros", di Dioni, quen recorda que nalgunha ocasión algún dos xigantes ten caído: "a min non me pasou pero si que algunha vez houbo percances así".

Nacho di que inflúen tamén as condicións atmosféricas. Se vai vento é máis difícil manter o e q u i l i b r i o ; s e c h ove, a ro u p a móllase e pesa máis; e a calor complica a xa difícil tarefa de manexar eses grandes corpos.

Precisamente a calor fai que normalmente Nacho, que baila á raíña, leve pantalón curto e iso xera anécdotas que se repiten ano tras ano: "vense as pernas por debaixo da roupa e a xente sempre se ven meter coa "raíña peluda", todos os anos", comenta.

Ultimamente só saen dous mómaros, algunha vez tres, se atopan xente para bailalos. A p a re l l a d e ro m a n o s te n u n h a complicación engadida, os seus brazos son móviles, o que dificulta o baile.

O ex-conserxe do Liceo, Andrés Ares, tivo un recordatorio para dous dos "bailaríns" que durante máis tempo levaron os mómaros: "Perón e Manucho facían un precioso espectáculo", recorda, ao tempo que lembra como, sendo el neno, sobre os anos 60, os xigantes ían ata o barrio dos Remedios, pasando por diante da casa do alcalde Tomás Dapena.

Expostos de forma permanente no primeiro andar do Edificio Arquivo (Liceo) onde mesmo reciben as visitas de turistas que piden expresamente ir a velos, os mómaros non percorrerán este ano as rúas de Betanzos. Mentres agardan ao próximo San Roque, a concelleira de Festas, Ángeles Veiga, toma medidas, literalmente, para encargar a confección de vestidos novos para estes singulares elementos da nosa tradición. Os seus compañeiros "menores", os cabezudos, non poderán estrear, como estaba previsto, a nova vestimenta e as cabezas restauradas que agardan ben protexidas ata o vindeiro San Roque.

PUBLICIDADE

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

1 7 Bc

18 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

SAN ROQUE 2020

LAURA VARELA LENDOIRO - Raíña das Festas en 2005 ISABEL SOUTO MEDÍN

2005 foi para Laura Varela Lendoiro un ano inesquecible. Aínda agora, quince anos despois de que fose coroada Raíña das Festas de San Roque, lembra con moita ilusión aquel día e, de cando en vez, abre a caixa na que conserva os recordos materiais do San Roque de 2005.

A coroa, a banda, o menú da Cea Americana, as invitacións e as tarxetas de felicitación que lle chegaron ao longo do 14 de agosto permanecen nesa caixa: "Desde pola mañá empezaron a chegar ramos de flores á casa, de familiares, de amigos, da raíña das festas do ano anterior, da raíña infantil... todos traían tarxetas de felicitación e gardeinas todas", comenta.

Tamén conserva o vestido e os zapatos. "O vestido deseñeino eu e confeccionouno unha modista de Betanzos. Tiña unha idea moi clara do que quería e do que non quería. Non quería un típico vestido de noiva, senón o máis parecido ao tradicional traxe de posta de longo que creo que é a raíz desta tradición", explicou. Mercou as telas na hoxe desaparecida "Tejidos el Sur" e co consello de Mary, a propietaria, elixiron as máis axeitadas: "Mary entendeu a miña idea e axudoume tamén a facer pequenos retoques no deseño do vestido que me encantaron".

Garda tamén o ramo de flores que a florista Josefina lle preparou para ese día: "Fixémoslle un tratamento especial de secado e aínda o teño", lembra.

Laura levaba desde ben pequena participando nos desfiles das coroacións e da Función do Voto, xa que desde

O

os sete anos formou parte do Grupo Azougue, e vivía con moita ilusión estes eventos tradicionais das festas betanceiras.

O ano en que rematou 2º de Bacharelato no IES Francisco Aguiar acabou por converterse en inesquecible, para ela, para o seu curmán e acompañante, Jaime Lendoiro Belío, e para as doce parellas de amigas e amigos que formaron parte da súa Corte de Honra, case todos compañeiros do instituto: "Vivino con moitísima ilusión, sempre me sentín atraída por esta cerimonia e polos desfiles... ademais participamos en moitos eventos con familiares e amigos e en varias celebracións asociadas á condición de raíña das festas".

O día da coroación, antes de sair do

Liceo, estaba algo nerviosa e tamén o seu acompañante. Despois, durante o desfile xunto ao pregoeiro, o actor Fernando Guillén, foi moi tranquila: "Foi encantador, moi agradable, e durante o paseo fomos falando todo o tempo, de Betanzos, das súas visitas a Galicia...", conta.

Ao regreso, xa coa compañía de seu primo, o rei dese ano, "todo foron bromas".

Laura recorda que ese ano se levou a cabo unha forte campaña contra a raíña e as coroacións: "Betanzos estaba empapelado con carteis e pegatinas co lema "nin raíñas nin coroas", e pensabamos que ía haber problemas para desenvolver a cerimonia, pero non foi así. Todo transcorreu con normalidade".

AS FESTAS DE 2005 s días previos ás festas de San Roque de 2005 houbo diferentes eventos culturais como cine na rúa, un concerto de arpa celta, o tradicional concerto Cidade de Betanzos, e o espectáculo "Musical Broadway: el musical de los musicales".

Tamén se celebrou unha edición especial do Rastro de Anticuarios no Edificio Liceo, entre os días 13 e 16 de agosto, con motivo das festas patronais.

Nas mañás dos días 14, 15 e 16 celebráronse alboradas e pasarrúas, desfiles coas Danzas de Mariñeiros, os mómaros e cabezudos, acompañados de grupos de gaitas e cantareiras.

O día 17 o betanceiro Dani López presentou o seu disco "Flautasía" nun concerto folk xunto ao grupo Ca Lúa.

Os pequenos puideron desfrutar de varias festas infantís, houbo competicións deportivas e espectáculos de maxia.

O día 20 actuaron Jorge Drexler e Los Elefantes.

O día 22 houbo un concerto de rock e Blues con The Six e Gas Panic.

O día 24 celebrouse un concerto do grupo folk betanceiro Fiándola e do grupo Amizade.

Non faltaron as coroacións, o lanzamento do Globo e as dúas xiras a Os Caneiros.

O

Varias imaxes da coroación de Laura Varela Lendoiro

A Cea Americana celebrouse na Pista Rey Brigo, foi o penúltimo ano que se organizou alí, e Laura comenta con tristeza como co paso do tempo este lugar emblemático se foi deteriorando: "A Pista era preciosa... é unha mágoa o estado no que se atopa", expresou.

Lembra con moita alegría a primeira vez que foi a Os Caneiros nunha embarcación, na Diana Cazadora, xunto aos seus acompañantes e ás autoridades: "Eu tiña ido a Os Caneiros moitas veces, tanto coa familia como cos amigos e amigas, pero nunca fora en lancha e a experiencia foi preciosa", recorda.

Entre as súas funcións como raíña das festas estaba a de entregar os premios dalgunhas das competicións deportivas que

adoitan celebrarse no marco da programación de festexos. E recorda con agarimo todas estas actividades paralelas nas que participou, ademais das entrevistas para os medios de comunicación.

Tamén se acorda moito dos ensaios no Liceo, nas semanas previas: "Quedabamos sempre sobre as oito, era moi divertido e pasabamolo xenial!"

De feito, coa maioría dos acompañantes segue a ter contacto, moitos marcharon fóra -ela mesmo está establecida en Madrid- pero fixeron algunhas xuntanzas nos anos posteriores á coroación: "Cando se cumpriron dez anos queriamos facer un encontro pero non foi posible. Temos unha cita pendente e agardo que poida ser pronto", recoñece.

PEIXES E MARISCOS FRESCOS Dispoñemos de conxelado, bacallau e conservas SERVICIO A DOMICILIO

GRATUÍTO Horario: de martes a venres: de 9:30 a 14:00 h. Sábados: 9:30 a 14:30 h

Avenida Jesús García Naveira, 23 baixo. Betanzos

COMIDA CASERA TAPAS Y RACIONES

981 772 338 C/Venezuela 44, bajo

/ 682 294 670

SAN ROQUE 2020

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

1 9 Bc

Emilio Pita Varela, artífice del Globo de Betanzos:

"El 16 de agosto miraremos al cielo porque para los betanceiros el globo volará" ISABEL SOUTO MEDÍN

ncapaz de contener la emoción cuando habla del Globo de Betanzos, Emilio Pita no esconde su tristeza porque el próximo 16 de agosto el gigante de papel q u e c a d a a ñ o h o n ra a S a n Roque no subirá al cielo brigantino. Pero, al mismo tiempo, se siente feliz por contribuir a evitar lo que podría ser un gran foco de propagación de la pandemia que hoy tiene en jaque al mundo entero. "Anímicamente me siento mal, como es lógico, porque no puedo cumplir con la premisa que instituyó mi abuelo. Pero, al mismo tiempo, me siento feliz de contribuir a evitar la pérdida de vidas que podría suponer una aglomeración tan grande de gente en la plaza", sostiene.

"La mejor forma de honrar a San Roque este año es así. Él ayudó a luchar contra la peste y ahora nos toca a nosotros tratar de evitar que esta pandemia que tanto daño ha hecho se propague", dice convencido aunque triste: "San Roquiño estará contento de que en la plaza no haya miles de almas y de que se contribuya así salvar vidas", dice.

C u a n d o e l 1 4 d e m a rzo s e decretó el estado de alarma que mantuvo a la población confinada durante dos meses E m i l i o P i t a ya s a b í a q u e e l globo no podría salir este año:

I

"con la situación que se estaba viviendo y con las medidas sanitarias de la nueva normalidad es impensable permitir que se congreguen en la plaza y en los alrededores tantos miles de personas", reconoce.

Pero, además, "las circunstancias no hacían posible su confección ya que para ello tenemos que trabajar en equipo varias personas, se trabaja con las manos, por el suelo,... era inviable", sostiene.

"LA MEJOR MANERA DE HONRAR ESTE AÑO A SAN ROQUE ES AYUDANDO A SALVAR VIDAS" El heredero de la ancestral tradición de Claudino Pita mirará en la noche del 16 de agosto al cielo "y seguro que todos los betanceiros y betanceiras lo haremos, porque para nosotros, volará", asegura convencido del sentimiento de cariño que Betanzos le tiene al globo: "Ese día, en privado, y con el corazón, los betanceiros sí que veremos ese globo sur-

Transporte y mudanzas

cando el cielo, en nuestro subconsciente estará muy presente".

Ajeno a cualquier polémica sobre posibles alternativas al l a n z a m i e n to d e l a e ro st a to, Emilio se reafirma en que este año las circunstancias obligan a tener "sentido común".

Su deseo es que "todo esto acabe lo antes posible, que se encuentre una vacuna, un tratamiento y que esta pesadilla se termine", dice visiblemente afectado. "Para mí, que soy a b u e l o, h a s i d o m u y t r i s te pasar tantos meses sin poder "achuchar" a mis nietos", recuerda con tristeza.

"Esta es una enfermedad espantosa, muy dura no sólo para la persona enferma sino también para sus allegados", comenta conteniendo la emoción. Y es que ha visto como personas cercanas a su entorno sufrieron las consecuencias de la Covid-19: "es una tristeza muy grande todo lo que pasó".

"Este es un año triste y creo que se percibe en el ambiente, me da mucha pena. Betanzos está triste...", comenta.

Eso sí, mantiene la ilusión de que esto pronto pase y que el año próximo San Roque vuelva a tener su ofrenda en forma de globo de papel y volver a cumplir con la tradición que inició su abuelo, Claudino Pita Pandelo, en 1875

transporteymudanzasbtz.com

UNA TRADICIÓN INTERRUMPIDA EN CINCO OCASIONES Esta será la quinta ocasión en la que el Globo de Betanzos se suspende. Durante la Guerra Civil, en los años 1936, 1937 y 1938 no se lanzó el aerostato que volvió a lanzarse una vez terminada la contienda, en el año 1939. La cuarta ocasión en que Betanzos no pudo lanzar su globo fue en el año 1970, tal y como

recordó Emilio Pita. "Esta vez fue un problema con la comisión de fiestas que se constituyó muy tarde y no da ba tiempo a hacer el globo.

Recuerdo que presionaron a mi padre, pero no se hizo".

La pandemia nos deja este año sin Globo y esperando con ilusión y esperanza al de 2021.

Dálle vida a

BETANZOS

BETANZOS Mudanzas, embalajes y montaje de mobiliario A CORUÑA FERROL Servicio de guardamuebles Reparto para tiendas y almacenes SANTIAGO

PORTES DESDE 20€ 603 404 735 · 617 531 541

Emilio Pita supervisa el lanzamiento del globo de 2019 / ARUME

comer y beber 981 773 254 facebook/chobetanzos chobetanzos chobetanzos@gmail.com APOIA AO

Comercio Local

Rúa dos Ánxeles, 3 · 15300 BETANZOS

2 0 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

ENSINO

Educación licita o cambio de fiestras no IES Francisco Aguiar por 247.000 euros REDACCIÓN / Betanzos

Mario, Rosalía, Antía e Mencía sosteñen a orla da súa promoción

Catro estudantes do Francisco Aguiar entre os mellores expedientes de Galicia Superaron o nove nas probas da ABAU e optarán, xunto a 18 compañeiros, ao Premio Extraordinario de Bacharelato REDACCIÓN / Betanzos Mario Paz Alvariño, Rosalía Suárez Sánchez, Antía Casanova Varela e Mencía Rey Pa rd o, e st u d a n te s d o I E S Francisco Aguiar de Betanzos, comparten o mérito de estar entre os mellores expedientes académicos de Galicia.

O 23 de xullo pasado tiñan que ter asistido ao acto no que a Universidade de Santiag o d e C o m p o s te l a ( U S C ) recoñece aos mellores alumnos de Centros de Ensino Medio de Galicia.

Mais as circunstancias orixinadas pola crise sanitaria da Covid-19 non fixo posible a súa asistencia a un evento no que, nesta ocasión, só participou unha vintena de estudantes.

Antía, Mario, Mencía e Rosalía son merecedores da distinción por obter nas probas de ABAU unha nota igual ou superior a nove.

O director do centro, Francisco Rodríguez, subliñou que "este mérito foi conseguido con moito esforzo persoal e

representa o cumio do esforzo no que tamén participaron os seus outros 103 compañeiros de promoción", dixo. Ás dificultades que supón o propio curso e a preparación das probas de acceso á universidade, sumouse este ano a crise sanitaria derivada da Covid-19 que supuxo un obstáculo engadido para o alumnado e para o corpo docente.

A adaptación ás novas circunstancias durante o confinamento e a volta ás aulas fai máis meritorio estes logros.

Premios Extraordinarios de Bacharelato Dos 103 estudantes que este ano cursaron 2º de Bacharelato no IES Francisco Aguiar, 100 presentáronse ás probas da ABAU, e 18 deles, entre os que se inclúen Antía, Mario, Mencía e Rosalía, optan ao P re m i o E x t ra o rd i n a r i o d e Bacharelato que convoca a Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional.

O IES Francisco Aguiar estreará fiestras e portas o vindeiro curso. A Consellería de Educación sacou a licitación a principios de xullo a obra por un importe de 247.000 euros. Os traballos consistirán na substitución das f i e s t ra s e d a s p o r t a s p o r outras novas de carpintería de aluminio con rotura de ponte térmica e vidro dobre.

Ta m é n s e c a m b i a r á n a s barras antipánico das portas de sectorización interior do edificio. O prazo de execución dos traballos será de dous meses.

Compás Proxectos presenta un programa de ocio educativo no entorno natural REDACCIÓN / Betanzos Compás Proxectos de Animación Sociocultural e Turística presenta un programa de actividades de ocio educativo no entorno natural da Reserva da Biosfera das Mariñas Coruñesas e Terras do mandeo.

A oferta de turismo activo, lecer e tempo libre desta empresa afincada en Betanzos inclúe rutas como "A Moa e o Pan", nos sábados do mes de agosto, que percorrerá o río Pelamios, ou "Sapos, Coruxas e Bruxas", un percorrido nocturno interpretado pola contorna de Chelo que rematará cunha queimada.

Ademais, ofrecen outras accións no eido da creatividade como os "Kits Creativos", un proxecto de exploración creativa do patrimonio de Betanzos; "Garelos Social Club", con obradoiros, catas, visitas a museos, etc. ou "Rural Sketchers", unha proposta para pintar e debuxar en espazos ao aire libre de Betanzos e da comarca.

Imaxe de grupo do alumnado de 2º de bacharelato de Atocha Betanzos

Atocha destaca os resultados do alumnado nas probas da ABAU cun 93% de aprobados Dous estudantes están entre os mellores alumnos de Centros de Ensino Medio de Galicia REDACCIÓN / Betanzos A promoción 2018-2020 do CPR Plurilingüe Nuestra Señora d e l C a r m e n Ato c h a d e Betanzos recibiu os parabéns da comunidade educativa do centro polos bos resultados acadados neste curso e nas probas da ABAU, que superaron un 93 % dos estudantes.

Ademais, dous deles, Javier Borrazás Doldán e Mario García Couceiro, figuran no grupo de excelencia e recibiron o recoñecemento da Universidade de Santiago ao estaren entre os mellores alumnos de CentroS de Ensino Medio de Galicia.

Os estudantes que remataron agora esta etapa escolar previa ao acceso á Universidade, mostraron a súa satisfacción polas "variadas experiencias e aprendizaxes, a superación de retos e a confianza nas nosas capacidades tanto polas familias como polo equipo docente", explicaron.

O alumnado destacou valores adquiridos durante a súa etapa escolar como o com-

promiso, a cooperación, a colaboración, a perseverancia, o respecto, o compañeirismo, a solidaridade e a espiritualidade "que os fixo medrar, e pouco a pouco transformarse nestes mozos comprometidos co seu futuro e coa sociedade para facer un mundo mellor", expresaron dende o centro.

Ta n to o e q u i p o d o ce n te como o alumnado coinciden en resaltar o esforzo continuado ao longo de toda a etapa educativa, especialmente no bacharelato que este curso estivo marcado pola pandemia da Covid-19.

Malia esta circunstancia que trouxo consigo unha transformación inesperada e precipitada da vida académica, "a incerteza e o temor non os frearon segundo evidencian estes fantásticos resultados que avalan a calidade educativa recibida e que agora lles permitirán facer realidade os seus soños", subliñaron dende o centro educativo, e destacaron que esta é unha promoción "con grandes inquietudes e ansias de superación".

COMARCA

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

21 Bc

COMARCA

A Reserva impulsa novas experiencias turísticas como primeiro destino de Ecoturismo certificado de Galicia Entre as propostas que se están levando a cabo destacan unha ruta por Paderne con visita e cata de tés en Orballo e o descenso en kaiak polo Mandeo REDACCIÓN / Comarca A Reserva de Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo adheriuse recentemente ao Club de Ecoturismo en España, un dos seis existentes no país e apoiados pola Secretaría de Estado de Turismo. Convértese así no primeiro destino de ecoturismo certificado de Galicia.

O Club Ecoturismo en España agrupa a 25 destinos turísticos e a máis de 450 empresas que, baixo a marca SoyEcoturista, asume o seu compromiso co desenvolvemento sostible. Trátase de oferecer experiencias de e co t u r i s m o g a ra n t i n d o a o s viaxeiros a súa contribución ao desenvolvemento local e á conservación da biodiversidade.

No marco das consecuencias da pandemia da Covid-19, responsables da Reserva subliñaron "a importancia de desenvolver un modelo de turismo máis sostible e beneficioso tanto para o entorno natural como para a poboación que reside nesas zonas".

A través do ecoturismo búsca-

César Longo, Vicepresidente da Reserva de Biosfera, participou na ruta por Paderne con saída e chegada na empresa Orballo

O presidente da Reserva, José Antonio Santiso, acompañado de alcaldes e concelleiros dos municipios polos que transcorre a ruta e por responsables da empresa que desenvolve a actividade se impulsar e fortalecer o sector turístico, poñer en valor os recursos naturais do territorio e apoiar aos empresarios locais, tal e como subliñou o presidente, José Antonio Santiso.

Experiencias turísticas Baixo estas premisas, a Reserva lanzou as súas primeiras

experiencias turísticas de ecoturismo: unha ruta por Paderne con visita e cata de tés en Orballo, e o descenso do Mandeo en kaiak.

A estrea da primeira das propostas foi o 7 de xullo e nela participaron profesores adscritos ao programa "Educando na biosfera" que realizaron un percorrido de 12 quilómetros que comezou cunha visita á empresa Orballo e unha cata de tés. A ruta transcorre pola parte alta do Concello de Paderne, xunto ao Mandeo, con saída e chegda na empresa Orballo.

Esta experiencia será comercializada integramente por empresas locais e está dirixida a

Dálle vida a

BETANZOS

turistas e tamén á poboación local.

A segunda das experiencias propostas é o descenso en kaiak polo Mandeo. Unha ruta de 8 quilómetros que transcorre por Betanzos, Coirós, Paderne, Bergondo, Miño e Sada. Ten tramos polo río, pola ría e tamén por mar aberto e a súa duración é de dúas horas. A ruta está desenvolvida pola empresa Marmar Outdoor e proximamente poderá xestionarse a través da Central de Reservas Turísticas que porá en marcha a Reserva. Á presentación desta ruta acudiu o presidente da Reserva, José Antonio Santiso, acompañado pola alcaldesa de Bergondo, Alejandra Pérez, polo concelleiro de Turismo de Betanzos, Pablo Beade, polo concelleiro d e Tu r i s m o d e M i ñ o, J o s é Manuel Pantín, por técnicos da Reserva e por representantes da empresa que desenvolve o produto, Marmar Outdoor.

A través destas iniciativas preténdese tamén axudar a "desestacionalizar" o turismo como base para xerar actividade económica nos municipios da comarca.

Impulso da Marca da Reserva A Asociación de Desenvolvemento rural Mariñas-Betanzos, xestora da Reserva, centrou os seus esforzos en potenciar a Marca Reserva de Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo, un distintivo que recoñece a calidade dos servizos e produtos agroalimentarios das empresas acreditadas.

Actualmente son 16 os restaurantes que contan co certificado de Marca da Reserva e que deben cumprir unha serie de requisitos que garantan a súa calidade, a boa xestión ambiental e a utilización de produtos locais.

Sumáronse tamén unha trintena de empresas agroalimentarias que asumiron o mesmo compromiso. Entre elas cóntanse produtores de lácteos, hortalizas e froitas, viño, marmeladas e plantas aromáticas.

Ademais, están en fase de formación 12 novos restaurantes e outros tantos "aloxamentos da Biosfera" que nun breve p ra zo d e te m p o p o d e rá n tamén contar coa certificación.

BALBINA FRUTERÍA CHARCUTERÍA

FUNERARIA y VELATORIOS

LA MERCED

Reparto a domicilio

SERVICIOS PARTICULARES Y DE CUALQUIER COMPAÑIA Si Ud. tiene una póliza, sea de la compañía que sea, Ud. puede elegir su servicio y si tiene alguna duda o necesita de nuestro servicio, llámenos NUESTRO TELEFONO PERMANENTE ES EL 981 79 20 28 ESTAMOS PERMANENTEMENTE A SU DISPOSICION VELATORIOS C/ La Marina, 80 (Paseo del Malecón) - BETANZOS - Telf. 981 771306

APOIA AO

Comercio Local

Rúa Ferradores 1, Betanzos 981 77 14 09

22 Bc

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

COMARCA

A B EG O N D O

Educación concede ao CEIP Plurilingüe San Marcos o selo de Biblioteca Escolar Solidaria polo seu traballo a prol da igualdade e a inclusión REDACCIÓN / Abegondo Imaxe de grupo dos participantes na estrea da ruta, entre os que estaban o alcalde de Abegondo, José Antonio Santiso, e o Conselleiro de Cultura en funcións, Román Rodríguez

Abegondo estrea a ruta cultural dos Amilladoiros É un percorrido de 6,2 quilómetros que aproveita o antigo trazado do Camiño Inglés por Leiro, Vilacoba e Beche REDACCIÓN / Abegondo O Concello de Abegondo estreou a principios de xullo a ruta cultural dos Amilladoiros deseñada polo Goberno local cun percorrido de 6,2 quilómetros que transcorre entre Leiro e Beche, pasando por Vilacoba.

A Xunta aprobou este itinerario como ruta cultural xa que pon en valor os denominados amilladoiros, elementos patrimoniais conformados por pedra que amontoaban os peregrinos. A senda

aproveita parte do antigo trazado do Camiño Inglés, modificado fai tres anos por Patrimonio, e no seu percorrido poden contemplarse espazos naturais e bens patrimoniais como a capela e a fonte de San Paio de Vilacoba.

Na estrea do roteiro, o pasado 4 de xullo, participaron no tramo de Beche o alcalde de Abegondo, José Antonio Santiso e o conselleiro de Cultura, Román Rodríguez, xunto a unhas corenta persoas que se sumaron á camiñata.

P A D ER N E

Paderne recibe axudas para a contratación de persoal e para activar proxectos pendentes REDACCIÓN / Paderne O Concello de Paderne recibiu axudas para a contratación de persoal e para poñer en marcha proxectos pendentes. A través do PEL Concellos da Deputación recibiu case 25.000 euros para contratar tres traballadores para limpeza viaria, abastecemento domiciliario de auga potable e rede de sumidoiros.

Tamén recibiu case 12.600 euros da Deputación para contratar tres peóns para o desbroce e limpeza de accesos ás zonas de praia do municipio e algo máis de 5.000 euros para contratar un técnico para a Aula da Ría que desenvolverá tarefas de divulgación e planificación de actividades relacionadas con este centro.

O proxecto "A Ría de Betanzos na Reserva da Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo" tamén se beneficiará dunha subvención de algo máis de 4.000 euros procedente de fondos europeos.

O Concello acondicionará fontes e prazas incluidas no trazado do Camiño Ingés REDACCIÓN / Paderne O Concello de Paderne en colaboración coa Axencia de Turismo de Galicia, porá en marcha o proxecto "Mellora e acondicionamento de fontes e prazas" en diferentes puntos do municipio.

O programa conta cun orzamento de 30.000 euros, dos cales a Axencia Galega de Turismo aporta 19.500 e o Concello os 10.500 restantes.

O proxecto inclúe a mellora e acondicionamento das fontes de San Pantaleón e as de Souto, Vilademeus e a da praza pública de Chantada, todas nas parroquias de Souto e Viñas, polas que transcorre o Camiño Inglés a Santiago.

O alcalde, César Longo, subliñou que este investimento vai supoñer "unha gran mellora para o patrimonio cultural do Concello, tendo en conta, ademais, que as fontes do Camiño Inglés representan un recurso turístico de gran importancia para atraer visitantes", dixo.

O CEIP Plurilingüe San Marcos, de Abegondo, acaba de recibir o selo Biblioteca Escolar Solidaria polo seu traballo a prol da igualdade e a inclusión.

A Consellería de Educación, Universidade e Formación Profesional recoñeceu con este selo o traballo da comunidade educativa deste centro, e doutros catro na provincia, pola atención da súa biblioteca escolar ás necesidades de todos os seus integrantes no acceso ao coñecemento e que propician valores de xustiza e de solidariedade.

A distinción recoñece tamén a labor deste tipo de centros na compensación de desigualdades a través do aproveitamento de recursos e da aplicación de medidas concretas en favor da igualdade e da inclusión.

Ademais, a Consellería valorou a participación do alumnado voluntario e das familias colaboradoras da biblioteca nas labores de dinamización.

O centro recibirá un diploma e unha asignación de 1.500 euros quedeberá destinar a actividades da bilioteca escolar relacionadas coa difusión dos obxectivos da Axenda 2030 da ONU para o desenvolvemento sustentable.

Vista parcial do parque fluvial de Beche, en Abegondo

O Concello oferta actividades de lecer ao aire libre no parque fluvial de Beche O Concello ofrece préstamo gratuíto de bicicletas, kaiaks, e outras opcións, durante as fins de semana REDACCIÓN / Abegondo O Concello de Abegondo programa durante as fins de semana actividades de lecer ao aire libre no parque fluvial de Beche. As persoas que se acheguen á área recreativa do entorno do embalse poderán acceder ao préstamo gratuíto de bicicletas, kaiaks, raquetas de bádminton ou petanca, entre outras alternativas.

Non é preciso inscribirse previamente mais cómpre seguir as normas de seguridade e hixiene marcadas polos protocolos de protección fronte á Covid-19.

Os servizos prestaranse os sábados e os domingos en horario de 16.00 a 21.00 horas.

O Goberno Local lanzou este ano un plan de actividades de ocio deportivo e cultural que inclúe tamén a apertura da piscina municipal con limitacións de aforo e medidas de protección para os bañistas.

No aspecto cultural, a Aula Lúdica abriu as súas portas a principios de xullo como alternativa para favorecer a conciliación da vida familiar e laboral.

O horario da Aula Lúdica é de luns a venres de 8.30 a 14.30 horas e a súa programación inclúe actividades variadas como xogos ou talleres de diverso tipo que están orientados aos nenos e nenas do municipio cuxos proxenitores traballan.

C OIRÓS

A Asociación Fillos de Ois expón ata finais de agosto unha mostra de 230 fotos de casas antigas da parroquia REDACCIÓN / Coirós

O bar da Asociación Fillos de Ois acolle ata finais de agosto unha exposición fotográfica de casas antigas da parroquia de Santa María de Ois. As 230 instantáneas que se expoñen na sede de Fillos de Ois foron recopiladas polo veciño e investigador da historia local Francisco Pato quen durante meses indagou no Arquivo do Reino de Gali-

Unha das fotografías que pode verse na exposición

cia para obter a documentación que agora está á disposición de cantos se acheguen ao local.

O horario de visita da mostra é de 9.00 a 14.00 horas e

de 16.00 a 23.00 horas todos os días da semana. A exposición está organizada pola Asociación Fillos de Ois e conta tamén coa colaboración do Concello de Coirós.

COMARCA

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

23 Bc

B ER G ON D O

O Concello fomenta o ciclismo no municipio con rutas en bicicleta REDACCIÓN / Bergondo

A alcaldesa, Alejandra Pérez, visitou a Amelia Santiso no seu centenario

Amelia Santiso Valiño recibe unha homenaxe do Concello de Bergondo polo seu centenario REDACCIÓN / Bergondo Amelia Santiso Valiño, veciña de Moruxo, cumpriu o pasado 31 de xullo cen anos e nesta data tan significativa recibiu a visita da alcaldesa de Bergondo, Alejandra Pérez Máquez, e do concelleiro José Ramón Lorenzo Carou, en representación do goberno local bergondés.

Amelia Santiso recibiu da rexedora un ramo de flores e

unha bandexa de vidro como recordo do seu centenario.

Ten tres fillos, seis netos e bisnetos e goza de moi boa saúde. Na celebración do seu centenario estivo acompañada da súa irmá Herminia, que ten 95 anos, dos seus fillos, e tamén dunha veciña de 94 anos.

Amelia contoulle á alcaldesa que toma "moi poucas pastillas, nunca fun moito deso", díxolle.

Dúas rutas de ciclismo servirán para promocionar este deporte no concello de Bergondo. A primeira tivo lugar o 2 de agosto e a próxima está programada para o vindeiro 6 de setembro, de 10.00 a 11.00 horas cunha charla previa ás 9.30 horas.

"Bergondo en bici" é a proposta que o Concello lanzou aos veciños e veciñas de todas as idades para fomentar o uso da bicicleta por itinerarios que transcorren pola parroquia de Bergondo.

A iniciativa conta coa colaboración do clube ciclista local "Skapaos". O prazo de inscrición para participar na ruta do 6 de setembro está aberto ata o 20 de agosto.

Poderán participar persoas maiores de 8 anos e, no caso dos menores de idade, deberán inscribirse cun proxenitor ou titor. A actividade é exclusiva para persoas empadroadas no municipio.

A actividade desenvolverase seguindo as medidas de prevención contra a Covid-19 e é obrigatorio o uso do casco.

Bergondo aproba un suplemento de 1 millón de euros para axudas a pemes e mellora de camiños A partida destinada a empresas será de 192.000 euros e completa o programa PELReactiva da Deputación REDACCIÓN / Bergondo O Pleno bergondés aprobou, cos votos a favor do PSOE e de Alternativa dos Veciños e coa abstención do PP, un suplemento de crédito de un millón de euros que se destinará a axudas ás pemes, á mellora de camiños en todas as parroquias e á creación da rede de pluviais en Vilanova.

O orzamento destinado a axudas a pemes será de 192.000 euros e servirá para dotar de crédito a liña de axudas PELReactiva da Deputación da Coruña. Esta aportación municipal servirá para sufragar o 20% da cantidade que aportará o ente provincial aos municipios e para levar adiante un plan aínda máis ambicioso dotándoo de maior orzamento.

A liña de axudas a pemes q u e o g o b e r n o l o c a l l eva meses preparando para paliar

os efectos económicos da crise sanitaria da Covid-19 a g a rd o u á a p ro b a c i ó n n o Pleno da Deputación do programa provincial: "decidimos agardar para, seguindo as súas bases, facer unha proposta máis ambiciosa e non crear distintas liñas de subvencións que obrigasen aos veciños e veciñas a realizar difrentes trámites ou que non fosen compatibles", explicou a alcaldesa, Alejandra Pérez.

Por outro lado, do suplemento aprobado destinaranse case 800.000 euros para o proxecto de mellora de camiños en todas as parroquias. A actuación está valorada en case 840.000 euros e foi incluída no Plan Adicional da Deputación da Coruña.

Destinaranse tamén case 32.000 euros á creación dunha rede de recollida de augas pluviais no lugar de Vilanova.

MIÑO

Miño aproba a ordenanza que regula a taxa de aparcamento na zona ORA REDACCIÓN / Miño

O alcalde, Manuel Vázquez Faraldo, e o xefe territorial da Demarcación de Costas, Rafael Eimil, supervisaron a finalización dos traballos

Rematan as obras de Costas na praia da Ribeira REDACCIÓN / Miño As obras que a Demarcación de Costas executou na praia d a R i b e i ra a p e t i c i ó n d o goberno local miñense, remataron a mediados de xullo. Os traballos consistiron na reparación das cimentacións dos accesos ao paseo marítimo, danados polas erosións dos temporais do inverno e que produciran ocos nas bases das ramplas e dos muros.

O alcalde, Manuel Vázquez Faraldo, e o xefe da Demarcación de Costas, Rafael Eimil, visitaron o remate das obras, xunto ao enxeiro de Costas, Carlos Gil, a directora da obra, Noa González, e os concelleiros de Obras, Agustín Sanz, de praias, Elena Lage, e de Comunicación, Catalina Morado.

As obras foron executadas n u n p ra z o d u n m e s p o l a empresa Tragsa.

O Concello de Miño aprobou de forma definitiva a ordenanza que regula a taxa de aparcamento na zona ORA para dar resposta ás repetidas advertencias do Valedor do Pobo en 2015 para garantir un uso equitativo e moderado do denominado "triángulo" da praia Grande, tal e como explicou o alcalde, Manuel Vázquez Faraldo, O aparcamento nesta zona cobrarase ata o 15 de setembro en horario de 9.30 a 21.30 horas de luns a domingo. Os turismos pagarán 1 euro por estadías de 0 a 60 minutos ou fracción ata un máximo de 5 euros. Os autobuses, 2,50 euros ata 12 euros de máximo.

Os titulares de vehículos que trib u te n n o Co n ce l l o d e M i ñ o poderán obter a tarxeta de estacionamento por un prezo de 12 euros para cada tempada estival.

O rexedor incidiu en que "é inviable garantir que todos os vehículos con IVTM en Miño, 4.590, teñan praza de aparcamento nun espazo con aforo de 480 prazas", dixo.

O alcalde, Manuel Vázquez Faraldo, o concelleiro de obras, Agustín Sanz e directivos da A.D. Miño no campo de fútbol de Gallamonde

O campo de fútbol de Gallamonde estrea céspede REDACCIÓN / Miño A renovación do céspede do campo de fútbol de Gallamonde rematou a finais do pasado mes de xullo e a obra foi recepcionada xa polo Concello.

As obras consistiron na substitución da herba por céspede artificial de última xeración e o terreo de xogo xa está listo para o inicio da tempada.

O proxecto, financiado inte-

gramente pola Deputación da Coruña, iniciouse o pasado mes de maio e supón "unha revolución en canto a custos de mantemento, pero por fin podemos gozar en Miño dunha infraestrutura que levabamos moitos anos demandando", dixo o alcalde, Manuel Vázquez Faraldo, que visitou o campo xunto ao concelleiro de Obras, Agustín Sanz, e a varios membros da directiva da A.D. Miño.

24 Bc

DEPORTES

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

FÚTBOL

F Ú T B OL SAL A

O Betanzos CF perfila a plantilla de Preferente REDACCIÓN/ Deportes Descoñecendo aínda a data de inicio da competición, o Betanzos CF ultima os detalles na configuración da plantilla de corpo técnico e xogadores que iniciarán unha nova andaina do clube na Preferente Autonómica.

Confirmada a presenza no banquillo do adestrador Noé López, o resto do plantel técnico verase renovado por completo coa incorporación de Borja Señarís coma segundo adestador e Henrique Fidalgo como adestrador de porteiros. Nos dous casos trátase dunha volta á súa casa. Borja Señarís Prego é licenciado en CC do Deporte, adestrador de categorías inferiores e técnico deportivo e xa militara na tempada 2017/2018 como xogador do clube na Preferente Norte. Na súa etapa de futbolista militou no Ural, Bergantiños, Arteixo e Paiosaco acabando a súa etapa como futbolista no Betanzos onde empeza tamén a súa aventura nun corpo técnico en categoría senior.

No caso de Henrique Fidalgo Méndez (Betanzos, 1996) foi xogador nas categorías inferiores do Betanzos CF ata que deu o salto á

canteira do Racing Club de Ferrol para xogar en xuvenís e realizar adestramentos co primeiro equipo de 2ª B. Unha vez acabada a etapa no club departamental pasou polo At Riveira de Preferente Norte, Vizoño SD ou Eume Deportivo e recentemente o Xuventude de Crendes CF onde acadou o ascenso a Primeira Galicia quedando o seu equipo campión do grupo 1 de Segunda Galicia.

No capítulo de altas de xogadores á xa anunciada de Toni Ínsua únense as do dianteiro Kevin Caicedo e a do central Miguel Arejuela. Kevin Stiven Caicedo Sinistra (Colombia, 1996) é un xogador polivalente que pode desenvolverse en varias posicións de ataque, con gran vocación e implicación tanto ofensiva como defensiva. Internacional Sub 17 con Colombia desenvolveu parte da súa carreira na Terceira División en equipos coma Ordes, Somozas ou Mugardos. Na actualidade atopábase xogando na disciplina do CD Narón de Primeira Galicia onde foi o máximo goleador do seu equipo con 14 goles, estando entre os máximos realizadores da categoría.

Miguel Arejula Elias (Logroño, 2000) procede da canteira do Ural CF e na pasada tempada xogou no

Silva SD. É un central que pode ocupar tamén a posición de lateral e que afronta coa máxima predisposición e compromiso este novo paso na súa carreira deportiva.

No capítulo de baixas, non continuarán Dani Bea, Jesús Jurado, Rebolo, Andrés, Cristian Álvarez, Fran (segundo adestrador) e Enrique Iglesias (adestrador de porteiros) aos que o Betanzos CF amosa o seu agradecemento público polo traballo e implicación.

Os adestramentos do primeiro equipo están planificados para que se inicien o 24 de agosto, pendentes das resolucións da Real Federación Galega respecto aos protocolos de inicio tanto dos adestramentos coma da competición.

Categorías base Polo que se refiere ás categorías inferiores na primeira quincena de agosto permanecerá aberto o prazo de inscripción e reserva de praza desde biberóns (nados en 2015 e 2016) ata xuvenil (nados en 2002, 2003 e 2004).

Pódese obter máis información dirixindo un correo electrónico á dirección betanzoscf@gmail.com.

O Troula FS planifica a volta á competición Está confirmada a renovación da totalidade do corpo técnico e algunhas incorporacións á plantilla REDACCIÓN/ Deportes Coa vista posta no 31 de agosto, data inicialmente fixada para a volta oficial aos adestramentos, o Troula FS concentra os esforzos neste verán atípico, en pechar a plantilla da temporada 2020/2021.

Está confirmada a renovación de todo o corpo técnico integrado por Gabi Bas como primeiro adestrador, Esteban Carro como segundo adestrador e Alberto Rincón como delegado.

No plantel de xogadores está asegurada a presenza dos dous porteiros, Sergio e Alfonso, así como as de Cachaza, Carlos, Alfonsito, Fredy, Miguel, Pablo Martínez, Óliver, Pablo García e Santi.

O capítulo de incorporacións de momento ten a volta ao equipo de Brais Sueiro, xogador formado nas categorías inferiores do clube, estando en

conversas con outros xogadores pero pendentes de pechar detalles da súa incorporación.

Equipo feminino Polo que se refire ao primeiro equipo femenino confirmouse a presenza no banquillo, unha temporada mais, de Javier Martínez Valiño "Arume" e renovaron o compromiso co clube as xogadoras Aldara, Estefanía, Anabel, Lucía, Oli, Olaya, Mayra e Andrea Amil.

Na parcela do feminino o clube está en conversas co Viaxes Amarellle FSF, recén ascendido a Primera División Nacional Femenina de fútbol sala, para asinar un interesante acordo de colaboración e continuar coa promoción do deporte feminino, unha aposta que o Troula FS fixo xa hai tempo e na que foi pioneiro a nivel comarcal.

G OL F

T A E KWON DO

O Han's Horang-i de Betanzos participa con éxito en varios campionatos online REDACCIÓN/ Deportes O Clube Han's Horang-i de Betanzos continúa activo en campionatos online e seguen adestrando e preparándose para novos retos. Nesta ocasión xunto ao equipo "World Ichthus Taekwondo Team" Unha das probas nas que participou foi o "Online World Team Poomsae Championship" que se desenvolveu en Estados Unidos desde o 22 de xuño ata o 4 de xullo. Na proba participaron os mellores equipos estadounidenses e doutros países.

Os betanceiros obtiveron seis medallas, cinco de ouro e unha de bronce. Conseguiron o ouro: o equipo do que formaba parte Ana Llin Shin Veiga; o equipo de Ana Llin e Begoña Veiga Rodríguez; o de Seung Han Shin Jang e Vladimir Zapparov; e o de Samuel Crespo Valiño. O equipo do que formaba parte Jessy Sun Shin Veiga obtivo a medalla de bronce.

Ademais, no mes de xullo parti-

ciparon no Open de Oceanía, unha proba de alto nivel con competidores de diferentes países. O Han's Horang-i participou con seis competidores e xunto ao equipo "World Ichthus Taekwondo Team".

Samuel Crespo Valiño conseguiu a medalla de ouro en categoría "kids 9-11 años male-Color Belt".

Seung Han Shin Jang foi bronce en categoría "under 50 maleblack belt".

Ademais, Ana Llin Shin Veiga e Vegoña Veiga Rodríguez obtiveron un sétimo posto nas súas respectivas categorías. Jessy Sun Shin Veiga quedou no 16 posto da súa categoría.

O clube amosou a súa satisfacción con estes resultados "a clasificación é moi boa por ser un campionato con árbitros mundiais e a participación cos competidores dun nivel altísimo", dixeron.

Ademais, comentaron que "a participación online é unha experiencia nova pero axúdanos a manternos no noso nivel e superándoo campionato tras campionato".

Antón Pérez Medín recibe o premio de campión galego handicap sub 18

O mozo betanceiro Antón Pérez Medín proclamouse Campión Galego Handicap Sub 18 REDACCIÓN/ Deportes O mozo betanceiro Antón Pérez Medín, aos seus 14 anos, acaba de proclamarse Campión Galego Handicap Sub 18 no Campionato Galego Absoluto que se disputou o pasado 26 de xullo no Hércules Club de Golf de Larín, en Arteixo.

Na proba participaron os cen mellores xogadores de golf de Galicia. Ademais do título conse-

guido, Antón Pérez clasificouse no posto número 29 da clasificación absoluta scracht e cuarto clasificado de segunda categoría.

Esta era a primeira vez que o mozo betanceiro participaba neste campionato que se celebra en tres voltas de competición a 18 buratos cada unha delas e desde barras brancas cun corte para a xornada final dos 60 mellores

PUBLICIDADE

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

25 B c

26 Bc

COLABORACIÓNS

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

C

Somos Viajo Como Quiero, una pareja formada por una betanceira y un catalán de adopción a los que les apasiona viajar por encima de todo.

En esta sección os contaremos curiosidades, anécdotas y experiencias vividas durante nuestros viajes que esperamos os gusten. Si te quedas con ganas de más puedes encontrarnos en: www.viajocomoquiero.com

uando muchas veces nos preguntan ¿cuál ha sido la mejor experiencia que habéis vivido en vuestros viajes? Muchos momentos se nos pasan por la cabeza, pero solo uno se repite: nadar con el tiburón ballena.

Cuando fuimos a la Riviera Maya (México) tuvimos la gran suerte de coincidir con el periodo en el que el tiburón ballena se acerca a estas costas para alimentarse. Cuando nos enteramos de esto, tuvimos claro que queríamos vivir la experiencia de nadar a su lado.

Desgraciadamente no es una aventura apta para todo el mundo, además de estar en buena condición física y saber nadar correctamente, no debes padecer enfermedades cardíacas. El impacto que provoca estar a dos metros de distancia de un animal tan impresionante eleva de una forma exagerada los niveles de adrenalina, te acelera el corazón y lleva a tu cuerpo al límite.

El tiburón ballena es el pez más grande del mundo, suele medir

[@viajocomoquiero]

Isaac nadando junto al tiburón ballena. FOTO @viajocomoquiero unos 12m de longitud y pesar más de 21 Tn. Aunque su nombre pueda hacerte pensar que es un animal peligroso, se alimenta principalmente de fitoplancton y krill. Normalmente, el tiburón ballena viaja en solitario, pero si encuentra grandes bancos de alimentos pueden llegar a juntarse varios ejemplares en la misma zona.

Nosotros tuvimos la suerte de

ver al menos 10 tiburones ballena reunidos junto con varias mantas raya diablo, una imagen que, sumada a los nervios del momento, hicieron que lágrimas de emoción brotaran de nuestros ojos. Los segundos antes de saltar al agua fueron de absoluta atención y concentración. Solamente teníamos en la cabeza nadar a toda velocidad para poder estar el máxi-

mo tiempo posible nadando al lado de este maravilloso animal. No nos permitimos pensar en nada más, ya que, si reflexionábamos sobre los posibles riesgos de la situación, podíamos echarnos atrás en el último momento.

Nos encontrábamos a 3 horas de distancia de la costa, con una profundidad de 3000m y habíamos decidido no usar el chaleco salvavidas para poder nadar más rápido. Muchas personas en este momento de la excursión deciden echarse atrás. Pero cuando nos encontramos cara a cara con el tiburón ballena y le miramos a los ojos, todo eso se esfumó de nuestra mente y tuvimos una mezcla de sentimientos indescriptibles: admiración por lo asombrosa que es la naturaleza al crear animales tan espectaculares y bellos como este, a g ra d e c i m i e n to p o r e s t a r viviendo ese momento tan único, emoción, excitación, relajación, paz interior… Sin duda, esa ha sido la mejor experiencia de nuestra vida y que recomendamos vivir.

EL CORAZÓN EN UN PUÑO M

e sitúo en el contexto de un mundo envuelto e n e l p a ra d i g m a d e l miedo al virus, como si de una película de ciencia-ficción se tratara, observo como nos movemos inquietos y desorientados ante lo que puede ser el futuro de la humanidad, vivir siempre en medio de plagas que ataquen nuestro cuerpo y nuestra forma de vida, que no era otra que la total libertad de movimientos sin temor a lo que pueda ocurrir a nuestro alrededor.

Con el corazón en un puño, seguimos queriendo recuperar nuestro estatus de libertad sin restricciones a nuestro día a día, sin darnos cuenta de que jamás ya nada volverá a ser igual.

Podremos seguir viviendo, pero con miedo a la pandemia, a esta o a otra. Podremos movernos de un lado a otro, pero adaptándonos a una serie de normas que de nosotros mismos depende-

rá aceptarlas o no, y, como bien todos sabemos, cuando la situación se generaliza y afecta a toda la sociedad, habrá que admitir nuevas formas para poder estar en esa marabunta de humanos que no es otra que la movilidad sin límites.

Por otra parte, ¿qué sería de nosotros sin poder ir de Betanzos a Barcelona, o de Valencia a Lugo o de cualquier lugar a otro lugar?

Perderíamos la máxima que teníamos en mente, “sentirnos imparables y amos de lo que realmente no somos, que no es otro que nuestro destino”. Que el destino nos lo marque un simple virus es algo que aún hoy no llegamos a comprender, el tiempo nos dirá si somos capaces de ver la seriedad de toda esta nueva coyuntura de vida.

Por otra parte, la inconsciencia de algunos marcará el devenir de otros. Vemos con estupor, miedo y enfa-

do el pasotismo de muchas personas que, lejos de tomarse en serio la época de alarma sanitaria, en la que aún estamos, y seguiremos, se muestran incapaces de un mínimo de civismo que los lleve a actuar de una forma adecuada ante lo que es un nuevo contacto entre humanos.

Quisiera dirigirme a los jóvenes, a algunos de ellos, que miran para otro lado y pasan de esgrimir dentro de una realidad adecuada el momento que les ha tocado vivir. Ahora ya no es quedarse en casa, es salir y vivir, pero dentro de esas normas que nos pueden ayudar a seguir en libertad.

Que no piensen que esto no va con ellos, que no crean que una mala decisión de un día no les va a afectar, lo hará y podrá marcar sus futuros mucho más de lo que puedan creer a h o ra m i s m o. D e s d e m i situación de hombre mayor

y muy cansado, los animo a ser coherentes y jóvenes al mismo tiempo.

Por otro lado tenemos a una buena parte de adultos que también se creen que esto es algo de lo que pueden escapar sin verse de una forma u otra afectados, incumplen todas las normas que puedan existir, y todas [DOMINGO JUAN PRESAS FUENTES] les suenan a tonterías, hasta que un buen día se encuen"La inconsciencia de tran en la puerta del hospialgunos marcará el tal esperando a que les devenir de otros. digan si ese virus está dentro de su cuerpo.

Vemos con estupor, Definitivamente me coormiedo y enfado el dino con la línea de investipasotismo de muchas gadores y médicos, que sin personas que se saber mucho de toda esta muestran incapaces enfermedad, nos muestran las pautas que debemos llede actuar de forma var en nuestras vidas, lo adecuada ante lo que hacen a sabiendas de que es un nuevo contacto se pueden equivocar, pero entre humanos" tengo la certeza de que siempre con esa máxima de supervivencia del ser humano y su libertad para poder Con el CORAZÓN EN UN PUÑO, seguiré viviendo. vivir.

ESPECIALISTAS

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

ÓP T I C A

Tiempo de mascarillas

Hace tan solo unos meses, nadie podía predecir que en estos tiempos íbamos a ser todos expertos en mascarillas…. Pero es lo que nos ha tocado, y hay que llevarlo de la mejor forma posible. Por eso vamos a daros algunos consejos para prevenir los posibles problemas de la piel asociados al uso continuado de mascarillas, y reducir las consecuencias que el uso de mascarillas puede provocar en la piel.

Por tanto hay que intentar mantener la piel lo más sana posible y seguir aplicando los tratamientos como si no la lleváramos puesta.

La limpieza de la piel debe de ser aún más concienzuda, e incluso hay quien necesita limpiar su piel hasta 3 veces al día, porque debajo de las mascarillas se generan muchas células muertas que debemos retirar. Además, la mascarilla hace que la piel se deshidrate mucho, por tanto debemos de aplicar también a diario nuestra crema hidratante, y por la noche, tras la limpieza, es posible que además de la crema necesitemos un sérum o incluso una crema nutritiva.

En caso de dermatitis puede ser también necesario el uso de cremas emolientes.

También es importante mantener la aplicación de la protección solar, primero porque no es bueno perder la rutina y las buenas costumbres y, segundo, porque si nos sentamos por ejemplo en una terraza, tendremos la piel muy expuesta al retirarnos la mascarilla.

Resumiendo, la limpieza y la hidratación continuada constituyen los elementos clave para cuidar la piel ante el uso continuado de mascarillas, y la hidratación debe realizarse de forma rutinaria con cremas adaptadas a nuestro tipo de piel.

Como en verano hay muchos eventos, algunos nos planteamos si maquillarnos o no, porque la mitad del maquillaje se nos va a quedar “pegado” a la mascarilla.

Mi recomendación es maquillarse como si no la fuéramos a llevar, incluso pintar los labios. Lo ideal es utilizar barras de labios permanentes, y, para fijar el maquillaje, lo ideal es aplicar al final una

bruma de agua termal. También hay unas brochas con maquillaje (y con protección solar), que abultan poco más que un bolígrafo, y las podemos llevar incluso en los mini bolsos de fiesta para podernos retocar incluso sin tocarnos la cara con las manos. Y si nos da grima ponernos una mascarilla manchada de maquillaje, tendremos que llevar una de repuesto.

Algo importante… ¿qué hacer con la mascarilla cuando la retiramos para comer, o para tomar algo?

Pues la verdad he visto de todo, de muñequera, en el codo, encima de la mesa, doblarla y al bolsillo…. pues bien, lo mejor es doblarla longitudinalmente y meterla en un sobre de papel (este sobre ha de ser de un solo uso) o en una bolsita de plástico o de tela, también hay ahora porta mascarillas de varios tipos, y de varios tamaños que resultan muy higiénicos.

En cuanto a las mascarillas, las hay que admiten 25 lavados, otras 60 lavados, otras son con filtros desechables, y otras son de un solo uso.

Dado el precio que tienen, muchos reutilizamos las de un solo uso, tanto las FFP2 como las higiénicas, lo ideal es para poder reutilizarlas, rociarlas con una solución hidroalcohólica (mejor en spray) tanto por dentro como por fuera, y dejarlas airear al menos 10 minutos, seguramente vayan perdiendo eficacia de filtración, y se conviertan solo en “tapabocas”, pero si TODOS la llevamos, el riesgo de contagios disminuirá muchísimo.

Y en cuanto a las mascarillas lavables, al adquirirlas hay que comprobar que sean homologadas y tengan número de certificado, con lo que nos aseguramos que cumplen la normativa, porque algunas son simples telas, que no tienen ninguna capacidad de filtración de aerosoles ni de partículas.

Este es un verano especial para los ojos, pues al calor, al aire acondicionado, al uso de ordenadores y dispositivos digitales, a la sal o al cloro, se le une el uso obligatorio de la mascarilla.

Las mascarillas hacen que el aire de la respiración salga por su parte superior, lo que conlleva que los ojos se sequen mucho.

Además, al no poder tocarse la cara, se incrementa la sensación

NRS: C-15-003877

NRS: C-15-001621

Corresponsable de la Unidad de Oftalmología Pediátrica y Estrabología del Complexo Hospitalario Universitario de A Coruña (CHUAC) Oftalmología general Cirugía de catarata sin ingreso Cirugía endoscópica vía lagrimal

Podología general helomas, hiperqueratosis, papilomas...

Pie diabético Estudio informatizado de la pisada Ortonixia (Correctores ungueales)

C/ Pintor Seijo Rubio, Portal 4-6 escalera 6 1º B 15300 Betanzos · 981 77 49 26

de picor y molestia. Para aliviarlos, lo mejor son las gotas hidratantes o los spray de uso ocular, pues con ellos ni siquiera necesitas tocarte el párpado para aplicarlas, basta con una pulverización para sentir un gran alivio y frescor.

La limpieza ocular también es muy recomendable. Si pasamos muchas horas al aire libre o si estamos en lugares cerrados con aire acondicionado, a nuestros ojos les viene muy bien darse un baño al final del día, con un baño ocular que respete el ph y la tonicidad de la lágrima, además si lleva ácido hialurónico también aportará hidratación a nuestros ojos.

Y para terminar, como resumen, algunos consejos que puedes seguir: - Beber abundante agua - Limpiar la piel al menos 2 veces al día - Hidratar la piel a menudo - Mantener la piel seca, retirar a menudo el sudor - A ser posible, retirar la mascarilla cada 3-4 horas y limpiar, o al menos rehidratar la piel antes de volver a ponerla - Aplicar brumas o lociones refrescantes tipo el agua termal (y mejor si la hemos mantenido en la nevera) - Aplicar crema o vaselina en la zona que rodea a las orejas, ya que son también unas grandes “sufridoras”. Si la mascarilla se hace insoportable, también se puede recurrir a los “salva orejas” - Si aparecen lesiones cutáneas importantes, consulta a un especialista - Hidrata tus ojos

Y, sobre todo, no tires la mascarilla donde no debes, trátala como material sanitario, que ya hemos visto cuantas han llegado al mar…

Dolores musculares, articulares, de espalda, de cabeza Problemas mandibulares Traumatismos Lesiones deportivas Problemas posturales Problemas viscerales relacionados con alteraciones mecánicas Problemas circulatorios Bebés (cólicos, plagiocefalias, …)

C-15-004238

Lo más importante es mantener la rutina diaria y no pensar que por llevar media cara tapada podemos ahorrarnos la mitad de la crema. Con las mascarillas estamos aportando una humedad excesiva a nuestra piel, y lo que desprendemos es vapor de agua.

El sudor bajo las mascarillas, la presión sobre determinados puntos de la cara como nariz, mejillas, orejas… son factores que pueden agredir a la piel y provocar la aparición de sarpullidos, picores, erupciones… o agravar problemas ya existentes como son las manchas, la rosácea o el acné, y no olvidemos los herpes labiales o los labios resecos.

Mª Vanessa Vara Fernández PODÓLOGO

José María Carnero López OFTALMÓLOGO

María Luisa Pérez Iglesias · Óptica, Herboristería, Parafarmacia Selgas

27 Bc

FÁCIL APARCAMIENTO · HORARIO FLEXIBLE

CITA PREVIA C/Brea 34, Edif. Trasdoval Bajo GUÍSAMO (BERGONDO)

628 44 09 77 www.rubalfisioterapia.es

28 Bc

ESPECIALISTAS

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

CLÍNICA KOREA HAN P R E V I A

SALUD

Dirección: Calle Rollo, Nº 27 - 1º 15300 Betanzos Teléfonos: 690039333 / 646390497

C I T A

Antonio Asensi Pernas · Médico de Familia del Centro de Salud de Betanzos

ACUPUNTURA - MASAJE

CLÍNICA PODOLÓXICA

Laura María Pita Paz Colegiado nº743

CALLOS · DUREZAS PÉ DIABÉTICO UÑA ENCARNADA...

981 775 163 (CONSULTA PREVIA CITA)

C/Rollo, 3-1º Izda.

15300 Betanzos

info@ibogar.es

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental

PARDELLAS Nº de colexiados: 15001293 e 15001602 Nº de rexistro sanitario: C-15-001500

Tratamento integral da túa boca coa última tecnoloxía: ORTOPANTOMOGRAFÍA DIXITAL Especialistas en ciruxía e implantes cos tratamentos máis novedosos Arreglamos a rotura da súa prótesis nunha hora Financiación inmediata a su medida sen intereses

Pida a súa cita no 981 77 13 26 Rúa Caneiros, 3 baixo dereita Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

Clínica Dental Pardellas

La de sfo restac ión co nst an te, la invasión de los hábitats de vida silvestre, la ag ric ult ura inten siva o la co nta mi na ción de la industria emitiendo gases con efecto invernadero, alteran el necesario equilibrio de nuestra naturaleza.

Por poner un ejemplo, China durante el confinamiento en tres semanas redujo sus em isio ne s de CO 2 en nada menos que 150 millones de ton ela da s, el eq uiva len te a los qu e em ite en un añ o la ciu da d de Nu ev a York.

La crisis que nos ha dejado esta pandemia tiene un origen medioambiental por la sobreexplotación de la biodiversidad y la modificación de las diferentes estructuras de la población de vida silvestre.

El hombre es naturaleza porque desde la comida, la ropa o el aire que respira procede de la naturaleza o de materias primas procedentes de ella. Con nuestros comportamientos cons u m i e n d o l o s re c u r s o s naturales de forma tan vertiginosa sin dar tiempo para su regeneración ponemos en peligro la naturaleza, siendo imposible recuperar el ecosistema.

Es evidente la duplicación de la población mundial en los últimos 50 años con un crecimiento sin precedentes de la economía y el comercio mundial favorecidos por la globalización.

Esta situación explica que los recursos de nuestro planeta cada vez van a ser más insuficientes y en muchas especies en riesgo de extinción. Según el Global Footprint Network la población mundial consume 1,75 planetas cada año.

ECOSISTEMAS SALUDABLES FRENTE A LOS VIRUS Un 60% las enfermedades infecciosas son zoonóticas: de transmisión animal a persona según datos del Programa de las Naciones

Unidas para el medio ambiente.

C i e n t í f i c a m e n te s e h a demostrado la protección que nos ofrece la biodiversidad de barrera para la zoonosis por los efectos de dilución de la carga vírica así como de amortiguación del contagio. Cuanto más biodiverso sea un ecosistema será mucho más difícil la rápida propagación de un patógeno.

El SARS-CoV-2 que se atribuyó a la caza y tráfico ilegal de murciélagos y pangolín, cuando están sanos, la carga vírica es mínima.

La vacuna para el COVID 19 es una urgencia, pero no será suficiente para afrontar la crisis, si no va acompañada de otras medidas como reconsiderar la biodiversidad por su importante y necesario papel de protección. Los expertos recomiendan que debemos rodearnos de ecosistemas saludables para protegernos de nuevos virus Por eso, la vuelta a la nueva normalidad debe ser una oportunidad para un cambio de vida y un modelo económico sostenible que proteja el ecosistema e invierta el cambio climático.

ESPECIALISTAS

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

CLINICA DENTAL Mª. del Pilar Viqueira Amor

MA S C O TA S Mar Outerelo Salorio · CocoDiseño - www.cocodiseno.es Hola, me llamo Garfield y soy el gato de CocoDiseño. Hace unos meses os conté algunos de los alimentos que los gatos no debemos comer porque nos hacen daño. Hoy os hablaré de algunas plantas que pueden resultar muy dañinas para nosotros.

Médico Estomatólogo - Dentista Coleg. nº 372

C/Dr. José Fariña, 2 - 2º B - Telf. 981 77 31 08 · BETANZOS

ALGUNAS PLANTAS TÓXICAS PARA TU GATO Los gatos necesitamos purgarnos para expulsar las bolas de pelo. Como bien sabéis, estas se generan por el cotidiano acicalamiento e higiene que mantenemos.

En casa, a veces, tenéis plantas que no deberiamos de ingerir porque nos envenenaríamos.

Lo ideal sería tener en una maceta plantada hierba específica para gato y, si no es posible, incorporar en nuestra dieta algún pienso especifico para las bolas de pelo.

PLANTAS TÓXICAS EN EL HOGAR A continuación os indico una lista de algunas plantas dañinas para nosotros: LA FLOR DE PASCUA. Muy típica de la navidad, es una planta que resulta venenosa en su totalidad. Si comemos o mordisqueamos cualquiera de sus partes, podemos vernos muy afectados.

El látex en su interior produce irritaciones en la piel y ojos, comezón y ampollas, mientras que si consumimos la planta podemos experimentar diarrea, vómito, dolor abdominal y daños en las mucosas. Lo mejor es mantenerla fuera de nuestro alcance para no correr riesgos.

LA AZALEA le da un enorme toque de color y vida a nuestra casa, pero resulta muy tóxica para nosotros, conduciendo incluso a la muerte en casos de intoxicación severa. Si la comemos sus síntomas son vómitos, diarrea, salivación excesiva, hipertensión y coma.

LAS BEGONIAS son muy atractivas, pero debéis mantenerlas alejadas, pues al probarlas experimentaremos sensación de ardor e irritación en la boca y lengua, dificultad para tragar y vómitos.

LA DIFENBAQUIA es un clásico en muchos hogares, el látex que circula por su interior es muy tóxico, pero dado que los síntomas se producen apenas comenzamos a comer la planta, es muy normal que dejemos de ingerirla. Al contacto puede producir irritaciones en la piel, inflamación y ampollas.

S i s e i n g i e re s e n t i re m o s dolor y ardor en la boca, inflamación en la garganta y el estómago, dificultad para tragar, vómitos y dificultad respiratoria.

LAS HORTENSIAS son algunas de las plantas más comunes de los jardines, pero también son de las más peligrosas. Los gatos que ingieran algunas de sus hojas o flores pueden sufrir diarreas, vómitos, temblores o malestar general.

ALOE VERA. aunque tiene muchos beneficios para la salud de los humanos, para nosotros es todo lo contrario. Lo mejor es mantener fuera del alcance de vuestros perros y gatos esta planta q u e r e s u l t a t óx i c a p a r a ambos. Su ingesta puede provocar vómitos, espasmos, depresión y cambios en el color de la orina.

HIEDRA. Una planta muy típica en las fachadas de las casas pero que para noso-

tros perros y gatos es especialmente tóxica en todas sus partes, sobre todo en sus frutos. El contacto directo con la hiedra puede provocar dermatitis con irritaciones y erupciones cutáneas debido a los pelos que recubren la planta y al jugo de su interior.

Los síntomas si se ingiere son mucho peores: trastornos gastrointestinales, fiebre, disminución de la frecuencia cardiaca, espasmos musculares o incluso el coma. En casos muy extremos se puede llegar hasta la muerte por asfixia con parada respiratoria.

PRECAUCIONES Son muchas las razones por las que nosotros podemos acabar mordisqueando una de estas plantas que tengáis en casa o en el jardín: Por curiosidad, por estrés, para purgarnos o simplemente por puro aburrimiento. Tened mucho cuidado y ante la duda de si nos hemos comido alguna, consultad con nuestro veterinario.

Recuerda que los gatos requerimos unos cuidados y una dieta específica por nuestra condición de felino.

Ello no implica que no seamos un miembro más de tu familia con unas necesidades especiales.

SE QUERE ANUNCIARSE NA SECCIÓN DE

CLINICA DENTAL

Dr. Enrique Núñez Núñez MÉDICO ESTOMATÓLOGO

Pza. Hnos. García Naveira, 7-2º - Telf. 981 774281-BETANZOS Telf. 981 673008 - SAN TIRSO - Abegondo

29 B c

GUÍA DE SAÚDE CHAME AO

981 77 45 74

30 Bc

OPINIÓN

PULSO

BETANZOS e a súa comarca · Agosto 2020

de

ece aos partidos "Betanzos e a súa comarca" ofr ión Municipal este que forman parte da Corporac s op inió ns sob re esp azo pa ra exp res are n as súa como é neste caso, temas propostos polo xornal ou, que cada un dos sobre cuestións de actualidade grupos considere de interese.

opinión

POLÍTICO

"Betanzos e a súa comarca" non se responsabiliza das opinións manifestadas polos partidos políticos nesta sección Foi unha decisión difícil de tomar, pero cremos, sinceiramente que é a mellor, nestes momentos, por responsabilidade. Este ano non haberá festas o cal afecta, de forma especial, ao lanzamento do globo e ás xiras aos Caneiros. Tampouco se celebrarán verbenas nin concertos.

Dende o grupo municipal socialista, en consenso con outras formacións, decidimos tomar este camiño atendendo a razóns de seguridade pola Covid-19 e a imposibilidade de poder celebrar eventos que xeren aglomeracións ou concentracións de persoas.

Foi unha decisión difícil, pero cremos que responsable, despois de valorar a situación. Non podemos arrisNON HABERÁ FESTAS, carnos, a seguridade das persoas está por POR RESPONSABILIDADE encima de calquera outra cuestión.

Sabemos a importancia que teñen as festas, pero non podemos poñer en risco a saúde dos betanceiros e betanceiras A actividade cultural manterase durante este mes de agosto e reducirase a pequenas actividades culturais con aforo limitado. Aínda que a decisión de suspender os concertos, verbenas ou Os Caneiros estaba máis ou menos clara desde hai unhas semanas, pospúxose a decisión definitiva sobre a suspensión ou non do globo en función de como poderían ir desenvolvendo os acontecementos na desescalada.

Con todo, entendemos que do mesmo xeito que para o resto das festas, por responsabilidade e para garantir seguridade, é imposible garantir a seguridade e a distancia social na praza. Tentamos alongar tomar esta decisión pero, ao final, é a única que podemos tomar. Era algo co que contabamos nas últimas semanas pero sempre quedaba un halo de esperanza. Aínda que reducísemos o aforo da praza e fixésemos restricións nos accesos, aínda así, entendemos que non é posible garantir plenamente a seguridade nin evitar o efecto chamada.

Baralláronse outras alternativas para conmemorar o lanzamento do globo que, con todo, descartáronse. A proxección, por exemplo, do globo tipo “mapping” nun punto que se puidese ver desde varias zonas de Betanzos. Falamos con varias empresas, pero é algo a día de hoxe tecnicamente imposible de realizar cuns resultados óptimos. Outra vía, proposta por algúns veciños e veciñas, que tamén contemplabamos nós, era a solta de globos biodegrables coa imaxe do Globo de Betanzos, pero non era unha boa opción desde o punto de vista de protección ambiental, a pesar de que vimos varias alternativas. Ningunha delas convenceunos.

O mesmo para Os Caneiros. Non haberá dispositivos de seguridade. O campo dos Caneiros permanecerá pechado e, polo tanto, apelamos á responsabilidade e ao sentidiño dos e das betanceiros e betanceiras para que este ano, desgraciadamente, non se despracen.

Xa haberá tempo nos anos vindeiros de celebrar esta centenaria romaría e para volver a ver o Globo na Praza. Seguro. E por iso agora toca tomar estas medidas.

A Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos Centro Comercial Aberto representa, xestiona, promociona e defende os intereses do comercio e das empresas de Betanzos.

ACEBE CCA Unha infraestrutura creada e en constante evolución. Un equipo técnico e humano con formación e experiencia. O vínculo de unión entre o sector comercial e empresarial de Betanzos e as institucións locais, provinciais e autonómicas.

Gracias, Gracias, Gracias, a los 3.169 vecinos y vecinas que el 12 de julio apoyasteis a nuestra candidatura al Parlamento de Galicia. Con un 49,57 % de los votos, el Partido Popular alcanza un techo electoral histórico en nuestro municipio, casi medio punto porcentual más que la media de la provincia y algo más de un punto y medio, con respecto al porcentaje obtenido en Galicia. Este resultado se debe al reconocimiento de la mayoría de los gallegos y gallegas al trabajo de Núñez Feijóo, al GRACIAS, GRA- frente de la Xunta de Galicia.

CIAS, GRACIAS Y En el Partido Popular creemos que este apoyo mayoritario en GRACIAS Galicia, en la provincia de la Coruña y en Betanzos, se ha fraguado, entre otros motivos, empujado por la capacidad de Alberto Núñez Feijóo para propiciar grandes consensos en torno a los grandes cuestiones políticas que importan y mucho a Galicia. Conseguir el reconocimiento de la mayoría a la acción política la Xunta, es una gran satisfacción para todos los que defendemos los valores e ideas que representa el PP. El Partido Popular de Betanzos tiene un capital político atesorado durante años de trabajo y dedicación de sus afiliados y simpatizantes hacia los vecinos. Trabajo, del que nos sentimos orgullosos. Al igual, estamos orgullosos de cada una de las personas que en estos años ha participado de este proyecto común y lleno de ilusión, en el que todos tenemos algo que decir.

Así, en este momento, difícil por las circunstancias sanitarias que estamos atravesando, hacemos un llamamiento a todas las personas que nos han apoyado, para pensar en Betanzos, para aportar ideas, para sugerir medidas a tomar, iniciativas públicas y privadas que contribuyan a salir lo mejor posible de esta situación.

La suma de esfuerzos individuales, que necesariamente ha de converger en la consecución de grandes logros para Betanzos.

A los vecinos que prefirieron a otras opciones políticas, les agradecemos también su participación en las elecciones del 12 J. Les animamos a seguir contribuyendo con su voto al presente y futuro de Betanzos y Galicia. A esos vecinos y vecinas, que también cuentan y son importantes para nosotros, los invitamos a conocernos con cercanía. Entre todos conseguiremos un futuro esperanzador para Betanzos. Un futuro, que entre todos los betanceiros y bentanceiras estamos construyendo cada día.

FAITE SOCIO por só 15€/mes

981 77 45 74 Tickets de aparcamento con descontos para soci@s no parking de Betanzos.

Cursos de formación para @s nos@s asociad@s a través da Cámara de Comercio.

Posibilidade de promoción a través das nosas RRSS, a nosa web e outros medios.

www.comerciodebetanzos.com

Estamos a vivir a primeira pandemia do século XXI e, obviamente, non estabamos preparadas para encarar unha crise sanitaria desta categoría.

A pesar da dureza do confinamento e das medidas que nos vimos obrigadas a adoptar, fúmonos habituado aos poucos a todo o que leva consigo esta “nova normalidade” e demos entre todas unha auténtica lección de saber estar e de espírito de superación.

COVID, APLAU- No entanto, semella que o goberSOS E RECORTES no galego non tirou ningunha aprendizaxe desta situación. Se EN SANIDADE algo aprendemos nesta crise foi a importancia da sanidade pública, que cómpre respectar, dignificar e fortalecer. Porén, chega o verán e os recortes volven á sanidade no seu conxunto e aos centros de saúde das Mariñas en particular.

Nestas semanas lemos na prensa algunhas das primeiras medidas do goberno da Xunta de Galiza logo das eleccións do 12 de xullo encamiñadas a recortar os servizos sanitarios. Na nosa comarca, xa mermada na atención primaria desde hai anos, seguen sen cubrirse as vacacións nos centros de saúde -como xa denunciamos desde o BNG no ambulatorio de Oza e de Cesuras- e segue sen recuperarse a axenda de atención médica á cidadanía. Isto implica que non se realicen as revisións de pediatría con normalidade, que non se faga un seguimento presencial dos enfermos crónicos ou que se siga a ter dificultade para conseguir citas presenciais.

A sociedade galega e betanceira deben pronunciarse contra estes recortes e exixir unha atención sanitaria de calidade. Son moitos os anos que desde o BNG levamos a loitar para que a Xunta de Galiza dote o Centro de Especialidades da nosa localidade dos medios humanos (pediatría, matrona, medicina interna…) e materiais (ecógrafos, fondo de ollo…) necesarios para o seu correcto funcionamento e para evitar desprazamentos innecesarios ao centro do Ventorrillo ou ao CHUAC. Pola nosa parte, seguiremos reivindicando estes medios de maneira incesante e animaremos a toda a sociedade para que faga o mesmo. Chegou o momento de converter os aplausos en feitos, de axudar de verdade o persoal da sanidade pública galega a que desenvolvan o seu labor nunhas condicións dignas e aceptábeis. Fagámolo entre todas.

BENEFÍCIATE DOS NOSOS SERVIZOS

Unha páxina web na que promocionar e informar sobre a actividade da asociación e dos seus integrantes e cun espacio propio gratuito para cada asociad@.

Betanzos e a súa comarca, un medio de comunicación propio, cunha tirada de 11.000 exemplares distribuídos por toda a comarca, @s soci@s teñen prezos vantaxosos na contratación da publicidade.

Convenios con bancos, empresas, entidades... e con condicións vantaxosas para @s soci@s Información e asesoramento sobre novidades legais relativas a cada sector, subvencións, cursos…

Organización periódica de campañas e actividades de promoción do comercio e das empresas locais.

ANUNCIOS BREVES

BETANZOS e a súa comarca · Ago sto 2 02 0

ANUNCIOS BREVES ■ ENSINO CLASES PARTICULARES todos los niveles (Primaria, Secundaria, Bachillerato, Ciclos, Universidad).

Dificultades de aprendizaje, alteraciones del lenguaje.

PEDAGOGA, LOGOPEDA. Tlf. 606438224 PROFESORA NATIVA DE INGLÉS da clases personalizadas desde Primaria a Bachiller. Tlf. 630538981

■ BUSCAN TRABALLO SE OFRECE cuidadora de personas mayores por horas o como interna.

Buenas referencias. Tlf. 657315936

■ VARIOS TAROT. María. También CARTAS ASTRALES. Aclara tus dudas: pasado, presente, futuro. Se responde cualquier pregunta. Seriedad.

Claridad. Tlf. 638625976 REALÍZANSE PORTES E MUDANZAS. Ámbito comarcal e nacional.

Samuel. Tlf. 676082325 www.samuelportesespecializados.com SE REGALA tierra de desmonte ideal para relleno. Tlf. 676497696.

RELOJERO, diplomado en Suiza, arregla y restaura relojes antiguos, de pared y bolsillo. Arreglo también relojes automáticos, cronógrafos, sumergibles, control hermetismo. Garantía. Tlf. 981773657 TRADUCCIONES TRAD U M A N . Tr a d u c t o r e s -Intérpretes. Congresos y Traducciones Juradas. Viajes al extranjero. Asesoría internacional Tlf. 646586099 www.traduman.com

■ VENDAS VARIAS SE VENDE leña seca de carballo y mixta en hachas (a medida). Transporte a domicilio. Tlf. 645583256.

SE VENDE barrica de vino, antigua, sin fugas.

Medidas: 84x50 cm. aproximadamente. Precio: 80 euros. Tlf. 606972259.

VENDO monte de 4,5

31 Bc

La receta del mes

Tallarines a la marinera

ferrados en Irixoa. Tlf. 605908050

■ ALUGUERES

Receta cedida por Restaurante Ternera Grill

ALQUILO en Betanzos, pequeño apartamento amueblado, calefacción, TV. etc. Tlf. 629291440 S E A LQ U I L A p l a z a d e garaje amplia en C/Pintor Seijo Rubio nº 18-20. Tlf. 608403195

INGREDIENTES Para 8 personas

-500 gr. de tallarines.

-150 gr. de anillas de calamar.

-150 gr. de chipirones.

-8 berberechos.

-1 pata de pulpo (cocida y picada)

■ VIVENDAS VENDAS

-8 langostinos.

-8 vieiras -2 dientes de ajo triturado.

SE VENDE PISO luminoso y acogedor en centro histórico. 90 m 2. 2 dormitorios, amplio salón-comedor, gran cocina, 2 baños, balcón y espacioso hall. Plaza de g a ra j e y a s c e n s o r. T l f.

679705473 SE VENDE PISO en Rosalía de Castro. 4 dormitorios, salón-comedor, 2 baños, cocina, patio, trastero y p l a z a d e g a ra j e. 1 º co n ascensor. Opción amueblado. Tlf. 686732430 SE VENDE PISO en Rúa Castelao, número 1, 116 m útiles, 3 habitaciones, 2 baños, amplia plaza de g a r a j e y t r a s t e r o . T l f.

687494709

-1 vaso de vino blanco.

-1 vaso de caldo de pescado.

-Perejil, aceite de oliva y sal.

Plato de cocina tradicional, se puede consumir durante todo el año. Se sirve como primer plato.

ELABORACIÓN

1./ Cocemos la pasta que quede al dente y reservamos.

2./ En una sartén a fuego medio-bajo agregamos aceite de oliva e incorporamos el pulpo, las anillas de calamar, los langostinos, los chipirones, el ajo y sofreímos durante 2 minutos.

3./ Luego incorporamos el vino. Cuando se evapore el alcohol, incorporamos los tomates triturados. Lo dejamos cocer durante 1 minuto e incorporamos el vaso de caldo de pescado, los berberechos, los mejillones y el perejil. Lo cocemos por 3 minutos a fuego medio-alto y probamos para corregir la sal.

4./ Las vieiras las hacemos en una sartén con aceite de oliva y sal gruesa y reservamos.

4./ Por último incorporamos los tallarines y servimos. Decoramos con la vieira y el perejil.

Publicación mensual de distribución gratuíta. 11.000 exemplares.

DEPOSITO LEGAL ◗ C-1555 / 92 EDITA ◗ Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos Centro Comercial Aberto (ACEBE CCA). DIRECTOR ◗ Mariano García ENDEREZO ◗ Praza Mestre Xosé Dapena, 1 baixo CONTACTO ◗ Telf: 981774574 - 618829804 · e-mail: periodico@comerciodebetanzos.com PUBLICIDADE ◗ publicidade@comerciodebetanzos.com, Carmen Miragaya Losada, Santiago Rodríguez Golpe REDACCIÓN ◗ Mª Isabel Souto Medín. COLABORADORES neste número ◗ Laura Gestal, Mercedes Casanova, Jesús Ramos, Carmen Núñez, Mª del Carmen Mariño, Mª Luisa Pérez Iglesias, Antonio Asensi Pernas, Domingo Presas, @viajocomoquiero. COLABORADORES GRÁFICOS ◗ Arume, Unsplash, Freepik, Pixabay. REPARTO ◗ Servicio Postal Coruña S.C.

Betanzos e a súa comarca non se responsabiliza das opinións manifestadas polos seus colaboradores. Queda prohibida a reproducción total ou parcial dos textos publicados en Betanzos e a súa comarca por calquera outro medio sen a autorización expresa e por escrito do editor.

Enderezos electrónicos Redacción: periodico@comerciodebetanzos.com Publicidade: publicidade@comerciodebetanzos.com

Asociación de Comerciantes de Empresarios de Betanzos · ACEBE.CCA: 981774574 · Concello de Betanzos:981770011 · Servizos Sociais: 981770707 · Policía Local Urxencias: 981770602 Información: 981770694 · Protección Civil: 981774742 · Servizo de limpeza: 981771428 · Bombeiros 112: 981775153 · Biblioteca: 981771946 · Museo das Mariñas: 981773693 · Arquivo Histórico: 981773692 · Oficina Municipal de Información Xuvenil: 981771300 · Oficina de turismo: 981776666 · Urxencias médicas: 061 · Centro de saúde de Betanzos Teléfonos de cita previa: 981772556 · 981772673 · Servizo Municipal de Augas (VIAQUA): 981772112

· Fenosa Averías (24H): 901404040 · Oficina de Correos: 981771888 · Servizo de Recadación Deputación Provincial: 981771835 · Axencia Tributaria: 981776516 · Rexistro da Propiedade: 981770212 · Xulgados XULGADOS DE 1ª INSTANCIA Nº 1: 881881405 Nº 2: 881881411 Nº 3: 881881425 Nº 4: 881881440

- I.E.S. F. AGUIAR: 881960165 - GARDERIA MUNICIPAL: 981772552 - GALIÑA AZUL: 645258628 - ESCOLA INFANTIL "NENO XESÚS": 981772586 PARADAS DE TAXIS - PRAZA DE GALICIA: 981770202 - RADIO TAXI BETANZOS: 981774990 (Servicio 24 horas) - TELE TAXI: 981771515

- LEIS: 981770656 - GALERA: 881986227 - AS CASCAS: 881986171

ESPAZO XOVE: 881880279

19.30 h Santo Domingo Domingo

FARMACIAS DE GARDA

12.00 h Santo Domingo

- COUCEIRO

19.30 h Santo Domingo

(Ata o 7 de agosto) - RICARDO CAMPOS - A GALERA (do 14 ao 21 de agosto)

FARMACIAS - COUCEIRO: 981770103 - RICARDO CAMPOS (Soportais): 981770304

De luns a sábado

10.30 h Os Remedios

(do 7 ao 14 de agosto) COLEXIOS - CEIP VALES VILLAMARIN: 881880237 - CENTRO PAI MENNI: 981770056 - I.E.S. AS MARIÑAS: 881880254 - NTRA. SEÑORA DEL CARMEN ATOCHA: 981770452

HORARIO DE MISAS

- AS CASCAS (do 21 ao 28 de agosto)

Novena de Os Remedios Do 30 de agosto ao 7 de setembro Santuario de Os Remedios 20.00 horas Aforo limitado: 108 persoas Mascarilla obrigatoria

- LEIS (do 28 de agosto ao 4 de setembro)

Despacho parroquial: 981770462

e a súa comarca

BETANZOS Volveremos celebrar as nosas tradicións, mentres tanto desfruta con sentidiño.

DÁ

> OS

LL

N

>

>

m     

 

oc al

 i l       

e

   

AO

   



>

IA

        

 >

APO

 o 





Co L mercio

 

  



   

o

E TA

Z

               +   

   



 r       +                    

E

VI

A A D

 l

                           e   > a B

#COMERCIODEBETANZOS