Noviembre 17 by BETANZOS E A SÚA COMARCA

www.comerciodebetanzos.com

Foto ARUME · Ilustración LUIS GALÁN · Novembro de 2017. Ano XXV /

Nº 300. 13.000 exemplares de distribución gratuíta.

...vinte e cinnnnco anos, tresssssssssssscentos periooh!dicos e 12mmil páxinasssss da vida messma, de Betanzos... e doooossss que fan a súa comarca. Aí é nada! Como Pasa o Tempo e como voan as noticiassss... Así, con boa letra, escríbense as páxinas da nosa historia sen fin en Betanzos e a súa comarca, o periódico editado por ACEBE CCA, a Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos. O noso periódico e o voso noticieiro que é todo grazas aos seus colaboradores, aos seus lectores e ás ganas, e non sería nada sen eles. Grazas e longa vida!

2 Bc

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

E D I TO R I A L

Unha cidade diferente... UN PERIÓDICO ÚNICO

"Betanzos e a súa comarca" 300 PERIÓDICOS CONTIGO

Luis Mariano García Fraga

Isabel Souto, José Luis Pariente e Carmen Miragaya

Director de "Betanzos e a súa comarca"

Equipo de "Betanzos e a súa comarca" "Betanzos e a súa comarca", un medio pequeno, humilde que pouco a pouco e con moito esforzo conseguiu facerse un oco e sobrevivir neste complicado mundiño da prensa escrita e que, case sen pensalo, logrou formar parte da historia de Betanzos como o periódico máis lonxevo de cantos se editaron na cidade. E iso é mérito de moita xente: dos directivos que apostaron por este proxecto e conseguiron poñelo en marcha, dos que viñeron despois e axudaron á súa consolidación e proxección, dos diferentes traballadores que sumaron esforzos para axudar a que medrase, dos lectores e lectoras de Betanzos e da comarca que nos fan chegar ideas, críti-

cas, noticias e que fan que o noso traballo teña sentido... pero, sobre todo, é mérito dos comerciantes e empresarios que nos elixen mes a mes, e xa van trescentos meses, como soporte da súa publicidade. Houbo tempos bos e tempos malos, momentos nos que as dificultades económicas apretaban, e duro. Pero grazas ao empeño, ao esforzo e á ilusión desta gran familia da que todos vós formades parte, saímos adiante, e aquí estamos, 25 anos despois, coa esperanza de seguir chegando cada mes aos vosos fogares por moitos anos máis. O noso agradecemento a todos cantos facedes posible que este soño que se forxou en 1992 siga facéndose realidade mes a mes.

Betanzos e a súa comarca

Publicación mensual de distribución gratuíta. 13.000 exemplares. DEPOSITO LEGAL ◗ C-1555 / 92 EDITA ◗ Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos Centro Comercial Aberto (ACEBE CCA). DIRECTOR ◗ Mariano García DIRECCION ◗ Praza Mestre José Dapena, 1 baixo CONTACTO ◗ Telf./Fax: 981774574 periodico@comerciodebetanzos.com PUBLICIDADE ◗ José Luis Pariente, Carmen Miragaya REDACCION ◗ Isabel Souto Medín. COLABORADORES neste número ◗ Luis Martínez, Javier Martínez, Luis Galán, Pepe Dopico, Paula Montes, Cristina Pariente, Inés Sánchez Pariente, Jesús Ramos, Mª Luisa Pérez Iglesias, Antonio Asensi Pernas, Xesús Torres. COLABORADORES GRAFICOS ◗ Arume Fotografía. REPARTO ◗ Servicio Postal Coruña S.C.

Betanzos e a súa comarca non se responsabiliza das opinións manifestadas polos seus colaboradores

Enderezos electrónicos Redacción: periodico@comerciodebetanzos.com Publicidade: publicidade@comerciodebetanzos.com

ai xa 25 anos, unha asociación da nosa cidade, re p re s e n t a n d o a o conxunto de comerciantes, pon en marcha un ambicioso proxecto para dar voz escrita ás necesidades do noso entorno, tanto a nivel empresarial como social. Deste xeito nace BETANZOS E A SÚA COMARCA, en 1992, editado pola Asociación de Comerciantes e Empresarios, periódico convertido a día de hoxe nun referente para os veciños da comarca. Necesitouse tempo, paciencia e moita vontade para materializar un soño cargado de verdade, imparcialidade, honestidade, liberdade e compromiso, valores que fomos forxando número a número, ao longo desta traxectoria escrita. Por todo iso, quixemos celebrar este aniversario cunha edición especial recopilatoria das noticias e imaxes máis relevantes destes 25 anos. Esta revisión non fai máis que reforzar o traballo e ilusión que diariamente poñemos neste proxecto común con

a q u e l a s e m p re s a s que, ben desde un principio ou co transcurso dos anos se foron sumando ó mesmo. O recordo é sempre unha homenaxe silenciosa. O noso agradecemento a unha cidade, ao traballo da súa xente, a todos. Para os que fostes e para os que somos parte desta familia. Un testimonio de gratitude nuns gramos de papel postos nas vosas mans, fiel reflexo da nosa vontade de seguir medrando ó voso carón e sentindo o voso alento. O noso tempo é propicio para volver a vista atrás, esquecer o adverso, esquivar as dificultades e mellorar para manter e recuperar o xa alcanzado. O meu máis sincero agradecemento, como director, aos traballadores, colaboradores, empresas asociadas e anunciantes, por facer fácil e gratificante un esforzo adicado, que mereceu moito a pena. É o meu humilde desexo que disfrutedes deste número Especial 25 Aniversario. Unha forte aperta e moitas grazas.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

3 Bc

De esquerda a dereita: Javier Martínez (fotógrafo), Rocío Ferreño (administrativa), Carmen Miragaya (deseñadora), Francisco Deive (Presidente da directiva fundadora do periódico), Antonia Anido (Presidenta de ACEBE CCA), César Gómez (membro da directiva fundadora), Mariano García (Director de Betanzos e a súa Comarca), José Luis Pariente (comercial), Isabel Souto (redactora) e Luis Martínez (fotógrafo) / ARUME

Betanzos e a súa comarca, 25 ANOS DESPOIS

n pouco máis de mes e medio, esta valente directiva presidida por Francisco Deive, tiña todo preparado para que o periódico vise a luz. E así foi, despois de pedir prestado un ordeador, de contactar coas persoas que puidesen facerse cargo do proxecto e de pedir a colaboración de empresas e comercios para contribuir ao seu financiamento publicitario, naceu "Betanzos y su comarca". O 30 de outubro de 1992 a Aula de Cultura acolleu a presentación pública do número 0. Un acto ao que acudiu numeroso público e no que soaron palabras de agarimo, de

"E por que no n facemos un p er ió d ico? ",

di xo Cé sa r Gómez nunha reunión de di rectiva en se te m br o de 19 92 . "U n periódico? E por que non? ", respondéronlle. Así comezou a xestarse "Betanzo s y su comarca "

ánimo, de ilusión... mais os directivos tamén lembran que "moita xente non daba un peso porque o periódico fose a durar", recordan. E aquí estamos, 25 anos despois, conmemorando un cuarto de século de "Betanzos e a súa comarca". E se valente foi a directiva que o puxo en marcha, tamén o foron as sucesivas por lograr mantelo con vida ata o día de hoxe facendo fronte a circunstancias adversas. Neste tempo, o periódico foi evolucionando, galeguizou a súa cabeceira e profesionalizou a redacción en 1997. Co tempo incorporouse máis persoal

ás tarefas e actualmente o equipo está integrado pola xornalista Isabel Souto Medín na redacción, a deseñadora gráfica Carmen Miragaya Losada e José Luis Pariente nas labores de comercial, baixo a dirección de Luis Mariano García. Anteriormente estiveron á fronte de "Betanzos e a súa comarca" Luis Martínez, Javier de la Fuente, Carmen L. Villasol, Jacobo Martínez e Raquel Vicente. Cada un aportou o seu grao de area para a modernización e diferenciación deste modesto medio de comunicación local que hoxe cumpre 300 números.

ASESORÍA APEBE, S.L.U. MANUEL PEDREIRA

JURÍDICO-LABORAL Y DE SEGURIDAD SOCIAL FISCAL Y CONTABLE CONSTITUCIÓN EMPRESAS, AUTÓNOMOS, ASOCIACIONES, HOGAR, SUBVENCIONES, ETC www.artabro.ofiniaaxa.es

Nº Reg. Sanit.: E-15-000425

PINTOR SEIJO RUBIO 23 BAJO, 15300 BETANZOS T 881 121 032 M info@grupopresteza.com

Avda. Jesús García Naveira, 27 - 1.º A · 15300 BETANZOS (A Coruña) Teléfono 981 772 516 · Fax 981 774 225 apebe@pedreiradelrio.net · www.asesorialaboralpedreirabetanzos.es

4 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

l papel del periódico de Betanzos en la promoción de nuestro ayuntamiento es claro. Todos los aspectos del funcionamiento de un ayuntamiento se ven facilitados por la existencia de medios de comunicación sólidos e independientes en una sociedad. La información recogida en el periódico de Betanzos durante estos veinticinco años permitieron a los vecinos y vecinas de nuestro ayuntamiento realizar controles y evaluaciones continuos de las actividades de los distintas corporaciones y equipos de gobierno y proporcionaron un foro de debate para contribuir a dar voz a las preocupaciones públicas. Desde la Agrupación Municipal del PSdeG-PSOE felicitamos a ACEBE CCA por su labor realizada mediante la edición, publicación y reparto del periódico “Betanzos e a súa comarca” y le deseamos y esperamos que, como mínimo, continúen durante otros veinticinco años informando con independencia y seriedad a los vecinos y vecinas de Betanzos.

s sin duda alguna una edición especial la de este mes de noviembre para el periódico "Betanzos e a súa comarca”. Son 25 años de trabajo y esfuerzo de las diferentes directivas que han pasado por Acebe para mantener viva esta ya consolidada publicación, 25 años de ilusión, de información, de espacio para todos aquellos que tuvimos y tenemos la oportunidad de ofrecer a los betanceiros nuestros puntos de vista e inquietudes, pero es sobre todo y si cabe los más importante, un gran escaparate publicitario para el tejido comercial y empresarial de Betanzos y su comarca. Un cuarto de siglo de trabajo constante por parte de todos los que formáis parte de esta gran familia que es Acebe y de todos sus trabajadores y colaboradores que hacéis que mes a mes durante estos 25 años hayamos podido disfrutar de este periódico y su información. Enhorabuena a toda la familia que conformáis Acebe!!

etanzos e a súa Comarca cumpre 25 anos de servizo á nosa cidade, contribuíndo a facer efectivo o dereito dos cidadáns á información sobre os asuntos que atinxen á nosa comunidade local e facilitando o debate plural e democrático, aberto a todas as ideas e opinións. A través da páxina reservada en cada número á opinión dos grupos municipais, Betanzos Novo quixo abrir o debate sobre a necesaria transformación do modelo de cidade que o bipartidismo trata de obviar para manter o statu quo e evitar que se produzan os cambios que poden facer perigar o turnismo político. Falamos de cambio climático e transición enerxética, da expansión urbana incontrolada e da especulación inmobiliaria, das causas da degradación do Casco Histórico, do Parque Histórico do Pasatempo e do resto do patrimonio natural e cultural, dos vertidos incontrolados á ría de Betanzos, da igualdade de oportunidades de mulleres e homes, e doutras moitas outras cuestións. A labor informativa de "Betanzos e a súa Comarca" segue sendo esencial para o progreso da nosa cidade, hoxe máis que nunca. Sen información veraz e sen debate plural non é posible a existencia dunha verdadeira democracia. Parabéns a "Betanzos e a súa Comarca"!!!.

Alberte Muíño, Betanzos en Común

Henrique del Río, BNG

Hipólito Pérez, Betanzos Novo

Diego Fernández, PSdeG-PSOE

José Ángel Rodríguez, PP

1992 1 992 O PI NI ÓN

in que ningunha sociedade democrática pode existir sen prensa libre, independente e plural. E dicía Bob Marley que a liberdade de expresión leva consigo certa liberdade para escoitar. É un mérito de Betanzos e a súa comarca, que ofreceu desde o número cero as súas paxinas para amosar o pluralismo da sociedade betanceira. E é de louvar que unha asociación sexa quen manteña durante un cuarto de século un xornal centrado na información local, un espazo que a maioría das grandes corporacións da comunicación abandonan porque non é rendíbel economicamente. Dá unha idea da importancia da autoorganización, do asociacionismo de base á hora de construír unha sociedade realmente democrática. E da necesidade de termos información sobre a realidade máis achegada a nós. E facelo en galego, nun idioma desaparecido da maior parte dos xornais do noso país, dá proba tamén dun compromiso coa nosa identidade, ademais de contribuír a gañar mil primaveras máis para o galego. Así que agardemos seguir a ver cada mes, na caixa do correo, o cabeceiro de “Betanzos e a súa comarca”. Por todos estes motivos e porque, se me permitides o egoísmo, o cabezallo seguirá a recordarme ao avó Andrés, un dos que hai 25 anos puxeron en marcha este proxecto.

ende Betanzos en Común sempre temos insistido na importancia dos medios de comunicación locais, de ahí a nosa insistencia na recuperación de Radio Betanzos, a nosa cidade ten carencias de información de temas locais que non cubren medios como a radio ou mesmo os xornais habituais. Para unha localidade como Betanzos é fundamental a existencia de medios propios de comunicación, preto da cidadanía e das súas inquedanzas, e nesa necesidade entra "Betanzos e a súa comarca" como medio de comunicación. O xornal "Betanzos e a súa Comarca" tense convertido nun medio fundamental para a comunicación tanto de novas como dos diferentes actos culturais e festivos de Betanzos e de toda a nosa contorna. De non existir, habería que inventalo, hai que dar as grazas a ACEBE CCA polo traballo que invirten nel, e por mantelo estes 25 anos coas dificultades evidentes que ten levar adiante e manter un xornal inda sendo este de carácter mensual. Parabéns e a por outros 25 anos máis.

Manuel Lagares Pérez Alcalde ata 2007

etanzos e a súa comarca é un medio de comunicación moi válido para Betanzos e a comarca porque ofrece informacións amplas sobre distintos temas, tanto oficiais como institucionais, comerciais, deportivos, sociais, médicos, etc. E convertiuse nunha referencia. O feito de que cumpra 25 anos é a demostración da importancia que ten e da súa implantación na sociedade. Non é doado atopar periódicos locais con esta supervivencia. Naceu e foi renovándose constantemente dando resposta ás necesidades e demandas dos cidadáns. Os meus parabéns e que siga cumprindo polo menos outros vinte e cinco máis.

María Faraldo Botana Alcaldesa de 2007 a 2011

nhorabuena por estos 25 años, y como betanceira dar las Gracias a todos los Comerciantes que a lo largo de estos años han estado al frente de las diferentes Directivas y a los trabajadores de Acebe, que han contribuido con su esfuerzo a la dinamización del comercio de Betanzos. La creación del Periódico fue una magnifica idea, su mantenimiento en el tiempo un gran esfuerzo, se ha consolidado como una indispensable fuente de información sobre la vida Municipal y es de agradecer su pluralidad siempre incorporando los diferentes puntos de vista. Muchas Gracias a todos.

C Ramón García Vázquez Alcalde dende 2011

omo Alcalde e como veciño de Betanzos é unha honra poder felicitar a calquera empresa que chega aos 25 anos de vida, pero aínda máis, neste caso, cando se trata dunha publicación como "Betanzos e a súa comarca", todo un referente de información local e notario de todos os acontecementos que marcaron o desenvolvemento da nosa cidade ao longo destes últimos 25 anos. Desde o Concello felicitamos a todos os que primeiro impulsaron esta publicación desde a Asociación de Empresarios e Comerciantes (ACEBE) e aos que a mantiveron durante todos estes anos, coñecedor do esforzo que supón saír á rúa todos os meses. Espero e desexo que o xornal cumpra, como mínimo, outros 25 anos máis, e que siga coa mesma profesionalidade e pluralidade que o caracterizou durante todo este período.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

5 Bc

Porque entre todos fixemos historia, grazas Este exemplar que hoxe chega aos fogares de Betanzos e a comarca é unha edición especial na que tanto a dirección como o persoal de "Betanzos e a súa comarca" puxemos toda a nosa ilusión e esforzo. Moitas horas de traballo para ofrecer aos nosos lectores un periódico diferente ao habitual e co que queremos celebrar o noso 25 aniversario rendindo tamén unha pequena homenaxe aos nosos predecesores, a todas as persoas que durante todos estes anos mantiveron este periódico en pé e axudaron a que pase a formar parte da historia da prensa local como o periódico máis lonxevo de cantos se teñen publicado na cidade.

AMPLIACIÓN DA HEMEROTECA

O número 300 de "Betanzos e a súa comarca" é un breve repaso ás noticias publicadas ao longo destes 25 anos. É imposible resumir en 88 páxinas tantas e tantas noticias, reportaxes, entrevistas, colaboracións... É por iso que fixemos unha selección daqueles contidos que nos pareceron significativos pola súa relevancia e pola súa curiosidade. Somos conscientes de que quedan fóra centos e centos de acontecementos que non puidemos recoller nestas páxinas. Mais seguiremos a festexar ao longo de todo o ano o noso aniversario e recolleremos en vindeiras edicións algúns destes contidos que, por falta de espazo, non aparecen nesta edición. Ademais, estamos a traballar para ampliar a nosa hemeroteca e que todos os números editados poidan estar ao acceso dos nosos lectores. Polo momento, poden consultarse os exemplares publicados dende febreiro de 2006 a través da páxina web: www.comerciodebetanzos.com Dende febreiro de 2016 tamén poden atopar "Betanzos e a súa comarca" na plataforma Issuu, que nos ofrece maior calidade visual do periódico.

O PEQUENO COMERCIO, A NOSA RAZÓN DE SER

Un deseño diferente, contidos especiais e un gran número de anunciantes que brindaron o seu respaldo, unha vez máis, a esta labor que cada mes dende hai vinte e cinco anos desempeña "Betanzos e a súa comarca". Precisamente son os pequenos e medianos empresarios, os comerciantes, a nosa razón de ser. Porque "Betanzos e a súa comarca" naceu do seo da Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos, e ao seu amparo medrou ata o día de hoxe. E é grazas aos anunciantes, na súa maior parte de Betanzos e dos municipios do entorno, pero tamén agrupacións políticas e institucións, que seguimos aquí. A todos eles queremos mostrarlles o noso agradecemento porque sin eles non teriamos chegado aquí. A confianza dos anunciantes, o seu apoio é o que nos permite sair á rúa mes a mes. A fidelidade de gran parte destes empresarios, moitos dos cales levan insertando a súa publicidade case dende os inicios, é para nós un motivo de orgullo e tamén de responsabilidade, para poder estarmos á altura das súas expectativas.

AGRADECEMENTOS

Non nos cansamos de repetir o agradecemento aos anunciantes, aos colaboradores, aos lectores... Pero, neste número especial temos tamén agradecementos especiais. A Luis Galán, Luis Martínez e Javier Martínez (Arume Fotografía) polo seu excelente e desinteresado traballo coa portada. A Pepe Dopico, Paula Montes, Inés Sánchez Pariente e Cristina Pariente, pola súa paciencia na sesión de fotos da nosa portada. E, de novo a Luis e Javier Martínez por todo o traballo desinteresado ao longo d e t a n to s e t a n to s anos.

Financiación hasta 12 meses

SIN

INTERESES

6 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1 992 Nace "Betanzos y su comarca" En novembro de 1992 sae á rúa o número 0 de "Betanzos y su comarca", publicación gratuíta editada pola Asociación de Comerciantes de Betanzos. Con 32 páxinas inclúe varias seccións, algunhas das cales aínda se manteñen na actualidade como un apartado propio para os distintos partidos políticos da Corporación, baixo o título "Contraste de Pareceres"; "Cal y Arena", Plaza del Campo, Deportes, Área Comarcal, Salud... e outras que co tempo foron modificándose ou desapareceron: "Recortes de Prensa", "Motor", "Tiempo Libre", "Historia", "Arte y Cultura", "Curiosidades", "Ocio" (Pasatempos e horóscopo). Na súa contraportada, unha relación das firmas anunciantes nesta primeira entrega de "Betanzos y su comarca" sumaron 124 comercios e empresas que insertaron a súa publicidade neste recén nacido medio de comunicación. No seu número 0 recolle un saúda do Alcalde, Manuel Lagares Pérez, no que dá a noraboa á Asociación de Empresarios do Comercio de Betanzos pola iniciativa e desexa ao periódico "o maior éxito e que cumpra coa finalidade de promoción da vida comercial e industrial de Betanzos e a súa comarca". Entre as noticias recollidas nos dous primeiros números, correspondentes a novembro e decembro de 1992 citamos algunhas como o anuncio de melloras para a zona de "El Carregal", o anuncio de creación dun área de recreo nas inmediacións do Lavadoiro das Cascas, a entrevista a Carmen Crespo, presidenta da Junta Local contra el Cáncer e a Javier de la Fuente na súa faceta de ciclista, a presentación da revista "Avelaíña", editada polo grupo de xóvenes "Lanzós" ou a implantación da cita previa no ambulatorio.

Comercio Ademais de reflexións sobre a situación do comercio e as pemes nas seccións de opinión, neste ano recolléronse varias novas relacionadas co comercio local: "La ACB pide mejorar las ferias", na que se solicitan medidas para "la desorganización existente en los días feriados". "El comercio local amplía su horario durante las Navidades", na que ademais de informar dos horarios de apertura anímase aos comerciantes a inscribirse nun concurso de escaparates

O profesor Míguez Rodríguez na presentación do número 0

Imaxe parcial da portada do número 0 de "Betanzos y su comarca"

Editorial nº 0

Francisco Deive, Presidente de AS.CO.BE durante a presentación do periódico

Buenos días Nadie pondrá en duda que el comercio local constituye uno de los sectores socio-económicos más importantes y representativos de la actividad económica de esta ciudad y área de influencia, eminentemente agrícola y con menor industria de lo que sería de desear en estos momentos en los que precisamente los sectores agrícola-ganaderos no se hallan en su mejor momento. Enmarcada dentro de este sector comercial de algún tiempo a esta parte viene funcionando en esta localidad la "Asociación", que representando a este colectivo de algún modo pretende canalizar los problemas e inquietudes de este sector. Entre sus iniciativas se encuentra esta publicación, "Betanzos y comarca", que en su número cero hoy ve la luz. La misma nace con la firme ilusión y esperanza de convertirse por encima de todo en el auténtico portavoz de los quehaceres, problemas e inquietudes de esta ciudad y ayuntamientos limítrofes. A partir de hoy, esta publicación, con una periodicidad mensual, llegará a todos los hogares de la ciudad y zona de influencia de

forma totalmente gratuíta, con una tirada de diez mil ejemplares, tratará de convertirse en el portavoz de Betanzos y Comarca -Paderne, Irijoa, Coirós, Abegondo, Oza de los Ríos, etc.- en donde dispondremos de ese lugar idóneo para plasmar con la intensidad necesaria el acontecer ciudadano, comentario de opinión, economía, sugerencias, curiosidades, deportes, buzón del lector, guía comercial y otros muchos apartados que poco a poco iremos desgranando. En consecuencia, trataremos de que sea una publicación en la que tenga cabida todo aquello que sea noticia en la ciudad y propia área de influencia, dentro de una línea clara y objetiva de total transparencia. No quepa la menor duda que el poder contar con una publicación de carácter mensual representa un gran esfuerzo por parte de la Asociación de Empresarios de Comercio de Betanzos, pero estamos seguros que tanto Betanzos como la comarca sabrán responder a esta feliz iniciativa que esperamos y deseamos tenga muchos años de vida. Buenos días.

Vista do público que asistiu á presentación de "Betanzos y su comarca"

PRESENTACIÓN PÚBLICA O periódico "Betanzos y su Comarca" foi presentado o 30 de outubro de 1992 na Aula de Cultura polo Profesor José Antonio Míguez Rodríguez e polo Presidente da Asociacón de Comerciantes de Betanzos (AS.CO.BE), Francisco Deive, ante unha sala ateigada de público. O discurso completo de presentación foi recollido no número 1 do xornal, publicado en decembro de 1992.

Tamén foi noticia... " UN ÁREA RECREATIVA Y DEPORTIVA SERÁ CREADA EN EL "XUNCALIÑO Noviembre. El pleno corporativo en su última sesión y por unanimidad prestó su aprobación a un proyecto básico para la mejora de la zona del "Xuncaliño", que consistirá fundamentalmente en buscar la comunicación entre el Malecón del Puente Viejo y la zona de Caraña y Saavedra Meneses. Para ello se pretende realizar el saneamiento de la margen del río Pelamios, con un paso de seis metros, que es de lo que dispone costas como dominio marítimo terrestre, realizándose posteriormente un saneamiento de aquella zona con la dotación de un área recreativadeportiva en la zona del "Xuncaliño". [...]

"APROBADO EL PLAN PARCIAL DEL "PASATIEMPO Diciembre. En la última reunión celebrada por la Comisión Provincial de Urbanismo, ha sido aprobada con carácter definitivo el Plan Parcial del Pasatiempo, que supone el que a partir de ahora se pueda redactar el proyecto de urbanización y la consiguiente delimitación, tanto de viviendas unifamiliares de la zona norte, como de viviendas plurifamiliares de la sur, en el referido polígono. [...] Paralelamente, y por parte de los servicios técnicos municipales, se está procediendo a la realización de un nuevo poryecto de actuación en el Pasatiempo, en el que se complementarán las importantes mejoras ejecutadas en esta fase [...]

"LOS VECINOS DE SAAVEDRA MENESES TENDRÁN EN BREVE UN ÁREA DE RECREO Diciembre. Entre las diversas gestiones realizadas por el Alcalde de Betanzos, Manuel Lagares Pérez, ante los directivos provinciales del Ministerio de Obras Públicas y Urbanismo, están llevar a la práctica -en el menor periodo de tiempo posible- la creación de un área recreativa en la calle saavedra Meneses, sita en la carretera N-VI, Betanzos-Ferrol. Dicho proyecto ya ha sido redactado y se encuentra en estos momentos en Madrid, en el Ministerio, para su tramitación definitiva. El importe global de inversión supera los 37 millones de pesetas [...]

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

7 Bc

8 Bc

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1 993 Inaugurado el Centro Cultural "Santo Domingo" Junio. Coinicidiendo con el Día de Las Letras gallegas, tuvo lugar la inauguración oficial del Centro Cultural Santo Domingo, acto que contó con diversas autoridades, así como numerosos convecinos. Intervino Manuel Lagares, quien señaló que la remodelación fue iniciada en el año 1984 a través de obras adjudicaas en aquel momento por parte del Ministerio de Cultura y que consistieron en dotar de nuevas placas al edificio y realizar la cubierta del mismo. Que con posterioridad se realizaron múltiples convenios con diversos organismos entre los que se encuentran la Xunta de Galicia, Diputación Provincial, INEM y entidades privadas, en que se permitió la realización integral de un edificio que estaba en ruinas que tomando como base inicial los cimientos y paredes primitivas había sido reconstruido totalmente de nuevo. [...] Lagares Pérez agradeció las muchas aportaciones que habían tenido de familias de Betanzos, que de una u otra forma desinteresada habían dejado piezas, trajes y distintas aportaciones que hoy se encontraban en las dependencias del Centro Cultural y que dejaba las "puertas abiertas" para que en un futuro se puediera seguir completando tanto el Museo como el Archivo. [...] Autoridades y público asistente realizó un recorrido por las diversas dependencias en las que sirvió de guía el Archivero-Bibliotecario, Alfredo Erias, finalziando el acto con un extraordinario concierto de la Banda Municipal. En el Centro cultural se ubica la Biblioteca y Archivo Municipal, ya en funcionamiento, así como el Museo de As Mariñas que ahora se abre definitivamente al público y en donde, entre otros conjuntos, se podrán ver aspectos de nuestra geografía histórica, la sociedad antigua y medieval, restos del Monasterio de San Francisco, heráldica, sala del Apostolado de la escuela de Rubens, sala del Traje Gallego, el mundo de las viejas escuelas -con referencia especial a la de los Hermanos García Naveira- el Globo de Betanzos, el mundo institucional -serie de Alcaldes benefactores de la Ciudad, personalidades diversas- la evolución urbanística [...] además de la sala cronista "Vales Villamarín".

Instalado el puente más largo de madera, sobre el Mandeo Mayo. Después de los trabajos llevados a cabo para la instalación del nuevo puente peatonal, y cuyo proceso fue seguido por numerosos betanceiros; el pasado sábado día 24 tuvo lugar el acto oficial de la inauguración. El puente es de los más largos de España, de estas características. Tiene una longitud de 42 metros, y 2,5 de ancho, fabricado en madera laminada a base de cedro de Brasil, pino rojo y madera de teca, y el arco está realizado en abeto de Suecia, tiene un peso de 16 toneladas y su construcción fue realizada por una empresa de Soñeiro. El coste del msimo ha sido de 23 millones de pesetas, financiados por una entidad bancaria.

Momento de la colocación del puente de madera / FERSAL

El Casco Histórico cuenta ya con el plan de protección

Enero. El Plan Especial de Protección y Ordenación del Casco Histórico de la Ciudad fue aprobado en la última Comisión Provincial de Urbanismo que presidió el subdirector General de Urbanismo y Medio Ambiente, Enrique Acuña. A la reunión asistieron representantes de la Diputación Provincial, Ayuntamiento de Betanzos, consellerías de la Xunta de Galicia, representantes de la Iglesia, Ejército, Ministerio de Obras Públicas y Transportes y Dirección General de Patrimonio.

Con esta aprobación Betanzos, según informó el alcalde, viene a ser la segunda ciudad de Galciia que cuenta con casco histórico que tiene redactado un Plan Especial lo que conllevará que los trámites, licencias, permisos y autorizaciones a los disntintos edificios englobados dentro del mismo, se puedan dar desde el propio Ayuntamiento, teniendo en cuenta las especificaciones recogidas en el referido Plan. El Alcalde, Manuel Lagares, acudió a la referida comisión acompañado por los técnicos redactores del proyecto,

Andrés Albalat y Carlos Majide. En ese trabajo se detallan todas las casas situadas en el Conjunto Histórico-Artístico con fotografías, planos y con distintos datos de interés. El presupuesto total para la redacción de este importante y amplio documento se elevó a 20 millones de pesetas, aportados por la Dirección General de Urbanismo y bajo la Ley del Patrimonio Histórico Español, corresponde ahora a la ciudadanía y a sus órganos de administración entenderlo como instrumento para el desarrollo de la localidad.

Tamén foi noticia... " ENTRÓ

EN FUNCIONAMIENTO LA ORA Enero. El Ayuntamiento ha puesto en marcha la ordenación y regulación del aparcamiento con objeto de realizar un tráfico ordenado, fluido y regulado en el centro principal de la ciudad. Las zonas donde queda implantada la ORA comprenden la Plaza García Hermanos, Plaza de Galicia, Puerta de la Villa, Calle Emilio Romay y Cantón Grande (al lado del Palco de la Música). [...] La tarifa de aplicación de este servicio público no sufre incremento alguno en relación a la cuantía actual, a razón de 25 pesetas cada media hora y hasta un máximo de dos horas [...]

" A ASOCIACIÓN CULTURAL EIRA VELLA INICIA A SÚA ACTIVIDADE Marzo. Vense de constituir e legalizar a Asociación Cultural "Eira Vella" que ten por finalidade promove-la normalización da lingua e da cultura galega, así como fomenta-la cultura en xeral, a ciencia, as artes, a educación e outras materias análogas. Para o cumprimento dos seus fins, a Asociación organizará actividades de estudo, investigación, divulgación, publicación, debate, creación e outras que sirvan ós seus fins sociais. [...] A primeira actividade pública desta nova entidade [...] consistirá nun acto de lembranza do poeta de Guitiriz Xosé María Díaz Castro. [...]

"EL ASILO "MANUEL NAVEIRA" SERÁ RECUPERADO Marzo. Después de varias entrevistas mantenidas por parte de la Alcaldía con el Director Provincial del Instituto Nacional de Empleo, así como con distintos representantes de dicho organismo, conducentes a la puesta en funcionamiento de la Escuela Taller "Pasatiempo", que ha sido ratificada por la Dirección General del citado Instituto. La selección tanto del personal como del alumnado se espera se lleve a cabo durante el presente mes de noviembre, que se centrarán fundamentalmente en el parque del "Pasatiempo" y en el antiguo Asilo "Manuel Naveira", ubicado en la carretera de Castilla.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

9 Bc

10 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1994

Los vecinos del "Martín Ballesteros" demandan mejoras para sus viviendas actuales Demanda de mejoras para la zona del Puerto Diciembre. Por parte del Pleno Municipal se aprobó la memoria técnica que recoge las peticiones formuladas por los usuarios del entorno de la zona portuaria y solicitar a la Dirección Xeral de Portos de la Xunta de Galicia, la inclusión de esas mejoras en los próximos presupuestos. Esta es una reclamación reiterada ya que a principios del presente año se había solicitado al organismo autónomo el adecentamiento de dicha zona. En meses pasados, diversos industriales y usuarios de la misma insistieron en tal petición indicando la necesidad de hacer un relleno o levantar un muro que defienda de las subidas de las mareas a los negocios allí instalados.

A Xanela. Suplemento cultural de Betanzos y su Comarca Dende o mes de xuño, "Betanzos y su comarca" comeza a incluir nas súas páxinas "A Xanela" un Suplemento Cultural coordinado pola Asociación Cultural "Eira Vella", xerme do que despois sería "A Xanela. Revista Cultural das Mariñas", editada polo colectivo aínda na actualidade.

Febrero . Hemos visitado el barrio denominado Grupo de Viviendas "Martín Ballesteros", aunque lo de viviendas... [...] treinta y dos personas residentes en el barrio, pertenecientes a diez familias. De ellos, catorce son niños y dieciocho adultos. Allí conversamos con todas ellas las cuales manifestaban sus críticas hacia las autoridades por falta de atención y colaboración hacia ellos. Manuel Varela Carro, que hace de portavoz del Barrio, vería con buen agrado el poder acceder a esas viviendas sociales que se construyen, pero los medios económicos impiden que cualquier familia de las que en el "Martín Ballesteros" habitan puedan pensar en ello. Según palabras del representante, cinco de las viviendas carecen de los más elementales servicios, sin ningún elemento de los que configuran un cuarto de aseo; disponiendo, eso sí, de agua potable y luz en todas. En cuanto a impuestos, abonan 15 pesetas en concepto de alquiler; no disponiendo ni de servicio de recogida de basuras ni de limpieza; servicios que estarían dispuestos a pagar. Varela Carro manifiesta que "el señor Alcalde, podía, queriendo, solicitar a la Xunta de Galicia un préstamo para el arreglo de viviendas y así compartir los gastos, pero el Ayuntamiento no quiere dar dinero" -en su opinión. Jesús M. Sánchez Martínez, manifiesta que [...] "nosotros lo que deseamos es vivir comjo las demás personas, estamos cansados de vivir así entre la basura, pues esto es un basurero".

FARALDO FOTÓGRAFO

El Palacio de Justicia será inaugurado a mediados de mes

FOTO BLANCO

También manifestan su disconformidad con la obra de canalización del río que pasa por las inmediaciones; cuando la marea está llena se ven con problemas, con inundaciones en sus casas [...] Demandan la construcción de unas viviendas dignas acorde con los tiempos que vivimos.

Proyecto de apertura de la Calle Rosalía de Castro Enero. Días pasados los propietarios de la Unidad de Actuación del Ambulatorio, han mantenido una reunión con los responsables de Urbanismo del Ayuntamiento, con la finalidad de llevar a la práctica la apertura de la calle Rosalía de Castro y su comunicación con la Nacional VI, con lo cual, la intención del gobierno muni-

cipal de comunicar la N-VI hasta la carretera de circunvalación va cumpliéndose de una manera progresiva. Esta actuación permitirá en su momento el dotar a Betanzos de una estructura viaria complement a r i a q u e co n s e g u i rá u n a comunicación más fluida y unas posibilidades de tráfico más amplias y diversas.

Junio. Las obras del Antiguo Hospital de San Antonio, que en el transcurso de este mes albergará las dependencias judiciales, y que practicamente están finalizadas ya que uno de los últimos trabajos era la construcción de una escalinata por la puerta principal. El interior del edificio, cuenta con salas de la audiencia, despacho de jueces y fiscalía, registro forense, despachos para abogados y procuraores, además de equipamientos eléctricos, sanitarios y técnicos de todo tipo [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

Feliz 2 5 Anive rsario

11 Bc

12 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1995

Se cumple el centenario del inicio de las obras del Pasatiempo El día 13 comenzará a prestar servicios la "Patrulla de Barrio" Febrero. Dentro de la ampliación de los cometidos de la Policía Municipal, el próximo día 13 entrará en funcionamiento el servicio de Patrulla de Barrio, con horario establecido entre las nueve de la mañana y las nueve de la noche, dado que a partir de esta hora las funciones serán asumidas por el servicio nocturno de la Policía Municipal. La misma estará formada en cada jornada de servicio por dos agentes que patrullarán a pie por todos los barrios de la ciudad y que tendrá identificativos, como tal Patrulla de Barrio, con la distinción del uso de boina de color negro. Entre los objetivos que se persiguen con la entrada en funcionamiento de la Policía de Barrio, merecen destacarse la prevención de la delincuencia, del consumo de drogas, la vigilancia de las ordenanzas municipales en materias de sanidad, limpieza, tráfico, etc. El dar cuenta de las anomalías observadas en vías públicas, tales como alumbrado y servicios municipales así como el acercamiento al ciudadano para conocer más de cerca sus problemas cotidianos [...].

La comunidad de los PP. Franciscanos podría abandonar Betanzos Septiembre. La Comunidad de los PP. Franciscanos, de larga tradición eclesiástica en nuestra ciudad en donde permanecen desde el siglo XIII, con una única y breve interrupción acaecida en 1835, regresando en noviembre de 1914; llegaron a ser treinta y seis PP. Franciscanos, en la actualidad tan sólo son tres y próximamente podrían abandonar su residencia conventual de San Francisco, en nuestra ciudad, en cuyo caso pasaría a ser regentada por monjas de la Comunidad Franciscana. Por el momento la noticia no deja de ser simple rumor que está en la calle pero que según nuestras informaciones parece lleva visos de convertirse en realidad en fecha más o menos corta.

Marzo. Se están llevando a cabo diversas obras en el Pasatiempo, drenaje, sanear el terreno, pavimentación de un paseo con piedra de pizarra de Campolongo, pertiaños de granito, red de riego, todo ello supondrá que a primeros del próximo mes, el Pasatiempo vuelva a abrir sus puertas. Al mismo tiempo se dotará de diverso material mobiliario, de tipo decorativo, relojes de sol, así como la plantación de un laberinto y surtidores ornamentales. Conicidiendo con su reapertura y para conmemorar el primer centenario del inicio de las obras del recinto recreativo, tendrán lugar la celebración de unos actos paralelos a fin de homenajear a los anfitriones de esta singular obra, los hermanos García Naveira, en los cuales está prevista la asistencia de diversos familiares de los benefactores que actualmente residen en Madrid. El día 21 de abril, en el Aula de Cultura Municipal a partir de las ocho de la tarde tendrá lugar un concierto monográfico de las obras pianísticas

El Matadero Municipal, amenazado de cierre

Vista del Parque del Pasatiempo portada del periódico de marzo de 1995 / ESTUDIOS BLANCO

del compositor Carlos López García-Picos, interpretadas por el pianista madrileño Ángel Huidobro. A continuación tendrá lugar la presentación de un vídeo sobre el Pasatiempo, del que es autor José Carlos Soler, director y guionista de cine. El sábado Abril. El Matadero Municipal, que presta sus servicios tanto a carniceros de nuestra ciudad, como de la propia comarca y que se halla situado dentro del casco urbano, concretamente en el entorno del grupo de viviendas sociales Brigantium, y que debido a esta misma circunstancia no puede adaptar sus condiciones a las exigencias de la Unión Europea. Desde hace aproximadamente cinco años se habían iniciado conversaciones entre la Consellería de Sanidad y el Ayuntamiento, así como representantes del grupo carnicero de la localidad. Por parte del Ayuntamiento y en los plenos corporativos del 15 de mayo de 1992 y del 19 de abril de 1994 se realizaron propuestas

día 22, por la tarde, tendrá lugar el descubrimiento de una placa conmemorativa, actuando la Banda Municipal que interpretará el Himno Gallego; una gran fiesta infantil tendrá lugar para todos los niños con diversos juegos.

concretas en las que el Ayuntamiento ofertaba los terrenos necesarios para la construcción de un matadero de carácter comarcal que viniese a dar respuesta a la petición de los industriales y de los propios ciudadanos de Betanzos. Incluso, y tras una reunión mantenida con el Conselleiro y el Director General de Sanidad -recuerda el Alcaldepor parte del Gobierno Municipal se aceptó el compromiso de poner a disposición de los organismos competentes además de los terrenos los proyectos correspondientes y la dirección técnica de las obras que se realizaría con cargo a los presupuestos municipales. Pese a todas las propuestas indi-

cadas -según Lagares Pérez- no hubo contestación por parte de la Xu n t a d e G a l i c i a y e n e s t e momento por las informaciones que se tienen en la alcaldía parece que se trata de cerrar este servicio sin previamente haber dado contestación al planteamiento municipal y del grupo de industriales de la necesidad de construcción de un nuevo matadero. Desde el gobierno municipal se acepta el que el referido matadero no pueda adaptarse a las condiciones legales requeridas y tenga que ser clausurado pero se rechaza el que no se busque previamente una fórmula que permita dar este servicio en las mejores condiciones a los ciudadanos de Betanzos [...].

Tamén foi noticia... "LA TALLA DE LA "ANUNCIACIÓN" SE ENCUENTRA EN PARÍS Marzo. Nuria Gutiérrez, abogada de René Alphonse Van den Berghe, Erik el Belga, el ladrón de las tallas de la Iglesia de Santa María, señala que el ancticuario Edouard Bresset es el presunto comprador de la talla de "La Anunciación" según información que publicó el rotativo compostelano El Correo Gallego. Bresset, dedicado a la compraventa de objetos artísticos, niega tal acusación afirmando que solamente ha visto la pieza en fotografía, aunque en manifestaciones suyas existen contradicciones [...].

"EL DÍA 28 SERÁ INAUGURADO EL PASEO DE LA TOLERANC I A . S E R Á CO LO C A D O U N BUSTO DE ANTOLÍN FARALDO Abril. Con la presencia del Director General de Costas, Fernando Osorio, será inaugurado el paseo de La Tolerancia, acto que tendrá lugar el próximo día 28, viernes; igualmente, en la Plaza de Antolín Faraldo será colocado un busto de tan insigne betanceiro. El autor del mismo ha sido Eduardo Rodríguez Osorio, antiguo profesor del Instituto "Francisco Aguiar" y que residía en Madrid, quien falleció recientemente.

"PRESENTADO EL LIBRO "O VELORIO DO TIO CHINTO" ESCRITO POR XULIO CUNS Junio. Coincidiendo con la celebración del Día das Letras Galegas, fue presentado en el Aula de Cultura, el libro "O Velorio do Tio Chinto", del que es autor Xulio Cuns; el acto de presentación estuvo a cargo de Xosé Ramón Pena. "O Velorio do Tío Chinto", que recoge cuentos populares de nuestra comarca, lo dedica el autor a Francisco Carlos Seijo "Carlines", muchos fueron contados por "Carlines" en reuniones de amigos y en actuaciones por escenarios de numerosos pueblos en los que ambos actuaron [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

13 Bc

14 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1996 El sendero hasta Los Caneiros será ampliado y contará con áreas de recreo Abril. Por parte del Jefe de Demarcación de Costas, Eduardo Toba Blanco, se ha comunicado a la Alcaldía el próximo inicio de la redacción del estudio técnico por parte de los ingenieros de este organismo, del sendero que unirá el Puente Viejo con el Campo de Los Caneiros, una vez dado el visto bueno por parte del Ministerio de Obras Públicas y Transportes. En el trayecto de tres kilómetros será mejorado y ampliado, contará con varias áreas de recreo con la dotación de diverso mobiliario y farolas artísticas. Igualmente se procederá a la limpieza de los cauces del Mendo y Mandeo entre el Carregal y Los Ángeles, lo que sin duda beneficiará el entorno de tan bello recorrido.

Betanzos escenario de la película inglesa "Crucifixion Island" Marzo. Pilar Vázquez Ares. "Crucifixion Island", basada en un relato de Kafka, es la película que Xaquín Toba, de nombre artístico Christian Deal, rueda en el emblemático Pasatiempo [...]. "Hemos rodado 45 inutos de exteriores en Fuerteventura y durante las próximas cuatro semanas filmaremos en El Pasatiempo, Casa Núñez y lavadero público" [...], indica Xaquín Toba. Gallego y afincado en Londres, Toba ha participado en anuncios de televisión, vídeos musicales y teatro (El retrato de Dorian Gray) [...]. "Betanzos entrará en la historia del cine y quedará en la memoria de la gente, al igual que sucedió en Irlanda con la película "Braveheart", pues vuestra ciudad tien un gran potencial en paisajes naturales y edificios antiguos", afirma Xaquín Toba [...].

Los daños ocasionados por las inundaciones se elevan a 21 millones de pesetas Febrero. Las causas que provocan las inundaciones que está a padecer la zona baja de nuestra ciudad a las márgenes del río Mandeo en los últimos tiempos pueden ser diversas y variadas. Desde las construcciones realizadas en las orillas del río hasta el espigón de Fontán en Sada, sin dejar en el olvido el relleno llevado a cabo en el Pedrido con motivo de las obras de la Autopista del Atlántico, así como las centrales Hidroeléctricas que de algún tiempo a esta parte proliferan en las aguas del Mandeo; pueden contribuir a que se produzcan estas inundaciones en la pleamar. Sean unas u otras las causas que originan estas persistentes crecidas, lo cierto es que los residentes en estas zonas permanecen en constante alerta ante el temor de que las aguas vuelvan a producir daños en sus hogaLa imagen habla por sí sola, el Paseo del Malecón sirvió para la práctica del piragüismo / ESTUDIOS BLANCO res, así como en los restaurantes y almacenes que se han visto perjudicados en las últimas en electrodomésticos como en mobiliario. En las pudiera suponer un agravante para esta problemátifechas. casas de la planta baja del grupo de viviendas socia- ca. Según las estimaciones presentadas por el vecindario les "Brigantium", el agua alcanzó un nivel de medio en las dependencias municipales, los daños ocasionados metro, por lo que los afectados se vieron obligados a EL PARTIDO POPULAR DEMANDA LA se cifran en veintiún millones de pesetas, demandando levantar sus camas y salir a la calle. Los vecinos exide los pertinentes organismos oficiales se dé una res- gen una solución inmediata a un problema cada día LIMPIEZA DEL MANDEO Y MENDO puesta satisfactoria a las solicitudes de ayuda solicitada más preocupante y señalan que la mejor medida El Partido Popular presentó una moción en la que se por los perjudicados. para solventarlo es que les proporcionen un nuevo pide a la Jefatura de Costas que, con carácter urgente Vecinos de las zonas de la Ribera y Puente Viejo se hogar. han visto obligados días pasados a abandonar sus Otra zona afectada ha sido la del muelle, en donde lleve a efecto la limpieza de los ríos Mendo y Mandeo. hogares como consecuencia del desbordamiento del se encuentran ubicadas naves industriales, y donde Asimismo, el grupo popular solicita que el presupuesto río Mandeo. Los más afectados han sido los residen- los desperfectos han sido importantes. En una que Costas va a invertir en la construcción del Paseo de tes en el Grupo Brigantium, zona de la Marina y Plaza reciente reunión de la Comisión del Gobierno Munici- la Galera, se destine a remodelar y acondicionar el Paseo de Enrique IV. Los antecedentes más cercanos se pal se adoptó el acuerdo de reiterar las peticiones del Malecón y Eira Vella, y acondicionar las aceras en remontan a los meses de septiembre y diciembre, en realizadas tanto al Gobierno Central como al autonó- todo el entorno del Matadero. Según la nota remitida a esta Redacción por el Pareste último con la agravante de que los vecinos mico, con el fin de que se habiliten ayudas a las famituvieron el agua en sus casas durante cinco días. En lias afectadas por las inundaciones. Al mismo tiem- tido Popular, manifiesta que las inundaciones en la zona de la Ribera se deben al nuevo Paseo de la esta ocasión las viviendas se inundaron de nuevo po, el Gobierno Municipal, partiendo de diversos durante las jornadas en que permanecieron las comentarios, está realizando una investigación sobre Tolerancia así como a la suciedad acumulada en los mareas vivas, los daños han sido importantes tanto el funcionamiento de las centrales hidráulicas, por si márgenes de los ríos.

Seis componentes de la Coral Polifónica premiados por la Academia Gallega de Bellas Artes Abril. Seis integrantes de la Coral Polifónica fueron galardonados por parte de la Real Academia Gallega de Bellas Artes "Nuestra Señora del Rosario", quien les ha concedido la Medalla de Plata del premio Marcial del Adalid. A los seis componentes de la masa coral, que desde la funda-

ción de dicha colectividad permanecen en activo, les fue otorgado el galardón por su dilatada trayectoria musical, María Barral Rivas, Mercedes Vales Castro, Carmen Campillo Casal, Elvira Martínez Couceiro, Manuel Regueiro Fernández y José López González fueron los distinguidos.

Los galardonados celebraron el premio en compañía del Director de la Coral

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

15 Bc

16 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1 996 Inauguración de "Radio Betanzos" Septiembre. En la mañana del sábado 3 de agosto comenzó a emitir "Radio Betanzos" en el 107.9 de la F.M., centro emisor que auspicia la Delegación Municipal de Cultura y Deportes de nuestro Ayuntamiento con la colaboración de la Xunta de Galicia. El acto de inauguración celebrado en las dependencias de la "Escuela Taller" en la zona de Bella Vista, donde se ubican los estudios radiofónicos, contó con la presencia del Alcalde, Manuel Lagares; el Concejal de Cultura y Deportes, Francisco Díaz Pereira y representaciones de asociaciones y entidades locales. El programa de inauguración fue coordinado por el betanceiro José Luis de Tena, locutor de Radio Nacional de España en La Coruña, quien inició su carrera precisamente en la antigua emisora de "Radio Instituto Laboral" y que en compañía de otros antiguos miembros de la misma intervinieron en un ameno coloquio, recordando anécdotas de los años vividos en la desaparecida emisora.

Iniciadas las obras en la superficie de la Plaza García Hermanos Diciembre. Las obras de construcción del parking subterráneo en la Plaza García Hermanos se han venido desarrollando con normalidad. Una vez realizado el vallado del entorno de la plaza fueron levantadas las piezas de cantería, bancos y losas que formaban los radios de la superficie, igualmente los árboles que fueron trasladados a un vivero con el fin de reponerlos en la misma plaza. Por parte de la empresa "Cubiertas y MZOV" que ejecuta la obra [...] procedió al nombramiento de un técnico arqueólogo que estudiará los elementos de interés que puedan aparecer y lo pondrá en conocimiento tanto del Ayuntamiento como de la Dirección General de Cultura.

Las ferias tendrán un nuevo emplazamiento Noviembre. La construcción del aparcamiento subterráneo impide la colocación de los puestos ambulantes y de productos hortícolas que se instalan los días de feria y mercados en la Plaza de los Hermanos García Naveira, y obligará a buscarles un nuevo emplazamiento [...].

El ilustre betanceiro José Manuel Romay, nuevo Ministro de Sanidad Junio. El periódico recoge una completa biografía de José Manuel Romay con motivo de su nombramiento como Ministro de Sanidad.

Manuel Romay Beccaría y actualmente Ministro de Sanidad y Consumo [...]. En la moción se indica que "en fecha reciente se produjo un destacado acontecimiento: el betanceiro José Manuel Romay Beccaría, hijo predilecto de la ciudad, fue nombrado Ministro de Sanidad. Cargo de gran relevancia y que viene a dar continuidad a otros Ministros que con anterioridad tuvo Betanzos [...]. Por este hecho y por los merecimientos demostrados por el Sr. Romay en sus importantes cargos anteriores (Subsecretaría Gobernación, Presidente de la Diputación de la Coruña, Conselleiro de Agricultura y Sanidad y otros muchos) es por lo que se propone al Pleno la entrega de la medalla de plata de la ciudad en consideración a sus merecimientos y a su trayectoria [...].

EL TRES DE AGOSTO SE OFRECERÁ UNA CENA HOMENAJE AL NUEVO MINISTRO Julio. El 14 de junio tuvo lugar la primera reunión convocada por la Coral Polifónica con el fin de promover un homenaje al betanceiro José Manuel Romay Beccaría, recientemente nombrado Ministro de Sanidad y Consumo A dicha reunión asistieron los representantes del Club Ciclista, Amas de Casa, Lucha contra el Cáncer, Sociedad Recreativa, Rotary Club, Pasiño a Pasiño, Asociación Azogue, Cruz Roja y Coral Polifónica, por parte del Ayuntamiento estuvo presente el Concejal de Cultura y Deportes Pachico Díaz. Se acordó por asentimiento de todos los asistentes el celebrar una cena-homenaje al nuevo Ministro en la Sala de Fiestas "Rey Brigo" el día 3 de agosto; se puso de manifiesto también el interés en destacar el acto como una manifestación de cariño hacia la figura de tan entrañable betanceiro que después de una larga y fructífera carrera política llega a las más altas instancias del Estado; acordándose por parte de los organizadores mantener la realización del homenaje fuera de la órbita política para lo cual se excluyó expresamente la participación de cualquier grupo que desarrollara esta actividad [...].

EL "ROTARY CLUB" DISTINGUIÓ AL MINISTRO ROMAY CON EL "PAUL HARRIS" Agosto. El pasado 6 de junio en la sede social del Rotary Club tuvo

CERCA DE SEISCIENTOS BETANCEIROS PARTICIPARON EN EL HOMENAJE AL MINISTRO DE SANIDAD

lugar un emotivo acto en el curso del cual se impuso a nuestro ilustre conciudadano, D. José Manuel Romay Beccaría, la máxima distinción del Rotary Internacional, el Paul Harris, que es concedida por dicho Club anualmente al personaje más distinguido de nuestra comunidad, por elección realizada entre sus socios [...].

JOSÉ MANUEL ROMAY RECIBIRÁ LA MEDALLA DE PLATA DE LA CIUDAD Agosto. La Alcaldía presentó al Pleno de la Corporación Municipal una moción por la que se proponía la concesión de la Medalla de Plata de la Ciudad al Hijo Predilecto José

Septiembre. El 3 de agosto, las sociedades y entidades de nuestra ciudad, así como el Ayuntamiento participaron en un acto de homenaje al betanceiro José Manuel Romay Beccaría con motivo de su nombramiento como Ministro de Sanidad y Consumo [...]. El ministro, tras mostrar su agradecimiento dijo que a la ciudad le debía todo: "aquí están mis raíces, aquí nació mi vocación política la cual amo desde muy joven, porque he visto lo grande que era esta actividad cuando se ejerce con grandeza de corazón". Tuvo palabras de recuerdo para sus padres [...]. Resaltó que de Betanzos había aprendido la virtud de la tolerancia "el poder ser muy amigo de personas que pensaban de distinta manera" [...].

Tamén foi noticia... "DESCUBIERTAS VARIAS PIEZAS DE ESTATUAS EN EL PASATIEMPO

" INCREMENTO DE LA POBLACIÓN EN BETANZOS

Agosto. Los cerca de cien alumnos de la escuela taller continúan los trabajos de recuperación del parque del "El Pasatiempo". En el primer nivel del recinto se llevan a cabo los trabajos de recuperación del "Estanque del Retiro", además de mejorar los murales existentes en el mismo, también se realizan trabajos en el "Estanque de la Gruta" [...]. Durante la limpieza de estos estanques, mezclado con los lodos del fondo aparecieron restos de figuras que complementaban las distintas estatuas del parque [...] que están siendo sometidos a su limpieza para su posterior reinstalación en su lugar de origen [...].

Octubre. La población brigantina ha experimentado un crecimiento con respecto a la última revisión padronal realizada hace cinco años, a partir de ahora las mismas se efectuarán con carácter anual. Betanzos ha sido uno de los pocos ayuntamientos que experimentó un crecimiento de habitantes dado que en aquel entonces tenía una población de hecho de 11.871 y actualmente aparecen censadas 12.242 personas, de las cuales 5.765 son varones y 6.477 hembras.

" ENTRÓ EN SERVICIO EL NUEVO PUNTO DE ATENCIÓN CONTINUADA Noviembre. El Punto de Atención Continuada (PAC) construido en un lateral del edificio del Ambulatorio entró en funcionamiento con el fin de mejorar la atención sanitaria urgente de más de 38.000 personas de los ayuntamientos de Betanzos, Coirós, Aranga, Abegondo, Oza dos Ríos, Cesuras, Miño, Vilarmaior, Paderne e Irixoa [...]. El nuevo PAC cuenta con médicos y A.T.S. así como dos ambulancias. En el centro sanitario ubicado en la calle Pintor Seijo Rubio se han invertido cerca de sesenta y cinco millones de pesetas.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

17 Bc

18 Bc

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1 997

Inauguración da Praza do Campo

FOTO ALFREDO ERIAS

O susto do Globo Setembro. A imaxe que lembraremos, por encima de tódalas demais, destas Festas de San Roque de 1997, foi a mesma que quedará gravada na retina de cáseque cincuenta mil persoas que abarrotaban a Praza do Campo para contempla-la elevación do Globo de San Roque: a inmensa balea de papel envolta en chamas e fume. Emilio Pita, que dirixiu o lanzamento dende o chan, e Alfredo Erias, autor da espectacular imaxe da nosa portada, contan para "Betanzos e a súa comarca" como viron eles, dende os seus diferentes postos de observación, o acontecemento [...]. "Lo que ocurrió con el Globo este año fue [...] un error humano. El caldero en el que llevábamos las mechas volcó justo debajo del Globo, y cayó una "chirimisca" que le plantó fuego. Eso se convierte en una bomba, porque se incendia de inmediato. La reacción fue rápida: hicimos la maniobra de darle media vuelta para que no se "charamuscara" del mismo lado, e inmediatamente se separó y se tensó desde la torre. El Globo estuvo dominado en todo momento, no hubo riesgo de ningún tipo, excepto el de que ardiese el papel" [...] "La actuación de un policía municipal evitó, en cierto modo, que ardiese el Globo al dar una patada a una de las mechas" (Emilio Pita) [...]

Xuño. Para o vindeiro día 6 deste mes está prevista a inauguración da Praza do Campo, dándose así por finalizada-las obras na súa superficie que, desde novembro pasado, alteraran a vida na nosa cidade [...]. As obras, que tiñan como data de remate anunciada o 15 de xullo, reduciríanse como mínimo nun mes. [...] Se ben así se da por terminado o traballo na superficie, aínda resta a total habilitación dos pisos inferiores do aparcamento antes da súa posta en funcionamento [...]. Para o día da inauguración da Praza do Campo está previsto o descobremento dunha placa conmemorativa, así como a actuación da Banda Municipal e de grupos folclóricos.

NEGOCIACIÓNS ENTRE OS TAXISTAS E O CONCELLO A construcción do aparcamento subterráneo na Praza García Hermanos motiva que o Concello se prantexe a reubicación dos diferentes servicios que concurren na zona, tendo como obxectivo liberar

FARALDO FOTÓGRAFO

de estacionamento o frente dos Soportais do Campo e pontecia-lo uso peatonal do mesmo [...] permitindo só parada de bus e tarefas de carga e descarga. A tal efecto, o goberno municipal ven mantendo conversacións cos

representantes do sector do taxi, coa finalidade de acadar un acordo sobre a ubicación das paradas e outros temas que afecta ó colectivo, dado o excesivo número de licencias existentes e a escasa rendabilidade económica do servicio

neste momento. A proposta do Concello incluía dúas paradas principais na zona dos Soportais (próxima ó Banesto) e na zona do Liceo. Aquí se concnetrarían uns 30 coches. Outros dous faríano na zona do Centro de Saúde [...].

Refacendo o Pasatempo Xullo. O Pasatempo, a faraónica obra do maior dos irmáns García Naveira, don Juan, iniciou o camiño da súa restauración hai cáseque xa tres anos. Neste tempo, os rapaces e rapazas da EscolaTaller empregáronse (e o que lles queda...) a fondo para que o parque volte a ter ese esplendor que, pola súa idade, tan só poden lembrar a través das numerosas fotografías e postais que se conservan dos primeiros anos do recinto [...]. (Reportaxe especial) Tiveron que pasar máis de sesenta anos desde a morte do seu creador, para que os monos de traballo e as ferramentas volvesen invadi-lo recinto. No mes de nadal de 1994, a Escola Taller Pasatempo escomenzaba a ardua

tarefa de devolve-lo seu antigo aspecto ó parque. A similitude coa circunstancia orixinal non deixa de ser, cando menos, curiosa [...].

INAUGURACIÓN DAS TERRAZAS DO PASATEMPO Setembro. Nas datas previas ás Festas de San Roque, o pasado día 12, foron inauguradas as terrazas cos escudos dos países iberoamericanos, recentemente recuperados polos alumnos e alumnas da Escola-Taller. Paralelamente ó acto, inaugurouse tamén unha mostra fotográfica

ESTUDIOS BLANCO

sobre o parque temático, na que se incluían desde fotografías antigas, do tempo do esplendor

da "Horta de Don Juan, ata imaxes dos traballos de restauración [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

19 Bc

Alberto García Ponte, propietario de Mesón O Pote y A Raxería do Pote

"La tortilla de Betanzos es un plato señorial y tenemos la responsabilidad de cuidarlo" Alberto García Ponte, propietario de Mesón O Pote y de la recién inaugurada A Raxería do Pote, acaba de ganar el Premio Nacional de Tortilla de Papa de Tenerife, un galardón que se suma a otros como el primer premio del Campeonato de España de Tortilla de Patatas Trofeo Tescoma, en 2011. Y es que Alberto García ha hecho de la tortilla de Betanzos un emblema en su Mesón y su afán por promocionar Betanzos y su gastronomía van mucho más allá. -¿Qué ha significado para usted lograr este nuevo premio? -Para mí, y para el Mesón O Pote es un honor haber logrado este premio que no hace más que ratificar la calidad de la tortilla de Betanzos. Quiero dedicarlo a todos mis compañeros hosteleros del pueblo. Pero lo menos importante es el premio. Lo más importante es la promoción de este gran producto de nuestra gastronomía. Lo importante no es que yo haya ganado el certamen, lo realmente importante es que hayan citado a un hostelero de Betanzos para participar en el concurso. Eso es lo que de verdad tiene importancia, que la tortilla de Betanzos traspasa fronteras. -Usted, y muchos otros hosteleros han convertido la tortilla en emblema de sus locales, ¿ayuda a la hostelería eventos como la Semana de la Tortilla? -Tenemos que darnos cuenta de que la tortilla de Betanzos es mucho más que un producto que se vende en tapas a 1,5 euros durante una semana. Es un plato señorial y los hosteleros betanceiros y el gobierno

municipal tenemos la resposabilidad de cuidarlo. Es más, gracias a la tortilla se podría poner en valor nuestra fenomenal gastronomía, la carne asada, por ejemplo, los panes artesanales betanceiros... La diferencia entre el éxito y la grandeza puede ser precisamente eso, creer que aún no hemos hecho nada y confiar en que la tortilla pueda estar a la altura del cochinillo de Segovia o del Cocido de Lalín. Es hora de seguir evolucionando. Nuestra fiesta de la tortilla está siendo un éxito pero podríamos convertirla en algo diferente, singular Alberto García Ponte en el Mesón O Pote / FOTO ARUME y muy importante. -¿Qué sugiere? por las escasas dimensiones del Mesón no aperturas capitaneadas por gente joven -Reunirse, que surjan ideas diferentes e podemos atender, sobre todo durante los que marcan calidades en la hostelería innovadoras. Sí que podemos vender tapas fines de semana. Y sí, la filosofía será la betanceira, estamos trabajando con rigor y de tortilla pero por qué no menús, packs, misma. En este caso se trata de una raxería profesionalidad. Yo animo a los hosteleros tortilla, carne asada y panes en la que la tortilla será plato betanceiros a conservar la humildad pero artesanos. Eso generaría estrella, por supuesto. Un con un pensamiento de grandeza que hará Animo a los riqueza no durante diez días local sencillo, de picoteo, que convirtamos a la tortilla de Betanzos sino todo el año. Se trata de hosteleros betanceiros para todos los públicos pero en un "must" de la gastronomía nacional. defender un producto que, con la misma calidad, con un -En este sentido la formación también a conservar la como vemos, traspasa frontoque juvenil y divertido, en es importante y usted está en continuo teras, y convertirlo en un humildad pero con un la línea de otros compañeros aprendizaje. motivo para venir a Betanzos como Onze o La Taberna -Tengo un ciclo medio de cocina en la pensamiento de y conocer de verdad el gran E s c o n d i d a , q u e e s t á n Escuela de Hostelería de Pontedeume, potencial de nuestra gastrohaciendo un gran trabajo y Master en la Basque Culinary Center y un grandeza nomía y de nuestra hosteleponiendo en valor la hostele- Stage en Martín Berasategui. La formación ría. ría betanceira. es muy importante. Yo empecé a cocinar a -Acaba de abrir un nuevo local, ¿seguirá -En este sentido, ¿como ve el progreso o los 37 años, hasta ese momento era camala misma filosofía de Mesón O Pote? la evolución de la hostelería en Betanzos? rero. Y ahora empiezo a entender el por-El nuevo local, A Raxería do Pote, lo -Estamos ante una gran oportunidad por- qué de la cocina e intento mejorar en todo. abrimos con la ilusión de dar continuidad a que el público está respondiendo, está Para mí no soy ni un buen camarero ni un la tarea que desarrollamos en el Mesón y acudiendo a Betanzos y ya sean los restau- buen cocinero. Soy un hostelero con con la idea de atender a un público que rantes clásicos de siempre o las nuevas muchas ganas de aprender.

20 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1998 A quinta provincia O Alcalde quere recuperar a capitalidade de Betanzos Abril. O Alcalde de Betanzos, Manuel Lagares, tomou a iniciativa para que Betanzos sexa de novo unha provincia, categoría que perdera no ano 1834 cando se consolidou a redistribución das provincias galegas. Manuel Lagares indicou ó respecto que a consecución da capitalidade provincial para Betanzos suporía grandes avantaxes a nivel económico, social e institucional e Betanzos sería un centro de atención en toda Galicia. Os trámites para a petición formal da restitución da antiga provincia iniciáronse hai xa algún tempo e, segundo informou o Alclade, "xa teño epedidos os informes técnicos, históricos e xurídicos e agardo qe no vindeiro Pleno ordinario que se celebrará en maio, poidamos facer xa unha petición formal ós organismos correspondentes [...].

Petición dun novo xulgado para Betanzos Xullo. Abogados e funcionarios da Administración de Xustiza de Betanzos formularon unha petición á Xunta para a posta en funcionamento dun novo xulgado de instrucción na cidade debido á sobrecarga de traballo que teñen que afrontar logo da apertura da cárcere de Curtis. De momento, e mentres non exista unha resposta por parte dos organismos competentes, reivindican un grupo de persoal de apoio que pode incluir a dotación dunha unidade móbil para realizaren os desprazamentos a Curtis [...]. O Alcalde, Manuel Lagares, manifestou o seu apoio ás reclamacións dos funcionarios [...] e sinalou que no momento en que foron cedidos os locais nos que ten a súa sede o xulgado, xa se prevían posibles necesidades de incremento nos servicios [...].

A primeira Feira Franca Medieval Maio 1998. Os vindeiros 10, 11 e 12 de xullo celebrarase a primeira Feira Franca Medieval en Betanzos, na que os cidadáns e visitantes poderán disfrutar de representacións escénicas típicas da época medieval e poderán degustar os pratos tradicionais da gastronomía brigantina. O evento forma parte dun proxecto de promoción turística da cidade no que se tratará de recrear da forma máis fiel posible o pasado histórico que marcou o desenvolvemento da vella Brigantium [...]. A organización do evento corre a cargo dunha Comisión Técnica designada polo Concello que está preparando a programación e o regulamento da feira [...].

UN PROXECTO PARTICIPATIVO Xullo 1998. A Feira Franca Medieval será ante todo unha festa da historia, na que [...] todos poderemos e debemos participar activamente involucrándonos cos actores que nestes días recrearán pasaxes do noso pasado [...]. Un dos aspectos fundamentais a ter en conta para a perpetuidade desta festa no futuro é a participación de todos. Nesto coinciden tanto

A expulsión dos leprosos foi unha das esceas máis impresionante / FOTO BLANCO

a Comisión Técnica como os promotores do proxecto, o propio Concello [...]. Dende a organización anímase a todos os betanceiros a participar nesta festa que este ano é unha novidade pero que coa colaboración de todos se consolidará e servirá para revitalizar o casco antigo de Betanzos.

CEA MEDIEVAL O venres día 10 celebrarase unha Cea Medieval dentro do programa de actividades da Feira Franca

Medieval. A organización do banquete corre a cargo da Asociación de Amas de Casa e da Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos que xa teñen confeccionado un menú de doce pratos tradicionais e típicos da Idade Media [...]. Os comensais poderán degustar unha ampla variedade de pratos, dende carnes, peixes e marisco ata o tradicional bolo da Magdalena, cociñados e servidos ó estilo medieval. A cociña e o servicio correrá a cargo de persoal da Escola de Hostelería de Pontedeume [...].

O Plan de Recollida Selectiva xa está en marcha Decembro. A experiencia piloto de recollida selectiva de lixo púxose en funcionamento o pasado mes de novembro en Betanzos, deseñada en cumplimento ó establecido no Plan de Xestión de Residuos Sólidos Urbanos de Galicia [...]. Aínda que con certas dificultades, a poboación está colaborando na selección de residuos en orixe que é básico para acadar o éxito que se pretende con esta iniciativa. O plan abarca un total de 16 concellos que representan o 10% da poboación galega e foron seleccionados pola Federación Galega de Municipios e Provincias (FEGAMP). A duración do programa piloto nesta primeira fase inicial [...] está prevista en seis meses [...]. Os problemas fundamentais que se presentan no tocante a esta experiencia que se está iniciando en Betanzos son, por un lado a falta de información ós cidadáns, que xera confusión principalmente no que se refire á separación correcta dos distintos residuos e, por outro, a dotación de contenedores que é insuficiente [...].

A recuperación do León devolve a vida ó símbolo máis emblemático do Pasatempo Xaneiro. Foron precisos dez meses de intensos traballos e máis de medio século de espera para que de novo o colosal León do Pasatempo presida maxestuoso o mítico parque, convertido xa en lugar de inexcusable visita para betanceiros e turistas [...]. Os alumnos da Escola Taller Pasatempo II culminaron o seu periodo de formación coa realización da obra máis ambiciosa: a reconstrucción do xigantesco león. Unha obra na que partici-

paron alumnos de tódalas especialidades dirixidos polo escultor Francisco Escudero, quen mostrou a súa satisfacción polos esforzos de toda a xente "que traballou con ilusión nun proxecto difícil no que houbo que afrontar moitos contratempos" [...]. O enorme tamaño e o peso dos restos do león facían imposible a súa restauración, polo que finalmente se optou pola construcción dunha réplica do orixinal [...].

A realización da escultura foi dirixida por Francisco Escudero

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

21 Bc

22 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1999 As obras do Martín Ballesteros serán adxudicadas en febreiro Febreiro. O presente mes de febreiro serán adxudicadas as obras do barrio Martín Ballesteros que se inclúen dentro dun proxecto de erradicación do chabolismo asinado en meses pasados entre a Xunta de Galicia, a través do Insituto Galego da Vivenda e Solo, e o Concello de Betanzos. A financiación do proxecto levarase a cabo entre estas dúas administracións sendo o presuposto total superior ós 58 millóns de pesetas. As obras consistirán na construcción de nove vivendas unifamiliares de planta baixa, unha nave para o almacén de chatarra, un lavadeiro e a correspondente urbanización e saneamento da zona. A consolidación deste proxecto suporá a eliminación do único núcleo de chabolismo existente en Betanzos e mellorará a calidade de vida de preto de trinta persoas [...].

A Apa do Colexio Vales Villamarín aproba a xornada lectiva continua Marzo. A Asociación de Pais de Alumnos do Colexio de Educación Infantil e Primaria Vales Villamarín de Betanzos vén de aprobar o proxecto de xornada única que podería porse en funcionamento o vindeiro curso. O resultado das votacións foi de 479 votos a favor da xornada, 55 en contra e 5 en branco, sobre un censo de 703 pais votantes. [...] A normativa vixente esixe a aprobación polos dous tercios do censo, que neste caso foi superado. Este proxecto foi sometido a votación a principios do pasado ano e pese a que os votos a favor superaran ós en contra, non se conseguiu superar a participación dos dous tercios do censo de votantes.

Continúan as manifestacións de de protesta no IES "As Mariñas" Maio 1999. O pasado venres 23 de abril durante o tempo de recreo. alumnos e profesores do Instituto de Educación Secundaria As Mariñas protagonizaron unha nova acción reivindicativa de cara a tratar de buscar unha solución ás deficiencias que presenta este centro. Nesta ocasión levouse a cabo unha concentración de profesores e alumnos ataviados con buzos, carretillas, palas e outros instrumentos, na entrada do recinto escolar. Con esta acción, os manifestantes trataban de chamar a atención sobre a "necesidade urxente de mellorar os accesos do Instituto", segundo indicou un dos profesores do centro. Ademais, alumnos e profesores procederon, durante este acto reivindicativo, a tapar con gravilla algún dos moitos baches existentes nos accesos ó recinto. A comisión encargada de organizar estas mobilizacións, que está formada fundamentalmente por profesores do instituto, resumen as reivindicacións en tres puntos básicos. Por un lado, piden que a Consellería de Educación se faga cargo dos compromisos adquiridos e que se leven a cabo os investimentos precisos para a pintura integral do edi-

Profesores e alumnos taparon con gravilla algúns dos baches da entrada

ficio, para o amaño dos accesos e para outras obras pendentes dende hai tempo como a creación de accesos axeitados para minsuválidos, a adaptación do salón de actos, marquesinas de comunicación entre os edificios, etc. [...] Protestan tamén contra a rebaixa dos presupostos, que se viron reducidos en máis de cinco millóns de pesetas con respecto ó pasado ano [...]. Esta rebaixa "supón serios obstáculos ó desenvolvemento dun

ensino de calidade" [...]. A reducción presupostaria foi o motivo polo que a Dirección do centro presentara, hai un mes, a súa dimisión en pleno ante o Delegado Provincial de Educación. Outra das reivindicacións é a protesta polos retrasos nas obras de construcción das pistas deportivas cubertas que a Consellería de Educación aprobara hai algúns meses e das que "aínda non se sabe nada" [...].

Jaime Pita foi nomeado Conselleiro de Presidencia da Xunta de Galicia Marzo. Jaime Pita Varela tomou posesión do seu cargo como Conselleiro de Presidencia da Xunta de Galicia o pasado 20 de febreiro, logo de ser nomeado polo Presidente da Xunta, Manuel Fraga, para sustituir a Dositeo Rodríguez, que presentara a súa dimisión en días pasados. O que fora ata hai pouco portavoz dos populares no Parlamento Galego compaxinará o cargo que exercía co seu novo nomeamento e anun-

ciou a súa intención de manter o mesmo equipo directivo do seu predecesor. Jaime Pita Varela conta na actualidade con 54 anos, e ata as eleccións de 1997 exercía como portavoz de Educación no Parlamento de Galicia, cargo que compaxinaba co de concelleiro e portavoz do Partido Popular en Betanzos. Logo dos comicios do 97, a súa carreira política cobrou un xiro moi importante cando pasou

a ocupar o cargo de portavoz parlamentario dos populares, en sustitución de Víctor Vázquez Portomeñe.

Unha nova asociación potenciará o viño de Betanzos Abril. Xosé Luis Sobrino. O viño de Betanzos conta cunha nova asociación que velará pola potenciación da súa producción, transformación e comercialización. A asociación recibiu o nome provisional de "Asociación variedades autóctonas do viño de Betanzos e comarca. Avibe". Se ben esta denominación posiblemente poida mudar en futuras datas. Entre os fins primordiais desta asociación, [...] estarían a promoción da producción e comercialización do viño de Betanzos, coordinar e organizar o sector vitivinícola e participar no reciclaxe e na formación dos profesionais do sector, así como a plantación e replantación de variedades preferentes e das autóctonas betanceiros. Entre os seus obxectivos tamén está impulsar a tipificación dos viños locais como "Viños da Terra" e a proposic i ó n á Ad m i n i st ra c i ó n d o nomeamento dun Consello Regulador Provisional [...].

O Alcalde analiza co Ministro Romay Beccaría o posible dragado da ría Novembro. O Alcalde de Betanzos, Manuel Lagares, mantivo unha reunión co Ministro de Sanidade, José Manuel Romay Beccaría, na que analizaron diversos puntos que afectan ó desenvolvemento da cidade. Entre os puntos tratados na xuntanza ten especial relevancia unha antiga aspiración do edil betanceiro, o dragado da ría e a revitalización da zona portuaria que no seu momento tivo unha grande importancia [...]. Abordaron tamén outro tema relativo á construcción de c a m i ñ o s p e a to n a i s d e s d e Betanzos ata o Campo dos Caneiros polas beiras do Mandeo [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

23 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

24 Bc

1992 20 00 A Xunta ten previsto construir unha estación de autobuses en Betanzos na presente lexislatura Xuño. A Xunta de Galicia, a través da Consellería de Política Territorial, Obras Públicas e Vivenda, ten previsto construir unha estación de autobuses en Betanzos. A Consellería prevé construir a estación antes de rematar a presente lexislatura, é dicir, antes de outubro do ano 2001. Para levar a cabo este proxecto a Xunta solicitou ó Concello que poña á súa disposición unha superficie mínima de 1.200 metros cadrados. O Alcalde, en rolda de prensa, informou da posibilidade de ofertar varias alternativas como son o Carregal, as inmediacións do Parque Pablo Iglesias, Bellavista e a zona do Frade. O Concellal de Tráfico, Antonio Carro, indicou que polo momento non existe unha postura concreta por parte do Concello e que esta cuestión "levarase á Comisión de Urbanismo para debatilo" [...].

FOTO BLANCO

As novas vivendas do barrio Martín Ballesteros foron inauguradas en abril Maio. O pasado mes de abril foron inauguradas as novas vivendas do barrio Martín Ballesteros, que albergaba o único núcleo de chabolismo da cidade. Ó acto asistiu o Alcalde, Manuel Lagares, representantes dos partidos políticos da oposición e responsables do Departamento de Servicios Sociais do Concello. [...]. As nove vivendas construidas son unifamiliares, de planta baixa e teñen unha superficie duns 50 metros cadrados, espacio que semella reducido para albergar familas que nalgúns casos están formadas por cinco persoas [...]. As obras, presupostadas en 58 millóns de pesetas, enmárcanse dentro do convenio de colaboración entre o Instituto Galego da Vivenda e Solo e o Concello. [...]

O Pleno aproba a restricción do tráfico nas rúas do casco antigo Maio. O pasado 24 de abril foi aprobada polo Pleno unha proposta do Delegado de Tráfico, Antonio Carro, na que se recollen unha serie de medidas orientadas á restricción do tráfico nas rúas do casco antigo, que, previsiblemente comezarán a entrar en vigor no prazo dun mes. Estas medidas adoptáronse coa finalidade de "lograr a maior humanización dos espacios públicos e o mellor disfrute desta preciada área, en base ó interese xeral" [...], segundo indica Antonio Carro na súa proposta. Nesta indícase que "a circulación excesiva de vehículos polo casco histórico provoca situacións non desexadas e un deterioro crecente da pavimentación, así como unha merma patente da calidade de vida dos residentes" [...]. As medidas que se aprobaron supoñen establecer zona de acceso restrinxido o casco histórico, prohibindo circular e estacionar os días laborables entre as 20:00 e as 8:00 horas. Esta medida non vai afectar

ós residentes "acreditados coa correspondente tarxeta municipal", ou ós servizos de urxencia. A medida será de carácter provisional. [...] Ademais, aprobouse a dotación dun sistema automático de control de acceso, similar ó que se está utilizando en Santiago que se instalará na Porta da Vila. Este sistema ten un funcionamento programado mediante un mando a distancia ou tarxeta. A proposta contou cos votos a favor do BNG [...].

OS COMERCIANTES PIDEN A LIBRE CIRCULACIÓN SEN ESTACIONAMENTO Maio. A Asociación de Comerciantes aprobou en Asemblea Xeral unha proposta da comisión de Infraestructura urbana na que solicita do Concello a libre circulación de vehículos e sen estacionamento na zona do casco histórico, habilitando zonas de aparcamento con-

trolado [...]. A comisión propón a libre circulación de vehículos sen estacionamento, a excepción de determinados puntos como podenser: a beirarrúa esquerda da rúa do Castro, a beirarúa dereita da rúa de

Santiago, a zona ancha da rúa Travesa, a beirarrúa esquerda da Rúa do Azougue e a Praza de Fernán Pérez de Andrade. Estes estacionamentos deberán estar regulamentados polo sistema ORA [...].

tos de luz, das escasas medidas de seguridade e da falta de limpeza por parte dos operarios municipais [...]. As obras do aparcamento e do Hotel do Asilo Manuel Naveira foron adxudicadas no ano 1998 [...] En setembro do ano 1999, o Alcalde

a m e a zo u ó s re s p o n s a b l e s d a empresa con rescindir o contrato se persistía o incumplimento das cláusulas do mesmo [...]. En outubro comezaron as obras de pavimentación dunha zona duns cincuenta metros pero foron paralizadas ó cabo dun tempo.

O amaño da prolongación Rosalía de Castro retrásase ata a primavera Novembro. O Concello deu un novo prazo á empresa Complejo San Roque para que inicie as obras do aparcamento na Prolongación Rosalía de Castro e acometa a pavimentación da rúa. A presión dos veciños, que ameazaban con manifestarse de persistiren os retrasos, fixo que o Alcalde negociase de novo coa empresa dándolle un ultimatum para a execución das obras. Os responsables das obras xustificaron os retrasos e comprometéronse a comezar en breve os traballos do aparcamento e indicaron

que as obras estarán rematadas na primavera do vindeiro ano [...]. Segundo informou o Alcalde, nomearase unha comisión de seguemento para exercer o control sobre o desenvolvemento das obras e comunicar calquera novidade ó portavoz da Asociación de veciños para que teña coñecemento da evolución dos traballos [...]. A situación tórnase insoportable para os residentes da rúa Prolongación Rosalía de Castro. Os veciños quéixanse da falta de pavimentación na rúa, da inexistencia de pun-

A Xunta concede a Betanzos a categoría de Municipio Turístico Galego Decembro. O Consello da Xunta aprobou a concesión para Betanzos da categoría de Municipio Turístico Galego. Esta declaración permitirá que a cidade se integre nos plans galegos de promoción do turismo e otorgaralle ó municipio prioridade de acceso ás subvencións previstos nos plans de desenvolvemento turístico. A decisión do Consello da Xunta

foi acollida con satisfacción tanto polo Alcalde, Manuel Lagares, como polos grupos da oposición [...]. O rexedor salientou o importante esforzo que o goberno local vén realizando en favor da protección do casco antigo e do Pasatempo e agarda que a posibilidade de acceder a axudas e subvencións complementarias redunde nun maior beneficio para todos [...].

O viño de Betanzos recibe a denominación Viños da Terra Decembro. O viño de Betanzos obtivo a denominación Viños da Terra otorgada pola Consellería de Agricultura. Este será o primeiro paso de cara a conseguir a denominación de orixe. A decisión da Xunta foi acollida con satisfacción, tanto polos responsables de Extensión Agraria como polos presidentes das asociacións de viticultores, que destacaron a importancia desta concesión de cara á revitalización do sector. Sen embargo, as condicións da

concesión non teñen en conta algunhas peticións formuladas [...]. Os viticultores pedían que se incluísen como variedades preferentes na elaboración do viño da Terra de Betanzos, o Blanco Lexítimo e o Agudelo. Dúas especies autóctonas que son as que lle otorgarían ó viño da comarca un carácter diferenciador e unha personalidade propia. Ademais, solicitaban a inclusión de Abegondo, Oza dos Ríos, Miño e Pontedeume dentro da comarca de Betanzos, petición que tampouco se tivo en conta [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

25 Bc

26 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2001 Crise das vacas tolas: O consumo de carne de vacún descendeu en Betanzos máis do 50 por cento Marzo 2001. A crise desatada polo descubrimento de varios casos de vacas tolas na provincia a fecta de forma moi negativa ó sector adicado á venda de productos cárnicos. A súa incidencia é notable en Betanzos, onde o descenso da venda superou o 50% e, nalgúns casos chegou a ser do 75%. Se ben a maioría dos carniceiros explicaron que se producíu un lixeiro repunte no último mes [...]. O sector hosteleiro foi un dos máis afectados pola crise, xunto cos carniceiros e gandeiros [...]. Algúns dos vendedores consultados afirman que a baixa no consumo de tenreira afectou tamén ó resto da carne: "a xente colleulle noxo á carne, tanto dá que sea de porco como de tenreira, e todo por culpa das tan repetidas imaxes das vacas mortas", indicou Concepción Varela, de Carnicería Criado. Os carniceiros locais aseguran que a carne que se comercializa está en perfectas condicións para o seu consumo e ofrece tódalas garantías para ser consumida con tranquilidade [...].

Xabier López López / SOBRINO

"O Caderno" de Xabier López López obtén o premio Risco 2001 de literatura fantástica Abril. X.L.S. Xabier López López acaba de gañar o Premio Risco de literatura fantástica na súa segunda eidción [...]. Un certame literario que está dotado coa publicación da obra e coa dotación económica dun millón de pesetas. O título da obra coa que López López vén de obter este importante premio é "O Caderno" [...]. No plazo de tres anos e medio xa ten publicadas tres obras narrativas "Biff, Bang, Pow!", "Doutor Deus" e "O Caderno" [...].

A Xunta invertirá máis de mil millóns de pesetas no centro de saúde do Caregal Novembro. O centro de saúde que a Xunta de Galicia construirá no Carregal será un dos máis modernos de Galicia, en palabras do Conselleiro de Sanidade, Xosé Mª Hernández Cochón, quen acudiu a Betanzos a presentar a maqueta do novo complexo xunto ó Conselleiro da Presidencia, Jaime Pita Varela. O edificio está concebido para futuras ampliacións no caso de que fora preciso. O futuro complexo sanitario incorporará o centro de saúde, un Punto de Atención Continuada, e un centro de especialidades [...]. Unha vez que se adxudiquen as obras o prazo de execución será de 18 meses. As previsións da Consellería de Sanidade apuntan a que podería ser inaugurado a mediados do ano 2003. "O novo centro de saúde será un dos máis modernos e mellor equipados de toda Galicia e supón a maior inversión que a

Xunta realizou ata o momento en proxectos deste tipo". Así o expresou o Conselleiro de Sanid a d e, Xo s é M ª H e r n á n d ez Cochón, no transcurso da presentación da maqueta e dos planos do novo edificio [...]. Jaime Pita subliñou que como betanceiro se sinte "profundamente satisfeito" e, como Conselleiro de Presidencia "supón un paso máis na demostración do que o goberno de Fraga leva feito durante estes anos". A inversión que a Xunta realizará neste proxecto supera os mil millóns de pesetas. O Alcalde, Manuel Lagares considera necesaria a creación dun hospital comarcal no que se poidan realizar pequenas intervencións cirúrxicas e que dea cobertura ós cidadáns da comarca. O Conselleiro de Sanidade [...] manifestou a súa disconformidade con este planteamento de crear un hospital en Betanzos: "é

Xosé Mª Hernández Cochón e Jaime Pita na presentación da maqueta / FERSAL un tema do que non merece a pena nin falar. É falar sin o mínimo coñecemento da situación real", dixo.

O Conselleiro criticou ó Concello de Betanzos por non ter cedido os terreos para a ubicación do centro.

José Luis Garci anunciou a rodaxe dunha película en Betanzos para o próximo ano Agosto. X.L Sobrino. O cineasta José Luis Garci adiantou que para o próximo ano ten a intención de producir unha película en Betanzos que estaría dirixida por Antonio Giménez Rico. Estas declaracións foron efectuadas na Sala Capitular do Concello, no transcurso dunha recepción efectuada polo Alcalde, Manuel Lagares durante a celebración da I

Semana Internacional de Cine de Betanzos. Unha semana que ía adicada a repasar a traxectoria do devantido cineasta [...]. O director estivo presente na nosa cidade na xornada do venres 27 de xullo, asistindo ás xornadas de mañá do curso nas que se debatíu sobre a súa figura [...]. A Semana Internacional de Cine de Betanzos trouxo á cidade unha

José Luis Garci paseando pola rúa do Castro / SOBRINO morea de rostros coñecidos como os actores Agustín González, Fernando Guillén, Beatriz Santana e

Concha Gómez Conde, ademais dalgún que outro director como Giménez Rico [...].

Fraga e Álvarez Cascos poñen a primeira travesa da renovación da vía entre Betanzos e A Coruña Outubro 2001. O Presidente da Xunta, Manuel Fraga, o Ministro de Fomento, Francisco Álvarez Cascos e o Presidente de Renfe, Miguel Corsini, inauguraron as obras de renovación da vía entre Curtis e Betanzos Infesta e colocaron ademais a primeira travesa do proxecto de renovación da vía entre Betanzos Infesta e A Coruña San Cristóbal [...]. O titular da Xunta destacou a importancia destas iniciativas que "demostran que non só se traballa na conexión de Galicia coa Alta Velocidade sonón tamén na reno-

vación das liñas interiores", dixo. [...] A renovación da vía suporá que o traxecto entre A Coruña e Ferrol se reducirá en 22 minutos. En total investiranse algo máis de oito mil millóns de pesetas entre as obras xa realizadas e as pendientes. As autoridades, ás que acompañaron a maior parte dos alcaldes da Comarca, realizaron unha viaxe en tren dende Curtis ata Ferrol, con parada na estación Betanzos-Infesta, onde se colocou a travesa da renovación da vía entre Betanzos e Ferrol. O Conselleiro de Presidencia,

No centro Manuel Fraga, Álvarez Cascos e o Alcalde de Betanzos nun momento do acto de inauguración/ ARUME Jaime Pita, calificou o momento de "histórico" e recordou que no proxecto está incluido un apeadeiro

en Elviña para ofrecer un mellor servicio ós estudiantes universitarios.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

27 B c

28 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 02

A comida conmemorativa do aniversario do Instituto Francisco Aguiar reuníu a 250 persoas O goberno central nega a petición de semáforos no cruce de Saavedra Meneses Maio. A intensidade do tráfico non xustifica a instalación de semáforos no cruce de Saavedra Meneses. Esa é a resposta do goberno central á pregunta formulada polo deputado do BNG no Congreso, Carlos Aymerich, relativa á alta siniestralidade desta interesección entre a N-651 e a estrada que vai a Velouzás. O goberno non prevé a colocación de semáforos argumentando que os usuarios teñen a opción de utilizar o camiño do cemiterio e a rúa dos Remedios [...].

O Concello estudia un plan para eliminar as barreiras arquitectónicas no Liceo Novembro. O Edificio Liceo podería estar adaptado para o acceso de minusválidos no ano 2003. Así o anunciou o alcalde, Manuel Lagares, logo de manter unha xuntanza coa Cooperativa Galega de Minusválidos, no mes de outubro pasado. Os técnicos municipais traballan nun plan de eliminación de barreiras arquitectónicas que permitiría o acceso a persoas en silla de roda a ámbalas dúas prantas do Liceo. O proxecto, segundo explicou o alcalde, consiste en instalar un ascensor na entrada do edificio [...].

Maio. Varias xeracións de alumnos e profesores se deron cita o pasado 20 de abril na comida conmemorativa do cincuentenario do Instituto Francisco Aguiar. Foron ó redor de 250 persoas, na súa maior parte pertencentes ás primeiras promocións, que compartiron recordos e anécdotas nun ambiente entrañable e emotivo. O director do centro, Xosé Manuel Montero, mostrou a súa satisfacción pola boa resposta tanto de alumnos e profesores a O grupo de ex-alumnos e profesores do Instituto que acudiron á comida conmemorativa / FERSAL esta iniciativa e non descarta que no futuro poidan tódolos actos que se realizaron con traron unha gran cantidade de xente. realizarse reunións deste tipo [...] motivo do aniversario, segundo O Concello de Betanzos, que colaOs momentos máis emotivos proexplicou Montero, quen salientou a borou na organización dos actos tagonizáronos os alumnos e profealta asistencia de ex-alumnos e per- promovidos polo centro, decidíu que sores das primeiras promocións soal docente destes primeiros anos unha das rúas de recente apertura na entre os que estaban Mª Carmen que marcan o inicio da historia do cidade leve o nome do Instituto González Madrid e José Antonio centro [...]. Francisco Aguiar en recoñecemento Míguez, membros do primeiro clausOs diferentes actos, a exposición da importante labor realizada tanto tro de mestres do centro. de fotografías, a presentación dun en Betanzos como na comarca, As persoas máis vencelladas ás prilibro conmemorativo e o concerto da segundo explicou o Alcalde, Manuel meiras épocas do Instituto foron as Banda Municipal de Música concen- Lagares. que viviron con máis intensidade

Os rueiros afectados polo peche son A Fraga, O Tarreo e A Peada /SOBRINO

Veciños de Infesta recollen sinaturas para reiterar a petición dunha pasarela Xaneiro. Un 80% dos veciños de infesta asinaron un documento no que reiteran a petición de construcción dunha pasarela que evite a incomunicación que sofren preto de 20 familias dos núcleos de A Fraga, A peada e O Tarreo [...]. O peche perimetral da vía do tren, realizado por Renfe [...], deixou practicamente incomunicados tres núcleos de poboación que se ven obrigados a facer percorridos de máis de dous kilómetros para realizar as súas actividades cotiás [...].

Cen obras de Jesús Núñez inauguran o Museo da Estampa Agosto. Cen obras do artista betanceiro e director do Centro Internacional de la Estampa Contemporánea (CIEC), Jesús Núñez, serviron para inaugurar a primeira fase do Museo da Estampa que abreu as súas portas a principios de xullo. Esta primeira fase consistíu na apertura dunha sala de exposicións no primeiro andar da sede do CIEC, a Casa Núñez. Sen embargo, esta non é a única inversión prevista neste centro. O seu director, Jesús Núñez, explicou que se atopa en execución a que

será a segunda fase do museo, unha sala que estará adicada ó pintor Luis Seoane e recollerá unha ampla exposición da súa o. bra [...]. No acto de inauguración estiveron o Conselleiro de Presidencia, Jaime Pita, e o Alcalde de Betanzos, Manuel Lagares. Pita adiantou q u e a Xu n t a co l a b o ra rá n o s proxectos que ten en marcha o centro de la Estampa. Un deses proxectos é a rehabilitación da chamada Casa do Chocolate que se destinará para expoñer os fondos e doacións do centro.

Inauguración da primeira fase do Museo da Estampa / FERSAL

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

29 Bc

30 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 03 Voluntarios de Cruz Roja de Betanzos participan en el operativo del "Prestige" Xaneiro. Veinticinco voluntarios de la Asamblea Local de Cruz Roja Española en Betanzos participaron durante el pasado mes de diciembre en el operativo de apoyo sanitario y de avituallamiento a los voluntarios de limpieza de playas afectadas por la marea negra [...]. Los voluntarios de Betanzos tuvieron su sede de actividad en la playa del Rostro en Fisterra y en la de Arou en Camelle [...].

Juanjo Puigcorbé rodou esceas da película en Betanzos /FARALDO

As andanzas de Pepe Carvalho en Betanzos Marzo. X.L. Sobrino. Os pasados 13 e 14 de febreiro diversos escenarios da nosa cidade convertéronse nun plató cinematográfico pois acolleron a rodaxe da última entrega das aventuras de Pepe Carvalho [...]. No mes de setembro [...] poderemos ver os resultados de "La Rosa de Alejandría", a última historia que conta as aventuras do detective Pepe Carvalho, un personaxe ideado por Vázquez Montalbán [...] encarnado polo coñecido actor catalán, Juanjo Puigcorbé [...]. En Betanzos, a Praza da Constitución e o Pazo Consistorial, xunto coa igrexa de Santiago e a biblioteca municipal foron os puntos escollidos [...] para ubicar algunhas das esceas [...].

Lagares perde a maioría absoluta e inicia as negociacións para un posible pacto co BNG Xuño. Os resultados das eleccións do 25 de maio mudaron o panorama político do Concello de Betanzos. O PSOE perdeu tres concelleiros e con eles a maioría absoluta, situándose en igualdade en número de concelleiros co PP (7-7), mentres o BNG se converte en chave de goberno con tres edís. As conversacións para un pacto de goberno entre o PSOE e o BNG xa comezaron. "Os cidadáns de Betanzos queren un goberno progresista pero que non sexa monocolor". Esa é unha das conclusións que extrae Manuel Lagares dos resultados das pasadas eleccións [...]. O PSOE gañou as eleccións por sexta vez aínda que non co número de votos suficiente para gobernar en maioría. O BNG, con tres concelleiros (un máis que nos pasados comicios) convértese en chave de goberno [...] As negociacións comezaron e o resultado coñecerase o próximo día 14 na sesión de investidura [...]. O Partido Popular foi o que experimentou un crecemento máis notable en número de votos (700 máis que nas anteriores eleccións) pasando de cinco a sete concelleiros e quedando a 45 votos da lista máis votada, o PSOE [...].

Un momento da concentración celebrada o día 31 /ARUME

A Plataforma de Betanzos Contra a Guerra organizou concentracións de protesta

Manuel Lagares e Isidro Doporto asinaron o 7 de xullo o pacto de goberno / ARUME

SOCIALISTAS E NACIONALISTAS GOBERNARÁN EN COALICIÓN Xullo. O PSdeG-PSOE e o BNG gobernarán Betanzos os vindeiros

A Rúa Rosalía aberta ó tráfico despois de seis anos de espera Decembro. A finalización da urbanización da rúa Prolongación Rosalía de Castro está cada vez máis cerca. O primeiro paso xa está conseguido e a rúa foi aberta ó tráfico a principios deste mes de decembro. Agora quedan pendentes [...] a construcción das beirarrúas da banda na que se ubica o "Museo de degustación" e o hotel, que dependerán do ritmo co que se desenvolvan as obras nestes dous recintos. Os veciños amosaron a súa satisfacción pola finalización dos traballos e non descartan a posibili-

dade de celebrar algún acto concreto para festexar a apertura da rúa. O voceiro veciñal, Jorge Mourelo, indicou que esta cuestón se estudiará na próxima reunión da Asociación de Veciños. Mourelo destacou que as obras do museo e do hotel van a bo ritmo e agarda que en pouco tempo poida estar a rúa completamente finalizada [...]. As xestións do Concelleiro de Urbanismo, Isidro Doporto, deron os froitos agardados e, tras seis anos de espera, a rúa Prolongación Rosalía de Castro está aberta ó tráfico.

catro anos. O pacto asinouse o 7 de xullo tras varias semanas de negociacións que se romperon xusto antes da sesión de investidura. Finalmente, e tras retomar as conversas, as dúas agrupacións chegaron a un acordo para gobernar en coalición. O BNG asumirá a xestión de tres áreas concretas: urbanismo; comercio, casco histórico e desenvolvemento local; e xuventude e normalización lingüística. [...]

Abril. A Plataforma de Betanzos contra a Guerra [...] convocou diversos actos de protesta que mobilizaron a centos de betanceiros e betanceiras en contra do conflicto armado en Irak. A primeira destas concentracións foi o pasado 21 de marzo baixo o lema "Noite de luces pola paz", na que un nutrido grupo de cidadáns se concentraron portando velas na Praza do Campo [...]. A plataforma está formada por catorce colectivos entre asociacións, sindicatos e grupos políticos [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

31 B c

32 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 04

Entra en práctica o novo Plan de Reordenación do Tráfico en Betanzos Ó redor de 30 betanceiros participaron como figurantes na serie

De Betanzos a Celavella Febreiro. Case oito meses durou a gravación dos exteriores de "As leis de Celavella", a serie de ficción que a TVG estreou o pasado 19 de xaneiro. Durante ese tempo Betanzos converteuse nun ir e vir de xente que ó principio espertou a curiosidade dos betanceiros pero que, co tempo, tamén suscitou algún que outro quebradoiro de cabeza polas molestias derivadas das necesidades de gravación. Ademais dos actores e actrices principais da serie, uns 30 betanceiros tiveron tamén o seu protagonsimo como figurantes [...].

Outubro. A finais do pasado mes de setembro comezaba a funcionar o novo Plan de Ordenación do Tráfico que convertiu a Praza do Campo nunha gran rotonda con sentido único de circulaicón. Os primeiros días estiveron marcados por unha certa confusión dos usuarios, tanto conductores como peatóns, e a aplicación das medidas suscitou protestas dalgúns veciños polas incomodidades que acarrea. Os residentes nas zonas de Os Anxos e no casco histórico consideran que teñen que dar un rodeo considerable para acceder ás súas vivendas debido a que a Rúa das Monxas, que daba acceso á zona dos Anxos, é de sentido único de saída ó igual que a rúa de San Francisco, antes vía de entrada ó casco histórico. O Alcalde, Manuel Lagares, mostrouse satisfeito polo desenvolvemento do plan: "está funcionando ben en xeral, en zonas como o Val-

Xabier López López

Xabier López López gaña o Premio da Crítica Española

FOTO ARUME

doncel rexístranse menos atascos que antes", indicou. En relación ás críticas dos residentes, Lagares aclarou que "cómpre dar un tempo razoable para estudiar cales son os aspec-

tos positivos e negativos e actuar en consecuencia". O rexedor lembrou que na rú das Monxas, cando era de dobre sentido, prodúcíanse numerosos atascos que agora non se producen [...].

Abril. O escritor Xabier López López coñecía o pasado sábado 3 de abril a noticia de que lle concederan o Premio da Crítica española. Este galardón vén a sumarse aos outros tres que ata o momento conseguira o narrador betanceiro. O galardón dos críticos literarios españois correspondeulle á súa última creación literaria "A vida que nos mata", novela coa que tamén obtivo o premio García Barros de novela [...].

Francisco Iglesias González

Os Concelleiros que formaron parte das diferentes corporacións desde 1979 / SOBRINO

O 25 aniversario das primeiras eleccións democráticas reune ós concelleiros de seis Corporacións Abril. A xornada do 3 de abril foi un día de emotivas lembranzas ós artífices dos primeiros logros da democracia en Betanzos. Membros de tódalas Corporacións que formaron parte do Concello dende o ano 1979 festexaron o 25 aniversario das primeiras eleccións democráticas con dous actos institucionais conxuntos nos que estiveron moi presentes os ex-edís falecidos, primeiro cunha ofrenda floral no cemiterio, e despois nos discursos da recepción na Sala Capitular do Concello [...]

FOTO FARALDO

Milleiros de persoas protestaron en Betanzos contra o terrorismo Abril. Betanzos uniuse ás manifestacións de protesta que se produciron en todo o estado con motivo dos atentados terroristas do 11 de marzo en Madrid. Milleiros de persoas se

concentraron o pasado 13 de marzo na Praza da Constitución que nesta ocasión se quedou pequena para acoller á multitude que ocupaba ademais a rúa do Castro e a Porta da Vila [...].

Pesar en Betanzos pola morte de Francisco Iglesias González Abril. O pasado 3 de marzo morreu en Madrid Francisco Iglesias González [...]. O seu pasamento causou gran pesar en Betanzos, a súa cidade natal, onde foi enterrado o pasado día 5 [...]. Acababa de tomar posesión, había un mes, da Cátedra de Empresa Informativa da Universidade Complutense de Madrid. [...]. Foi un dos primeiros doutores españois en Ciencias da Información [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

33 Bc

34 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 05

Betanzos moderniza os seus servizos coa chegada da fibra óptica e o gas Verónica Sánchez y Daniel Guzmán FOTO MIGUELTXO MOLINA

Betanzos, un escenario de cine para "Mia Sarah" Outubro. Transcurridos pocos meses desde la grabación de los nuevos capítulos de "As Leis de Celavella", las calles de Betanzos volvieron a convertirse en un plató, esta vez de cine, durante el rodaje de la ópera prima de Gustavo Ron, "Mia Sarah", que se estrenará la próxima primavera. Conocidos actores como Daniel Guzmán y Verónica Sánchez convivieron durante varios días con los betanceiros, ya casi acostumbrados a la presencia de estrellas de la televisión y del cine. El director del film, Gustavo Ron, asegura que en cuanto el equipo de localizaciones le trajo a Betanzos "fue visto y querido" y comenta que la zona elegida para las escenas que se rodaron aquí, la Rúa do Castro, el Café La Banca y los soportales de Selgas, "forman un entrono como de cuento" [...]. En cuanto a la gente, destacó su amabilidad y el respeto mostrado ante los inconvenientes del rodaje y agradeció la colaboración obtenida de la administración pública [...]. "Mia Sarah" se une a otras producciones como "Finisterre" o "La Rosa de Alejandría" que ha elegido Betanzos como escenario.

Marzo. Tal e como se comprometeran hai varios meses, as compañías R e Gas Galicia iniciaron de forma conxunta as obras de canalización da fibra óptica e do gas, respectivamente. O barrio de A Condesa foi o elexido para iniciar os traballos que proximamente se extenderán a outros puntos da localidade como as rúas Emilio Romay, Cruz Verde ou Rosalía de Castro. A coordinación entre ámbalas dúas compañías ten como obxectivo reducir o impacto e as molestias que obras deste tipo orixinan ós veciños, ó tempo que se reducen os prazos de execución [...]. Gas Galicia conta con que a finais deste ano ó redor de 400 familias de Betanzos poidan contratar o suministro de gas natural nos seus fogares [...]. O gas natural chegará a Betanzos por medio dun ramal de máis de 15 kilómetros que parte do gasoducto principal en Abegondo e que se

Algúns elementos franquistas que aínda quedan en Betanzos /ARUME

O Pleno decide a retirada dos símbolos franquistas

O concelleiro de infraestructuras, Ramón García, cos representantes de R e Gas Galicia

conectará coa rede no municipio. As previsións dos responsables de R apuntan a que no último cuatrimestre deste mesmo ano ó redor de 1.500 vivendas e empresas poderán dispor

dos servicios que ofrece esta compañía a través da rede de fibra óptica: internet de alta velocidade e televisión multicanal, todo a través dun único operador [...].

Abril. O Concello de Betanzos procederá á retirada de tódolos elementos franquistas que aínda quedan na cidade, logo de que o Pleno aprobase unha moción presentada polo grupo nacionalista no que solicitaba a eliminación da simboloxía franquista [...]. Ademais, o texto aprobado polo Pleno inclúe a solicitude de inicio dos trámites legais precisos para a retirada do título de Fillo Adoptivo e a Medalla de Ouro da cidade otorgados a Francisco Franco [...].

Fraga inaugura o 17 de xuño o novo centro de saúde Maio. Despois de máis de dous anos de traballos licitados á empresa FCC os usuarios do Servicio Galego de Saúde de Área de Betanzos disfrutarán en pouco tempo dun novo Centro de Saúde no Carregal que contará cunhas instalacións amplias e modernizadas. Segundo anunciou a Directora Provincial do Sergas, María Dolores Faraldo, será o Presidente da Xunta en funcións, Manuel Fraga, o encar-

gado de inaugurar o novo ambulatorio nun acto previsto para o día 17 de xuño no que se agarda contar tamén coa presencia doutros Conselleiros. As previsións apuntan a que para esta data o centro estará xa en funcionamento. O edificio, que contou cun presuposto de 3.186.265 euros, consta de 3000 metros cadrados que se reparten en dúas plantas [...]. O novo centro de saúde dará servicio a once

Imaxe das novas instalacións do Centro de saúde do Carregal

municipios do entorno e a unha poboación de 37.000 presoas, en

urxencias; 14.149 en atención primaria e 1.832 nenos en idade pediátrica [...].

O Centro Betanzos de Buenos Aires celebra o seu centenario Decembro. Máis de 160 betanceiros asistiron ós actos de celebración do centenario do centro Betanzos en Buenos aires. Ademais das autoricades locais, encabezadas polo Alcalde, Manuel Lagares, ó que acompañaron concelleiros dos tres grupos, tamén acudiron á capital arxentina o Presidente da Deputación da Coruña, Salvador Fernández Moreda, o Deputado Provincial de Cultura, Celestino Poza, e outros tres deputados provinciais en representación do PP, PSOE e BNG. Tamén asistiron a algúns dos actos o Secretario Xeral de Emigración da Xunta, o Director Xeral de Emigración do Goberno Central e o Eurodeputado Antolín Sánchez Presedo,

o que "dá unha idea da importancia que este centro en Arxentina ten para a comunidade galega en xeral e betanceira en particular", segundo expresaron fontes municipais. Coa delegación betanceira viaxaron tamén 65 membros da Banda Municipal de Música, que ofreceron varios concertos, o cronista oficial da cidade, José Raimundo NúñezVarela y Lendoiro, e representantes de colectivos e institucións brigantinas, ademais de empresarios e cidadáns a modo particular. Todos eles quixeron unirse á celebración do cen cumpreanos desta institución fundada o 5 de decembro de 1905 por un grupo de emigrantes de Betanzos [...].

CEN ANOS DE HISTORIA Pasaron máis de cen anos dende q u e u n g r u p o d e e m i g ra n te s betanceiros comezaran a reunirse nunha casona de Palermo Viejo para celebrar as festas patroais: San Roque e Os Caneiros. Pouco a pouco comezaron a solidarizarse con outros que, como eles, marcharon de Betanzos para buscar un futuro mellor en terras arxentinas e comezaron a atender as necesidades daqueles emigrantes brigantinos que chegaban á cidade.

Unha imaxe da delegación betanceira no Centro Betanzos en Buenos Aires

Foi o 5 de decembro de 1905 cando este grupo decidíu fundar a "Sociedad Hijos de Betanzos" que despois se chamaría Centro social Betanzos, e máis tarde, tras fusionarse coa Sociedade de Residentes de Requián e Piadela pasou a chamarse "Centro Betanzos". Mantendo unha férrea posición

republicana durante a Guerra Civil Española, ofreceron asilo a refuxiados españois e arxentinos en épocas de dictadura e axudaron a numerosos emigrantes galegos [...]. O Centro Betanzos foi declarado Sitio de Interés Cultural polo seu aporte ás culturas galega e arxentina [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

35 B c

36 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 06

Betanzos dá o primeiro paso cara a aprobación inicial do Plan Xeral de Ordeación Municipal A churrería do Campo pechou o pasado 31 de xaneiro

A churrería do Campo pecha tras 62 anos de traballo Xaneiro. A churrería do Campo pecha as súas portas tras 62 anos de traballo continuado. Esperanza e Carmen Buján, pese ó seu recelo en falar cos medios de comunicación, non puideron evitar o interese da prensa polo peche do seu establecemento, todo un emblema de Betanzos. Sentimentos encontrados de tristeza por deixar o seu traballo, que desempeñaron durante practicamente toda a súa vida, e de ledicia por iniciar unha etapa máis tranquila e de descanso, marcaron os días previos ó peche definitivo da churrería. O cariño da xente fíxose notar estes días: comentarios agarimosos, choros dalgún que outro rapaz e mesmo un intento de mobilización dun grupo de xente que pensou que alguén trataba de botar ás irmáns Buján do seu negocio. Os pais de Esperanza e Carmen comezaron en 1943 este negocio utilizando un local que xa fora anteriormente unha churrería [...]. Comezaron vendendo churros artesáns, patacas fritidas e galletas empaquetadas: "naquela época non se vendían este tipo de galletas nas tendas", comentan [...]. Esperanza e Carmen viviron tempos duros, tiveron que traballar dende nenas para axudar a seus pais no negocio [...] Dende entón non abandonaron nunca o seu traballo. [...] Que a xente as botará de menos é indubidable [...].

Xaneiro. O Plan Xeral de Ordeación Municipal acaba de ser remitido á Xunta de Galicia, unha vez que os técnicos encargados remataron o s t ra b a l l o s d e re d a cc i ó n d o proxecto. O Concelleiro de Urbanismo, Xabier López, explicou que "o Concello dá así o primeiro paso cara á aprobación inicial da súa norma

fundamental de planeamento urbanístico". Agora será o Goberno Autonómico quen deberá emitir o informe correspondente e, unha vez que teña o visto bó da Xunta, continuarase co procedemento: fase de exposición pública e alegacións, requisitos indispensables para a súa aprobación final.

Entretanto non chega o informe da Xunta, Xabier López indicou que ten previsto convocar varias xuntanzas da Comisión de Seguemento do Plan, na que están integradas tódalas formacións políticas da Corporación, coa intención de que os autores do documento expliquen sectorialmente as liñas mestras de ordeación [...].

Nace unha alternativa política "para devolver a ilusión ós brigantinos" Novembro. "Devolver a ilusión ós brigantinos descontentos coas actuais opcións políticas" é o principal obxectivo de "Cidadáns por Betanzos" (CxB), unha nova formación política que concorrerá ás próximas eleccións municipais de maio. A xunta directiva provisional está formada por Pedro Gómez, Javier de la Fuente, Esperanza Sánchez, Cristina Sanmartín e Javier López [...]. Os integrantes da agrupación, que se presentaron publicamente o pasado 2 de novembro, explicaron que non se sinten "identificados con ningún partido político" e que están abertos á participación "de calquera cidadán independentemente das súas ideo-

De esq. a dta: Javier López, Esperanza Sánchez, Pedro Gómez, Cristina Sanmartín e Javier de la Fuente

loxías" [...]. As súas principais premisas, segundo indicaron, serán a legali-

dade, a ética, a transparencia e a eficacia no servicio ó cidadán.

Betanzos terá unha estación de autobuses na zona do Parque Marzo. A Xunta construirá unha estación de autobuses na zona do Parque Pablo Iglesias, nas proximidades da estación do ferrocarril. As obras mesmo poderían comezar este ano segundo avanzou o Alcalde, Manuel Lagares, tras reunirse co Director Xeral de Transportes, José Carlos Baños. Lagares propuxo ó Director Xeral a construcción dunha estación intermodal que poida dar servicio tanto ó transporte por estrada como ó de ferrocarril. Esta idea formulouse "con vistas ó futuro, tendo en conta as melloras que vai haber na liña Coruña-Ferrol" [...], indicou. O edificio construirase nunha parcela situada entre o Parque e a vía do tren, que é propiedade do Concello [...]. A Xunta será quen se encargue do estudo dos terreos, da redacción do proxecto e da construcción do edificio para o que conta con fondos europeos [...].

A Deputación crea o Premio Internacional de Arte Gráfico "Jesús Núñez" Marzo. A Deputación da Coruña quere converter a Betanzos "na capital internacional do arte do gravado". Así o manifestou o responsable de Cultura da Institución Provincial, Celestino Poza, durante a presentación da primeira edición do Premio Internacional de Arte Gráfico "Jesús Núñez".

Celestino Poza destacou que este galardón nace co obxectivo de apoiar a creación no campo das artes gráficas e como recoñecemento á dilatada traxectoria do artista Jesús Núñez, fundador do Centro Internacional de la Estampa Contemporánea (CIEC) de Betanzos, a quen definiu como "unha das figuras máis

De esquerda a dereita: Pedro Galilea, Jesús Núñez, Celestino Poza e Francisco Díaz durante a presentación do premio de gravado

importantes do grabado en Galicia". O CIEC, [...] recibirá da Deputación da Coruña unha subvención de

114.000 euros para o desenvolvemento das súas actividades e outros 30.000 para obras na súa sede [...].

Alfredo Erias expón "Xente no Camiño" en Bruxelas: "Esta é a exposición máis importante da miña vida"

Alfredo Erias, no centro, xunto a Antolín Sánchez Presedo e Josep Borrell durante a inauguración da exposición no Parlamento Europeo

Novembro. "Tiven unha gran sensación de responsabilidade porque dalgunha maneira estaba representando un pouco a Galicia". Así se sentía Alfredo Erias durante a inauguración da súa mostra "Xente no Camiño" na sede do Parlamento Europeo en Bru-

xelas. Á inauguración acudiu unha representación betanceira encabezada polo Alcalde, Manuel Lagares e o Concelleiro de Cultura, Francisco Díaz, ós que acompañaban representantes de diferentes colectivos locais [...]. "Nunca se me chegou a pasar

pola cabeza que os meus cadros chegaran a Bruxelas. Sen dúbida esta é a exposición máis importante da miña vida". A mostra fixo un percorrido por diferentes cidades belgas para rematar no Centro Galego de Bruxelas [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

37 B c

38 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 07 CxB terá a chave do goberno do Concello de Betanzos Xuño. Os betanceiros decidiron nas pasadas eleccións dar a CxB a oportunidade de decidir quen gobernará Betanzos nos próximos catro anos. "Cidadáns por Betanzos", que se presentaba por primeira vez ós comicios logrou restar un concelleiro a cada un dos partidos converténdose na chave de goberno. A l i st a m á i s vo t a d a fo i a d o PSdeG-PSOE, encabezada polo actual Alcalde en funcións, Manuel Lagares. Dentro dos compromisos electorais de CxB establecían como condición para apoiar un posible goberno do PSdeG-PSOE, no caso de ser a lista máis votada, como así foi, a dimisión de Manuel e Antonio Lagares. Este condicionamento foi considerado polo PSOE local como unha "chantaxe ante a que non estamos dispostos a ceder" [...].

A Festa da Tortilla deixa en Betanzos un bo sabor de boca Outubro. A primeira edición da Festa da tortilla foi para os hostaleiros participantes unha excelente ocasión para promocionar un dos nosos productos gastronómicos máis típico. Unhas 3.000 tortillas, sobre 12.000 racións, se venderon durante as dúas xornadas. Participaron Casa Carmen, Mesón Lodeiro, Mesón El Caserío, Mesón-Restaurante A Vega, La Banca, Restaurante O Pasatempo, Hotel Restaurante Palacete San Roque, O Pote e Restaurante Antoxos [...]. O premio para a mellor tortilla foi para Restaurante Palacete San Roque a quen lle correspondeu tamén o premio ó mellor cociñeiro que foi para Alex Pirex. A A l c a l d e s a , M ª D o l o re s Faraldo, tivo palabras de agradecemento para todos os que participaron na organización deste evento [...].

María Dolores Faraldo dirixe o primeiro goberno do Partido Popular en Betanzos Xullo. O Partido Popular gobernará o Concello de Betanzos por primeira vez. Con María Dolores Faraldo á fronte da Alcaldía e cinco concelleiros. O PSOE non accedeu ás peticións de CxB para que Manuel e Antonio Lagares abandoasen os seus cargos de concelleiros polo que esta formación iniciou os contactos co PP para establecer un

acordo que garantise a estabilidade do goberno municipal nos próximos catro anos. Froito deste acordo, asinado polo PP e CxB, foi o nomeamento de María Dolores Faraldo Botana como Alcaldesa da cidade, que contou co apoio da formación independente na sesión de investidura malia que ningún dos concelleiros de Cidadáns por Betanzos

María Dolores Faraldo na xura do cargo o día da investidura / ARUME

formará parte do goberno municipal. As condicións establecidas por CxB para apoiar a candidatura

do PP pasan por cumprir os compromisos incluidos no programa electoral desta agrupación [...].

A Asemblea Comarcal de Cruz Vermella cumpre 25 anos de servizo en Betanzos Abril. Cruz Vermella Española comezou a prestar servizo en Betanzos no ano 1973, atendendo o posto de auxilio en carretera, pero foi o 24 de marzo de 1982 cando se constituíu como Asemblea Comarcal. Un cuarto de século máis tarde, reuníronse os membros do primeiro comité con voluntarios que traballa-

ron e traballan para esta ong e xuntos recordaron os inicios e os momentos máis significativos destes 25 anos de historia. [...] A Presidenta Comarcal, Mercedes Casanova, salientou a evolución da agrupación que se foi adaptando ós tempos e, tras deixar de realizar labores de auxilio en carretera, cén-

De esq. a dta: Fernando Bouza, Ruperto Fandiño, Marcelino Álvarez, Dolores García, Mercedes Casanova, Antonio Lagares, Juan Suárez, Julio Álvarez e Raimundo Calvo

trase en actividades de tipo social. Mercedes Casanova leva catro anos no cargo, dende 2003, ano no

que susituíu a Juan Suárez que presidiu a Asemblea Comarcal durante 21 anos.

Unha praca lembra ás vítimas betanceiras da represión Maio. Nun sinxelo e emotivo acto, entre os acordes da Negra Sombra, o Himno de Riego e o Himno Galego, os familiares das trinta e tres vítimas betanceiras da represión franquista participaron na homenaxe que a Asociación Cultural Eira Vella organizou como remate dos actos que esta entidade promoveu en favor da recuperación da memoria histórica. A colocación dunha praca, réplica dunha existente no Centro Betanzos de Buenos Aires, na que figuran os nomes e apelidos dos 33 betanceiros asasinados durante os

anos 1936 e 1939 fíxose coincidir coa data de conmemoración da II República. Entre silencio e tristeza, os familiares das víctimas asistiron a este acto de lembranza co que se pretende, en palabras da Presidenta de Eira Vella, Pilar Vázquez, "abrir unha porta e dar paso ós recordos que se agochaban na memoria dos betanceiros" [...].

AS VÍTIMAS Bernardo Miño, Tomás L. Datorre, José Novo, Manuel Allegue, Pedro

Imaxe do acto de homenaxe / FOTO ARUME

Barral, Francisco Barreiro, José Vaamonde, Manuel Calviño, José Carro, Aurelio Castillo, Francisco Cortiñas, José Edreira, Tomás Fuentes, Manuel Fernández, Francisco García, Germán López, Antonio Lagares, Antonio Maceiras, Juan

Moreira, Gerardo Mosquera, José Maseda, Manuel Muñoz, Camilo Naveira, Luis Naveira, José Rilo, Manuel Ríos, Julio Sas, Pedro Teijo, Julio Teijo, Manuel Vales, Felipe Veiga, Manuel Vázquez, Celestino Veiga.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

39 B c

40 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 08 A coordinadora da Semana Santa constitúese como Cofradía Marzo. O grupo de persoas que ata agora traballaba na coordinación dos actos da Semana Santa acaba de constituirse como Cofradía. Esto permitiralles acceder a subvencións para ampliar os recursos de que dispoñen [...] para conseguir en vindeiros anos continuar a realzar os actos da Semana Santa brigantina. Este ano serán uns 160 costaleiros os que conduzan os pasos nas procesións [...].

Os retrasos nas obras da Avenida causan indignación entre os empresarios da zona Maio. O ambente está moi crispado na zona da Avenida García Naveira. Os empresarios deste entorno comercial perderon xa a paciencia e iniciaron pola súa conta unha recolleita de sinaturas para reclamar ante o Concello e a Xunta que as obras avancen [...]. A paralización durante semanas dos traballos, a apertura de toda a rúa sen ter rematado ningún tramo, os atascos e os atrancos nos accesos ós comercios son os principais motivos de queixa dos empresarios [...]. O principal retraso produciuse porque Fenosa decidiu acometer outros traballos que non estaban inicialmente contemplados [...].

O Concello indemnizará á familia Pita con 143.000 euros para recuperar o Alfonsetti Xaneiro. A familia Pita, arrendataria do Cine Alfonsetti, recibirá unha indemnización de algo máis de 143.000 euros para que o Concello poida recuperar o uso destas instalacións, levar adiante o proxecto de recuperación, incorporar o local ó Complexo Cultural Santo Domingo, e acceder así a unha subvención de 400.000 euros da Deputación para esta finalidade. A indemnización está fixada en base a unha taxación oficial e corresponde unha parte ó pago do equipamento e outra ó chamado lucro cesante, é dicir, a cantidade que o arrendatario

deixa de obter por non exercer a actividade comercial á que estaba destinado o local. Este foi un dos puntos nos que se suscitou unha maior discrepancia entre os partidos da oposición, xa que tanto PSOE como BNG consideran que non é preciso rescindir o contrato senón que é suficiente con non renovalo na data na que expira, o 24 de abril de 2008 [...]. O PP matizou que de agardar a esa data non se poderían realizar as obras pertinentes antes do 30 de outubro de 2008, tal e como se indica no protocolo de colaboración coa Deputación e,

polo tanto, perderíase a subvención de 400.000 euros [...].

CxB e PP pactan un goberno estable para Betanzos Setembro. "Cidadáns por Betanzos" sumará os seus tres concelleiros ao goberno municipal coa intención de dar estabilidade a un equipo que ata o momento gobernaba en minoría. Varios meses despois de que a formación independente anunciara que retiraba o seu apoio ao grupo de goberno, ámbolos dous partidos buscaron o acordo para establecer unha nova fórmula que permita o goberno en maioría. O pacto entre CxB e PP, que

entrou en vigor o día 1 deste mes, permitirá que nos vindeiros tres anos "Betanzos teña un goberno único no que ámbalas dúas formacións serán corresponsables das decisións que se tomen. O goberno municipal, como órgano único e colexiado, actuará con cohesión, lealdade e apoio mutuo", así o explicou Javier de la Fuente, voceiro de CxB. [...] O PP gobernará as áreas de Urbanismo, Vivenda e Persoal (Juan

Manuel García Varela); Sanidade, Servizos Sociais, Emigración e Xuventude (Mª Jesús Teijo); Economía, Facenda, Comercio e Turismo (Pablo Tomé); Tráfico, Seguridade Cidadá e Medio Rural (Francisco Gestal) e Infraestructuras e Festas (Andrés Porcas). CxB encargarase da xestión das Concellerías de Comunicación e Relacións Veciñais (Javier de la Fuente); Cultura, Educación e Deportes (Pedro Gómez) e Muller, Infancia e Familia (Esperanza

Sánchez Varela) [...]. O PP valorou o acrodo salientando que o reparto de tarefas entre nove concelleiros favorecerá unha mellor distribución do traballo, tal e como indicou o voceiro da agrupación, Pablo Tomé, quen destaca que os programas dos dous grupos coinciden en moitos aspectos, o que xa favorecera o apoio á investidura. Tomé cre que o acordo será positivo e que eso se vai transmitir ós veciños.

A Fiscalía pide documentación sobre a Casa Gótica trala denuncia presentada polo Concello Novembro. A Fiscalía ven de solicitar ao Concello de Betanzos que lle remita unha serie de documentación sobre a vivenda número 5 da Rúa da Cerca, máis coñecida como Casa Gótica. A petición da Fiscalía responde á denuncia que o Concello presentou "sobre a actuación levada a cabo na vivenda por parte dun particular sen contar coa preceptiva licencia municipal", tal e como informaron fontes do Concello. Na solicitude, a Fiscalía require información sobre os elementos protexidos da vivenda. O inmoble está incluido no catálogo do Plan Especial de Protección do Casco Histórico e, por tanto, incluido dentro do patrimonio cultural de Galicia. Ademais, o Con-

cello abriu un expedente sancionador ao propietario da casa por infraccións urbanísticas ao acometer os traballos de derrubo da fachada do inmoble sen a correspondente licencia, segundo informaron fontes municipais. O Goberno Local anuncia a súa intención de ser "inflexibles" e de esixir ao propietario todas as responsabilidades que correspondan e apuntan a intención de "exercer as accións penais que correspondan contra o propietario, entre as que se inclúe o personarse como acusación particular" [...]. Sobre este mesmo inmoble o Goberno Local xa abriu varios expedentes no que vai de ano [...].

Imaxe actual da fachada da Casa Gótica

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

41 B c

42 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 20 09 O proxecto da senda ata Os Caneiros incluirá a rexeneración da zona Marzo. O paseo peonil entre a Tolerancia e Os Caneiros acaba de ser incluido no Plan de Dinamización Turística do Consorcio As Mariñas que aportará uns 60.000 euros destinados á redacción do proxecto e á execución dunha primeira fase dos traballos. As restantes actuacións que se proxectan financiaranse con cargo a fondos europeos xestionados pola Deputación da Coruña. Ademais dun sendeiro peonil de 1,5 quilómetros dende o embarcadoiro do Paseo da Tolerancia ata unha pasarela peonil situada no municipio de Coirós, o proxecto incluirá un estudo da rexeneración da zona [...].

A reforma da Praza do Campo custará 502.000 euros Xullo. O proxecto de reforma da Praza do campo será unha realidade a principios de ano. Así o anunciaron a Alcaldesa, María Faraldo, e o Director Xeral do Instituto Galego de Vivenda e Solo, Antonio Boné. O proxecto presentado polo Concello foi seleccionado pola Xunta de Galicia xunto a outros 14 que se porán en marcha en outras tantas localidades galegas con cargo a unha subvención estatal [...]. Antonio Boné destacou que o feito de que o Concello tivese o proxecto xa elaborado facilitou que puidese optar a esta subvención que deixará en Galicia uns seis millóns de euros e en Betanzos 502.000 euros. As obras consistirán nunha mellora do entorno dos Soportais e das terrazas, o enlousado da praza, a

dotación de xardineiras acordes coa Praza, reforzo da iluminación, axardinamento no entorno da Igrexa de Santo Domingo e da estatua dos Irmáns García Naveira.

A PRIMEIRA FASE ESTÁ EN MARCHA A primeira fase do proxecto xa está en marcha. Trátase do acondicionamento do entorno do Palco da Música que levantou as críticas do grupo municipal socialista pola retirada da verxa que rodeaba o xardín do monumento. A intención do Goberno Local é ampliar a zona peonil e liberar espazo na zona do Palco para destacar a súa calidade

A primeira fase xa está en marcha. O acondicionamento do entorno do Palco

arqutiectónica e o seu protagonismo na Praza. Tamén se propoñen cambios nas zonas de carga e des-

carga e unha ampliación do xardín que rodea o Palco. O orzamento é de case 84.000 euros [...].

A directiva da Asociación Amigos do Casco Histórico durante a súa presentación aos medios de comunicación

Emotiva homenaxe a Marieta Gómez no Día da Muller Traballadora Abril. O Día da Muller Traballadora foi este ano en Betanzos un día para recordar a Marieta Gómez, recentemente falecida e á que a Concellería de Muller, Infancia e Familia quixo recoñecer a súa labor de máis de vinte anos á fronte da Asociación Local de Amas de Casa. A emocionada familia de Marieta

recolleu o Premio "Úrsula Meléndez de Texeda" que a Concellería lle otorgou a título póstumo en recoñecemento ao seu traballo de tantos anos. Trátase dun galardón recentemente instituído e co que o Concello quere recoñecer a labor das mulleres do municipio en favor da igualdade e da mellora de oportunidades [...].

Amigos do Casco Histórico pon en marcha o seu proxecto durante a Feira Franca Medieval Agosto. Unha coidada e vistosa presentación no adro de Santa María, a poucos días de comezar a Feira Franca Medieval, serviu á Asociación de Amigos do Casco Histórico para dar a coñecer aos medios de comunicación os obxectivos e primeiras accións deste

colectivo que nace "con moita ilusión e con moitas gañas de traballar". As súas primeiras iniciativas foron a posta en marcha da páxina web [...]; a colocación de buzóns de suxestións[...]; e a elaboración dunha enquisa para recoller as impresións de cidadáns e visitan-

tes [...]. Pero unha das iniciativas que a Asociación gardou con máis celo [...] foi a edición do xogo do "Tiruriru", deseñado por Luis Galán [...] unha especie de "oca" baseada na danza dos Mareantes que propón un lúdico percorrido polo casco histórico [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

43 Bc

2009

Feijóo comprométese co casco histórico e co colexio de infantil nunha reunión con Faraldo

As obras nas Avenidas conclúen tras máis dun ano e medio de traballos Xuño. Un ano e medio despois de que comezaran as obras de acondicionamento das tres principais avenidas da cidade, conclúen os traballos. A circulación de vehículos e peóns é xa plena en García Naveira, Linares Rivas e Fraga Iribarne. A colocación de bancos e papeleiras novas, o pintado dos sinais horizontais, a iluminación e a reparación pendente das imperfeccións detectadas, son algúns dos detalles finais desta obra que se demorou no tempo cau-

sando non poucos perxuizos a veciños e comerciantes. Atrás quedan os retrasos e as protestas de veciños, políticos e comerciantes que mesmo derivaron nunha protesta pública capitaneada por ACEBE CCA [...]. As obras proxectadas inicialmente completáronse con outros traballos contratados polo Concello nos que se investiron 150.000 euros [...]. O investimento da Xunta neste proxecto supera o millón e medio de euros [...].

Xuño. O Presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo asumiu como proxectos prioritarios para o goberno autonómico a recuperación do csaco histórico brigantino e a construcción do novo colexio de infantil para o q u e p ro p u xo i n c l u s o ampliar o número de unidades propostas. Estes foron os dous temas principais sobre os q u e x i ro u a p r i m e i ra entrevista que o Presidente galego mantivo coa Alcaldesa de Betanzos, María Faraldo, quen lle espuxo as necesidades O Presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo e a Alcaldesa, María Faraldo que considerou máis inme[...]. No que se refire ao colexio de dese contar con 18 unidades en diatas. En canto ao casco histórico, infantil, a Alcaldesa informou ao lugar das 15 que propoñía a Xunta Faraldo puxo ao día ao Presidente Presidente dos "avatares" que [...]. O xefe do executivo autonómico sobre a situación de deterioro na sufriu o proxecto e da necesidade que se atopan moitos dos edifi- urxente de que Betanzos conte expresou á Alcaldesa o respaldo cios da zona monumental e a coas instalacións o antes posible ás súas peticións "a pesar do necesidade de actuar de cara á e solicitou unha ampliación do burato económico e os problerevitalización de todo o entorno proxecto para que o centro pui- mas de financiamento", dixo.

44/45 Bc

E special 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

PUB LI CI DA DE

46 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2010

A segunda edición do Mercadillo de Nadal serviu para estrear os novos baúles veroneses Xaneiro. O II Mercadillo de Nadal celebrouse este ano no Cantón a petición dos propios comerciantes que participaron no evento e serviu de estrea para os novos baúles veroneses que o Concello adquiriu coa intención de mellorar a presentación dos productos dos mercados tradicionais. [...].

Retirada de escombros tralo derrube dunha vivenda na Rúa da Cerca

O Concello decide desaloxar a varios veciños da Cerca tralo derrube dunha vivenda

Os soportais mudan de aspecto a piques de rematar as obras Xaneiro. As obras no entorno dos Soportais están a piques de rematar, na xornada do 5 de xaneiro os obreiros apuraban o traballo entre miradas dalgúns curiosos. O aspecto xeral da zona mudou e moito con respecto á imaxe anterior. Para uns melloraron, outros cren que a obra non era necesaria, algúns apuntan á incomodidade do pavimento e ao risco que suporá para os peóns por posibles caídas.

Opinións para todos os gustos, as máis rotundas, as dos grupos da oposición. As últimas, as achegadas polo BNG que se suman aos numerosos defectos apuntados dende as filas socialistas sobre a pavimentación, o gasto excesivo nas terrazas, a perda que suporá para os hostaleiros a limitación do espazo nas terrazas, etc. O BNG chamou a atención sobre as barreiras arquitectónicas [...]. O

Imaxe que presenta o entorno dos Soportais do Campo

concelleiro nacionalista Henrique del Río, calificou a actuación como "un auténtico atendado á moblilidade" [...]. Según puido saber este periódico, o Concello instalará rampas nas

terrazas para evitar os escalóns creados nestas novas infraestruturas. A limpeza e mantemento, así como a plantación e coidado das plantas será a conta dos hostaleiros.

Falece o compositor betanceiro Carlos López García-Picos Xaneiro. Carlos López GarcíaPicos faleceu o pasado 24 de decembro en Betanzos. As súas cinxas foron esparcidas nas augas do Mandeo, tal e como fora o seu desexo. O Pleno Municipal na súa última sesión do ano acordou celebrarlle unha homenaxe póstuma [...]. Carlos López naceu en 1922 e foi músico dende neno, aprendendo de seu pai, José López Picos, o seu primeiro mestre. A súa carreira fraguouse en boa parte no exilio posterior á Guerra Civil. Con 18 anos

emigrou a Arxentina e traballou no que puido ao tempo que recibía clases de grandes mestres como Ficher e Sarralach. Dirixiu o Coro "Os Rumorosos" do Centro Betanzos de Bos Aires. Gañou unha beca que lle permitiu estar catro anos en París estudando no Conservatorio Nacional con Barzin e Wissmer. En 1964 volveu a Bos Aires e seguiu compoñendo [...]. Regresou a Betanzos en 1984 [...] convertiuse no principal promotor da Asociación Galega de Compositores, fundada en 1987 e da que foi o seu pri-

meiro presidente [...]. O seu extenso catálogo de obras abunda en partituras de cámara e orquestrais e moitas das súas composicións foron estreadas pola Orquestra Sinfónica de Galicia [...].

HOMENAXE Outubro. O Conservatorio Municipal de Música leva, dnde o 15 de setembro, o nome docompositor betanceiro [...] Carlos López García-Picos. O acto de homenaxe esti-

Foto de arquivo de Carlos López García Picos

vo presidido pola Alcaldesa María Faraldo, e contou coa presenza dos membros da Corporación, cidadáns e familiares. Faraldo dixo no seu discurso que "con este acto Betanzos salda unha débeda que mantiña cun dos seus veciños máis universais" [...].

Febreiro. O derrube da vivenda do número 19 da Rúa da Cerca obrigou ao desaloxo de varios veciños das casas colindantes por precaución. O Concello decidiu tomar esta medida en tanto que acomete aos obras de estabilización das medianeiras para evitar riscos [...].

O Concello pon en marcha a páxina web hemeroteca virtual de Betanzos Xuño. O Concello acaba de pór en marcha a web denominada hemeroteca virtual de Betanzos hemeroteca.betanzos.net na que os usuarios poderán consultar todo o fondo de publicacións periódicas que se gardan no Arquivo Municipal [...]. Os usuarios poden acceder a máis de 30.000 páxinas, ademais doutros enlaces con traballos relacionados coa prensa histórica de Betanzos [...]. Foi creada polos responsables do Arquivo, da Biblioteca, do Museo e do Anuario Brigantino [...].

Xulio Cuns xunto a Gabriela Rodríguez e Suso Torres

Eira Vella rende homenaxe a Xulio Cuns Novembro. Betanzos sumouse á homenaxe que a Asociación Cultural Eira Vella ofreceu a Xulio Cuns o pasado 23 de outubro, en recoñecemento da súa longa traxectoria como home vencellado á cultura local. A Aula de Cultura rexistrou un cheo absoluto para asistir a uns emotivos actos nos que diferentes persoeiros da cultura local repasaron as súas principais aportacións á dinamización da vida cultural betanceira [...]. Nos actos conxugáronse a literatura, o

teatro, a música, e o recoñecemento a un home que adicou a maior parte dos seus oitenta e catro anos de vida á cultura betanceira. Xulio recibiu un agasallo de Eira Vella, unha figura de madeira tallada elaborada por Luis Otero, e José Valentín fíxolle tamén entrega dun gravado. Foron dúas horas nas que non faltou a emoción e o sentir e agradecemento de tantas e tantas persoas que compartiron intensos momentos con el [...].

A Alcaldesa, María Faraldo, e o Conselleiro Agustín Hernández visitaron o casco histórico brigantino trala sinatura do convenio

A Xunta mercará oito casas no casco histórico para rehabilitar Decembro. A Xunta de Galicia destinará 700.000 euros para a compra de oito csas no casco histórico de Betanzos para a súa posterior rehabilitación. O Conselleiro de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas, Agustín Hernández, asinou coa Alcaldesa, María Faraldo, o convenio de colaboración o pasado 22 de novembro [...]. Os cálculos dos técnicos

apuntan a que esas edificacións permitirán dispoñer de 18 vivendas que, unha vez rehabilitadas se destinarán a vivendas de promoción pública, para a venda ou alugueiro. Ademais desta partida incluida nos orzamentos deste ano, a Alcaldesa explicou que o Goberno Autonómico ten reservados outros 300.000 euros para a rehabilitación [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

47 B c

O CONCELLO DE PADERNE FELICITA A

NO SEU 25 ANIVERSARIO

CASAS DE TURISMO RURAL

SITIOS NOS QUE COMER

ROTEIROS PARA DISFRUTAR DA NATUREZA

PRAIAS RÍOS VIÑO BRANCO LEXÍTIMO

FONTE DE GAS

AMPLO E RICO PATRIMONIO EMPRESAS DE OCIO MIMAMOS A NATUREZA

OBSERVATORIO AVES

LAGAR DE ESPERELA

UNHA ECONOMÍA CON VALORES EN ALZA

MARISMAS

PROTEXEMOS A NATUREZA

CUIDAMOS O NOSO LEGADO

CASA ALBATROS CASA RURAL A COBACHA CASA DE SIXTO HOSTAL BRISA CASA MUIÑOS DO MAINZOSO A TABERNA DO VIMIEIRO CAFÉ-BAR A´GURITA O NOSO BAR RESTAURANTE CASA VIDAL CAMIÑO INGLÉS CAMIÑO DE SANTO ANDRÉ RUTA DE ZARZO A CHELO RUTA DO BOCELO RUTA DE PADERNE A XURELA E A ABELEIRA LAMBRE E MANDEO NOS QUE DISFRUTAR DA PESCA DO SALMÓN, REO E TROITA IGREXAS, CRUCEIROS, PONTES CLUB DE GOLF PADERNE – CLUB HÍPICO - ZOOLÓXICO CORAX OBSERVATORIO DE AVES EN SOUTO · AULA DA RÍA EN CHANTADA ADEGAS - VIÑA ARTABRA, CASA BEADE, CONEXIÓN MANDEO. EMPRESA DE PRODUTOS ECOLÓXICOS ORBALLO COOPERATIVA AGRÍCOLA/GANDEIRA O PLANTEL QUEIXOS CAGIAO RESTAURANDO MUÍÑOS E LAGARES

48 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2011

Ramón García gobernará Betanzos tralo apoio na investidura de BNG e CxB Inauguración dos locais da planta alta do Mercado Municipal

Betanzos estrea o primeiro centro municipal de asociacións no casco histórico Xaneiro. Un total de 15 entidades poderán utilizar as instalacións da parte superior do edificio do Mercado Municipal logo de que o Concello rescatase a concesión do local, utilizado durante anos como academia, e desenvolvese as obras necesarias para este novo uso [...]. As entidades ocuparán os nove locais dispoñibles no edificio [...]. Este é o primeiro centro municipal de asociacións con que conta Betanzos e a súa ubicación na zona monumental enmárcase, tal e como explicou a Alcaldesa, María Faraldo, na idea de levar servizos ao casco histórico para axudar a dinamizar esta parte da cidade" [...].

Atacan con cócteles molotov a sede dos socialistas betanceiros Xaneiro. A sede do PSdeGPSOE de Betanzos, "A Casa do Pobo", situada na rúa Venezuela, foi atacada na madruagada do 3 ao 4 de xaneiro con varios cócteles molotov que causaron danos no interior do local [...]. As pesquisas iniciais apuntan a grupos independentistas como posibles autores deste atentado, que será investigado pola Audiencia Nacional como acto de terrorismo [...].

Xullo. O PSdeG-PSOE con Ramón García Vázquez á fronte gobernará Betanzos os vindeiros catro anos. Os seis concelleiros do grupo socialista recibiron o apoio no Pleno de investidura dos dous edís do BNG e do concelleiro de CxB. O Partido Popular obtivo os votos dos seus oito concelleiros electos, insuficientes para formar goberno. Mentres o BNG xa anunciara días antes da sesión de investidura que non facilitaría un goberno do Par-

tido Popular en Betanzos, o grupo independente "Cidadáns por Betanzos", non se pronunciou ata horas antes do Pleno. A Asemblea decidiu maioritariamente, nunha xuntanza celebrada a mesma mañá da sesión de investidura, apoiar ao grupo socialista [...]. O grupo socialista gobernará en minoría aínda que o Alcalde, Ramón García, non descarta iniciar contactos para establecer un pacto de goberno que aporte estabilidade ao mandato [...].

Imaxe da parcela na que se vai edificar o novo centro de infantil

Comezan as obras do novo centro de Educación Infantil O Alcalde, Ramón García / ARUME

O Concello estima que a redacción do Plan Xeral pode retrasarse cinco anos máis Agosto. O Concello debe reiniciar os traballos de redacción do Plan Xeral de Ordeación Municipal (PXOM) e esta situación orixinará un retraso que, "no mellor dos casos será de cinco anos", asegurou o Alcalde, Ramón García. García convocou a Comisión de Seguemento do Plan para informar da situación aos distintos partidos e para que o equipo redactor explicase en que punto se atopan os traballos e cales son os pasos que cómpre dar neste momento. O equipo

redactor sinalou aos voceiros os "inconvintes" xerados ao non ter sometido a aprobación inicial o documento redactado antes da entrada en vigor da nova ordeación territorial, máis restrictiva cos núcleos rurais, e o Plan de Ordeación do Litoral, que afectará a dous tercios do territorio do municipio. [...]. Como conclusión sinalaron que é preciso reiniciar os traballos cos "perxuizos que vai supor para o Concello, para os veciños e tamén

para as arcas municipais", dixeron. O Goberno Local culpa da situación ao anterior goberno por non ter levado a aprobación plenaria o documento antes da entrada en vigor da nova lexislación [...]. O PP respondeu ás acusacións do equipo de goberno e incidiu en que "o equipo redactor manifestou no seu día que lle parecía correcto, coa perspectiva da modificación da Lei do Solo agardar á súa entrada en vigor para a aprobación do plan", explicaron [...].

Febreiro. A mediados de xaneiro comezaron as obras de construción da nova Escola Infantil para nenos e nenas de 0 a 3 anos, nunha parcela de 2.000 metros cadrados situada no Carregal. A Consellería de Traballo e Benestar da Xunta de Galicia aportará o 95% do orzamento preciso para a construcción do centro, mentres que o Concello deberá aportar o 5% restante. A inversión prevista supera o s 70 0.0 0 0 e u ro s q u e s e incluirán en dúas partidas presupostarias [...]. A nova gardería, que terá unha capacidade similar á existente, será de carácter comarcal [...]. O novo centro educativo vai estar xestionado pola Xunta de Galicia.

A Agrupación de Voluntarios de Protección Civil de Betanzos cumpre 25 anos Decembro. A Agrupación de Voluntarios de Protección Civil de Betanzos cumpriu o seu 25 aniversario e [...] o Alcalde, Ramón García, e os membros da Corporación ofreceron aos homes e mulleres que integran o colectivo unha recepción na Sala Capitular do Concello en recoñecemento pola súa labor. A agrupación conta con 33 mem-

bros activos e está presidida por Santiago Ois Álvarez. Do grupo fundado en 1986 aínda continuan como membros Jesús Fraga Varela e Edictino Melcon García. O grupo foi constituido o 8 de agosto de 1986 por moción do por entón Delegado de Servicios, Antonio Carro Galeiras e presentouse ao Pleno o 24 de setembro, sendo Alcalde Manuel Lagares [...].

A Corporación Municipal ofreceu unha recepción aos integrantes da Agrupación de Voluntarios de Protección Civil no 25 aniversario/ ARUME

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

49 B c

50 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2012

O Goberno Local perde a confianza do Pleno Imaxe das instalacións da Escola Infantil do Carregal

O Pleno oponse á privatización da Escola Infantil do Carregal Febreiro. O Pleno aprobou, cos votos a favor de todos os grupos agás o PP, que votou en contra, unha moción do BNG para que o Concello se opoña á privatización da escola infantil do Carregal, logo de que a Xunta publicase no DOG do 18 de xaneiro a apertura do concurso para privatizar a xestión da escola infantil betanceira [...]. O BNG considera que "coa privatización desmantélase un servizo público para favorecer que determinadas empresas fagan negocio co ensino", dixeron [...].

A Xunta adxudica o proxecto do novo colexio de infantil con retraso sobre os prazos previstos Xuño. A Consellería de Educación adxudicou o proxecto do novo colexio de infantil de Betanzos á empresa Estudio Norniella, por un importe de 37.760 euros. O novo centro educativo terá capacidade para 15 unidades coa previsión de ampliar, nunha segunda fase ata chegar ás 18 aulas. A Xunta estima que o centro estará construido "ao longo do curso 2013-2014", o que supón un retraso sobre os prazos acordados co Concello e coa comunidade educativa, polos que se establecía que o colexio estaría construido ao inicio do curso escolar [...].

Agosto. O Alcalde, Ramón García, convocou un Pleno extraordinario o pasado 4 de agosto para someterse a unha cuestión de confianza, logo de que a Corporación rexeitase, cos votos en contra do PP e do BNG, os orzamentos presentados na última sesión plenaria. O Goberno Local defendeu o documento orzamentario que si contou co apoio de CxB, insuficiente para sacar adiante os presupostos. O Alcalde, Ramón García, decidiu someterse á cuestión de confianza que perdeu tamén cos votos do PP e do BNG. O Pleno tornouse tenso, con duros ataques primeiro do BNG contra o PP, despois do PP contra o BNG, e, finalmente, da voceira popular, María Faraldo, contra o Alcalde, Ramón García. Tal como marca a lei, logo de que o Grupo de Goberno non

FOTO ARUME

A Festa do Viño chega á XXVII edición coa nova do recoñecemento da variedade Blanco Lexítimo

O Alcalde, Ramón García, preside a sesión Plenaria na que se someteu á cuestión de confianza vinculada aos orzamentos de 2012 / ARUME

conseguise superar a cuestión de confianza, ábrese un prazo de un mes para que os grupos da oposición, se así o consideran, presenten unha moción de censura [...].

De non presentarse unha moción de censura no prazo dun mes, os orzamentos quedarán aprobados de xeito automático [...].

Cen anos mantendo vivo o legado dos García Naveira Decembro. A xenerosidade dos irmáns García Naveira fixo posible que Betanzos contase coa súa primeira residencia de anciáns o 10 de novembro de 1912 da que se fixeron cargo as Hermanitas de los Ancianos Desamparados. Cen anos despois, a congregación celebrou o centenario da súa presenza en Betanzos adicada ao servizo e á atención aos maiores. Unha Eucaristía presidida polo Arcebispo Julián Barrio e cooficiada por dezaseis sacerdotes serviu para conmemorar esta data tan significativa. Un acto que reuniu no salón de actos da Residencia a numerosas persoas que se achegaron para compartir coas Hermanitas e cos residentes esta celebración na que tamén actuou a Coral Polifónica de Betanzos. Entre os asistentes, varios familiares dos irmáns García Naveira, e

Un dos momentos do acto de celebración do centenario da Residencia / ARUME

representantes políticos municipais, provinciais e autonómicos, ademais de numerosos betanceiros e tamén relixiosos da congregación procedentes doutros lugares de Galicia. Un dos momentos máis emotivos foi a intervención de Jaime

Lafora, un dos biznetos dos García Naveira que mostrou o seu agradecemento ás dezanove relixiosas, ás que nomeou unha por unha, polo seu traballo, pola súa adicación e por manter vivo, un século despois, o legado de don Juan e don Jesús.

Maio. A Festa do Viño, que este ano chegou á súa XXVII edición estivo marcada por unha nova de grande importancia para os viticultores locais. Tras cinco anos de traballo da recoñecida investigadora do CSIC María del Carmen Martínez Rodríguez, conseguiuse o recoñecemento da variedade Blanco Lexítimo como característica da denominación Viño da Terra de Betanzos [...]. Á festa acudiron cinco colleiteiros e tres integrantes da Asociación Sectorial de Viticultores e Adegueiros adheridos á denominación Viño da Terra de Betanzos [...].

Betanzos pide que Galicia adique o Día das Letras Galegas a Vales Villamarín Maio. O Concello pedirá que o Día das Letras Galegas de 2013 se adique ao betanceiro Francisco Vales Villamarín. Logo de conseguir o respaldo plenario, o Alcalde, Ramón García presentará a proposta ante os organismos que sexa preciso para lograr o apoio. Vales Villamarín foi Cronista Oficial e fillo predilecto de Betanzos, fundador das Irmandades da Fala de Betanzos, fundador do Anuario Brigantino e colaborador de varios periódicos, foi secretario da Real Academia Galega, poeta, en galego e en castelán e adicou a maior parte da súa obra á investigación de Betanzos e da comarca [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

51 Bc

2013

A Anpa Brigantium presiona para reclamar fondos para o colexio de Infantil A chegada do tren a Betanzos xerou gran expectación / CÉSAR DELGADO

Un tren histórico percorre o traxecto Ferrol Betanzos no centenario da liña Maio. O 5 de maio de 2013 cumpriuse o centenario da viaxe inaugural da liña ferroviaria Ferrol Betanzos. O "Tren de la Fresa", que realiza o percorrido turístico entre Madrid e Aranjuez foi o protagonista dos actos organizados pola Asociación de Amigos do Ferrocarril de Ferrolterra e polos Concellos polos que transcorre a liña. O convoi formado por vagóns de madeira dos anos vinte restaurados e un vagón restaurante dos anos 40, levantaron a expectación entre os centos de persoas que participaron nos actos [...].

Febreiro. A Asociación de Nais e Pais do Vales Villamarín, Anpa Brigantium, iniciou unha campaña de sensibilización sobre a urxente necesidade de que a Xunta comece a construción do novo centro de infantil. Unha pancarta de cinco metros na fachada do colexio co lema "Cole novo xa. Non máis escusas", foi o punto de arranque das accións que a Anpa vai desenvolver ao longo dos vindeiros meses [...]. A Anpa iniciou unha rolda de reunións con todos os partidos políticos, tanto de representación municipal como no Parlamento autonómico. De todos obtivo o seu aopio ás reivindicacións [...]. As cifras falan

por si soas e poñen de manifesto a urxente necesidade de que Betanzos dispoña dun novo centro escolar que alivie a masificación do Vales Villamarín [...]. Con case mil escolares matriculados é o colexio con máis alumnos de toda Galicia e tamén un dos que ten a ratio media por clase máis alta, con 23,16 alumnos e hai seis aulas que superan os 25 alumnos [...].

EDUCACIÓN AMPLÍA A 900.000 EUROS A PARTIDA Marzo. A Consellería de Cultura e Educación ampliou en case 800.000

euros a asignación inicial anunciada de 100.000 euros prevista para o novo centro de educación infantil de Betanzos e que supuxera a mobilización da comunidade educativa betanceira [...]. Fontes da Consellería explicaron que "en breve prazo se procederá ao inicio do expedente de licitación da primeira fase da obra", se ben non precisaron datas concretas [...]. A comunidade escolar reaccionou con optimismo e confianza, se ben son conscientes de que a asignación non é suficiente, xa que o centro está presupostado en máis de tres millóns de euros [...].

Un momento da solta de globos que a Anpa Brigantium convocou o 9 de febreiro / ARUME

A Xunta publica a licitación do colexio de Infantil por 3,3 millóns de euros Abril. A Consellería de Educación acaba de sacar a licitación a primeira fase das obras do novo centro de ensino infantil de Betanzos. O orzamento asignado é de 3,3 millóns de euros e contará co confinanciamento de fondos europeos do programa

Feder. Nesta anualidade investirase algo máis dun millón de euros. O centro contará con 15 unidades que poderán ser ampliadas a 18 se a demanda o fai preciso. A nova foi acollida con satisfacción na comunidade escolar. Con todo, a

Aspecto das novas instalacións que se recolle no proxecto

Anpa segue a pedir unha folla de ruta que garanta a súa posta en fun-

cionamento en setembro de 2014 [...].

52 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2013

Traxedia ferroviaria en Santiago: Santiago de la Fuente. Imaxe de arquivo

Falece o xesuíta betanceiro Santiago de la Fuente Xaneiro. O xesuíta betanceiro Santiago de la Fuente faleceu o pasado 10 de decembro en República Dominicana, onde levaba residindo dende 1988. Naceu en Betanzos en 1938 cidade na que foi ordeado sacerdote [...] e onde fundou o Seminario de Estudios Mariñás Untia. [...] Foi o autor da primeira cartografía da República Dominicana [...] foi investigador, teólogo e docente universitario. Publicou diversos traballos de investigación [...].

Voluntarios de Protección Civil e de Cruz Vermella de Betanzos axudaron ás vítimas e familiares Agosto. O descarrilamento do tren Alvia que facía o percorrido MadridFerrol na tarde noite do 24 de xullo e que se saldou con 79 vítimas mortais e 178 feridos, foi unha das maiores traxedias acontecidas en Galicia. Voluntarios de Betanzos, de Protección Civil e de Cruz Vermella, estiveron alí, colaborando na asistencia ás vítimas e ás súas familias. Acababan de chegar a Santiago [...] para un preventivo que adoita ser tranquilo, o dos fogos do Apóstolo, cando recibiron o aviso do descarrilamento do tren en Angrois. A ambulancia de Cruz Vermella de Betanzos foi das primeiras en chegar

ao lugar do accidente [...]. Ao longo de toda a noite, ata as seis da madrugada, estiveron colaborando nas tarefas de traslado de vítimas aos centros sanitarios e tamén de médicos dende o hospital ao lugar do accidente, así como en labores de socorro [...]. O día 25 outros cinco voluntarios acudiron ao lugar para ocuparse da atención aos familiares que agardaban noticias no edificio Cirsa e no Multiusos do Sar [...]. A experiencia foi moi dura: "para algo así nunca estás preparado", explicaron [...]. A Agrupación de Voluntarios de

Protección Civil de Betanzos non foi alertada inicialmente polo centro de emerxencias para non deixar sen cobertura a zona de Betanzos. E a agrupación permaneceu en prealerta ao igual que o parque de bombeiros. O coordinador do grupo, José Ángel Montes, reuniu un grupo de 15 voluntarios en disposición de acudir en canto fosen avisados. Ás oito da mañá do 25 de xullo estaban en Santiago comezando o seu labor, que se prolongou, en varias quendas, ata as cinco da madrugada [...]. A parte máis dura foi a de acompañar ás familias, xunto aos psicólogos, na apertura dos

Betanzos estrea o albergue de peregrinos Xulio Cuns recibiu o título de fillo predilecto de Betanzos / ARUME

Betanzos rende homenaxe a Xulio Cuns Abril. Xulio Cuns Lousa é dende o pasado 17 de marzo fillo predilecto de Betanzos e a Aula Municipal de Cultura leva dende ese día o seu nome. Betanzos rendeu así homenaxe a este polifacético intelectual vencellado durante boa parte da súa vida á arte e á cultura [...].

Xuño. O albergue de peregrinos de Betanzos, inaugurado o pasado 13 de maio polo Presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, recibiu ata o 5 de xuño a visita de 161 peregrinos [...]. As instalacións da Casa da Pescadería dispoñen de 32 prazas en habitacións comúns, con dereito a usar a cociña, as zonas comúns e a ducha con auga quente [...]. As instalacións foron inauguradas polo Presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, acompañado da Secretaria Xeral de Turismo, María Nava Castro, do Alcalde de Betanzos, Ramón García, e dos membros da Corporación Local [...]. O albergue abriuse ao público pasados case dous anos dende

Visita do Presidente da Xunta e outras autoridades ás instalacións / ARUME

que remataran as obras, que custaron ao redor de medio millón de euros. O Presidente da Xunta des-

tacou a "excepcional rehabilitación" do edificio, situado no centro histórico [...].

féretros para a entrega dos cadáveres: "foi moi duro para todos, pero especialmente para os dous compañeiros que se encargaron de ensinar os corpos ás familias que así o pedían", explicou José Ángel Montes [...]. No tren sinistrado viaxaban varios betanceiros [...]. Seis persoas naturais de Betanzos viaxaban no tren Alvia a fatídica tarde do 24 de xullo. Unha muller faleceu e outras dúas resultaron feridas de diferente consideración. Tamén viaxaban no tren dous mozos betanceiros que resultaron feridos e o maquinista que fixera o traxecto anterior, ata Ourense [...].

A Xunta declara a Feira Franca Medieval Festa de Interese Turístico Decembro. A Feira Franca medieval de Betanzos xa é Festa de Interese Turístico de Galicia. Así o acordou o pasado mes de novembro o Consello da Xunta logo da petición que o Concello presentara no mes de febreiro. Este recoñecemento permitirá que a Feira teña unha maior promoción tanto a nivel galego como estatal e facilitará que o Concello poida acceder a subvencións ás que ata agora non podía concurrir. O Alcalde, Ramón García, mostrou o seu agradecemento á Secretaría Xeral de Turismo por esta declaración [...].

Revisión Pre ITV Electricidad Mecánica en general Alineado Aire acondicionado Diagnosis Praza do Peirao, 8 · Betanzos · 981 77 16 92

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

53 B c

54 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2014

A Xunta mantén que o novo edificio de Infantil será un aulario do Vales Villamarín Un momento da homenaxe a Maíno na sede de Cruz Vermella / ARUME

Cruz Vermella presenta a memoria de actividades e rende homenaxe a Maíno Maio. A Asemblea Local de Cruz Vermella Betanzos celebrou o pasado 25 de abril a súa presentación anual da memoria de actividades [...]. Antes da presentación da memoria [...] a Asemblea Local rendeu homenaxe a Marcelino Álvarez "Maíno", falecido en 2012 e que sempre foi unha persoa moi vencellada á institución, da que foi Vicepresidente ata o seu falecemento. O emotivo acto, ao que asistiron familiares de Maíno, serviu para dar o seu nome ao salón de actos da sede [...].

María Faraldo dimite dos seus cargos trala apertura do xuizo oral Xullo. María Faraldo presentou a súa dimisión como Deputada no Parlamento de Galicia e como concelleira en Betanzos logo de que o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia ordease a apertura de xuizo oral contra ela por un presunto delito de prevaricación e falsedade documental relacionado coa contratación dun profesor no Conservatorio Municipal de Música na súa etapa como Alcaldesa de Betanzos. Os feitos [...] aconteceron no curso escolar 2009-2010 [...] "Dimitín por coherencia política. Pero non teño nada de que avergonzarme [...] eu busquei unha solución que considerei que era legal porque non había informes de que non o fose" [...].

Setembro. A Consellería de Educación mantén a súa decisión de que o novo edificio construido para o alumnado de Educación Infantil sexa un aulario dependente administrativamente do CEIP Vales Villamarín. Esta decisión non gustou nin ó profesorado nin á Anpa polas complicacións que suporá para o desenvolvemento da actividade escolar. O claustro de profesores acordou iniciar unha serie de protestas con concentracións durante unha semana na Praza do Campo para reclamaren un cambio de postura da admisnistración. O Grupo de Goberno (PSOE), o BNG e CxB reclamaron tamén que o centro sexa un colexio independente, como así reza nas pancartas que se colocaron no Edificio Liceo por acordo plenario [...]. A Anpa Brigantium enviou ó Presidente da Xunta unha carta, apoiada

Manifestación do profesorado, Anpa e familias na Praza do Campo / ARUME

polas Anpas de todos os centros públicos de Betanzos, na que expresaban a súa "máxima indignación e rabia" [...]. A construcción do novo centro de infantil soluciona un dos problemas

do Vales Villamarín, o centro máis masificado de Galicia, o do espazo, pero a súa consideración como aulario vai xerar novos problemas e agravar algúns dos xa existentes como explicaron responsables da Anpa [...]

Betanzos rende homenaxe a Santiago de la Fuente, Paco Casal e Javier Etcheverría Outubro. Setembro foi un mes de emotivas homenaxes en Betanzos [...]. O xesuíta Santiago de la Fuente recibiu a título póstumo a distinción de Fillo Predilecto da cidade, nun emotivo acto na Sala Capitular do Concello o pasado 12 de setembro [...]. Francisco Antonio Casal Espiñeira, Paco Casal, recibiu o pasado 20 de setembro o recoñecemento do Concello pola súa ampla traxectoria como músico e compositor. Dende ese día, a sala de ensaios da Banda Municipal de Música leva o seu nome [...]. O Presidente de Abanca, Javier Etcheverría de la Muela recibiu o 26 de setembro o recoñecemento da Corporación que o nomeou Fillo Adoptivo da cidade [...].

Javier Etcheverría amosa o título de Fillo Adoptivo que lle entregou o Alcalde, Ramón García / ARUME

Vicente de la Fuente recolleu o diploma de Fillo Predilecto outorgado ó su irmán / ARUME

Paco Casal ante a placa que dá o seu nome á sala de ensaios da Banda Municipal / CÉSAR DELGADO

Pesar en Betanzos polo pasamento de Xulio Cuns Lousa Agosto. O pasado 22 de xullo faleceu en Betanzos Xulio Cuns Lousa causando fondo pesar na vila. Xulio Cuns foi un artista polifacético que [...] dende moi novo participou na actividade cultural de Betanzos en diferentes facetas: guitarrista, actor teatral, conferenciante, articulista e escritor. Colaborou en varios xornais, tamén durante varios anos neste periódico, foi membro da Asociación Cultural Candilejas, formou parte de varios grupos e rondallas e membro da Coral Polifónica de Betanzos. Foi un dos impulsores da Asociación Cultural Eira Vella, entidade da que foi Secretario [...]. Autor de varios libros [...] formou parte tamén do Comité Científico do Anuario Brigantino [...].

O Vales Villamarín recibe un Premio Nacional polo seu proxecto de atención á diversidade Decembro. O Ministerio de Educación vén de conceder ó CEIP Vales Villamarín de Betanzos o Premio Nacional á Inclusión do Alumnado con Necesidades Educativas Especiais polo proxecto "Atención a la diversidad a través de la sensibilización y la formación permanente. Seguimos o plantamos". Tanto a dirección como o equipo de orientación do centro destacaron a importancia deste "recoñecemento ó traballo en equipo e ó esforzo de toda a comunidade educativa, pais, profesores, etc. para intentar buscar solucións á problemática da atención á diversidade", dixeron [...]. Hai tres anos que o centro deu o primeiro paso logrando a implicación de familias e docentes para a organización das I Xornadas de Formación e Sensibilización á Atención á Diversidade, un p roxe c to q u e co te m p o fo i medrando [...].

Betanzos celebra con éxito o Memorial Carlos López García-Picos Decembro. O Memorial Carlos López García-Picos, celebrado os pasados 20 e 21 de novembro, contou cunha alta participación de público nos actos programados nas dúas xornadas. Os actos foron organizados polo Concello de Betanzos e coordinados polo músico e investigador

betanceiro Javier Ares Yebra. O Memorial contou co patrocinio de ABANCA e coa colaboración da Asociación Galega de Compositores (AGC) e da Fundación CIEC que aportou unha edición conmemorativa de obra gráfica e o deseño visual corporativo, un traballo da artista Patricia Blanco, gañadora do con-

curso convocado con esta finalidade. O día 20, o Salón Azul acolleu unha mesa redonda e coloquio [...] na xornada seguinte celebrouse na Aula de Cultura Xulio Cuns un concerto homenaxe no que se interpretou unha selección representativa das obras de García-Picos que foron, case na súa totalidade, estreas [...].

De esq. a dta.: Margarita Viso, Javier Ares Yebra, o Alcalde, Ramón García, e Juan Durán, na xornada inaugural do Memorial

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

55 Bc

¡¡¡Ayúdanos a AYUDAR!!! Cáritas Betanzos recogerá alimentos en los Centros Comerciales y fechas siguientes: GADIS, los días 2, 3 y 4 de Noviembre. LIDL, los días 10 y 11 de Noviembre. FROIZ, loa días 17 y 18 de Noviembre. EROSKI, los días 24 y 25 de Noviembre. DIA, los días 7 y 9 de Diciembre. CLAUDIO, Irixoa. Todos los días desde el 1 al 20 de Diciembre.

En los super de Betanzos, todos los días del 1 al 20 de Diciembre. GALIZ, (Rua Nova) SABELO, (A Riveira) BONOME, (Rúa da Cerca)

Cáritas Betanzos agradece su colaboración a: DIA, EROSKI, FROIZ, GADIS, LIDL, MERCADONA, BONOME, CLAUDIO (Irixoa), GALIZ, PILI, SABELO Y VIGUER. Así como a: Colegio de ATOCHA y las Unidades Parroquiales de COIRÓS, PADERNE Y REQUIÁN. Además a: C/. Galileo 9·11 · Polígono A Grela Telf.: 981 014 001 · Fax: 981 014 047 www.adgruporegueira.es 15008 A Coruña

Y como no, a nuestros socios, donantes y todos los que de una forma u otra colaboran y que sin los cuales esta obra no sería posible

56 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2015

O derrube de parte do tellado do Secadero obriga ó peche dun local do baixo e un carril da N-VI Mercedes Casanova Díaz

Mercedes Casanova Díaz nova Presidenta Provincial de Cruz Vermella Agosto. Mercedes Casanova Díaz foi nomeada o pasado 21 de xullo Presidenta Provincial de Cruz Vermella, título que recibiu en Madrid de mans do Presidente nacional da ong, Javier Senent. Mercedes Casanova está ligada a Cruz Vermella dende o ano 1992, cando ingresou como volunaria [...]. No ano 2003 foi nomeada Presidenta da Asamblea Comarcal de Betanzos, posto agora deixou para ocupar a presidencia provincial.

Xaneiro. O Concello ordeou o pasado 29 de decembro o peche do local de hostalería ubicado no baixo do edificio do Secadero, logo de que se derrubase na noite do 28 parte da estrutura interior do inmoble e de que caesen cascotes á vía pública. Ademais, pechouse un dos carrís da N-VI á altura do inmoble como medida de seguridade. Trala orde de clausura do establecemento, o Concello trasladou ó xulgado "todos os informes emitidos polos técnicos e a Policía Local e pediu axilidade, na medida do posible, para a resolución do contencioso presentado polo propietario do local contra a declaración de ruina", explicaron fontes municipais. En febreiro de 2013 a Xunta local de Goberno, en base ós informes dos técnicos de Urbanismo, declarou a ruina económica e urba-

Manuel Pedreira junto a José Manuel Romay Beccaría

El asesor y procurador Manuel Pedreira recibe la Cruz de San Raimundo de Peñafort

Imaxe do estado da fachada do edificio do Secadero.

nística do inmoble e a total demolición da edificación, momento no que

un dos propietarios [...] interpuxo un contencioso-administrativo [...].

Decembro. El Ministerio de Justicia premió al asesor y procurador betanceiro Manuel José Pedreira del Río con la Cruz Distinguida de la Orden de san Raimundo de Peñafort, en reconocimiento a los servicios prestados a la Administración de Justicia a lo largo de su trayectoria profesional. El acto se celebró el pasado 2 de noviembre en el Palacio de Parcent, en Madrid, sede del Ministerio de Justicia. [...]

Un momento da homenaxe que o Concello rendeu ao artista Jesús Núñez

Jesús Núñez recibe o título de Fillo Predilecto de Betanzos Setembro. O artista betanceiro, fundador e Presidente da Fundación Centro Internacional de la Estampa Contemporánea, Jesús Núñez, recibiu o pasado 12 de agosto o título de Fillo Predilecto de Betanzos outorgado polo Concello. Jesús Núñez recibiu unha emotiva homenaxe que comezou coa entrega da distinción na Sala Capitular. De seguido, no Edificio Liceo descubriuse unha placa que otorga o seu nome á Sala de Exposicións [...].

Foto de grupo da nova Corporación Municipal resultante das eleccións do 24 de maio / ARUME

O socialista Ramón García inicia o seu segundo mandato como Alcalde Xullo. Ramón García foi investido Alcalde de Betanzos o pasado 13 de xuño na sesión plenaria constitutiva na que tamén se postulaban como elixibles os cabeza de lista do PP, José Ángel Rodríguez Prieto, o de Betanzos Novo, Hipólito Pérez Novo e o do BNG, Henrique del Río Otero. O concelleiro de CxG, Alberte Muíño

Naveira retirou a súa candidatura e votou en branco na investidura. Ramón García foi elixido Alcalde cos votos do partido socialista, que foi a lista máis votada nos comicios do 24 de maio, obtendo sete concelleiros [...]. A Corporación Municipal xurdida das eleccións supuxo unha renovación de máis da metade dos

edís que formaban parte dela no anterior mandato. Ás incorporacións dos respresentantes dos novos partidos que entraron na Corporación, Hipólito Pérez Novo e Xosé Vales (Betanzos Novo) e Alberte Muíño (CxG) súmase a renovación de varios dos concelleiros do PSOE e do PP [...].

Unha das recentes inundacións na Ribeira / ARUME

A Ribeira volve anegarse coas mareas vivas de setembro Outubro. O barrio de A Ribeira volveu anegarse en setembro por mor das mareas vivas, ao igual que xa acontecera no pasado mes de agosto e como sucede dende hai anos. As inundacións afectan de maneira especial aos baixos dun dos edificios do Grupo Brigantium [...].

A betanceira Cecilia Vázquez foi nomeada Directora Xeral de Xuventude e Voluntariado Xullo. A betanceira Cecilia Vázquez Suárez foi nomeada Directora Xeral de Xuventude e Voluntariado polo Consello da Xunta do 11 de xuño, cargo do que tomou posesión o pasado 15 de xuño. Cecilia Vázquez sustitúe a Ovidio Rodeiro á fronte da Dirección Xeral

de Xuventude e Voluntariado. É licenciada en Dereito pola Universidade de Vigo e experta universitaria en xuventude e sociedade. A súa traxectoria profesional estivo sempre vencellada ao sector da mocidade e do voluntariado. Foi responsable da Oficina transfronteiriza

de información xuvenil Galicia-Norte de Portugal nos anos 2009 e 2010 e desde 2011 exercía como coordinadora da Rede Galega de Dinamización Xuvenil [...]. Entre os anos 1992 e 2010 presidiu a Asociación Xuvenil Brigantium, en Betanzos [...].

Cecilia Vázquez xunto á Conselleira de Traballo e Benestar, Beatriz Mato

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

57 B c

Después de un largo verano, toca hidratar, cuidar, mimar... tanto nuestro cabello como nuestra piel. En Isa Asesores te ofrecemos una línea de productos Orgánicos-Bio, (sin sulfatos ni parabenos), tanto en facial, corporal como en rituales para el cabello. Contamos con una amplia gama de tratamientos en cabina.

58 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 2016

Betanzos terá que iniciar de novo os trámites para a redacción do Plan Xeral Imaxe do estado do Estanque de Salomón / ARUME

Unha iniciativa cidadá reclama a recuperación do Pasatempo Outubro. Xurdiu no Facebook a raíz da publicación de fotografías do mal estado en que se atopa a zona histórica do Parque do Pasatempo [...]. O malestar cidadá transformouse en iniciativa para denunciar a situación e pasar á acción. Unidos no grupo "Por un Pasatiempo limpio" [...] comezaron a recollida de sinaturas a través de change.org baixo o lema "Salvar el Parque de El Pasatiempo" [...]. O obxectivo é entregar as sinaturas á Xunta e ao Concello para que adopten as medidas precisas para a recuperación [...].

Abril. O Plan Xeral de Ordeación Municipal proposto polo Grupo de Goberno non superou o trámite da aprobación inicial no Pleno. A oposición rexeitou o documento que foi presentado ó Pleno uns días antes da entrada en vigor da nova Lei do Solo de Galicia o que suporá "ter que iniciar dende cero todo o proceso xa que

cómpre adaptar o planeamento á nova lexislación", explicou o Alcalde, Ramón García, quen subliñou que "Betanzos perdeu a oportunidade de ter un crecemento ordeado e sostible", dixo [...]. Nos 16 anos transcorridos dende que se iniciou a elaboración do PXOM de Betanzos lévanse gastados máis de 500.000 euros, segundo explicaron

fontes municipais [...]. Os catro partidos da oposición (PP, BNG, BN e CXG) rexeitaron o modelo urbanístico proposto polo grupo de goberno e ven na non aprobación do PXOM a oportunidade de facer ben o deseño urbanístico da cidade para o futuro e consensuado por todas as agrupacións [...].

Betanzos protagonista de La Vuelta Ciclista a España Setembro 2016. Betanzos viviu o 23 de agosto un momento histórico. Por primeira vez a cidade foi saída dunha etapa de La Vuelta Ciclista a España. E os betanceiros saíron á rúa dende ben cedo para non perder detalle da infraestrutura montada na Praza do Campo e para poder achegarse a ciclistas como Alberto Contador, Nairo Quintana, Chris Froome... [...] O Concello aproveitou a ocasión para promocionar a cidade e a campaña "Betanzos tan cerca" cun

FOTO ARUME

stand no que se repartiron 3.000

El diseñador Jorge Vázquez

Jorge Vázquez triunfa en su regreso a la Semana de la Moda de Madrid Marzo. El diseñador betanceiro Jorge Vázquez ha regresado, diez años después, a la pasarela en la que había debutado, la Mercedes Benz Fashion Week Madrid -antes Cibeles. Y lo ha hecho, como no podía ser de otro modo, triunfando. Sus propuestas y su puesta en escena cautivaron al numeroso público que llenó el auditorio y que con sus aplausos refrendó la decisión del jurado que le otorgó el Premio L'Oreal París a la Mejor Colección en la 63 edición de la MBFWM. [...]

pinchos de tortilla. [...]

Leo Nucci ofreció un concierto histórico en Betanzos Emotivo reencontro no 25 aniversario da Banda Municipal de Música de Betanzos Xaneiro. O tradicional Concerto Extraordinario de Nadal da Banda Municipal de Música de Betanzos converteuse nesta ocasión nunha festa conmemorativa do 25 aniversario da súa fundación. Sobre o esceario, os músicos que actualmente compoñen a agrupación baixo a dirección de Juan Ferrer [...] nunha espectacular actuación celebrada o pasado 30 de decembro na Igrexa de San Francisco [...]. Xunto a eles, o coro do Conservatorio e moitos dos músicos que nalgún momento formaron parte da banda ó longo deste cuarto de século [...]. Foi un emotivo reencontro [...]. O Alcalde destacou a traxectoria da Banda [...] e entregou placas conmemorativas a cada un dos directores que tivo a banda, ós seus integrantes, á Asociación Amigos da Banda, á comunidade Nais franciscanas e ao ex-concelleiro de Cultura, Francisco Díaz [...].

Maio. "Lo que hemos vivido hoy aquí es un momento divino, [...] es impagable e imborrable, eterno". Así se expresaba el sacerdote Santiago Pérez tras el concierto del barítono Leo Nucci en la iglesia de San Francisco, entre lágrimas de emoción y nervios [...]. También el barítono estaba emocionado: "hoy hemos hecho música. Lo importante no es cantar en la Scala de Milán o en Betanzos, lo importante es cantar a la gente", dijo [...]. El concierto fue benéfico, en favor de Cáritas Interparroquial de Betanzos, porque así lo pidió Leo Nucci [...]. Pero esta actuación tenía otra finalidad: "acercar la lírica a los betanceiros, que la ópera tenga un hueco en la vida cultural de Betanzos". Y se cumplió.

Momento da entrega dun agasallo á directora do centro / ARUME

A Grande Obra de Atocha de Betanzos festexou o seu 75 aniversario El artista junto a la pianista Ludmila Orlova / XOSÉ CASTRO

"Sé que las necesidades de las familias no se resuelven con un concierto pero me gustaría con esta actuación sembrar una semilla de sensibilidad", dijo Leo Nucci durante su visita a la sede de Cáritas Betanzos. En total fueron 11.110 euros los que se recaudaron con las invitaciones [...].

Maio. O Colexio Nosa Señora do Carme de Atocha Betanzos celebrou o pasado 9 de abril a conmemoración do 75 aniversario dende a súa instalación na cidade [...]. Emotivas homenaxes eo recordatorio dos 75 anos de historia marcaron este evento que serviu tamén de reencontro de antigos alumnos e docentes [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

59 B c

2017 O Concello paraliza a contratación da senda fluvial a Os Caneiros e estuda alternativas ao proxecto Febreiro. A Xunta de Goberno de Betanzos acordou a "suspensión cautelar" do procedemento de licitación que fora convocado para contrat a r a co n st r u c i ó n d u n h a senda fluvial entre o Paseo da Tolerancia e o Campo de Os Caneiros, que conta co financiamento da Deputación da Coruña [...]. O Goberno Local tomou a decisión logo de estimar parcialmente as alegacións presentadas por entidades medioambientais e culturais da comarca e polo grupo municipal do BNG contra este proxecto redactado por unha empresa externa e aprobado polo Pleno en agosto de 2014. O Concello revisará o proxecto de obra aprobado para estudar a viabilidade doutras solucións con menor impacto medioambiental, o que podería supoñer unha modificación do proxecto licitado [...].

Comeza con dificultades a reparación do muro caído no Pasatempo Marzo. O Concello iniciou os traballos de consolidación do muro do Estanque da Gruta que se desplomou a mediados do pasado mes de febreiro. Os técnicos atoparon dificultades que complican a súa reparación. A caída deste muro precipitou a busca de acordos entre as administracións para afrontar a rehabilitación do emblemático Parque do Pasatempo. Entretanto, a cidadanía continúa recollendo sinaturas e promovendo iniciativas para que se axilicen as medidas para a súa recuperación e conservación.

FOTO ARUME

A Deputación promocionou en Betanzos a gastronomía e cultura do Camiño Inglés Vista parcial do Estanque da Gruta no Parque do Pasatempo / ARUME

A Xunta declarará a Semana Santa de Betanzos Festa de Interese Turístico de Galicia Xuño 2017. A Semana Santa de Betanzos será declarada Festa de Interese Turístico de Galicia, tal e como anunciaron a Directora de Turismo, Nava Castro, e a Directora Xeral de Xuventude, Participación e Voluntariado, Cecilia Vázquez Suárez, á directiva da Confraría de Semana Santa de Betanzos nunha xuntanza o 6 de xuño. Durante o encontro destacou-

se o potencial da celebración betanceira e a súa evolución ano tras ano, [...] a súa gran tradición e arraigo, a súa singularidade e o incremento de pasos, procesións e participantes nos últimos anos [...]. A noticia foi acollida con alegría pola Confraría que leva traballando moito tempo para facer da Semana Santa de Betanzos un referente [...].

A Xunta inicia os trámites para declarar monumento a Fábrica da Luz Agosto. A Dirección Xeral d e Pa t r i m o n i o i n i c i o u a mediados de xullo o expedente para incluir a antiga fábrica de electricidade da Ponte Nova, coñecida como Fábrica da Luz, no Catálogo do Patrimonio Cultural de Galicia coa categoría de monumento [...].

Maio. A Feira "Primavera no Camiño Inglés" reuniu o pasado 22 de abril en Betanzos aos 18 municipios polos que transcorre esta ruta a Compostela. A iniciativa, promovida pola Deputación da Coruña, serviu de punto de encontro e de promoción da gastronomía, a cultura, o turismo, a artesanía, etc. de cada un dos municpios. A Betanzos acudiron representantes de Ferrol, Narón, Neda, Fene, Cabanas, Pontedeume, Miño, Paderne, Betanzos, Abegondo, A Coruña, Culleredo, Cambre, Carral, Mesía, Ordes, Oroso e Santiago [...].

60 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

A COMARCA EN 25 ANOS

Manuel Fraga visitó el municipio de Coirós e inauguró la planta potabilizadora Noviembre 1995. El pasado día trece de octubre, el Excmo. Sr. Presidente de la Xunta de Galicia, don Manuel Fraga Iribarne realizó una visita oficial, con objeto de inaugurar la planta potabilizadora de la traída municipal de aguas, ubicada en las inmediaciones del "Monte do Gato". Fraga Iribarne, después del acto de inauguración hizo un recorrido por las instalaciones, recibiendo las oportunas explicaciones del técnico director de la obra, la cuál fue realizada por la Consellería de Política Territorial, Obras Públicas e Vivenda, pronunció unas breves palabras en contestación a la previa intervención del Alcalde Sr. Quintela Requeijo, quién había agradecido a la Xunta su colaboración para llevar a término esta obra fundamental para el futuro desarrollo del municipio. Finalizado el acto, el Presidente, mantuvo un cambio de impresiones con los asistentes al acto.

Bergondo: Poca influencia de la marea negra en las playas de El Pedrido Enero 1993. Poca influencia ha tenido la marea negra en las playas del municipio. En la Playa de El Pedrido se ha colocado una barrera bajo el puente, por personal de la Xunta de Galicia para impedir el paso del combustible a la Ría de Betanzos. José Carabel Balsa, Alcalde de Bergondo, manifestaba que en total se había extraído un camión de petróleo mezclado con agua [...].

Oza dos Ríos: Instaurado el servicio de recogida de basura Enero 1993. El pasado 8 de enero se ha iniciado, en colaboración con los Ayuntamientos de Coirós y Cesuras, el servicio municipal de recogida de basura. Este era un objetivo marcado por el actual equipo de gobierno, consiguiendo con ello que todas las parroquias del municipio dispongan del servicio. Se cuenta para ello con la infraestructura necesaria, un moderno camión equipado con modernos accesorios, más de doscientos contenedores repartidos por todo el término municipal. Se realizará la recogida conjuntamente para los tres ayuntamientos durante dos días a la semana [...].

Representantes dos Concellos acordan a creación dunha comisión para protexer o encoro de Cecebre Junio 1996. Tivo lugar unha xuntanza na casa do Concello coa participación de representantes dos concellos de Betanzos, Cambre, Culleredo, Carral, Coruña e Abegondo, [...] da Secretaría Xeral do Turismo, Obras Hidráulicas, Dirección Xeral do Medio Ambiente, Secretaría Xeral para o deporte, Deputación, Universidade da Coruña e grupo naturalista Hábitat. O convocante Santiso Miramontes,

Alcalde de Abegondo, dirixeuse a os presentes para explica-lo obxecto da mesma. Intentar entre todos protexer, conservar e rexenerar toda a zona do encoro de Cecebre, facendo tódolos traballos que sexan necesarios e facelos compatibles cunha área de expansión aproveitable con actividades deportivas, sendeiros, miradoiros, etc. para o que é necesario a elaboración dun proxecto co que cola-

El Pedrido tendrá un parque de cultivo de almejas Enero 1997. Como ya anticipábamos en nuestro número anterior, la campaña marisquera fue de las mejores, la mejor en muchos años, la cual finaliza a finales del presente mes, con gran satisfacción para los mariscadores; con gran abundancia de almeja y calidad; llegándose a cotizar a 2.450 pts. kg. Por parte de miembros de la Cofradía de Pescadores, se nos informa que se llegó a un acuerdo con Autopistas del Atlántico para dotar a la zona del Pedrido de un parque de cultivo de almejas de más de 10.000 metros cuadrados previo estudio biológico; también se procederá en dicha zona a la retirada del relleno, siendo intención el aprovechar las tierras para dotar a la zona de un paseo con amarre para las embarcaciones.

boraría a Universidade da Coruña [...]. Despois dunha breve deliberación proponse a creación dunha comisión para achegar os fundamentos xerais deste proxecto, e unha vez determinados poñelos no coñecemento da Universidade da Coruña para que [...] faga un anteproxecto global para a rexeneración e aproveitamento da ría do Burgo ata as colas do encoro de Cecebre [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

61 B c

A COMARCA EN 25 ANOS Coirós: Os pescadores do Mandeo crean unha asociación para a súa defensa Outubro 1997. O día 10 deste mes terá lugar no bar La Viruca, no coto de Chelo, unha reunión co obxectivo de constituir unha sociedade para "loitar por un cambio na actitude e mellorar e mante-la riqueza dos nosos ríos e prantexarse solucións prioritarias a curto e medio prazo". A ela están invitados tódolos pescadores interesados na problemática do río. Os promotores da reunión afirman que "dá pena ver un río que xa non o semella, pois a man que regula o seu cauce para o aproveitamento enerxético, esgánao e redúceo ata o mínimo, e, ó mesmo tempo, aumenta o seu nivel de auga de xeito incontrolado, ocorrendo accidentes mortais coma o do pasado mes de xullo". Buscando unha solución a estes problemas, un grupo de pescadores decidiu crea-la devandita asociación [...].

O problema de Chelo segue sen solución Abril 1998. Paco Ibón. A construcción da mini-central MN para o aproveitamento enerxético das augas do Mandeo supuxo a decadencia do lugar de Chelo tanto para a pesca como para o turismo. Ós problemas da canalización dun tramo do río engádese o perigo que supón para os bañistas e pescadores a subida repentina do caudal motivada pola apertura das comportas da presa. A inexistencia de

sinais acústicas ou luminosas que avisen con suficiente antelación da apertura das comportas e a conseguinte descarga de auga ocasionou máis dun disgusto. a primeira víctima mortal foi Pablo Rodríguez, un mozo falecido no mes de xullo ó ser arrastrado por unha forte e repentina corrente de auga. Case nove meses despois do terrible accidente, o problema está aínda sen solucionar pese a ter

A recente colocación de carteis non elimina o risco de accidente /ARUME

entrado xa en vigor un regulamento dictado pola Xunta de Galicia [...]. O único que se leva feito neste senso é

a colocación de carteis nas árbores que indican a posibilidade de que o río medre inesperadamente [...].

Inaugurado el nuevo tramo Miño-Cabañas de la A-9 Xaneiro 1999. El pasado día 29 de diciembre fue inaugurado el tramo Miño-Cabañas de la A-9. El acto inaugural estuvo presidido por el Ministro de Fomento, Rafael Arias Salgado, y por el Presidente de Autopistas del Atlántico, José Miguel Orti Bordás. También asistieron el Presidente de la Xunta, Manuel Fraga y los Ministros Mariano Rajoy y José Manuel Romay Beccaría.

La apertura del tramo de autopista Miño-Cabañas "contribuirá a solucionar los graves problemas de congestión de tráfico de la zona", según indicó el Presidente de Autopistas del Atlántico, José Miguel Orti, durante la inauguración [...]. El tramo, de nueve kilómetros de longitud, con dos viaductos, doce pasos, un túnel y el singular puente sobre la ría ha tenido un coste de 1.100 millones de pesetas por kiló-

El nuevo tramo Miño-Cabañas de la A-9 captará un 50% del tráfico de la N-651

metro [...]. A pesar de su brevedad, el tramo acorta el tránsito A Coruña-Ferrol en media hora [...]. Los

técnicos de Audasa estiman que el nuevo tramo aligerará el tráfico de la N-651 en 50%. [...]

62 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

A COMARCA EN 25 ANOS

Centos de veciños de Paderne reclaman a mellora do servicio eléctrico cunha manifestación As exposicións de maquinaria agrícola foron algúns dos elementos destacados da feira / BERTÓN

Máis de 25.000 persoas pasaron pola I Feira de Paderne Agosto 2000. A finais do mes de xullo o Concello de Paderne tomou a iniciativa de recuperar a vella tradición das feiras perdida no concello durante o século pasado. Deste xeito celebrábase a I Feira de Paderne, rexistrándose durante os dous días unha alta afluencia de público que nos confirmaba o Alcalde, César Longo: "arredor de 25.000 persoas. Iso sendo conservadores nas cifras, porque estivemos repartindo tallos de flor só entre as mulleres e nunha h o ra q u e n o n e ra p u n t a repartimos unhas 2500 flores". A feira contaba cun completo programa onde non faltaba a música, as degustacións, os obradoiros en vivo, etc. [...] En canto á repercusión, o Concello amósase satisfeito, "foi enorme, [...] os expositores fóronse bastante contentos, pois moitos deles rexistraron grandes vendas". Según a Alcaldía, existe a intención de celebrar a feira anualmente, facéndoa coincidir arredor destas datas [...].

Febreiro 2001. Ó redor de duascentas persoas se manifestaron o pasado 20 de xaneiro ante as oficinas da empresa Unión Fenosa en Betanzos. Os manifestantes procedían de diversas parroquias do municipio de Paderne e reclamaron deste xeito a mellora do suministro eléctrico na zona, que sufre dende hai varios anos serios problemas de funcionamento. Os grupos políticos municipais apoiaron a mobilización e reclaman tamén un servicio digno e de calidade.

Os manifestantes reclamaban melloras na calidade do servicio eléctrico / SOBRINO

Un centenar de gandeiros da comarca piden solucións á crise Abril 2001. Un centenar de gandeiros procedentes de varios puntos da comarca percorreron as rúas de Betanzos reclamando solucións concretas á crise do sector. A manifestación, que tivo lugar o 23 de marzo, estaba organizada polos sindicatos Unións Agrarias, Sindicato Labrego Galego e Unión Sindical Agraria coruñesa [...]. Os gandeiros protestan porque non teñen recibido aínda as axudas da administración, porque non se adoptaron as medidas preventivas do mal das vacas tolas ó seu debido

tempo e porque o goberno os fai responsables da crise por teren alimentado ó gando con fariñas cárnicas. "Somos víctimas e non culpables, é a administración a responsable por non ter adoptado as medidas correspondentes desde o momento no que se deu o primeiro caso no Reino Unido en 1984", explicaron os responsables sindicais. Reclaman axudas directas e non créditos, o correcto etiquetado dos pensos e da carne, a retirada dos materiais específicos de risco e a incineración de reses mortas gratuíta [...].

Un centenar de gandeiros reclamaron en Betanzos a solución dos problemas derivados da crise das vacas tolas

A aparición de troitas mortas no Mandeo alerta sobre os riscos da construcción de minicentrais Setembro 2002. X.L.S. A finais do pasado mes de agosto ducias de troitas apareceron flotando nas augas do Mandeo, nas proximidades da Castellana. A aparición dos animais mortos coinciden co inicio das obras de construcción dunha minicentral na zona de Gomil, o que fai pensar na relación

directa entre este feito e a morte dos peixes. "O cauce do Mandeo nesta zona estará estéril por un período duns dez anos. É inútil repoboar con troitas ou con outras especies, é necesario recuperar o equilibrio que había antes de producirse este atentado ecolóxico".

Así se expresaba Antón Cotos, presidente da Sociedade de Pescadores Río Mandeo [...]. Cotos considera que existe unha relación directa entre as obras de construcción da minicentral de Gomil e a morte dos animais. A falta de coordinación da empresa que realiza as obras coa central da Caste-

llana puido ser a causa do accidente, según Antón Cotos [...]. Cotos considera que o río está saturado de minicentrais e lembra que hai unha na Castellana, a de Gomil en Cambás, outra en Ponte Xelas, unha no río Vexo e outra que esta previsto facer en Ponte Rosas [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

63 B c

A COMARCA EN 25 ANOS

Unha depuradora de avanzada tecnoloxía tratará as augas residuais de Bergondo O Alcalde, Antonio Maceiras, recolle o premio otorgado ó municipio

Miño recibe un premio pola súa contribución ó desenvolvemento sostible Outubro 2005. O Concello de Miño recibiu o primeiro premio outorgado polo Instituto para la Sostenibilidad de los Recursos (ISR) como municipio de menos de 50.000 habitantes que obtivo mellores resultados en relación cos criterios de "cidade sostible". O galardón, de carácter nacional, foi recollido polo Alcalde de Miño, Antonio Maceiras, nun acto celebrado en Barcelona. [...]

Novembro 2002. Bergondo contará cunha depuradora da máis avanzada tecnoloxía para o tratamento e reutilización das súas augas residuais. Así o indicou o Presidente da Xunta de Galicia, Manuel Fraga, no transcurso da inauguración da primeira fase das obras de saneamento integral de Bergondo. A construcción deste centro depurador enmárcase no Plan de saneamento

de Galicia da Xunta que ten como obxectivo lograr o saneamento da totalidade dos núcleos de poboación galegos de menos de cen habitantes. As obras [...] permitirán, a través dunha rede de colectores e ramais ó longo de seis kilómetros de tuberías, recoller os verquidos da capital municipal e dos máis importantes núcleos de poboación [...].

O Presidente, Manuel Fraga, visitou as obras de saneamento

Unha nova ponte sobre o Mandeo une Coirós e Paderne Agosto 2003. Os concellos de Coirós e Paderne quedarán unidos por unha nova ponte sobre o río Mandeo, no lugar chamado Cal dos Arados. A pasarela foi construida por iniciativa da Sociedade de Pescadores Río Mandeo que asumíu unha boa parte do seu custe, case 12.000 euros, dos cales unha terceira parte foi financiada pola Consellería de Medioambiente e pola Deputación da Coruña. Ademais, na construcción colaboraron tamén os Conce-

llos de Coirós e Paderne, aportando medios humanos e materiais [...]. Esta nova vía permite a posibilidade de comunicar os concellos de Coirós e Paderne e é a única que hai nun radio de dez kilómetros. A Sociedade de Pescadores traballa noutro proxecto para construir unha ponte no lugar chamado O Meixón, cercano a Chelo. Esta terá un custe superior, próximo ós 18.000 euros, e a súa construcción depende das axudas que poidan

Na inauguración da Ponte estiveron os directivos da Sociedade de Pescadores e os alcaldes de Coirós e Paderne

obter das diferentes administracións, segundo explicou o Presiden-

te da Sociedade de Pescadores Río Mandeo, Antón Cotos.

64 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

A COMARCA EN 25 ANOS

A instalación dunha cementeira xera inquietude entre os veciños de Coirós Outubro 2004. Nestes días vén de constituirse a Asociación de Afectados pola Cementeira de Coirós. Un grupo de protesta que xorde a raíz da concesión dunha licencia por parte do Concello de Coirós á empresa Gallega de Molienda Clinker sL para que se instale no polígono de Pedrapartida. Os integrantes do

colectivo ven con preocupación esta nova industria da que din que exercerá unha actividade "molesta, insalubre, nociva e perigosa", asegurando que contará "cunha cheminea de 54 metros de altura para emisión de contaminantes. Estes productos emitidos á atmosfera poderían ter repercusión no futuro na saúde dos veci-

A Xunta dá o visto bo definitivo ao Plan Xeral de Paderne

Imaxe da reunión da Asociación de afectados pola cementeira

ños da comarca betanceira, sobre o medio ambiente, o valor dos terreos e a calidade dos cultivos". Esta versión difire da ofrecida polo Concello que explicou que se trata

dunha empresa que non vai producir cemento, senón que nela simplemente se mesturará con xeso, para ser logo envasado "polo que non haberá proceso de contaminación" [...].

Varios dos visóns fuxidos dunha granxa de Oza chegan a Betanzos

O Alcalde de Miño, Juan Maceiras, primeiro pola esquerda, na entrega dos premios

Miño recibe o premio "Bandera Verde Ciudad Sostenible Decembro 2005. O Concello de Miño vén de sumar un premio máis á súa xestión medioambiental: o distintivo "Bandera Verde Ciudad Sostenible" otorgado pola "Federación de Usuarios Y Consumidores Indepen-

dientes" apoiados polo Ministerio de Medio Ambiente [...]. A Bandeira Verde foi concedida por obras como o selado do vertedoiro, a creación do punto limpo, a implantación da Axenda Local 21 e outras iniciativas [...]

Novembro 2006. Non se sabe con certeza o número de visóns que aínda andan ceives polos arredores de Oza dos Ríos [...] pero algúns destes animais xa chegaron a Betanzos matando a varias galiñas nunha finca de O Coto [...]. Os visóns fuxiron dunha granxa de Oza dos Ríos pro- Voluntarios de Protección Civil perseguen a un dos visóns piedade da peleteira Charo Carrillo na madrugada do e liberou ós animais, un total de 15 de outubro cando un grupo de 11.000, dos que ó redor da metade individuos asaltou as instalacións logrou sair do edificio [...].

ENSINANZA MUSICAL

Maio 2009. O Concello de Paderne recibiu o 13 de abril a confirmación de aprobación definitiva do Plan Xeral de Ordeación Municipal. A Consellería de Política Territorial deu o visto bo ao planeamento urbanístico presentado polo Concello logo de que fosen incluidas unha serie de modificacións requeridas polo Goberno Autonómico [...]. O Alcalde, César Longo, mostrouse moi satisfeito por ter conseguido a aprobación do PXOM "algo polo que tivemos que loitar moi duramente dadas as características do municipio que se atopa baixo a influencia da Lei de Costas e o espazo protexido Red Natura" [...]. A tramitación iniciouse en novembro de 2004 [...].

Uns 20.000 visóns foron soltados en tres granxas de Abegondo Novembro 2009. Entre 15.000 e 20.000 visóns de tres granxas de Abegondo foron soltados na madrugada do 18 de outubro no que apunta a unha acción organizada. Durante varios días voluntarios de Protección Civil de Abegondo, o Grumir de Ordes, a Policía Local, a Agrupación de Voluntarios de Carral e a Garda Civil traballaron a reo na captura dos animais, moitos dos cales morreron atropelados [...].

ESPECIALIDADES INSTRUMENTAIS

Preparación das probas de VENTO MADEIRA: Frauta, clarinete, oboe e saxofón acceso ao conservatorio. VENTO METAL: Linguaxe musical. Trompeta, trombón, trompa, Reforzo ás ensinanzas oficiais. bombardino e tuba Agrupacións musicais: pop, jazz e rock. CORDA: Iniciación ao jazz. Violín, viola, violonchelo, guitarra e piano Música moderna e armonía. Historia da música.

NOVIDADE

PARA ESTE CURSO

658 555 161 Rúa do Castro, 15 BETANZOS escolademusicaclave@outlook.es

Iniciación ao linguaxe musical e educación auditiva, para nenos dos 15 meses / 6 anos Un xeito diferente de ensinar música

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

65 Bc

A COMARCA EN 25 ANOS

O temporal causa numerosos destrozos e deixa a milleiros de persoas sen luz O cruce de Guísamo é un dos puntos perigosos da N-VI en Bergondo

Fomento ultima o proxecto de reforma do cruce de Guísamo Outubro 2008. O proxecto de reforma do cruce de Guísamo está "practicamente ultimado". Así llo asegurou o xefe da Demarcación de Carreteras en Galicia [...] á alcaldesa de Bergondo, Alejandra Pérez, no transcurso dunha xuntanza na que a rexedora manifestou a súa preocupación pola mellora da seguridade viaria en diferentes puntos do municipio, e máis en concreto neste cruce da N-VI coa estrada de Ferrol, en Guísamo. A primeira edil recordou que esta xa é unha antiga reclamación tanto do Concello como dos veciños e pediu que esta obra sexa unha das prioridades do Ministerio de Fomento [...].

Febreiro 2009. A noite do 23 de xaneiro tardará en esquecerse. Os ventos huracanados, a choiva e a saraiba que trouxo consigo o temporal Klaus provocaron cuantiosos danos en toda Galicia e obrigaron a milleiros de persoas a pasar varios días sen suministro eléctrico e sen teléfono [...]. A maior parte dos municipios da

comarca se viron afectados polos cortes de luz dende as primeira horas da noite [...]. Oza dos Ríos, Paderne, Irixoa, Coirós, Abegondo, Miño..., e mesmo zonas de Betanzos como Saavedra Meneses tiveron que agardar tres días para dispor de novo de enerxía eléctrica [...]. Ao amencer do sábado, [...], chegou o momento de comprobar os efectos que o temporal

A Imaxe máis frecuente nas estradas da comarca era a de árbores e postes da luz impedindo o paso

deixou nas vivendas, nas rúas, nas estradas e nos montes da comarca. Árbores, postes de luz e torretas arrincados, estradas cortadas pola

caída de árbores e ramallos, ademais doutros desperfectos nos fogares, no mobiliario urbán e en edificios públicos. [...]

Unha moción de censura devolve a Santiso á Alcaldía de Abegondo Maio 2009. José Antonio Santiso Miramontes recupera a Alcaldía de Abegondo un ano e medio despois de que Juan José Rocha (ApdA) asinara un pacto de goberno con PSOE e BNG para gobernar o municipio. Unha moción de censura pactada co edil Manuel Eladio Fernández permitiu a Santiso volver ao Goberno. Ante o risco de que Fernández fose considerado tránsfuga polo PSOE, os seis edís do PP solicitaron a baixa cautelar do

partido para garantir o éxito da moción evitando romper o pacto antitranfuguismo [...]. De volta á Alcaldía, Santiso tomou as primeiras decisións que permitiron, segundo explicou, desatascar "cuestións de extrema importancia como o planeamento urbanístico, parado dende hai anos". [...] Santiso, que se sinte respaldado polos veciños e veciñas de Abegondo insiste en que "Abegondo pasou de ter un goberno de "fortuna" a un

Unha imaxe do Pleno no que se debatiu a moción de Censura

goberno sólido e con capacidade de gobernar [...]. O ex-alcalde, Juan José Rocha, despediuse do cargo "coa satisfacción persoal do deber cumprido". Rocha

fixo repaso [...] de todos os logros que realizou durante o seu mandato, recalcando que sempre traballou en favor dos intereses dos veciños de Abegondo e do interese público en xeral [...].

66 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

A COMARCA EN 25 ANOS

Oza dos Ríos e Cesuras inician o proceso de fusión nun único Concello Abril 2012. Oza dos Ríos e Cesuras acaban de iniciar o proceso que os levará a converterse nun único ente municipal, de máis de 5.000 habitantes e coas vantaxes económicas que isto suporá para a poboación de ámbolos dous municipios. Así o defenderon os Alcaldes, Pablo González Cacheiro e Julián Lucas, ante as súas respectivas Corporacións logo das críticas recibidas e das acusacións de "oscurantismo" de socialistas e nacionalistas. A noticia da fusión colleu por sorpresa aos veciños e aos partidos da oposición que se enteraron da novidade a través dos medios de comunicación. A noticia da primeira solicitude de fusión municipal en Galicia nos últimos corenta anos chegou ás televisións e á prensa estatal [...]. O proceso acaba de comezar. O seguinte paso será a aprobación

plenaria, por maioría de dous tercios.

O PP APROBA EN SOLITARIO O INICIO DA FUSIÓN Setembro 2012. O Partido Popular aprobou en solitario o inicio da fusión de Oza e Cesuras nos seus respectivos Plenos Municipais. Tanto o grupo socialista como o BNG votaron en contra do proceso nos dous municipios, se ben en Cesuras a sesión plenaria foi máis tensa que en Oza dos Ríos. En ámbolos dous casos, o inicio da fusión foi aprobado cos votos da maioría absoluta de que goza o Partido Popular, se ben en Oza dos Ríos é máis ampla [...]. O Artigo 32 da Lei de Administración Local de Galicia esixe unha maioría de dous tercios, condición que se cumple en

Oza pero non en Cesuras, onde sería preciso o apoio de alomenos un edil da oposición. Se ben, un informe xurídico da Deputación e da Xunta dá por boa a aprobación con maioría absoluta ao amparo da lei de bases da administración local que en 2003 rebaixou a esixencia dos dous tercios á maioría absoluta.

O CONSELLO DA XUNTA APROBA A FUSIÓN DE OZA E CESURAS Xullo 2013. O Consello da Xunta aprobou o pasado 6 de xuño a fusión dos concellos de Oza dos Ríos e Cesuras que estará rexido por unha comisión xestora ata as vindeiras eleccións municipais. O Presidente da Xunta, Alberto

O Presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo, os Alcaldes de Oza e Cesuras, Pablo González e Julián Lucas, o Conselleiro de Presidencia, Alfonso Rueda e o Presidente da Deputación, Diego Calvo, escenifican a unión de ámbolos dous municipios / XOÁN CRESPO

Núñez Feijoo, recalcou que "estamos diante dun proceso pioneiro en España e que en Galicia non ocorría desde fai 45 anos", dixo. Os Alcaldes de Oza dos Ríos, Pablo González Cacheiro, e de Cesuras, José Sánchez, mostraron a súa satisfacción ante a decisión da Xunta e agradeceron os apoios recibidos durante o ano transcurrido desde o inicio do proceso de integración [...]. A Comision Xestora que administrará o municipio ata as eleccións está integrada por 13 membros designados pola Consellería de Pre-

sidencia, seguindo criterios de proporción segundo os resultados das anteriores municipais, dos que 9 pertencen ao PP, 2 ao PSdeG-PSOE e 2 aos Independentes por Cesuras, que foran elexidos nas pasadas eleccións nas listas do BNG. O BNG denunciou o que calificaron como "golpe de estado institucional" ao seren excluídos da comisión xestora, explicaron [...]. O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia admitiu a trámite o recurso contencios-administrativo que os edís de Independentes por Cesuras presentaron o 13 de xuño [...].

A Unesco declara As Mariñas coruñesas e Terras do Mandeo Reserva Mundial da Biosfera Momento da plantación dunha cepa de Branco Lexítimo no Telleiro

Paderne celebra con éxito a Mostra de Branco Lexítimo Xullo 2014. Paderne celebrou os días 5 e 6 de xullo a Mostra de Branco Lexítimo baixo o amparo da Feira de Paderne. Se ben o protagonismo principal foi para a variedade autóctona de viño, o Campo do Telleiro acolleu tamén outras actividades paralelas [...] A inauguración da feira correu a cargo do Alcalde, César Longo, e o pregón foi pronunciado pola actriz Ana Santos, de Padre Casares.

Xuño 2014. O 28 de maio foi para a comara un día "histórico", así o calificou o Presidente do GDR As Mariñas-Betanzos, José Antonio Santiso, logo de recibir en París a designación de As Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo como Reserva Mundial da Biosfera. Culmina así un proceso iniciado en outubro de 2009 da man da Asociación de Desenvolvemento Rural "Mariñas-Betanzos". O Consello Internacional de Coordinación do programa MAB [...] integrado por representantes de varios países, aprobou por unanimidade a candidatura e a súa decisión foi amplamente aplaudida pola sala. A candidatura, integrada por 18 municipios e promovida polo GDR

Mariñas Betanzos, foi calificada como "única" polo seu carácter atípico ao conxugar "a excelencia da natureza co desenvolvemento da actividade humana", tal e como se espuxo na votación [...]. Ata París desprazouse unha delegación composta polo Presidente do GDR, José Antonio Santiso, o Vicepresidente, César Longo; o xerente, Jorge Blanco; e o subdirector xeral de programación de Augas de Galicia, Roberto Arias [...]. A Reserva da Biosfera "Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo" está integrada polos concellos de Abegondo, Aranga, Arteixo, Bergondo, Betanzos, Cambre, Carral, Cesuras, Coirós, Culleredo, Miño, Irixoa, Oleiros, Oza dos ríos, Pader-

A delegación coruñesa formada polo Subdirector de Augas de Galicia, Roberto Arias, o Presidente do GDR, José Antonio Santiso e o Vicepresidente, César Longo, xunto á Presidenta do Comité, Boshra Salem

ne, Sada, Curtis e Sobrado. Ocupa unha superficie de aproximada-

mente 114.000 hectáreas nas que residen case 190.000 persoas [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

67 B c

A COMARCA EN 25 ANOS

O Presidente da Deputación eloxia o proceso de recuperación do Branco Lexítimo en Paderne Imaxe dunha das manifestacións convocadas polo PSOE de Miño

MIño celebra o Pleno de Organización no medio da polémica pola elección do Alcalde Xullo 2015. Miño celebrará o día 10 [...] o Pleno de Organización, no medio da polémica orixinada trala sesión de investidura que lle deu a Alcaldía ao único edil da lista menos votada [...]. Varios centos de veciños manifestáronse [...] polas rúas miñenses para pedir a demisión do Alcalde. A lista máis votada foi a encabezada polo socialista Manuel Vázquez Faraldo [...] con seis concelleiros, os mesmos que o PP pero con maior número de votos [...]. Entrou tamén na Corporación Ricardo Sánchez Oroza (CxG Miño) [...] que obtivo un único representante. No Pleno de investidura o PP apoiou cos seus votos a Ricardo Sánchez e lle outorgou a Alcaldía [...].

Xullo 2016. Paderne acolleu os pasados 2 e 3 de xullo unha nova edición da Mostra do Branco Lexítimo na que participaron once adegas, sete delas da comarca de Betanzos [...]. Todas elas acudiron ao evento a promocionar un viño "que está a seducir aos cazadores de tendencias enolóxicas", tal e como expresou o Presidente da Deputación, Valentín González Formoso, na inauguración da mostra [...]. O Presidente estivo acompañado polo Alcalde, César Longo. Tamén acudiron os alcaldes de varios municipios da comarca [...].

O Presidente do Consorcio, José Antonio Santiso, recolleu o galardón

O Presidente da Deputación e o Alcalde de Paderne nunha das adegas participantes no evento

Bergondo: PSOE e Anova únense nun goberno "estable e ambicioso" Xaneiro 2017. O PSOE bergondés e Anova gobernarán xuntos o que resta de mandato. Os grupos municipais do PSdeG-PSOE e Anova de Bergondo alcanzaron un acordo de goberno que entrou en vigor o pasado 1 de xaneiro. A Alcaldesa, Alejandra Pérez, subliñou que ambas as dúas formacións levan meses de conversas nas que "constatouse que, aínda sendo partidos diferentes, ambos buscamos o interese xeral de Bergondo", dixo, e engadiu que este acordo de goberno "conferirá tran-

A Alcaldesa, Alejandra Pérez, xunto ao resto do equipo de Goberno

quilidade e estabilidade" [...]. O voceiro de Anova, Juan Fariña, salientou que [...] "é evidente que

os dous partidos temos conexións ideolóxicas e que hai boa sintonía persoal", dixo [...].

O Consorcio As Mariñas recibe o premio Escoba de Plata Xullo 2016. O Presidente do Consorcio As Mariñas, José Antonio Santiso, recolleu o pasado 16 de xuño en Madrid o premio Escoba de Plata que concede a nivel estatal e iberoamericano a Asociación Técnica para la Gestión de Residuos y Medio Ambiente (ATEGRUS) [...]. O Consorcio As Mariñas recibiu o premio en recoñecemento polo avance tecnolóxico que supón a introdución do sistema de sensores que permite coñecer telematicamente o nivel de enchido dos colectores de vidro e papel [...]. Ademais deste sistema de sensores, o Consorcio está inmerso nun proceso de modernización dos colectores, da flota de vehículos e estuda melloras como o punto limpo móbil.

Betanzos Novo informando Nº 10

BETANZOS NOVO quere dar os PARABÉNS a

polos seus 25 anos de edición mensual os últimos 25 anos "Betanzos e a súa comarca" chegou a ser o primeiro canal de información, contribuíndo a dinamización do tecido empresarial, económico e cultural, mantendo sempre a independencia política en Betanzos e a súa comarca.

Nestes 2 anos de lexislatura Betanzos Novo escribiu máis de 26 artigos e publicou 10 boletíns informativos, resumindo neles o seu traballo liderando a oposición e informando das decisións que se van tomando polo ben común, sen tomar decisións partidarias nin facer cálculos electorais.

Para Betanzos Novo este xornal ven sendo un dos principais espazos de información e transparencia coa cidadanía de Betanzos.

Grazas e a por outros 25 anos

Búscanos no facebook, twitter ou na páxina web: www.betanzosnovo.org Para contactar con nós: betanzosnovo@betanzosnovo.org

68 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 O DEPORTE EN 25 ANOS

Tuca Bebeto, la última adquisición del Betanzos Janett y Silvia

Janett Barreiro se proclamó campeona de España Julio 1995. Los pasados días 21 y 23 de junio, Segovia se convirtió en la capital española de ciclismo, allí acudieron componentes del Club Ciclista-T. Riego La Flor, en donde las betanceiras Janett Barreiro Arnoso y Silvia Roel Tasende, representando a Galicia, lograron alzarse con un resonante éxito. Janett se proclamó campeona de España en la categoría de cadetes y Silvia se clasificó en el tercer puesto de juveniles, en donde compitieron equipos representando a todas las comunidades autónomas. Ambas jóvenes acudieron a Segovia ilusionadas y tras una extraordinaria preparación dirigidas por Javier de la Fuente y Jorge Garrido, bajo la coordinación de José "Ventosa". [...]

Xosé Vales é subcampeón de España Maio 1998. Héctor E. O palista brigantino Xosé Vales, do Clube Náutico Ría de Betanzos, proclamouse sub-campeón de España nos campionatos celebrados en Sevilla os pasados 3 e 4 de abril. [...] O Clube Náutico Ría de Betanzos participou ademais coa presenza de Emma Vía. O sábado 3 celebrouse unha proba eliminatoria de 2.000 m. contrarreloxio, da que Xosé Vales, na categoría C-1 Junior se proclamou vencedor. [...] Na proba dos 5.000 metros Xosé Vales proclamouse subcampeón de España. Emma Vía [...] chegou fóra do tempo de control.

Marzo 1993. Esta temporada futbolística 92-93, ha presenciado la incorporación del jugador brasileño Tuca Bebeto a la plantilla del Betanzos CF, Tuca, procedente de Salvador de Bahía, comenzó su carrera deportiva a la edad de trece años, cuando pasó de jugar en

la calle con sus amigos a hacerlo con equipos locales como el Bahía o el América. El jugador siguó a su hermano en el salto del Atlántico, y tras cinco meses de estancia en España ha comenzado a anotar goles para el Betanzos CF. [...]

Tuca Bebeto, jugador del Betanzos

Equipo de Hockey de la Sociedad Abril 1993. Equipo de Hockey de la Sociedad que milita en la liga provincial de Segunda División, en la categoría juvenil, plantilla que está formada por: Rodrigo Otero, Óscar Núñez, Antonio Buyo, Santiago Fernández, Miguel Balea, Daniel Díaz, David Rodríguez, Fernando Díaz, como entrenador Manuel Calviño y delegado Ricardo López.

La ciclista Patricia Roel campeona nacional de cadetes

José Gustavo Miramontes, una promesa en salto de altura

Julio 1996. La joven ciclista perteneciente al Club Ciclista Betanzos, Patricia Roel, logró el título de campeona nacional de cadetes en el Campeonato de España. Por segundo año consecutivo el ciclismo femenino brigantino consigue subir a lo más alto dentro del Patricia Roel panorama ciclista nacional. Patricia Roel, de tan sólo 15 años, consiguió en Barbastro (Huesca) el sábado 22 de junio pasados, el título nacional de fondo en carretera. Emulando a su compañera y amiga Janett Barreiros, vencedora el pasado año en Ávila. Ganó "Patri" y ganó con autoridad en un arrollador sprint tras 54 km.s de carrera [...]. Otras dos componentes del club, Silvia Roel y Janet Barreiros cuajaron una excelente actuación en juveniles [...]

Julio 1996. A pesar de su corta edad, tan sólo 11 años, y del poco tiempo que lleva practicando salto de altura, José Gustavo Miramontes Vidal va camino de la élite; ya que desde que se inició en este deporte, por el pasado mes de mayo, ya ha saboreado las "mieles" del triunfo. Pertenece al equipo del colegio donde estudia "Peñarredonda" de La Coruña, en la categoría de alevines. Natural de Cortiñán, aunque muy ligado a nuestra ciudad ya que su padre ejerce la actividad profesional al frente de la prestigiosa firma comercial "Ferretería Meilán". [...] Hasta la fecha participó en el Campeonato Provincial celebrado el pasado mes de mayo en la Puebla del Caramiñal, proclamándose campeón. En Santiago de Compostela participó con el equipo consiguiendo en el Campeonato Provincial clasificarse en segundo lugar. En el reciente Campeoanto Gallego (individual) consiguió el segundo puesto. También consiguió el Trofeo al mejor atleta alevín de La Coruña.

José Gustavo Miramontes

Hasta la fecha, el record de altura lo tiene en 1,34 y según vaya transcurriendo el tiempo espera mejorarlo. [...] algún día sueña con convertirse en un gran atleta -el cubano Sotomayor es quién más le gusta, y llegar a formar parte del equipo olímpico.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

69 B c

1 9 92 O DEPORTE EN 25 ANOS

Xosé Vales é Subcampión Mundial Setembro 1998. Héctor E. A finais de xuño o Equipo Nacional de Piragüismo desplazouse ata Polonia onde se celebraba a Copa do Mundo. Nela, o betanceiro Xosé Vales acompañado polo pontevedrés Nicolás Barreiro obtivo o título de Subcampión Mundial na modali-

dade de C-2 1.000 metros e o 7º posto en C-2 500 metros. A mediados de xullo, a cita foi en Suecia para participar nos Campionatos Europeos nos que os mesmos piragüistas foron sextos e quintos en C-2 1.000 metros e C-2 500 metros, respectivamente.

O Real Madrid visita "García Hermanos" Setembro 1998. Con motivo da celebración do Trofeo Teresa Herrera, que cada ano se disputa na cidade herculina, o Real Madrid exercitouse por espacio de tres días no Estadio Municipal García Hermanos. Como era de esperar as bancadas do estadio enchíanse de

xente para ver ós seus ídolos. Durante a estancia do Real Madrid en terras bentaceiras os xogadores contaron con milleiros de persoas que diariamente acudían a visitar ós xogadores brancos para velos entrenar e, de paso, pedir algún autógrafo.

O Betanzos disputa a promoción de ascenso a 2ª B por primeira vez na súa historia Xuño 1998. Berta Picado. Era o derradeiro partido da campaña. O esceario, o García Hermanos, e xa decididos os tres primeiros postos para xogar a promoción de ascenso, o Betanzos xogábase ante o Lemos o formar parte deses catro equipos que teñen opción a xogar a liguilla de ascenso á Segunda División B [...]. Todos tiñamos que estar co noso equipo que xa nos fixera vibrar ó longo de toda a tempada. Durante toda esa semana Betanzos vivía as vésperas do partido máis importante da historia do clube. O día do encontro o García Hermanos enchíase de xente que, quedando tempo dabondo para o comezo do partido, abarrotaba as bancadas. Con bombos, panos vermellos ó pescozo e demostrando que á hora de apoiar ó seu equipo ninguén supera ós betanceiros. O cadro de Barallobre presentaba a seguinte formación: Ríos, Toñín, Molinos, Monteagudo, Evaristo, Claudio, Óscar, Fran, Juancar, R i c a rd o e Ó s c a r M a n u e l ( n a segunda parte entraron en xogo Miguel e Marco) [...].

Os xogadores celebran o triunfo ante o Lemos / FOTO BLANCO

Os principios do encontro reflectían a tensión que tiñan os nosos xogadores [...]. Trala reanudación sairían decididos a desequilibrar o encontro facendo honra da súa superioridade [...]. Juancar faría o 1-0. O estadio vibraba, a xente berraba, e as bágoas reflectíanse nalgún que outro rostro [...]. Fran en xogada individual faría o 2-0. A emoción non se podía conter e a bancada era unha explosión, o xúbilo palpábase. Pero as cousas non quedarían así

e Juancar aínda nos deleitaría con outro tanto que ratificaba a superioridade do Betanzos [...]. Cando o colexiado pitou o final do encontro, a xente saltou ó terreo de xogo abrazándose emocionados ós xogadores. A bancada coreaba os nomes dos xogadores, corpo técnico e directiva, que remataron na ducha. A xente non daba crédito ó acontecido e, sen dúbida algunha, foi ésta unha xornada para ficar no recordo.

70 Bc

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 O DEPORTE EN 25 ANOS Patricia Roel acadou o seu soño Setembro 1998. Berta Luna. O pasado 27 de outubro disputábase en Bilbao unha das probas máis importantes do calendario nacional de féminas porque, ademais de ser unha carreira que tiña a categoría de premundial, como a que xa se disputara en Betanzos, era a derradeira e na que se decidían as tres corredoras que disputarían o campionato do mundo de fondo. A xove brigantina Patricia Roel quedou no 1º posto, o que supuxo que a seleccionasen para correr no mundial o día 9 de outubro. Deste xeito, a ciclista víu cumprido o seu soño de competir entre as grandes promesas do ciclismo feminino mundial coa súa participación na proba xuvenil dos campionatos de Vlakenburg (Holanda). Patricia non rematou entre as mellores dunha carreira dominada pola alemana Tina Liebig, pero asegura que "cumprín o meu principal obxectivo, que era chegar ata o final". Patricia Roel ten 17 anos e é a actual Campiona de España Xuvenil de fondo en carretera, no seu primeiro ano na categoría [...].

O Clube Santo Domingo voltará á competición Novembro 2000. Xosé Luis Sobrino. Betanzos recuperará dentro de pouco un dos clubes deportivos máis emblemáticos da cidade, o Clube de Baloncesto Santo Domingo. Este equipo volverá a funcionar tras un parón de varios anos [...]. A cidade contará de novo cun clube histórico con arredor de vinte anos de historia e que nos últimos anos militou na primeira División Autonómica de Baloncesto, chegando [...] a contar con sete equipos federados, o que dá conta doa importante canteira que chegou a ter este clube nalgúns momentos da súa historia [...].

Marco Carreira, Campión de España de Taekwondo Marzo 2002. Mercedes Casanova. Para Marco Carreira a terceira non foi a vencida. Despois de acadar os subcampionatos de España de Taekwondo nos anos 98, 99 e 2000 tivo que esperar ata este ano, o pasado 2 de febreiro en Vitoria, para chegar ó máis alto do podio. É a recompensa á perseverancia e ó traballo calado dun xoven que tres días ásemana se adica a contaxiar a súa paixón polo taekwondo ós alumnos das Escolas Deportivas Municipais. [...] -O ano 2000 foi para vostede de reflexión, apartouse da competición ¿permitiulle esto madurar como competidor e deportista? -En principio foi unha reflexión forzada, debido a unha lesión non pui-

den competir así que esto permitiume ver a competición dende outro punto de vista, quizá máis técnico. Eso fixo que collese máis experiencia persoal, tiña máis tempo para ver ós demais, fixarme nos aspectos técnicos da competición. Pero, sobre todo, veume moi ben para pensar en min. Reflexionar sobre porqué tiña perdido as tres finais anteriores e darme conta de que o que me faltaba era confianza en min para ser campión. Por iso decidín volver, porque sabía que aínda me quedaba algo por demostrar. E saiume ben [...]. -Na noite en que gañou o Campeonato de España tivo un recordo para os seus alumnos das Escolas Deportivas de Betanzos...

Uno de los coches que participó en el Slalom/ Sobrino

Exito del I Slalom Ciudad de Betanzos Marco Carreira

-Si, un cachiño da medalla é de toda a familia do taekwondo en Betanzos. Para min o traballo nas Escolas Deportivas Municipais é moi gratificante e, ademais d eaportarme experiencia, enriquéceme persoalmente. Sempre é agradable traballar nun ambiente de camaradería e de amistade.

Ochenta niños formarán la nueva Escuela de Fútbol Base Setembro 2003. Berta Picado. Muy buena aceptación ha tenido la puesta en marcha de la Escuela de Fútbol Base del Betanzos, que tiene a Óscar Gilsanz, capitán y jugador del primer equipo, como creador y director de la misma. Y es que [...] alrededor de 80 niños formarán parte de este pionero proyecto. La idea de crear esta Escuela surge tras conversaciones entre el director,

gente del club y padres que muestran unas inquieteudes que finalmente se traducen en este nuevo proyecto. [...] Aparte de las clásicas sesiones de entrenamientos, el equipo técnico de la escuela tiene en mente ofrecer unos servicios extra que complementen la formación del niño, así como de otras actividades extradeportivas. Hasta cuatro categorías dependerán directamente de esta escuela: benja-

Óscar Gilsanz, director de la Escuela de Fútbol Base del Betanzos

mín, alevín, infantil y cadete. Si bien es cierto que el equipo juvenil y el de Tercera Regional podrán contar con los servicios de la Escuela [...].

Maio 2002. Pablo López. Con las dificultades que entraña embarcarse en una nueva a ventura, los integrantes de la Escudería Betanzos organizaron con ayuda del A.D.C. POI una prueba digna de aquellas con mayor coeficiente y que hizo disfrutar a todos los amantes del motor de la comarca brigantina. La I Edición del slalom Ciudad de Betanzos congregó el pasado día 27 a un muy numeroso grupo de aficionados que no quisieron perderse una de las pocas pruebas -ahora con la posible suspensión del Rally Ciud a d d e A Co r u ñ a , to d av í a menos- de su deporte favorito [...]. La Escudería Betanzos no sólo organizaba sino que también participaba en la competición y con buenos resultados, como el meritorio 5º puesto de David García Sanjuan, con un Talbot Samba 1300 a sólo 4 segundos del vencedor. En el puesto 12º se clasificó Pablo Castrillón y en el puesto 18º acabó Juan Cortés.

Un torneo de fútbol rinde homenaxe a Pepe Lastras Xullo 2004. A "Peña Lastras" de Betanzos organizou un torneo para homenaxear a un dos fundadores desta Peña, Pepe Lastras, recentemente falecido. O trofeo disputouse o pasado 19 de xuño e enfrontou á "Peña Lastras", organizadora do Memorial, e á peña "O Palleiro"

de A Coruña, nun encontro que resultou moi parello e emocionante, no que venceu a escadra local por un apretado 2-1. Logo da entrega dos trofeos, os xogadores e directivos de ámbalas dúas peñas celebraron xuntos unha sardiñada.

A Peña Lastras rendiu homenaxe a Pepe Lastras, un dos fundadores deste colecto, recentemente falecido

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

71 Bc

1 9 92 O DEPORTE EN 25 ANOS

Nace en Betanzos un novo clube ciclista, "Los Caimanes"

Juan González

O betanceiro Juan González é número un do circuito galego xuvenil de tenis Marzo 2009. O tenista betanceiro Juan González acaba de situarse como número 1 do ránking do "Circuito Galego Xuvenil de Tenis Balobat 2009" tras vencer en Ourense ao favorito número 1, o santiagués Pedro Ecénarro [...]. O betanceiro, moi satisfeito e feliz con estes resultados, desprazouse a Barcelona para participar no Torneo Nacional de Seleccións de Comunidades Autónomas, que se disputou nas instalacións do Centro de Alto Rendemento de Sant Cugat del Vallés.

Marzo 2008. Os aficionados ó ciclismo están de noraboa xa que van contar cun novo clube ciclista que leva dado xa os seus primeiros pasos e que se consolidará o día 14 coa presentación pública da directiva e das actividades que realizarán durante o ano. No acto van contar coa presenza dun socio honorífico, o ciclista profesional Juan Francisco Mourón Doldán, corredor do Karpin Galicia. O nacemento deste clube remóntase a uns tres anos atrás. Un grupo de rapaces comezaron a xuntarse dúas

ou tres veces á semana para sair a rodar pola comarca, como unha maneira de evadirse do estrés cotidiano e "desconectar" practicando o seu deporte favorito. O espíritu do grupo é o de facer deporte, fomentar a amistade e o compañeirismo [...]. Pronto comezou a fraguarse un proxecto máis serio, participaron en rutas organizadas por outros clubes da provincia e organizaron tamén algunhas actividades que contaron con alta participación. Conseguiron a súa equipación gracias á colaboración

dalgúns empresarios locais e cada vez ía tomando máis corpo a posibilidade de crear un clube lembrando o

auxe que o ciclismo tivera anos atrás gracias á labor realizada polo Clube Ciclista Betanzos. [...]

Los veteranos del Brigantium a División de Honor Xuño 2009. Marco Basteiro. Un nuevo éxito de los veteranos del Brigantium que tras dos ascensos consecutivos, ha conseguido en su primer año en 1ª División entrar dentro del grupo de equipos elegidos para formar parte la próxima temporada de una nueva categoría: División de Honor.

El camino no fue fácil, a pesar del gran inicio de temporada donde llegó a codearse con los grandes de la categoría, ocupando la cuarta plaza durante muchas jornadas. Más tarde, los brigantinos entraron en un enorme bache que les llevó al otro extremo de la clasificación, la zona baja [...].

Plantilla del "Brigantium Via-Mar"

No tuvieron más remedio que realizar un último mes prácticamente perfecto, con tres victorias y un empate

para evitar las últimas cuatro posiciones y certificar su pase a la nueva categoría. [...]

72 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 O DEPORTE EN 25 ANOS

O 30 aniversario do Xockey logra reunir a máis dun centenar de persoas Dani Rodríguez en una jugada del partido contra el Sevilla / ADRIÁN BLANCO

El betanceiro Dani Rodríguez debuta con el Dépor en Primera Fe b re ro 2 0 1 0. I s a b e l Souto. Tiene 21 años, lleva nueve en el Deportivo y acaba de debutar en Primera División. Daniel Rodríguez Vázquez es el primer betanceiro salido de la base del Betanzos C.F., d e s p u é s d e B u yo, q u e juega en Primera División. Era, además, la primera vez q u e v i a j a b a co n e l Depor y la primera vez que le convocaba Lotina. Sus ilusiones de jugar entre los grandes se materializaron en el Sánchez Pizjuán, en el partido de Copa entre el Sevilla y el Depor. Dani jugó treinta minutos q u e s u p i e ro n a g l o r i a : "cuando sales y estás jugando no te da tiempo a pensar, estas concentrado en hacer bien tu trabajo. Después, en el hotel, te das cuenta de lo que te acaba de pasar, la euforia te invade, es una sensación bonita que buscamos todos los canteranos y que te hace sentir muy feliz", dice [...] Como recuerdo de aquel día se ha quedado con su camiseta [...]. "Valerón también me dio su camiseta y le pedí la suya a Escudé", cuenta. Recuerdos de un día que, seguramente no olvidará [...].

Xullo 2009. Os actos de celebración do 30 aniversario da fundación do clube de fútbol Xockey lograron reunir a máis dun centenar de exxogadores/as que compartiron, tres décadas despois, unha xornada de festa e recordos e de homenaxe e agradecemento ao fundador do equipo, Luis Fernández. O acto principal foi presentado

polo Rotary Club de Betanzos e asistiron a Alcaldesa, María Faraldo, o Concelleiro de Deportes, Pédro Gómez, o ex presidente do Xockey, Juan Villaverde, un representante do Rotary Internacional, e Luis Fernández, fundador do clube e ao que nesta xornada os antigos compañeiros lle rendiron homenaxe.

Tralos discursos chegou a proxección dunha película sobre a historia da entidade [...] e inaugurouse unha mostra de fotografías, trofeos e

outros detalles que forman parte da historia do clube que foi, entre 1979 e 1995 a gran referencia do fútbol local. [...]

O Betanzos C.F. logra o ascenso á Terceira División Maio 2011. Esta é a crónica dun equipo que empezou a liga, alá por finais de agosto, coa condición de favorito ao ascenso. Dun grupo de xogadores que formaron un equipo, en todo o sentido da palabra. Dun adestrador que tiña un desafío profesional e persoal. E dunha directiva consciente de que moito habería que traballar nun ano difícil. Durante toda a liga non houbo lugar para o triunfalismo aínda que ben pronto se puido comprobar que as posibilidades de ascenso medraban xornada a xornada [...]. O Betanzos realizou unha campaña impecable: 26 partidos gañados, 7 empatados e 5 perdidos que lle permiten

que, a falta de dúas xornadas, o equipo esté xa ascendido matematicamente á Terceia División [...].

O BETANZOS REDONDEA A TEMPADA CO TÍTULO DE LIGA Xuño 2011. Unha vez acadado o ascenso directo á Terceira División, a falta de dúas xornadas, conseguir o título de liga da Preferente Norte convertiuse no seguinte obxectivo de xogadores e técnicos do Betanzos CF. Así, non se baixou o ritmo e as celebracións non impediron

Os xogadores celebraron a victoria e o ascenso

seguir na senda de triunfos. Na penúltima xornada, venceuse á SD Páramo por 1 a 2, os dous goles obra de Andrés. Con este resultado os de Betanzos aseguraron o liderato sen ter que esperar á última xornada. Despedía o equipo a participación na liga recibindo na casa ao Lemos, nun partido que se convertiu nunha festa desde o inicio ata o fin. Comezou co pasillo co que os xoga-

Sara Edreira, campioa de España por equipos e bronce individual

Fran Costoya, campión de España de orientación

Xullo 2011. A nena betanceira Sara Edreira, con apenas oito anos, acaba de conseguir a medalla de ouro no Campionato de España de Ponis A por equipos e a medalla de bronce no mesmo campionato na categoría individual [...]. A medalla de bronce que conseguiu Sara a título individual estivo moi reñida xa que entre a campioa e Sara, terceira, só houbo

Xullo 2013. Fran Costoya, membro do equipo de competición do Club Ciclista Betanzos logrou o pasado mes un campionato e un subcampionato de España en ciclismo de orientación [...]. Subiu ao máis alto do podio na especialidade de media distancia e quedou segundo en longa distancia.

Sara Edreira, primeira pola dereita no podio

milésimas de segundo. É de destacar que Sara era a máis nova do campionato na categoría Poni A alevíns [...].

dores das categorías base, e os do Lemos, recibiron aos campións [...]. Ao finalizar o partido, o capitán, José Luis Poncela, recibiu a copa de campións de liga de mans do Vicepresidente da Federación Galega de Fútbol, Ángel Fernández Lendoiro "Garrido", secretario tamén do Betanzos CF, e que adicaron a toda a afición que abarrotou as gradas. [...].

Fran Costoya nun momento do Campionato de España

ASESORIA CONTABLE Y FISCAL ADMINISTRACIÓN DE FINCAS irene encinas pena COLEGIO OFICIAL DE ADMINISTRADORES DE FINCAS COLEGIADA Nº: 1-898

COLEGIADA Nº: C1487

C/ Venezuela, 20 bajo · 15300 BETANZOS Tlf./Fax: 981 77 44 79

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

73 B c

1 9 92 O DEPORTE EN 25 ANOS Volve o Club Ciclista de Betanzos con Juan Mourón como adestrador das escolas de ciclismo Xaneiro 2013. Tras varios anos de inactividade, volve de novo o Club Ciclista de Betanzos que comezará a súa actividade recuperando as escolas de ciclsimo [...]. Entre as súas filas contarán co ex corredor profesional betanceiro Juan Mourón, como director técnico e adestrador das escolas de ciclismo [...].

A betanceira Julia Pérez Campioa Galega de SUP Race Novembro 2013. A betanceira Julia pérez converteuse o pasado 27 de outubro na primeira campioa galega de Stand Up Paddle na modalidade de Race, tras quedar quinta na xeral e primeira das mulleres participantes [...].

O Troula F.S., campión da Autonómica Norte Maio 2012. Con toda xustiza o Troula FS proclamouse, a falta dunha xornada para o remate da liga, campión da Autonómica Norte. Ante a súa afección, cunhas gradas do pavillón polideportivo municipal cheas como hai tempo que non se vían, o equipo non defraudou [...]. Este título de liga supón o ascenso directo á Terceira División de fútbol sala. Pero esta é unha posibilidade que desde a directiva do clube se descarta [...].

CAMPIÓN GALEGO Xuño 2013. Por primeira vez na súa historia, o Troula FS alzouse co título de Campión Galego [...]. E, ademais, fíxoo apelando á heroica, perdendo na casa por un apretado marcador de 5 a 6 e gañando na pista do seu rival en Coruxo por 2 a 4 [...]. O título de Campión Galego permite agora acceder ao Campionato Nacional de clubes no que o Troula FS representará a Galicia e que se disputará en León os días 21, 22 e 23 de xuño [...]

Imaxe do equipo do Troula FS que acaba de proclamarse Campión Galego

Carlos Arévalo logra dous bronces no Europeo Sub-23 Agosto 2012. O padexeiro Carlos Arévalo López conseguiu o terceiro posto na K1 200 metros no Campionato de Europa sub-23 celebrado en Montemoro O Velho, Portugal. Tamén foi terceiro na K2 200 metros, facendo parella co talaverano Isaac Toro, a tan só unhas décimas do primeiro posto. A este novo éxito do clube hai que sumar os conseguidos no Campionato Galego de Pista e no Campionato de España de Pista [...].

ÉXITO DO RÍA DE BETANZOS NO MUNDIAL DE MARATÓN Outubro 2012. Os padexeiros do Ría de Betanzos Tono Campos, David Mosquera e José Manuel Sánchez volveron deixar a súa pegada nunha competición internacional e voltaron á casa cunha medalla de ouro, unha de bronce e un cuarto posto no Campionato do Mundo de Mara-

Carlos Arévalo, primeiro pola dereita, no podio do Campionato Europeo Sub 23

tón celebrado en Roma os días 21 e 22 de setembro. Os tres acudiron convocados pola Federación Española de Piragüismo [...].

74 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 1992 O DEPORTE EN 25 ANOS

El Santo Domingo, nuevo equipo de EBA O karateta betanceiro Norberto García recibiu nunha homenaxe en Madrid o cinto negro 6 Dan Xuño 2014. A Real Federación de Karate celebrou o pasado 31 de maio en Madrid unha homenaxe aos karatekas máis ilustres de España, un acto presidido polas máis altas autoridades deportivas e olímpicas. Un dos homenaxeados foi o karateka brigantino Norberto García, que recibiu o diploma que acredita a súa condición de cinto negro 6 dan, xunto cos cintos vermello e branco

Iago Fernández junto a su pardre y entrenador "Chente" /ARUME

Iago Fernández Domínguez, Campeón de España de Boxeo junior Setembro 2014. Isabel Souto. Tenía un sueño y lo hizo realidad. Hace unos meses, Iago Fernández afirmaba con rotundidad en este periódico que no pararía hasta conseguir ser Campeón de España de Boxeo. Y su sueño acaba de cumplirse. Este joven de 17 años se ha convertido en el primer betanceiro en lograr este título que sólo otros dos gallegos ostentan [...]. Humilde, respetuoso, trabajador y luchador, vive por y par el boxeo. "Si no tuviera el boxeo no sería lo que soy ni sería como soy", dice. De la mano de su padre y entrenad o r, V i c e n t e F e r n á n d e z , "Chente", quien inculcó en él la pasión por este deporte, trabaja diariamente en el Club Caneiros Kickboxing para conseguir sus ambiciosas metas que no se quedan en este meritorio título que acaba de lograr [...].

Maio 2013 Marco Basteiro. A falta de cuatro jornadas para la conclusión de la Liga, el Santo Domingo logra, con su victoria ante el Estudiantes de Lugo, el ascenso a la Liga EBA. El encuentro se disputó en el Pabellón Municipal de Betanzos, que presentó sus mejores galas y el conjunto betanceiro no defraudó a sus aficionados. 82-59 fue el

resultado final. Victoria contundente del santo Domingo que en ningún momento dio la más mínima opción a su rival. Tras el pitido final, jugadores y afición celebraron por todo lo alto el éxito conseguido. No podemos olvidar que este éxito es el fruto de muchos años de trabajo. Años en los que este club histórico de nuestra ciudad ha

Imagen de todos los equipos del Club de Baloncesto Santo Domingo en la presentación a principio de temporada

trabajado mucho y lo ha hecho desde la humildad. Teniendo que superar grandes y pequeños

inconvenientes que alguna que otra vez han hecho hasta plantearse dejarlo todo [...].

O Campus do Clube Kwon Betanzos contou coa asistencia de dous olímpicos Setembro 2016. A primeira edición do campus de Taekwondo do Clube Kwon Betanzos contou coa participación de dous olímpicos: Nicolás García, subcampión en Londres 2012 e Marco Carreira, adestrador da Selección Española e recén chegado de Río. Durante dúas extensas xornadas, corenta deportistas [...] desfrutaron, traballaron e aprenderon da man de dous grandes expertos [...]. O concello colaborou coa iniciativa e o Concelleiro de Deportes, Andrés Hermida, entregou sendas placas a Nicolás García e Marco Carreira, e

David Mosquera no podio do Campionato Europeo de Maratón

Os participantes no campus xunto a Nicolás García e Marco Carreira

outra a Adrián Maceiras, Presidente do Clube Kwon, co gallo do 35 aniversario da entidade. O 14 de agosto, o Clube Kwon reci-

biu o Premio Garelo de Deportes. O Alcalde salientou [...] "a enorme labor social e eucativa pola que sempre destacou o clube betanceiro" [...].

Doblete histórico do Betanzos CF Xuño 2016. Tras acadar o título de liga da Primeira Autonómica grupo 1º e o ascenso directo ó Rexional Preferente Grupo Norte, esta temporada aínda lle tiña reservada outra alegría ao Betanzos CF. Despois de ir pasando as eliminatorias da Copa da Coruña achegábase a fase decisiva para acadar un novo obxectivo, xogar a final no Estadio de Riazor. [...] E chegou o día, o venres 3 de xuño, quedará xa na historia do Betanzos CF. Arroupado pola numerosísima afeción [...] polas decenas de xogadores da canteira, orgullosos dos seus maiores, os betanceiros plantáronse no céspede de Riazor ante o Club del Mar de Caión.

O Betanzos CF despois de proclamarse Campión da Copa en Riazor

Nun partido que non pasará por ser dos mellores que disputou este equipo, sentenciou un golazo de Mario a

pase de Nico, na metade do primeiro tempo [...]. Sen dúbida, broche de ouro a unha tempada inesquecible.

Javier de la Fuente proclámase Campión de España en máster 50 Setembro 2016. Javier de la Fuente, corredor do Club Ciclista Betanzos, acaba de proclamarse Campión de España en máster 50 estrada tras impoñerse ao sprint na proba disputada o pasado 3 de setembro en Reinosa, Cantabria [...]. Tras un ano plagado de éxitos, con 39 victorias, este título pon o

broche de ouro a unha tempada que para o betanceiro será irrepetible [...]. "Poder levar o nome de betanzos por toda España gravado no peito foi unha satisfacción moi grande, pero escoitalo sin cesar por megafonía nas máis importantes carreiras chegoume á alma", manifestou [...].

Javier de la Fuente no centro

David Mosquera proclamouse subcampión de Europa de Maratón Agosto 2015. O canoísta betanceiro David Mosquera Lendoiro logrou a principios de xullo o segundo posto no Campionato de Europa de Maratón celebrado en Eslovenia [...]. Con este título logrou o pase para o próximo Campionato de Mundo que se disputará en setembro [...].

O betanceiro Jaime Tomé proclamouse Campión de España benxamín coa Selección Galega Abril 2016. Jaime Tomé García proclamouse coa selección galega benxamín Campión de España na categoría no torneo celebrado en Murcia. Sen dúbida unha gran alegría para o xogador e tamén para a súa familia e os seus compañeiros que viviron o torneo na distancia con gran intensidade.

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

75 B c

1 9 92 O DEPORTE EN 25 ANOS

Óscar Carrera e Rodrigo Germade, do Ría de Betanzos, quintos en Río O Xadrez Betanzos B ascende a 2ª División tras quedar campión de Liga Abril 2017. O Xadrez Betanzos B acaba de conseguir o ascenso a 2ª División tras proclamarse campión da Liga Galega no seu grupo [...]. O vindeiro ano compartirán categoría co "Xadrez Betanzos A"

Setembro 2016. Os padexeiros do Ría de Betanzos, Óscar Carrera e Rodrigo Germade acaban de regresar de Río onde competiron no K4 1.000 español, xunto ao asturiano Javier Hernánz e o Vasco Íñigo Peña, e lograron o quinto posto, obtendo Diploma Olímpico. O Clube Ría de Betanzos preparou para eles un recibimento sorpresa ao que acudiron directivos da entidade, os adestradores das categorías inferio-

res, padexeiros de diferentes categorías, familias... tamén asistiu o Alcalde, Ramón García, que tivo para eles palagras de agradecemento [...]. Tanto Rodrigo como Óscar agradeceron o recibimento e mostraron a súa satisfacción por pertencer ao Ría de Betanzos "que é como unha gran familia", dixeron. Os benxamíns e alevíns fixeron debuxos para eles, pedíronlles autógrafos e consellos,

Rodrigo Germade e Óscar Carrera acompañados do Alcalde, Ramón García, e de integrantes do Clube Ría de Betanzos / ARUME

tanto a eles como a Carlos Arévalo, outro dos grandes do clube

que tamén acudiu ao recibimento.

Ouro e prata para Begoña Veiga e Seung Han Shin Jang no Europeo Master de Luxemburgo Xullo 2017. Luxemburgo acolleu o primeiro Campionato de Europa Máster no que participaron [...] os mestres do Club Han's Horang-i de Betanzos, Seung Han Shin Jang e Begoña Veiga, que lograron as medallas de prata e ouro, respectivamente, nas súas categorías [...].

Os galardoados durante a I Gala do Deporte co Alcalde e os representantes políticos / JOSE LAGARES

Os Mestres Seung Han Shin Jang e Begoña Veiga

A I Gala do Deporte premia a deportistas e clubes betanceiros polos seus logros

Xaneiro 2017. A Aula de Cultura Xulio Cuns foi testemuño o pasado 22 de decembro da I Gala do Deporte, o recoñecemento público do Concello de Betanzos aos deportistas e clubes betanceiros polos seus méritos deportivos. O público ateigou a sala para premiar cos seus aplausos o esforzo, a constancia e a adicación de cantos fan posible un "Betanzos tan activo", lema dun vídeo promocional que se proxectou durante a gala [...].

Mónica Granero Campioa Galega de Maratón M a i o 2 0 1 7. A d e p o r t i s t a betanceira Mónica Granero Otero gañou a VI Maratón Coruña42, na categoría feminina, disputada o pasado 23 de abril, o que lle outorgou o título de Campioa Galega desta distancia [...].

76 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

ACEBE EN 25 ANOS La ACB pide mejorar las ferias Noviembre 1992. La desorganización existente los días feriados es palpable en la Plaza García Hermanos [...]. Es lamentable que a estas alturas siga existiendo un campo feriado en pleno centro de la ciudad en estas condiciones [...]. Hace ya tiempo, por el año 1981, se había tratado de la ordenación y reglamentación de puestos que se instalan en la feria [...]. En un principio algo se hizo, o se intentó hacer, se numeraron los puestos, se limitaron los metros, y se formaron por calles. No d u ró m u c h o t i e m p o e st a norma, y poco a poco ha ido aumentando el número de gentes que sin control alguno instalan sus puestos en la plaza [...]. Urge tomar medidas al respecto y de una vez para siempre, tratar, por todos los medios de dar con una solución a este problema y mejorar en lo posible la estampa que ofrece la plaza en esos días para bien de todos.

Los Comerciantes obsequiarán a sus clientes con doscientos mil litros de gasolina Julio 1996. Por un acuerdo suscrito entre la Asociación de Comerciantes y Empresarios de Betanzos y las dos Estaciones de servicio en funcionamiento en la ciudad, a partir de primeros de julio, los comercios betanceiros que se sumen al acuerdo podrán obsequiar a sus clientes con vales gasolina/gasóleo canjeables directamente por el combustible elegido en las Estaciones de Servicio de Betanzos. Según los cálculos efectuados, y teniendo en cuenta que la duración inicial del acuerdo es de tres meses, se prevé que los comerciantes betanceiros regalarán a sus clientes unos doscientos mil litros de combustible [...].

Aparcamento gratuíto para os clientes de A.C.E.BE. Novembro 1997. A Xunta Directiva da Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos está negociando coa empresa concesionaria do aparcamento subterráneo da Praza do Campo para que os clientes dos establecementos asociados dispoñan de parking gratuíto.

Acebe organizou un desfile de vestimenta medieval Agosto 1999. A Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos (Acebe) organizou un desfile de vestimenta medieval nos días previos á II Feira Franca Medieval. [...] O desfile, o primeiro destas características organizado en Betanzos foi un éxito tanto de participación como de público. Máis de 500 persoas acudiron á

Praza da Constitución para presenciar este desfile no que participaron 26 rapaces e rapazas [...]. Os traxes foron cedidos para a ocasión pola deseñadora ourensá América Soto [...]. Acebe foi tamén a responsable de organizar a Cea Medieval, xunto coa Asociación de Amas de Casa [...].

Acebe solicita a creación dunha Concellalía de Comercio Febreiro 2001. A nova xunta directiva de Acebe, presidida por Mercedes Rosende, solicitou ó Alcalde, Manuel Lagares, a creación dunha Concellalía de Comercio que se encargue de tódolos temas que incidan na actividade comercial da cidade. Namentras o Goberno Local se pronuncia sobre esta cuestión, os comer-

ciantes solicitaron que se nomee un interlocutor único que sirva como intermediario nas relacións entre o Goberno Local e a Asociación. Deste xeito, e dunha maneira coordinada poderán formularse propostas ou peticións concretas e abordaranse cuestións relacionadadas coa problemática do sector [...].

Unha representación da Directiva de Acebe entrevistouse co alcalde /FARALDO

Máis de dous mil nenos participaron nas actividades da Carpa da Ilusión Xaneiro 2002. A Carpa da Ilusión acolleu a máis de dous mil nenos e nenas nos quince días que durou a Campaña de Nadal organizada pola Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos. O alto grao de participación nas actividades superou as previsións da propia organización que calificou a campaña como "un éxito importante

que sentará un precedente na cidade". O gusano da risa, os inchables, os diversos talleres que se desenvolveron na carpa, a gimkana e a festa de fin de ano foron algunhas das propostas que máis gustaron ós pequenos. A presidenta de Acebe, Mercedes Rosende agradeceu a tódalas persoas que fixeron posible o desenvolvemen-

to desta campaña de animación, tanto ós colaboradores como ás per-

soas que se achegaron á carpa da Ilusión a participar nas actividades.

Acebe inicia o proceso para facer de Betanzos un centro comercial

A cea da Asociación de Comerciantes reuniu a 200 persoas na Pista Rey Brigo Xuño 2002. A emoción reinaba entre os integrantes da directiva de Acebe a medida que iban chegando os convidados. As ilusións postas nesta cea, o traballo de varios meses de organización daban os seus froitos: "estou emocionada de ver a tanta xente, de ver que os comerciantes responderon ó noso chamamento e que hoxe esta-

mos aquí unidos celebrando o comezo da campaña, comentaba a presidenta Mercedes Rosende, antes de comezar a festa [...]. Duascentas persoas, comerciantes, empregados do comercio e políticos se deron cita na Pista Rey Brigo para compartir unha velada que se prolongou ata altas horas da madrugada [...].

Abril 2003. O Centro Comercial Aberto é unha oportunidade para impulsar o comercio local e conseguir que recupere a súa competitividade frente ás grandes áreas comerciais do entorno. Así o considera a directiva da Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos que, xunto coa Fundación Comarcal e o Goberno Municipal, están a dar os primeiros pasos para lograr que este proxecto poida ser unha realidade. Acebe organizou un ciclo de conferencias para informar ós comerciantes sobre as característica desta iniciativa que pretende convertir a Betanzos na principal área comercial da comarca. O seguinte paso será a elaboración dun plan de viabilidade e un estudio sobre as accións necesarias para levalo a cabo.

ACEBE PROPÓN QUE SE EXTENDA A TODA A CIDADE Xuño 2003. [...] A proposta da Asociación de Comerciantes é crear un tipo de centro comercial aberto non delimitado nin restrinxido a unha zona concreta, como acontece noutros lugares, senón que, neste caso abarcaría a totalidade da cidade. Eso sí, os establecementos adheridos ó proxecto deberán ter algún sinal que os identifique como integrantes do centro comerial aberto [...]. A diretiva viaxou a Antequera acompañada por representantes dos grupos políticos municipais e do xerente da Fundación Comarcal para coñecer o centro comercial aberto desta cidade. [...]

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

77 Bc

ACEBE EN 25 ANOS

A Asamblea de Acebe refrenda a constitución do CCA Decembro 2004. A Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos acaba de dar o paso definitivo cara a constitución do Centro Comercial Aberto: a aprobación da reforma dos estatutos que permite a Acebe cambiar a súa denominación pasando a ser ACEBE CCA, é o requisito indispensable para que esta agrupación poida constituirse como Centro Comercial Aberto. Os socios de Acebe deron a súa conformidade á reforma dos Estatutos que permite que o colectivo se convirta en Centro Comercial Aberto integrando á totalidade dos seus membros neste proxecto: "tódolos socios de Acebe, independentemente da zona de ubicación das súas empresas, formarán parte do CCA, acabáronse as distincións entre zona vella e zona nova, a partir de agora só haberá unha zona comercial: Betanzos", explicou a Presidenta, Mercedes Rosende. Máis de tres anos de traballo nos que a directiva do colectivo tomou contacto con outros CCA de Galicia e doutros puntos do estado, elaborou un estudio de viabilidade e xestionou as subvencións necesarias para levalo adiante, consolídanse

A I Semana do turismo conclúe cuns resultados esperanzadores para o comercio A ampla asistencia á Asamblea fixo que á hora da votación se formaran colas

agora no paso decisivo para a súa implantación. Os estatutos establecen que para a súa reforma é preciso contar co apoio das tres cuartas partes dos asistentes á Asamblea. Nesta ocasión superouse o límite. Votos emitidos: 57. Votos a favor: 45. Votos en contra: 8. Abstencións: 3. Votos nulos: 1

Xuño 2005. De rotundo éxito quixo cualificar ACEBE a I Semana de Turismo de Betanzos. A I Semana de Turismo de Betanzos naceu coa aspiración de ser un primeiro paso de cara a expoñer e potenciar o turismo betanceiro, un factor que a asociación considera clave para o futuro desenvolvemento do comercio e que abre unha nova vía para o futuro Centro Comercial Aberto. As experiencias levadas a cabo como Mesas Redondas, onde se destacou o potencial turístico de Betanzos, acti-

vidades de carácter lúdico como O Túnel do Tempo, que trasladou ós visitantes ó pasado medieval da cidade, ou os Xogos tradicionais foron as que máis éxito tiveron. Houbo tempo para coñecer o Betanzos máis oculto e natural e mesmo coñecer a oferta gastronómica da zona con degustación de pinchos de balde. ACEBE con esta experiencia intentou facer ver a necesidade de potenciación e creación de imaxe de marca de Betanzos como produto diferenciado e atractivo [...].

Acebe entrega a moto do Sorteo de Verán ante a expectación de numeroso público Xullo 2007. ACEBE CCA puxo o punto e final á campaña de Verán logo do sorteo dunha Moto BMW e a entrega dos premios ó mellor pincho e ó mellor Viño da Terra de Betanzos. O sorteo [...] levantou a expectación de numerosas persoas que se achegaron á Praza do Campo a gozar do espectáculo de Nova Galega de Danza. Mª Ángeles Orgeira Rey foi a afortunada gañadora da moto. Pero houbo outros premiados: Vinoteca Versalles foi a gañadora do concurso de pinchos e o mellor Viño da Terra de Betanzos foi para Adegas Beade.

78 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

ACEBE EN 25 ANOS

MercaBetanzos, exitoso acollemento Abril 2008. O éxito de público foi indiscutible en MercaBetanzos. A ilusión e o esforzo con que o Concello, ACEBE CCA e os comerciantes traballaron para facer realidade este primeiro mercado de oportunidades calou entre os clientes. Xa antes da apertura da carpa había moitas persoas agardando fóra para poder acceder ó recinto [...]. Entre os 33 negocios representados en MercaBetanzos, aínda que abundou o textil, había tamén óptica e parafarmacia, unha axencia de viaxes, unha moblería, perruquería, perfumería, artículos de regalo, etc. [...]

O Alcalde, Ramón García, entrega á Presidenta de ACEBE CCA, Antonia Anido, O Garelo / ARUME A Praza do Campo encheuse de xente agardando a actuación dos Tonechos e o sorteo do coche / ARUME

A gran festa do Comercio de Betanzos Xullo 2008. "O campo está como o día do Globo", era un dos comentarios máis repetido. A multitudinaria festa de Fin de Campaña de ACEBE CCA comezou xa a primeiras horas da mañá coa chegada de xente para depositar as rifas na urna [...]. Cando o presentador, o actor e humorista de Coirós David Noya subiu ao escenario para anunciar as actuacións programadas o cheo na Praza era total [...].

Os Tonechos, que ofreceron en Betanzos a única actuación que darán en todo o verán, non defraudaron e fixeron rir ao público que ateigaba a Praza. Tamén foron eles quen conduciron o sorteo, xunto con David Noya. O gañador non se fixo agardar moito [...]. Á segunda foi a vencida e o coche foi parar ás mans dun betanceiro: Julio Fraga Corbelle, a quen lle deu a sorte o Supermercado Eroski Center.

A I Feira Empresarial e Comercial estréase cun gran éxito Xullo 2010. A estrea da Primeira Feira Empresarial e Comarcal de Betanzos (Fec) foi todo un éxito. [...] A amplitude das instalacións, ubicadas nunha finca de 9.000 metros cadrados non permitiu ver aglomeracións de xente pero si un constante paso de visitantes. [...] Á inauguración do evento asistiron a Presidenta de ACEBE CCA, Antonia Anido, acompañada do Presidente da Deputación, Salvador Fernández Moreda, da Xerente do Instituto Galego de Consumo, Mª Jesús Muñoz Chesa, da Alcaldesa de Betanzos, María Faraldo e de representantes dos catro grupos políticos da Corpora-

ción. [...] Antonia Anido incidiu nas dificultades de sacar adiante o proxecto e agradeceu todas as axudas recibidas, comezando polo financiamento, conseguido da Deputación da Coruña, e os apoios da Xunta e do Concello de Betanzos. Tamén fixo unha mención especial aos propietarios dos terreos nos que e ubicou a feira por teren cedido o seu uso para esta ocasión. [...] A primeira edición de Fec Betanzos contou cun amplo programa de actividades [...] para proporcionar aos pequenos e tamén aos adultos unha oferta de lecer e ocio durante as dúas xornadas [...]

Momento da inauguración da I Fec Betanzos / FOTO ARUME

Máis de 2.300 nenos e nenas xogaron no parque infantil de ACEBE CCA este Nadal I Desfile de Moda do Comercio de Betanzos na Praza da Constitución/ ARUME

Betanzos, pasarela de moda Xuño 2014. A Praza da Constitución converteuse o 10 de maio nunha pasarela de moda na que máis de corenta modelos entre nenos e adultos desfilaron coas tendencias desta primavera verán no I Desfile do Comercio de Betanzos organizado por ACEBE CCA. Unha decena de negocios asociados a ACEBE CCA presentaron algunhas das súas propostas para

esta tempada en moda infantil, xuvenil, home, muller, lencería e baño, óptica, calzado, complementos e perrucaría. [...]. O desfile foi presentado pola xornalista betanceira Lucía Tenreiro [...] A Presidenta de ACEBE CCA, Antonia Anido, agradeceu o apoio daXunta, da Deputación e do Concello, as colaboracións recibidas e a implicación dos empresarios[...]

Xaneiro 2017. Un total de 2.322 nenos e nenas visitaron o parque infantil que ACEBE CCA instalou na Praza Irmáns García Naveira durante o periodo de Nadal. Os datos foron facilitados p o r M u n d o J u e g o, a empresa encargada da xestión das instalacións [...]. O parque estivo aberto ao público entre os días 23 de decembro e 8 de xaneiro e constituiu un interesante reclamo para nenos e nenas

de diferentes idades que se achegaron ás instalacións para gozar nas diferentes zonas de xogo: foamball, playmobil, zona de tiro, trucks & blocks e zona infantil [...].

ACEBE CCA distinguida co Garelo de Comercio e Industria Setembro 2012. ACEBE CCA recibiu este ano a distinción Garelo de Comercio e Industria que outorga cada dous anos o Concello de Betanzos. O galardón foi recollido pola Presidenta da entidade, Antonia Anido. Tamén recibiron esta distinción os padexeiros David Mosquera e Carlos Arévalo, no apartado deportivo e o Colexio Vales Villamarín, representado polo seu director, Andrés Otero, no apartado de Educación e Cultura.

Máis de 4.000 persoas patinaron na pista de xeo de ACEBE CCA Xaneiro 2013. Máis de 4.000 persoas, na súa maioría nenos e nenas, patinaron na pista de xeo que ACEBE CCA instalou na Praza do Campo entre o 21 de decembro e o 13 de xaneiro, según os datos facilitados pola empresa encargada da xestión da pista. "Estamos moi satisfeitos coa boa acollida que tivo a pista de patinaxe e coa repercusión que tivo tanto para o comercio local como para a cidade", dixo a Presidenta de ACEBE CCA, Antonia Anido. A pista de xeo contou co apoio económico da Deputación da Coruña, de varias empresas anunciantes e dos comercios que mercaron as entradas para agasallar aos clientes, e coa colaboración do Concello de Betanzos [...].

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

79 B c

80 Bc

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

25 ANOS EN IMAXES

1.- "LA PLAZA DE LA CONSTITUCIÓN PODRÍA RECUPERAR SU ANTIGUA FISONOMÍA Diciembre 1992

4.- "UN APARCAMIENTO SUBTERRÁNEO PODRÍA CONSTRUÍRSE EN LA PLAZA GARCÍA HERMANOS Junio 1995

2.- "VARIOS SEMÁFOROS SE

5.- "INICIADOS LOS TRABAJOS EN EL PASEO DE LA GALERA Febrero 1993

INSTALARÁN PROXIMAMENTE Febrero 1993 3.- "LAS NAVES DEL CARREGAL PREOCUPAN A LOS VECINOS Abril 1993

6.- "EL AYUNTAMIENTO PROMUEVE LA CONSTRUCCIÓN DE UN APARCAMIENTO SUBTERRÁNEO Abril 1996

7.- "CONTINÚAN A BUEN RITMO LAS OBRAS DEL PARKING Marzo 1997

10.- "PISCINA DESCUBERTA NO CARREGAL Marzo 1999

8.- "INAUGURACIÓN DA PRAZA DO CAMPO Julio 1997

11.- "OS DANOS DAS INUN-

9.- "O PASEO DA GALERA SERÁ INAUGURADO PROXIMAMENTE Outubro 1998

12.- "A DEMOLICIÓN DAS NAVES DO CARREGAL ANUNCIA A CONSTRUCCIÓN DO CENTRO DE SAÚDE Marzo 2003

DACIÓNS SUPERAN OS 40 MILLÓNS DE PESETAS Xaneiro 2001

13.- "A XELADERÍA MAÍNO SERÁ UNHA OFICINA DE TURISMO Marzo 2003

14.- "A PEONALIZACIÓN DO CASCO HISTÓRICO INICIOUSE SEN INCIDENCIAS Setembro 2004 15.- "A XUNTA DERRUBA OS GALPÓNS PRÓXIMOS Ó COLEXIO Xullo 2005

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

81 Bc

A NOSA IMAXE

16.- "COMEZAN AS OBRAS DO ALBERGUE DE PEREGRINOS Marzo 2008

17.- "APERTURA DA PONTE SOBRE O MENDO Setembro 2011

18.- "RESTAURACIÓN DO PALCO DA MÚSICA Febreiro 2015

Pasa o Tempo. Ás veces pode deterse por un instante e para sempre nunha simple fotografía, pero o seu camiñar, sempre cara adiante, vainos trasladando cara o futuro. O pasado queda nos recordos e o presente non é máis que un efímero momento. Pasa o Tempo. Vinte e cinco anos pasaron dende o noso primeiro número. Nestes viente e cinco anos, varias xeracións de betanceiros viron como cada mes chegabamos aos seus fogares puntuais e así queremos que siga sendo no futuro. Pasa o Tempo. E pasan as horas, e os meses, e os anos... O Pasatempo, un dos símbolos da nosa cidade, é un fiel reflexo do paso do tempo. Neste lugar quixemos facer a nosa foto de portada non só polo seu simbolismo, senón por todo o que representou no pasado para Betanzos e o que podería significar no futuro. Pero, sobre todo, polo que está a representar no presente, polo que está a sufrir, e porque neste presente se xoga o seu futuro. Queremos así compartir a nosa preocupación polo estado dun dos símbolos da cidade, un dos nosos grandes reclamos turísticos e un impagable legado do pasado polo que Pasa o Tempo, máis rápido do que quixeramos. E queremos reclamar un futuro para o noso parque e para iso hai que actuar no presente, actuar XA. Pepe Dopico, Paula Montes e Inés Sánchez na sesión de fotos / ARUME

LS·P·G·TA

Pasa o Tempo

82 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

1992 CO L A B O RAC I ÓNS

Os nosos colaboradores, un valor engadido 1

25 años de "BETANZOS e a súa comarca" Jesús Ramos "Betanzos e a súa comarca" cumple 25 años, nada más y nada menos. El periódico mensual de todos los betanceiros ha llegado puntualmente a sus hogares haciéndose eco de todas las noticias que la ciudad genera al cabo del mes. Como colaborador de este periódico desde hace más o menos diez años, he intentado informar de los estrenos mensuales

de cine y, de vez en cuando, he querido compartir mis inquietudes y gustos cinematográficos elaborando reportajes que espero que les hayan servido para amar el llamado Séptimo Arte: el cine. Quiero agradecer a este periódico la oportunidad que me brinda de llegar a miles de hogares todos los meses y durante tantos años. De permitirme expre-

sarme y compartir mi cinefilia con tanta gente. Me siento orgulloso de colaborar en él y ojalá pueda hacerlo y celebrarlo con vosotros dentro de 25 años más, lo que serían las "Bodas de Oro". A "Betanzos e a súa comarca", para finalizar, sólo le deseo unas "Bodas de Plata" maravillosas en compañía de todos los que hacen posible este periódico, y que cumpla muchos más.

"Betanzos e a súa comarca" contou dende os seus inicios cunha ampla rede de colaboradores que ao longo dos meses foron aportando as súas reflexións e opinións sobre temas moi diversos: actualidade, política, historia, sociedade, cine, filosofía,... Algúns deles, por desgraza, xa non están entre nós mais para o futuro queda a súa pegada nas páxinas deste periódico. A todos e a todas, o noso máis sincero agradecemento polo tempo e as ilusións invertidas en dar un valor engadido a esta publicación. IMAXES DE VARIAS REUNIÓNS DE COLABORADORES 1.-Xaneiro 1992 · 2.-Xaneiro 1996 3.-Xaneiro 1998 · 4.-Xaneiro 2017

José María Carnero López OFTALMÓLOGO

Mª Vanessa Vara Fernández PODÓLOGO

NRS: C-15-003877

NRS: C-15-001621

Corresponsable de la Unidad de Oftalmología Pediátrica y Estrabología del Complexo Hospitalario Universitario de A Coruña (CHUAC) Oftalmología general Cirugía de catarata sin ingreso Cirugía endoscópica vía lagrimal

Podología general, helomas, hiperqueratosis, papilomas... Pie diabético Estudio informatizado de la pisada Ortonixia (Correctores ungueales)

C/ Pintor Seijo Rubio, Portal 4-6 escalera 6 1º B 15300 Betanzos · 981 77 49 26

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

Felicidades d... os de salu por 25 añotros 25 más) (y por

MEDICINA GENERAL/

DERMATOLOGíA

TRAUMATOLOGÍA Y

URGENCIAS

- Óscar Mosquera Paz

CIRUGÍA ORTOPÉDICA:

- Apolinar Cuervo Vidal ALERGOLOGÍA:

GINECOLOGíA Y OBSTETRICIA:

- Jesús Aizpurúa Prada

- María Cores Viqueira

- Juan Trobajo de las Matas

- Cristina Guillán Maquieira

- Isidro González González

CIRUGÍA GENERAL Y

ODONTOLOGíA:

UROLOGÍA:

APARATO DIGESTIVO:

- José María Rodríguez Prego

- Noemí López González

OFTALMOLOGÍA: - Carlos Torres Borrego

PODOLOGÍA:

CIRUGÍA ORAL Y

OTORRINOLARINGOLOGÍA:

- Sergio Pérez García

- Juan Francisco Latorre López

PSICOLOGÍA:

- Ángela Meijide Calderón

MAXILOFACIAL: - Jose María Rodríguez Prego

PEDIATRÍA:

CIRUGÍA PLÁSTICA Y

- Deisy Villanueva Claro

REPARADORA:

PSIQUIATRÍA:

- Juan Luis Morán Montepeque

- Miriam Costas González

83 Bc

Centro de vacunación RADIOLOGÍA Diagnóstico por imagen ENFERMERÍA Hospital dePOR díaLA IMAGEN DIAGNÓSTICO ANÁLISIS CLÍNICOS Láser estético CENTRO DE VACUNACIÓN HOSPITAL DE DÍA LÁSER ESTÉTICO ATENDEMOS A CLIENTES PRIVADOS, MUTUAS Y TODAS LAS COMPAÑÍAS ASEGURADORAS

- Enrique Fernández Rosado

- Lidia Sánchez Edreira DIETÉTICA Y NUTRICIÓN - Diego Marcote Lago

Fisioterapia y rehabilitación: · Traumatológica y Ortopédica · Deportiva · Suelo Pélvico y Obstétrica · Pediátrica · Neurológica · Respiratoria · Pilates individual

C/Doctor Fariña, 12 · Bajo · BETANZOS (A Coruña) · Tlf.: 981 770 500 / Fax 981 77 00 94 · pobesalud@pobesalud.com

84 B c

Esp ecial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

Policlínica Betanzos Salud

CLÍNICA DENTAL

C/Doctor Fariña, 12 bajo Tlf.: 981 77 05 00 BETANZOS (A Coruña)

FISIOTERAPIA Y

REHABILITACIÓN Dr. Carlos Escudero Dr. José María Rodríguez Prego ATENDEMOS A Médicos estomatólogos CLIENTES PRIVADOS, Implantes MUTUAS Y TODAS LAS Cirugía oral COMPAÑÍAS Especialista exclusivo en ortodoncia

ASEGURADORAS

Estamos de celebración, tanto este periódico por sus 25 años de existencia, como todos los profesionales sanitarios que colaboran en esta página de salud, por su excelente trabajo, cercano y de trato humano, con un único fin: ofrecer la mejor información sanitaria que te ayude a cuidad de tu salud Y hoy más que nunca queremos insistir en la importancia de la información sanitaria sobre los estilos de vida saludables, que favorecen el bienestar psicosocial y la salud mental positiva. Son la base de la calidad de vida y están en relación con la alimentación, actividad física y hábitos tóxicos (tabaco, alcohol..), que según como se elijan, pueden ser de protección o de riesgo para distintas enfermedades (cardiovasculares, diabetes, cáncer...) La elección inteligente de hábitos saludables por la ciudadanía, ha hecho posible conseguir muchos éxitos, por ejemplo pasar de una esperanza de vida al nacer en 1991 de 73,5 años en hombres y 80,7 en mujeres a 80,7 y 85,7 (hombres y mujeres, respectivamente) en 2015. Y no sólo vivimos más años, sino que lo hacemos con más calidad de vida (que es lo realmente importante). También ha contribuido a este excelente logro sanitario, los grandes avances tecnológicos, de investigación y desarrollo farmacéutico así como el estado de bienestar. La información sanitaria es una garantía para seguir eligiendo estilos de vida saludables y seguir creciendo en calidad de vida con todos sus beneficios: autoimagen positiva, satisfacción personal, logro de metas... Porque cuidando tu salud, atraerás felicidad Gracias amigos lectores por vuestra fidelización y por tenernos como referencia de salud estos 25 años

Y finalizamos, no podía ser de otra forma, ofreciéndote un regalo, lleno de cariño y agradecimiento: “CONSEJOS DE ORO, PARA QUE VUESTRA SALUD Y CALIDAD DE VIDA SIGA CRECIENDO” - Sigue una dieta sana: carnes magras (pollo, pavo...), frutas, verduras, pescado, legumbres, cereales, aceite de oliva.. - Practica regularmente ejercicio físico. - Consume moderadamente alcohol. - Rechaza o abandona el tabaquismo. - Sexo seguro. - No conduzcas bajo efecto del alcohol ni drogas. - Controla el estrés y aprende a relajarte (baño, música, lectura, paseo...) - Duerme las horas suficientes. - Mantén una buena higiene personal. - Hidrátate bien (más de 1.5 litros de agua al día). - No abuses de la televisión. - Chequea periódicamente tu salud. - Practica el autocontrol para dar la mejor respuesta a los problemas.

ADÁPTATE SIEMPRE AL CAMBIO Y GANARÁS EL FUTURO.

RAMON SANTOS ROMERO FISIOTERAPEUTA RECUPERACION FUNCIONAL - AFECCIONES DE COLUMNA - LESIONES DEPORTIVAS C/ROLLO, 30-1º D - TELEFONO 981 770829 - BETANZOS

CLINICA DENTAL

Dr. Enrique Núñez Núñez MEDICO ESTOMATOLOGO

Pza. Hnos. García Naveira, 7-2º - Telf. 981 774281-BETANZOS Telf. 981 673008 - SAN TIRSO - Abegondo

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

85 Bc

CLINICA DENTAL Mª. del Pilar Viqueira Amor

YA SON 25 AÑOS... ¡qué barbaridad como pasa el tiempo!

Médico Estomatólogo - Dentista Coleg. nº 372

C/Dr. José Fariña, 2 - 2º B - Telf. 981 77 31 08 · BETANZOS

Mª Luisa Pérez Iglesias Óptica, Parafarmacia, Herboristería SELGAS No soy capaz de recordar exacta- consejos que cada mes damos los mente cuando empecé a colaborar colaboradores, porque cuando tencon el periódico, pues quien escribía gas más edad, notaras que la maquiera mi suegro, Antonio Selgas Goya- naria de tu cuerpo funciona mejor si nes, quien al notar que le flaqueaban lo has cuidado. las fuerzas, me pidió que cogiera yo Y si eres madurito o mayorcete, tamel testigo….y aquí sigo bién te recomiendo escribiendo con basque nos leas cada mes Como lectora me tante menos gracia en esta sección porque que él, pero intentando te darás cuenta de que gusta la sección de aportar mi granito de eso que te pasa, no salud porque siempre arena en esta sección es raro, sino más bien dedicada a la salud. aprendo algo. Como frecuente a tu edad, y Como lectora, me guspuede ser que te moscolaboradora me ta la sección de salud, tremos algunas pautas siempre aprendo algo para sentirte mejor. gusa pensar que lo de lo que escriben Para terminar, que este que escribo les otros colaboradores, mes tenemos que ser de psicología, de mebreves, solo UN CONmotive a cuidarse un dicina, de fisioterapia… SEJO: somos lo que poquito más y como colaboradora, comemos, por ello me gusta pensar que lo debemos intentar adque escribo les motive quirir buenos hábitos a cuidarse un poquito más, porque al de alimentación, acompañarlos de ir cumpliendo años, creo que todos la práctica de un poco de ejercicio nos vamos dando cuenta de que la físico y, por supuesto, de una buena piel, los huesos, los ojos… son muy higiene del sueño. agradecidos, y solo con cuidarlos un Cuidar los ojos desde la infancia, hapoco, los mantendremos más en for- cer revisiones de oído desde que noma. temos la primera pérdida y acudir al Si eres joven y estás leyendo esto, médico no solo para curar, sino tamte recomiendo que no te pierdas los bién para prevenir. Betanzos e a súa comarca mostrou dende os seus inicios un interese especial polos temas de saúde e dende hai 25 anos as súas páxinas recollen, mes a mes, as colaboracións de profesionais de diferentes áreas da saúde: medicina, óptica, psicoloxía, odontoloxía, podoloxía, fisioterapia,... que ao longo deste cuarto de século foron achegando aos

nosos lectores interesantes aportacións sobre moi variados temas. O noso agradecemento a todos os profesionais que adican parte do seu tempo a elaborar os seus textos para facilitar información útil aos nosos lectores e aportando pautas e consellos para o coidado de algo tan importante como a nosa saúde.

s Graza

CENTRO FISIOTERAPIA ESPERANZA LOPEZ FREIJOMIL FISIOTERAPEUTA RECUPERACION FUNCIONAL Avda. Ctra. de Castilla, 45-53, bajo - Telf. 981 770766

86 B c

Especial 25 aniversario de BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

25 Anos de “Betanzos e a súa Comarca” 134 anos de prensa betanceira Xesús Torres Regueiro Neste mes de novembro cúmprense 25 anos, un cuarto de século, da aparición de Betanzos e a súa comarca, publicación na que temos colaborado en moitas ocasións, xa dende o seu inicio, ao longo deste tempo. Betanzos e a súa comarca, que galeguizou a súa cabeceira inicial, é a publicación local –exceptuando o Anuario Brigantino– que máis perdurou no tempo con diferencia (e agardamos que continúe por moitos anos) e a que máis difusión e tirada tivo ao longo da historia da prensa betanceira que se remonta 134 anos atrás.

O 29 de outubro de 1883 aparece nas rúas de Betanzos a primeira publicación periódica local: EL CENSOR, semanario que sacou apenas 18 números. Betanzos incorporábase así ao tren do periodismo un pouco despois de vilas con menor importancia na época. A existencia de imprentas (a de Castañeira, a de Villuendas, a de Amenedo Ponte) e de oficina de telégrafos facilitarían o surximento da prensa local. Serán os ímpetus xuvenís e románticos dun Roque Ponte Peña e un Fernando García Acuña, os que levarán adiante a empresa. Con vintecatro e vintedous anos cando aparece EL CENSOR, republicanos ámbolos dous, serán os impulsores e potenciadores das publicacións máis combativas e comprometidas destes primeiros anos, como LA LIBERTAD (bisemanal que sacou 41 números en 1886), subtitulado “Periódico republicano independiente”, ou EL ESCOBÓN (semanal, 48 números en 1888) ou LAS RIBERAS DEL MENDO (semanal, con 18 números en 1889). Os dous primeiros foron dirixidos por Roque Ponte e os segundos por García Acuña. De EL CENSOR existe unha edición facsimil publicada polo Concello cando se cumpriu o centenario da súa aparición no ano 1983. LAS MARIÑAS foi o segundo periódico local, aparecendo en 1886 e con dúas etapas que alongaron a súa vida ata 1893, sacando un total de 182 números semanais, dirixido por Hipólito Codesido e cunha orientación católica tradicionalista. En 1886 e 1887 a súa redacción organizou uns Xogos Florais. Por estes anos xurden os dous primeiros periódicos en lingua galega, vencellados ao movimento rexionalista: O ANTROIDO (1886-1887) e A FULIADA (1887), semanais, nunha liña satírica e festiva e con curiosa publicidade en verso galego e orixinais cabeceiras. O primeiro sacou 17 números e o segundo 20 cando menos. Neste último hai unha colaboración poética do bardo Pondal, o autor do noso himno. Rematando o ano 1888 aparece EL BRIGANTINO, órgano dun sector da pequena burguesía con afáns culturalistas, representado polos irmáns Martínez Santiso, do que se coñecen 28 números. Con EL BRIGANTINO e LAS RIBERAS DEL MENDO na rúa, a principios de 1889, xurdirá un terceiro en discordia, feito que lle dará pé a nomearse ¡YA SOMOS TRES! con non pouco senso humorístico, “semanario joco-serio” que só acadará 18 números.

A comezos do ano 1890 acádase un dos cumios da prensa local coa aparición do diario EL VALDONCEL, dirixido polo mozo de vinteún anos Adolfo Vázquez Gómez. Cando ía polo número 102 o director e unha parte da redacción separaranse e fundarán outro diario, EL MENDO, coexistindo durante uns meses, sobrevivindo este ao anterior e desaparecendo a finais de decembro de 1891 logo de poñer na rúa 489 números. Case dous anos de prensa diaria nunha vila como Betanzos! Dirásenos que só tiñan catro páxinas, mais esa era a dimensión que tiñan daquela os periódicos da capital provincial e do resto do Estado. Tamén foi diaria entre abril e xullo de 1898 a folla POR LA PATRIA, “diario de la guerra”, impresa por unha soa cara, destinada a informar dos sucesos da guerra de Cuba no intre da intervención norteamericana. Só se conserva un exemplar que ostenta na cabeceira un pequeno escudo da monarquía española. O século XX comezaba con dous periódicos en discordia: EL PUEBLO, que xurdira en agosto de 1900 para combatir a política caciquil do bando liberal que estaba á fronte do concello e rematará apoiando á Asociación de Agricultores recén constituída e á candidatura socialista que se presenta ás eleccións do ano seguinte. Tres meses despois, en novembro de 1900, o partido liberal brigantino sacará á palestra EL PROGRESO en belixerancia co anterior. O primeiro publicará 85 números ata xuño de 1902 e o segundo 41, desaparecendo en agosto de 1901. Mais, en setembro os liberais sacarán OTRO PUEBLO para seguir mantendo a belixerancia durante 27 números, que terá continuidade en EL MANDEO, do que se coñecen 12 números. A redacción de EL PROGRESO organizaría tamén uns Xogos Florais en 1901. Este é tamén o ano das publicacións

Con este motivo queremos facer un pequeno repaso pola historia da nosa prensa, estudiada polo meu vello profesor J. A. Miguez dende un aspecto máis literario (pódese consultar en http://anuariobrigantino.betanzos.net/INSTITUTO/01MIGUEZ.pdf), e por min mesmo dende unha perspectiva máis social e política (en traballos publicados no Anuario Brigantino entre os anos 1983 e 1988, que se poden consultar na Internet en http://anuariobrigantino.betanzos. net/)

satíricas, apartado no que cómpre incluir sete publicacións efémeras (algunhas só publicaron un ou dous números), que en rigor pódese dicer que se trata da mesma que vai trocando de nome: EL CHAPARRÓN, UN SUSPIRO DE EL CHAPARRÓN, LA CANTÁRIDA, LA MARIPOSA, DOÑA PRUDENCIA e EL CORNETÍN. Haberá outro, EL BOMBARDINO, “Instrumento musical de esta localidad”, en 1903, ano no que aparece EL BANDO, órgano republicano que apenas saca catro números. E aínda outro, DESTELLOS JUVENILES, en 1905, fundado por un precoz Vales Villamarín de quince anos. Cómpre citar dúas publicacións dedicadas ao mundo infantil e ao ensino. Trátase de EL ECO DE LA INFANCIA, “Único de su clase en Galicia” e dirixido por Antonio Núñez Díaz, cun par de números en 1901, e LA ENSEÑANZA BRIGANTINA, de 1904, cun único número coñecido. Outra discordia xornalística de trasfondo político foi a que mantiveron por máis de tres anos LA ASPIRACIÓN, vencellada ao bando liberal, e LA DEFENSA, “órgano de las Asociaciones de Agricultores”, vencellado ao movimento de Solidaridad Gallega que celebrou un destacado e histórico mitin en Betanzos o 6 de outubro de 1907. A primeira, dirixida polo músico cego Juan Ponte y Blanco, aparece en abril de 1904 e mantívose durante oito anos. A segunda apareceu en agosto de 1906 manténdose ata xaneiro de 1910, e estivo dirixida nos seus comezos por un mozo Wenceslao Fernández Flórez que se iniciaba no xornalismo. Entre 1912 e 1914 sucedense varios órganos vencellados ao partido liberal: NUEVA ERA, o que máis durou con 67 números, BETANZOS LIBERAL e BETANZOS, que só sacou 5 números. Transcurrirán oito anos sen prensa local ata a aparición en agosto de 1922 do quincenario REXURDIMENTO, vencellado á Irmandade da Fala local e

escrito integramente en galego, incluída a publicidade. Tivo dúas épocas: a primeira como “Órgao dos intereses mariñás”, con 6 números publicados de oito páxinas, baixo a dirección de Salvador Mosteiro, e a segunda como “Órgao da I.N.G.” (Irmandade Nazonalista Galega), mensualmente dende xaneiro de 1923, publicando 7 números que se repartían gratuitamente. A A.C. Eira Vella editou en 1993 unha edición facsímil. Durante a Ditadura do xeneral Primo de Rivera publícanse LA BATALLA, que apoia ao Directorio militar e apenas vai sacar tres números en 1923; PATRIA, “Órgano de la Unión Patriótica de los partidos de Corcubión, Órdenes y Betanzos”, fundado en 1925 polo Marqués de la Atalaya, quen era o delegado gubernativo para os tres partidos xudiciais, feito que explica o curioso ámbito desta publicación que só debeu sacar tres números; e LA SEMANA BRIGANTINA, que aparece en 1930 ao remate da Ditadura, na etapa alcumada “ditablanda” co obrigatorio “visado por la censura”. Deste periodo é tamén a REVISTA NÚÑEZ, “obsequio de la casa comercial Hijos de A. Núñez”, que sacou dous números profusamente ilustrados e con colaboracións selectas en 1925 e 1926, dirixida por Antonio Núñez Díaz. Aínda que segundo algúns criterios só se contempla como publicación periódica a de periodicidade inferior a un ano, polo que tanto esta como o Anuario Brigantino e os Programas de festas patronais (dos que xa non falamos aquí) non entrarían nesa consideración. Na breve etapa da II República só rexistramos dúas publicacións: EL LUCHADOR FERROVIARIO, dirixido aos traballadores dese sector, que sacou uns 14 números entre 1932 e 1933, e o único número de EL LINCE que pretendía ser un “Periódico semanal. Literario-científico-artístico” en outubro de 1932. Nel estreouse o poeta

local Celestino Luis Crespo. Durante os longos anos do Franquismo as escasas publicacións que existiron están vencelladas dunha ou doutra maneira a institucións municipais, relixiosas ou educativas: o ANUARIO BRIGANTINO e o BOLETÍN DE INFORMACIÓN MUNICIPAL están patrocinadas polo Concello, HOJA PARROQUIAL por Acción Católica e ALBOR polo Instituto de Ensino Laboral. O ANUARIO BRIGANTINO aparece en 1948, con novas saídas en 1949 e 1951, baixo o maxisterio de Francisco Vales Villamarín, cronista de Betanzos e secretario da Academia Galega. Tres décadas despois, na etapa democrática, voltará a editarse ata a actualidade, con 39 números, dirixido por Alfredo Erias. De salientar é a aparición en 1956 de EL ECO DE LAS MARIÑAS, quincenal, intento de publicación comarcal con correspondentes en varias localidades e dirixida por Antonio Concheiro, que sacou dezaoito números nese ano, incluído un especial polas festas de San Roque. Máis de vinte anos despois, coa transición democrática, a prensa local terá unha lenta resurreción con publicacións multicopiadas e de escasos medios (veciñais, estudiantís, políticas, culturais...) ata chegar á etapa de resurximento de prensa local nos anos noventa coa aparición de novas cabeceiras máis ou menos estables, vencelladas ao fenómeno da "prensa gratuíta" con tiradas altas e vocación comarcal: BETANZOS Y SU COMARCA, en 1992; AS MARIÑAS, en 1994; EL PERIÓDICO DE LAS MARIÑAS, en 1997. Tamén en 1996 aparece A XANELA “Revista cultural das Mariñas”, editada semestralmente pola Asociación Cultural Eira Vella, con vida dilatada ata 2016 sacando 41 números. Dos tres periódicos citados só sobrevive o primeiro, editado pola Asociación de comerciantes e empresarios de Betanzos, coa cabeceira galeguizada despois e con 13.000 exemplares de tirada e 300 números publicados ata o presente, data do seu 25º. aniversario. A prensa betanceira é unha fonte importante e de primeira man para o coñecemento da nosa cultura e do noso pasado histórico máis recente. Afortunadamente, a maior parte dela custódiase no noso arquivo municipal grazas ao labor recompilador de Vales Villamarín. Ademais, dende hai algúns anos, a súa reprodución dixital está ao alcance de todos coa ferramenta da Internet na páxina http://hemeroteca.betanzos. net/

E s p ec ial 2 5 an iver s ar io d e BETANZOS e a s ú a co m a rca Novembro 1992 · 2017

ANUNCIOS BREVES ■ ENSINO LICENCIADA en Filología Inglesa da clases de Inglés a domicilio (conversación, EOI, Primaria, ESO y BAC). Tlf. 653288166

■ BUSCAN TRABALLO SE OFRECE cuidadora de personas mayores por horas o como interna. Zona de Betanzos. Buenas referencias. Tlf. 635446025 - 657315936

■ VARIOS TAROT. María. También CARTAS ASTRALES. Aclara tus dudas: pasado, presente, futuro. Se responde cualquier pregunta. Seriedad. Claridad. Tlf.: 638625976 ESPECIALISTA en autoliquidaciones y recursos de los impuestos de sucesiones, donaciones y transmisiones de la Xunta de Galicia. Plusvalías. Catastro. Tlf. 644733846

ENTRENADOR PERSONAL a domicilio. Sesiones individuales o grupales. Trabajo a nivel corporal; mejora de técnicas deportivas; oposiciones... Precios muy económicos. Tlf.: 638515161 SE NECESITA profesor/a de apoyo, 3º ESO. Organización de tareas y tiempos de estudio. En Bergondo. Tlf. 606438224.

RELOJERO restaura y arregla relojes de pared y bolsillo antiguos. Arreglo también todo tipo de relojes modernos con recambios originales. Garantía. Tlf: 981773657

■ VENDAS VARIAS VENDO autocargador grande. Mecánico. Funcionando. Bien de ruedas. 600 euros. Tlf. 981798620 SE VENDE leña seca de carballo y mixta en hachas (a medida). Transporte a domicilio. Tlf. 645583256

■ ALUGUERES SE ALQUILA en Betanzos NAVE INDUSTRIAL moderna, con todos los ser vicios. 600 m 2 más 100m2. oficinas. 700 euros/mes más impuestos Tlf. 678220344 SE ALQUILA plaza de garaje en C/ Pintor Seijo Rubio, 18. Tlf. 608403195 ALQUILO apartamento totalmente equipado. Tlf. 629291440 SE ALQUILA o VENDE granja con licencia en A Espenuca. De 120x12 metros. Con vivienda y terreno. Económico. Tlf. 619271908 SE ALQUILA plaza de garaje, 35 euros/mes en C/Cascas. Tlf. 981771073 - 620175741 SE ALQUILAN plazas de garaje en C/Castelao. 35 euros/mes. Tlf. 981773159 ALQUILO plaza de garaje amplia. Estacionamiento muy limpio. En Pintor Seijo Rubio, 17 Precio: 35 euros/mes. Tlf. 639452156

■ VIVENDAS VENDAS VENTA PISO. Betanzos. Estrenar. Soleado. Pepito Arriola, 2º. Cocina

amueblada, 3 habitaciones, 2 baños, tendedero, trastero. Ascensor hasta garaje. 2 plazas contiguas. 165.000 euros. Tlf. 662191469

CASA EN CRENDES (Vilar) Abegondo. Vivienda de 104,25m2, balcón, bajo libre, bodega bajo tierra de 41 m2. Finca de 2.181m2 cerrada con muro de bloque, pozo artesano, frutales, soleada todo el día, a 18 km de A Coruña y a 7 Km de Betanzos. Tlf. 628403679 664673687 VENDO CASA en Obre, nº 9 (Paderne), reformada, con finca de 2400m2. Boa situación. Económico. Tlf. 673072513

VENDO CASA EN COIRÓS. Planta de 121 m2 y semisótano con garaje, bodega y cocinacomedor de 48 m2. Caseta de 66 m2 y huerta con árboles frutales. Tlf. 627086356 VENDO CASA antigua, de dos plantas. 50m2 cada una. Paredes de piedra. Con huerta y palleira. A 2 Km. de Betanzos. En Braxe. Precio 50.000 euros. Tlf. 616493711.

VENDO CASA EN PADERNE, a 4 km. de Betanzos, zona muy tranquila. Casa de aproximadamente 200 metros cuadrados. Para reformar. Bodega, horno de piedra, hórreo, alpendres, eira y finca cerrada. Huerta con frutales. Terreno de 5.700 metros cuadrados. Precio: 90.000 euros. Tlf. 981770565660815420

■ FONTELA 2000 981773710 BETANZOS PISOS Y CASAS: Casa adosada de 164 m2, 3 plantas, cocina, salón, 5 dormitorios y 2 baños. Totalmente reformada. Finca de 800 m2, garaje y bodega. 103.000 €. Alquiler con opción a compra de plaza de taxi en Betanzos. Precio mínimo en alquiler el primer año.- Tel. 981- 77.37.10.Nave en venta de 677 m2, sobre una parcela de 1.222 m2, situada a un minuto de la entrada de la autovía y al lado de la estación del tren. 125.000 €. Piso 3º con ascensor. Cocina americana, 2 dormitorios, 2 baños, plaza de garaje. Todo exterior, con vistas hacia el pasatiempo. 113.000 €. Piso 3º con ascensor. Cocina, salón, 4 dormitorios, 2 baños y trastero. Todo exterior. Centro de Betanzos. 110.000 €. Casa de piedra 2 plantas, con bodegas y horno, 400 m2. Finca de 2.300 m2 con horreo. Situada a 3 minutos del centro de Betanzos. 90.000 €. Alquiler y venta plazas de garaje en Betanzos desde 35 €. y desde 10.000 €. Piso 3º de 91 m2, cocina con tendedero, salón-comedor, 3 dormitorios y 2 baños. Ascensor, garaje y trastero. Calefacción y agua caliente gas natural. Todo exterior. Zona colegios. 120.000 €. Se alquila bajo en Saavedra Meneses, 90 m2, baño y almacén. Cualquier actividad. 350 €. Piso 3º de 80 m2, cocina, salón comedor, 2 dormitorios, 2 baños ascensor, garaje y trastero. A pocos metros de la Plaza. Exterior y luminoso. 103.000 €. Piso 1º de 87 m2, cocina, salón comedor, 2 dormitorios y 2 baños. Ascensor, garaje y trastero. Todo exterior. Situado en Urbanización privada con piscina, jardín y parque infantil. A 400 metros de la plaza. 117.000 €.

CASAS, CHALETS, FINCAS Y PISOS EN AFUERAS Paderne, Zona pedrido.- Casa de 297 m2, dos plantas más bajo cubierta, 5 dormitorios, 3 baños. Calefacción propano. Armarios empotrados. Finca de 1.369 m2. 270.000 €. Oza dos Ríos. Piso 2º sin ascensor, cocina, salón comedor, 3 dormitorios, 2 baños, calefacción. Todo exterior. 59.900 €. Bergondo, Cortiñán.- Casa de 275 m2, 2 plantas, cocina, salón, 4 dormitorios y 3 baños. Finca de 1.780 m2 cerrada con garaje y barbacoa. 200.000 €. Paderne. Zona Pedrido. Casa de piedra para reformar de 138 m2, horno de piedra. Finca de 2.136 m2. Situada a 2 minutos de la playa del Pedrido. 80.000 €. Paderne. Casa de piedra totalmente reformada, 254 m2 dos plantas, cocina, salón, 5 dormitorios, 3 baños y despensa. Finca de 2.400 m2, con garaje y horno. 199.000 €. Sada. Piso en el centro, nuevo, exterior, 2 dormitorios, 2 baños, garaje, trastero. 109.000 €. Tel. 981- 62.29.99.Sada. Dos casas pareadas en Meiras de dos plantas. Reformar. Finca de 689 m2 cerrada. 110.000 €. Tel. 981- 62.29.99 Oza dos Ríos, centro. Casa de 272 m2, 2 plantas, cocina, salón, 4 dormitorios, aseo y baño. Garaje para 4 coches. Finca de 1.700 m2, cerrada con alpendre. A 3 minutos de autovía y 7 minutos de Betanzos. 195.000 €. Oza dos Ríos, Mandaio. Casa de 211 m2, 2 plantas. Cocina, cocina office, salón con chimenea, salón, 5 dormitorios, 2 baños y galería. Finca de 4.000 m2 cerrada con piscina. A 1 minuto centro Oza. 200.000 €. Cesuras. Casa de piedra de 80 m2 para reformar. Buen estado. Finca de 352 m2 con bodegas de 72 m2. Se puede comprar con otra finca urbana colindante. Precio a negociar. 38.000 €. Abegondo. Limiñón. Casa de planta baja, cocina americana, 3 dormitorios y baño. Garaje, terraza. Finca cerrada 1.000 m2. 126.000 €. Cesuras. Casa de 214 m2. Finca de 1.071 m2. 3 dormitorios, 2 baños. Centro. 120.000 €.

87 B c

■ PRESTEZA BETANZOS 607141235 – 696286913 BETANZOS – CASCO: Alquiler de primero sin ascensor amueblado, 3 dormitorios, cocina, baño, salón y comedor. Piso amplio, renta: 325€/mes. BETANZOS – LOS ANGELES: Alquiler de piso amueblado con ascensor, tres habitaciones, dos baños, cocina y salóncomedor. Renta: 400€/mes. BETANZOS – RUA ROLLO: Alquiler de 3º sin ascensor, sin muebles, 3 dormitorios, dos baños, cocina y salón – comedor. Renta: 300€/mes BETANZOS – PINTOR SEIJO RUBIO: Alquiler de piso de tres dormitorios, dos baños, salón, cocina, comedor, tendedero y ascensor. Muy luminoso, estancias amplias, suelos de madera, armarios empotrados, ventanas de aluminio… Renta: 400€/mes. BETANZOS – PINTOR SEIJO RUBIO: Alquiler de piso de tres dormitorios, 1 baño, 1 aseo, salón, cocina, garaje, trastero y ascensor. Renta: 400€/mes. Se alquila por estancias inferiores a un año. BETANZOS – CENTRO: Oportunidad!! Venta de casa adosada con 170 metros cuadrados de superficie repartidos en planta baja, dos plantas altas, bajo cubierta y sótano. Tiene tres dormitorios, salón, cocina, dos baños, trasteros y dos estancias diáfanas aptas para cualquier uso. No requiere de grandes reformas. En venta por 60.000€ BETANZOS – CARREGAL: Venta de piso a estrenar de aproximadamente 70 metros cuadrados de superficie con dos dormitorios, dos cuartos de baño, cocina, balcón, garaje y trastero. Cuenta con armarios empotrados en las habitaciones, cocina con muebles y electrodomésticos, baños con muebles y mamparas, está totalmente amueblado. En venta por 130.000€ BETANZOS – CASCO: Venta de apartamento en casco histórico de un dormitorio, cocina americana y cuarto de baño. Piso primero de 47 metros cuadrados a estrenar en inmueble con ascensor recientemente rehabilitado. Cocina equipada, suelos de madera, armario empotrado en dormitorios, carpintería de PVC oscilobatiente… En venta por 65.000€ OZA - CESURAS: Venta de chalet rustico de 240 metros cuadrados y parcela de 1.047 metros. Cuenta con 3 dormitorios, 3 baños, salón, cocina, sala de juegos, lavandería, trastero y garaje para dos coches. Excelente ubicación a diez minutos de la entrada de la A6 y a quince de Betanzos. Precio: 220.000€ PADERNE: Venta de casa para reformar con superficie próxima a los 200 metros cuadrados, con bodega, horno de piedra, varias construcciones auxiliares y 5.700 metros de terreno. Situada a cuatro kilómetros de Betanzos. En venta por 90.000€. BETANZOS – PASEO DE LA GALERA: Venta de piso con tres dormitorios, dos de ellos dobles, dos cuartos de baño, salón – comedor, amplia cocina, dos plazas de garaje (una de ellas doble) y tres trasteros. Excelente estado de conservación, totalmente amueblado, En venta por 175.000€ BETANZOS – DIPUTACIÓN: Alquiler de plaza de garaje por 70€/mes y venta o alquiler de trasteros. (Venta desde 11.000€ y alquiler desde 50€/mes).

Información e prezos válidos agás erro tipográfico

e a súa comarca

BETANZOS