Septiembre 18 by BETANZOS E A SÚA COMARCA

Setembro de 2018. Ano XXVI / Nº 310. 13.000 exemplares de distribución gratuíta.

www.comerciodebetanzos.com CASCO HISTÓRICO A Xunta investirá 3 millóns de euros na compra e rehabilitación de vivendas no casco histórico O Plan Rexurbe da Xunta de Galicia investirá en Betanzos un total de 3 millóns de euros na compra e rehabilitación de vivendas no casco histórico. Unha das vivendas que mercará será a Casa Gótica. Páx. 3

ACEBE CCA celebra o 8 e 9 de setembro unha nova edición de MercaBetanzos A fin de semana do 8 e 9 de setembro celebrarase unha nova edición de MercaBetanzos, o mercado de oportunidades do comercio de Betanzos. Unha carpa situada na Praza Irmáns García Naveira acollerá os stands dunha vintena de comerciantes e empresarios que exporán e venderán durante as dúas xornadas os seus produtos de stock de temporada a prezos rebaixados. O evento está organizado por ACEBE CCA en colaboración co Concello de Betanzos. Páx. 16 e 17

INFRAESTRUTURAS Fomento comeza as obras en A Ribeira para tratar de evitar os efectos das crecidas do Mandeo

Momento no que o Globo de Betanzos comezou a romper por mor dun refacho de vento / ARUME

Un refacho de vento impediu que o Globo de Betanzos surcase o ceo este ano Un remuiño de vento foi o causante da rotura do Globo de Betanzos que, por primeira vez en máis de cincuenta anos, non puido surcar o ceo. Os milleiros de persoas que ateigaban a Praza e os arredores para contemplar o espectáculo non daban crédito ao que estaba pasando e, tras un primeiro momento de incredulidade e de silencio, romperon nun gran aplauso de apoio á Familia Pita que cada ano, desde 1875, brinda á cidade o maxestuoso aerostato, o globo de papel construido de xeito artesanal máis grande do mundo.

En POBESALUD Betanzos ponemos a su disposición tecnología de última generación y un equipo humano experto y altamente especializado, para el diagnóstico y detección precoz de las enfermedades.

Páx. 15

As obras que o Ministerio de Fomento vai executar en A Ribeira para evitar as inundacións que se producen dende hai anos nesta zona comezaron a principios de setembro e prolongaranse durante varios meses. Páx. 5

ENTREVISTA A alcaldesa de Betanzos, María Barral Varela, avanza os principais retos e obxectivos do seu mandato A alcaldesa, María Barral, comenta cales son as súas prioridades para este mandato e os principais proxectos nos que está a traballar o Goberno Local, un mes despois da súa toma de posesión. Páx. 13

C/Doctor Fariña, 12 · Bajo · BETANZOS (A Coruña) Tlf.: 981 770 500 · Fax 981 77 00 94 · pobesalud@pobesalud.com

Ecografía y eco-doppler alta resolución Ecografía ginecológica Ecografía musculoesquelética Ecocardiografía e imagen cardíaca

Ecografía vascular Mamografía digital Radiología Digital Ortopantomografía con cefalometría digital

2 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

EDITORIAL

EDITORIAL Volve MercaBetanzos. Dálle vida! A segunda fin de semana de setembro organizaremos unha nova edición do mercado de oportunidades do comercio de Betanzos, MercaBetanzos. De novo contando coa colaboración do Concello de Betanzos e de Parking Betanzos que apoia esta iniciativa dende hai anos. MercaBetanzos naceu hai unha década coa finalidade de contribuir a liquidar os stocks de temporada dos comercios e, ao tempo, axudar á promoción do sector comercial e de pequenas empresas locais. O gran éxito das primeiras edicións mantívose ao longo deste tempo e tanto comerciantes como clientes agardan a celebración deste evento que mantén a finalidade coa que naceu así como as súas principais características: a calidade dos produtos que se poñen á venda, a variedade de sectores implicados e de artigos e unha coidada imaxe que fai de MercaBetanzos un referente neste tipo de mercados. Aínda que son moitos os co-

merciantes que repiten ano tras ano a súa participación en MercaBetanzos en cada edición vanse incorporando novos establecementos que ven nesta proposta unha excelente oportunidade para promocionar os seus locais. Na edición pasada incorporouse o sector de alimentación e este ano, como novidade, as mascotas terán o seu stand propio na carpa de MercaBetanzos. Ademais, haberá textil (moda infantil, xuvenil, de home e muller, lencería e baño...), calzado, complementos, parafarmacia e óptica... moito donde escoller e a prezos moi reducidos con descontos importantes. A cita será na segunda ﬁn de semana de setembro, os días 8 e 9, nunha carpa situada na Praza dos Irmáns García Naveira. O horario será ininterrompido durante as dúas xornadas e os clientes poderán dispoñer de tickets de aparcamento gratuíto, por xentileza da empresa concesionaria do aparcadoiro soterrado do Campo, "Parking Betanzos".

Novembro 1992 · 2017

IMAXES CAL

Novo equipamento para o Alfonsetti. O Cine Alfonsetti contará en breve cunha nova pantalla, equipo de sonido e proxector que permita programar ciclos temáticos de cinema ao longo do ano. Tamén se ampliará o esceario para poder realizar outro tipo de actividades.

Danos no edificio das Escolas García Naveira. O edificio das Escolas García Naveira sufriu hai algúns meses danos nunha das fiestras do baixo o que supón un risco para as persoas que a diario acceden ás oficinas ubicadas nesta planta ou que pasan pola praza. Ademais, hai numerosas pintadas nas paredes do lateral que afean a imaxe deste emblemático edificio.

AREA

Betanzos e a súa comarca

Publicación mensual de distribución gratuíta. 13.000 exemplares. DEPOSITO LEGAL ◗ C-1555 / 92 EDITA ◗ Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos Centro Comercial Aberto (ACEBE CCA). DIRECTOR ◗ Mariano García ENDEREZO ◗ Praza Mestre José Dapena, 1 baixo CONTACTO ◗ Telf./Fax: 981774574 · periodico@comerciodebetanzos.com PUBLICIDADE ◗ José Luis Pariente, Carmen Miragaya REDACCION ◗ Isabel Souto Medín. COLABORADORES neste número ◗ Mercedes Casanova, Jesús Ramos, Espazo Xove Betanzos, Xulia Lomba, Pepe Dopico, Carmen Núñez, Mª Luisa Pérez Iglesias, Ana Sánchez Julián, Mar Outerelo Salorio. COLABORADORES GRÁFICOS ◗ Arume Fotografía, César Delgado, Unsplash, Freepik. REPARTO ◗ Servicio Postal Coruña S.C. Betanzos e a súa comarca non se responsabiliza das opinións manifestadas polos seus colaboradores

Enderezos electrónicos Redacción: periodico@comerciodebetanzos.com Publicidade: publicidade@comerciodebetanzos.com

FÉ DE ERROS No anuncio de "Toque Divino", publicado na páxina 32 do número de agosto de 2018 cometimos un erro que agora rectificamos. No texto dicía "El camino fluye cuando te dan un Toque divino" cando debería dicir "El cambio fluye cuando te dan un Toque divino". No programa de festas, na páxina 25, repetimos xoves 23, xoves 24 e venres 25. Cando debería ser xoves 23, venres 24 e sábado 25. Pedimos disculpas polos erros cometidos.

Novembro 1992 · 2017

PRAZA DO CAMPO

A Xunta comprará e rehabilitará a "Casa Gótica" dentro do Plan Rexurbe

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

Inmobiliaria

A Consellería de Infraestruturas e Vivenda investirá uns tres millóns de euros nun total de once inmobles do casco histórico de Betanzos

Plan Rexurbe

Nº Reg. Sanit.: E-15-000425

Estes traballos enmárcanse no Plan Rexurbe da Xunta de Galicia, que se puxo en marcha o pasado mes de abril, e mediante o que o Goberno Galego merca inmobles nos cascos históricos para a súa rehabilitación. A través do Plan Rexurbe a Xunta investirá en Betanzos uns 3 millóns de euros na compra e rehabilitación dun total de 11

Pza. Alfonso IX, Nº 10 Telf. 981 77 09 52 - BETANZOS Administración de fincas

REDACCIÓN / Betanzos A Consellería de Infraestruturas e Vivenda comprará a coñecida como "Casa Gótica", situada na rúa da Cerca, para rehabilitala e destinala a vivendas sociais. A adquisición realizarase unha vez que o seu propietario a poña a disposición da Xunta, libre de cargas e gravames. Así o anunciou a conselleira, Ethel Vázquez, nunha recente visita a Betanzos, o pasado 27 de agosto, para supervisar a evolución dos traballos de rehabilitación dos tres edificios que o goberno autonómico está a executar na rúa da Cerca nos que se investirán un total de 1,2 millóns de euros. O avance das obras permitirá dispoñer a principios do vindeiro ano de seis novas vivendas sociais e tres locais comerciais, tal e como explicou a conselleira.

3 Bc

Pintor Seijo Rubio 23 bajo izda.

T 881 121 032 solissoluciones.com

Betanzos

A Conselleira de Vivenda, Ethel Vázquez, xunto á alcaldesa, María Barral, e o concelleiro Antonio Vázquez durante a visita a Betanzos inmobles do casco histórico de Betanzos que permitirán poñer á disposición dos veciños un total de 16 novas vivendas rehabilitadas. Dentro do programa están incluidas a rehabilitación doutros oito edificios que xa son propiedade da Xunta. En cinco deles, situados nas rúas Cerca, Torre e Nova, xa se adxudicaron as obras que comezarán a finais do verán ou principios do outono. Tamén nestes meses se agarda licitar as obras doutros tres na rúa Cortaduría. Pendente queda o investimento doutro medio millón de euros para comprar outros oito inmo-

bles máis, entre os que se atopa a Casa Gótica. Tal e como explicou a conselleira, "estas medidas véñense a sumar ás actuacións de reforma de inmobles na ARI deste casco histórico", dixo, e incidiu en que "o executivo autonómico traballa arreo para conservar e protexer, co esforzo conxunto de administracións e p ro p i e t a r i o s , u n m a g n í f i c o conxuto histórico contribuíndo á súa posta en valor". Na súa visita a Betanzos, Ethel Vázquez estivo acompañada pola alcaldesa, María Barral, e polo concelleiro de vivenda e casco histórico, Antonio Vázquez Lorenzo.

Rúa do Frade 3 · 981 77 48 23 · f @nosoloﬂores

BETANZOS e a súa comarca

4 Bc

PULSO

Setembro 2018

opinión

POLÍTICO

OPINIÓN

Novembro 1992 · 2017

ece aos partidos "Betanzos e a súa comarca" ofr ión Municipal este que forman parte da Corporac s op inió ns sob re esp azo pa ra exp res are n as súa como é neste caso, temas propostos polo xornal ou, que cada un dos sobre cuestións de actualidade grupos considere de interese. "Betanzos e a súa comarca" non se responsabiliza das opinións manifestadas polos partidos políticos nesta sección

Unha das nosas principais accións de goberno desde que accedemos á alcaldía foi o reducir a débeda do Concello e tentar poñer o marcador a cero nos bancos. Foron anos de axustes, de eliminar gastos ata conseguir que a débeda bancaria do Concello fose “débeda cero”. Unha desas partidas que se viu afectada polos axustes foron as festas. A pesar de consideralas como “un investimento” en lugar dun gasto, polo que supón para a economía local, polas miles de persoas que visitan eses días Betanzos e o que con elas benefíciase o comercio e a hostalería, certo é que era necesario reaxustar o orzamento. Non podiamos seguir gastando os 360.000 euros do último ano de goberno do PP porque non era sustentable. Cunha redución importante, ata colocar e mesmo rebaixar en 2015 o orzamento ata os 160.000 euros, cremos que ao longo destes últimos anos mantivemos unha programación na que, a pesar de reducir concertos e outras actividades, Betanzos seguiu sendo un referente. Con todo, esa recuperación económica do Concello e o poder afrontar o futuro sen cargas crediticias, permitiunos, mantendo os pés no chan, que estes últimos anos puidésemos A S F E S T A S organizar unha COMO ELEMEN- p ro g ra m a c i ó n TO DINAMIZA- f e s t i va c u n h a maior relevancia DOR DO VERÁN en xeral e conseguir con iso unha maior afluencia de xente, o que sen dúbida repercute en todos os sectores da cidade, aínda que nos últimos anos os datos, neste sentido, non foron nin moito menos malos. E nesa liña queremos continuar. Sendo o máis realista posible cos gastos, pero sabendo a importancia que teñen as festas para a nosa economía local e para conseguir que Betanzos, a pesar dos centos de festas que hai por toda Galicia, siga sendo no mes de agosto un referente, ofrecendo unha programación que é única polo feito de contar co Globo e Os Caneiros. Chegados a este punto, cremos necesario que para manter este nivel e que todos beneficiémonos das festas, é necesaria unha maior implicación dalgúns sectores, xa que á marxe de que sexan días de celebración tamén o son de dinamización da economía local e niso, insistimos, temos que implicarnos todos. Incrementar ou mesmo manter o número de actuacións musicais, de orquestras, das actividades que, para todas as idades, organízanse durante dúas semanas de programación non é sustentable de fronte ao futuro se non existe implicación por parte de todos os sectores. O Concello non pode e non debería seguir asumindo o 100% dos gastos. Manter as festas no nivel deste ano con concertos como o da cadena 40 Principales, con Aitana ou Ana Guerra; o de Café Quijano; algunhas das principais orquestas de Galicia, zarzuela, música clásica, deportes.... non é fácil dende ese aspecto económico e supón, a maiores, un grande esforzo organizativo, en canto a disposición de seguridade, máis nos días de máxima afluencia. Por iso, estudiarase, atendendo peticións feitas por varios colectivos, levar os grandes concertos a un recinto como o do Auditorio do Pasatempo cunha gran capacidade para albergar este tipo de eventos e que, sin dúbida, fai máis sinxelo o seu desenvolvemento dende o punto de vista organizativo e de seguridade.

Terminando el mes de agosto es, como todos los años, hora de hacer balance de las fiestas San Roque 2018. Fiestas que pasarán a la historia y recordaremos por ser el año en que el Globo no subió. Antes de nada nuestro agradecimiento y apoyo a la Familia Pita y todos sus colaboradores. No pasa nada, el próximo año más y mejor. La diferencia entre gasto e inversión es, de manera muy básica, que en el caso de la inversión se espera un retorno, una rentabilidad. Por ello nosotros creemos que invertir en las fiestas llena Betanzos de gente. Las coronaciones, el Globo, los Caneiros son arraigadas tradiciones que tienen numeroso público. Pero traer orquestas de renombre, buenos conciertos… también llena Betanzos de gente. Esto beneficia a la hostelería, al comercio, a sus empresas proveedoras… y a la ciudad en general. Hay que mejorar el programa de fiestas, diversificar el tipo de actos pero, sobre todo, hay que planificar las grandes concentraciones de gente. Se necesita aparcamiento, refuerzos en los servicios de seguridad y limpieza, hay que conseguir conciliar el derecho al descanso de los vecinos que se quedan en casa y el de la gente que acude a las fiestas. Invertir es beneficioso para la ciudad, por eso queremos expresar a través de este periódico que llega a todos los betanceiros, nuestro agradecimiento a la Xunta de Galicia por su compromiso con nuestra ciudad: la declaración como BIC del Parque Pasatiempo y su garantía de que aportará fondos y apoyo técnico para su rehabilitación. De igual forma la Xunta de Galicia está invirtiendo en nuestro Casco Histórico y colaborando en su recuperación, sin olvidar que además las viviendas rehabilitadas pasarán a ser viviendas sociales. Ethel Vázquez, Conselleira de Infraestructuras y Vivienda, visitó recientemente Betanzos donde destacó la inversión de 3 millones de euros en 11 inmuebles del casco histórico que permitirán poner a disposición de los vecinos 16 viviendas rehabilitadas. Supervisó los trabajos de rehabilitación que se están llevando a cabo en 3 edificios de la EL COMPROMISO Cerca. Se van a DE LOS GOBIER- poner en marcha NOS DEL PARTIDO otros 8 proyectos, 5 P O P U L A R C O N de ellos ya tienen las obras adjudicaBETANZOS ESTÁ das y empezarán a MÁS QUE DEMOS- principios de otoño TRADO en las calles Cerca, Torre y Rua Nova. Y los 3 inmuebles restantes, que están situados en la Cortaduría, se licitarán este otoño. En lo referente al Programa Rexurbe de este año en Betanzos, está previsto invertir 500.000 euros en la compra de 8 inmuebles más para rehabilitar y que serán viviendas sociales. Actualmente se está analizando la documentación aportada por los propietarios interesados en que sus edificios sean adquiridos por la Xunta. Entre estos inmuebles está la Casa Gótica, una vez que su dueño la ponga a disposición de la Xunta, libre de cargas, también será rehabilitada. Celebramos el inicio de las obras para evitar las inundaciones de la Ribera por parte del Ministerio de Fomento, una inversión que ronda el millón de euros: cierre del muro del Malecón, red de drenaje (colectores y red de sumideros) que evite la entrada del agua del río a través de la actual red y reconducir el agua de lluvia al pozo de bombeo (sobre todo si coincide con marea alta). Gracias al Gobierno popular de Mariano Rajoy que elaboró el proyecto y de la partida económica de emergencias de los presupuestos generales, por ello puede ahora el Ministerio de Fomento iniciar la obra.

Segundo a Lei do solo de Galiza, é deber dos propietarios dos terreos u r b a n o s co n servalos en condicións legais de seguridade, salubridade e ornato. No caso de incumprimento, é competencia do Concello ordenar aos propietarios a exe c u c i ó n d a s a c t u a c i ó n s necesarias para o cumprimento do deber legal de conservación. De persistir o incumprimento o Concello debe proceder á execución subsidiaria con cargo ao propietario dos terreos. O abandono de soares, ademais de afear a imaxe da nosa cidade, constitúe un risco para a saúde das persoas e para a súa seguriO S S O A R E S dade, espeA B A N D O N A D O S c i a l m e n te agravada NA CIDADE CON no verán PERIGO PARA A polo risco SAÚDE E A SEGU- d e i n ce n RIDADE dios. Cómpre, en primeiro lugar, que o concello dea exemplo de limpeza e coidado nos soares que son de titularidade municipal, así como eliminar deles as especies invasoras como son, por exemplo, os “plumachos”. Outra medida beneficiosa para a cidade e para os propietarios sería promover acordos de cesión provisional e temporal para que estes soares, mentres non sexan edificados, podan ser destinados a usos de interese para os barrios, sen necesidade de grandes investimentos (por exemplo, como área de xogos, como aparcamentos, etc.) e mentres dure a cesión serían atendidos polo propio Concello sen custe para o propietario. Betanzos Novo presentou varias mocións instando ao goberno municipal a solucionar este problema de salubridade, seguridade e ornato que preocupa á maioría das veciñas. Aínda que nalgún caso se adoptaron medidas, a situación xeral é insatisfactoria. Cómpre actuar xa nos terreos situados entre a rúa do Rollo e as traseiras da avenida Jesús García Naveira e rúa Doutor Fariña, incluídos no ámbito dos polígonos de solo urbano, nos que crecen a maleza e os insectos constituíndo un perigo para a saúde pública e a seguridade das persoas e bens. Tamén cómpre actuar nos soares abandonados nos barrios da Magdalena, da Condomiña, da Condesa, de Caraña, de Roibeira, etc. Non é un problema novo e o goberno municipal do PSOE segue sen abordalo seriamente.

Desde febreiro de 2017 o Concello quedou sen contrato para o servizo de retirada de vehículos na vía pública, o guindastre. Cando as veciñas chamamos aos servizos municipais pedindo que se retiren coches sobre beirarrúas, diante de portas ou sobre vados que impiden circular con normalidade, dísenos que non hai guindastre para retiralos. A pesar de que o goberno local anunciara, cando se puxo fin ao contrato de ORA e guindastre, que seguiría dando o servizo. A pesar de que anunciou na prensa que non había problema ningún e que seguían prestando o servizo. E a pesar de que o goberno asegurou no Pleno que encargaba as retiradas a unha empresa de Betanzos. Mais a realidade é que non é así. E desde febreiro de 2017 non vemos que o goberno do PSOE puxese solución a este problema. O Concello ten, conforme ao contrato extinguido coa empresa da ORA, un vehículo guindastre da súa propiedade. Ten persoal para facer o traballo ou ten posibilidade de contratar persoal para facelo, porque a ordenación do tránsito rodado é un servizo obrigatorio para un concello coma o noso, por ter precisamente Policía Local para este fin. Pero o goberno local non quere que sexa o propio ConO GUINDASTRE: ce l l o q u e n SERVIZOS PARA A preste o serV E C I Ñ A N Z A O U vizo. BENEFICIOS PARA D e i xo u n o claro este AS EMPRESAS? pasado mes de agosto no Pleno o PSOE, ao votar en contra de poñer en funcionamento un servizo público de retirada de vehículos porque o problema, segundo afirmaron, é que sexa público xa que non valoran outra opción que non sexa a nova privatización do servizo. No BNG temos a sensación de que o goberno local tentou gañar tempo con esta situación, sen buscar ningún tipo de solución, para provocar un escenario que levase a asumir á veciñanza que non hai alternativa posible ao contrato de ORA e guindastre inzado de irregularidades que se extinguiu en febreiro do pasado ano. E no que chega ese escenario, somos as veciñas quen estamos a pagar as consecuencias deste modo de actuar do goberno local, soportando todo tipo de prexuízos a diario. Unha situación, por certo, idéntica a outros servizos municipais, como a limpeza viaria ou o cemiterio, onde o PSOE a mantenta non mantén o persoal municipal- que di que non pode contratar aínda que logo contrate persoal como o patrón da lacha municipal, sen cartos e sen praza creada- para poder entregar servizos esenciais á empresa privada atendendo, non ao interese xeral das betanceiras, senon ao seu cálculo electoral. Aínda que supoña dar peor servizo e que nos saia máis caro ás veciñas.

A falla de comunicación entre goberno local e veciñ@s, volta a ser unha e outra vez unha das grandes eivas do PSOE, outra vez ben sexa por interese ou non, o goberno do PSOE saca a diante temas de controversia sen comunicación algunha a veciños e veciñas afectados. Bótase en falla un mínimo de comunicación en temas vitais como neste caso da gasolineira da Avda. Fraga Iribarne, tramitouse e deuse permiso sen explicarlle á cidadanía nada sobre licencias e problemáticas de dita licencia, e dicimos comunicouse, porque dende Betanzos en Común entendemos que apesares de contar con todos os permisos para a súa instalación, sendo ésta controvertida entre os veciños e veciñas o mínimo sería informar e respostar as posibles preguntas destes, mais isto non se fai porque hai respostas que non se darían por ser culpa directa do PSOE. Por que se pode instalar dita gasolineira? Porque ninELECTORALISMO guén puxo coto E V E R DA D E S A á i n s t a l a c i ó n M E D I A S P O R dela nunca, en PARTE DE PSOE, sucesivos gobernos de PSOE, PP PP, BNG E BN COA e BNG, en ninGASOLINEIRA gún intre se vetou a instalación de gasolineiras, apesares de ser evidente que non son precisas máis, pois o noso Concello está servido das mesmas, sumado o feito de que non é o sitio máis axeitado a instalación desta dentro do casco urbán, mesmo Betanzos Novo que leva 3 anos na corporación en ningún intre levou a pleno ata agora moción ou proposta algunha para vetar a instalación de gasolineiras en Betanzos. Enténdese entón que, ben sexa por interese nos primeiros casos ou por despiste, etc… non se vetou a instalación de gasolineiras en Betanzos. Dito isto tamén é de xustiza comentar que xa que no seu intre nin o PSOE, nin o PP nin o BNG puxeron coto á instalación de gasolineiras, no caso de ser solicitada unha licencia e esta contar con todos os informes técnicos favorables, é innegable que a alcaldía non pode negar dita licencia pois prevaricaría. Non entendemos pois que dende Betanzos Novo se solicitara en pleno o noso voto favorable a una ilegalidade, e moito menos que se inclúa un punto que se sabe que non podemos votar favorablemente porque seriamos cómplices de una ilegalidade, ou iso ou Betanzos Novo utiliza eleitoralmente a veciños e veciñas, facendo ver que a alcaldía podería negar dita licencia, cando saben e coñecen sobradamente que nin sendo o portavoz de Betanzos Novo alcalde, podería negar dita licencia dacordo coas normas vixentes a día de hoxe. Tampouco é de recibo que o BNG diga que de saber que se solicitara una licencia poderían iniciarse trámites para vetar a instalación desta, gústelle o BNG ou non as normas e leis non poden ter carácter retroactivo, a maiores que o propio BNG no seu paso polo goberno tampouco vetou a instalación de gasolineiras en Betanzos. Polo tanto Betanzos en Común apoiou e apoia que se modifiquen dende xa mesmo as normas e se vete a instalación de futuras gasolineiras no Concello, mais vemos puro electoralismo e verdades a medias por parte de PSOE, PP, BNG e BN neste tema.

PRAZA DO CAMPO

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

5 Bc

Fomento comeza as obras en A Ribeira para paliar os efectos das crecidas do Mandeo A complexidade técnica do proxecto fará que os traballos se prolonguen durante varios meses REDACCIÓN / Betanzos O Ministerio de Fomento iniciou a finais de agosto as obras en A Ribeira coas que se busca paliar os efectos das crecidas do Mandeo que dende hai anos afectan aos residentes e empresarios da zona e aos usuarios da N-651 ao seu paso polo barrio. A complexidade técnica do proxecto fará que os traballos se prolonguen durante varios meses, tal e como explicaron a alcaldesa, María Barral, e o xefe da Demarcación de Carreteras en Galicia, Eduardo Toba, trala xuntanza que ambos os dous mantiveron na zona onde comezaron os traballos. As obras afectarán ao Malecón e tamén á rede de servizos e será, "pola súa singularidade, todo un referente desde o punto de vista técnico", explicaron. Antes de iniciar os traballos realizáronse "numerosos estudios sobre a situación en que se atopan as conexións, as entradas e saídas de auga, a incidencia e actuación das mareas, etc.", malia todo, a complexidade da actuación fai pensar aos expertos que "o proxecto podería sufrir modificacións durante a súa execución, fundamentalmente por aspectos técnicos e sempre co obxectivo de evitar as inundacións

como consecuencia da subida das mareas coincidindo con días de intensa choiva", dixo a alcaldesa. A actuación executarase a través dun procedemento administrativo de carácter urxente e o proxecto inclúe a construción dun novo colector para a recollida de augas pluviais ao longo do Malecón, nun tramo de máis de medio quilómetro de lonxitude, e a instalación de válvulas que eviten a entrada de auga do río cando suba a marea.

Programación das obras A primeira fase dos traballos consistirá no peche das zonas do muro do Malecón que conectan coas escaleiras para dar acceso ás embarcacións. Para permitir o acceso a estas escaleiras construiranse catro peldaños a cada lado do murete, salvando a altura do muro e impedir así o paso da auga cando o nivel do río se sitúe por riba da cota de 3,21. A segunda parte centrarase na construción dunha rede de drenaxe complementaria á que existe actualmente para evitar a entrada de auga de mar a través da rede existente e conducir as augas pluviais ao pozo de bom-

ALERGOLOGÍA: - Ángela Meijide Calderón

ANESTESIOLOGÍA Y REANIMACIÓN: - Sofía Emil Rúa CARDIOLOGÍA: - Miriam Piñeiro Portela

CIRUGÍA GENERAL Y APARATO DIGESTIVO: - Noemí López González

CIRUGÍA PLÁSTICA Y REPARADORA: - Juan Luis Morán Montepeque C-15-001435

C/Doctor Fariña, 12 · Bajo BETANZOS (A Coruña) Tlf.: 981 770 500 Fax 981 77 00 94 pobesalud@pobesalud.com

DERMATOLOGíA

A alcaldesa, María Barral, o xefe da Demarcación de Carreteras en Galicia, Eduardo Toba, e o concelleiro de infraestruturas e medio ambiente, Antonio Vázquez Lorenzo en A Ribeira beo nos periodos de mareas altas. O proxecto inclúe a colocación de válvulas-clapetas anti retorno nos desaugues do colector existente. Tamén se renovará a rede de recollida de pluviais da marxe exterior do Malecón que recolle as augas do aparcadoiro en liña que hai na zona. Construirase un caz de formigón con novos sumidoiros que terán saída ao río mediante un colector que contará cunha válvula que evite a entrada de auga do río en época de mareas altas. A rede de sumidoiros da parte interior da calzada tamén se renovará e os que se atopan en mal estado ou que resultan ineficaces serán sustituidos por outros e colocaranse válvulas anti retorno. Por último, construirase un novo colector paralelo ao existente mediante o que se conducirán as augas de choiva ao pozo de bombeo. Este funcionará de forma telemática e contará cun xerador de apoio en épocas de niveis elevados do río cando as cotas impidan o desaugue dos colectores de augas pluviais.

ODONTOLOGíA Y CIRUGÍA ORAL: - José María Rodríguez Prego - Andrés Blanco García

OFTALMOLOGÍA: - Carlos Torres Borrego

OTORRINOLARINGOLOGÍA: - Juan Francisco Latorre López PEDIATRÍA: PODOLOGÍA: - Sergio Pérez García

PSICOLOGÍA:

DIETÉTICA Y NUTRICIÓN

- Lidia Sánchez Edreira - Ignacio Abeal Pérez

ENFERMERÍA: - Alba Vaamonde Martínez - Natalia Longueira Uzal - Yolanda Pérez Rivas

ANÁLISIS CLÍNICOS CENTRO DE VACUNACIÓN DIAGNÓSTICO POR IMAGEN ENFERMERÍA HOSPITAL DE DÍA LÁSER ESTÉTICO

- Deisy Villanueva Claro

- Óscar Mosquera Paz - Diego Marcote Lago

Con todas estas medidas búscase dar solución a un problema que dende hai anos padece o barrio de A Ribeira na súa zona máis próxima ao río que nas épocas de mareas vivas así como en momentos de choivas intensas sofren inundacións que afectan tanto aos baixos comerciais e vivendas como á estrada, provocando cortes e desvíos de tráfico. Foron varias as corporacións locais que buscaron unha solución a este problema a través da colaboración con outras administracións competentes ata que, finalmente, hai uns meses o Ministerio de Fomento comprometeuse a acometer os traballos que agora comezaron. A alcaldesa, María Barral, agradeceu ao xefe da Demarcación de Carreteras en Galicia, Eduardo Toba, a súa implicación e interese por tratar de solventar este problema e lembrou as xestións e o traballo realizado polo anterior mandatario, Ramón García, na procura de solucións.

ATENDEMOS A CLIENTES PRIVADOS, MUTUAS Y TODAS LAS COMPAÑÍAS ASEGURADORAS

PSIQUIATRÍA: - Miriam Costas González - Alba Fernández Díaz

Fisioterapia y rehabilitación:

GINECOLOGíA Y OBSTETRICIA:

RADIOLOGÍA

- María Cores Viqueira - Cristina Guillán Maquieira

TRAUMATOLOGÍA Y CIRUGÍA ORTOPÉDICA:

· Traumatológica y Ortopédica

- Jesús Aizpurúa Prada - Juan Trobajo de las Matas - Isidro González González

· Suelo Pélvico y Obstétrica

UROLOGÍA:

· Respiratoria

- Javier Pereira Beceiro

· Pilates individual

MEDICINA GENERAL/ URGENCIAS - Apolinar Cuervo Vidal - Abel Coutado Méndez - Paloma Pérez-Bustamante - Raed Abud-Afash Hannia

- Balbino López Seoane

· Deportiva · Pediátrica · Neurológica

6 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

Roxín Roxal inicia os Roteiros de Outono cunha saída pola costa de Sada e visita ao museo Carlos Maside REDACCIÓN / Betanzos A Asociación Cultural Libre de Paderne, Roxín Roxal, porá en marcha os seus Roteiros de Outono o vindeiro domingo 16 de setembro cun percorrido pola Costa Doce de Sada, coa visita á poboación e ao forte de Fontán, ás praias de Arnela e As Fontiñas e ao castro de San Mamede. A xornada rematará cunha visita guiada ao Museo Galego de Arte Contemporánea Carlos Maside no que se exhiben obras de Maside, Castelao, Mallo, Granell, Minguillón, Lloréns, Asorey e Lugrís. A participación neste primeiro roteiro é gratuíta, de dificultade baixa, e rematará cun xantar para o que cada participante deberá levar a súa propia comida. A saída é ás 9.30 horas dende o porto de Fontán. O segundo roteiro será o domingo 30 de setembro polo Monte do Seixo cun percorrido por campos de mámoas e lugares rituais. A saída será dende o polideportivo de Betanzos en autobús ás 8.45 horas. O prezo será de 10 euros para socios e socias e de 15 euros para os non socios. A ruta é de dificultade baixa e cómpre levar comida. O prazo de inscrición remata o 28 de setembro. Os roteiros de outono concluirán o 20 e 21 de outubro cun percorrido pola Ribeira Sacra no que os participantes poderán contemplar monumentos megalíticos, torres medievais, igrexas románicas con pinturas góticas e renacentistas, coñecerán a cultura do viño e historias de guerrilleiros. A saída será dende o polideportivo de Betanzos o sábado 20 de outubro ás 8.15 horas. O aloxamento será nun hotel de Monforte e o prezo será de 95 euros para socios e de 120 euros para non socios. Os menores de 18 anos pagarán 55 euros. No prezo inclúese transporte, visitas, aloxamento con almorzo, merenda-cea do sábado e xantar do domingo. As inscricións para os distintos roteiros deben realizarse no correo electrónico roxinroxal@yahoo.com

PRAZA DO CAMPO

Novembro 1992 · 2017

Vinte e tres produtores participarán na Mostra de Viños e Produtos das Mariñas Celebrarase os días 22 e 23 de setembro nunha carpa situada na Praza Irmáns García Naveira REDACCIÓN / Betanzos A VI mostra de viños e produto s d a s M a r i ñ a s re u n i rá e n Betanzos a vinte e tres produtores de diferentes municipios integrados na Reserva de Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo. A cita será os días 22 e 23 de setembro nunha carpa situada na Praza dos Irmáns García Naveira. Dos vinte e tres produtores, catro serán adegas da Indicación Xeográfica Protexida Viño da Terra de Betanzos. Nos restantes postos exporanse produtos de horta, procedentes de agricultura convencional e ecolóxica da Marca de Calidade da Reserva e outros produtos elaborados. Haberá marmeladas, salsas, infusións e plantas arom á t i c a s , p ro d u to s l á c te o s , queixos, cervexa artesán, xeados, doces e repostería, pan, produtos de horta, xabrón artesán, etc. O evento está organizado polo Concello de Betanzos en colabo-

A Agrupación Musical Carlos Seijo realizará as matrículas os días 13 e 14 de setembro REDACCIÓN / Betanzos A Agrupación Musical Carlos Seijo realizará as matrículas para o vindeiro curso os días 13 e 14 de setembro no seu local do edificio da Pescadería en horario de 19.00 a 21.00 horas. Ao longo do curso impartirán clases de guitarra, bandurria, laúd e mandolina, os venres en horario de 17.30 a 20.00 horas. Para máis información poden contactar coa agrupación no teléfono 649268374.

Os membros do xurado coa obra gañadora na sede do CIEC

Imaxe dun dos stands do pasado ano na mostra / ARUME ración co Grupo de Desenvolvemento Rural Mariñas Betanzos. Os postos estarán ubicados no interior dunha carpa situada na Praza dos Irmáns García Naveira e a mostra poderá visitarse en horario de mañá e de tarde durante o sábado e o domingo. A programación das actividades paralelas á mostra está aínda sen pechar pero haberá música tradicional, obradoiros de cociña e de maridaxe, catas comentadas de viños, degustacións, talleres, etc.

As xeracións do 57, 58 e 59 celebrarán unha comida conxunta o 15 de setembro REDACCIÓN / Betanzos Os betanceiros e betanceiras nacidos nos anos 57, 58 e 59 celebrarán unha comida interxeracional o vindeiro sábado 15 de setembro no restaurante Chimi Churri. As persoas interesadas en asistir á cita poden contactar con C h e c h é C re s p o n o te l é fo n o 609821712 ou anotarse no propio restaurante. A data límite para apuntarse é o martes 11 de setembro.

O artista polaco Wieslaw Haladaj gaña o Premio Internacional Jesús Núñez de arte gráfica REDACCIÓN / Betanzos O xurado da XIII edición do Premio Internacional Jesús Núñez de Arte Gráfica, convocado pola Deputación da Coruña, elixiu a obra "Appearance-22" do artista polaco Wieslaw Haladaj como a gañadora do concurso á que concorreron un total de 138 obras, a metade procedentes de 21 países de fóra do estado español. O xurado, reunido na sede da Fundación CIEC de Betanzos, destacou que a obra gañadora ten "un alto nivel técnico e unha minuciosa elaboración coa que o autor conseguiu crear unha obra que a través do trazo amalgama imaxes nas que se descubre un mundo de rostros e miradas conmovedor", dixeron. O artista gañador recibirá un premio de 6.500 euros. Os accesits foron para o mexicano Rubén Morales Laca e a autora iraniana, Mehdi Darvichi. Recibiron mención de

ENSINANZA MUSICAL

honra a artista polaca Anna Trokanowska, o polaco Marcil Bialas e a madrileña Lola Fernández Corral. Ademais seleccionáronse trinta pezas que comporán o catálogo e a exposición que itinerará por distintos concellos da provincia da Coruña. O xurado estivo composto polo crítico de arte e comisario de exposicións, Alberto González Alegre, a artista Carmen Isasi Martínez, o director do Festival Internacional de Grabado FIG Bilbao, Roberto Sáenz de Gorbea, o historiador da arte e director da Fundación CIEC, Pedro Galilea, e a gañadora da anterior edición do premio, a artista Federica Bau. A vicepresidenta e responsable da área de Cultura da Deputación da Coruña, Goretti Sanmartín, actuou como presidenta do xurado e a xefa do Servizo de Cultura, Mercedes Fernández-Albalat como secretaria.

ESPECIALIDADES INSTRUMENTAIS

Preparación das probas de VENTO MADEIRA: Frauta, clarinete, oboe e saxofón acceso ao conservatorio. VENTO METAL: Linguaxe musical. Trompeta, trombón, trompa, Reforzo ás ensinanzas oficiais. bombardino e tuba Agrupacións musicais: pop, jazz e rock. CORDA: Iniciación ao jazz. Violín, viola, violonchelo, guitarra e piano Música moderna e armonía. Historia da música.

NOVIDADE

PARA ESTE CURSO

658 555 161 Rúa do Castro, 15 BETANZOS escolademusicaclave@outlook.es

Iniciación ao linguaxe musical e educación auditiva, para nenos dos 15 meses / 6 anos Un xeito diferente de ensinar música

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

7 Bc

8 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

Últimos días para apuntarse á festa do cincuenta aniversario da xeración de 1968 REDACCIÓN / Betanzos O vindeiro 14 de setembro remata o prazo para apuntarse á celebración do cincuenta aniversario da xeración dos nacidos no ano 1968. A festa celebrarase o día 22 de setembro no Restaurante Os Arcos de Betanzos. O prezo do menú é de 50 euros que deberán ingresarse nunha conta que a organización ten aberta con esta finalidade en Abanca. Tamén poden entregarse a Beatriz Gómez (Calzados Escala) ou a calquera dos integrantes da organización. O aforo do local é limitado e as prazas asignaranse por orde de pago. As persoas interesadas poden completar información no grupo de Facebook "generación 68 Betanzos y alrededores".

O grupo de baile e pandeireta As Garelas de Santo Domingo abre a inscrición para o novo curso REDACCIÓN / Betanzos O grupo de baile e pandeireta As Garelas de Santo Domingo iniciou o día 6 de setembro o novo curso e mantén aberto o prazo de inscrición para novo alumnado. As clases de pandeireta e canto para os niveis de iniciación e avanzado impartiranse na Aula de Cultura Xulio Cuns en horario de 18.30 a 20.00 horas. As persoas que desexen inscribirse ou informarse poden chamar aos teléfonos 981770762 e 646715769 (Fina).

PRAZA DO CAMPO

Laboratorio de Radio recibe un premio internacional polo impacto social do seu proxecto radiofónico O galardón CEMEX-TEC recoñeceu o seu labor entre máis de setecentas candidaturas presentadas de 29 países e foi o único proxecto español premiado REDACCIÓN / Betanzos Lucía Abarrategui e Sergio Pascual acaban de recibir en México o Premio CEMEX-TEC, en recoñecemento á labor de Laboratorio de Radio como proxecto social de impacto comunitario. O seu é o único proxecto español que se atopa entre os dezasete gañadores de entre máis de setecentas candidaturas presentadas de 29 países. "Resulta gratificante saber que o noso traballo traspasa fronteiras e é recoñecido cun premio deste nivel", dixo Sergio Pascual, cofundador de Laboratorio de Radio. A súa compañeira nesta aventura radiofónica, Lucía Abarrategui, subliñou que "aínda que o noso principal premio é poder seguir utilizando a radio para mellorar a calidade de vida das persoas, supón unha alegría que recoñezan o noso labor agora tamén a nivel internacional", dixo. Os organizadores do premio, o Centro CEMEX-TEC de Monterrey (México) e a Fundación Ashoka México, son dúas entidades destacadas no eido do emprendemento social que teñen como obxectivo "contribuir ao desenvolvemento de solucións innovadoras en todo o mundo para mellorar a calidade de vida nas comunidades. Sergio Pascual foi o encargado de recoller o galardón na cidade de Monterrey (México) nun evento que se celebrou entre o 26 e o

Sergio Pascual e Lucía Abarrategui / CÉSAR DELGADO 31 de agosto. Durante eses días realizáronse talleres de formación en materia de emprendemento social e a entrega dos premios realizouse no marco do Foro MTY, unha cumbre cidadá que pretende transformar a comunidade e que se celebra dende hai máis de sete anos.

Radio Sen Idade Laboratorio de Radio naceu en 2013 co obxectivo de achegar a radio a calquera lugar e a calquera persoa. Dende a súa creación Sergio Pascual e Lucía Abarrategui traballaron por "aplicar os beneficios lúdicos, pedagóxicos, terapéuticos e inclusivos do medio radiofónico", explicaron.

Con este galardón "confírmase o impacto social desta iniciativa á hora de xerar espazos interxeracionais e con destinatarios moi diversos: colexios, asociacións, concellos, centros de formación de profesorado universidades, residencias, etc.", explicaron. Actualmente, Laboratorio de Radio desenvolve unha liña de traballo interxeracional denominada "Radio Sen Idade", a través da que pequenos e maiores realizan diversos contidos radiofónicos sobre o patrimonio cultural inmaterial da súa zona. Este proxecto logrou o pasado ano un dos Premios Jóvenes Emprendedores Sociales outorgados pola Universidad Europea de Madrid.

Novembro 1992 · 2017

A Escola Municipal de Folclore abre o periodo de inscricións para o curso que comeza REDACCIÓN / Betanzos A Escola Municipal de Folclore EMuF abrirá o periodo de inscricións para o vindeiro curso entre os días 14 e 28 de setembro. A EMuF imparte clases de baile e danza tradicional, música e canto tradicional (gaita, pandeireta, percusión e cantareiras). Ademais, conta coa agrupación instrumental e vocal EMuF, agrupación instrumental Untia e Grupo Azougue. As persoas interesadas poden formalizar a inscrición nas oficinas xerais do Concello situadas no Edificio Liceo de luns a venres en horario de 9.00 a 14.00 horas.

A Aula de Cultura Xulio Cuns acolle o día 28 a presentación do Anuario Brigantino REDACCIÓN / Betanzos O vindeiro venres día 28 de setembro a partir das oito e media da tarde presentarase na Aula de Cultura Xulio Cuns o número 40 do Anuario Brigantino, correspondente ao ano 2017. O Anuario Brigantino é unha revista de investigación dirixida polo historiador betanceiro e director do Museo das Mariñas, Alfredo Erias, e editada polo Concello de Betanzos. Nas súas páxinas recóllense traballos de investigadores de diversos eidos: historia, patrimonio, arte, cultura... ademais dunha escolma dos acontecementos destacados do ano na cidade.

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

9 Bc

Betanzos Novo informando Nº 19

ANÁLISE DA SITUACIÓN POLÍTICA EN BETANZOS por Hipólito Pérez e Xosé Vales, concelleiros de Betanzos Novo Van máis de 30 anos de dominio absoluto do bipartidismo en Betanzos. A día de hoxe, o PSOE e o PP suman xuntos 13 dos 17 concelleiros que compoñen a Corporación municipal. O bipartidismo imperante consiste na hexemonía dos partidos monárquicos que se disputan o goberno municipal pero que comparten e defenden un mesmo proxecto de cidade. O proxecto bipartidista hexemónico está baseado, en esencia, na especulación inmobiliaria, na expansión urbana descontrolada, na ausencia de transparencia, no clientelismo político, na promoción de festexos, na privatización de servizos públicos, no baleirado da autonomía municipal, na subordinación aos intereses das direccións do PSOE e do PP en Madrid. O proxecto de cidade está plasmado nas Normas subsidiarias de planeamento municipal aprobadas polo Pleno no ano 1996 e aínda vixentes a día de hoxe. Un proxecto compartido polo PSOE e o PP que hai moito tempo quedou esgotado e obsoleto, pero que lles serviu para manter a súa hexemonía durante máis de tres décadas. O papel do PSOE, desde o goberno municipal, foi e segue a ser implementar o proxecto bipartidista. O papel do PP, desde a oposición, é pechar a posibilidade de calquera cambio real e salvagardar o mesmo proxecto, mentres espera quenda para relevar ao PSOE no goberno municipal. Ámbolos dous aseguran o mantemento do statu quo sen cambios relevantes, ao tempo que aseguran o seu dominio absoluto na cidade. A confrontación electoral entre o PSOE e o PP desenvólvese sempre na esfera do estritamente persoal (acusacións mutuas e críticas por mentir, por xestionar mal, por paralizar). Pero ámbolos dous comparten e defenden o mesmo proxecto de cidade que nunca cuestionan e sobre o que nunca debaten. O bipartidismo se sustenta sobre o inmobilismo. Os dous partidos monárquicos, desde o goberno e desde a oposición, están dispostos a seguir aplicando e defendendo o mesmo modelo de cidade (como quedou patente nos catro anos de goberno do PP). O bipartidismo e o inmobilismo se retroalimentan e son o soporte fundamental para seguir dominando o escenario político municipal. Este inmobilismo bipartidista é a causa principal do deterioro e a decadencia continuada de Betanzos. Aínda que o bipartidismo segue a manter o seu dominio na nosa cidade, as últimas

eleccións municipais do ano 2015 supuxeron un golpe importante no taboleiro político local, percibido claramente polo PSOE e o PP como unha ameaza seria ao bipartidismo e o seu modelo obsoleto. Betanzos Novo, con só dous concelleiros, é percibido como un proxecto viable de transformación da cidade, de rexeneración urbana e de empoderamento da cidadanía. O éxito doutras mareas municipalistas afíns a Betanzos Novo, como é o caso da Marea Atlántica, de Sada Maioría, ou de Compostela Aberta, confirman a viabilidade do movemento municipalista. O PSOE e o PP son conscientes do perigo real de cambio político que pode chegar nas próximas eleccións municipais do 2019. E para salvar o bipartidismo consideran imprescindible algúns movementos estratéxicos para impedir o avance de Betanzos Novo e aceptaron algúns cambios na axenda política local ante o empuxe das propostas da nosa marea municipalista. Así, por exemplo, o PSOE e o PP reactivaron o proceso de declaración de BIC do Parque histórico do Pasatempo que antes deixaran paralizado desde o ano 1981; extinguiron a concesión da ORA que viñeron prorrogando durante os últimos 10 anos sen apoio legal; ou iniciaron a rehabilitación de 3 inmobles na rúa da Cerca, despois de permitir o abandono e a degradación do caso histórico durante máis de 20 anos e a demolición da casa gótica (a máis antiga de Betanzos). Neste contexto é como podemos interpretar correctamente os últimos movementos políticos do PSOE: a dimisión do alcalde e a súa substitución pola nova alcaldesa. Son moi significativas as declaracións do alcalde dimisionario agradecendo e loubando a conselleiros da Xunta do PP, así como tamén as declaracións da nova alcaldesa anunciando a continuidade sen cambios do proxecto do seu antecesor. Cambiar de alcalde para que non cambie nada en Betanzos. Son movementos de fichas de cara as próximas eleccións municipais. En maio de 2019 as betanceiras decidimos o futuro da nosa cidade. Poderemos elixir entre a continuidade do bipartidismo e o inmobilismo ou a marea municipalista; entre o proxecto esgotado e obsoleto do PSOE-PP ou o proxecto viable de transformación da cidade e de rexeneración urbana impulsado por Betanzos Novo; entre o inmobilismo ou o cambio político; entre a confrontación de persoas ou o debate sobre os proxectos de cidade; entre seguir aferrados ao século XX ou avanzar no século XXI.

Búscanos no facebook, twitter ou na páxina web: www.betanzosnovo.org

10 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

PRAZA DO CAMPO

Novembro 1992 · 2017

"Amigos do Pasatempo" recupera o Día do Emigrante cunha romaría Modernista Esta primeira festa indiana foi un éxito coa participación de ao redor dun milleiro de persoas REDACCIÓN / Betanzos O Pa rq u e d o Pa s a te m p o regresou por un día a 1910. Foi o 24 de agosto da man da Asociación de Amigos do Parque do Pasatempo que tomaron como exemplo un xantar que os irmáns García Naveira organizaran para os seus amigos no ano 1910 para celebrar unha romaría modernista no emblemático parque. Esta primeira festa indiana, á que acudiron ao redor dun milleiro de persoas, segundo as estimacións dos organizadores, contou coa colaboración do Concello de Betanzos, Eroski, a Asociación Nfoca8 e o Grupo Azougue e permitiu recuperar o Día do Emigrante dentro da programación das festas de San Roque. A xornada serviu para honrar a obra de Juan García Naveira

tendo como esceario principal os xardíns da parte baixa do parque onde se reuniron os participantes, vestidos de época, para recibir ao maior dos irmáns García Naveira encarnado polo guía de turismo Suso Martínez, encargado de ler o pregón da romaría. Ao longo do día houbo actividades para todos os públicos, visitas á parte histórica do parque, xogos tradicionais, un fotomatón histórico, unha exposición de automóbiles de principios do pasado século e dous concertos a cargo do grupo betanceiro Azougue e de Marian Ledesma & Tinaquero Brothers. O éxito desta primeira romaría modernista fai pensar aos organizadores na súa consolidación en vindeiras ocasións. O Concello sumouse a esta iniciativa aportando medios

Algunhas imaxes da romaría Modernista do Pasatempo celebrada o 24 de agosto / FOTO ARUME técnicos e a colaboración da Escola Municipal de Folclore. A alcaldesa, María Barral, subliñou a importancia dun

tempo con todo o que iso representa non só polo parque senón pola historia dos Irmáns García Naveira", dixo.

A VII Semana da Custodia do Territorio comeza o día 15 coa eco-regata na Ría de Betanzos

Un grupo de peregrinos húngaros visita Betanzos en su camino hacia Santiago REDACCIÓN / Betanzos Un grupo de trece peregrinos húngaros visitaron Betanzos el pasado 30 de agosto en su recorrido hacia Compostela por la ruta del Camino Inglés. Son estudiantes universitarios de la Residencia Orbanheghi Kollegium de B u d a p e st a co m p a ñ a d o s d e l español Rafa de Castro Manglano que ya había recorrido el Camino Inglés en otras ocasiones. Asistieron en Santo Domingo a una misa oficiada en húngaro, cenaron en una cervercería local y pernoctaron en el Albergue de peregrinos. Al día siguiente asistieron a una misa en el convento de las Madres Agustinas antes de

evento como este "para poñer en valor o patrimonio cultural e histórico de Betanzos tendo como protagonista o Pasa-

Está organizada pola Fundación Fragas do Mandeo, o GDR Mariñas-Betanzos e varias asociacións da bisbarra REDACCIÓN / Betanzos

Parte de los integrantes del grupo de peregrinos húngaros ante el convento de las Madres Agustinas / MERCEDES emprender el camino hacia Hospital de Bruma. El grupo quedó sorprendido de la "categoría y belleza de Betanzos" y del "buen hacer" de las personas que les atendieron en la oficina de turismo, policía local, albergue, Unidad Pastoral de

Betanzos, Madres Agustinas... Frente al convento parte del grupo se hizo una última foto en Betanzos con la bandera de su país. Continuaron camino para llegar el domingo día 2 a Santiago y asistir a la Misa del Peregrino en la Catedral.

A VII Semana da Custodia do Territorio, organizada pola Fundación Fragas do Mandeo, o GDR Mariñas-Betanzos e varias asociacións da bisbarra, comezará o 15 de setembro coa celebración da quinta edición da eco-regata na ría de Betanzos. Trátase dunha actividade deportiva e lúdica que consiste en competir pola recollida de lixo no xuncal. Comezará ás 16.00 horas no porto de Betanzos. Unha vez rematadas as inscricións, os voluntarios, en lancha ou en pirauga, partirán nas embarcacións con rumbo á punta Ostreira, nas cercanías do pazo de Mariñán para rematar o traballo de limpeza onde se deixara o ano pasado. A volta está prevista para as 20.00 horas. Haberá premios para os tres primeiros gañadores. Na iniciativa colaboran seis asociacións da comarca, Protección Civil e os concellos de Betanzos e de Bergondo. O domingo 16 pola mañá haberá unha actuación de voluntariado ambiental no río Mandeo para eliminar especies exóticas invasoras.

Os participantes axudarán a eliminar un dos dous últimos focos de tradescantia que se atopa no tramo de 6 quilómetros que apadriña Fragas do Mandeo. As actividades continuarán o día 22 pola mañá no salón de plenos do Concello de Sada. Ao longo da mañá tres especialistas abordarán aspectos da biodiversidade local pouco contemplados pero que cómpre coñecer en detalle para poder ser eficaces nas accións de conservación do patrimonio natural, tal e como explicaron os organizadores. O domingo 23 realizarase unha limpeza simultánea de ríos recollendo lixo e localizando focos de especies exóticas invasoras no tramo inferior do río Lambre, nun tramo de 3 quilómetros ate a súa d e s e m b o c a d u ra e n P o n te d o Porco. Para facilitar a organización, as persoas que desexen participar nas xornadas de voluntariado ambiental deberán contactar con Fragas do Mandeo no teléfono 981105903 ou por email no enderezo electrónico: correo@fragasdomandeo.org

PRAZA DO CAMPO

Novembro 1992 · 2017

Betanzos celebra o IV certame de monólogos cómicos o 14 de setembro Haberá un total de 1.230 euros en premios REDACCIÓN / Betanzos O Cine Alfonsetti acollerá o vindeiro venres 14 de setembro a cuarta edición do certame de monólogos cómicos organizado polo Concello de Betanzos. O concurso pon en xogo un total de 1.230 euros para os participantes. O primeiro pre-

mio será de 500 euros e o segundo de 380 euros. Ademais, haberá un premio do público de 350 euros que será compatible cos anteriores. O evento estará presentado por Gemma Pardo e por Javier Varela e contará con ambientación musical por conta de "Fillos do Estramonio" e "Dj Sebas".

A Orquesta Sinfónica de Galicia actuará o 27 de setembro na igrexa de Santiago REDACCIÓN / Betanzos A Orquesta Sinfónica de Galicia actuará o vindeiro 27 de setembro na Igrexa de Santiago a partir das oito e media da tarde. O concerto leva por título "Oberturas y sinfonías en la

España del siglo XVIII" e está dirixido por Aarón Zapico. A organización do evento é a cargo da propia Orquesta Sinfónica de Galicia e conta coa colaboración da Unidad Pastoral de Betanzos e o Concello de Betanzos. A entrada é libre ata completar o aforo.

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

11 Bc

Andrea Colado publica o seu primeiro álbum:

“Houbo que aprender moito antes de que nacera Roses” XULIA F. LOMBA / Betanzos Roses, o primeiro disco de Andrea Colado, é un proxecto que precisou percorrer un longo camiño na vida persoal e musical da súa autora. O vindeiro 13 de setembro Roses estará dispoñible en todas as plataformas, pero xa con anterioridade pódese conseguir o formato físico contactando con ela. Andrea non é máis co nome dunha rapaza de 21 anos, unha estudante universitaria de Coirós, que ficou namorada da música. Porén, Audrä é unha cantante de tan só 21 anos que nace no ano 2017, e da que moreas de betanceiros e betanceiras quedaron abraiados ao decatarse da voz que saía desa rapaza miúda. No 2013, aínda Andrea, deu un concerto como novata no Café Lanzós, o primeiro concerto de moitos nese lugar. “Un sitio que xa é casa grazas á confianza que depositou en min”, explica Andrea o porqué da importancia deste bar. Esta primeira toma de contacto co mundo musical foi un concerto de versións, variedade de xéneros, de linguas e todas con

Portada do disco "Roses" algo común, eran cancións que lle gustaban, iso era o importante. Co tempo segue versioando cancións, pero chegou un momento no que a composición propia era algo que lle intrigaba, polo que comezou a tirar de ideas. Os cambios bruscos que dá a vida foron o tema sobranceiro, así a música serviu de desafogo. De súpeto todo fluía e Andrea tiña compostas varias cancións, ela defíneas coma tristes, pero tamén terapéuticas. Así pois, ao chegar o nacemento de Audrä , Andrea tiña claro cara

onde tiña que seguir compoñendo, mais costou decidirse a amosar ao público as súas propias cancións xa que un feito colateral sería ter que falar delas. “Ao longo deste ano seguín escribindo e collínlle moito cariño a algunhas cancións, que foron as que me deron ese empurro que precisaba para mostralas”, conta Andrea emocionada a invención de Roses e o que sería a idea de gravalas. A necesidade de amosar todo como se creou, seguindo fiel ás propias cancións, fixo que o formato sexa acústico, piano e voz. Este álbum acústico é para Andrea un proxecto intimista, nado de todos aqueles sentimentos que marcaron algúns momentos da súa vida. De aí, que coller a valentía para expoñelos ao mundo, fora unha idea complexa e difícil de encarar. Aínda así, Andrea está moi contenta do que sucederá este día 13, ao igual que co concerto o día 15 no bar Barbazul en Miño, ten moitas ganas de ver coma Audrä expón todo o seu traballo en público.

12 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

PRAZA DO CAMPO

Novembro 1992 · 2017

Chus Regueiro, Fernando Blanco, Xosé Tomás, a alcaldesa, María Barral, e Isabel Regueiro durante a presentación de "O día do Globo"

Quince300 edita o seu primeiro "Betanzos e a súa comarca" estrea libro "O día do Globo" do autor unha sección de humor gráfico betanceiro Xosé Tomás da man de Carmen Núñez Carro REDACCIÓN / Betanzos O 17 de agosto o Salón Azul do Liceo acolleu a presentación do primeiro libro da colección "Pasatempo", editado pola firma de deseño Quince300. "O día do Globo", escrito e ilustrado polo betanceiro Xosé Tomás, está dirixido a público infantil, aínda que a súa lectura é apropiada para todos os públicos. A publicación recolle en 78 páxinas as vivencias de Lucas, un neno de Betanzos, e os seus ami-

gos que veñen a visitalo o día do Globo. Xuntos acuden ao Parque do Pasatempo e percorren diferentes covas trasladándose a distintos periodos da historia de Betanzos. A presentación estivo a cargo do ex conselleiro de Innovación e Industria, Fernando Blanco, vencellado familiarmente a Betanzos e tamén asistiu a alcaldesa, María Barral, Xosé Tomás, e as responsables de Quince300, Chus e Isabel Regueiro. O libro está á venda na tenda Quince300.

REDACCIÓN / Betanzos "Sinestesia" é o título da nova sección de humor gráfico que estrea "Betanzos e a súa comarca" da man da debuxante Carmen Núñez Carro. Natural de Bergondo e moi ligada a Betanzos dende a súa infancia, estudia terceiro de Bioloxía na Universidade da Coruña. A súa afición ao debuxo naceu dende ben pequena e consolidouse a través dos talleres de ilustración que Xosé

Tomás imparte ao longo do ano na Libraría Biblos de Betanzos e n o s q u e l eva p a r t i c i p a n d o dende 2015. Cun estilo delicado e moi persoal, a súa gran aspiración é poder adicarse á ilustración de libros, tal e como explicou, mais, entretanto, continúa a súa formación co ilustrador betanceiro. Carmen Núñez comezou hai un tempo a colaborar no pintado do Globo de Betanzos xunto cos restantes alumnos e alumnas dos talleres de Xosé Tomás

Carmen Núñez será a encargada da sección "Sinestesia" e dende hai dous anos pinta o seu propio cuarterón no aerostato.

Axudas para Máster Universitario Galicia [ESPAZO XOVE DE BETANZOS - DIRECCIÓN XERAL DE XUVENTUDE, PARTICIPACIÓN E VOLUNTARIADO] c) Estar matriculado/a no curso aca- inmediatamente anterior contado ata A Consellería de Educación convoca axudas para a matrícula nun máster démico 2018/19 nun máster universi- o último día de prazo para a presentauniversitario oficial, destinadas a titu- tario oficial ofertado polas universida- ción de solicitudes. f) Non ter gozado desta axuda en lados/as universitarios/as en situación des do Sistema universitario de Galiconvocatorias anteriores. de desemprego, para o curso 2018/19. cia, dun mínimo de 60 créditos. Contía da axuda: a contía da bolsa d) Residir na Comunidade AutónoRequisitos: a) Estar en situación de desempre- ma de Galicia polo menos nos dous cubrirá o importe correspondente a últimos anos anteriores á data da 60 créditos de primeira matrícula do go. máster universitario. b) Ter rematados os estudos univer- publicación desta convocatoria. O prazo para presentar solicitudes e) Estar inscrito/a como demandansitarios que lle dan acceso aos estudos do máster universitario con ante- te de emprego durante un período estará aberto ata o 1 de outubro de igual ou superior a 180 días no ano 2018 rioridade ao 1 de xaneiro de 2016.

Certame Xuventude Crea A Dirección Xeral de Xuventude, Participación e Voluntariado convoca o Programa Xuventude Crea nas especialidades de teatro, artes plásticas, fotografía, música, relato breve, poesía, videocreación, banda deseñada, graffiti, deseño de xoias, moda, cociña e skate. Poderán participar mozos ou mozas galegos/as (de forma individual ou en grupo) ou residentes en Galicia, non profesionais, con idades comprendidas entre os 16 e os 30 anos de idade feitos no ano 2018. O prazo de presentación de solicitudes estará aberto ata o 21 de setembro de 2018. Premios por cada unha das especialidades:

–1º premio de 3.000 €. –2º premio de 1.500 €. –3º premio de 1.000 €. Especialidades: -Teatro -Artes plásticas: Establécense as seguintes modalidades: pintura e escultura. -Fotografía -Música: poderán concorrer solistas e grupos de pop, folk, rock, hip-hop e demais variedades de música contemporánea. -Relato breve -Poesía -Videocreación -Banda deseñada -Graffiti

-Deseño de xoias -Moda -Cociña -Skate: esta especialidade incluirá dúas disciplinas: street e mini-rampla. Máis información: Espazo Xove de Betanzos (horario de mañá, na primeira quincena de setembro e horario de tarde na segunda quincena) Tlf.: 881 880 279

ENTREVISTA

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

13 Bc

FOTO ARUME

María Barral Varela leva apenas un mes á fronte da Alcaldía de Betanzos trala renuncia, por motivos de saúde, do seu antecesor, Ramón García. Licenciada en Matemáticas pola Universidade de Santiago de Compostela, é concelleira dende o ano 2004. Nos periodos en que formou parte do grupo de goberno ocupouse das áreas de Servizos Sociais, Educación, Cultura, Turismo...

María Barral Varela, alcaldesa de Betanzos

ISABEL SOUTO / Betanzos Un mes despois de converterse na primeira alcaldesa socialista de Betanzos, María Barral afronta o reto de gobernar o municipio durante os vindeiros dez meses ata as próximas eleccións municipais. -Que balance fai deste primeiro mes como alcaldesa? -Foi un mes de moitísimos cambios porque aínda que a xente pense e me diga "ti xa levas aí tempo, xa sabes como vai isto...", e claro que sei, pero non é o mesmo ser concelleira ou ser a número dous que ser alcaldesa. A responsabilidade é moito maior en todos os ámbitos. Vivino con moita ilusión pero ao mesmo tempo con moita responsabilidade. Coincidiu o periodo de festas co cal conxúganse as dúas cousas, preocuparme polas festas, que todo transcurra con normalidade, moitos temas de seguridade... cuestións que ata agora non estaban na miña función. -Como viviu estas primeiras festas como alcaldesa e o incidente do Globo? -O do Globo foi para min un mazazo, primeiro como betanceira, igual que o foi para todos os que estabamos na praza, e como alcaldesa tamén foi un mal trago. Nesta ocasión, ademais, retransmitíase o inflado en directo pola web municipal e despois do que pasou era conmovedor ler as mensaxes que escribía a xente dende diferentes partes de España e do estranxeiro... aínda se me pon a pel de galiña, eran moi emocionantes. A xente pasouno mal aínda estando lonxe. Pero coa perspectiva dos días que pasaron isto sérvenos para valorar a dificultade que supón que ano tras ano o globo suba e todo saia ben. E serviunos tamén para comprobar que as medidas de seguridade que se toman habitualmente son necesarias e imprescindibles. Non podemos esquecer que o máis positivo de todo é que non pasou nada a nivel persoal. E de seguro que se xerará unha gran expectativa para o

ano que vén. O resto das festas ben. O balance é moi positivo tanto polo elevado número de persoas que participaron delas, como en cuestións como Os Caneiros, onde se rexistraron moitas menos incidencias que en ocasións anteriores a pesar de coincidir en sábado. O balance en xeral moi positivo. O único punto negativo e triste foi o incidente do Globo. -Na sesión de investidura recibiu moitos apoios, seguen a manterse eses apoios, segue notando o cariño da xente? -A verdade é que teño que dicir que foi unha sorpresa moi agradable para min, tanto nese día como as chamadas que recibín en días posteriores desde as institucións e de compañeiros do partido socialista... foi sorprendente, non esperaba o arroupe que me deron na investidura e despois dese día. -Na toma de posesión do cargo falou de que quería reflectirse no espello do seu antecesor, facerse herdeira do seu talante, pero tamén aportará algo do seu carácter... -Eu son distinta a Moncho, é obvio, os que nos coñecen sábeno, pero ao que me refería é a que quero continuar a súa liña en canto a ser dialogante tanto con todos os grupos da oposición como con todas as administracións, sexan da cor que sexan porque o tempo deulle a razón a Moncho que desde o conflicto e as batallas conséguense menos resultados que desde o talante e o diálogo. -Algúns dos proxectos que anunciara o anterior alcalde cando se foi están tomando forma (as obras en A Ribeira, as vivendas do casco histórico...), confía en que estean rematados ao finalizar o seu mandato? -Algúns si. Por exemplo o da Ribeira, en principio os técnicos falan duns tres ou catro meses para que as obras estean finalizadas. Outros dos proxectos anunciados non estarán rematados probablemente, porque son máis complicados, por exemplo O Pasatempo, esperemos que estea moito máis avanzado do que está

neste momento pero non estará finalizado. A Estación de Tratamento de Auga Potable agardo que estea tamén moito máis avanzado aínda que é unha obra complexa, pero é moi importante para Betanzos. Moito menos lucida que outras pero si directamente vencellada co benestar dos veciños e veciñas. No que respecta ao casco histórico, trala visita coa conselleira ás obras que están avanzadas, algunhas en próximos meses estarán finalizadas. Agora están noutra fase de licitación de obras e queda unha terceira de compra de novas vivendas. Entre elas a Casa Gótica, que é un empeño que dende o Concello tratamos de conseguir, e cónstame que dende a Xunta tamén. O obxectivo prioritario de ambas as dúas administracións é a súa rehabilitación. -E que destino terá a Casa Gótica, vivendas sociais? -A idea da Xunta é destinar todas as edificacións rehabilitadas a vivendas sociais e na maioría delas hai baixos que se destinarán a local comercial. No caso da Casa Gótica, se ten que adicarse a vivendas sociais, pediremos que, polo menos o baixo, poida ser de uso público. Por exemplo, eu creo que sería fundamental un local de atención ao peregrino, porque é a entrada a Betanzos dos peregrinos e paréceme que sería un bo lugar para iso. Nós plantexamos noutras ocasións dar outro uso á Casa Gótica, non a vivendas sociais pero é unha decisión da Xunta. O obxectivo prioritario é que a Xunta poida mercala e rehabilitala, esa sería unha moi boa noticia para Betanzos. Vela como está parte a alma. -Aparte dos proxectos que están en marcha, cales son os seus retos para este mandato? -Unha cuestión moi importante é seguir loitando por contar en Betan-

"Temos que aproveitar o oitavo centenario do traslado da cidade para darlle un gran impulso a Betanzos".

zos cun centro de día público, é unha necesidade básica, temos poboación e merecemos telo a nivel comarcal porque non o hai. Nós propoñemos o antigo ambulatorio, desa forma cumpliríanse dous obxectivos, ter o centro de día e amañar e darlle uso a ese edificio que temos no centro da cidade. Pero tamén digo que se mañá a Xunta di que si pero propoñen outra ubicación no municipio non me vou a opoñer. A prioridade é ter o centro de día, se é posible no antigo ambulatorio, que eu creo que é a mellor opción, pero se é noutro sitio, non nos imos opoñer. Seguirei pelexando por ter en Betanzos un Centro de Información á Muller. Agora mesmo o que corresponde ás mulleres de Betanzos está en Coirós, funciona moi ben, pero presenta un problema de comunicación, non hai transporte público. Non é tanto problema para as mulleres de Betanzos como para as de Paderne, de Irixoa... Betanzos está mellor comunicado co entorno e como cabeceira comarcal debería contar cun centro de información á muller. Tanto o centro de día como o de información á muller s e rá n p r i o r i t a r i o s neste mandato. Algo fundamental é o Plan Xeral, que Betanzos necesita urxentemente. Estanse mantendo xuntanzas entre a Corporación e os técnicos que o están elaborando de forma periódica. Queremos ir avanzando de forma consensuada para tratar de poder levalo a aprobación no menor tempo posible. Pero iso non vai ser neste mandato. Outro reto é a senda do proxecto Mandeo, é moi importante. Estamos á espera do proxecto definitivo e queremos darlle un impulso porque sería moi positivo para Betanzos. Hai pequenas obras como os traballos que se están realizando no Alfonsetti. Era unha teima deste goberno poder ofrecer cine

dunha forma periódica. A nosa idea é que haxa ciclos temáticos e poder ofrecer cine infantil nas fins de semana de inverno para os nenos e nenas de Betanzos. É unha das cousas que queremos poñer en marcha en breve espazo de tempo. -Tamén lle vai corresponder xestionar no seu mandato os actos do oitavo centenario do traslado da cidade. -Esta conmemoración ten que ser un momento histórico para Betanzos e coincide cun ano electoral no que pode cambiar, ou non, o goberno m u n i c i p a l . D e s d e u n p r i m e i ro momento pensamos que a celebración debería ser algo consensuado entre os diferentes grupos con representación municipal porque vanse proxectar actos institucionais, actos culturais, lúdicos, deportivos... ao longo de todo o ano e non queremos que sufran grandes cambios en caso de que cambie o goberno. Estamos reuníndonos periodicamente os representantes dos distintos grupos políticos xunto ao comité de expertos e definindo as liñas xerais máis importantes que cremos que non deben faltar. Porque temos que aproveitar a efeméride para que supoña un impulso para a cidade. -Logo de dar este paso de aceptar converterse en alcaldesa, ten intención de encabezar a candidatura ás vindeiras eleccións? -En principio a miña intención é postularme como candidata do partido socialista á Alcaldía, pero iso é algo que terá que decidir a Asemblea de Betanzos. Eu desde o primeiro día dixen que, unha vez que me embarco nesta aventura, gustariame ser a candidata, pero dependerá de como transcurran estes meses e da decisión da Asemblea. Aberta e cercana, gústalle falar coa xente e de escoitar os seus problemas, dialogante e conciliadora, traballará nos vindeiros meses para "gobernar da mellor maneira posible para todas as betanceiras e betanceiros, ao que me entregarei en corpo e alma", dixo.

BETANZOS e a súa comarca

PRAZA DO CAMPO

Setembro 2018

Novembro 1992 · 2017

[ Osdodebuxos Globo

7 8 FOTOARUME

[

14 Bc

Este ano non puido ser... O Globo de Betanzos non subiu ao ceo. Un refacho de vento botou por terra o traballo de varios meses e as ilusións dos milleiros de persoas que agardaban na Praza e nos arredores para ver cumprida esta centenaria tradición. O Globo rompeu aos poucos minutos de comezar o seu inflado e causou unha grande tristeza entre o público, pero máis aínda entre as persoas que adican o seu tempo, esforzo e ilusión na confección, inflado e elevación do aerostato. Unha parte deste traballo corresponde aos ilustradores, que decoran os xigantes cuarteróns de papel con debuxos humorísticos: Luis Galán, Lito Muñoz, Andrés Miramontes, Xosé Tomás, Sabela Arias, Alba Brea, Belén Benito, Carmen Núñez, Jorge J. Pérez Barreiro e Emilio Pita foron os encargados de ilustrar este ano os cuarteróns de papel. Axudados tamén por nenos e nenas que deixaron tamén a súa propia pegada no Globo. Nesta ocasión non houbo apenas tempo de poder ver as 16 viñetas, número que coincide -porque así o quixo no seu día Claudino Pita- co 16 de agosto, a data da festividade de San Roque, día no que se lanza o aerostato. Un ano máis expresamos o noso agradecemento aos autores e autoras dos debuxos e a Emilio Pita por cederen os seus bocetos para publicalos neste periódico. Só publicamos 14 das 16 ilustracións xa que non puidemos ter acceso ás outras dúas que faltan.

1 Luis Galán 2 Alba Brea 3 Belén Benito 4 e 5 Andrés Miramontes 6 e 7 Lito Muñoz 8 Xosé Tomás 9 Carmen Núñez 10 e 11 Sabela Arias 12 Jorge J. Pérez Barreiro 13 e 14 Emilio Pita

11 14

13 12

Novembro 1992 · 2017

PRAZA DO CAMPO

A raíña das festas e a súa corte xunto á alcaldesa, María Barral, e o pregoeiro, Antonio Fraga Mandián / ARUME

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

As raíñas das festas e as súas parellas / ARUME

1 5 Bc

O preogeiro, Antonio Fraga Mandián, e o pregoeiro infantil, Mateo Río Pérez, recibiron sendos agasallos / ARUME

O vento estragou o Globo que, por primeira vez en máis de cincuenta anos, non puido subir REDACCIÓN / Betanzos A raíña infantil e a súa corte xunto á alcaldesa, María Barral, o pregoeiro infantil, Mateo Río Pérez, e membros da Corporación / ARUME

A alcaldesa, María Barral, durante a Función do Voto / FOTOS ARUME

Embarcacións á chegada a Os Caneiros / ARUME

O Concello entregou os Premios Garelo 2018 O Concello de Betanzos entregou o 14 de agosto os Premios Garelo 2018 que este ano foron para Luis Galán no apartado de Cultura; Mónica Granero en Deporte; Funeraria y Muebles Mariano en Innovación e Industria e houbo ademais un Garelo Especial para Restaurante La Casilla.

Por primeira vez dende hai máis de cincuenta anos o Globo de Betanzos non subiu ao ceo brigantino. Un refacho de vento "un remuiño, que é xa un vello coñecido, fixo que o globo rompera e, despois, cando comezaba a desinflarse arrastrouno contra a farola da igrexa", dixo Emilio Pita, artífice do aerostato. "A resposta da xente foi de dez, foi moi reconfortante, primeiro a incredulidade, despois un silencio e ese aplauso xeral reconfortante que nos dá ánimos para seguir", explicou Emilio Pita quen agradeceu o apoio recibido tanto neses momentos como en días posteriores: "quédome co cariño que Betanzos lle ten ao seu globo e que quedou demostrado", dixo. O equipo de colaboradores que adoita traballar nas tarefas de inflado estaba moi afectado polo incidente: "choraba todo o mundo, tiven que animar aos meus colaboradores e non tiven tempo de sentirme mal neses momentos. O peor para min foi despois", comentou Emilio Pita. Nun caso así, o Globo ten que ser destruido e aínda que en principio se valorou a posibilidade de queimalo na praza, os bombeiros desaconsellárono polo vento que seguía a remoer. "A xente de maneira espontánea comezou a coller pedazos de papel e levárono todo a cachiños. Moita xente me

O Globo rachou polo vento e foi bater contra unha farola / ARUME dixo que o ían enmarcar...", explicou Emilio Pita, quen se emociona ao recordar eses momentos: "cando ocorre algo así daslle moitas voltas á cabeza... pero penso que Betanzos non merece quedarse sen o seu globo, por Betanzos, por meu avó, por meu pai... por todo, teño que seguir e tratar de consolidar a Fundación que permita darlle continuidade", dixo. Entre os seus recordos figuran varias ocasións nas que o aerostato non puido levantar o voo: "en cinco anos fallou tres veces, coincidira coa enfermidade de meu pai, eu era neno", recorda.

O incidente, no que non houbo que lamentar ningún dano persoal, entristeceu ao numeroso público que agardaba con emoción o seu lanzamento. E tamén aos que o seguiron en directo a través da web municipal dende diferentes lugares do mundo. No que respecta ao resto das festas, as coroacións das raíñas, os desfiles, Os Caneiros, os concertos, en especial Los40 Summer Live e Café Quijano, e as verbenas, reuniron a numeroso público. O programa completouse con concertos, música clásica, ópera, zarzuela, festas infantís, competicións deportivas e outras actividades.

1 6/ 1 7 Bc

BETANZOS e a súa comarca

PUBLI REPORTAXE

Setembro 2018

ACEBE CCA organiza un novo MercaBetanzos o 8 e 9 de setembro na Praza dos Irmáns García Naveira dos Irmáns García A Praza Naveira acollerá os días 8 e 9 de setembro unha nova edición de MercaBetanzos, o Mercado de Oportunidades do Comercio de Betanzos. Trátase dun evento de promoción comercial organizado pola Asociación de Comerciantes e Empresarios de

MERCA BETANZOS

Betanzos, Centro Comercial Aberto (ACEBE CCA) e conta coa colaboración do Concello de Betanzos. Unha carpa situada na praza acollerá os stands dunha vintena de comercios que ofrecerán aos seus clientes importantes descontos nos seus artigos de stock.

Estarán representados en MercaBetanzos diferentes sectores comerciais: moda infantil, xuvenil, de home e muller, calzado, complementos, lencería e baño, óptica, parafarmacia, herboristería, decoración, alimentación e haberá por primeira vez un stand de mascotas.

8 · 9 SETEMBRO PRAZA DO CAMPO BETANZOS

ENTRADA ESTRADA DE CASTELA

MERCADO DE OPORTUNIDADES

PROBA DORES

10 11

1/2 -

FREESIA

LA VENTANA AL SUR

4/5 -

OUTFIT

6/7 -

DANS

LENCERÍA ALICIA

9/10 -

TRAVIESA

11 -

PATITAS CANELA PELUQUERÍA CANINA

12 -

XOMAKIDS

13/14 - TIKISMIKIS

12 13 14

PROBA DORES

15 16 17 18 19 20 21 22

15 -

ISI MODA Y COMPL.

16 -

AIRE BETANZOS

17 -

BICOCA MODA HOME

18 -

NOVEMBER OUTLET

19/20 - PARAF. SELGAS 21/22 - CONF. CHELA

Horario ininterrompido: sábado 8 de 11:00 a 21:00 horas e domingo 9 de 11:00 a 20:00 horas

Stand 1/2

Stand 3

AOVE

Stand 4/5

(Aceite de Oliva Virgen Extra) y otros productos relacionados

Rúa Nova 5 · Betanzos laventanaalsurbetanzos@outlook.es Facebook e instagram laventanaalsurbetanzos 638765929·600786472 Stands 6/7

Alcalde Beccaría, 7 981 772 110

(+34) 661 712 625 (+34) 881 108 199 outﬁtbetanzos@gmail.com Cantón Claudino Pita, 6

Stand 8

Novembro 1992 · 2017

MercaBetanzos: artigos de calidade, unha imaxe coidada e grandes descontos A

Asociación de Comerciantes e Empresarios de Betanzos, Centro Comercial Aberto, ACEBE CCA, ultima os detalles dunha nova edición do mercado de oportunidades do comercio de Betanzos, MercaBetanzos, que organiza en colaboración co Concello de Betanzos. A cita será nunha carpa instalada na Praza Irmáns García Naveira o sábado 8 e o domingo 9 de setembro, en horario ininterrompido, o sábado de 11:00 a 21:00 horas e o domingo de 11:00 a 20:00 horas. MercaBetanzos foi dende os inicios un gran atractivo de público tanto de Betanzos como de municipios do entorno e converteuse nun referente pola coidada imaxe, pola variedade e a calidade dos produtos e polos elevados descontos que foron dende sempre as súas marcas de identidade.

Os clientes de MercaBetanzos terán aparcamento gratuíto A empresa concesionaria do aparcadoiro da Praza do Campo, "Parking Betanzos", colabora na organización de MercaBetanzos agasallando aos comercios participantes con tickets de parking de 30 minutos de duración para que éstes poidan regalar aos seus clientes coa ﬁnalidade de facilitar o estacionamento e a realización das compras. Os tickets só terán validez durante a ﬁn de semana do sábado 8 e domingo 9, datas nas que se celebra o evento. Esta é a sétima ocasión na que a empresa "Par-

Stand 9/10

Tienda online: www.traviesabym.com Avenida Linares Rivas 12 981 97 07 62

king Betanzos" colabora con ACEBE CCA na organización de MercaBetanzos. A Presidenta da Asociación, Antonia Anido, mostrou o seu agradecemento tanto ao Concello como a Parking Betanzos pola súa implicación na organización deste evento que "axuda a incentivar e a promocionar a actividade do pequeno comercio local e constitúe un atractivo para a xente tanto de Betanzos como doutros lugares do entorno", dixo. Anido ﬁxo tamén unha mención especial aos comerciantes e empresarios participantes por implicarse e contribuir a manter este mercado de oportunidades que supón tamén unha boa ocasión para a promoción dos comercios.

PARTICIPANTES Na carpa de MercaBetanzos instalaranse vinte e dous stands doutros tantos establecementos comerciais asociados a ACEBE CCA. Tamén haberá catro probadores compartidos. Moitos dos negocios inscritos xa participaron en edicións anteriores, tanto nos que se organizaron na Praza do Campo como noutras xornadas de descontos que se desenvolveron dentro dos establecementos

comerciais e este ano houbo tamén novas incorporacións. MercaBetanzos ofrece aos establecementos a oportunidade de vender os seus artículos de stock pero, ademais, constitúe unha boa alternativa para promocionarse dentro e fóra de Betanzos. Estarán representados diferentes sectores: textil, calzado, complementos, óptica, parafarmacia, alimentación e, por primeira vez, mascotas.

MODA Y COMPLEMENTOS

Stand 11

Stand 13/14

Stands 19/20

Stands 21/22

Stand 17

Avda. Jesús García Naveira 16/18 Telf./Fax.- 981 77 26 01 Estrada de Castela 4 · 981 77 39 69

Rúa Travesa 6/8/10 981 77 11 11 981 77 15 64

18 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

HEMEROTECA

FOI NOTICIA EN SETEMBRO Un nuevo punto de encuentro en Betanzos "Bulevar-B" Setembro 1994. El pasado día 4 de agosto, con asistencia de autoridades y representación, entre los que se hallaban presentes el Alcalde de Betanzos, Manuel Lagares, miembros de la Corporación Municipal, Presidente del Consejo de Administración, Roberto Tojeiro Díaz y los Directores Generales Comercial y de Finanzas de Gadisa, Antonio Roca y Roberto José Tojeiro, respectivamente, tuvo lugar en Betanzos el acto inaugural del primer núcleo comercial de Betanzos BULEVAR-B, que se encuentra ubicado en la Avda. Jesús García Naveira, con una superficie total de dos mil metros cuadrados y que está promovido por Gadisa. En este centro se enclavan un total de catorce firmas comerciales, tratando de buscar la mayor complementariedad posible con una gran variedad de sectores representados en el mismo centro, lo que conlleva una mayor comodidad y un considerable ahorro de tiempo: alimentación, moda, servicios, electrodomésticos, cosmética, kiosko, cafetería, etc.; amén de existir la idea de que algunos stands actualmente existentes puedan servir de exposiciones. Dicho centro comercial da trabajo a un total de cincuenta personas de la ciudad y comarca. El referido centro tendrá horario continuado de 9:30 a 21:00 horas y contará con un serivico especial de limpieza, seguridad, ambiente musical, etc; la mayor superficie está ocupada por el Supermercado "Aldi", una de las firmas más representativas de Galicia y que ocupa el número 15 en el ranking nacional [...].

Despistes y olvidos: objetos perdidos Setembro 1995. Llaves, paraguas, monederos, cartillas de la seguridad social, llaveros, etc., etc. La pérdida de todo ello siempre supone un trastorno [...]. El invocar a algún santo para que el objeto perdido sea recuperado suele ser tradición. En las oficinas de la Policía Municipal se encuentran depositados diversos objetos a la espera de que sus dueños aparezcan, relojes, pulseras, pendientes e incluso alguna radiografía fueron en su día entregados por los ciudadanos. Según la Policía Municipal, la mayor parte de los objetos son encontrados en la vía pública [...]. Es de interés que los ciudadanos conozcan la existencia de este servicio y que todos los objetos encontrados se entreguen en las dependencias de la Policía Municipal [...].

Novembro 1992 · 2017

Os periódicos completos dende febreiro de 2006 poden consultarse en PDF na web: www.comerciodebetanzos.com

A Asociación Arbe recolle 36 bolsas de lixo no río despois dos Caneiros

O susto do Globo Setembro de 1997. L.P. A imaxe que lembraremos, por encima de tódalas demais, destas Festas de San Roque de 1997, foi a mesma que quedará gravada na retina das cáseque cincuenta mil persoas que abarrotaban a Praza do Campo para contempla-la elevación do Globo: a inmensa balea de papel envolta en chamas e fume. Emilio Pita, que dirixiu o lanzamento dende o chan, e Alfredo Erias, autor da espectacular imaxe da nosa portada, contan para "Betanzos e a súa comarca", como viron eles, dende os seus diferentes postos de observación, o acontecemento.

Emilio Pita: "Me da una tranquilidad absoluta ver a todas esas personas que acariñan al Globo" "Lo que ocurrió con el Globo este año fue [..] un error humano. El caldero en el que llevábamos las mechas volcó justo debajo del Globo, y cayó una "chirimisca" que le plantó fuego. Eso se convierte en una bomba, porque se incendia de inmediato. La reacción fue rápida: hicimos la maniobra de darle la vuelta para que no se charamuscara del mismo lado, e inmediatamente se separó y se tensó desde la torre. El Globo estuvo dominado en todo momento, no hubo riesgo de ningún tipo, excepto el de que ardiese el papel" [...]. -El hecho de que el lugar desde el que se lanza el Globo esté sobre un respiradero del aparcamiento, ¿pudo ayudar a que se avivase el fuego? -Cuando hicimos pruebas antes de la elevación para ver si corría el aire, esto no sucedía, pero parece ser, según informes de los que están metidos dentro del Globo, que en el momento de elevarlo sí había corriente de aire [...]. En años sucesivos me imagino que se tomarán medidas para solucionarlo. -¿Pudo provocar el error el que hubiese tanta gente cerca del Globo, al no permitiros libertad de movimientos? -El que haya mucha gente cerca del Globo no siempre es negativo. Son betanceiros, o gente que aunque no viva en Betanzos, se sienten betanceiros, y como tal quieren de todo corazón al Globo. A mí me da una tranquilidad absoluta ver a todas esas personas que acariñan al Globo y están deseando colaborar [...]. La actuación de un policía municipal evitó, en cierto modo, que ardiese el Globo. Yo no lo vi, pero parece ser que este guardia dio una patada a una de las mechas e impidió que el globo ardiese [...].

ALFREDO ERIAS

Mi Globo de 1997 (Alfredo Erias) 16 de agosto de 1997, once y pico de la noche, la orquesta me aturdía con una salsa incomestible y, mis hijos, algunos amigos y yo teníamos impaciencia por ver aparecer el Globo. En el balcón (el que está encima del Alfonsetti) estábamos muy cerca de todo lo que pasaba. Asomó la boca del Globo por la puerta de la iglesia [...] y comencé a hacer fotos [...]. El Globo se cuelga, se hincha poco a poco, y fotos y más fotos... Pero sabía que sólo tenía un carrete y no era cosa de acabarlo antes de tiempo, todavía quedaba lo más espectacular y siempre podía ocurrir algún imprevisto [...]. Recuerdo que casi me sentí culpable por pensar y hasta decir que el Globo era muy delicado y que en cualquier momento podía ocurrir algún imprevisto [...]. Cuando ya casi estaba totalmente hinchado, surgió ante nuestros ojos una llamarada que tapaba buena parte del Globo, gritos, la gente retrocede espantada en el Campo, el Globo se inclina, las llamas crecen y parecen adueñarse de él, la masa humana inicia una carrera que presagiaba lo peor. El humo denso incendió mis más negros temores y pensé que el Globo ya estaba ardiendo y que aquello podía ser un auténtico horror con miles de personas desbocadas. Sin embargo, todos nos quedamos atónitos en un instante: ¡el Globo comenzó a subir y lo más increíble era que no iba ardiendo! El aplauso inmediato y unánime creo que debió ser el más profundo y sentido de la histora de este aerostato [...].

Betanzos rendeu unha homenaxe a Novoneyra Setembro de 2000. O Concello de Betanzos rendeu unha homenaxe ó poeta Uxío Novoneyra o pasado 12 de agosto. Nesta xornada procedeuse a descubrir unha placa na praza anexa ó Centro de saúde de Betanzos. Con este acto formal, ó que asistiu a viuva do escritor, Elba Rei, dábaselle o nome do literato lucense a este emprazamento betanceiro. Os actos trasladáronse despois ó Museo das Mariñas, onde tivo lugar un recital que estivo presentado polo escritor betanceiro Xulio Cuns. Neste acto de exaltación poética participaron os poetas Manuel María, Neira Vilas e Bernardino De esq. a dta.: Manuel Lagares, Manuel María, Elba Rei, Neira Vilas, Graña. Bernardino Graña e Xulio Cuns / SOBRINO Nas súas intervencións tiveron tempo para eloxiar e lembrar a figura do "poeta do Courel", participante xunto con eles nun recital celebrado no mesmo lugar dous anos antes [...].

Setembro 1999. A Asociación de Amigos dos Ríos de Betanzos (Arbe) realizou unha campaña para tratar de que os romeiros que acudiran ás dúas xiras ós Caneiros respetasen o río e o seu entorno e non tirasen lixo ás augas, colocando varias pancartas na Ponte Vella con lemas como "Otros me ensucian tú no lo hagas" ou "Vive la fiesta, cuida el río". Nos días seguintes a cada unha das xiras, un grupo formado por varios voluntarios e membros da Asociación realizaron unha limpeza do río recollendo un total de 36 bolsas de lixo [...] cheas de plásticos, vasos, botellas,... A Asociación Arbe quere agradecer ó grupo de voluntarios, a meirande parte deles da zona da Ribeira, a colaboración prestada nas tarefas de limpeza do río e quere asemade chamar a atención ós cidadáns sobre a necesidade de coidar e respetar o entorno natural [...].

A Fundación Comarcal prepara o Plan de Desenvolvemento da comarca Setembro 2001. A Fundación Comarcal de Betanzos está a ultimar os detalles para a redacción do Plan de Desenvolvemento da Comarca, no que se recollen as necesidades e propostas dos diferentes sectores de cara a solicitar as axudas económicas incluidas no Plan Leader Plus. Esta iniciativa comunitaria de desenvolvemento rural supón axudas de ata dous mil millóns de pesetas nas que se inclúe financiación pública e privada [...]. O xerente da Fundación Comarcal, Antonio Abella, explicou que durante o mes de setembro continuarán as roldas para constituir as diferentes mesas sectoriais que se incorporarán ó programa e que inclúen a representantes de toda a comarca [...]. Previamente foron constituidas as mesas de asociacións, comunidades e propietarios de montes, a do sector de transformación da madeira, a asociación de hostelería, sector de turismo rural e empresas turísticas e asociacións de empresarios, comerciantes e pequenos productores. Nesta última xuntanza [...] resultou elexida Mercedes Rosende, a presidenta de Acebe, como representante da mesa, de xeito que pasará a formar parte do Padroado, órgano decisor da Fundación [...].

COMARCA

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

1 9 Bc

C U RT I S

O Concello destina 132.000 euros á ampliación do campo de fútbol "Lucas Vázquez"

Comezan as obras para dotar de fibra óptica o núcleo urbán de Curtis

REDACCIÓN / Curtis REDACCIÓN / Curtis

A finais de agosto comezaron no centro urbán de Curtis as obras para dotar esta zona de fibra óptica coa finalidade de mellorar as telecomunicacións, o ancho de banda e a velocidade de transmisión de datos en Internet. O Concello iniciou tamén as xestións para que a rede de fibra óptica poida chegar nun breve prazo de tempo ao núcleo urbán de Teixeiro. A instalación da rede xa é unha realidade na primeira fase

Os traballadores iniciaron xa a instalación da rede en Curtis do Polígono Industrial de Teixeiro e a segunda fase contará co servizo en canto rematen as obras de ampliación e urbanización que se están executando. A actuación está cofinanciada pola Xunta de Galicia a través do Plan de Banda Larga Ultrarrápida para parques empresariais.

O campo de fútbol "Lucas Vázquez" situado en Bodeus, Curtis, mellorará as súas instalacións coa construción de gradas, cafetería e unha zona cuberta. As obras xa están a d x u d i c a d a s e s u p o rá n u n investimento de 132.000 euros. Os traballos estarán rematados antes de final de ano, segundo as previsións, e a área cuberta terá capacidade para acoller a 180 persoas, 140 sentadas nas gradas. Tamén se mellorará a iluminación do campo para o que se investirán 57.000 euros.

O "Día da Bici" contou coa participación dun cento de persoas

Augas de Galicia investirá 1,7 millóns de euros na mellora do abastecemento en Teixeiro REDACCIÓN / Curtis Augas de Galicia executará unha nova captación de auga e mellorará a Estación de Tratamento de Auga Potable (ETAP) en Teixeiro, obras nas que investirá 1,7 millóns de euros. Con esta actuación mellorarase o abastecemento do núcleo de Teixeiro e do Polígono Industrial. "Este investimento beneficiará tanto aos veciños e veciñas de Teixeiro como á área

industrial, máxime cando Sepes finalizará este mesmo ano a segunda e última fase de urbanización do polígono", explicou o Alcalde, Javier Caínzos, quen subliñou que "o asentamento de novas empresas de grandes dimensións fai que esta actuación sexa obrigada". A previsión é que as obras de mellora se adxudiquen a finais deste ano e os traballos poderían comezar no primeiro trimestre de 2019.

Curtis inviste 741.000 euros do superávit en diversas melloras no municipio

REDACCIÓN / Curtis REDACCIÓN / Curtis O "Día da Bici" organizado polo Concello de Curtis congregou este ano a un cento de participantes de diferentes idades. Os ciclistas saíron das localidades de Curtis e de Teixeiro e xuntáronse en Xabriño. Durante a xornada sorteáronse varios agasallos, entre eles unha bicicleta de montaña.

Imaxe de grupo dos participantes no Día da Bici

O Concello de Curtis aprobou en Pleno, cos votos favorables do Partido Popular, o investimento de 741.000 euros en varias actuacións sostibles de mellora viaria, lumínica, deportiva e cultural. Estas obras estaban incluídas no orzamento deste ano pero poderán realizarse xa que o Goberno Local pechou as contas de 2017 cun remanente

de 2,8 millóns de euros e con superávit. As obras permitirán mellorar as vías municipais que se atopan en peor estado, mellorar as instalacións municipais para que poidan ser utilizadas por un maior número de usuarios, impulsar o número de usuarios da biblioteca con novas dotacións e conseguir un aforro enerxético dun 30% e un aforro do seu custe de máis do 55%.

20 B c

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

COMARCA

Novembro 1992 · 2017

P A D ER N E

B E RGONDO

Paderne clausura as aulas de conciliación do verán

Bergondo estudia crear unha unidade de memoria

REDACCIÓN / Paderne O alcalde de Paderne, César Longo, despediu ás familias que se acolleron ao programa de aulas de conciliación que estivo en funcionamento durante o periodo de verán na Casa do Concello. Nesta ocasión participaron 24 familias e un total de 28 menores de entre 3 e 12 anos de idade entre os días 1 de xullo e 31 de agosto, con actividades

O prazo de inscrición está aberto ata o 21 de setembro para analizar a demanda existente REDACCIÓN / Bergondo

O alcalde, César Longo, asistiu á clausura das aulas de conciliación programadas en horario de 8.30 a 14.30 horas. Na xornada de clausura, celebrada o pasado 31 de agosto, os nenos e nenas participantes no

programa puideron desfrutar dunha animación que correu a cargo da Compañía Duende Sico, dentro do programa Ler Conta Moito.

Protección Civil de Paderne eliminou 123 niños de velutinas dende xullo do ano pasado

Unha vintena de alumnos formaranse no obradoiro de emprendemento xuvenil

ción ao vecindario sobre trampas atraíntes e sistemas de control da praga.

U n h a v i n te n a d e m ozo s e mozas poderán formarse a través do obradoiro de emprego "Emprendemento Xuvenil" que acaba de ser concedido aos concellos de Abegondo, Betanzos, Carral, Coirós e Paderne. As persoas participantes poderán obter o certificado de profesionalidade nas especialidades de Promoción turística local e información ao visitante e Instalación e mantemento de xardíns e zonas verdes. Para poder beneficiarse desta iniciativa de formación as persoas solicitantes deberán ser mozos e mozas inscritos no ficheiro do Sistema Nacional de Garantía Xuvenil no ámbito da Comunidade autónoma de Galicia.

REDACCIÓN / Paderne A agrupación de Protección Civil de Paderne, co apoio dun apicultor do municipio, retiraron un total de 123 niños de vespa velutina dende xullo do pasado ano. Ademais, contaron coa colaboración dunha empresa de pirotecnia que acode a aplicar explosivos nos niños que así o permiten. Tal e como explicou o alcalde, César Longo "destruíronse todos os niños notificados polos veciños, intentando así mater controlada a especie e protexer ás persoas", dixo. Ademais, conscientes do problema e desbordados pola cantidade de niños detectados realizouse unha campaña de informa-

Remolque para emerxencias Por outro lado, o Concello de Paderne acaba de solicitar á Vicepresidencia e Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza, a concesión dun remolque para a atención a emerxencias para a agrupación de persoal voluntario de protección civil do Concello de Paderne. A solicitude realizouse no marco do programa operativo FederGalicia 2014-2020, cofinanciado polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional.

REDACCIÓN / Paderne

C OIRÓS

Quintela agradeceu o labor dos voluntarios do terceiro campo de traballo de Coirós REDACCIÓN / Coirós O alcalde de Coirós, Francisco Quintela, visitou aos participantes do campo de traballo de Coirós para agradecerlles a labor que están a desenvolver para mellorar a calidade ambiental do lugar de Chelo, na beira do río Mandeo. O grupo de rapaces e rapazas que participan no campo de traballo están a realizar tarefas de eliminación de flora invasora, fundamentalmente crocosmia, unha flor sudafricana utilizada en xardinería, e a tradescantia, unha planta tapizante

O alcalde, Francisco Quintela, co grupo de voluntarios e voluntarias orixinaria de Sudamérica. Estas especies están a proliferar neste e noutros lugares, desprazando á vexetación autóctona o que supón un perxuizo para o ecosistema do río. Este é o terceiro ano que o Concello de Coirós organiza un

c a m p o d e t ra b a l l o d e s t a s características en colaboración coa Xunta de Galicia. Nesta edición participan un total de nove rapaces e rapazas procedentes de lugares como Sevilla, País Vasco e Valencia, entre outros.

Os Servizos Sociais de Bergondo analizan a implantación dunha unidade de memoria no municipio dirixida a persoas con deterioro cognitivo leve ou demencia en estado inicial. O prazo de inscrición está aberto ata o día 21 setembro para aquelas persoas que poidan estar interesadas coa intención de testar a demanda existente. A unidade estaría xestionada por persoal especializado da Asociación de familiares de enfermos de Alzheimer da Coruña (Afaco). O obxectivo desta unidade é o de mellorar a calidade de vida das persoas enfermas e da súa familia,

a través da promoción da súa autonomía, o mantemento das capacidades físico-cognitivas o maior tempo posible e a interacción social co seu entorno. Contará con talleres de estimulación cognitiva, de estimulación de actividades da vida diaria, de psicomotricidade, musicoterapia e expresión corporal, laborterapia, ludoterapia e intervención psicoafectiva. A participación nesta iniciativa é gratuíta e as inscricións poden realizarse no centro municipal de Servizos Sociais do Concello de Bergondo. Tamén poden chamar ao teléfono 981791252 (extensión 3) ou enviar un correo electrónico a marisa.vazquez@bergondo.gal.

O Concello contará cun Plan Arqueolóxico para catalogar e protexer o seu patrimonio Un equipo de expertos ocuparase dos traballos que terán unha duración prevista de catro meses REDACCIÓN / Bergondo O Concello de Bergondo contará cun Plan Arqueolóxico co que se pretende identificar os bens existentes no municipio, catalogalos e definir unha folla de ruta para a súa posta en valor e conservación. As conclusións dos traballos que se realizarán ao abeiro deste programa incluiranse no Plan Xeral de Ordeación Municipal. A intención do Goberno Local é dispoñer dunha evaluación dos principais recursos arqueolóxicos con que conta o municipio para o que se realizará unha valoración patrimonial na que se teña en conta a conservación dos diferentes elementos. Outra das informacións que se procurará recopilar é a situación urbanística dos terreos nos que se inscriben os xacementos, as súas características paisaxísticas e a súa ubicación ou visibilidade.

Catro meses de traballo Un grupo de profesionais expertos será o encargado de realizar o traballo de campo no que se enumerarán e clasificarán os xacementos existentes,

recopilarase a información obtida e catalogarase o patrimonio arqueolóxico localizado. O equipo redactor terá que elaborar tamén un plan de acción dende unha perspectiva patrimonial e urbanística. Realizarase unha identificación dos recursos de máis interese e o obxectivo final será a conservación. Os traballos de execución do Plan Arqueolóxico munipal estímase que terán unha duración duns catro meses, entre o traballo de campo, a fase de documentación e a redacción das propostas encamiñadas á mellora da protección do patrimonio. As conclusións finais do plan, así como as propostas e medidas que se formulen, poñeranse en común cos veciños e veciñas do municipio coa finalidade de chegar a consensos e introducir as modificacións que sexan precisas antes da redacción final e da súa posterior inclusión no PXOM. Ata o momento tense coñecemento de que Bergondo conta castros localizados en lugares como Reboredo, Bergondiño, Lubre, Armuño, Montecelo, Carrio, Vixoi, Aldea de Arriba (Santa Marta) ou Monte da Fame (Guísamo).

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

21 Bc

2 2 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

COMARCA

Novembro 1992 · 2017

O ZA CESURAS

C OMARC A

Pilar Caramés Cancelo celebrou o seu centenario rodeada da súa familia

La Asociación de madereros de Betanzos programa una excursión en septiembre

REDACCIÓN / Oza-Cesuras Pilar Caramés Cancelo, veciña de Oza-Cesuras, celebrou o pasado 2 de setembro o seu centenario nunha festa na que reuniu a boa parte da súa familia. En total xuntáronse 45 persoas nun coñecido restaurante do municipio de Coirós para acompañar a Pilar nesta celebración. O Alcalde de Oza-Cesuras, Pablo González Cacheiro, tamén se achegou ao restaurante no que

REDACCIÓN / Comarca

Pilar Caramés Cancelo celebrou o seu centenario acompañada dos seus familiares festexaron o aniversario para felicitar a Pilar Caramés en nome do Concello. P i l a r n a ce u n o l u g a r d e A Regueira, no concello de Oza dos Ríos, o 1 de setembro de 1918.

Casou con Jesús Giao Vázquez, orixinario de Mesía. O matrimonio quedou a vivir en A Regueira e tiveron cinco fillos, dez netos, once bisnetos e un tataraneto, e outro que está a punto de nacer.

Pilar vive actualmente en Carraceda, no concello de Oza-Cesuras, goza de moi boa saúde e tal e como relataron as súas fillas, adicou toda a súa vida ao coidado da familia e ao traballo no campo.

A B EG O N DO

Os Regueiro de Meangos e da comarca reúnense nunha xuntanza familiar REDACCIÓN / Abegondo A familia Regueiro de Meangos celebrou o pasado 15 de xullo a súa primeira xuntanza familiar na que se reuniron sesenta persoas procedentes de diferentes lugares da comarca. Viñeron dende Paderne de Cesuras, dende Oza dos Ríos, A Coruña, Cambre e doutras localidades. Tomás Regueiro e Manolita Regueiro foron os encargados de organizar este primeiro encontro familiar no que se reuniron tres xeracións. Algúns dos asistentes malia compartir apelido e lazos familiares non se coñecían entre eles. O éxito deste encontro, que se celebrou nun restaurante de

Imaxe de grupo da familia Regueiro que se reuniu nunha xuntanza familiar o pasado 15 de xullo Guísamo, fixo que xa se emprazasen para o vindeiro ano. Tomás Regueiro, un dos organizadores da xuntanza e que fora alcalde de Abegondo entre os anos 1992 e 1995, explicou que hai uns quince anos que uns

primos seus quixeran organizar unha celebración similar mais foi pasando o tempo e non chegara a materializarse. Agora, síntese feliz de ter reunido a boa parte da familia Regueiro nesta celebración: "acabo de cumplir os

75 anos e estou moi contento de ter axudado a organizar esta xuntanza. Nunca pensei poder chegar a esta idade despois duns problemas de saúde e esta é unha boa maneira de celebralo", dixo.

La Asociación de madereros de Betanzos, Promabe, tiene previsto celebrar en este mes de septiembre una excursión para sus socios al igual que viene realizando en los últimos años. En esta ocasión el recorrido será por la costa norte de Galicia. Esta es una de las actividades que con regularidad organiza la entidad y que se suma a las prestaciones que aporta a sus socios y socias en materia formativa y otros servicios. La asociación recuerda a sus asociados que se acerca la época de plantación y ofrecen a sus socios planta de eucalipto, pino o castaño a un precio más asequible. Además, disponen de equipos de corta y desbroce de montes que también realizan plantaciones para los propietarios que así lo soliciten. Otro de los servicios que presta Promabe está relacionado con la compra y venta tanto de madera, para lo que tienen precios actualizados desde el mes de mayo con una subida con respecto al año pasado, como de fincas y montes, para lo que disponen de una amplia base de datos. La asociación tiene su sede en el edificio de la Pescadería donde atienden a las personas interesadas. Además, pueden obtener información en los teléfonos 981771658 ó 603677503, a través de su página web: www.promabe. com o por correo electrónico en: oficina@promabe.com.

DEPORTES

Novembro 1992 · 2017

T IRO CON ARCO

A Asociación de Tiro con Arco Adarve inicia as clases en Betanzos o día 2 de outubro

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

23 Bc

F ÚTB OL

O Betanzos CF estrea a categoría con vitoria

REDACCIÓN/ Deportes REDACCIÓN/ Deportes A Asociación Deportiva de Tiro Con Arco "Adarve" impartirá a partir do 2 de outubro un novo curso desta disciplina no pavillón polideportivo do IES As Mariñas de Betanzos. As clases serán os martes en horario de 18.00 a 21.00 horas e poderán apuntarse rapaces e rapazas a partir dos seis anos e tamén adultos sen limite de edade. Para inscribirse nas clases ou obter máis información sobre esta actividade, na que colabora o Concello de Betanzos, poden chamar ao teléfono 981670319 ou enviar un correo e l e c t ró n i c o a o e n d e re z o : arcoadarve@hotmail.com Tamén poden informarse a través da páxina web da asociación: www.arcoadarve.es. Os asistentes ás clases poderán ademais participar en diferentes competicións especiais para escolas ao longo do ano.

Non podía empezar mellor a temporada para o Betanzos CF. Desprazamento ate Ortigueira e vitoria solvente por tres goles a un. Nun encontro no que os betanceiros dispuxeron de numerosas ocasións xa desde os primeiros compases o que permitiu que xa no minuto 36 da primeira metade Aarón, de penalti cometido sobre el mesmo, Álvaro, tras centro de Andrés Otero e Martín Da Lama, nun rexeite á saída dun saque de esquina, o Betanzos CF dispuxese dunha cómoda renda de tres goles. Á volta do descanso o equipo saíu máis relaxado e, aínda que gozou de ocasións, sería o Ortigueira o que marcaría o gol da honra. Con este resultado favorable o equipo que adestra Miguel Pena arrinca a andaina na Primeira Autonómica grupo 1º A CoruñaFerrol na que o obxectivo é acadar os postos de ascenso. Cun

bloque equilibrado que combina xogadores experimentados en categorías superiores con futbolistas xóvenes con fame de fútbol. Toca o turno de pasar a reválida na casa ante unha afición expectante por ver a evolución deste equipo. Algúns detalles poideron verse xa nos trofeos disputados con motivo das festas patronais ante rivais de categoría moi superior coma o Pontevedra CF ou o Rácing Villalbés, e nos que o equipo competiu sen complexos perdendo ante o primeiro por 3-0 e contra o segundo na tanda de penaltis tras rematar o tempo regulamentario con empate sen goles.

Categorías base A primeira semana de setembro servirá tamén para dar o pistoletazo de saída as categorías base. O s b i b e ró n s , p re b e n xa m í n s , benxamíns e alevíns incorporáronse aos adestramentos o pasado 4 de setembro.

A presidenta do Pontevedra CF, Lupe Murillo, e o presidente do Betanzos CF, Antonio Fernández, entregan o trofeo de campión do Torneo San Roque ao capitán do Pontevedra CF Xa comenzou a competición para cadetes, e o infantil e o xuvenil debutarán na primeira fin de semana de setembro nas súas respectivas categorías. Nestes intres son 19 os equipos inscritos en categorías oficiais desde biberón a modesto, estando pendente de conformar un equipo feminino de idades entre os 6 e os 11 anos para competir nunha nova competición que está a deseñar a Real Federación Galega de Fútbol. Para obter máis información sobre a dispoñibilidade de prazas e os horarios de adestramentos poderán pasar polas oficinas do

clube no Carregal en horario de tarde ou ben chamar ao teléfono 665848460 (Diego).

Calendario setembro 9 de setembro. 17.00h O Carregal: Betanzos CF - Victoria CF 16 de setembro: SDC G alicia Mugardos Betanzos CF 23 de setembro: Betanzos CF - Orillamar SD 30 de setembro: SD O Val - Betanzos CF

Primeiro EDUCAMOS, despois vén todo o demais, pero sempre desfrutando, dende 1981

COMEZAN OS CURSOS DE

TAEKWONDO DO CLUBE KWON BETANZOS 37 ANOS DE TAEKWONDO EN BETANZOS

A PARTIR DOS 3 ANOS, E SEN LÍMITE DE IDADE!!

Aprende acrobacias coa nova modalidade de FREESTYLE!! Vén a probar GRATIS esta arte marcial e todas as súas modalidades e únete a esta gran familia de máis de 150 taekwondistas. Grupos de iniciación, perfeccionamento e competición (contamos con medallistas nacionais nas categorías cadete, xunior, sub21 e universitaria, e con campións galegos dende categoría infantil ata senior).

INFÓRMATE EN PINTOR SEIJO RUBIO 1, BAIXO, OU NO 600311288

24 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

DEPORTES

Novembro 1992 · 2017

X ADREZ

F ÚT B O L SALA

O Candil, gañador do Torneo San Roque, posa co trofeo

A alcaldesa, María Barral, o concelleiro de Deportes, Andrés Hermida e o Presidente do Clube Xadrez Betanzos, Julián del Río, cos premiados no Torneo San Roque de Xadrez

O Candil revalida o título Novo éxito de participación no Torneo San Roque de Xadrez do Torneo San Roque REDACCIÓN/ Deportes REDACCIÓN/ Deportes dobre penalti foi detido polo porteiro rival. A lotería dos penaltis Rematou unha nova fixo campión ao Candil edición do torneo de despois de que Mejuto verán por excelencia no transformase o decisivo. fútbol sala. O pavillón Gran e intenso ambienmunicipal betanceiro viu te na grada e punto final como nesta edición o a esta edición coa vista vixente campión, Bar O posta no 2019 que deterCandil, revalidaba o títu- minará se a hexemonía lo. do conxunto da Cañota Nesta ocasión nunha segue vixente. final moi reñida contra A8 Mondoñedo que forzou a tanda de penaltis despois de empatar nos últimos segundos o gol Polo que respecta á de vantaxe do Candil. Mesmo estivo a piques o competición federada os Candil de rematar a final equipos sénior, xuvenil, fa l t a n d o 5 s e g u n d o s infantil e alevín, que milipero o lanzamento de tan en Preferente Galicia,

Competición Federada

División de Honra e Liga Galega respectivamente, co m ez a rá n n a f i n d e semana do 15 de setembro as respectivas ligas coa intención de conservar a categoría e mesmo mellorar as posicións da pasada tempada.

Calendario setembro 15 de setembro: Troula FS - Noia FS Portus Apostoli "B 22 de setembro: Lugo FS - Troula FS 29 de setembro: Troula FS - CD Lugo Sala 7 de outubro: Jogafán Ordes - Troula FS

O XII Torneo de Xadrez San Roque volveu rexistrar unha alta participación de xogadores e xogadoras procedentes de diferentes lugares de Galicia e, un ano máis, asistiron representantes dun clube de xadrez de Ponferrada. En total foron 84 os xadrecistas que se deron cita no Edificio do Matadoiro o pasado 9 de agosto. O campión absoluto do torneo foi o Gran Maestro David Lariño, que levou trofeo e 100 euros. O gañador en categoría sub-12 foi Heriberto Rubial. Os oito primeiros clasificados da xeral levaron premios en metálico e tamén houbo un premio para o mellor cla-

sificado local que nesta ocasión foi para Manuel Muñoz. O mellor clasificado do Clube Xadrez Betanzos en categoría sub-12 foi Miguel Castro. Á entrega de premios acudiron a alcaldesa de Betanzos, María Barral, e o concelleiro de Deportes, Andrés Hermida. O torneo estivo organizado polo Clube Xadrez Betanzos e patrocinado por Lugami Artes Gráficas. Tamén contou coa colaboración do Concello de Betanzos e de Supermercado Froiz.

Comezo das clases e torneo social O Clube Xadrez Betanzos comezará as clases o vindei-

ro venres 5 de outubro no seu local situado na planta alta do edificio da Pescadería. As clases serán todos os venres en horario de 17.00 a 18.00 horas para o nivel de iniciación e de 18.00 a 19.00 horas para perfeccionamento. As persoas interesadas en inscribirse nas escolas do clube poden chamar ao teléfono 656231787 ou pasar polo local. Por outro lado, o vindeiro 14 de setembro comezará o "torneo social" que disputan os xogadores do clube que participarán na Liga Galega como un xeito de preparar a súa participación na competición autonómica. As partidas serán na sede da entidade os venres ás 19.00 horas.

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

25 B c

2 6 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

COLABORACIÓNS - OPINIÓN

Novembro 1992 · 2017

Cousas do tempo [PEPE DOPICO] A maior parte dos mortais, debido a certas circunstancias e acontecementos imos marcando sucesos no tempo. Xa sexan experimentados persoalmente ou feitos acontecidos ou non pola sociedade ou natureza. Así é que co devir do tempo imos lembrándoos. De aí que un grupiño da mesma profesión, un día do mes de xullo, puxéronse dacordo e decidiron iniciar naquel Ano Santo Compostelano unha peregrinaxe a Santiago polo Camiño Inglés. Na actualidade, para conmemorar este feito, os mesmos integrantes do grupo decidimos celebrar ese 25 aniversario recorrendo -hoxe en auto- o mesmo traxecto lembrando aquel feito. Sacamos fotografías no mesmo lugar, tomadas 25 anos despois unha da outra.

Oímos a misa vespertina na mesma catedral repleta de fieis, para dar as gracias. Nesta ocasión non funcionaba o botafumeiro. Non nos foi posible contemplar ó profeta Daniel, nin á raíña Esther no Pórtico da Gloria. Coa fila longa de peregrinos era imposible acceder unha vez restaurado. O que si visitamos, entre outros monumentos, algunhas das estancias do grandioso edificio onde foi bautizada a nosa grande Rosalía de Castro. Xa pasaron anos diso, coas súas cousas e aconteceres. Acompañamos a este texto un referente daquel evento que, posiblemente, nos faga sorrir, polo sinxelo e real das súas vivencias. Efectivamente, aí queda sen sacar, nin meter ou poñer algunha letra, tal cual.

oxe é un día como outro do mes de xullo. Son as 7 da mañá. Un grupiño de mestres puxémonos dacordo para facer a peregrinaxe a Compostela, a pé, pola ruta dos ingleses dende Betanzos. A min avisáronme a víspera. Non tiña ganas: unha camiñata tan longa... pero, síntome comprometido cos meus compañeiros. Estou pouco animado para facer a aventura cun tempo tan caluroso... Levanteime co tempo xustiño. Non levo nada para o camiño, só o posto, sen mochila nin bolsa. Abrín a Biblia ó que saíra, e lin un par de versículos onde se decía: "...elevaba as mans para bendicir e o pobo adoraba o altísimo...". Baixo á rúa en espera dos compañeiros e ás 7.07 da mañá xa veñen baixando pola costa. Ó lonxe distínguense catro, que máis adiante penso describilos aínda que sexa brevemente. Saudámonos e de seguida atravesamos o Mendo polas Cascas, e Coto arriba pasamos moi animados por Xanrozo, Limiñón, Cos, Presedo... debemos ser xente de ben, que ata un can nos quere acompañar. Son as 10 da mañá deste martes 13 de xullo e camiñamos á altura de Vilacoba. Saudamos á xente coa que atopamos, e falamos cos que están á nosa beira. Deixamos a estrada e por pistas, entre montes cheos de fieitos, cando son as dez e cuarto, pasamos por Beche, lindando co concello de Carral. Imos conversando, mentres podemos camiñar agrupados, de temas diversos como son política, deportes, separacións matrimoniais, colexios, catecismos, familia... Neste intre, as once e dez, estamos chegando á altura das Travesas. Fai calor, moito sol. Ó mesmo tempo imos tomando conciencia da variedade da paisaxe do percorrido. Preto vense explotacións de gando vacún seleccionado, e granxas de coellos... Xa non son pistas forestais nin das trazadas por mor das concentracións parcelarias, senón camiños que antano foron usados e transitados por carros do país, tirados por vacas. Hoxe están cheos de silvas, toxos... pouco transitados. De aí que ás 11.23, nun destes camiños atopámonos cun letreiro moi fermoso indicando o camiño a Santiago. É moito de agradecer, xa que por esta zona, entre pinos, mulime, xestas... debido á falta precisamente de bos indicadores, perdímonos nunha encrucillada e logo tivemos que desandar un camiño que ficaba polos prados anegados de auga; claro: collimos á dereita cando en realidade era á esquerda o bo camiño, xa que logo tornaron a aparecer sinais que, aínda deficientes, confirmáronnolo. E así, cruzando algún regato, coas súas antenas e máis lonxe na mesma dirección as chemineas da térmica de Meirama, entramos sendo as 12.21 en Hospital de Bruma. Comentamos que nunca xamais ata agora fixeramos a fazaña de camiñar máis de cinco horas seguidas: todo un record e un éxito. Polos apeiros de labranza, nótase que os labregos se defenden... Eiquí repousamos un pouquiño ó pé dunha pequena capela cun minúsculo cemiterio cun adro sombreado e fresco. O reloxo marcaba a unha menos vinte minutos, e botábanse a ver os primeiros síntomas da camiñata. Como

Pepe Dopico, José García Barreiro, Xosé M. López Lodeiro, Manuel López Río e Celso J. López Felpeto na Praza do Obradoiro en sendas imaxes de 2018 e de 1993

aquí tiñan bo xamón pero non había fonda ou Coruña ás seis da mañá. Facemos o camiño a miúdo algo seprarados, casa de comidas, dirixímonos cara a vila máis próxima, aínda a uns cinco quilómetros. Por esta alonxados por mor das vexigas e algún problema zona continúan abrindo pistas. Saudamos e fala- cos pés que van un pouco cansos. Hai tempo mos cos veciños. Respetamos e somos afectuo- para ir pensando, meditando e filosofando... Cada sos. Cruce de Cabeza de Lobo cara Ardemil á pasiño que damos tan si somos crentes ou non, unha en punto e o sol está forte, a nosa sombra é imos acercándonos... Isto é parte integrante do "camiño", característica e esencial; como o espíricurta. Aparecen as primeiras distancias inter nós. Á unha e vinte chegamos á altura da igrexa e to que move ós pelegríns nesta perigrinaxe a parroquia de San Pedro de Ardemil; un pouco Santiago, que so se sinte na intimidade... e así, máis e ó final, por fin, entramos nun bar a pedir entre prados, maizais e trigais, vai a nosa ánima algo de xantar. Non sei que poideron ver en nós con ledicia por estes camiños rurais. O camiño lévanos por corredoiras, entre croios, que nos trataron a "corpo de rei". Contaréivolo: logo dun primeiro contacto, moi serviciais, a ortigas, fieitos, loureiros, o que se di de "cabras", taberneira, a filla e o fillo, trouxéronnos unhas col- pero sombrado por carballos, pinos e castiñeiros. chas para que descansáramos nun pequeno, Son as oito menos cinco. Pasamos pola parroquia sombreado, fresco e coidado xardín frente ó bar de Poulo. Continuamos falando coa xente, e por pero ó outro lado do camiño. Con moita amabili- ela sabemos que eiquí, en San Xulián de Poulo, dade servíronnos de beber, mentres nos prepara- estivo antes o concello de Ordes, posiblemente en tempos napoleóniban unhas tortillas, carretaban as mesas e sillas... (non sei se O espíritu que move ós pelegríns cos. En Pereira aínda hai corredoiras con terían carnet de hospedería..., superábano). Puxéronnos a nesta peregrinaxe a Santiago, só lama polas chuvias cáidas, e veñen a ser as mesa con solicitude. Xanta- se sinte na intimidade... dez menos cuarto mos. Descansamos. Fomos cando chegamos a xenerosos. Obsequiáronnos. A señora Tereixa, que así se chamaba, amosounos Baxoia de Oroso. A xente aconséllanos que deixeos seus coñecementos de xardinería. son as catro mos o camiño polo que nos faltarían seis quilóe vinte cando isto escribo e xa estamos planean- metros para chegar a Sigüeiro e que nos dirixamos ó Hostal Os Carballos, xa que se nos fai do como facer o resto do camiño. Os compoñentes desta peregrinaxe son: Xosé noite... Chegamos ó Hostal ás dez e cuarto e pedimos M. López Lodeiro, máis coñecido por Lodeiro. É profesor no colexio Virxe da Cela de Monfero. aloxamento. Acomodámonos. O final desta sinEstá casado e ten dúas nenas xemelgas: Lucía e gradura, sen dúbida, estivo a parte negativa: non Belén, ambas as dúas roibas e rebellas. Celso J. desfrutamos, como era de esperar, da "pousada". López Felpeto exerce no colexio Calasanz da É dicir, daquela convivencia e comunicación perCoruña; casado e con cinco fillos: Ánxela, Celso, soal coas súas vivencias... Tamén a falta das Lucía, Paldo e Miguel, estes derradeiros tamén mulleres como elemento integrador e confortanxemelgos. Manolo López Río, casado, exerce coa te... Descanso. Son as oito menos dez da mañá do día 14 de súa dona no Colexio de Betanzos, teñen dous fillos, Lucía e David. Aínda que estes tres mestres xullo, aniversario da Revolución Francesa, e Indulevan o apelido de López, non son parentes, rain continúa comandando no Tour de France, como tampouco os restantes do grupo. José Gar- cando abandonamos o hostal para percorrer os cía Barreiro, casado sen fillos, tamén imparte últimos quilómetros, con moita néboa pola estraensino en Monfero. Pepe Dopico Sueiro, casado e da xeral. Case non hai arcén e camiñamos en fila con dúas fillas, Margarita e Verónica, é o único india, tendo en conta e moito coidado cos coches que ten barca que leva por nome "Veromar", que circulaban a altas velocidades cos faros acendidos. Ás oito e cuarto pasamos a parroquia exerce e viaxa conxuntamente en Monfero. Son as seis da tarde e reemprendemos a mar- de Oroso. Cada un vai sumido cos seus pesnacha. Tres fóronse antes para remollar os pés nun mentos. A estrada case ben non permite outra regueiro que din hai máis adiante. Os outros com- alternativa, e ás nove menos dez facemos a entraplacemos a vontade da señora da tenda en amo- da en Sigüeiro e esperamos a alguén que ven un sarnos os inxertos que ela mesma fixo con pran- tanto rezagado... O sol tenta de abrirse paso entre a néboa de forma intermitente semellando tas e frutais distintas. Son as seis e cuarto, pasamos por Mamoas. un queixo. Deixamos o Tambre e cada un segue Acabamos de pasar e cruzar por un antigo cami- ensimismado cos seus pensamentos. Casas antiño de carro, baixo carballeiras, pero que hoxe só gas e outras sen rematar están postas á venda, quizáis pola crise económica ou porque á xente se pode andar a pé. Son as sete menos dez cando pasamos por non lle apetece vivir aillada. Dá pena, tanto esforBuscás, bonita vila e cunha fermosa igrexa adica- zo e sacrificio para logo... O sol pica con forza. Os da a San Paio. Dez minutos máis tarde por Vilari- coches abaneánnos ó pasaren perto de nós con ño alcanzamos a uns pelegríns que saíron antes grande velocidade en parte mitíganos a suor. Ahí temos ó noso Manoliño, o que é pai das que nós do bar onde xantamos, como unha hora antes. Charlamos con eles; son dous matrimonios dúas nenas xemelgas, camiñando con paso sinnos que os homes son marinos e que saíron da cronizado, un pouco ladeada a cabeza á dereita,

e movemento cadencioso do brazo, cos dedos recollidos en acompasado vai ven... co seu sorriso un tanto xiocondino. Este outro é Celso, o que ten cinco fillos, cun paso impertérrito, xa un pouco canso e prototipo da regularidade; manta ó lombo vai o home facendo o camiño... sempre en cabeza. Son as dez e pasamos por Agualada en Marantes. A marcha é a mesma: fóra da estrada, polo bordillo. Este é Pepe, como o novo Ulises; tamén sempre en cabeza; é unha marabilla... como camiña co apoio unicamente dun tercio do seu pé...! Trenqueando coma un campión vai facendo esta maratón. Pai dunha parella vai Manolo, co seu pasiño, mainiño... e tranquilo, ó seu airiño, arrivando o destino. Iste é o do pelo branco. O que non leva nada para o camiño... Unhas veces diante e outras atrás... Escomenzamos ás dez e cuarto a subir a pendente de Sionlla. Loce o sol con forza. E a xente... que pensará de nós, ou dos que son coma nós? Desos que andando van cara a Santiago de Compostela. Posiblemente... que para todo hai quen... sexa o que sexa. Son as once da mañá e superamos o polígono Industrial. Último tramo recto antes de chegar a Compostela. Xa podemos ollar a Catedral de Santiago! Son as once e cuarto ó rebasar o Cruceiro. Hai movemento na feira do gando. Estamos en Compostela, capital política e espiritual de Galicia. Apuramos o paso e arreglámonos para asistir á Misa do Peregrino ás doce da mañá, sen esperar á do serán por mor do horario do regreso. A igrexa toda chea de xente de todas as cidades... e procedencias distintas... Segue a cerimonia relixiosa e ó final funciona o Botafumeiro. É todo un espectáculo. Con todo, algo se bota en falta nesta historia: o emprego da lingua galega ó menos nalgunha parte da Liturxia. Sen dúbida ós peregríns encantarialles. Cumprimos... Pórtico da Gloria... lembranzas e tesouro para o futuro. Pousamos nas lousas da Praza do Obradoiro, recostados nos muros da basílica. Satisfeitos, pacíficos... Atrás quédanse as experiencias e sentimentos, que é moi difícil de expresar. Unicamente mediante metáforas... pero que nunca reflexarían adecuadamente as vivencias íntimas, espirituais,... faría falla unha mestura de misticidade e lírica e San Xoan da Cruz. O camiño pódese comparar tamén a unha especie de Exercicios Espirituais modernos, posto que a través e mediante del van aflorando os grandes temas e interrogantes que se plantexa a humanidade coa súa trascendencia. É a hora de xantar. As prazas e rúas de Compostela están cheas de xentes, de vestimentas e cores variadas... Fai moita calor. Deambúlase con tranquilidade e serenidade cara ás ben e abundantes tascas que cos seus mostrarios de produtos selectos das nosas rías invitan a sentarse en fraterna e animosa compaña, a degustar, beber e compartir as saudades desta peregrinaxe.

ESPECIALISTAS

Novembro 1992 · 2017

sA L U D Mª Luisa Pérez Iglesias · Óptica, Parafarmacia, Herboristería Selgas

Los ojos también

"vuelven al cole" Y de nuevo parece que al llegar septiembre la frase más oída es “vuelta al cole”…. aunque muchos hace tiempo ya que pasamos esa etapa, pero parece que al oírla también muchos pensamos “se acabó lo bueno” y otros respirarán aliviados y pensarán:”por fin”…. Sea como sea, lo cierto es que a mediados de septiembre ya casi todos estaremos de nuevo de vuelta a la vida “normal”.

Revisiones oculares antes de empezar el curso Antes de empezar el colegio, el instituto, la universidad, un ciclo…. es un buen momento para acudir a una revisión ocular, puesto que los ojos de nuestros estudiantes en mayor o menor medida se van a pasar unos cuantos meses sometidos a un sobre esfuerzo visual que además en muchas ocasiones se agudiza con el uso de diferentes dispositivos digitales de manera prácticamente inevitable. Cada vez más pronto, los nacidos en la era digital, hacen uso de diferentes dispositivos que emiten una radiación para la que seguramente nuestros ojos no están preparados, por ello es conveniente saber que en las ópticas hay lentes con y sin grad u a c i ó n q u e h a rá n q u e e l impacto de esta radiación sea

lo menos dañino posible. Al volver de vacaciones, en las primeras semanas del curso académico, son muchos los que empiezan a notar ligeros dolores de cabeza, mareos, falta de enfoque o simplemente se dan cuenta de que les cuesta ver cuando leen o cuando miran el encerado, pues bien, en todos los casos lo suyo es hacer una revisión ocular. Es bastante frecuente que en una revisión de rutina descubramos que la persona no ve tan bien como cree, por eso es tan importante acudir a consulta sobre todo en la etapa escolar, donde a veces tras un fracaso escolar lo que hay es un problema de visión sin detectar. Para realizar estas revisiones oculares tenemos varias posibilidades: José María Carnero López OFTALMÓLOGO

Programa “ollo cos ollos” Para poder acceder, los pacientes deben de solicitar en el médico de fa m i l i a /p e d i a t ra u n o s impresos determinados (interconsulta), que llevarán a las ópticas acreditadas, donde le harán una revisión ocular básica y gratuita. En caso de necesitar gafas también les recomendarán las más adecuadas según sus necesidades y, en caso de ser necesaria una visita al e s p e c i a l i st a , l o h a rá n constar en el informe a fin de que su médico les remita. La utilidad de este programa es grande puesto que a él acuden normalmente todos los pacientes que lo requieran a partir de los 6 años de edad. Mª Vanessa Vara Fernández PODÓLOGO

NRS: C-15-003877

NRS: C-15-001621

Corresponsable de la Unidad de Oftalmología Pediátrica y Estrabología del Complexo Hospitalario Universitario de A Coruña (CHUAC) Oftalmología general Cirugía de catarata sin ingreso Cirugía endoscópica vía lagrimal

Podología general helomas, hiperqueratosis, papilomas... Pie diabético Estudio informatizado de la pisada Ortonixia (Correctores ungueales)

C/ Pintor Seijo Rubio, Portal 4-6 escalera 6 1º B 15300 Betanzos · 981 77 49 26

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

Programa “Ver para aprender” La asociación Visión y vida a través de las ópticas adheridas a esta campaña, desar ro l l a u n a c a m p a ñ a denominada "Ver para aprender" que va enfocada a detectar problemas visuales en niños y adolescentes en etapa escolar (6-12 años), probablemente en cuanto empiecen las clases los niños llevarán a casa la información, puesto que esta campaña se hace también en colaboración con las escuelas, lo que deben de hacer los padres que se quieran beneficiar de esta campaña gratuita es pedir cita en la óptica para que les realicemos el test de screenig visual, que es un conjunto de pruebas para detectar si ve bien o no. Con los resultados de este screenig la asociación hace anualmente un interesante estudio al que se puede accedes en su página web.

27 Bc

Consulta privada También es cierto que muchas personas, por horarios de trabajo u otras cuestiones personales, no tienen fácil acudir a su médico para pedir la interconsulta y deciden acudir de forma privada a la revisión en la óptica o a la consulta privada del oftalmólogo.

Controles cada dos años Sea de una manera u otra, es recomendable hacer un control visual al menos cada dos años, lo cual no quiere decir que si usa gafas tenga que cambiarlas, pero sí tener la seguridad de que sus ojos no están en riesgo de padecer patologías tan temidas como por ejemplo el glaucoma. A parte de los escolares, también a partir de los 38-40 años acuden muchos pacientes aquejados de que no son capaces de enfocar para ver el móvil, el reloj, el periódico, el ordenador…. y se suelen ir bastante aliviados cuando les explicamos que lo que tienen es presbicia, que es debida a la edad y que con unas gafas o lentes de contacto correctoras se termina el problema.

2 8 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

ESPECIALISTAS

Novembro 1992 · 2017

SALUD Dra. Ana Sánchez Julián · Odontóloga de Atención Primaria del Sergas

C-15-001435

C/Doctor Fariña, 12 bajo 981 77 05 00 BETANZOS (A Coruña)

CIRUGÍA GENERAL Y DEL APARATO DIGESTIVO       

Cirugía de pared abdominal Cirugía Proctológica Cirugía de vesícula biliar por laparoscopia Patología de mama Patología digestiva Patología proctológica y de suelo pélvico Úlceras y heridas crónicas

La importancia de los

dientes de leche La dentición decídua, conocida como dentición de leche, es una dentición temporal formada por 20 piezas, diez superiores y diez inferiores. En la cronología de erupción de dientes temporales, el primer grupo de dientes que hace su erupción a los 6 meses son los centrales inferiores, seguidos de los centrales superiores, laterales superiores y, finalmente, laterales inferiores. Una vez que han hecho erupción los 8 incisivos hay un período de descanso en la erupción dental de 4-6 meses. El segundo grupo de dientes hace su erupción hacia los 16 meses los primeros molares y a los 20 meses los caninos. El período de erupción es de 6 meses y le sigue también un período de reposo de 4-6 meses. El tercer grupo de dientes que hace su erupción son los cuatro segundos molares, que tardan en salir unos 4 meses. La dentición temporal completa se alcanza a los 30 meses. El diente de leche es más pequeño y con un color más claro que los definitivos.

FunciOn de los dientes de leche Muchas veces los padres desconocen la importancia de tener una dentición temporal sana y su relevancia en el futuro desarrollo eruptivo de los dientes permanentes y la oclusión. Se tiene la idea equivocada de extraer o dejar sin obturar los dientes de leche cariados, pues piensan que "total se van a caer..." Pero su función es mucho más importante de lo que nos imaginamos. - Mantienen el espacio a los dientes permanentes. Una pérdida prematura, por caries o traumatismo, puede producir un desplazamiento de los dientes vecinos, con lo que tendremos un problema, por falta de espacio, cuando haga erupción el definitivo. La existencia de dientes de leche con caries aumenta la posibilidad de que se formen caries en los definitivos. - Las raíces de los dientes de leche son reabsorvidas por los definitivos y este proceso les ayuda a su mineralización. - La falta de dientes de leche no permite al niño pronunciar correctamente, dificulta la masticación, la digestión y afecta en el crecimiento craneofacial del niño. - La importancia en la estética de los dientes: color, colocación, forma... influye en la autoestima del niño. La higiene bucal es SALUD, por lo que debemos de intentar crear hábitos adecuados en los niños, que mantendrán toda su vida, y serán muy beneficiosos para ellos.

¿Cuándo comenzar con el cepillado de los dientes? Tan pronto aparezca el primer diente. ¿Como? - Cepillado, por lo menos dos veces al día, y repaso por un adulto. No olvidar cepillado de la lengua y usar cepillos, pasta (a partir de tres años) y colutorios de flúor (a partir de 6 años) especiales para uso pediátrico. - Ojo con el abuso de bebidas azucaradas, pasteles, chuches... Eso sí, aumentar el consumo de frutas y verduras. - No picotear entre horas, porque sino la boca no permanecerá limpia a lo largo del día. - Revisiones cada seis meses con su odontólogo y tratamientos preventivos como la realización de sellados en las muelas definitivas.

ESPECIALISTAS

Novembro 1992 · 2017

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

29 B c

CLINICA DENTAL Mª. del Pilar Viqueira Amor

MA S C O TA S Mar Outerelo Salorio · CocoDiseño - www.cocodiseno.es

Médico Estomatólogo - Dentista Coleg. nº 372

C/Dr. José Fariña, 2 - 2º B - Telf. 981 77 31 08 · BETANZOS

Hola, soy Garfield, el peludo más viejo de la familia de CocoDiseño. Hoy he decidido hablaros de nuestras enfermedades. Estas son algunas de las enfermedades más comunes que puedes encontrarte en un gato doméstico que no salga a la calle. Si observas en tu gato estos síntomas u otros diferentes, no dudes en acudir a tu veterinario. Para procurar que tengamos una buena salud, también es importante que tengamos una buena alimentación, una buena higiene personal y de nuestra cama y, sobre todo, que no estemos expuestos a cambios bruscos de temperatura. 1.- ALERGIA. Al igual que las personas la padecemos estacionalmente y sus síntomas pueden ser: ·respiratorios: estornudos, tos, mucosidades y dificultades respiratorias. ·cutáneos: picor intenso y persistente, lagrimeo de ojos. Si piensas que tu gato puede estar padeciendo una alergia primero se debe descubrir qué es lo que le ocasiona este trastorno para eliminarlo. 2.- BRONCONEUMONÍA. Consiste en una inflamación de los bronquios y los alvéolos pulmonares. Se produce por la infección de un virus, haciendo que tengamos los ojos llorosos, mucosidad abundante, tos e incluso úlceras en la boca. 3.- GRIPE. Sabrás rápido si nos afecta porque me lagrimearán los ojos, tendré tos y estornudos, congestión nasal y mucha mucosidad densa. Y, por supuesto, debéis de saber que, aunque estemos vacunados, nos podemos resfriar como os pasa a vosotros los humanos. Si crees que tu gato

se ha resfriado llévale al veterinario para que le trate con antibióticos. 4.- CONJUNTIVITIS. Si observas que tu gato lagrimea mucho, tiene legañas o los párpados diferentes, posiblemente esté padeciendo una conjuntivitis. 5.- CATARATAS. Pueden ser congénitas o adquiridas, pero sea cuál sea la causa, observarás rápido si tu gato las padece porque verás en el ojo como el interior de la pupila es de color blanco. 6.- PROBLEMAS GASTROINTESTINALES. Normalmente son los gatos más pequeños los que pueden padecer problemas de este tipo. Pueden aparecer a causa de un virus, parásitos, infección bacteriana o porque tu gato ha ingerido alimentos en mal estado. Los síntomas que presentaríamos serían vómitos, diarreas, dolor abdominal, pérdida de apetito, debilidad o apatía. Si ves que tu gato tiene estos síntomas acude a tu veterinario urgentemente porque se puede deshidratar rápido y peligrar su vida. 7.- OTITIS. Se trata de un proceso donde se inflama el conducto auditivo y es muy doloroso. Puede tener consecuencias muy graves como la perforación del tímpano. Se puede producir a causa de la presencia de parásitos como ácaros, hongos o bacterias. Si observas que tu gato tiene una secreción marrón por las orejas llévalo inmediatamente al veterinario. 8.- OTITIS EXTERNA. Es una inflamación del conducto auditivo externo del gato. Es una enfermedad que se presenta con más

RAMON SANTOS ROMERO FISIOTERAPEUTA RECUPERACION FUNCIONAL - AFECCIONES DE COLUMNA - LESIONES DEPORTIVAS C/ROLLO, 30-1º D - TELEFONO 981 770829 - BETANZOS

CLINICA DENTAL

Dr. Enrique Núñez Núñez MEDICO ESTOMATOLOGO

Pza. Hnos. García Naveira, 7-2º - Telf. 981 774281-BETANZOS Telf. 981 673008 - SAN TIRSO - Abegondo

frecuencia en gatos de entre 1 y 2 años, y en gatos que suelen estar al aire libre. 9.- ALOPECIA FELINA es el término médico para definir la pérdida excesiva de pelo. 10.- ARTROSIS. Un mal común que padecemos los gatos mayores que muy a menudo pasa desapercibida. 11.- LEUCEMIA FELINA. Es una enfermedad viral provocada por un retrovirus que nos afecta a los gatos. Esta enfermedad puede prevenirse mediante vacunas. Y es importante hacerlo, pues una vez contraída ésta ya no puede eliminarse del organismo.

A continuación os muestro la tabla de vacunaciones que tienen en mi veterinario. Primera visita: Trivírica Felina, Leucemia Felina y Peritonitis infecciosa Felina. Segunda visita: Trivírica Felina, Leucemia Felina y Peritonitis infecciosa Felina. Tercera visita: Trivírica Felina, Leucemia Felina y Peritonitis infecciosa Felina. Cuarta visita: Leucemia Felina y Peritonitis Infecciosa Felina. Esta pauta vacunal la establecen para gatitos jóvenes o para aquellos que nunca han sido vacunados. Tras la vacunación trivírica se recomienda un test serológico para descartar que no seamos portadores de alguna enfermedad de la pauta. Y a los gatos mayores como yo, nos revacunan una vez al año con una dosis única de cada tipo.

CENTRO FISIOTERAPIA ESPERANZA LOPEZ FREIJOMIL FISIOTERAPEUTA RECUPERACION FUNCIONAL Avda. Ctra. de Castilla, 45-53, bajo - Telf. 981 770766

30 Bc

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

GUIA DO LECER · LECTURA - CINE

Novembro 1992 · 2017

Lecturas de Verán

La casa de los ratones. Sam y Julia van a la feria Autora: Karina Schaapman. Edit. Blackie Books

EXPOSICIÓNS

CURSOS, CHARLAS E OBRADOIROS

EDIFICIO LICEO -Do 10 ao 28 de setembro. Sala de Exposicións Jesús Núñez do Edificio Liceo. Exposición titulada "Betanzos histórico: rúas doentes" do alumnado de 3º da ESO do IES Francisco Aguiar. Inauguración 10 de setembro 20.30h. Organiza: IES Francisco Aguiar Horario Liceo: días laborables: de 10.00 a 14.00 h e de 18.00 a 20.00 h sábados: de 11.30 a 14.00 h

AULA DA CEMIT. OBRADOIROS -Compra e vende por internet 28 de setembro. Horario: 10.00 a 11.30 h Aula da CeMIT do Concello de Betanzos. R/ Emilio Romay nº 1. Inscricións: Tlf. 981770011 ext. 2401 cemit.betanzos@xunta.es https://cemit.xunta.gal/es/centro/15. Organiza: Concello de Betanzos

BIBLIOTECA MUNICIPAL A. CASTELAO -Ata o 30 de setembro. Exposición "Libros para o lecer". Organiza: Concello de Betanzos Horario Biblioteca: luns a venres: de 10.00 a 14.00 h e de 16.00 a 21.00 h sábados: de 10.30 a 13.00 h

BIBLIOTECA MUNICIPAL A. CASTELAO -Obradoiro de globoflexia. 15 de setembro. 17.00 h Impartido por Elisa e Ian, dentro do programa "Outono de lecer na Biblioteca".

FUNDACIÓN CIEC -Ata o 29 de setembro. Sala de Exposicións Temporais da Fundación CIEC, exposición de obra gráfica con obras do artista betanceiro Jesús Núñez titulada "Plantigrafías 2018". Horario Fundación CIEC: martes a sábado de 10.00 a 14.00 e de 16.00 a 21.00 h PRAZA DA CONSTITUCIÓN -Do 17 de setembro ao 1 de outubro. Exposición "Francisco Lloréns, o pintor das Mariñas". Inauguración: 17 de setembro. 20.00 h con visita guiada pola comisaria da mostra. Organiza: Consorcio das Mariñas. Colabora: Concello de Betanzos

CONCERTOS CAFÉ LANZÓS -Sábado 8. 23.00 h Bolboretas (Bruxas, meigas e feiticeiras) Espectáculo de cabaret & burlesque show -Venres 14. 22.30 h Radio Zapa. Rock&roll -Venres 21. 22.30 h Sinestesia. Blues/pop Fiesta de despedida del verano a cargo de Tato, Rivera y Nevada con su salsa cubana

PRESENTACIÓN LITERARIA -Venres 28 de setembro. 20.30 h. Aula de Cultura Xulio Cuns. Presentación do Anuario Brigantino 2017, número 40.

PROGRAMACIÓN LIBRARÍA BIBLOS -Ata o 30 de setembro. Exposición fotográfica de alumn@s de 3º de ESO do IES Francisco Aguiar titulada "Pasatempo: patrimonio en perigo". -Xoves 6, 13, 20 e 27. 18.00 a 20.00 h Obradoiro de encadernación con Xosé Liñeira. -Venres 14. 20.00 h Presentación da novela "Fálame do silencio" de Pablo L. Orosa. -Mércores 19. 20.00 h Presentación da novela histórica "El señor de Breamo" de Francisco Dacoba. -Venres 21. 20.00 h Presentación de "Senlleiras" (obra gañadora do Premio Illa Nova de Narrativa 2018) de Antía Yáñez que estará acompañada da editora Malores Villanueva. -Martes 25. 20.00 h Presentación de "Máis que ver. Cen historias de deseño na Galiza" de Pepe Barro. -Venres 28. 20.00 h Presentación do poemario "Das árbores tropicais e do amor" de Xosé Luis Mosquera Camba, coa participación de Miguelanxo Fernán Vello. Actividades abertas ao público en xeral agás as que precisan inscrición. Tlf.981771816 · librariabiblos@biblosclube.com

ESCOLA MUNICIPAL DE FOLCLORE EMUF -Inscricións do 14 ao 28 de setembro. Baile e Danza tradicional, música e canto tradicional (gaita, pandeireta, percusión, cantareiras), agrupación instrumental e vocal EMuF, agrupación instrumental Untia, Grupo Azougue. Inscricións: Oficinas Xerais do Concello do Edificio Liceo (Praza de Galicia) Horario: de luns a venres de 9.00 a 14.00 h

VISITAS GUIADAS -8 de setembro. 11.00 h. Visita guiada "Ruta do Casco Histórico". Punto de saída: Estatua dos Irmáns García Naveira. Prazas limitadas. Inscricións: Oficina de Turismo, Praza de Galicia, 1. Tlf. 981776666 ou no enderezo electrónico: turismo@betanzos.gal. Organiza: Concello de Betanzos -RUTAS GUIADAS FLUVIAIS Paseos turísticos na embarcación Diana Cazadora Ata o 27 de setembro. Martes e xoves. Saída: Paseo da Tolerancia. Prezo: 5 euros (adultos/as), 1 euro (nenos/as de 4 a 12 anos) Inscrición na Oficina de Turismo. Praza de Galicia, 1. Tlf. 981776666

MÚSICA -Xoves 27 de setembro. 20.30 h Igrexa de Santiago, Concerto da Orquestra Sinfónica de Galicia "Oberturas y sinfonías en la España del siglo XVIII". Dirixida por Aarón Zapico. Organiza: Orquesta Sinfónica de Galicia. Colaboran: Unidad Pastoral de Betanzos e Concello de Betanzos.

OUTROS EVENTOS -Xoves 6 de setembro. 20.00 h. Sala Azul do Edificio Liceo. Video-forum "O empoderamento no eido deportivo" por conta das deportistas Ruth Ballesteros e Ruth Lorenzo. Organiza: Deputación da Coruña. Colabora: Concello de Betanzos. -MERCABETANZOS. Sábado 8 e domingo 9. Praza Irmáns García Naveira. Mercado de oportunidades do comercio de Betanzos. Horario ininterrompido. Organiza: ACEBE CCA Colabora: Concello de Betanzos. -IV CERTAME DE MONÓLOGOS CÓMICOS. Venres 14. Cine Alfonsetti. Presentado por Gemma Pardo e Javier Varela. Ambientación musical con Fillos do Estramonio e Dj Sebas. -MOSTRA DE VIÑOS E PRODUTOS DAS MARIÑAS. Sábado 22 e domingo 23. Praza Irmáns García Naveira. Organiza: Reserva de Biosfera -Sábado 29 de setembro. 17.00 h Biblioteca Municipal de Betanzos A. Castelao. "A incríble historia da maxia" por conta do mago Mago Teto dentro das actividades do programa Outono de lecer na Biblioteca.

As actividades programadas poden sufrir cambios de última hora. Poden consultar a web: www.betanzos.gal

“Nos gustó mucho. Los protagonistas del libro son Sam y Julia que con Martina van a un parque de atracciones". Ana e Luz, de 1ºD do CEIP Vales Villamarín

O coelliño aventureiro Autora: Eva Varela. Editorial: Sotelo Blanco. “O conto é de aventuras e gustoume e espero que a ti tamén che guste. Trata dun coello ao que sempre lle parece cedo para ir para a casa". Rubén, alumno de 3º C do CEIP Vales Villamarín

As aventuras de Enrico Müller Autor: Xavier Frías Conde. Ilustracións: Enrique Carballeira. Editorial: Rodeira "Esta é a historia dun cazador de criaturas estrañas, en especial dragóns. Segundo afirman algúns destes cazadores de criaturas estrañas, entre os humanos viven entes de toda clase que tentan pasar desapercibidos baixo a apariencia de persoas. O difícil é descubrilos. Un destes cazadores era Enrico Müller, malia que ao longo da súa dilatada carreira nunca chegase a cazar ningunha". Martín Rodríguez, alumno de 4º C do CEIP Vales Villamarín

El joven Poe. El misterio de la calle Morgue Autora: Cuca Canals "A historia sitúase na rúa Morgue, na cidade de Boston. Neste lugar sucede o asasinato de dúas mulleres. Un neno chamado Edgar Allan Poe xúntase ao inspector Dupin para resolver este caso a cambio dunha recompensa. Despois de moitas pistas, medo e tensión o caso sae adiante. Pareceume un libro divertido que che fai pensar moito en quen é o asasino. O recomendo para os nenos e nenas que lles gusten as aventuras Alejandro Rilo Fernández, de 5º D do CEIP Vales Villamarín

Predator

Cine de Verán

El director Shane Black dirige este reboot de la saga de los 80 que protagonizara Arnold Schwarzenegger. En esta ocasión un chaval activa accidentalmente el regreso a la Tierra de los cazadores más letales del universo. Sólo un grupo de ex soldados y una profesora de ciencias pueden prevenir el fin de la raza humana. Boyd Holbrook, Thomas Jane, Olivia Munn y Trevante Rhodes, entre otros, protagonizan este film de ciencia ficción. Otra vuelta de tuerca a la saga de Depredador.

Todos lo saben El director iraní Asghar Farhadi dirige a Penélope Cruz y Javier Bardem en este thriller psicológico que acompaña a Laura desde Buenos Aires a su pueblo natal en España, a donde viaja para asisitir a una fiesta. Pero lo que debía ser una breve visita familiar se verá afectada por unos sucesos inesperados que cambiarán sus vidas para siempre. Bárbara Lennie, Ricardo Darín, Inma Cuesta y Eduard Fernández acompañan a la pareja Bardem/Cruz en este thriller.

Johnny English: de nuevo en acción El actor y cómico inglés Rowan Atkinson se vuelve a meter en la piel del agente británico más torpe de la historia, Johnny English en esta secuela de la orginial, que fue éxito de taquilla. En esta ocasión, todo empieza cuando un cibernauta revela la identidad de todos los agentes de incógnito de Gran Bretaña, por lo que, de nuevo, Johnny English es la última esperanza de los servicios secretos británicos. Al verse sacado de su vida de jubilado, English se lanza sin contemplaciones en busca del hacker. Dirige esta comedia disparatada el británico David Kerr. Para fans del cómico inglés. Jesús Ramos

ANUNCIOS BREVES

Novembro 1992 · 2017

ANUNCIOS BREVES ■ MOTOR VENDO Ford Escort 1,8 T.D., 70 c.v. 5 puertas, manual con menos de 122.000 km. 1250 euros. Llamar después de las 15.00 h Tlf. 696894172

■ ENSINO PSICOEDUCACIÓN. Trast o r n o s d e l a p re n d i z a j e . Logopedia. PedagogaLogopeda. Tlf. 606438224 981791220 LICENCIADA en Filología Inglesa. Clases particulares de Inglés a domicilio. Todos los niveles, B1, B2, Cambridge, conversación. Tlf. 653288166 PEDAGOGA. Clases particulares a domicilio. Todos los niveles. Tlf. 606438224 981791220 PROFESORA de Francés da clases personalizadas. Todos los niveles. Tlf. 680696564 PSICOTERAPIA. Infancia y a d o l e s ce n c i a . P e d a g o g a . Técnico P. Psicología. Tlf. 606438224 - 981791220

■ BUSCAN TRABALLO SE OFRECE señora para servicio doméstico. Limpiezas, cuidado de niños y personas mayores, con referencias. Tlf. 690145514 SE OFRECE cuidadora de personas mayores por horas o como interna. Buenas referencias. Tlf. 635446025 - 657315936

■ VARIOS TA R OT. M a r í a . Ta m b i é n CARTAS ASTRALES. Aclara tus dudas: pasado, presente, futuro. Se responde cualquier pregunta. Seriedad. Claridad. Tlf. 638625976

ARTETERAPIA armonización estado emocional, terapia artística. ANATHEORESIS, tratamiento emociones, terapia regresiva. ANATHEORESIS PRENATAL, reforzamiento vínculo madrebebé durante gestación. Tlf. 651574506. evparga@gmail.com RELOJERO, diplomado en Suiza, arregla y restaura relojes antiguos, de pared y bolsillo. Arreglo también relojes automáticos, cronógrafos, sumergibles, pilas. Garantía. Tlf. 981773657 LICENCIADO especialista en autoliquidaciones y recursos de los Impuestos de Sucesiones, Donaciones y Transmisiones de la Xunta de Galicia. Honorarios condicionados al éxito. Atiendo Whatsapp. Tlf. 644733846 REALÍZANSE PORTES E MUDANZAS. Ámbito comarcal e nacional. Samuel. Tlf. 676082325 www.samuelportesespecializados.com

■ VENDAS VARIAS VENDO cuba de fibra de vidrio de 1.000 litros, con uso pero sin fugas. 200 euros. Tlf. 606972259. VENDO silla de bebé McLaren semi-nueva, a buen precio. Color rosa. Tlf. 637074679 SE VENDE plaza de garaje en C/Cruz Verde. Precio: 5.000 euros. Tlf. 657142047 VENDO barrica de vino, antigua, sin fugas. 84x50 cm. aproximadamente. 80 euros. Tlf. 606972259 SE VENDE parada de taxi. Tlf. 626592590 SE VENDE monte cerca de polígono. Superficie: 1.400 m2. Tlf. 657142047

■ ALUGUERES ALQUILO plaza de garaje

amplia. Estacionamiento muy limpio. En Pintor Seijo Rubio, 17 Precio: 35 euros/mes. Tlf. 639452156 SE ALQUILA o VENDE granja con licencia en A Espenuca. de 120x12 metros. Con vivienda y terreno. Económico. Tlf. 619271908 A LQ U I LO e n B e t a n zo s , pequeño apartamento amueblado, calefacción, TV. etc. Tlf. 629291440

■ VIVENDAS VENDAS VENDO CASA en Quintas, Paderne, a 4 km. de Betanzos, zona muy tranquila. Casa de 200 m 2 , dos plantas y bajo cubierta. Para reformar. Con bodega, horno de piedra, hórreo, alpendres, eira y huerta con frutales. 5.700 m 2 de terreno. Precio: 85.000 euros. Tlf. 981770565 SE VENDE piso amueblado (4 habitaciones, cocina, comedor, 2 baños) o se intercambia por otro piso más pequeño. Tlf 619271908 SE VENDE PISO Rúa Venezuela, 56 m2 útiles. 2 dormitorios, salón-comedor, cocina, baño, balcón interior. Reformado. Amueblado. Precio: 36.000 e u r o s . T l f. 6 5 5 0 3 3 5 9 9 626512566 SE VENDE CASA en Coirós: planta de 121 m2 y semisótano con garaje, bodega y cocinacomedor de 48 m2. Caseta de 66 m2 , huerta con árboles frutales. Terreno de 2750 m2 en total. Tlf. 627086356 SE VENDE CASA de campo de 118 m2, con terreno de 2,5 ferrados. Alpendres y río de lavar. Zona muy tranquila, cerca de Miño. Tlf. 600716847. Precio: 140.000 euros (no agencias).

BETANZOS e a súa comarca Setembro 2018

■ FONTELA 2000 981773710 BETANZOS PISOS Y CASAS: Casa adosada de 164 m2, 3 plantas, cocina, salón, 5 dormitorios y 2 baños. Totalmente reformada. Finca de 800 m2, garaje y bodega. 103.000 €. Alquiler con opción a compra de plaza de taxi en Betanzos. Precio mínimo en alquiler el primer año. Casa de 308 m2 en 3 plantas. Necesita reforma. Jardín en la parte trasera con vistas hacia el pasatiempo. Zona centro. 130.000 €. Piso 3º con ascensor. Cocina americana, 2 dormitorios, 2 baños, plaza de garaje. Todo exterior, con vistas hacia el pasatiempo. 113.000 €. Casa de 274 m2, 4 plantas, en Fuente de Unta. Totalmente reformada.132.000 €. Casa de piedra adosada de 190 m2, con bodegas, para reformar. Finca de 2.500 m2. Situada a 2 minutos del centro de Betanzos. 75.000 €. Alquiler y venta plazas de garaje en Betanzos desde 35 € y desde 10.000 €. Piso 3º de 128 m2 totalmente reformado , cocina sin amueblar, salón-comedor, 4 dormitorios y 2 baños. Ascensor y trastero. Todo exterior. Situado en el centro de Betanzos. 98.000 €. Se alquila bajo en Saavedra Meneses, 90 m2, baño y almacén. Cualquier actividad. 350 €.- Tel. 981-77.37.10.Piso 4º de 112 m2, cocina, salón, comedor, 4 dormitorios, baño ascensor y garaje. Zona comercial. Exterior y luminoso. 120.000 €. Atico de 54 m2, cocina, salón comedor, 2 dormitorios, 2 baños y terraza de 30 m2. Ascensor, garaje y trastero. Todo exterior. A estrenar. Con vistas hacia el Río Mendo. 95.000 €.

CASAS, CHALETS, FINCAS Y PISOS EN AFUERAS Paderne, Zona pedrido.- Casa de 297 m2, dos plantas más bajo cubierta, 5 dormitorios, 3 baños. Calefacción propano. Armarios empotrados. Finca de 1.369 m2. 270.000 € Oza dos Ríos. Piso 2º sin ascensor, cocina, salón comedor, 3 dormitorios, 2 baños, calefacción. Todo exterior. 59.900 € Bergondo, Cortiñán.- Casa de 275 m2, 2 plantas, cocina, salón, 4 dormitorios y 3 baños. Finca de 1.780 m2 cerrada con garaje y barbacoa. 200.000 €. Paderne. Zona Pedrido. Casa de piedra para reformar de 138 m2, horno de piedra. Finca de 2.136 m2. Situada a 2 minutos de la playa del Pedrido. 80.000 €. Paderne. Casa de piedra totalmente reformada, 254 m2 dos plantas, cocina, salón, 5 dormitorios, 3 baños y despensa. Finca de 2.400 m2, con garaje y horno. 199.000 €. Bergondo. Casa a 300 metros de la playa de Gandario. Dos plantas. Jardín. 125.000 €.- Tel. 981- 62.29.99.Sada. Dos casas pareadas en Meiras de dos plantas. Reformar. Finca de 689 m2 cerrada. 110.000 € - Tel. 98162.29.99 Oza dos Ríos, centro. Casa de 272 m2, 2 plantas, cocina, salón, 4 dormitorios, aseo y baño. Garaje para 4 coches. Finca de 1.700 m2, cerrada con alpendre. A 3 minutos de autovía y 7 minutos de Betanzos. 195.000 €. Oza dos Ríos, Mandaio. Casa de 211 m2, 2 plantas. Cocina, cocina office, salón con chimenea, salón, 5 dormitorios, 2 baños y galería. Finca de 4.000 m2 cerrada con piscina. A 1 minuto centro Oza. 200.000 €. Cesuras. Casa de piedra de 80 m2 para reformar. Buen estado. Finca de 352 m2 con bodegas de 72 m2. Se puede comprar con otra ﬁnca urbana colindante. Precio a negociar. 38.000 €. O Cruceiro. Paderne. Casa de 240 m2, cocina, salón, dormitorios y 2 baños. Calefacción de gas-oil. Garaje, terraza. Finca cerrada 1.800 m2. 220.000 €. Cesuras. Casa de 214 m2. Finca de 1.071 m2. 3 dormitorios, 2 baños. Centro. 120.000 €.

31 Bc

■ Solís Soluciones - Inmobiliaria Pita 607141235 – 696286913 BETANZOS – AS CASCAS: Alquiler de piso segundo sin ascensor, dos dormitorios, amplio salón, baño con bañera, comedor independiente, cocina totalmente amueblada y equipada desde la que se accede a terraza. No se admiten mascotas. Renta: 300€/mes. BETANZOS – RUA DO POZO: Alquiler de Apartamento primero sin ascensor, de 48 metros cuadrados, de una sola habitación, cuarto de baño con bañera, cocina americana totalmente amueblada y equipada. Tendal exterior. No se admiten mascotas. Renta: 250€/mes. BETANZOS – RÚA XUDEOS: Alquiler piso tercero sin ascensor de 76 metros, con dos dormitorios, cuarto de baño con plato de ducha, cocina americana y trastero. Reformado. No se admiten mascotas. Renta: 300€/mes. BETANZOS – AS CASCAS: Alquiler de apartamento tercero sin ascensor, con un dormitorio, calefacción, amueblado, baño con bañera, cocina americana, trastero y garaje. No se admiten mascotas. Renta: 300€/mes. BETANZOS –CALLE ROSALÍA DE CASTRO: Alquiler de bajo con excelente ubicación, gran escaparate, totalmente acondicionado para uso comercial, superficie de 100m, dispone de almacén y baños. Renta: 500€/mes. BETANZOS – CALLE MARINA: Alquiler de bajo totalmente acondicionado para su uso como panadería, superficie de 90 metros, baño y patio interior con jardín. Renta 250€/mes BETANZOS – CALLE PINTOR SEIJO RUBIO: Disponemos de locales en las Galerías Comerciales, desde 300€ en alquiler y desde 10.000€ en venta. OZA – CESURAS: Alquiler de vivienda con parcela, planta baja y planta alta, de 170 metros cada una, cinco dormitorios, un baño, un gran salón con chimenea, planta inferior cuenta con una cocina, salón con lareira de piedra, baño y zona de lavandería, ático diáfano de iguales dimensiones, alpendre con horno de piedra y una parte cubierta con capacidad para tres coches. . Renta: 1.200€/mes. BETANZOS – FUTBOLISTA AMADOR CORTÉS: apartamento de 1 dormitorio, 1 baño, cocina americana, ascensor y trastero. Edificio de reciente construcción con calefacción y agua caliente centralizada, excelentes acabados y calidades. No tiene plaza de garaje. En venta por 65.000€ OZA – CESURAS - SANTA CRUZ DE MONDOI: venta de casa estilo rustico con cuatro dormitorios, uno de ellos en planta baja, tres cuartos de baño, amplio salón y cocina con acceso directo al exterior. Varias de las habitaciones cuentan con balcón, la calefacción es por suelo radiante alimentada por caldera de gasóleo, ventanas oscilobatientes, armarios empotrados, persianas eléctricas, cocina equipada, jardín con riego automático totalmente cerrado con muro de piedra, ubicado en la entrada de la autovía y permite llegar a Coruña en menos de quince minutos sin necesidad de abonar peaje alguno. En venta por 270.000€ BETANZOS – PASEO DE LA GALERA: Venta de piso con tres dormitorios, dos de ellos dobles, dos cuartos de baño, salón – comedor, amplia cocina, con ascensor, garaje y trastero. Excelente estado de conservación, totalmente amueblado, En venta por 150.000€ BETANZOS – CALLE EL ROLLO: venta de piso con tres dormitorios, dos baños, salón comedor, cocina equipada, con ascensor, sin garaje y sin trastero. En venta por 110.000€

Información e prezos válidos agás erro tipográfico

e a súa comarca

BETANZOS