Dood aan het virus

De wereld beeft op z’n grondvesten. Door een onnozel virus zitten een miljard mensen thuis opgesloten. De beangstigende informatie van de koortsige media roept ons op om te vertrouwen op de gezondheidswerkers. In sommige landen zijn de witte schorten overbevraagd. Daar doen ze beroep op de militairen. En hoe zit dat bij ons?

U heeft ze misschien gezien, die trucks van het Italiaanse leger die tientallen doodskisten vervoerden. In de streek van Mulhouse, in Frankrijk, heeft de ‘Armée de Terre’ sanitaire middelen ontplooid om de zieken met Covid-19 op te vangen. Nog in Frankrijk worden sommige ziekenhuizen overspoeld door de stroom van besmette mensen en evacueert de ‘Armée de l’Air’ een deel van hen naar ziekenhuizen waar Covid-19 nog niet te hard heeft toegeslagen. Een Duitse A400M heeft zelfs zwaar zieke patiënten van Straatsburg naar Stuttgart overgebracht.

Bij het schrijven van dit artikel waren de ziekenhuizen in België niet overrompeld. De effecten van de lockdown lieten zich voelen in een stabilisatie van de ziekenhuisopnames. In afwachting van een daling hebben de organisatoren van de zorgpaden de ingangen in twee circuits (gewone opnames en opnames van coronapatiënten) opgedeeld. Anderen hebben operatiekwartieren tot zalen voor intensieve zorg omgebouwd. Buiten heeft het Rode Kruis z’n onthaalen sorteerstructuren opgezet. De Minister van Defensie kondigt aan: ‘De Medische Component is bereid om zes ploegen te leveren, elk samengesteld uit een arts, een verpleger, tien ambulanciers en twee ambulances.’

Vrijwilligers

Ondanks de eis van een of andere politieke partij om militairen in te zetten, verzekeren de autoriteiten ons dat dit nog niet nodig is. De Medische Component kan de burgersector bijstaan terwijl ze toch genoeg materieel behoudt om zelf te kunnen functioneren. De federale regering houdt Defensie achter de hand als ‘strategische reserve’, zonder echter Defensie werkloos te laten toekijken. Het Militair Hospitaal Koningin Astrid stelt drie ambulances ter beschikking van burgerziekenhuizen. Vermits één voertuig zo’n 15 à 20 transporten per 24u verzekert (met ontsmetting na elke missie), kunnen we ons voorstellen dat die hulp uiterst welkom is. Door gewonden uit burgerziekenhuizen onder te brengen in z’n Brandwondencentrum, staat het MHKA ook toe om wat ruimte, technische middelen en personeel vrij te maken voor de slachtoffers van Covid-19. Elders reiken verplegers en brancardiers een helpende hand aan het personeel van overstelpte woon-en zorgcentra.

Het concept van ‘strategische reserve’ moeten we interpreteren als een laatste redmiddel, wanneer de burgercapaciteiten verzadigd zijn. De reserves worden dus klaargestoomd om op het geschikte moment op te treden. Want als we die reserve te snel aanspreken, kunnen we voor moeilijke situaties komen te staan, zoals sommige haperingen in een goed geoliede machine. Wat als we geen capaciteit achter de hand hielden? Wat zouden we dan doen? Beroep doen op de Europese solidariteit? Onze buren zitten ook met dat virus verveeld. En last but not least, als we alle manschappen inzetten in deze crisis, 

hoe moet het dan met (de aflossingen in) de operaties als onze militairen besmet raken met Covid-19? Het fregat Leopold I is een frappant voorbeeld: één positief geteste matroos betekende het einde van de escortemissie van het vliegdekschip Charles de Gaulle. Het schip moest Zeebrugge binnenvaren, een deel van de bemanning zit in quarantaine en wij moeten het momenteel met één fregat minder stellen. 

De Luchtcomponent heeft Belgen en Europeanen teruggevlogen vanuit Las Palmas, Marokko, Mali, Rwanda en andere bestemmingen. Nog zo’n 20.000 Belgen wachtten eind maart nog altijd op hun repatriëring. Miljoenen maskers aangekomen in Bierset zijn in Peutie verdeeld door onze logistieke medewerkers en de Civiele Bescherming om doorgevoerd te worden naar de ziekenhuizen in nood.

Een groot deel van het personeel van Defensie is thuis in stand-by. Op het nationale grondgebied opereren ongeveer 500 collega’s in OVG, terwijl de meeste legerkwartieren minimale dienstverlening leveren, met thuiswerk als prioriteit. Meerdere (inter)nationale oefeningen en trainingen zijn ingekort, uitgesteld of eenvoudigweg geannuleerd. Een aantal (ex-)militairen wensen bij te springen en hebben dat duidelijk laten weten, hetzij bij hun hiërarchie, hetzij op sociale media.

In Never-Over-Heembeek zijn onze militaire verpleegkundigen op oorlogspad. Hun gevechtstenue heeft misschien geen camouflageprint, hun wapens spuwen geen vuur en in plaats van scherfwerende vesten dragen ze maskers, handschoenen en wegwerpoveralls. Maar beschikken we wel over genoeg beschermingsmiddelen? Vandaag verplicht deze strijd tegen een onzichtbare vijand onze collega’s van de Medische Dienst om nog meer inspanningen te leveren en hun gewoontes, die al behoorlijk door mekaar geschud zijn, te veranderen. Want wanneer alle ziekenhuizen overbelast zullen zijn, zal het MHKA aan de beurt zijn, waar gevallen van Covid-19 naast de zwaar verbranden zullen moeten liggen, zij die van alle patiënten de zwakste immuniteit hebben.

Covid-19 zal nog maar eens aangetoond hebben wat het nut is van een groot federaal militair ziekenhuis dat met uitstekend opgeleid, uitgerust en gerespecteerd personeel in staat moet zijn om op elk moment een gezondheidscrisis of

Foto: Defensie

en ramp het hoofd te bieden. Eens de huidige crisis achter de rug, zal het hoog tijd zijn om het statuut van de militaire verpleegkundigen, de ware gezondheidssoldaten, aan te passen, zoals ook het geval was bij andere gespecialiseerde functies, en de middelen van de Medische Component, echt wel het ondergeschoven kindje van ons leger, te verhogen. Voor het geval van toekomstige epidemieën…

Gevolgen

Een van de gevolgen voor Defensie zal ook de impact op de rekrutering zijn. Meerdere inlijvingssessies voor jonge rekruten werden uitgesteld. De rangen werden niet verjongd terwijl de oudsten op pensioen gaan. De kloof zal nog breder worden. Daar komt ook nog bij dat die jongeren intussen ergens anders een job zouden kunnen vinden als de datum van hun oproeping wordt verschoven. De opleidingen binnen Defensie zullen ook een behoorlijke vertraging oplopen. De uitdaging van Covid-19 zal ongetwijfeld zijn weerslag hebben op ons land, ’op zijn manier van functioneren en ook op de afweermiddelen zowel van ons immuunsysteem als van ons leger. 