Surp Pırgiç Vakfı Mart-Nisan 2015

© Arsen Yarman Koleksiyonudur yazılı izin alınmadan kullanılmaz.

Mart-Nisan 2015.indd 1

16/04/15 18:00

Abdi İpekçi Spor Salonu

E5 Çevreyolu Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı

MARMARAY KAZLIÇEŞME İSTASYONU (100 metre)

Kazlıçeşme

Sahi lyol u

Taksim - Eminönü

MARMARA DENİZİ

Yedikule

Bakırköy Atatürk Airport

Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı ZAKİRBAŞI SOKAK NO.32 34020 KAZLIÇEŞME - İSTANBUL TEL: 0212 582 50 50 PBX FAKS 0212 547 11 21 www.surppirgic.com

Mart-Nisan 2015.indd 2

16/04/15 18:00

Paskalya Bayram覺n覺z覺 Kutlar覺z...

3

Mart-Nisan 2015.indd 3

16/04/15 18:01

Saygıdeğer okurlarımız, SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ AYLIK DERGİSİ SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ VAKFI YÖNETİM KURULU ADINA SAHİBİ

BEDROS ŞİRİNOĞLU SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ H. MAKRUHİ B. HAGOPYAN SAYFA DÜZENİ TEOMAN MAT KATKIDA BULUNANLAR MARKRİT ARSLAN NAİRA SÜZME HİLDA KARAPEKMEZ YÖNETİM YERİ Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Zakirbaşı Sok. No:32 - 34780 Kazlıçeşme - İstanbul 0212 582 50 50 0212 510 80 52 Faks 0212 582 69 91 Yaygın Süreli Yayındır Para İle Satılmaz DİZGİ ve BASIM Teo Ajans - 2015 Mahmutbey Mah. Taşocağı Cad. Ağaoğlu My Office 212 Residence No:3 Kat:7 Ofis:106 Güneşli - Bağcılar / İSTANBUL 0212 659 59 31 Murat Ofset

Dergimizin yeni sayısı tarihin önemli bir dönüm noktasında yayımlanıyor. Nisan ayında Ermeni tehcirinin 100. yılının yanı sıra, Türkiye’de ilk kez Çanakkale cephesindeki kara savaşlarının da yüzüncü yılı hatırlanacak, tartışılacak.

Bilindiği gibi Çanakkale savaşı resmi düzeyde, bugüne dek, esas olarak 18 Mart tarihi esas alınarak değerlendiriliyordu. Bugün bu iki tarihi çakıştıran gelişmenin önemli bir değişimi gösterdiğini söylemek zorundayız. Bu değişikliğe hakkıyla anlam verebilmek Ermeni toplumunun ve hastanemizin Balkan Savaşları ile I. Dünya Savaşı’nda aldığı tavrı aydınlatmayı, tartışmayı gerektirir.

1908 Devrimi’nin ardından, hemen bir yıl sonra, gayrimüslimlerin askere alınmalarına dair yasal düzenlemeler gerçekleştirilmişti. Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı bu bakımdan Osmanlı İmparatorluğu’ndaki gayrimüslimlerin ve Ermeni toplumunun savaşta (cephede ve cephe gerisinde) aldıkları tutumun test edildiği savaşlar olmuştur.

Ermeni toplumu Balkan Savaşı’nda hükümetin kararını desteklemiş ve ahalinin yakından tanıdığı Ermeniler savaş lehindeki miting ve gösterilerde konuşma yapmıştır. Balkan Savaşı hakkında kapsamlı bir kitap kaleme alan gazeteci Aram Andonyan, İttihatçıların 4 Ekim 1912’de düzenledikleri mitingte yapılan bu konuşmaları kaydetmiştir: “4 Ekim’de, iki büyük miting düzenlendi Sultanahmet meydanında. Sabah İtilaf, öğleden sonra İttihat ve Terakki, yüzbinlerce göstericiyle İstanbul’a unutulmaz bir gün yaşattılar. Müslüman, Hıristiyan, her ırktan, her partiden Osmanlılar vatanın savunması için birleşiyorlardı. Bütün gösterici kafileler hep aynı sloganları tempo ile tekrarlıyordu: ‘Harp isteriz, harp, harp, harp!... Sofya’ya! Sofya’ya…’ İttihatçılar mitinginde Talat Bey, Hasan Fehmi Efendi, Cemaleddin Arif Bey, Agop Efendi Boyacıyan, Nesim Mazlia Efendi, Dr. Paşayan Efendi, Ömer Naci Bey heyecanlı konuşmalar yaptılar. Göstericiler Fatih’in kabrini ziyaret ederek intikam andı içtiler.” (Balkan Savaşı, çev. Zaven Biberyan, Aras Yay., 2002, ikinci baskı, s. 199.)

Solakzade Sokak No:5 Beyoğlu - İstanbul 0212 244 47 36

Daha savaşın başında, Maliye Nâzırı Cavit Bey’in söylediği sözler de ortak bir vatan kavramına duyulan inancın dile getirilmesi anlamına geliyordu: “Ermeni vatandaşlar hükümete karşı ne kadar da şikâyetçi olsalar, onlar memleketin buhranlı

4

Mart-Nisan 2015.indd 4

16/04/15 18:01

SURP PIRGİÇ SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ AYLIK DERGİSİ KURULUŞ: SÂLNAME OLARAK 1900-1910 ve 1924-1949 AYLIK DERGİ 1949 SONRASI SENE 65 NO: 783 - 784 MART-NİSAN 2015

anlarında derhal yardıma koşmayı bilirler. Emin olun, efendiler, Türksüz Ermeni olmaz, Ermenisiz de Türk olmaz. Ermeni Türk’ün ‘vatan kardeşi’nden fazla, öz kardeşi’dir.”

Savaş süresince yaşananlar, cephede ve cephe gerisinde Ermeni toplumunun bu anlayışla hareket ettiğini göstermiştir. Her iki Balkan Savaşı’nda Osmanlı ordusu saflarında silah altında birçok vuruşmada dikkat çekici yararlılıklar göstermiş olan 8.000 Ermeni vardı. Harbiye Nazırı Nâzım Paşa da Ermenilerin Osmanlı devletinin savunulmasında gösterdiği cesaret ve özveriden Türk basınında övgüyle söz etmiştir.

Misak Koçunyan, Jamanak gazetesinin 17 (30) Ekim 1912 tarihli sayısında yayımlanan “Ermeni Askerin Siper Ettiği Göğsü” başlıklı yazısında bu duruma işaret etmiştir: “Dünkü sayımızda yazdığımız üzere Harbiye Nezareti’ndeki yüksek rütbeli askeri görevlilerden biri, savaş meydanında bulunan Ermeni askerlerin hepsinin istisnasız bağırlarını düşman mermilerine siper ederek aslanlar gibi savaştıklarını ‘Jön Türk’ gazetesi vasıtasıyla tüm dünyaya ilan etmişti. Bu ilan nezaketen yapılmış bir iltifat değildir. Yüksek rütbeli bir görevlinin durduk yere basit askerler hakkında methiye düzmesine –üstelik Ermenice olmayan bir gazetede– hiçbir sebep yoktur.

Vatansever komutan savaş meydanında bizim çocukların kahramanca savaştığına şahit olduğundan dayanamamış ve tüm samimiyetiyle basit gerçeği alenen açıklamış ve eklemiştir: ‘Ordu Ermenilerin sadakatini ve tarihinin en zor anında vatana yaptıkları hizmeti asla unutmayacaktır. Ayrıca ordu, gelecekte kime karşı olursa olsun Ermenileri korumayı kendisi için namus vazifesi sayacaktır.’” (Aktaran Arsen Yarman, Ermeni Etıbba Cemiyeti (1912-1922), Osmanlı’da Tıptan Siyasete Bir Kurum, Tarih Vakfı, 2014, s. 269.)

Ermeni toplumunun ortak vatanın savunulmasında aldığı ve Osmanlı otoriteleri tarafından övgüyle karşılanan bu tutumu I. Dünya Savaşı’nda da görüyoruz.

Ermeni Kilisesi ve siyasal partileri tüm Ermenilere Osmanlı ülkesini savunmaları yönünde çağrıda bulunmuştur. 1914 yılı Kasım ayının başında Galata’da toplanan Ermeni Milli Meclisi bu konuyu görüşmüş ve Ermeni toplumunun kurul üyesi olmayan ama İttihatçılara yakın bir mebus, gazeteci ve tüccar gibi bazı önemli isimlerini de (Bedros Hallacyan, Diran Kelekyan, Manug Azaryan) bu toplantıya davet etmiştir. Toplantıdan çıkan karar şaşırtıcı değildir ve Balkan Savaşları’ndaki ruhun bir devamıdır: Osmanlı Ermenileri başka tesirlere kapılmadan Osmanlı devletine bağlılığını göstermeli ve her Ermeni vatani görevini yerine getirmelidir.

5

Mart-Nisan 2015.indd 5

16/04/15 18:01

Alınan bu karar imparatorluğun bütün vilayetlerindeki Ermenilere bir genelgeyle duyurulmuştur. Ermeni din adamları da kilise ayinlerindeki dualarında devletin savaştan galip çıkmasını temenni etmişlerdir.

Ermeni toplumunun idari kurumlarının aldığı bu karar kağıt üzerinde kalmamış ve ahalinin tutumlarına nüfuz etmiştir. Savaşta Kafkas cephesinde bulunan Vasfi Şensözen’in hatıraları bu kararların sonuçlarının cepheye yansıdığının bir başka kanıtıdır: “… Burada söylenmesi gereken bir gerçek vardır ki o da bölüklerimizde Rum, Ermeni ve Yahudi gençlerin de bulunduğudur. Leon Efendi, Kadmus Efendi, Minas Efendi gibi arkadaşları anımsarım, onlar da Türk erlerine talim öğretmeni oldular ve sonra cephelere girerek, bizlerle aynı şartlar altında savaşa katıldılar.

Tabiatıyla vurulanlar, ölenler de olmuştu.” (I. Dünya Savaşı Yılları ve Kafkas Cephesi Anıları, Okuyan Us Yayın, 2013, s. 42).

Tıpkı Balkan Savaşı’nda olduğu gibi I. Dünya Savaşı’nda da Ermeni askerleri cephede fedakârca görev almışlardır ve Harbiye Nâzırı Enver Paşa da, Kafkas cephesinde mücadele eden Ermeni askerlerin sergilediği mücadele nedeniyle Ermeni Kilisesi’ne memnuniyetini bildiren bir mektup göndermiştir.

Ermeni toplumu sadece cephede değil cephe gerisinde de Osman devletinin içinde bulunduğu zor şartlara uyum göstermiş, ordunun ve cephede görev yapan askerlerin ihtiyaçlarını karşılamaya katkıda bulunmuştur. Ermeni Etıbba Cemiyeti savaşın çıkacağı anlaşılınca, 1914 yılında, İstanbul Pera’daki Esayan Okulu’nda hastabakıcılık ve hemşirelik kursları açmış, İstanbul’un çeşitli semtlerinde bu konularda konferanslar düzenlemiştir. Ermeni rahip K. Balakyan da şahsen tanık olduğu bu durumu kaydetmiştir: “İstanbul ve İzmir’deki Ermeni hastanelerinin özel bölümlerinde, Çanakkale’den her gün getirtilen binlerce yaralı Türk askeri için yüzlerce yatak hazır edilmişti. Ermeniler kendileri korkunç yasaklar altında yaşarken bile cömertçe Türk Kızılayına bağışta bulunuyorlardı. İstanbul ve taşrada hükümet yardım amacıyla kermesler düzenlemişti ve buraların en iyi müşterileri Ermeniler olmuştu. Özellikle Ermeniler için konulan sıkıyönetim yasalarına harfi harfine uyan Ermeni askerler, doktorlar, eczacılar, hemşireler ve ustalar Türk ordusuna aktif destek veriyorlardı.” (Krikor Balakyan, Ermeni Golgothası, Belge Yayınları, 2014.)

Bu din adamının tanıklığı Surp Pırgiç Hastanesi’nin faaliyetleri bakımından da gayet değerlidir. Hastane, düzenlediği kurslar için Ermeni Etıbba Cemiyeti’ne yardım etmekle kalmamış kendi binalarını da devletin ihtiyaçlarına göre yeniden 6

Mart-Nisan 2015.indd 6

16/04/15 18:01

SURP PIRGİÇ SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ AYLIK DERGİSİ KURULUŞ: SÂLNAME OLARAK 1900-1910 ve 1924-1949 AYLIK DERGİ 1949 SONRASI SENE 65 NO: 783 - 784 MART-NİSAN 2015

düzenlemiş yarısını orduya tahsis etmiştir. Bu dönemde hastane bölümlerinin yarısı cepheden dönen yaralılara ve diğer askeri ihtiyaçlara tahsis edilmiştir.

Ermeni doktor ve eczacıların bizzat orduda görev alarak cephede ya da askeri hastanelerde çalıştıkları da bilinmektedir. Prof. Yücel Yanıkdağ bunu anılar ya da bu doktorların ifadeleri aracılığıyla değil bizzat Sıhhıye Dairesi evraklarına dayanarak tespit etmiştir. Buna göre, Sıhhıye Dairesi’nin evraklarından derlenmiş istatistikler, I. Dünya Savaşı sırasında 299 doktorun Osmanlı ordusunda görev yaptığını belgelemektedir. Bu rakama Sağlık Dairesi ve diğer kurumlarda çalışmış 54 Ermeni doktor da ilave edildiğinde savaşta çalışan doktorların sayısı 353’ü bulmaktadır.

Bunların 38’i cephelerde, 261’i geri hizmetlerde görev almış ve 45’i de cephede hayatını kaybetmiştir. (Yücel Yanıkdağ, “Osmanlı’nın Ermeni Askerleri”, Agos, 20 Mart 2015.)

Tıp tarihçisi Adnan Ataç’ın yazılarında, Galatasaray Lisesi’nde bulunan özel bölümde, Gureba Hastanesi’nin panosunda ya da Arsen Yarman’ın kitaplarında Osmanlı ordusunda savaşa katılan ve savaşta şehit olan ya da tehcirde öldüren Ermeni doktorlar hakkında bilgilere rastlamak mümkündür.

Tehcir I. Dünya Savaşı’nda Ermeni toplumunun maruz kaldığı acı bir gerçektir ve Ermeni toplumunun diğer kesimleri gibi Ermeni doktor ve eczacıları da etkilemiştir.

A. Yarman Ermeni Etıbba Cemiyeti hakkındaki kitabında, savaşta cephede görev alan doktorların görevlerini hangi güç koşullar altında yaptıklarını saptamıştır.

Savaşın ağır koşulları altında yararlılık göstermeye çalışan Ermeni doktorlar bir yandan da tehcir uygulamasıyla karşı karşıya kalmışlardır. Bu doktorlar cephede ölüm tehlikesinin yanı sıra kendilerinin ve yakın akrabalarının belirsiz akıbetlerini de düşünmek zorunda kalmışlardır. Kitapta yer verdiğimiz Dr. Değirmenciyan, Dr. Nakaşyan ve Dr. Haçeryan’ın anıları bu süreçte yaşanan acıları anlayabilmek bakımından son derece değerlidir. Kitapta bu isimlerin dışında cephede görev alan pek çok doktor ve eczacının isimleri de (örneğin Vahan Kapamacıyan, Yervant İşlemeciyan, Yetvart Muradyan, Boğos Mangasaryan, Yervant Arabyan, Harutyun Keşişyan, Apel Gülbenkyan, Krikor Fındıklıyan, Yervant Beyleryan, Aram Bağdasaryan, Movses Dinanyan, Sarkis Nahabedyan, Misak Panosyan, Hrant Peştemalciyan, Vahram Şirinyan vs) yer almaktadır. (Daha fazla bilgi için bknz A.Y.) I. Dünya Savaşı’nda cephede şehit düşen ya da tehcirde ölenlere, bu 100. yılda başsağlığı dileriz. Hepsinin hikâyeleri yeni kuşaklar tarafından öğrenilmeyi, 7

Mart-Nisan 2015.indd 7

16/04/15 18:01

incelenmeyi hak ediyor. Biz burada bunlardan sadece Dr. Arto Mezburyan’ın (1879-1957) hayatının bazı bölümlerini anmakla yetineceğiz. Tehcirden kurtulan ve Çanakkale cephesinde savaşan bu hekimi, 1 Temmuz 1915’te Biga’da Askeri Hastane’de gösteren fotoğrafı da burada yayınlıyoruz. Fotoğrafın arkasında doktorun elyazısıyla, “Biga’da Subay Askeri Hastanesi’nde sorumlu hekim olarak bir subayı tedavi ederken, 1 Temmuz 1915” notu ve Mezburyan’ın imzası bulunmaktadır.

Subayı tedavi ederken görülen Dr. Arto MEZBURYAN

Fotoğrafta sorumlu hekim olarak bir subayı tedavi ederken görülen Dr. Arto Mezburyan, Dr. Nerses Mezburyan’ın oğludur ve İstanbul Sarıyer’de doğmuştur.

1896 yılında Berberyan Okulu’ndaki eğitiminin ardından Paris’e gitmiş ve burada aldığı tıp eğitimini 1903 yılında bitirmiştir. İstanbul’a döndüğünde Beyoğlu’nda bir klinik açarak pratisyen hekim olarak hizmet vermiş ve özellikle çocuk hastalıkları ile iç hastalıklarında uzmanlaşmıştır. 1905 de Tıp Cemiyetine aza kayıt olmuş, ve bir sene sonra Meclis Katibi vazifesi yapmış olan Dr. Arto Mezburyan, Birinci Cihan Harbinde Yüzbaşı rütbesiyle sırasile 5 ci Menzil, Tekirdağ, Gelibolu, Biga, Erdek, Keşan, Uzunköprü Hastanelerinde çalışmış ve harp madalyası kazanmıştır.* Bu sırada gönderildiği tehcirden kurtulmayı başarmıştır.

Z A M A N A L A Y P O K Z A M A N A L A Y P O K © Arsen Yarman Koleksiyonu. Yazılı izin alınmadan kullanılmaz.

8

Mart-Nisan 2015.indd 8

16/04/15 18:01

SURP PIRGİÇ SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ AYLIK DERGİSİ KURULUŞ: SÂLNAME OLARAK 1900-1910 ve 1924-1949 AYLIK DERGİ 1949 SONRASI SENE 65 NO: 783 - 784 MART-NİSAN 2015

1906 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun Tabipler Derneği’nin üyesi olan Mezburyan uzun yıllar Beyoğlu Fakirler Kolu ve Sağlık Ocağı’nın hekim kadrosunda görev almıştır. Ermeni toplumunun idari kurumlarında da görev alan Dr. Mezburyan, uzun yıllar boyunca Karagözyan Yetimhanesi mütevelli heyetinde yer almıştır. 24 Nisan 1946 tarihinde bu kurumda kurucu temsilcisi ve müdürlük görevine getirilmiştir. Dr. Arto Mezburyan bunun yanı sıra araştırmacı-yazar kimliğiyle de bilinmektedir ve İstanbul Ermeni basınında sağlıkla ilgili pek çok makale yayımlamıştır. Dr. Vahan Ğazaryan tarafından kurulan ve on beş günde bir yayımlanan Pıjişg (Hekim) adlı gazetede çalışmıştır. Dr. Mezburyan bunların dışında birçok değerli eser de kaleme almıştır. Bunların başlıcaları arasında Çocuk Sağlığı (1912, Ermenice), Vereme Karşı Mücadele ve Korunma Yöntemleri (1932, Ermenice) sayılabilir.

Ancak onun başyapıtının, Ermeni ve Ermeni Menşeli Hekimler (1688-1864), (I. Cilt, Becidyan Matbaası, 1950, Ermenice) adlı son eserinin olduğu tartışılmaz bir gerçekliktir. Bu kitap Ermeni hekimlik tarihini aydınlatmak bakımından son derece önemli bir kaynaktır. Kitapta kronolojik sıra izlenerek yüzden fazla hekimin yaşamı, gerçekleştirdikleri çalışmalar, deneyler ve yayımladıkları eserler hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiş, hekimlere ait diploma ve onursal nişanlar da resimlenmiştir.

Ayrıca kitap Fransızca ve Türkçe dipnot ve açıklamalarla da zenginleştirilmiştir.

Dr. Mezburyan, kitabın 1864-1940 yıllarını kapsayan ikinci cildini hazırlarken 18 Ocak 1957 tarihinde vefat etmiş ve bu çalışma ne yazık ki tamamlanamamıştır.

Dr. Mezburyan’ın şahsında bir kez daha, I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale cephesinde şehit olanların ve tehcirde ölenlerin anıları önünde saygıyla eğiliyoruz.

Dr. Arto MEZBURYAN

* Kaynak: 50 ve daha fazla

Saygılarımızla,

sene Tababet Hayatı Yaşamış Meslekdaşların Jübile ve Türk Hekimleri Dostluk

Bu sayının hazırlanmasındaki yoğun emeklerinden dolayı Sayın Arsen YARMAN’a teşekkür ederiz...

ve Yardım Cemiyetinin seçtiği Şeyhületibba ve Şeref Başkanlığı Ünvanlarının Tevcihi Merasimi Hatırası, 1953, Işıl Matbaası, İstanbul

© Yayımlanan yazıların ve resimlerim tüm hakları saklıdır. Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı’ndan izin alınmaksızın fotokopi dahil, optik ve mekanik herhangi bir yolla kopyalanamaz, çoğaltılamaz, basılamaz, yayımlanamaz. Dergimizde yer alan makalelerin içeriğinden yazarları sorumludur.

9

Mart-Nisan 2015.indd 9

16/04/15 18:01

İNDĞÇ YĞMRV UÖÜUWRZ ARDUZEUZNJR USİUKŞĞK İNDĞÇ YĞMRV UÖÜ$ ARDUZEUZNJR ANÜUÇUĞQNDKŞUZ UZNDZNF UĞI*ZUITĞ HŞIĞNİ BRĞRZ*PLND :SÇUÜĞUHŞI A$ SU?ĞNDAR H$ WUMNÇŞUZ T>UEĞNDKRDZ KTNSUZ SUK U>UMRJZŞĞ SUĞÜĞRI UĞİLUZ ZURĞU İRDÖST ARLIU ÜUĞUYT?STÖ FUĞVUMUZ FUWĞ İndğç Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznj Öu=rğhubg Ynpnj Krd 32 - 34780 Üuölgvtbst - Rikuzhndl 0212 582 50 50 0212 510 80 52 (u=i! 0212 582 69 91 Huğçşğumuz Ağuıuğumndkrdz Uzfouğ T

ÜĞUBUĞNDKRDZ ŞD IHUÜĞNDKRDZ Kt+ Ucuzi - 2013

Suasndıhtw Sua$ Kub+oupg Hnpnıuw Upu+plnd Suw *)ri 212 Ğtirıgzi Krd 3 Wuğm 7 *)ri 106 Mrdztblr - Hupogluğ 0212 659 59 31

SNDĞUI *(İTK İnlu=öuıt Ynpnj Krd 5 Htw+plnd - Rikuzhndl 0212 244 47 36

Sş,uwuğü gzkşğjnpzşğ^ Sşğ usiuüğrz uwi usinduz krdg mg öndüuerhr muğşdnğ uzmrdzueuğqr sg! Uhğrl usrig auwnj ışpuauzndkşuz 100ğe ıuğşlrjz t^ çujr uımt uz mg euxzuw zuşd Vuzu==ultr huışğuösr auğrdğusşumg şd uwi suirz uxu<rz uzüus gllulnf =zzuğmndszşğ şd sşmzuçuzndkrdzzşğ hrır muıuğndrz!

Rzvhti ,uz+k t Vuzu==ultr huışğuösg hubı+zumuz üşızr fğuw srbı m'uğcşdnğndtğ 18 Suğırz! Uwi+ğ şğç şğmnd rğueuğqndkrdzzşğg mg srujndrz 24 Uhğrl kndumuzr fğuw^ mg huğırz= gişl nğ muğşdnğ ynyn.ndkrdz sg muıuğndu, t! Nğhtiör auimzuz= uwi ynyn.ndkrdzg^ htı= t nğ =zzuğmşz= auw audu=umuzndkşuz şd sşğ arduzeuznjrz mnpst Hul=uzşuz huışğuöszşğnd mus U$ Ub.uğausuğır gzkuj=rz gzeüğmndu, erğ=g!

1908r wşpubğ<ndstz stm ıuğr fşğ<^ gzendzndşjud +ğtz= nğnf nvriluszşğz ul gzendzndşjuz örzndnğumuz ,uxuwndkşuz! Hul=uzşuz huışğuöszşğg şd U$ Ub.uğausuğıg uwz şğmnd huışğuöszşğz şz^ nğnzj *isuzşuz muwiğndkşuz nv-rilus şd auw ıuğğşğz ul suizumjşjuz şd mxrd spşjrz xuösuoumuır fğuw!

Auw audu=umuzndkrdzg Hul=uzşuz huışğuösr gzkuj=rz zşjndm muzüzşjud muxufuğndkşuz nğnbndsrz^ çuösukrd zbuzudnğ auw suğerm huışğuösr r zhuiı auzğuaudu=zşğ muösumşğhşjrz^ ouxşğ .+işjuz!

Lğuüğnp Uğus Uzınzşuz nğ Hul=uzşuz huışğuösr suirz çnfuzeumulrj ürğ= sg üğu, t^ huısu, t nğ Rkkrauıumuzzşğg 4 Anmışsçşğ 1912rz muösumşğhşjrz auzğuaudu= sg şd gğrz ouxu.+indkrdzzşğ! Auğrdğ auöuğudnğ rikuzhndljrzşğ uzsnxuzulr +ğ sg uhğşjuz uwe +ğ!

Suasşıumuz^ mus ?ğriınzşuw çnlnğ jşpşğt şd çnlnğ mndiumjndkrdzzşğt *isuzjrzşğ rğuğnd sruju, trz r .zerğ auwğşzr=r hubıhuzndkşuz!

Suizumrj .ndsçşğg srbı znwz muğüu.+izşğg mg mğmztrz$ {huışğuös m'ndöşz=^ huışğuös^ huışğuös^ +z ethr İ+)ru´! Auzğuaudu=r gzkuj=rz ouxu.+indkrdzzşğ gğrz Kuluk Htw^ Auiuz (tasr T)tzır ^ Otsulltkkrz Uğr) Htw^ Wumnç T)tzır H+wuoşuz^ Ztirs Suölru T) tzır^ I+=k$ Yubuwşuz T)tzır^ T+stğ Zuor Htw! Uwi jndjuğuğzşğg (ukrar üşğşösuzg uwjşlşjrz şd fğrcuxndkşuz şğends gğrz! &{Hul=uzşuz huışğuös´^ kuğüsuzrv Öudtz Hrhtxşuz/!

Iumudrz huışğuösrz imröçg^ şlsıumuz zu.uğuğ Oufrk Htw uğıuiuzu, t .+i=şğ^ nğnz= jnwj mndıuwrz auwğşzr=g hubıhuzşlnd auiuğumuj huığuiıumusndkrdz! {Auw auwğşzumrjzşğg^ nğ=uz ul muxufuğndkşztz üuzüuınp glluwrz^ şğmğr uwi ıuüzuhulrj +ğşğndz uzsr<uhti +üzndkşuz yndkul ürışz!

Fiıua şpt=^ t)tzırzşğ^ uxuzj kndğ=r auw v'glluğ^ uxuzj auwnd ul kndğ= v'glluğ! Auwg kndğ=rz auğuöuı şpçuwğz t^ udşlr =uz auwğşzumuz şpçuwğ´^ giu, tğ uz! Işizndşjud nğ huışğuösr gzkuj=rz kt_ oumuır fğuw şd kt şışdr ür,şğndz fğuw auw audu=umuzndkrdzg orbe fşğr auimujnpndkşusç buğcşjud! Şğmnd Hul=uzşuz huışğuöszşğnd gzkuj=rz s+ıudnğuhti ndk auöuğ auwşğ *isuzşuz çuzumrz st< rğşzj zhuiıudnğ suizumjndkrdzg çşğrz! Huışğuösumuz Zu.uğuğ

10

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 10

22.04.2015 14:46:44

İNDĞÇ YĞMRV USİUKŞĞK İNDĞÇ YĞMRV UÖÜUWRZ ARDUZEUZNJR Arszndu, ıuğşürğ= 1900 - 1910 şd 1924 - 1949^ rçğ Usiukşğk 1949 IUĞR 65 KRD 783 - 784 SUĞI - UHĞRL 2015

Zuögs Yubuz ul kndğ= susndlr st< eğnduır=nf .+iu, t *isuzşuz hşındkşuz hubıhuzndkşuz st< auwşğnd jndjuçşğu, =u<ndkşuz şd önanpndkşuz suirz!

Sriu= Ünvndzşuz {Cusuzum´ kşğkr 17 &30/ Anmışsçşğ 1912 kndumrğ kşğkrz st< huısu, t nğ xuösuoumuır fğuw üızndnp çnlnğ auw örzndnğzşğg^ uxuzj çujuxndkşuz rğşzj mndğ,=g fuauz euğqndju, şz kbzusrr yusyndbızşğndz! {Ct+z krdğ=´ kşğkg uwi suirz ağuıuğumndkrdz gğu, t! Çuğqğuiırouz ihuw sg uwi suirz ünfuiuz=nf .+iu, t şd wuwızr t nğ uirmu uzmşp, .+i= tğ!

Auw audu=umuzndkşuz mnpst Hul=uzşuz huışğuösr gzkuj=rz jnwj ığndu, suizumjndkşuz znwzg ışizndşjud zuşd U$ Ub.uğausuğır gzkuj=rz! Auwuiıuzşuwj Şmşpşjrz şd çnlnğ =upu=umuz mndiumjndkrdzzşğg mnv gğrz nğhtiör çnlnğ auwşğg hubıhuzşz *isuzşuz auwğşzr=g! 1914 kndumuzr Znwşsçşğ usinduz st< Auwnj Uöüuwrz Cnpnfg zriı ündsuğşj Pulukrnw st< şd =zzuğmşj uwi .zerğg!

Cnpnfrz ağudrğndu, trz muğü sg muğşdnğ uzndzzşğ rzvhti% Hşığni Auluoşuz^ Irğuz ?tlt=şuz^ Suzndm Puöuğşuz! Cnpnfumuzzşğndz gzendzu, nğnbndsg uzumzmul vt^ uznz= uğıuwuwışjrz uwz nürz nğ ışizndu, tğ Hul=uzşuz huışğuösr gzkuj=rz! *isuzşuz auwşğg^ uxuzj ndğrb nğşdt uöeşjndkşuz ıum szulnd htı= t rğşzj auduıuğsndkrdzg jnwj ıuwrz *isuzşuz muwiğndkşuz zmuısusç!

Ustz auw auwğşzumjumuz rğ huğıumuzndkrdzg htı= t muıuğtğ! Auw anüşdnğumuzzşğz ul şmşpşjrzşğnd st< uwi suirz =uğnöndkrdz gğrz!

Fui)r Btzit+ötzr wrbuıumzşğndz st< mg muğeuz= aşışdşulg$ {Ani htı= t gişz= nğ auw^ wnwz şd ağşuw şğrıuiuğezşğ ul mg üızndtrz sşğ örzndnğumuz <nmuızşğndz st<! Lşdnz T)tzır^ Üuısndi T)tzır^ Srzui T)tzır şd uwihrir =uzr sg gzmşğzşğ mg wrbşs! Uznz= şdi kndğ= örzndnğzşğg suğöşjrz^ ndindjvr hubı+z ışiuz şd udşlr fşğ< xuösuoumuı şğkulnf sşör aşı znwz huwsuzzşğnd ıum huışğuösr suizumjşjuz! Uzbndbı şpuz öuğzndnpzşğ şd sşxznpzşğ ul´!

Rzvhti Hul=uzşuz huışğuösrz st<^ uwehti ul U$ Ub.uğausuğır gzkuj=rz auw örzndnğzşğg xuösuoumuır fğuw önauçşğşul huğıumuzndkrdz iıuzqzşjrz şd huışğuösumuz zu.uğuğ Tzftğ Yubuz ul Auwuiıuzşuwj Şmşpşjdnw ndppşul rğ zusumrz st< ünandzumndkrdz wuwızşj auw örzndnğzşğnd mnpst jndjuçşğndu, suğöumuz nürr muhumjndkşusç!

Auw audu=umuzndkrdzg sruwz xuösuoumuır fğuw vt^ zşğ=rz ür,şğnd fğuw ul =uwl wuğsuğjndj uwz ecnduğndkrdzzşğndz^ nğnzj st< mg üızndtğ *isuzşuz hşındkrdzg! Auwşğg rğşzj suizumjndkrdzg çşğrz uhuanfşlnd ausuğ çuzumrz şd zşğ=rz ür,şğnd fğuw ub.uınp örzndnğzşğndz muğr=zşğg! Auw Eşpuünğ,umuz Srndkrdzg 1914 kndumuzrz^ şğç wuwızr euğqud nğ huışğuös hrır ,uür^ Rikuzhndl Çşğuwr st< Tiuşuz Fuğcuğuztz zşği çnwc =nwğ auijzşlnd euigzkuj=zşğ çujud şd audu=nwkzşğ muösumşğhşj Rikuzhndlr öuzuöuz kupşğndz st<! Uwi suirz auğndiı ışpşmndkrdz muw Üğrünğ Hulu=şuzr {Auwnj Ünpünkuz´ uzndz ürğ=rz st<! Rikuzhndlr şd Rösrğr auwmumuz

11

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 11

22.04.2015 14:46:44

şmşpşjrzşğndz wuındm çucrzzşğndz st< ustz +ğ Vuzu==ulttz çşğndu, auöuğudnğ kndğ= frğudnğşul örzndnğzşğnd ausuğ uzmnprz huığuiındu, tğ^ auwşğg^ aumuxum nğ uaudnğ uğüşl=zşğnd ıum m'uhğtrz^ uxuıuqşxz mşğhnf zndrğuındndkrdz m'gztrz Kndğ=rnw Muğsrğ Suarmrz! Rikuzhndlr şd üuduxr st< muxufuğndkrdzg zndrğuaudu=suz =tğstizşğ muösumşğhu, tğ şd uinzj luduünwz wuou. nğezşğg auwşğg şpu, trz! Auw örzndnğzşğg^ çcrbmzşğg^ eşpuünğ,zşğg şd fuğhşızşğg kndğ= çuzumrz ünğ,+z suizumjndkrdz mg çşğtrz! Üğrünğ Hulu=şuzr fmuwndkrdzg buı uğct=udnğ t İndğç Yğmrv Arduzeuznjr ünğ,ndztndkrdzg ,uz+kujzşlnd ışiumtıt şdi!

Arduzeuznjg vt ünauju, sruwz Auwnj Eşpuünğ,umuz Srndkşuz +üzşlnf^ uwl zuşd rğ btz=g muösumşğhu, t nğhtiör ünaujnds ığndr hşındkşuz muğr=zşğndz! Uwe bğ<uzrz arduzeuznjr çucrzzşğndz mtitz udşlrz frğudnğşul örzndnğzşğnd euğsuzndsrz wuımujndşjud! ;uz+k t zuşd nğ auw çcrbm şd eşpuünğ,zşğg uzqusç huğıumuzndkrdz iıuzqzşjrz çuzumr st< mus örzndnğumuz arduzeuznjzşğt zşği!

Uwi suirz ul fmuwndkrdzzşğ şmu, şz Yğ+)$ Şrdotl Şuzgüıupt!

Uxnp<uhuandkşuz Çuczr uışzuüğndkrdzzşğtz wuwızr euğqu, t nğ U$ Ub.uğausuğır gzkuj=rz 299 çcrbm huğıumuzndkrdz muıuğşj çuzumrz st<! Şkt uinğ fğuw udşljzşz= uwz 54 auw çcrbmzşğg nğnz= m'ub.uıtrz Uxnp<uhuandkşuz Çuczr şd srdi arszuğmndkrdzzşğnd st<^ uwz uışz mg ışizşz= nğ 353 çcrbmzşğ suizumjşjuz şd uinzjst 38g ndppumr xuösuoumuır fğuw^ rim 261g zşğir ür,şğnd fğuw huğıumuzndkrdz iıuzqzşjrz^ uznzjst 45g xuösuoumuır fğuw mşuz=g mnğizjndj!

Xuösuoumuır fğuw üızndnp şd zuauıumndnp auw örzndnğzşğnd suirz çuösukrd ışpşmndkrdzzşğ muğşlr t üızşl çcbmumuz huısuçuz Uızuz Ukuvr üğndkrdzzşğndz^ Mulukuiuğuw Lritr wuındm Çuczrz şd Mndğthu arduzeuznjr huırz fğuwr jndjuıu.ıumrz^ rzvhti zuşd Uğitz Şuğsuzr ürğ=şğndz st<!

Işpuauzndkrdzg uwz euxz obsuğındkrdzz t nğndz şzkuğmndşjud auw audu=umuzndkrdzg şd uimt uöendşjuz^ rzvhti auw audu=umuzndkşuz çnlnğ auındu,zşğg^ znwzhti auw çcrbmzşğz nd eşpuünğ,zşğg!

Uğitz Şuğsuz Auw Eşpuünğ,ndkşuz Srndkşuz suirz rğ üğ=rz st< huısu, t kt r#zvhti auw çcrbmzşğ xuösuoumuır fğuw ecnduğrz huğıumuzndkrdz muıuğu, şz^ huışğuösr ,uzğ huwsuzzşğndz ıum +üıumuğ ,uxuwndkrdz suındju, şz^ srzv uzerz% ndğrb çcrbmzşğ ul ışpuauzndkşuz m'şzkuğmndtrz! Ürğ=rz st< ışp üıu, şz I+=k$ Itprğstzoşuzr^ I+=k$ Zuüüubşuzr şd I+=k$ :uvşğşuzr wndbşğg^ nğnz= buı aşıu=ğ=ğumuz ışpşmndkrdzzşğ mndıuz uwe +ğşğndz uhğndu, ıuxuhuz=zşğndz suirz! Anz buğndu, şz xuösuoumuır fğuw huğıumuzndkrdz iıuzqzu, çuösukrd çcrbmzşğnd şd eşpuünğ,zşğnd uzndzzşğg! &*ğrzum^ Fuauz Üuyusuoşuz^ Şğnduze Rbltstoşuz^ Şenduğe Sndğuışuz^ H+pni Suzmuiuğşuz^ Şğnduze Uğuhşuz^ Wuğndkrdz ?tbrbşuz^ Uçtl Mrdlhtzmşuz^ Üğrünğ (gzıg=lşuz^ Şğnduze Htwltğşuz^ Uğus Hupıuiuğşuz^ Snfiti Irzuzşuz^ İuğüri Zuauhşışuz^ Sriu= Yuznişuz^ Ağuze Ytbırsuloşuz^ Fuağus 12

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 12

22.04.2015 14:46:45

İNDĞÇ YĞMRV USİUKŞĞK İNDĞÇ YĞMRV UÖÜUWRZ ARDUZEUZNJR Arszndu, ıuğşürğ= 1900 - 1910 şd 1924 - 1949^ rçğ Usiukşğk 1949 IUĞR 65 KRD 783 - 784 SUĞI - UHĞRL 2015

Brğrzşuz/! Çnlnğ uwi zuauıumzşğndz wrbuıumg wuğüuz=nf m'nüşmnvşz= uwi 100usşumr +ğşğndz! Znğ işğndzezşğg htı= t nğ ürızuz uwe bğ<uzr suğenj huısndkrdzzşğg! Sşz= uwiışp hrır ,uzğuzuz= sruwz I+=k$ Uğu Sşöhndğşuzr &1879-1957/ mşuz=rz! Işpuauzndkşzt yğmndnp şd Vuzu==ultr oumuırz fğuw mxndnp uwi çcrbmg mg ışizndr 1 Wndlri 1915rz Hrmuwr Örzndnğumuz Arduzeuznjrz st< =ubndu, lndiuzmuğr sg st<^ önğ mg ağuıuğumşz= iınğşd! Lndiuzmuğrz şırz çcrbmr qşxuüğnf rim ışpşmndkrdzzşğ mg muğeujndrz!

Zmuğrz st< mg ışizndr I+=k$ Uğk+ Sşöhndğşuz ihuw sg euğsuzşlnd gzkuj=rz! I+=k$ Uğk+ Sşöhndğşuz I+=k$ Zşğiti Sşöhndğşuzrz nğerz t şd ,zu, t İuğgşğr st<! 1896rz Htğhtğşuz fuğcuğuzr st< ndiuzşlt şı= Yuğrö üzuj şd 1903rz çcrbm fmuwndşjud! Rikuzhndl fşğueuğqrz Htw+plndr st< euğsuzuındz sg çujud şd öçupşjud suizudnğuçuğ Suzmuzj Arduzendkrdzzşğnd şd Zşğ=rz Arduzendkrdzzşğnd euğsuzndsnf! 1905rz uğquzuüğndşjud Çcbmumuz Srndkşuz!

I+=k$ Uğk+ Sşöhndğşuz U$ Ub.uğausuğır +ğşğndz auğrdğuhşır muğünf ub.uışjud Kt=rğıupr^ Mtlrh+lndr^ Hrmuwr^ Tğıt=r^ ?tbuzr^ Ndöndzüt+yğrdr arduzeuznjzşğndz st< şd iıujud huışğuösumuz sşıuwl^ uwe sr<njrz ul ışpuauzndkşuz pğmndşjud^ ışpuauzndkşuz şzkuğmndşjud^ çuwj mğjud yğmndrl! Sşöhndğşuz şğmuğ ıuğrzşğ Htw+plndr Up=uıu.zusrz st< ul ub.uıu, t^ huğıumuzndkrdzzşğ iıuzqzu, t Auw Audu=umuzndkşuz Arszuğmndkrdzzşğt zşği! Uz aşıuö+ındkrdzzşğ ul m'gztğ şd çuösukrd w+endu,zşğ mg ağuıuğumtğ!

I+=k$ Fuauz Puöuğşuzr mnpst arszndu, {Çcrbm´ huğçşğukşğkrz m'ub.uıumjtğ! Uznğ üğrvtz ağuıuğumndu, şz {Suzmumuz Uxnp<ndkrdz^ Kn=u.ır Ets Huw=uğ^ Huw=uğr Sr<njzşğ´ uzndz ürğ=şğg^ çuwj uzfuğuz muğşlr t gişl nğ uznğ ülnd. ünğ,njz t {Auw şd Auwmumuz ;uündsnf Çcrbmzşğ´ &1688-1864/ .nğuüğşul ürğ=g^ auwşğtz^ nğnd st< uz buı muğşdnğ ışpşmndkrdzzşğ mndıuw auw çcbmuürındkşuz huısndkşuz suirz! Ürğ=rz st< cusuzumuüğumuz muğünf udşlr =uz 100 çcrbmzşğnd mşziuüğndkrdzzşğg muz^ nğnzj mjndu, şz zuşd uznzj muıuğu, ub.uındkrdzzşğg! I+=k$ Sşöhndğşuz uwi ürğ=rz şğmğnğe auınğz ul mg huığuiıtğ^ şğç suaujud 18 Wndznduğ 1957rz!

R"zv sşp= nğ şğmğnğe auınğg szuj uzuduğı!

Uzüus sg şdi wuğüuz=nf mg .nzuğarz= I+=k$ Sşöhndğşuzr uzqrz st< U$ Ub.uğausuğırz Vuzu==ultr oumuır fğuw zuauıumndu, mus ışpuauzndkşuz gzkuj=rz suauju, auwşğnd wrbuıumrz ux<şd! ;uz+k$- Wuğüşlr Hğz$ Uğitz Şuğsuzrz bznğaumulndkrdz mg wuwızşz= uwi krdrz st< rğ r ünğ, eğu, ub.uıuz=rz ausuğ! © Ağuıuğumndu, çnlnğ üğndkrdzzşğnd şd lndiuzmuğzşğnd rğudndz=g fşğuhuandu, t! Uxuzj İndğç Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznjr fuğvndkşuz uğı+zndkşuz^ çuösuüğndkrdzg zşğuxşul^ üğndkrdzzşğg ışinpumuz şd sş=uzr= nğşdt sr<njud gze+ğrzumşl^ çuösuüğşl şd uwl ışp ağuıuğumşl muğşlr vt! Huğçşğukşğkrz st< ağuıuğumndu, w+endu,zşğnd çnfuzeumndkşztz üğuütızşğz şz nğ huıui.u-zuınd şz!

13

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 13

22.04.2015 14:46:45

Başbakan Ahmet Davutoğlu Farklı inanç gruplarının sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve kanaat önderleri ile yemekte bir araya geldi.

D

YAZI: MAYDA SARİS / FOTOĞRAFLAR: BAŞBAKANLIK ARŞİVİ VE ARİ TAŞ

sorunları el birliği ile çözebiliriz” evletin farklı inanç gruplarını şeklindeki yaklaşımı ise sayıları normal vatandaş saymakta iyice azalan bu toplulukların zorlandığı bir ülkede umutlarını yeniden yeşertti. yaşamanın getirdiği olumsuzlukları Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun ve derinden yaşamış olan Türkiyeli çalışma arkadaşlarının 11 Şubat’ta gayrimüslimler, 21. yy’a da belirsiz Ankara Palas’ta gayrimüslimlerin bırakılmış bir “vatandaş” kimliğiyle adım sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve attı. Yabancı unsur muamelesi gören, kanaat önderleri ile yemekte bir araya devletle bağ kurmaları engellenen farklı gelmesi, bu manada atılmış önemli inanç gruplarının bir türlü çözülemeyen bir adım oldu. Dört saat süren en yakıcı sorunları biriktikçe kemikleşti. toplantının basına kapalı bölümünde Cemaat vakıflarının yönetim sorunları dinleyen ve çözüme yönelik kurullarının oluşumunda seçme ve görüş bildiren Başbakan Davutoğlu seçilme mekanizmasının sorunlu işleyişi ve Başbakan Yardımcısı Bülent de yıllardan bu yana önemli bir sorun Başbakan Davutoğlu, katılımcılara “Siz bu toprakların asli çocuklarısınız” diye hitap etti.

Arınç’ın bu yaklaşımı Cumhuriyet olarak günümüze taşındı.

Cumhuriyet döneminde süregelen azınlıklara yönelik eritme tarihinde bir ilk olarak kayda geçti.

Başbakan’ın eşi Sare Davutoğlu ile birlikte katıldığı yemekte, politikaları yüzünden (Varlık Vergisi, 1936 Beyannamesi, 6-7 Eylül Olayları gibi…) nüfusları giderek azalan ve iyice Vakıflardan Sorumlu Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Adalet bastırılmaya çalışılan gayrimüslimler, bu yüzdendir ki doğdukları Bakanı Bekir Bozdağ, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam, VGM Genel Müdürü Adnan Ertem, AK Parti Genel ülkede kendilerini hiçbir zaman güvende hissedemediler.

Başkan Yardımcısı Öznur Çalık, AK Parti Artvin Milletvekili İsrafil Kışla da yer aldı.

CUMHURİYET TARİHİNDE İLK DEFA Davetlilerin teker teker söz alarak her konuda görüş Son yıllarda Ak Parti hükümetinin “süregelen kemikleşmiş

14

Mart-Nisan 2015.indd 14

16/04/15 18:01

Azınlık toplumların her kesiminden temsilcilerin ağırlandığı yemekte katılımcılar siyasilerle sohbet etme fırsatı da buldu.

bildirmesine olanak sağlandığı demokratik bir ortamda geçen toplantıda; Davutoğlu’nun, gayrimüslimleri binlerce yıldan beri bu topraklarda yaşayan, Anadolu kültürünün parçaları olarak gördüklerini, geleceğimizi artık birlikte kurabileceğimizi, ülkenin asli unsurları olduğumuzu ve iade edilen vakıf mallarının bir lütuf değil hakkımız olduğunu vurgulayan ifadeleri, eşit vatandaş olabileceğimizi hissettiren, güven verici ve Yeni Türkiye söyleminin altını dolduran açıklamalardı. İhtiyacımız olan bu güven ortamının yaratılmasında, en önemlisi, bu görüşlerin öncelikle devlet bürokrasisine, ardından tabana yayılması sağlanarak, azınlıklara yönelik nefret suçlarının ve ötekileştirmenin asıl nedeni olan siyasi zihniyetin değişime uğratılması.

Farklı inanç gruplarına kazandırılmaya çalışılan bu yeni soluğun giderek güç kazanması ve kendimizi siyasilerimize birebir ifade edebileceğimiz Ankara Palas türü toplantıların tekrarlanması, bu anlamda büyük önem arz ediyor.

15

Mart-Nisan 2015.indd 15

16/04/15 18:01

“Hep Beraber Görüşmek, Konuşmak, Geleceğimizi İnşa Etmemiz Bakımından Elzemdir.”

Başbakan Ahmet Davutoğlu

16

Mart-Nisan 2015.indd 16

16/04/15 18:01

17

Mart-Nisan 2015.indd 17

16/04/15 18:01

İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Z iyareti

Kohar Kütüphanesi Z iyareti 18

Mart-Nisan 2015.indd 18

16/04/15 18:01

Gülbenkyan Vakfı Ani Garmiryan Z iyareti 19

Mart-Nisan 2015.indd 19

16/04/15 18:01

SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ VAKFINDA

PASKALYA YEMEĞİ

20

Mart-Nisan 2015.indd 20

16/04/15 18:01

21

Mart-Nisan 2015.indd 21

16/04/15 18:01

SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ VAKFINDA

PASKALYA YEMEĞİ

22

Mart-Nisan 2015.indd 22

16/04/15 18:01

23

Mart-Nisan 2015.indd 23

16/04/15 18:01

BT KORONER ANJİOGRAFİ Prof. Dr. Murat GENÇBAY

24

Mart-Nisan 2015.indd 24

16/04/15 18:01

BT koroner anjiyografi, hasta uyanıkken ve nefesini tutarken yapılan, toplam 5 saniye süren oldukça konforlu bir yöntemdir. Hastaya kol toplar damarından boyar bir madde verilir ve bu ilaç kalbe ulaştığında birkaç saniyelik görüntü alınır. Hastanede yatma zorunluluğu yoktur. Klasik kateter anjiyografiye (kasık atardamarından girilerek yapılan) göre daha hızlı ve kolaydır. İnceleme sonrası hastamız günlük işlerine hemen dönebilir.

Damar duvarlarında zamanla küçük kireç zerrecikleri, yağ ve kolesterol birikerek kalbi besleyen damarların tıkanması koroner arter hastalığına yol açar. Kalbi besleyen bu koroner arterlerin tıkanması göğüs ağrısına, kalp krizine ve hatta hiç belirti vermeden ani ölüme neden olabilir.

BT koroner anjiyografide, giriş bölgesinde kan toplanması , kasık atardamarında yırtılma yada balonlaşma gibi klasik kateter anjiyografide bulunan riskler bulunmuyor. Ayrıca eski anjiyografide olduğu gibi kalbe kadar ilerletilen plastik tüp (kateter) gibi vücut içerisine giren bir yabancı malzeme yoktur.

- Yüksek kolesterolü olanlar - Yüksek tansiyonu olanlar - Sigara içenler - Şeker hastalığı olanlar - Kilo fazlası ve obez olanlar - Ailesinde koroner kalp hastalığı olanlar - Stresli yaşamı olanlar - Çok pasif hayat tarzı olanlar

KİMLER KORONER ARTER HASTALIĞI RİSKİ TAŞIMAKTADIR ?

1960’lardan beri uygulanan klasik kateter anjiyografi azalmış lümen çapının değerlendirilmesi esas alınmaktadır. Oysa, aterosklerotik plakların, lümende daralma gelişmesinden çok önce koroner damar duvarında birikmeye başladığı bilinmektedir.

Aslında, kalp krizlerinin çoğunun belirgin darlığa yol açmayan aterosklerotik plakların yırtılması sonucu geliştiği de bilinmektedir. Bu nedenle, koroner ater hastalığının erken tanınması, hem ilerlemesinin hem de komplikasyonların engellenebilmesi açısından büyük önem taşır. Erken aterosklerotik plak birikimi kompansatuvar damar genişlemesi (pozitif remodeling) ile birlikte seyrettiğinden, sadece koroner lümen çap değişikliklerine dayanan bir yöntemin bu önemli erken değişiklikleri tanımlamakta yetersiz kalacağı düşünülmektedir.

BT ANJİOGRAFİ KİMLERE YAPILIR ?

BT Anjiografi uygulamlarından fayda görebilecek hastalar 3 ana grupta toplanabilirler.

1. Grup: Atipik yada tipik göğüs ağrısı şikayeti bulunan düşük yada orta risk grubunda * olan hastalardır. Bu hastalar kardiyoloji polikliniğine başvuran hastaların büyük bir kısmını oluşturmaktadır. EKG, labaratuari yada stres testlerinin net bir sonuç vermediği olgularda da hastalığı ekarte etmek için kullanılabilir.

2. Grup: Hiçbir şikayeti olmayan, orta ve yüksek derecede* koroner arter hastalığı riski bulunanlardır.

Bu grup toplumun yaklaşık % 40’ını oluşturmaktadır.

Ancak çok yeni olan bu yöntemin şikayeti bulunmayan olgularda tarama yöntemi olarak kullanılmasını destekleyecek bilimsel veriler henüz yeterli düzeyde olmamasına rağmen koroner hastalığının erken tanısında ve tedavi yönetiminde önemli bir yeri bulunmaktadır.

3. Grup: Klasik Kateter Anjiografinin riskli yada yetersiz olduğu özel uygulamalardır. Özellikle risk grubundaki kişilerde, göğüs ağrısı olması halinde, EKG, labaratuar ve stres testlerinin net karar verdirici olmadığı durumlarda, bu teknikle koroner damarların görüntülenmesi, damarların tıkalı olup olmadığı, veya ne oranda daralma olduğunun anlaşılabilmesi çok kısa sürede ve hastaya hiç bir zarar vermeden gerçekleştirilebilmektedir.

Ayrıca koroner arter hastalığı semptomlarını taklit eden pek çok farklı rahatsızlık olabilmektedir. Bazen mide fıtığı, bazen safra kesesi taşları, bazen basit bir adele ağrısı, bazen boyun fıtığına bağlı sol kol ağrısı kardiak nedenli ağrıları taklit etmekte hastayı endişeye sevketmektedir. Bu durumlarda yapılacak BT koroner anjiografide, koroner damarların normal çıkması hastanın bütün bu endişelerini giderecektir

Klasik kateter anjiyografi, gerektiğinde balon anjiyoplasti ya da stent gibi tedaviye yönelik girişimsel işlemlerin yapılabilmesine de anında olanak sağlaması gibi bir avantaja sahiptir. Ancak Türk Kardiyoloji Derneği 2002 verilerine göre ülkemiz genelinde klasik kateter anjiyografilerin yaklaşık 1/5’ine girişimsel işlem uygulanmıştır.

Bu da hastaların %80 inde, klasik kateter anjiyografiye göre çok daha kolay, çok daha hızlı, risk içermeyen ve ani kalp krizine neden olabilecek plakların çok daha erken dönemde teşhis edilmesini sağlayan BT koroner anjiyografi incelemesinin yapılabileceğini göstermektedir.

KORONER ARTER HASTALIĞI NEDİR?

Koroner arter hastalığı gelişmiş ülkelerde en sık ölüm nedenidir. Ülkemizde de her yıl 300 bine yakın kişi kalp damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor ve her üç kişiden biri kalp damar hastalıklarına yakalanma riski taşıyor.

25

Mart-Nisan 2015.indd 25

16/04/15 18:01

Mart-Nisan 2015.indd 26

16/04/15 18:01

Mart-Nisan 2015.indd 27

16/04/15 18:02

ATRİAL FİBRİLASYON

28

Mart-Nisan 2015.indd 28

16/04/15 18:02

ATRİAL FİBRİLASYON NEDİR?

Atrial fibrilasyonun belirtileri nedir?

Atrial fibrilasyon en sık görülen kalp ritm sorunudur. İnme, kalp yetmezliği ve diğer bazı sorunlara yol açabilir.

Bazı hastalar hiçbir belirti hissetmez. Belirtiler genellikle şunlardır.: • Kalbinizin düzensiz attığını, hızlı attığını hissedebilirsiniz • Göğüste hafif sıkışma veya ağrı hissedebilirsiniz • Başdönmesi, hafif sersemlik ve göz kararması olabilir. Nadiren bayılma olabilir.

• Özellikle de egzersizde olan nefes almakta zorluk

Atrial fibrilasyonda kalbi kontrol eden elektrik sinyalleri normal çalışmaz. Buna bağlı olarak kalbin üstteki iki küçük odacığı kasılma ve pompalama işlevini kaybeder. Bu odacıklarda göllenen kan geriye doğru basınç artışı yapar, bu da hastada nefes darlığı olarak kendini gösterir. Ayrıca bu odacıklarda göllenen kanın pıhtılaşma riski vardır. Bu pıhtı eğer kopar ve kan dolaşıma girerse beyinde inmeye yol açabilir.

Atrial fibrilasyon için bir test var mıdır?

Evet, eğer kuşkulanılırsa EKG çekilir. Bu testte, o sırada bu ritm sorunu varsa, kesin tanısı konulabilir.

Atrial fibrilasyon bazı kişilerde kalıcıdır. Bazılarında ise zaman zaman görülür ve kaybolur. Bu tür, zaman zaman olan ataklarda yeniden olmasını önleyici ilaçlar kullanılır. Atrial fibrilasyonun yeniden ortaya çıkmasını önlemek için şunlara dikkat etmek gerekir:

Atrial fibrilasyon nasıl tedavi edilir?

Tedavi bunlardan biri veya birden çoğunu içerebilir.

1. Kalp hızını kontrol eden ilaçlar 2. Pıhtılaşmayı öneleyen ilaçlar (aspirinden farklı) 3. Hafif uyku altında, düşük doz elektrik şok vererek ritmi normale çevirme işlemi (kardiyoversiyon) 4. Ablasyon denilen, ritmi normale çevirmek için kalbin küçük odağında özel bir yerin yakılarak veya donduralarak iptal edilmesi işlemi.

5. Bazı özel durumlarda kalıcı pil uygulaması

• Kan basıncının kontrol altında tutulması • Bir seferde aşırı alkol tüketmekten kaçınmak. (günde en fazla 1-2 kadeh) • Kafein içeriği olan içeceklerden kaçınmak (kahve , kola, aşırı çay, v.b) • Hipertiroidiniz (zehirli Guatr) varsa bunun tedavisinin yapılması • Düzenli egzersiz yapmak

Atrial fibrilasyonlu hastada yaşam kalitesi nasıldır?

Çoğu hasta normal hayatını yaşar. Doktorun öneridği ilaçları düzenli almak çok önemlidir. Pıhtı önleyici ilaç almak inme riskinizi belirgin şekilde azaltacaktır.

Atrial fibrilasyonlu hastaların inme bulgularına dikkat etmesi gerekir.

Bunlar genellikle şu şekildedir.

Ağızda çarpıklık; kolda güçsüzlük, konuşmada bozukluk görülürse acilen ambulans çağırmak gerekir.

29

Mart-Nisan 2015.indd 29

16/04/15 18:02

Çocuğunuzda Mide Reflüsü Olabilir!

Bebeğinizde ya da çocuğunuzda mide reflüsü olabileceğini işaret eden ipuçları: • Bebekliğinde inatçı gaz sancısı, hıçkırık, burun tıkanıklığı öyküsü • Karın ağrısı • Uykuda huzursuz yatma (deli yatma) • Ağzından su gelme • Ağız kokusu • Dişlerini gıcırdatma • Dişlerde çürük, erozyon ve dizilim bozuklukları • Kuru öksürük • Tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonu (bademcik, geniz eti, boğaz enfeksiyonu, orta kulak enfeksiyonu, sinüzit) • Tekrarlayan astım veya bronşit • Demir eksikliği anemisi (kansızlık) • İştahsızlık • Kabızlık, zorlanarak dışkı yapma 30

Mart-Nisan 2015.indd 30

16/04/15 18:02

Çocuğunuzda İdrar Bozuklukları Araştırılmalıdır...

• • • •

Gece idrar kaçırması Gündüz idrar kaçırması Sıkıştığında tutma manevraları yapma (kıvranma, bacaklarını çaprazlama, çömelme) Sık idrara gitme

ÇOCUK CERRAHİ POLİKLİNİĞİ RANDEVUSU VE DANIŞMA İÇİN - 444 50 52

31

Mart-Nisan 2015.indd 31

16/04/15 18:02

CĂ&#x153;ZZAM

32

Mart-Nisan 2015.indd 32

16/04/15 18:02

Cüzzam veya Lepra, Hansen basili (Mycobacterium leprae) adı verilen bir mikroorganizmanın yol açtığı, çevresel sinir sistemi ve deri başta olmak üzere birçok sistem ve organı etkileyebilen, bulaşıcı bir hastalıktır.

Ancak bulaşma ihtimali yok denecek kadar azdır bu nedenle uzun yıllar bulaşıcı bir hastalık olarak kabul edilmemiş ancak halk arasında en az veba kadar bulaşmasından korkulan bir hastalık olmuştur.

Tüberküloit Tip Cüzzam Bu tür cüzzam çoğunlukla çevresel sinir sistemini etkiler. Yüz felci meydana gelebilir. El kaslarına gelen bazı sinirlerin felci sonucu pençe el görünümü ortaya çıkar. Duyu sinirlerinin felci sonucu ısı temas ve ağrı hislerinin ortadan kalkması söz konusudur. Terbezleri de çalışamadığından deride kuruluk giderek artar ve deri dökülmeye başlar. Bu sinirlerle ilgili belirtilerden başka deride dağınık olarak birkaç tane küçük leke bulunabilir.

CÜZZAM TÜRLERİ; Cüzzam hastalığı, vücudun direncine bağlı olarak birbirinden ayrılan iki ana tip ve iki ara tip olarak sınıflandırılır. Ana tipler Lepramatöz ve Tüberküloit tip, ara tipler ise Borderlein ve İndetermine tip cüzzamlardır.

Borderline Tipi Cüzzam Lepramatöz ve Tüberküloit tipler arasında bir tiptir. Gelişim olarak iki tipten birisine daha yakın olur. Hangi tipe doğru gidiyorsa o tipin özellikleri daha belirgin olmaktadır.

Lepramatöz Tip Cüzzam Cüzzamın en kötü tipidir. Vücut direnci tamamen hasarlıdır. Hastalık etkeni basiller çok sayıda ve etkindirler. Küçük, çok sayıda ve gövdede simetrik olarak yayılmış, sınırları keskin olmayan, parlak bakır kırmızısı renginde lekeler söz konusudur. Bu lekelerin olduğu deri bölgeleri zamanla duyu kayıplarına uğrarlar.

Yüz, ense, memebaşı ve üreme organlarında yerleşen, leprom adı verilen sert açık kahverengi lekeler belirir. Yüzde, yerleştiklerinde arslan yüzü denilen yüz görünümünü ortaya çıkarırlar.

Lepromlar ayrıca semer burun denilen burun çöküntüsüne, damak delinmesine, göz kapaklarının düşmesine, ses kısıklığına, parmakların kendiliğinden kopmasına da yol açarlar. Lepromlar iyileşecek olurlarsa mutlaka yerlerinde iz bırakırlar.

İndetermine Tip Cüzzam Genellikle bir tek leke şeklinde kendisini gösterir. His bozukluğu da gösteren bu leke etrafa doğru yayılabilir veya ortası iyileşebilir.

CÜZZAMDAN KORUNMA VE TEDAVİ Günümüzde cüzzam korkulacak bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Tanı koyulduğunda tedavisi kesin olarak yapılabilmektedir. Birçok hastalıkta olduğu gibi erken tanı önemlidir.

Erken tanı yapıldığı durumlarda hiçbir kalıcı sakatlık oluşmadan tedavi mümkündür. Tedavi bakterinin duyarlı olduğu antibiyotikler ile yapılır. Hastalık yetişkinlere bulaşmaz ancak hastalara yakın çevredeki çocukların hastalıktan korunması düşünülebilir. Çocukların hastalık olan çevreden uzaklaştırılmaları en uygun tedbirdir.

33

Mart-Nisan 2015.indd 33

16/04/15 18:02

GARFİELD SENDROMU! Prof. Dr. Murat GENÇBAY

34

Mart-Nisan 2015.indd 34

16/04/15 18:02

GARFİELD SENDROMU !

(EGZERSİZ EKSİKLİĞİ VE BESİN BOZULMASI SENDROMU)

Besinlerdeki değişim kalite anlamında da çok fazladır. Dünya Sağlık Örgütü’nde çalışan Yunan asıllı bir kardiyolog bu konuyla ilgili çok ilginç bulgulara ulaşmıştır. Yunanintan’da baba evindeki tavukların bahçede; solucanla, semiz otlarıyla

Metabolizmamızı oluşturan yaklaşık 35.000 gen

beslenmesine şaşıran(!) araştırmacı, bu tavukların

yüzbinlerce yıllık bir evrim sonucu oluşmuştur.

yumurtasıyla, Amerika’ya dönünce marketten

Avcı

uyarlanan

aldığı yumurtaların içeriklerini karşılaştırmış.

halinde

Sonuçta, Amerika’daki sunni yemlerle beslenen

olmak ve günlük olarak, şu andaki tükettiğimiz

tavukların yumurtasındaki besinsel fakirleşme

kalorinin çok daha üstünde kalori harcanması

çok çarpıcı çıkmıştır. Bu fakirleşme, kalp ve

prensibiyle çalışmaktaydı. Bu şekilde oluşan

beyin sağlığı açısından çok önemli olan omega

metabolizmamız, yaklaşık 10.000 yıl önce tarım

3’ düzeyinde çok fazla olmuştur.

toplumuna geçilmesiyle beraber bir şok yaşadı.

kardiyologlara, “Balık yiyin, kırmızı et yemeyin”

Ardından, sulu tarıma geçilmesiyle beraber

dedirten en önemli faktördür. Aynı araştırmacı

yerleşik toplum düzeni metabolizmamız üzerinde

doğal ortamda beslenen diğer kırmızı etli

ikinci bir kriz daha yarattı. Esas ölümcül darbe

hayvanları (bizonları) incelemiş ve onların da

ise, endüstri devrimi sonrasında mutfağa iyice

omega 3 bakımından balıkla eşdeğer olduğunu

giren şeker, tuz ve rafine karbonhidratlarla geldi.

görmüştür. Yani, anlaşılan, balığı değerli kılan,

Beraberinde egzersizdeki azalma bu krizi iyice

henüz besin zincirinin endüstrileşmemesidir.

derinleştirdi.

Gıda pazarlama işinde birincil kaygı her zaman

toplayıcı

metabolizmamız,

yaşam sürekli

tarzına hareket

Omega 3,

24

“en fazla kar” olmuştur. Önemli olan, devletin

saatlik bir güne oranlarsak; tuz, şeker ve rafine

halk sağlığını ön plana alarak, gıda endüstrisindeki

karbonhidratların metabolizmamıza sızması ve

kalite ve sağlığı koruyabilmesidir. Ne yazık ki, bu,

egzersiz süresindeki muazzam azalmanın sadece

dünyanın pek çok ülkesinde pek fazla başarılı

günün son saniyesinde olduğu kabul edilebilir!

olamamaktadır. Ülkemizdeki durum ise herkesin

Bu oranlama, metabolizmanın karşılaştığı krizi

malumudur!

sanırım çok daha iyi vurgulamaktadır. Daha da

Kıssadan hisse; kalp ve damar hastalıklarının,

ilginç olanı bu son saniyede yediklerimizin geri

yüksek tansiyonun, şeker hastalığının, obezitenin

kalan zaman içinde tüketilen gıdalardan hemen

diğer bir adı da “Egzersiz eksikliği ve besin

hemen tamamen farklı olmasıdır.

bozulması sendromu” ya da kısaca Garfield

Metabolizmanın

evrimleşmesi

sürecini

sendromudur!

35

Mart-Nisan 2015.indd 35

16/04/15 18:02

SURP PİRGİÇ 1926

36

Mart-Nisan 2015.indd 36

16/04/15 18:02

37

Mart-Nisan 2015.indd 37

16/04/15 18:02

38

Mart-Nisan 2015.indd 38

16/04/15 18:02

39

Mart-Nisan 2015.indd 39

16/04/15 18:02

40

Mart-Nisan 2015.indd 40

16/04/15 18:02

41

Mart-Nisan 2015.indd 41

16/04/15 18:02

42

Mart-Nisan 2015.indd 42

16/04/15 18:02

43

Mart-Nisan 2015.indd 43

16/04/15 18:02

44

Mart-Nisan 2015.indd 44

16/04/15 18:02

45

Mart-Nisan 2015.indd 45

16/04/15 18:02

46

Mart-Nisan 2015.indd 46

16/04/15 18:02

47

Mart-Nisan 2015.indd 47

16/04/15 18:02

48

Mart-Nisan 2015.indd 48

16/04/15 18:02

49

Mart-Nisan 2015.indd 49

16/04/15 18:02

50

Mart-Nisan 2015.indd 50

16/04/15 18:02

51

Mart-Nisan 2015.indd 51

16/04/15 18:02

52

Mart-Nisan 2015.indd 52

16/04/15 18:02

53

Mart-Nisan 2015.indd 53

16/04/15 18:02

54

Mart-Nisan 2015.indd 54

16/04/15 18:02

55

Mart-Nisan 2015.indd 55

16/04/15 18:02

56

Mart-Nisan 2015.indd 56

16/04/15 18:03

57

Mart-Nisan 2015.indd 57

16/04/15 18:03

58

Mart-Nisan 2015.indd 58

16/04/15 18:03

59

Mart-Nisan 2015.indd 59

16/04/15 18:03

60

Mart-Nisan 2015.indd 60

16/04/15 18:03

61

Mart-Nisan 2015.indd 61

16/04/15 18:03

62

Mart-Nisan 2015.indd 62

16/04/15 18:03

Huzurevi Sakinlerimizden Garabet Aram Yusufyan’ın Doğum Günü Kutlaması

Mart-Nisan 2015.indd 63

16/04/15 18:03

İki Yeni Rahip Takdis Edildi FOTOĞRAFLAR: MIGIRDİÇ ARZİVYAN

E

rmeni Kilisesi’nin rahip adayları Diyakos Artun Damadyan ve Diyakos Aram Beskisizyan, Patrik Genel Vekili Başepiskopos Aram Ateşyan tarafından takdis edilerek, Rahip Harutyun ve Rahip Mağakya adlarını aldılar. ÇAĞRI TÖRENİ Adayların kâhinliğe çağrı töreni 11 Şubat Çarşamba günü Samatya S. Kevork Kilisesi’nde yapıldı. Başepiskopos Aram Ateşyan’ın yönettiği ve Patrikhane din görevlilerinin katıldığı akşam dualarından sonra yapılan çağrı töreninde, rahip adaylarını Kilise’ye sunma görevini Ruhani Meclis Başkanı Başrahip Tatul Anuşyan ve Peder Drtad Uzunyan üstlendi. Küdüs Patrikliği Rahipler Topluluğu’ndan, Kudüs Ruhban Okulu Müdürü Üst Rahip Teodoros Zakaryan ve Rahip Nerseh Aloyan da törenlerde hazır bulundular.

Törenlerden sonra Kilise Vakfı Yönetim Kurulu bir sevgi yemeği verdi. Vakıf Yönetim Kurulu Başkanı Yesayi Demir ve Sahakyan Korosu adına Ğugas Akbulut, söz alarak adayları tebrik etti.

TAKDİS TÖRENİ 12 Şubat’ta Feriköy S. Vartanants Kilisesi’ndeki törenlere de yine Patrik Genel Vekili Başepiskopos Aram Ateşyan riyaset etti. Ekümenik Patrik Bartholomeos’un temsilen Metropolit Konstantin, Süryani Kadim Patrik Vekili Mor Filüksinos Yusuf Çetin, Süryani Katolik Patrik

Vekili Mons. Yusuf Sağ, Keldani Patrik Vekili Mons.

Fransua Yakan, Ermeni Katolik Kilisesi’nden Başrahip Apraham Fıratyan, Mıhitaryan Rahipler Topluluğu’ndan Başrahipler Sarkis Ermen ve Hagopos Çopuryan, Diyakos Hagop Minasyan, Kardeş Kilise temsilcileri ve Dutch Chapel Kilisesi Pastörü Benjamin Van Rensburg da törende hazır bulundu.

S. Badarak ilahileri Diyakos Adruşan Halacyan yönetiminde S. Vartanants ve S. Takavor koro üyeleri tarafından seslendirilirken, Diyakos Edvin Harutyun Galibyan orgla eşlik etti.

Tören esnasında, Başrahip Tatul Anuşyan ve Peder Drtad Uzunyan rahip adayları hakkında bir kez daha tanıklıkta bulundular ve kâhin takdis edilmelerini Kilise adına dilediler.

Başepiskopos Aram Ateşyan vaaz ederek, Rab İsa Mesih’e iman etmenin önemini vurguladı ve Aziz Vartanyan Şehitleri’nin putperestliğe karşı sergiledikleri tutumu vurguladı. Rahiplere hitaben “Din Adamı olmak kolay değildir. Herkes yolunuzun dikensiz ve taşsız olmasını diler ama ne yazık ki yaşam böyle değil. Tenkitler eksik olmayacak yaşantınızda. Fakat yeni çıktığınız bu yoldan asla ayrılmayın. Her zaman böyle alçakgönüllü olun ve bunun böyle olması için bizler de dua edeceğiz.

Sizleri tebrik ediyor, başarılarınızın devamını diliyorum” dedi.

Törenlerden sonra, Şirinoğlu salonunda bir sevgi yemeği düzenlendi.

64

Mart-Nisan 2015.indd 64

16/04/15 18:03

65

Mart-Nisan 2015.indd 65

16/04/15 18:03

İLK 3 AY ÇOK ÖNEMLİ BEBEĞİNİZE KALÇA ULTRASONU ÇEKTİRMEYİ İHMAL ETMEYİN!

Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Zakirbaşı Sok. No:32 - 34020 Kazlıçeşme - İstanbul info@surppirgic.com

www.surppirgic.com

444 50 52 Mart-Nisan 2015.indd 66

16/04/15 18:03

Doğumdan sonraki ilk 3 ayda yapılması gereken bu tetkik ile kalça çıkığı ve fiziksel engelli olma riskine karşı önlem alınıyor…

Kalça USG Nedir?

• Kalça USG, ülkemizde yenidoğan bebek tarama testleri arasında yer alıyor. Yaşamın ilk 3 ayında bebeklerde gelişimsel kalça çıkığı (kalça displazisi) adı verilen sorunu saptamak amacıyla yapılan bir tetkik. Gelişimsel kalça displazisi erken tanı aldığında tedavisi kolaylıkla yapılıyor.

• Geç kalındığında ciddi fiziksel engelliliğe(erken kalça ve bel kireçlenmesi, ayak kısalığı, topallama) neden olabiliyor, tedavi zorlaşıyor ve cerrahi süreçleri gerektiriyor.

• Bebeğe herhangi bir rahatsızlık vermiyor.

• Doğan her bebeğe yapılması hedefleniyor.

67

Mart-Nisan 2015.indd 67

16/04/15 18:03

Mart-Nisan 2015.indd 68

16/04/15 18:03

Nadya Taşel, Vasken Barın ve Yetkin Berberoğlu ödül törenine aileleriyle birlikte katıldı.

Beşiktaş Kilisesi’nde Madalya Töreni HABER: SARKİS GÜREH FOTOĞRAFLAR: MIGIRDİÇ ARZİVYAN

T

oplumun önde gelen hayırsever iş adamı Yetkin Berberoğlu, Şişli Belediye Başkanı Vasken Barın ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan danışmanlarından Nadya Taşel, Ermeni toplumu yararına yaptıkları çalışmalar nedeniyle Ermeni Patrikliği tarafından verilen Golod Madalyası’na layık görüldü.

Madalyalar sahiplerine, Beşiktaş Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nde 8 Şubat Pazar günü düzenlenen törende Başepiskopos Aram Ateşyan tarafından takdim edildi. Törene Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar ile danışmanı Nurhan Palakoğlu da katıldı.

Sabah erken saatlerde başlayan ayini (Surp Badarak) Peder Şirvan Mürzyan sunarken, madalya ile ilgili beratları diakon

Arman Maraşlıyan okudu. Beratlarda Berberoğlu, Barın ve Taşel’in özgeçmişleri ve bugüne kadar Ermeni toplumu yararına yaptıkları çalışmaları anlatıldı.

Törende bir vaaz veren Başepiskopos Ateşyan, “İnsanlar mutluluğu başka insanların mutluluğunda bulabilir” dedi ve ruhsal kurtuluşun başkalarına yapacağımız iyiliklerle sağlanabileceğini ekledi. Ateşyan daha sonra madalyaları takdim ederek madalya sahiplerini tebrik etti.

Törenin ardından Berberoğlu, Barın ve Taşel için kilise salonunda bir kutlama yemeği düzenlendi.

69

Mart-Nisan 2015.indd 69

16/04/15 18:03

70

Mart-Nisan 2015.indd 70

16/04/15 18:03

SURP PİRGİÇ 1926

71

Mart-Nisan 2015.indd 71

16/04/15 18:03

72

Mart-Nisan 2015.indd 72

16/04/15 18:03

73

Mart-Nisan 2015.indd 73

16/04/15 18:03

74

Mart-Nisan 2015.indd 74

16/04/15 18:03

75

Mart-Nisan 2015.indd 75

16/04/15 18:03

76

Mart-Nisan 2015.indd 76

16/04/15 18:03

77

Mart-Nisan 2015.indd 77

16/04/15 18:03

78

Mart-Nisan 2015.indd 78

16/04/15 18:03

79

Mart-Nisan 2015.indd 79

16/04/15 18:03

80

Mart-Nisan 2015.indd 80

16/04/15 18:03

81

Mart-Nisan 2015.indd 81

16/04/15 18:03

82

Mart-Nisan 2015.indd 82

16/04/15 18:03

83

Mart-Nisan 2015.indd 83

16/04/15 18:03

84

Mart-Nisan 2015.indd 84

16/04/15 18:03

85

Mart-Nisan 2015.indd 85

16/04/15 18:04

86

Mart-Nisan 2015.indd 86

16/04/15 18:04

87

Mart-Nisan 2015.indd 87

16/04/15 18:04

88

Mart-Nisan 2015.indd 88

16/04/15 18:04

TARİHİMİZDEN

1932 Yılı Surp Pırgiç Hastanesi Hemşerileri

89

Mart-Nisan 2015.indd 89

16/04/15 18:04

İstanbul’un Ortodoks Esnafı 1833-1860

Aleksandros Paspatis Çeviri ve Notlar: Marianna Yerasimos Kitap Yayınevi, Aralık 2014

90

Mart-Nisan 2015.indd 90

16/04/15 18:04

YENİ KİTAP

91

Mart-Nisan 2015.indd 91

16/04/15 18:04

92

Mart-Nisan 2015.indd 92

16/04/15 18:04

YENİ KİTAP

93

Mart-Nisan 2015.indd 93

16/04/15 18:04

94

Mart-Nisan 2015.indd 94

16/04/15 18:04

95

Mart-Nisan 2015.indd 95

16/04/15 18:04

96

Mart-Nisan 2015.indd 96

16/04/15 18:04

97

Mart-Nisan 2015.indd 97

16/04/15 18:04

Arkas Koleksiyonu’ndan Feshane’den Emperyal Hereke’ye

OSMANLI HALILARI Kaynak: ATLAS TARİH Şubat-Mart 2015 Sayısı Eki

98

Mart-Nisan 2015.indd 98

16/04/15 18:04

Ermenilerin bu amaçla ilk yerleştikleri yerler arasında Samatya, Kumkapı, Langa ve Yenikapı sayılabilir, çünkü ilk Ermeni Patrikliği Samatya'da kurulmuştu. Sarkis Sarraf Hovhannesyan 1800'lerde Samatya' da yerleşmiş bulunan bin Ermeni hanesinin önemli bir kısmının kilise çevresinde olduğunu kaydetmektedir. Genellikle Kilikya' dan gelen göçmenlerin yerleştiği Samatya varlıklı bir Ermeni bölgesi olarak bilinmekteydi. Patrikhane 17. yüzyıl ortalarında ise KumkapıNişanca'ya taşınmıştı. Kumkapı'daki dört kiliseden üçünün Rumlara ait olduğunu belirten Eremya Çelebi Kömürciyan, bu civarda Ermenilere ait tek kilise olduğunu söylediği Surp Asdvadzadzin Kilisesi'nden “bizim teselligahımız” olarak söz eder. 1826'da bir yangında harap olan Patrikhane 1828'de, bu kez kargir olarak bugünkü şekli ile inşa edilmiştir. Bu inşaat için 3 milyon kuruşun yarısını Darphane Emini Kazaz Artin Amira Bezciyan hibe etmiştir. Kumkapı ve Samatya'da yerleşik Ermeniler yazmacılık, balıkçılık, halıcılık gibi mesleklerde çok başarılıydılar ve ün kazanmışlardı. Özellikle halıcılıkta Kapucuyan ekolü ile ipek halıda Zare ekolü çok meşhurdu.

Hereke fabrikasında çalıştıktan sonra Kumkapı Ekolü denen bir tarzı yaratan Zare'nin en önemli özelliği, 12-15 yaş arası genç kızları çalıştırmak ve 15 yaşına geldiklerinde de emekli etmekti. Dolayısıyla onun ürettiği halılar, kızların küçük ve ince ellerinin sağladığı avantaj nedeniyle, çok sık atkı ve çözgüleri ile dikkat çekiyordu ve altın simli ipek iplik kullanıyordu.

Samatya'da meşhur Zilciyan zilleri ise 1623'ten beri üretilmekteydi. Halen varlığını ve faaliyetini sürdüren Zilciyan işletmesi ABD'de faaliyette bulunan en eski şirket unvanını da kazanmıştır. Bir başka uluslararası girişim de yine Samatyalı Aram Dökmeciyan tarafından gerçekleştirilmişti. Kurduğu Danon (günümüzde de faaliyet gösteren meşhur firma) adlı şirket yoluyla yoğurdu Fransa'ya ihraç eden Dökmeciyan daha sonra firmasını Fransızlara devretmiştir.

99

Mart-Nisan 2015.indd 99

16/04/15 18:04

100

Mart-Nisan 2015.indd 100

16/04/15 18:04

YENİ KİTAP

Kitaptaki Görseller

101

Mart-Nisan 2015.indd 101

16/04/15 18:04

102

Mart-Nisan 2015.indd 102

16/04/15 18:04

Kitaptaki Gรถrseller

103

Mart-Nisan 2015.indd 103

16/04/15 18:04

104

Mart-Nisan 2015.indd 104

16/04/15 18:04

Kitaptaki Gรถrseller

105

Mart-Nisan 2015.indd 105

16/04/15 18:04

106

Mart-Nisan 2015.indd 106

16/04/15 18:04

Kitaptaki Gรถrseller

107

Mart-Nisan 2015.indd 107

16/04/15 18:04

108

Mart-Nisan 2015.indd 108

16/04/15 18:04

Kitaptaki Gรถrseller

109

Mart-Nisan 2015.indd 109

16/04/15 18:04

110

Mart-Nisan 2015.indd 110

16/04/15 18:04

Kitaptaki Gรถrseller

111

Mart-Nisan 2015.indd 111

16/04/15 18:04

112

Mart-Nisan 2015.indd 112

16/04/15 18:04

Kitaptaki Gรถrseller

113

Mart-Nisan 2015.indd 113

16/04/15 18:04

114

Mart-Nisan 2015.indd 114

16/04/15 18:04

115

Mart-Nisan 2015.indd 115

16/04/15 18:05

116

Mart-Nisan 2015.indd 116

16/04/15 18:05

SURP PIRGİÇ ERMENİ HASTANESİ 1925

117

Mart-Nisan 2015.indd 117

16/04/15 18:05

118

Mart-Nisan 2015.indd 118

16/04/15 18:05

119

Mart-Nisan 2015.indd 119

16/04/15 18:05

120

Mart-Nisan 2015.indd 120

16/04/15 18:05

121

Mart-Nisan 2015.indd 121

16/04/15 18:05

122

Mart-Nisan 2015.indd 122

16/04/15 18:05

123

Mart-Nisan 2015.indd 123

16/04/15 18:05

124

Mart-Nisan 2015.indd 124

16/04/15 18:05

125

Mart-Nisan 2015.indd 125

16/04/15 18:05

126

Mart-Nisan 2015.indd 126

16/04/15 18:05

127

Mart-Nisan 2015.indd 127

16/04/15 18:05

128

Mart-Nisan 2015.indd 128

16/04/15 18:05

KİTAPLIĞIMIZ

UWJŞLNDKRDZ% İ$ YĞMRV UVÜ$ ARDUZEUZNJR ÜĞUEUĞUZG Üğşj% UZUARI ?UĞIUBŞUZ Uğşdsıuauwşğtzr fşğu,şj% S$H$W$ ;$ :SÇ$- İınğşd^ uğşdsıuauwşğtzr fşğu,şlnf mg ağuıuğumşz= Auwuiıuzjr Kğ=uütı Uzuarı ?uğıubşuzr ıhudnğndkrdzzşğg% İ$ Yğmrv Uöü$ Arduzeuznjr üğueuğuz muıuğu, rğ uwjşlndkşztz! \ Uwi buçuk ziıuw İtz YtktğihndğmSnimndu üzuj=g^ şd auiuw Hnlri! Üzuj=r sruluğ nd auzüriı gzkuj=g mg wrbşjzt Hnlinw st< rs uzjndju, wuüşju,^ .ğkrz^ nv sr+ğrzum^ iumuwz +üıumuğ şğmnd usrig! Öç+iubğ-<rmr mus stm uwl muğüufroumnf vtr sşmzu, Hnlri! Üuju, tr Üulndiı Mrdlhtzmşuz arszueğusr muğoucusmtı aşıuö+ıumuz ub.uıuz= muıuğşlnd mğkuknbumr bğ<uzumtz zşği^nğhti aşıuö+ınp^ stm mnps knpşlnf çuösuışium nd aumuiumuz öçupndszşği! İhndzür hti mg ynğqtr mluzşl ustz rzv^ vsnxzul nğşdt suzğnd=! Uwl çuz t ndindszuirğşl eubıg üğ=şğnd% ausujuzjr mus liuğuzzşğnd^ =uz uwi eubır st<!

Uwi uzüus nğhti hğhındszşğndi uğerdz=g^ uwjşlşjr Hnlinw İ$ Yğmrv Auwnj arduzeuznjg! Arduzeuznjr suirz vt nğ hrır huısşs^ =uzr nğ çuönds ub.uıuirğndkrdzzşğ nd w+endu,zşğ muz uwe ausuöüuwrz zbuzumndkrdz ndzşjnp euğudnğ aimuwr suirz! İumuwz vşs mğzuğ vzbşl^ nğ aumuxum rs ihuindszşğndi^ üıuw cusuzumumrj çnlnğ vuyuzrbzşğndz ausuhuıui.uz arduzeuznj sg!

Arduzeuznjg mg üızndr Ötwkrzhndxznd!

Uwi uzüus m'ndöşs .+irl İndğç Yğmrv Auwmumuz Arduzeuznjr st< ünğ,np üğueuğuzr suirz^ nğndz hubı+zumuz çujndsg ıumudrz vt muıuğndu,! İumuwz stm ıuğrt r fşğ üğueuğuzg rğ exzşğg

Mart-Nisan 2015.indd 129

16/04/15 18:05

çuju, t aşıuö+ınpzşğnd ersuj! Sıu,şlnf kt kşğşdi aşıuö+ınpzşğg mg aşıu=ğ=ğt^ suzğusuiz+ğtz m'ndöşs huısşl üğueuğuzr suirz! İtzk Ytktğihndğm tr ıumudrz^ şğç şlşmığnzuwrz zusum ndpuğmşjr arduzeuznjr Anüuçuğqndkşuz^zbşlnf arduzeuznjr üğueuğuz-uğ.rdrz st< aşıuö+ındkrdz muıuğşlnd juzmndkrdzi!

Buı muğo cusuzum fşğ< knwlındndkrdz iıujuw! Şkt nğşdt uxrknf bynds ndzşju, t= Hnliuauw ausuwz=uwrz muxnwjr aşı^ ndğşsz htı= t ,uz+k gllu= nğnb hnliuauw ausuwz=uwrz muxnwjzşğnd vsşğcşlnd^ çuwj zuşd vknwluığşlnd^ ıuzrl-çşğşlnd ünğ,şlumşğhrz! Üğueuğuzg çuj t ub.uıuz=uwrz +ğşğndz^ 9$00-16$00 cusşğndz! Nvrzvnf vr ıuğçşğrğ ausuliuğuzumuz üğueuğuzzşğtz!

Rim skznlnğıg ığusueğnp t! Rzvhti zbşj üğueuğuzr iışp,suz zu.uqşxznpzşğtz hnliuauw ouğıuğuhşı^aşıuö+ınp Öu=uğru Srlıuz+plnd^ üğueuğuzrz st< iışp,ndu, t ustz huwsuz^ aşıuö+ınprz uğerdzudtı ub.uıuz= ığusueğşlnd ausuğ! İndğç Yğmrvr ünpığrm huğıtög aruzulr fuwğ t gzkşğjuzndkşztz yn=ğ rzv jğndşlnd^ auzüiıuzulnd şd stm çucum ktw mus indğo gsçnb.zşlnd ausuğ! İınğşd mg zşğmuwujzşs üğueuğuzufuğndar Uöuı ?ndğklnd=uwuwr aşı rs auğjuöğnwjg^nğ uxudşluünwz vuynf ışpşmndkrdz mndıuw üğueuğuzr ub.uıuz=r suirz!

- Ş#ğç muösndşjud üğueuğuzg!

- Uwi üğueuğuzg nğnbndşjud çuzul uzjşul ıuğr! Üğueuğuz mnvndu,g buı arz tğ! N_v n= fşğuznğnüu, tğ! Huwsuzzşğg buı ütb trz! N_v stmg m'ndötğ ub.uırl uwiışp! Üğueuğuzg çuzulnd üupuyuğg mg huımuzr Hğz$ Uğitz Şuğsuzrz^ iumuwz uz vtğ mğzuğ uxuzqrzz rğuünğ,şl uwe üupuyuğg^ şkt vglluğ Hğz$ Öu=uğru Srlıuz+plndz^ nğndz şdi wuzqzndşjud fşğuznğnündkşuz ünğ,g! Uwi+ğ^ bznğard Hğz$ Uğitzr şd Hğz$

Öu=uğruwr^ ndzrz= uwi üğueuğuzg! Şğç uzjşul ıuğnduz Wndlrirz imiuw ub.uırl^ uğetz ürğ=şğg mg ışpudnğtr! İşhışsçşğrz ub.uıuz=zşğg fşğ<ujndju, trz= şd üğueuğuzg çujrz= aşıuö+ınpzşğnd ersuj!

- Ndindszuirğnpg r#zv mğzuw üızşl üğueuğuzr audu=u,nwrz st<!

- Uwiışp udşlr buı muğşlr t üızşl sbumndkuwrz üğumuzndkrdz% kuışğu. u p ş ğ ^ ş ğ u cb ıu m u z ü r ış l r = z ş ğ ^ ç u w j uwi fşğ<rzzşğg uwe=uz ul buı vşz!

Mu.şul t aşıuö+ınpr ndindszuirğndkşuz zrdktz! Euiuürğ=şğ ndzrz=^ fthşğ^ auwnj huısndkşuz fşğuçşğşul üğ=şğ^ nğnz= auğndiı vşz! *ğrzum% ndzrz= {Bnpumuk´ mğ+zuçuğnwuürıumuz usiuürğg^ nğ uxudşluçuğ mğ+zumuz çznwk ndzr^çuwj öuwz mğzuz +üıuünğ,şl zuşd sbumndkuwrz^ kuışğumuz ndindszuirğndkrdzzşğnd ausuğ! Uzağucşbı üğumuzndkrdzg üızşlnd ausuğ htı= t yzıxşl! Ndzrz= kşğkşğnd audu=u,nzşğ$ {Suğsuğu´^ {Cusuzum´^ nğnz= usçnp<umuz qşdnf nğşdt ışp vmuz! {Cusuzum´r audu=u,nz mg imir 1928tz srzvşd sşğ +ğşğg ağuıuğumndu, krdşğg^ rim {Suğsuğu´r audu=u,nz 1940tz imişul ağuıuğumndu, krdşğg! Ndzrz= zuşd {İ$ Yğmrv´ ıuğşürğ=şğg^ imişul 1900 kndumuztz srzvşd 1910 şd 1924tz srzvşd uwi+ğ! Ndzrz= usiuüğşğ^ nğnz= zşğmuwujndu, şz sui ux sui stm =uzr ıuğnduz ağuıuğumndszşğnf! Üğueuğuzrz st< muğşlr t üızşl {Kxndjrm´r 1907-1928 kndumuzzşğnd krdşğg$ {Şğ<uzrm´^{Bnpumuk´^ {?ndlri´ usiuüğşğnd ausuğzşğg^ nğnzjst fşğ<rzg sşör ışpşmndkrdzzşğ mg yn.uzjt 19481966 kndumuzzşğndz Kndğ=rnw st< ışpr ndzşju, kuışğumuz zşğmuwujndszşğnd suirz!

Ndzrz= {Um+i´g^ 1996tz imişul srzvşd uwi+ğ^ {Uöeuğuğ´% 1926-1936 kk$ {Ouxuüuwk´% 1948-1951 kk$ {Uğşdşl=´ 1931-1938 kk$^{Yuğni´^ {Bnpumuk´^

130

Mart-Nisan 2015.indd 130

16/04/15 18:05

UWJŞLNDKRDZ% İ$ YĞMRV UVÜ$ ARDUZEUZNJR ÜĞUEUĞUZG

{Öuğk+z=´! Uxuzqzumr zbuzumndkrdz mg zşğmuwujzşz Fuğndcuz ?t+itşuzr ub.uındkrdzzşğz nd uğ.rdg^ nğ jud+= cusuzumr ipndkşuz huıouxnf vmuğnpujuz= ışpudnğşl srzvşd uwi+ğ üğueuğuzrz st<! üğueuğuzrz st< ndzrz= zuşd İndğç Yğmrv Arduzeuznjr zmuğzşğnd audu=u,nz^ önğ audu=u, şz üğşkt 1940tz imişul!

Uwi kşğkşğz nd usiuüğşğg imöçzupçrdğr zbuzumndkrdz ndzrz$ ışpşmndkrdz mg yn.uzjşz n_v sruwz hnliuauw ausuwz=uwrz mşuz=r^uwlşd gzeauzndğ Kndğ=rnw gzmşğuwrz-=upu=umuz r ğu fr oumr suirz! Aş ıuö+ın pg m ğz u w üızşl zuşd çcbmumuz usiukşğkşğ$ çcbmndkşuz +ğuüğ=şğ$ üğueuğuzr üğşkt mtig uwe usiukşğkşğz şz üğudu,! R auğmt fşğ<rzzşğg uzülşğtz şd )ğuzişğtznf üğndu, şz! Çcbmndkşuz suirz auwşğtz lşöndnf ürğ=şğ ndzrz=^ nğnz= suğerm çudumuz buı m'+üıuünğ,şz! Arduzeuznjr 1873-1970 kndumuzzşğnd +ğuüğşğz ul ndzrz=! İumuwz uinz= +üıuünğ,şlg ecnduğ t^ =uzr nğ uznz= sruwz arduzeuznjrz mg fşğuçşğrz^ arduzeuznj uwjşlndzşğnd şd uznzj arduzendkrdzzşğnd suirz huısnp +ğuüğşğ şz! Uwiışp auwşğtzr aşı stmışp muz zuşd kğ=şğtz ürğ=şğ^ nğnz= ağuıuğumndu, şz üğşkt fşğ<rz ıuğrzşğndz 1980tz wşınw! Uwe ürğ=şğg ağuıuğumndşjuz Ağuze Irz=r bznğard^ nğnzj st< zşğmuwujndu, t sşğ üğumuz uzjşulg! Wuwızşz= nğ sşğ ausuwz=rz st< auwu.+izşğnd krdg znduöu, t! Buışğ vşz mğzuğ rim auwşğtz .+irl! Uwi ürğ=şğg mg huısşz sşör sşğ üğumuz uzjşulr suirz!

-R#zvhti iışp,ndu, t üğueuğuzr audu=u,nz^ r#zvhti mg auğiıujzt= öuwz!

- Sşğ zhuıumz tğ iışp,şl üğueuğuz sg^ ndğ sşğ qşx=g auiu, ürğ=şğg^ usiuüğşğg^ mus znwzrim kndpkşğg rğşzj ışpg üıztrz^ =uzr nğ sşör auiu, üğumuz cuxuzündkrdzg sşğ çnlnğrz mg huımuzr!

Zhuıum ndztrz= öuwz çuzul çnlnğrz ux<şd^

nğhtiör uznz=% nğnz= mg aşıu=ğ=ğndrz^ üuz^ muğeuz^ ndindszuirğşz! Uwi kşğkşğnd şd usiuüğşğnd audu=u,nzşğnd stm suig srzvşd 2000 kndumuz Hğz$ ?t+itşuzg audu=şğ t^ uwzndaşışd Anüuçuğqndkrdzg! Şğç şmuw uwiışp ub.uışlnd^ 1980tz r fşğ audu=ndu, üğumuzndkrdzg uğmpşğnd st< tğ! Çnlnğg euiudnğşjrz= üğueuğumzşğndz st<! Stm zhuıum sruwz mg aşıuhzetrz=$ uwi audu=u,nzşğg nvzvujndstz yğmşl şd wuzqzşl gzkşğjnprz! Çujr uımt^ üğueuğuzg huğçşğuçuğ mg auğiıuzuw znğ ürğ=şğnf! Arszumuzrz st< azuırh ürğ=şğ şz^ nğnz= mg üzşz= üğufuouxzşğnd bndmuzşğtz muz uxuzqrz uzauızşğt! Fşğ<şği 800 ürğ= üzşjrz=^ nğnz= üğueuğuzrz ausuğ uzağucşbı trz^ nğhtiör auğiıujzşz= auwşğtz üğumuzndkrdzg! Rauğmt uwi çnlnğg muhndu, t sş, zrdkumuzr aşı! Şkt nşdt stmg sşğ üğueuğuzrz ürğ=şğ zndrğt^ buı ndğu. m'glluz=!

- Üğueuğuzg uhuüuwrz hrır huığuiıt# knduwrz üğujndjum!

- Şlşmığnzuwrz üğujndjumr suirz n_v stm çuz mğzus gişl! İumuwz uwi+ğ m'şğkuz= ethr knduwzujnds! Şkt zsuz çuz glluw^ mg muğ,şs nğ sruwz ürğ=şğnd uzndzzşğg^ aşprzumr uzndzg^ ağuıuğumsuz ıuğşkrdg şd fuwğg mg ışpueğndrz knduwrz eubırz st<! Uwehti udşlr erdğrz m'glluw yzıxşlnd auğjg! \ M'ndöşs uxuzqzuwuındm bznğaumulndkrdz wuwızşl İ$ Yğmrv Uöü$ Arduzeuznjr pşmufuğ muösrz^ suizudnğuhti Hğz$ Uğitz Şuğsuzrz^ şd üğueuğuzufuğndar Irmrz Uöuı ?ndğklnd=uwuwrz^ Öu=uğru Srlıuz+plndrz şd çnlnğ uznzj^ nğnz= <uz= v.zuwşjrz +üzşlnd şd cusuzumi uğerdzudtı euğqzşlnd ausuğ!

131

Mart-Nisan 2015.indd 131

16/04/15 18:05

Basın’da Surp Pırgiç Haberleri

Marmara 1970

Marmara 1970

Marmara 1970

Marmara 1969 132

Mart-Nisan 2015.indd 132

16/04/15 18:05

Marmara 1969

Basından Surp Pırgiç haberleri gönderen Jirayr Kılıçdağ’a teşekkür ederiz.

Marmara 1970

Mart-Nisan 2015.indd 133

133

16/04/15 18:05

ERMENİ TARİHİ

ARŞAGUNİ HANEDANI I

Part Toplumu, Roma Tacı Part Arşagunileri (İS 66-252) Klasik Çağ’ın son dört yüzyılı tüm uygarlıklar açısından ihtişamlı bir dönem oldu. Amerika’da, Teotihuacan, Moşika ve Maya uygarlıkları kuruldu.

Hindistan’da Gupta hanedanının öncülük ettiği Klasik Çağ, etkisini Güneydoğu Asya’nın en uzak köşelerine kadar hissettirdi. Han hanedanı Çin’de iki yüzyıl daha hüküm sürmeye devam etti. Hanedanın düzenli yönetimi, siyasi bölünmüşlüğüne ve üç yüzyıldan uzun süren göçebe istilalarına rağmen Çin’i kültürel olarak birleştirdi. Japonya’da ise yönetimini güçlendiren Yamato klanı, Kore’yi işgal etti; yazı da dahil Çin kültürünün çeşitli öğelerini kullanmaya başladı. Ancak en büyük değişiklikler Persia ve Roma’da yaşandı. Partlar hüküm sürmeye devam ettikleri iki yüzyıl boyunca, göçebe alanları, soylular arasındaki çekişmeler, salgın hastalıklar, çekirge istilaları ve Roma’dan gelen saldırılarla mücadele ettiler. Üçüncü yüzyılın başlarında yerlerini yeni ve daha güçlü bir Pers hanedanına, Sasanilere bıraktılar.

Sasani devleti, Helenizmden arınarak yerine İskender öncesi dönemin Pers dinini ve kültürünü koymaya çalıştı.

Avrupa ve Ortadoğu’nun devraldığı siyasi ve kültürel

mirasın en büyüğü hiç şüphesiz Romalılara aittir.

Cumhuriyetin yerini alan Roma İmparatorluğu, güvenlik, düzen, uyum, kültürel gelişim ve ekonomik genişleme dönemi olarak nitelendirilebilecek Pax Romana’nın [Roma Barışı] baş mimarıydı.

Hıristiyanlığın ve Doğu Roma İmparator- luğu’nun dördüncü yüzyılda yaşadığı yükseliş, Roma mirasının gelecek binyıla da aktarılacağını garantiliyordu.

Bölgedeki daha küçük halkların kaderi, doğrudan Roma politikalarına bağlıydı: Roma’ya isyan ettikleri için Yahudilerin itildikleri iki bin yıllık sürgün bununkanıtıydı. Ermeniler açısından bu dönem, dil ve dinlerinin ulusal bir nitelik kazanmasıyla sonuçlandı.

Ermenistan’daki Pers-Roma Çekişmesi İmparator Augustus’un İS 16’da ölümünün ardından, Part ülkesinin Arşaguni hükümdarları, Ermenistan ve Mezopotamya üzerindeki Roma denetimini bertaraf etmeye çalıştılar. Augustus’un saltanat döneminde Roma yörüngesine sürüklenmiş olan Küçük Ermenistan, artık tamamen Roma’nın ellerindeydi. Romalılar burayı yönetmek için aralarında Ermenilerin de bulunduğu birkaç idareci görevlendirmişlerdi. Kuzeydeki ve batıdaki Roma kuvvetlerinin yakınlığı Partların güvenliğini tehdit ediyor, Roma entrikalarının yanı sıra İmparator Tiberius, Caligula ve Claidius’un tutsak talepleri, barış ortamını zedeliyordu. Dolayısıyla Ermenistan, izleyen elli yıl boyunca Romalılar ve Partlar arasında cereyan eden çatışmaya sahne oldu. Ermenistan’ı yönetenler, Romalı, İberyalı (Gürcü), ya da başka yabancı milletlerden valilerdi. Bu meyanda Partlar da kendi adaylarını devreye sokmaya çalışarak Ermeni

134

Mart-Nisan 2015.indd 134

16/04/15 18:05

nüfusu Roma’ya karşı ayaklanmaya sevk etti. Ülkenin doğu kesimlerindeki Ermeni soyluları hızla Part etki alanına kayarken, batıdaki soylular Suriye’deki Romalı valilerin himayesinde kalmayı sürdürdüler. İS 51’de Persia’nın yönetimini üstlenen I. Vologesus, Ermenistan tahtına küçük kardeşi Dırtad’ı (Tiridates) geçirmeye çalışarak Roma’ya açıkça meydan okudu. İberya kralının oğlu Ermenistan’ı işgal ederek Karni Kalesi’ni Roma’nın atadığı bir vali olan amcasından aldığında, Vologesus’un beklediği fırsat ayağına gelmiş oldu. Bir yanda İberyalıların saldırı ve yağmaları, diğer yanda Romalıların kötü yönetimi, Ermenileri huzursuz ediyordu. Bu koşullar karşısında Vologesus, Ermenistan’ı işgal ederek Ardaşad ve Dikranagerd’i zapt etmeye yöneldi. Ancak, kışın bastırmasıyla Partlar geri çekilmek zorunda kalınca, İberya prensi, Ermeni şehirlerini talan etmek üzere geri döndü. Halkın Romalılara karşı topyekûn ayaklanması üzerine Partlar Ermenistan’ı ele geçirmeye ve Dırtad’ı kral ilan etmeye muvaffak oldular. İS 54’te İmparator Neron, Suriye’deki ordunun idaresinin ele alınması ve Ermenistan üzerinde Roma kontrolünün yeniden tesis edilmesi için General Corbulo’yu görevlendirdi. Corbulo, Partları destekleyen Ermeni bölgelerine hücum etti; İberya ve Kommagene yöneticilerini Ermenistan’ın sınır bölgelerine saldırmaya teşvik etti. Buna karşılık Roma kışlalarına baskın düzenleyen Partlar, Roma’nın Ermenistan’daki destekçilerine gözdağı verdi. İS 59’da, Part ayaklanmalarını kontrol altına almak ve doğuda giderek güçlenen Kuşhanlarla uğraşmak zorunda kalan Vologesus, Dırtad’ı desteksiz bıraktı.

Bunu fırsat bilen Romalılar Ermenistan’ı işgal ederek şehirleri yerle bir ettiler; katliamlardan sağ çıkanları esir aldılar. Dikranagerd’i ele geçiren Corbulo, başkent Ardaşad’ı ateşe verdi. Dırtad’ın Persia’ya kaçmasıyla beraber Neron, Büyük Herodotos’un soyundan gelen ve Küçük Ermenistan’ın yöneticisi olan Dikran’ı Ermenistan kralı ilan etti.

Corbulo Suriye’ye gidince Ermenistan’ın işgal emrini yerine getirmek üzere Komutan Paetus görevlendirildi.

Bu esnada iç meselelerini çözmüş olan Partlar, topraklarını savunmak üzere yeniden harekete geçerek İS 62’de Rhandeia’daki Roma kuvvetlerini kuşattılar.

Romalılar Ermenistan’dan çekilmeyi kabul etti.

Vologesus, Neron’a bir elçi gönderdi ve tacını Roma’dan alması şartıyla, Dırtad’ın Büyük Ermenistan kralı ilan edilmesi yönünde bir uzlaşma teklif etti. Corbulo’nun

yeni bir askeri zafer kazanabileceği umudunu taşıyan Neron teklifi reddetti fakat seferler planlandığı gibi sonuçlanmayınca taraflar geri çekilmek durumunda kaldı. Sonunda Roma, İS 64’te Rhandeia’da, eşhükümdarlık anlaşmasını kabul etti. Ermeni kralları bundan böyle Arşaguni kraliyet ailesinden seçilecek fakat yetki sınırlarını Roma belirleyecekti. Dırtad, İS 66’da Roma’da gerçekleştirilen görkemli bir törenle Ermenistan kralı olarak Neron’un elinden taç giydi.

Neron’un, Ardaşad’ın yeniden inşası için kaynak sağlaması üzerine kısa bir süre için şehre Neronya adı verildi. Büyük Ermenistan ve Sophene, Ermeni Arşaguni krallığını oluşturmak üzere birleştirildi.

Küçük Ermenistan ise varlığını, Herodotos ailesinin yönettiği bir Roma vasalı olarak sürdürdü.

Arşaguniler Ermenistan’da Böylece I. Dırtad, İS 66’da, Part Arşagunileri’nin Ermenistan kolunu kurarak, iki yüzyıl sonra, Arşaguniler (Arşagyanlar) olarak bilinen Ermeni hanedanına dönüşecek yapının temellerini atmış oldu. Arşaguni hanedanının kronolojisi net değildir.

Hükümdarların saltanat tarihlerinin belirlenmesini sağlayan sikkeler, Arşaguni kralları zamanında bastırılmamıştır (Arşagunilere sikke basma hakkı verilmemişti). İleride göreceğimiz üzere, Part ve Ermeni Arşagunileri’ne husumet besleyen Sasanilerin, Helen kültürünün izlerini silmek için gösterdikleri gayret, bu döneme ilişkin geride çok az kaynak bırakmıştır. Sasanilerin giriştiği tasfiyeden kurtulan anıtlar ve kaynaklar ise ilk Hıristiyan Ermeniler tarafından tahrip edilmiştir.

Arşagunilerin saltanatı Ermenistan’ın yeniden inşasıyla başladı. Bu dönemde onarılan Karni Kalesi’ne, Dırtad’m kız kardeşinin emriyle yeni bir tapınak eklendi. Partların siyaset, toplum ve kültür alanlarındaki etkisi Ermenistan’da baskın hale geldi. I. Dırtad’ın saltanat dönemine dair bilinenler, Kafkasya kökenli Alanların yarattığı tehdit ve İberya’ya düzenlenen bir seferle sınırlıdır. Bu dönemde Asya ve Avrupa arasındaki ticaretin canlılık kazanması, Ermenistan’ın bağımsızlığını güvence altına almasını sağladı. Part egemenliğinin İS II. yüzyılda gerilemeye başlamasına rağmen Neron’un halefi Roma imparatorları (Galba’dan Nerva’ya), Ermenistan krallarıyla ilgili anlaşmaya sadık kaldılar. İS 72’de Alanlar Part topraklarını ve Ermenistan’ı istila ettiğinde, İmparator Vespasianus, Küçük Ermenistan’ı

135

Mart-Nisan 2015.indd 135

16/04/15 18:05

Roma’nın Kapadokya eyaletiyle birleştirerek sınır bölgelerini güçlendirmeye karar verdi.

Rhandeia Antlaşması’nı bozan İmparator Trajanus oldu; İS 114’te, Part diyarı bir iç savaşla çalkalanırken Ermenistan’ı işgal etti. Gerekçesi, Roma tarafından onaylanmadığı halde Ermenistan krallığına getirilen kişiyi alaşağı edip yerine gerçek Ermenistan kralını geçirmekti. Meşruiyeti kabul edilmeyen kral, kendini takdim ederek tacını Traja- nus’un elinden giymeyi talep etti. Bu isteği reddeden Trajanus, kralı öldürttü ve Ermenistan’ı bir Roma eyaleti olarak ilhak etti.

Trajanus sonraki üç yıl boyunca doğuda kaldı. İS 116’da Partların başkenti Kte- siphon da zaptedildi; Trajanus, Roma vasallığına getirilen yeni Part kralına tacını giydirdi. Böylece sınırlarını Fırat’ın ötesine kadar genişleten Roma, İran körfezine, yani imparatorluğun en geniş sınırlarına ulaşmış oldu. Ne var ki zafer uzun sürmedi. Askeri kayıplar, isyanlar ve Trajanus’ın Kilikya’da 117’de ölümü, yeni imparator Hadrianus’u Fırat sınırına geri çekilmek zorunda bıraktı. Rhandeia Antlaşması, bir Part prensi olan I. Vağarş’ın (117-140) Ermenistan tahtına geçmesiyle yenilendi. Uzun saltanat dönemi boyunca ticari ilişkiler ve refah koşulları yeniden tesis edilerek, Vağarşabad ya da bugünkü adıyla Eçmiyadzin şehri kuruldu.

Arşaguni Ermenistanı’nın Toplumsal Yapısı Bu süreçte Ermenistan’ın toplumsal yapısı da değişti.

Dırtad ve ardından gelen Arşaguni yöneticiler, Part soylularını ve ailelerini Ermenistan’a getirerek, yeni oluşturulan yurtluklara yerleştirdiler. Soylu ailelerin göçü, özellikle Arşagunilerin Persia’da yönetimi kaybetmelerinden sonra artarak devam etti.

Mamigonyanlar ve Gamsaraganlar da bu aileler arasında yer alıyordu. Hem Ermenistan’ın, hem Part ülkesinin üst sınıfları, Yunan diline, tanrılarına, tiyatrosuna ve Helen kültürünün diğer yönlerine aşinaydı. Böylelikle Ermenistan topraklarında yabancılık çekmeyen Part soyluları ile Ermeni aristokrasisi arasındaki evlilikler yaygın hale geldi. Konuşma dili olarak hem Persçe hem Partça kullanılıyordu. Yazılı metinlerde ise Aramice yerini yavaş yavaş Aramicenin bir türevi olan Part alfabesine bıraktı. Persçe kelimeler, Ermeniceye giderek daha fazla yerleşir oldu. Klasik Ermenicedeki iki bini aşkın Persçe sözcük ve türevleri çoğunlukla bu döneme ait olup, esas olarak savaş, avlanma, ticaret,

saray ve siyasal yapıyla ilişkilidir.

Daha önce belirtildiği gibi Roma, Partların Ermenistan’ın idaresi için belirlediği isimlere her fırsatta karşı çıkarak ülke topraklarını işgal ediyordu.

Yönetimin sürekliliğini garantiye almanın ve Roma müdahalelerini engellemenin tek yolu, üst mevki soyluları sarayda miras yoluyla intikal eden görevlere ve idari makamlara atamak, onlara, askeri hizmet karşılığında yurtluk tahsis etmekti. Bu Part geleneği sayesinde, makamları ve toprakları Arşagunilere tabi, sadık bir soylu sınıfı oluşmuştu. Ermenistan nihayetinde on beş eyalete bölündü. Merkez eyaleti yöneten kralın en tepede yer aldığı karmaşık bir eşitler hiyerarşisi ortaya çıkmıştı. Kralın altında, nakharar olarak bilinen soylular yer alıyordu. Topraklarını ve rütbeleriyle ilgili haklarını dev- redemeyen nakhararlar büyük evlat hakkı yasasına (ilk evladın miras ya da tahta tevarüs hakkı) göre miras bırakıyorlardı. Büyük nakhararların savaş zamanında topladıkları süvari birliği on bin kişiye kadar çı-kabiliyordu. Böylece Ardaşeslerin sürekli ordusunun yerini feodal birlikler almış oldu. Pteşh (genel vali ya da uçbeyi) payesi verilen dört nakharara, geniş arazilerin mülkiyeti bağışlanmış, Ermenistan’ın kuzey ve güney sınırlarını koruma sorumluluğu verilmişti. Büyük Ermenistan’ın geriye kalan on eyaleti diğer nakhararların kontrolü altındaydı (bkz. Harita 9). Kral, nakhararlar üzerindeki denetimini sağlamlaştırmak için, onlara çeşitli idari vazifeler tahsis etmek gibi, ileride Batı feodalizminde de gelenekselleşecek bir uygulama başlattı. Örneğin saray muhafızlığı (dairesi) Pakraduni ailesine verilmişti; Mami- gonyanlar ısbarabed, yani ordu komutanlığına getirilmişti; Kınuniler hazarabed, yani vergi toplama ve iaşeden sorumlu memurlar olarak atanmışlardır. Bunun yanı sıra saray, hazine ve kralın aile efradından sorumlu bir mabeyinci, yani martbed görevliydi. Martbedlerin daima hadımlar arasından seçilmiş olması, sarayda bir harem bulunduğunu gösteriyor.

Tüm nakhararlar eşit değildi. Yine bir Pers geleneği uyarınca, kraliyet sofrasındaki yerleri, rütbelerini ifade ediyordu. Gahnamag olarak adlandırılan rütbe listesi, bir idareciden diğerine farklılık gösteriyordu.

Sebuhlar (şehzadeler) nakhararlardan ve süvari sınıfını oluşturan, küçük yurtluk sahibi azadlardan (şövalyeler) sonra gelirdi. Bu gruplar, dayak cezası ve vergilerden muaftı (vergi muafiyeti sadece azadlar için geçerli değildi). Kent sakinleri ve serfleşmiş şinaganlardan (köylüler) oluşan toplumun geri kalanı, ramig

136

Mart-Nisan 2015.indd 136

16/04/15 18:05

[halk, avam] kategorisine giriyordu. Ramigler savaş zamanında piyade olarak hizmet ederlerdi. Vergilerin büyük kısmını ödeyenler de onlardı. Zanaatkârlar ve aralarında yabancıların da bulunduğu tüccarlar şehirlerde yaşardı. Bu dönemde kölelik zayıflamaya yüz tutmuştu.

Ermenistan’daki Arşaguni yönetiminin ikinci yüzyılı, Roma-Part çekişmesi ile İberyalılar ve Alanların dönem dönem tekrarlayan tehditlerine sahne oldu. Dağlık arazinin sunduğu avantajlardan yararlanarak bölgelerini etkili bir şekilde savunan nakhararlar, Partlardan gördükleri desteğin de yardımıyla Ermenistan’ın özerkliğini korumayı başardılar. Vağarş’ın ardından Ermenistan’ı yöneten birkaç Romalı ve Pers oldu. Bunlardan biri, 186’da Ermenistan kralı ilan edilen yine Vağarş isimli bir Part prensiydi (II. Vağarş). 191’de Pers tahtına geçmek üzere Ermenistan’dan ayrılarak yerini oğlu I. Khosrov’a bıraktı.

Roma İmparatoru Septimus Severus ve Caracalla döneminde hüküm süren Khosrov, Roma’nın yinelenen Mezopotamya akınlarıyla başa çıkmak zorunda kaldı. Sonunda Khosrov’u yakalamayı başaran Cara- calla, Ermenistan’ın idaresini Romalı yetkililere verdi. İzleyen gelişmeler, ne Roma’nın ne de Persia’nın beklemediği türdendi: Ermeniler silahlı bir ayaklanma başlatarak, isyanı bastırmaya gelen Romalı generalleri kovdular. Görünüşe göre halk, üçüncü yüzyılın başından beri Romalıların kendi iç işlerine müdahale etmesinden usanmıştı. Dahası, uzun süredir Ermenistan’da bulunan Arşaguni sülalesinden idareciler artık Ermenileşmiş, burayı kendi yurtları bellemişlerdi. Aynı zamanda, Part âdetlerini benimsemiş olan, Part dilini kendi dillerine yakın bulan, üstelik Part yönetiminin daha hoşgörülü olduğunu düşünen Ermeniler, onları Romalılara tercih ediyorlardı. Roma ve Persia arasındaki yeni anlaşma uyarınca Khosrov’un oğlu II. Dırtad (217252) Ermenistan kralı ilan edildi. Adet olduğu üzere tacını Roma İmparatoru’nun elinden giydi (o tarihte Macrinus’tan). Öte yandan II. Dırtad, Ermenistan’da yetişen ilk Arşaguni kralıydı ve babasının halefi olacaktı. Roma’da iç savaşın hüküm sürmesinin de etkisiyle Ermeniler, Dırtad’ın uzun süren yönetimi boyunca, Doğu-Batı çekişmesinden bir nebze olsun uzak kalabildiler. En önemlisi Dırtad, kendini Pers Arşagunileri’nden ayırarak, üçüncü yüzyılın başından itibaren tamamiyle bağımsız bir birim oluşturdu: Bunlar Ermenistan Arşagunileri’ydi.

Haç ve Tüy Kalem Ermenistan Arşagunileri (Arşagyanlar) (217-428) Sasaniler ve Ermenistan Arşagunilerin Persia’daki hâkimiyeti, ikinci yüzyılın sonundan itibaren zayıflamaya başladı. Zira Roma’nın Suriye’de izlediği politika, askeri valileri, Persia siyasetine sürekli müdahale ederek Arşagunileri baltalamaları yönünde teşvik ediyordu. Bu taktik büyük ölçüde amacına ulaştı. Savaş zamanının ekonomik zafiyetine, ölümcül bir çiçek hastalığı salgını eklendi. Bu gelişmeler karşısında ciddi anlamda güç kaybına uğrayan Arşaguni iktidarı, 226’da, Sasani hanedanının kurucusu Ardaşir tarafından devrildi.

Sasani devrimi Ortadoğu’yu değiştirmiş, Ermeniler ve Persler arasındaki siyasi ve dini bağları güçlendirmişti.

Sasanilerin, temel konularda Persia’daki seleflerinden ayrılıyor olmaları, Ermenistan için önemli sonuçlar doğuracaktı. Merkezileşmiş bir yönetim benimseyen Sasaniler, Ermenistan’ı, Akamanışların Pers krallığının parçası olarak kabul ediyorlardı. Roma karşısında, Persia Arşagunileri’nden daha güçlü bir rakip olan Sasaniler, Rhandeia Antlaşmasını bozarak Ermenistan konusunda tek taraflı davranmaktan çekinmediler.

Sasanilerin, Pers Zerdüştlüğünü imparatorluğun resmi dini olarak büyük bir şevkle desteklemeleri, yalnızca Ermenistan’daki diğer mezheplere zulmedilmesi sonucunu doğurmadı, aynı zamanda Helen kültürünün Persia’dan ve bir ölçüde de Ermenistan’dan silinmesi anlamına geldi. Persia’daki Arşaguni hısımlarına artık bel bağ- layamayan Ermenistan, güvenlik konusunda yalnızca Roma’ya bağlı kaldı. Sasani yönetimi bir açıdan Ermenilerin yararınaydı: artık kendi kraliyet ailesinin üyelerini tahta geçirebilen Ermenistan, böylelikle tamamen Ermeni soyundan gelen Arşaguni hanedanını yaratmıştı. Arşagunilerin, iki yüzyıl boyunca, Sasani egemenliğinde yönetimlerine devam etmeyi başarabilmeleri, çeşitli unsurların bir araya gelmesiyle mümkün olmuştur: Bunlar arasında, siyaset yapma becerileri, Roma’dan gelen yardımlar ve Ermeni halkını hiç olmadığı kadar yakınlaştıran iki olay, Hıristiyanlığın kabulü ve Ermeni alfabesinin oluşturulması öne çıkar.

Dolayısıyla II. Dırtad, yönetimini, Perslerin yeni bir Ermenistan ve Mezopotamya politikası benimsediği

137

Mart-Nisan 2015.indd 137

16/04/15 18:05

bu koşullarda sürdürdü. Ermenistan, Ardeşir’in yayılmasını önlemek üzere İmparator Severus’un çıktığı seferlerde Roma’nın yanında yer aldı. Buna karşılık 244’te büyük bir değişim yaşandı. Büyük Sasani Kralı I. Şahpur (240-270) Roma İmparatoru Gordianus’u Mezopotamya’da yenilgiye uğrattı.

Ardından, hem fidye ve yıllık haraç ödemeyi kabul eden, hem de Roma’nın Büyük Ermenistan üzerindeki korumasından vazgeçen İmparator Philippus’la barış yaptı. Şahpur, on altı yıl sonra, İmparator Valerianus’u Suriye’nin Karrhai şehrinde yenilgiye uğratıp tutsak aldığında, Roma daha da nüfuz kaybetmiş oldu.

252’de Ermenistan’a saldıran Şahpur burayı Pers İmparatorluğu’na kattı. II. Dırtad’ın Roma’ya kaçışını fırsat bilerek, oğlu Hürmüz’ü Ermenistan tahtına geçirdi. Babasının ölümüne kadar (270) ülkeyi yönetmeye devam eden Hürmüz, Pers tahtına geçmek üzere ülkeden ayrıldığında, yerini kardeşi Narses’e bıraktı. Yeni kral, bölünmüş haldeki Ermenistan topraklarını 293’e kadar yönetti. Persia’nın gücü ve Sasanilerin Büyük Emıenistan üzerinde sağladıkları denetim, Arşagunilerin bağımsız bir yönetim sürdürmelerine engel olmakla birlikte, Ermenistan’a uzun soluklu bir barış dönemi getirerek yarar sağlamıştır. Şahpur’un ölümünden sonra Roma şanslı bir döneme girdi. Üçüncü yüzyılın bitiminde, Diocletianus yönetimi devam ederken, Büyük Ermenistan ve Mezopotamya’nın batı kesimleri üzerindeki nüfuz yeniden tesis edildi. Persia’yla yapılan anlaşma, Roma’nın, Arşaguni hanedanını canlandırmasını sağladı. 279 ve 287 yılları arasında Büyük Ermenistan’ın batı eyaletlerini yönetmiş olan Kral II. Khosrov tahta geçirildi. Buna karşılık, Ermenistan’ın tümünü hâlâ kendi toprağı olarak gören Sasaniler, kralın erkek kardeşinin yardımıyla, Khosrov’a ve Roma yanlısı nakhararlara karşı gizli bir plan uyguladılar.

Khosrov’u öldüren erkek kardeşi, Pers yanlısı Ermenilerle birlikte, Büyük Ermenistan’ın denetimini yeniden ele geçirmek üzere Sasanilerle işbirliği yaptı.

Bu sırada Roma’da bulunan (belki de Roma’ya kaçmış olan Khosrov’un oğlu III. Dırtad, tıpkı diğer Roma müttefiklerinin oğulları gibi, buranın geleneklerine göre yetiştirilmişti. Narses, Persia’yı yönetmek için 293’te tahttan çekildiğinde, Khosrov’un katili, Büyük Ermenistan’ın yöneticisi oldu. Narses’in 298 yılında Roma tarafından yenilgiye uğratılmasına kadar Diocletianus’un sarayında kalan Dırtad, daha sonra arkasına Roma ordusunu da alarak, öldürülen

babasının tahtını talep etti. Nisibis (Mıdzpin) Barışı’na imza atan Persia ve Roma, Arşaguni Ermenistanı’nın iki imparatorluk arasında bağımsız bir tampon devlet olarak varlığını sürdürmesi konusunda bir kez daha anlaşmaya vardı. Bununla birlikte Ermenistan’ın sınırları yeniden düzenlendi. Sophene’nin büyük bölümü Büyük Ermenistan’dan ayrıldı. Bağımsız satraplar haline gelen nakhararlar Roma’ya müttefik oldular. Küçük Ermenistan Kapadokya’dan ayrılarak güneye doğru genişledi ve ayrı bir eyalet haline geldi.

Diocletianus’un tahttan çekilmesi ve Constantinus’un parçalanmaya başlayan imparatorluğu birleştirme çabaları, dördüncü yüzyılın ilk yılları boyunca Romalıları meşgul etti. Sasanilerin güçlü bir kral olan II. Şahpur’u (309-379) tahta geçirdikleri bu kritik dönemde, Ermenistan, korumasız kalmıştı. Şahpur, Ermenistan ve Suriye’ye yönelik Pers saldırılarını yineledi. Dini heykelleri kırdırtıp putperestliği yasaklayarak, yerel inançlarla aynı çizgiye taşıdığı ortodoks Zerdüştlü- ğün Ermenistan’da yayılmasına önayak oldu. Bu olumsuz ortama rağmen, Büyük Dırtad olarak bilinen III. Dırtad’m saltanat döneminde Ermenistan, Hıristiyanlığı resmi din olarak kabul eden ilk devlet oldu.

Ermenistan’da Hıristiyanlık Ermenistan’ın Hıristiyanlığı kabulü, Ermeni tarihindeki en önemli olaylardan biridir. Bu yeni dinin dördüncü yüzyılda benimsenmesiyle beraber, Doğu ve Pers mirasını terk eden Ermenistan, kendine özgü bir Hıristiyan karakter yaratarak, kimi zaman Batı dünyasıyla özdeşleşir olmuştur.

Din değiştirme sürecine ilişkin geleneksel anlatı, Ermeni vakanüvis Akatankeğos’un yüzyıl sonra kaleme aldığı derlemesi üzerine kuruludur. Gerçek olaylar ve söylencelerin bir araya getirildiği bu kaynakta, Ermeni kral Khosrov’un (muhtemelen II. Khosrov) Pers Sasani hanedanı karşısında verdiği mücadelelerden ve Persia’nın Ermeni Arşaguni hanedanını yıkma çabalarından söz edilmektedir. Yazılanlara göre Pers kralı, Ermeni kralının öldürülmesi için (muhtemelen Khosrov’un kardeşi olan) Anag isimli bir hainle anlaştı; hizmetinin karşılığını fazlasıyla alacağı vaadinde bulundu.

Ermenistan’a yerleşen Anag, yakınlık kurduğu Khosrov’u ve ailesinden birçok kimseyi öldürdü.

Buna karşılık kendisi ve ailesi de, öfkeli Ermeni saray

138

Mart-Nisan 2015.indd 138

16/04/15 18:05

mensup- larının elinde can verdi. Yalnızca iki erkek çocuk ölümden kurtuldu: Khosrov’un Roma’ya götürülen oğlu Dırtad (muhtemelen III. Dırtad) ile Anag’ın, Kapadokya’daki Hıristiyanların yanına yollanan ve sonradan Lusavoriç [Aydınlatıcı] sıfatını alacak olan oğlu Krikor.

Akatankeğos’a göre Dırtad yıllar sonra, Roma’nın da desteğiyle, babasının tahtını geri almak üzere Ermenistan’a döndü. Kaisereia’dan [Kayseri] geçtiği sırada, Anag’ın oğluyla tanıştı; Hıristiyan keşişler tarafından Krikor adı verilmiş bu kişinin gerçek kimliğinden habersiz, onu hizmetine aldı.

Dırtad, Ermenistan’daki konumunu güvence altına aldıktan sonra, Krikor’un yeteneklerinin farkına varmış, saraydaki mevkisini yükseltmişti.

Hıristiyan inancını benimsemiş olan Krikor, pagan ayinlerinden kaçınıyordu. Ailesiyle ilgili söylentiler kısa sürede su yüzüne çıkmış, kendisini kıskanan asillerin ağzında etrafa yayılmış, sonunda Khor Virab’a (“derin kuyu” anlamına gelir) hapsedilerek işkence görmesine neden olmuştu. Dırtad, yıllar önce manevi babası Diocletianus’un yaptığı gibi, Hıristiyanlara zulmediyordu. O dönem, eziyet görerek cezalandırılanlar arasında, Dırtad’ın isteklerini geri çevirdikleri için katledilen iki bakire, Kayane ve Hıripsime de bulunmaktaydı. Akatankeğos’a göre Dırtad, işlediği günahlar yüzünden yaban domuzuna dönüştürülerek cezalandırıldı. Kimse Dırtad’ın derdine çare olamadı; ta ki kız kardeşi Khosrovitukhd’un rüyasına giren bir melek, kendisine Krikor’u serbest bırakmasını söyleyene dek. Krikor, tecritte geçirdiği uzun yıllara rağmen Tanrı’ya duyduğu güçlü inanç sayesinde hayatta kalabilmişti. Gerçekten de kralı iyileştiren Krikor oldu. Dırtad, bu olaydan sonra, 301’de, Hıristiyanlığı yegâne devlet dini ilan etti. Böylece Ermenistan, Hıristiyanlığı kabul eden ilk devlet oldu. Ardından Krikor, Yunan piskoposu tarafından kutsanmak üzere Kaisereia’ya gitti. Bu ziyaretin daha sonra Ermeni Kilisesi üzerinde ciddi yankıları olacaktı. Krikor, geri dönüşünde kralı ve tüm Ermeni soylularını vaftiz etti; pagan tapınaklarını yıktırdı; bunların yerine kiliseler ve Ermeni şehitleri adına anıtmezarlar yaptırdı. Vağarşabad’ta, düşünde İsa’nın kendisine gösterdiği yere, Anahit Tapınağı’nın kalıntıları üzerine, Eçmiyadzin’in büyük katedralini inşa etti.

Modern zamanlara kadar bu menkıbenin, Ermenistan’ı Hıristiyanlığı benimseyen ilk devlet olmaya sevk eden unsurları tam olarak tasvir ettiği kabul ediliyordu. Buna karşılık, çoğu menkıbe gibi bu da, olayların tamamını açıklamaktan ve sıralamasını

doğru bir şekilde vermekten uzaktır. Ermenistan’ın Hıristiyanlaşmasının nedenlerini anlamak için bir önceki yüzyıl, Persia, Roma ve Ermenistan’da yaşanan siyasi ve toplumsal gelişmelere bakmak gerekir. Mevcut tarihsel veriler eksik, dağınık ve oldukça karmaşıksa da, Ermenistan tahtına halkını Hıristiyanlık altında birleştirme hamlesini yaptıran şeyin, bilhassa Zerdüşt Persia’dan ve ihtiraslı Sasani hanedanından gelen dış baskılar olduğu açıktır.

Hıristiyanlık, yeraltında faaliyet gösteren, yasak bir din olarak Roma’nın Filistin ve Suriye eyaletlerinde, özellikle de Edessa [Urfa] şehrinde icra ediliyordu.

Birinci yüzyıl gibi erken bir dönemde, buradan Ermenistan’ın güneyine kadar yayılmıştı. Diğer bir geleneksel anlatıya göre, Edessalı Apkar, İsa’dan krallığına gelmesini ve hastalığını iyileştirmesini istemiştir. Dirilişten sonra, havarilerden Tateos [Taday] ve Partoğimeos [Bartalmay] Hıristiyanlığı Suriye’ye yaymak için Edessa’ya giderler. Daha sonra Ermenistan’a geçen Tateos, burada vaazlar verir ve Ermeni kralının emri üzerine şehit edilir. Ermeni Kilisesi, sahip olduğu apostolik mirası bu geleneğe dayandırmaktadır. İkinci yüzyılda, Ermenistan’ın güney ve batı eyaletlerinde, yerli soyluların koruma altına aldığı birçok gizli Hıristiyan hücresi mevcuttu. Üçüncü yüzyılda Hıristiyanlık, Ermenistan’da Helenistik ve Helenizm öncesi inançlar ve diğer bir düalist inanç olan Manicilikle birlikte, üstü örtülü bir şekilde de olsa, uygulanıyordu. Eusebius’a göre Muşeğ isimli bir Ermeni papazı, 250’de İskenderiye’deki Hıristiyanlarla haberleşiyordu. Köken olarak bir Part ailesinden gelen Krikor’un da üçüncü yüzyılın ikinci yarısında Ermenistan’daki Hıristiyanlarla temas kurmuş olması muhtemeldir.

Sasaniler, Zerdüştlüğü üst sınıfların dini olmaktan çıkararak Persia’nın resmi dini haline getirince dengeler altüst oldu. Bağnaz misyonerlik faaliyetleriyle desteklenen, üstelik Ermenistan’ın siyasi ve dini kimliğini tehdit eden resmi bir Ortodoksluk peyda oldu. Öte yandan Roma İmparatorluğunda süregiden Hıristiyanlara yönelik mezalim, Diocletianus’un tahttan çekilmesiyle hafiflemiş, Hıristiyanlık, Suriye’de ve Roma İmparatorluğu’nun doğu eyaletlerinde yaygınlaşmıştı. İmparator Constantinus 313’te Milano Fermanı’nı yayınladı; buna göre Hıristiyanlar pagan ritüellerinden muaf tutulacak, diğer dinlere yönelik hoşgörü onlarınkine de gösterilecek, el konulan mülkleri iade edilecekti.

Gelenekselleşmiş 301 tarihi tartışmaya açıktır.

Dırtad’ın tahtta kalmasını, Diocletianus’un ordusu sağlamıştı; dolayısıyla bu koşullarda, Diocletianus’un

139

Mart-Nisan 2015.indd 139

16/04/15 18:05

düşmanlık beslediği bir inancı benimsemiş olması pek olası değildir. Dırtad’ın ve emrindeki bazı görevlilerin 301’de din değiştirmiş, fakat Milano Fermanı’na kadar bunu açık etmemiş olmaları daha muhtemeldir. Ermenistan, geleneksel olarak kabul edilen tarih 301 olmasına karşın, muhtemelen ancak 314’te, Hıristiyanlığı devlet dini olarak resmen kabul eden ilk millet olmaya siyasal olarak hazırdı (Burada Habeş, Kıpti ve Süryani kiliselerinin de ilk Hıristiyan kurumlar oldukları iddiaları hatırlanmalıdır).

Bazı tarihçiler, Hıristiyanlığın, Nikaia [İznik] Konsili’nden (325) sonra, Roma İmparatorlu- ğu’nun esas dini olarak kabul edildiği görüşündedir. Yine, Hıristiyanlığın İmparator Theodosius tarafından tek devlet dini kabul edilmesi ve ikinci Ekümenik Konsil’in Konstantinopolis’te toplanması, ancak 381 yılında gerçekleşmiştir.

Ermeni liderler açısından Hıristiyanlık, hem en güçlü müttefikleri tarafından müsaade edilen bir din, hem de Zerdüştlüğe karşılık vermeye yetecek ilahi kudrete sahip bir inançtı. Paganizm varlığını bir süre daha sürdürmüş, hatta birçok kilise liderinin şehadetine neden olmuşsa da, yeni Hıristiyan dini herkes için zorunlu kılınmıştı. İlk Roma kiliselerinin pagan anıtları üzerine inşa edilmesi gibi, Helen tapınakları da yıkılıyor, yerlerine kiliseler yapılıyordu. Eçmiyadzin Katedrali de aynı şekilde, Krikor’un ilahi rüyası üzerine, Vağarşa- bad’daki büyük Anahit Tapınağı’nın üstüne inşa edilmişti. Bu yeni inanç, Hıristiyan misyonerler vasıtasıyla, Ermenistan, Gürcistan ve Ağvank’ın dört yanına yayıldı. Bu çabalar sonucunda Hıristiyanlık, Ermenistan’ın dini olarak kalabilmiş, Perslerin düalist inançları karşısında caydırıcı bir rol oynamıştır.

Kilise örgütlenmesi feodal sistem uyarınca gerçekleşti.

Katolikosluk, yani Kilise’nin başpatrikliği bir süre için Krikor Lusavoriç’in ailesinde babadan oğula geçti.

Piskoposlar ise nakharar ailelerinden seçiliyordu.

Daha alt düzeydeki ruhbanlar azad sınıfına dahildi; piskoposlardan hizmet karşılığı tımar alıyorlardı.

Piskoposlar ve papazlar yargıç olarak, katolikos ise yüksek yargıç olarak hizmet ediyordu. Ermenistan’da büyük bir güç haline gelen Kilise, özgün bir Ermeni kimliği yaratılmasına yardım etti. Yaklaşık bir yüzyıl sonra Ermeni alfabesinin icadı bu kimlik duygusunu daha da güçlendirecekti.

Dördüncü Yüzyılda Ermenistan: Nikaia ve Konstantinopolis Konsilleri III. Dırtad’m saltanat dönemine denk gelen 325 yılında, İmparator Constantinus, Hıristiyan

Mart-Nisan 2015.indd 140

Kilisesi’nin birinci Ekümenik Konsili’ni Küçük Asya sınırları içinde yer alan Nikaia’da [İznik] topladı. Ermenistan’ı Krikor’un oğlu Arisdages temsil etti. Konsilin ana hedefi Hıristiyan itikadını tanımlamak ve İskenderiye piskoposu Aleksandr [İskender] ile Arius arasındaki ihtilafı çözmekti.

Arius, İsa’nın Tanrı’yla aynı tözden olmadığını, dolayısıyla ilahi bir güç olarak kabul edilemeyeceğini savunurken, Aleksandr ve halefi Athanasios, tek töz doktrininden yana tavır alıyordu. Konsil, Ariusçuluğu reddediyordu; öte yandan, Nikaia’da alınan kararları kabul etmekte isteksiz davranan bazı piskoposlar vardı. Bu kutuplaşma, imparatorun kilise üzerindeki iktidarını perçinlediğinden, Constantinus ve halefleri Ariusçuluk tartışmasının sürmesine izin verdiler.

Romalı yöneticilerin duruşunu örnek alan Ermeni krallar, kendi kilise liderleriyle mütemadiyen ters düşer oldular. Ermeni ve Rum kiliselerinin kendi yöneticileriyle uzlaşma zemini bulmaları, İmparator Theodosius’un 381’de, Konstantinopolis’teki ikinci Ekümenik Konsil’in Athanasiosçuluğu destekleyen hükümlerini kabul etmesinden sonra gerçekleşti.

II. Arşag Dördüncü yüzyıl Ermenistan için çalkantılı bir dönem oldu. II. Şahpur’un yetmiş yıl süren saltanatı boyunca Ermenistan ve Mezopotamya’daki Roma varlığını ortadan kaldırma girişimleri, Ermenistan ekonomisini zarara uğrattı. Ermenistan’ın siyasi ve sosyoekonomik koşulları, nakhararların ülkenin iç işlerinde belirleyici bir rol oynamasına neden oldu. Nakhararlar ya Romalıların ya da Pers yönetiminin yanında yer aldı; buna karşılık bağımsız bir duruş sergileyenler de vardı.

Arşagunilerin tarihi, birçok noktada boşluklar içermektedir; nitekim III. Dırtad ve II. Arşag arasındaki hükümdarlara ilişkin de kesin veriler bulunmamaktadır. Birçok kaynakta, (“küçük” anlamına gelen godag sıfatıyla tanınan) III. Khosrov’un 330’dan 338’e kadar yönetimde kalıp Tıvin’de yeni bir başkent kurduğundan söz edilmektedir.

II. Arşag’ın saltanat dönemine dair bilinenlerse bundan çok daha fazladır. Bazı tarihçiler II. Arşag’ın saltanatının 338’de başladığını iddia etmektedir.

Bununla beraber, Şahpur’un Roma’ya düzenlediği üçüncü seferin ardından, 350’de başa geçmiş olması daha olasıdır. Arşag hakkındaki bilgilere ağırlıkla kilise kaynaklarından ulaşılmıştır ve ileride görüleceği gibi, Kilise’nin hükümdarı yeren bir tablo çizmesi nedensiz değildir. Arşag’ın, İmparator II. Constantinus ve

16/04/15 18:05

Şahpur’un uzlaşmasıyla tahta geçtiği düşünülmektedir.

Saltanat dönemi boyunca saray maiyetinin Tıvin’deki yeni başkentte kalabildiği süre kısıtlıdır; zira Arşag’ın gündemindeki ilk maddeler, şehrin yeniden inşası ve örgütlenmesi olmuştur. İnşaat ve düzenleme Kilise’nin de planları arasında yer almıştır. Krikor’un sülalesinden gelen yeni Katolikos Nerses I, Ermeni Kilise- si’nin ilk konsilini Aşdişad’da topladı. Bunun sonucunda, hastaneler ve yetimhaneler kuruldu; pagan ve Zerdüşt ritüelleri yasaklandı.

Bu dönemde, evli erkeklerin, eşleriyle birlikte yaşamamaları koşuluyla ruhban sınıfına katılmasına izin veriliyordu. Bununla birlikte zamanla, evli olmayan üst sınıf ruhbanlar ve evli alt sınıf ruhbanlar arasında çift katmanlı bir hiyerarşi gelişti.

Arşag, Roma imparatorlarını takip ederek Ariusçuluğun önünü açan bir duruş benimsedi. Nerses’in bu duruma karşı çıkması üzerine, işbirliği yapabileceği yeni bir katolikosu göreve getirdi. Ardından, kendine karşı çıkanları öldürmek suretiyle, feodal beyleri kontrolü altına almaya çalıştı. Soylular isyan edince, Arşag ve halefleri yeni kurulmuş Arşagavan şehrine sığındı; ne var ki şehir, çok geçmeden yerle bir edildi. Kimi rivayetlere göre Arşag’ın, ilk eşi hâlâ hayattayken evlendiği dul Parantzem, sorunları daha da içinden çıkılmaz hale getirdi. Onu, Parantzem’le evlenmek için ilk eşini öldürmekle itham edenler oldu.

Arşag’ın konumu, Roma’nın Ermenistan’daki varlığına bağlıydı; Roma Şahpur’a direnmeyi başardığı sürece Arşag kendisini güvende hissedebilirdi. Şahpur, İmparator Julianus’u yenilgiye uğratıp İmparator Jovianus’u 364’te batı Ermenistan’ı teslim etmeye zorlayınca Arşag’ın kaderi belirlenmiş oldu. Kral ve generali Vasag Mamigonyan Persia’ya çağrıldı; burada gözlerine mil çekilip işkence edilerek öldürüldüler.

Parantzem kahramanca direndi fakat o da hayatını kaybetti. Arşag’ın oğlu Bab ise Pontos’a kaçtı. Şahpur birçok Ermeni şehrini yağmaladı; beraberinde binlerce esir götürdü; bir kez daha Ermenistan’ı Persia’ya bağlı bir eyalet haline getirdi. Bazı kiliselerin yerine Zerdüşt tapınakları kuruldu. Pers kraliyet ailesiyle ilişkili, muhtemelen Zerdüştlüğe dönmüş Pers yanlısı iki nakharar, Sasani vasalları olarak Ermenistan’ı yönetmekle görevlendirildi.

Ermenistan’ın Parçalanması Roma’nın Pers hâkimiyetindeki bir Ermenistan’a

Mart-Nisan 2015.indd 141

tahammülü yoktu. Roma İmparatorluğu’nun doğu eyaletlerinin yöneticisi olan İmparator Valens, Bab ve Ermeni general Muşeğ Mamigonyan’a maddi ve askeri destek sağladı. Bir araya gelen Ermeni ve Roma güçleri Persleri Pakavan’da yenilgiye uğrattı. Bab, Katolikos Nerses’ten geri dönmesini istedi; nakhararları ve Kilise’yi uzlaştırmaya çalıştı. Ama tıpkı Valens ve kendi babası gibi Bab da, Arius yanlısıydı. Kilise ve nakhararlar arasında bir çatışma meydana geldi; Nerses öldürüldü; Muşeğ Mamigonyan da dahil nakhararların çoğu krala sırtını dönmüştü. Nisibis Antlaşması’ndan beri bağımsızlıklarını korumuş olan Sophene nakhararları kralı terk ettiler; adları Pentarşi ya da güney satraplıkları olarak değiştirilen beş Sophene eyaletini, Roma’nın korumasında bağımsız bir bölge olarak ilan ettiler. Bab 374’te, Roma’nın da onayıyla öldürüldü. Halefi (yeğeni) uzun süre tahtta kalamadı; yerini Mamigonyan ailesi alacak, fakat onların yönetimi de uzun ömürlü olmayacaktı. Şahpur’un 379’da ölmesi ve Roma İmparatorluğu’nun kısa bir süre sonra Batı ve Doğu (Bizans) kollarına ayrılması (bkz. Harita 10), Ermenistan için şanstı.

Mamigonyanlar Arşaguni tahtını sonunda Bab’ın iki genç oğluna devretmiş, fakat iki kardeşin de kendi ailelerinden kadınlarla evlenmelerini sağlayarak, iktidarla bağlarını sıkı tutmuşlardı.

Bab’ın küçük oğlu III. Arşag, Pers yanlısı nakhararlar yüzünden 385’te ülkenin batısına kaçmak ve Bizans’tan koruma talep etmek zorunda kaldı. Nakhararların tahta geçirdikleri yeni Ermenistan kralı, Pers yanlısı bir Arşaguni prensi olan IV. Khosrov’du. Tarafları çıkmaza sürüklemiş olan bitmek bilmez savaşlardan yorgun düşmüş İmparator Theodosius ve III. Şahpur, 387’de Ermenistan’ı paylaşmaya karar verdiler. Bizans, Helen kültürünü en fazla benimsemiş olan Küçük Ermenistan da dahil olmak üzere, kuzeyde Theodosiopolis’ten (bugünkü Erzurum) güneyde Martyropolis’e uzanan küçük parçayı aldı. III. Arşag, kral ve Bizans vasalı olarak kalmaya devam etti. Ar- daşad ve Tıvin şehirleri de dahil Büyük Ermenistan’ın çoğu Persia’ya kaldı.

IV. Khosrov kral ve Sasani sarayının vasalı olmayı sürdürdü. Persler, Ermenistan’ın iktisadi ve siyasi gücünü daha da kırmak için Büyük Ermenistan’dan altı eyalet kopardılar: Kukark doğu Gürcistan’ın parçası haline getirildi; Artsakh [Karabağ] ve Udik, Ağvank topraklarına eklendi; Paydagaran, Gorcayk ve Pers Ermenistanı Persia’ya katıldı (bkz. Harita 11).

III. Arşag’ın ölümünden sonra Bizanslılar başka bir Ermeni kralı tayin etmediler; Bizans

16/04/15 18:05

Ermenistanı’ndaki Arşaguni soyu böylece son buldu.

Arşaguni sülalesine mensup nakhararlardan bazıları Pers Er- menistanı’na gitti; kalanlar Bizans sarayının vasalları oldular. Bizans Ermenistanı’nın her köşesinde Yunan yöneticileri ve kültürü yayılmaya başladı. Pers Ermenistanı’nda IV. Khosrov’un ardından Vramşabuh (389-417) başa geldi; Krikor’un soyundan gelen son katolikosu (Katolikos Sahag) göreve getiren o oldu. Vramşabuh Ermeni tarihinde önemli bir şahsiyettir; zira Ermeni alfabesinin onun teşvikiyle yaratıldığına inanılır.

Ermeni Alfabesinin Gelişimi Arşaguni döneminin en önemli olayı Ermeni alfabesinin icadıydı. Ermeniler, beşinci yüzyıldan önce, sanat ve kültür alanında Yunanca- yı, yazıtlar ve resmi yazışmalar için Latinceyi ve Orta Persçe (Pehlevice) alfabesinin her iki versiyonunu, dini ayinler içinse Süryaniceyi kullanıyorlardı. Ermenilerin çoğu okuryazar olmadığından, Ermenistan’a zengin bir sözlü gelenek hâkimdi. Yazılı kaynaklara aktarılmamış olan tarih, daha ziyade Pers ya da Ermeni halk ozanları vasıtasıyla ağızdan ağıza, bazen de ezgilerle aktarılıyordu.

Gerek hükümdarın, gerek dini liderlerin gözünde Ermenistan’ın parçalanması, yıkıcı sonuçlar doğurabilecek bir olaydı. İdari ve dini kontrolün Pers ve Bizanslılara geçmesinin yaratacağı tehlikenin her iki taraf da bilincindeydi. Yeni palazlanan Ermeni Kilisesi başka sorunlarla da mücadele halindeydi. Bir yanda, ayin tarzı Ermeniler tarafından benimsenmiş olan Süryani Kilisesi’nin yarattığı etki, Ermeni Kilisesi’nin otoritesini gittikçe sarsar olmuştu. Öte yandan Ekümenik Konsiller, Bizans’ın gelecekte bu bölgede sahip olacağı dini egemenliği haber veriyordu.

Dahası, geleneksel kanının aksine, Hıristiyanlık bir defada nüfusun tamamını kucaklamış değildi; pagan ve Zerdüşt inancının etkisi altındaki müritlerin sayısı kayda değerdi.

Hem Katolikos Sahag, hem de Kral Vramşabuh, bölünmüş bir ulus üzerindeki siyasi ve dini denetimi şu veya bu ölçüde muhafaza etmek için, Ermeni dilinin birleştirici bir unsur olarak hayati öneme sahip olacağını fark ettiler. Okumuş bir bilgin ve din adamı olan Mesrob Maşdots’tan, Ermenistan’ı, kullandığı dil ve o dille yapılan ayinler aracılığıyla, kendisini çevreleyen güçlerden ayıracak bir alfabe oluşturmasını istediler.

Mart-Nisan 2015.indd 142

Daron nahiyesinde doğmuş olan Maşdots, Yunanca ve Süryanice tahsil etmiş, kraliyet mühürdarlığında hazara- bedin yanında görev almıştı. Beşinci yüzyılın ortalarında ustasının yaşam öyküsünü kaleme alan öğrencisi Gorün’e göre, Maşdots, kendisini dini hayata vakfetmeden önce sivil hukuk ve savaş sanatları konusunda da geniş bilgi sahibi olmuştu. Bütün Ermenistan’ı dolaşmış ve asimilasyon tehlikesini tam olarak görmüştü. Maşdots ve öğrencileri, değişik alfabeleri incelemek üzere yola koyuldular; bunlar arasında, Ermeni alfabesi oluşturmaya yönelik daha önceki girişimler de yer alıyordu (en bilineni Süryani piskoposu Daniel’in çalışmasıydı). Yunanca, Süryanice ve diğer yazılardaki harfleri kullanarak Maşdots, 405 yılı civarlarında, Ermeni alfabesinin otuz altı harfini düzenledi. Yeni alfabeye ilahi bir nitelik kazandırmak ve daha kabul edilebilir kılmak adına, alfabenin, tıpkı On Emir gibi, Maşdots’a bir ilahi tezahür sonucu bahşedildiğini anlatan efsaneler etrafa yayıldı. Halbuki bizzat alfabenin kendisi bir mucizeydi; Ermenicedeki ünsüzlerin tümünü içeriyordu. Nitekim 1600 yıl boyunca hemen hiç değişmeden kaldı. Maşdots’un öğrencileri Ermenistan’ın her yanında yeni alfabeyi öğretmek için okullar açtılar. Dönemin Sasani hükümdarlarının son derece hoşgörülü olması da bir şanstı; aynı şekilde İmparator II. The- odosius da, Maşdots’un öğrencilerine, Bizans Ermenistanı’nda okul açma izni vermişti. Geleneksel Ermeni anlatısına göre, Maşdots daha sonra Gürcüler ve Ağvanlar için de alfabeler geliştirmeye girişti.

Bunun hemen ardından Ermenistan, Hıristiyanlık ve felsefeyle ilgili metinlerin Ermeniceye tercüme edildiği bir döneme girdi. Tercüme edilen ilk eser, elbette ki Kitabı Mukaddes olmuştu. Kutsal metinler üzerine çalışan araştırmacıların son derece önemsediği bu eser, Süryanice ve Yunanca aslından tercüme edilmişti.

Rahip ve kâtiplerin, ilk Hıristiyan büyüklerine ait metinleri, kilise konsillerinde varılan hükümleri ve dini merasimlerle ilgili çeşitli eserleri istinsah ve tercüme çabaları Katolikos ve kral tarafından da büyük bir şevkle desteklendi. Atina, Edessa, Nisibis ve Antakya’da öğrenim görmüş, Yunanca dilbilgisi, mantık, felsefe ve retoriğe aşina olan Ermeniler, Porphyrius, Diadochos, Probus ve diğer yeni-Platoncu filozofların eserlerini tercüme ettiler. Bunların arasında, Ermeni arşivlerinde eserlerine ait üç yüzü aşkın elyazması bulunan Aristo, en fazla rağbet göreniydi.

Mütercimler Batı uygarlığı için de bir miras bırakmış oldular; zira çok sayıda Süryanice ve Yunanca metnin

16/04/15 18:05

sadece Ermenice çevirileri muhafaza edilebilmiştir.

Bunlar arasında Hippolitus’un Musa’nın Takdisi Üzerine Yorumlar eseri, Efraim’in Diatessaron Üzerine Yorum eserinin tam metni, Eusebius’un Vakayiname’sinin ilk bölümü, İskenderiye Patriği Timoteos Aelurus’un Khalkedon Konsili’nin Tanımına Reddiye’si ve Kalistenes’in yazdığı Büyük İskender’in Romansı yer alıyordu. Klasik çağın edebiyat ve kültürünün Batı Avrupa tarafından “yeniden keşfedildiği” ortaçağ sonları ve Rönesans boyunca, bu Ermenice çeviriler, geçmişin bilgi birikimine uzanan birer köprü oldular.

Ermeni mütercimlerin kapsamlı çalışmaları beşinci yüzyılda başladı (bu dönem Altın Çağ olarak anılır) ve yedinci yüzyılın ikinci yarısına, Arap istilaları bir ölçüde yavaşlayana kadar sürdü. Aralarında tarih çalışmalarının da bulunduğu özgün eserler, Arşagunilerin 428’deki çöküşünden sonra yazılmıştır.

Ticaret, Sanat ve Mimari Bu döneme ait olup da ayakta kalan yegâne Hıristiyanlık öncesi anıt, Karni’deki külliyedir.

Birinci yüzyılda inşa edilen tapınak, 1679’daki bir depremde yıkılmış, en son otuz yıl önce restore edilmiştir. Özgün tahkimatın bazı kısımları, Karni Kalesi ve bir hamam korunabilmiştir. Hamamda, deniz tanrıları ve balıkların resmedildiği bir mozaik, dönemin süsleme sanatının yegâne örneğidir. Heykel sanatından geriye kalanlarsa, tamamlanmamış birkaç kabartma ile bilinmeyen Arşaguni krallarını tasvir eden, sünger taşından oyulmuş baş heykellerinden ibarettir. Ermenistan’daki ilk kiliseler Vağarşabad, Aşdişad ve Sevan Gölü yakınlarında kurulmuştur.

Bunlar genellikle, ilk Hıristiyan Ermeniler tarafından tahrip edilmiş pagan tapınaklarının temelleri üzerine inşa edilen, tek sahınlı yapılardır. Bu tapınakların bazıları olduğu gibi bırakılıp, sadece mihrabı gelenekler uyarınca doğu tarafına taşınarak kiliseye çevrilmiştir. Beşinci yüzyılda birçok merkezde, kubbeli katedraller ve kubbeli bazilikalar ortaya çıkmaya başladı. Dördüncü yüzyılda inşa edilen erken dönem kiliselerin pek azı ayakta kalmıştır. Ermenistan’ın ana katedrali Eçmiyadzin de aslında bu dönemde inşa edilmiş, fakat beşinci yüzyılın sonunda baştan başa yenilenmiş ve tarih boyunca sürekli genişletilmiştir.

Yine, bu dönemden kalan Yereruyk Kilisesi, Ermenistan Cumhuriyeti’nin sınırları dahilinde yer alan diğer erken dönem Ermeni kiliseleri gibi, restore

Mart-Nisan 2015.indd 143

edilmektedir; Türkiye, Nahçivan, Azerbaycan, İran ve Gürcistan’da bulunanlar, birkaç istisna haricinde, harabe halinde bırakılmıştır.

Arşaguni dönemi boyunca ticaret Ktesiphon’dan Ermenistan ve Karadeniz’e uzanan yol boyunca gelişmiş, tüccarlara ve zanaatkârlara mallarını Roma ve Persia’da satma olanağı sağlamıştır. Ardaşad, Tıvin, Nahçivan ve Theodosiopolis şehirleri, Ktesiphon’dan Ermenistan ve Karadeniz’e uzanan bu yolla birlikte Hindistan, İberya, Persia ve Avrupa arasındaki başlıca ticaret merkezleri haline geldi. Özellikle Tıvin, tüccarların iş bağlantıları kurmak üzere bir araya geldikleri bir giriş kapısı niteliğini almıştı.

Vramşabuh’un ölümünün ardından Sasaniler, Pers Ermenistanı’nı yönetmesi için önce bir Pers prensini, ardından da Vramşabuh’un oğullarından birini, 428’e kadar tahtta kalan IV. Ardaşes’i başa geçirdiler.

Bir idarecinin hükmü altında olmamayı tercih eden nakhararların, kralın devrilmesi ve Katolikos Sahag’ın yerine bir başkasının geçmesi yönündeki talepleri karşılık buldu. Böylece Ermenistan, Bizans ve Persia arasında bölünmüş, başsız bir yurt haline geldi.

Perslerle akraba olan Ermeni kralları, Sasanilerden önce, esas olarak Roma’yla uğraşmak durumunda kalmıştı.

Sasanilerin Persia’ya hâkim olmalarının ardından, Ermenistan, bir kez daha iki güçlü imparatorluk (Roma ve Persler) arasında gidip gelmek zorunda kaldı; bu da parçalanma ve ikinci hanedanın ortadan kalkmasıyla sonuçlandı. Persia ve Bizans arasındaki çetin mücadele ve Arapların ortaya çıkışı, Ermenistan’ı hem paramparça etti, hem de dört yüzyıldan uzun bir süre lidersiz bıraktı. Fakat Ermenilerin bu süreçte kazandıkları üç güçlü silahları vardı: Yeni bir din, yeni bir alfabe ve ileride Ermenistan’ın çalkantılı zamanları atlatmasını sağlayacak yerel reisler.

Kaynak: George A. Bournoutian, ERMENİ TARİHİ Ermeni Halkının Tarihine Kısa Bir Bakış, Sayfa 47-67, Aras Yayıncılık, 2011

16/04/15 18:05

ÜNDZUIU; ÇUWJ FUDŞĞUMUZ T>ŞĞ İ$ YĞMRV UÖÜ$ ARDUZEUZNJR ANÜUÇUĞQNDKŞUZ UIŞZUÜĞNDKŞUZ IŞIĞUMZŞĞTZ Huığuiışj% S$H$W$

ZRİI QK 12 Wndzri 1874 Zşğmuw= 1- I+=k$ Snöşuz 2- Ü$ Öuğeuğşuz 3- Ş$ Çndloşuz 4- M$ Vrloşuz 5-Ç$ İuüuwşuz Sş,uünwz suir zşğmuwndkşusç uışuzg çujndşjud!

Muğü .zeğnj$ 1- Zusum fşğuauiıuındkşuz Anüuçuğqndkşuz 2- :zeğuürğ Lndirzşuzr 3- Zusum Izışiumuz :nğağenw Üuçusuog :uvuındğr zndrğuındndkşuz 4- Uxu<uğmndkrdz Üuçusuor Zbuz upuwrj 5- Çucuznğeuüğndkşuz ausuğ huığuiındu, ınsiumg 6- Uüzti up<muz .zerğg 7- Kukuğşuz Sr=uwtlr .zerğg 8- Ülgooşuz auzündjşul Suğırğnir ünw=şğz 9- Su=uiorzşğnd mğhumrz fuğqumul :uvrmrz .zerğg 1- İğçuöuz Huığruğ=g 509 knduausuğ zusumud mg wuwızt kt Anüuçuğqndkşuz uzeuszşğtz I+=k$ Snöşuz^ Ç$ İuüuwşuz^ İ$ İrdötzroşuz^ Wnfity Örloşuz T) tzırzşğz^ giı uğquzuüğndkşuz rğşzj şğmuğusşuw hubı+zufuğndkşuz bğ<uzg lğujndju, gllulnf^ ?upu=umuz cnpnfg öuznz= fşğiırz gzığşj znwz hubı+zrz önğ hrır buğndzumşz iuasuzudnğuhti şğmndusşuw bğ<uz sg şdi fuğşlnd ausuğ$ şd Şuösuoşuz Udşıri T)tzırr ışp nğ çzud gzendzu, vtğ Anüuçuğqndkşuz hubı+zg^ ?upu=umuz Cnpnfz gzığşj Suzndmşuz İtzt=tğrs t)tzırz! Rim szujşul vnği uzeuszşğg^ Öuğeuğşuz Ütnğü^ Örloşuz Muğuhşı^ Çndloşuz Şznf= şd I+=k$ 144

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 144

22.04.2015 14:46:59

Uwfuöşuz t)tzırzşğg^ hubı+zzrz stm ıuğnduz ışdnpndkşusç hrır ndzşzuz giı uğquzuüğndkşuz!

2- Hğz$ Uxu=şl Lndirzşuz suizudnğ .zeğuüğnf sg uğıu=nw muğür iırhnpumuz htı= sg ndzşju, gllulg wuwızşlnf^ rdğ uxzşlr=tz 2000 +is$r vuy ündsuğ sg mg huauz<tğ! Anüuçuğqndkrdzg inwz .zeğnwz muğüueğndkrdzg wuzqzşj Çndloşuz Şznf= t)tzırrz!

3- Uöü$ Fuğvndkşuz Izışiumuz .nğandğeg 57 knduausuğ zusumud mg wuwızt kt Üuçusuor :uvuındğr mnpst r zhuiı Arduzeuznjrz uxu<uğmndu, m u l n du ,um uz zn drğuındn dkrdzg giı nğnbsuz ?upu=umuz Cnpnfnw gzendzşlr euındu, gllulnf^ kt :uvuındğr arzü mınğ cuxuzüumuz mulndu,zşğt ndzşju, 1/3 çuczrz Brğuör ünğ,npndkrdzg wuzndz Arduzeuznjr muıuğndşlnd şd kt znwz mulndu,nj srdi sualrdl çucrzzşğz buaudtı mşğhnf üzşl uxzşlnd ausuğ auğm t huğı nd huıbuo sr<njzşğz r ünğ, ezşl şd uğerdz=z aupnğeşl Izışiumuz .nğağenw!

Anüuçuğqndkrdzi wrbşul ünğ,npndkşuz uğetz qşxzuğmu, gllulnf^ nğnbşj üğşl Izışiumuz :nğandğerz kt uimt uxu< rzvhti nğ wuındm üğndkşusç .zeğu, tğ Kuüdnğşuz Suzndtlr mıumtz Susrmnzşuz Sr=uwtl T)tzırr =nf üızndu, 200 uwi=uz +is$ lrğuwrz 100 +is$ nimrz$ auğm şpu, t uwcs wrbşul sualrdlr ünğ,npndkrdzg muıuğşlnd ausuğ öuwz +ğ uxu< pğmşl Izışiumuz :nğağenw ux Anüuçuğqndkrdzi!

4- Üuçusuor Zbuz şd Wnfauzzti Upuw=z Anüuçuğqndkşuzi zşğmuwuzulnf wuwızşjrz kt Üuçusuor :uvuındğg nğ uimt uxu< w+cuğumus yuyu=u, tğ rdğ ndzşju, 5 mınğ mulndu,zşğtz 1/3 suişğz Arduzeuznjri zndrğşl^ uzjşul +ğ kuüğrğ ıulnd sr<njrz rdğ inwz çuğr zhuıumtz şı mşzulnf mg ecmusumr şd wrbşul 1/3 suişğz vr euğqzşğ Arduzeuznjr uznduz!

Uinğ fğuw Arduzeuznjr üğuişzşum üulnf çudumuz .nğağeumjşlt şd wrbşul :uvuındğrz wuwızu, usiumuztz zhuiı sg iıuzulnd .zeğnwz fğuw .nğaşlt şı=^

nğnbşj .+i= ıul kt Arduzeuznjr izındmg usit usri wrindzumuz +is$ hrır fouğt rğşz^ şkt rğ çucrzzşğg Arduzeuznjr fğuw euğqzt şd sruzüusuwz srzvşd rğ fşğ<rz bndzvz rim hrır iıuzuw rğ şd sualrdl çucrzzşğndz fuğq=şğz ul!

Uinğ fğuw ausnöndşlnf uzsr<uhti rğ cuxuzüumuz çucrzzşğndz kuüğrğz ındud çujr Ştzrüuçnd üızndu, uğiuwtz^ nğ ıumudrz muğüueğndu, vt nv sualrdlrz suig şd nv ul uznğ işzşkzşğz gzendzu, t! Anüuçuğqndkrdzi wrbşul .zerğg uxu<rz uzüus r ğş z zş ğmuw ujndju, s r <njr z rzv huwsuzzşğnf zşğmuwuju, gllulg zmuınpndkşuz uxzşlnf ışiud kt şğçş= usiumuz zhuiı sg gzendzşlnd huwsuz sg vgllultz öuı Üuçusuor :uvuındğşuz rz=zuwnğenğ şmu, t upuvşl nğhtiör rğ suatz şı= rğ iıujndu,=z yn.uzum sualrdl gllulnd^ Arduzeuznjr up=uızşğndz cuxuzündr! Ndiır r fşğ<nw uwi mşğh zhuiı sg gzendzşlnd uxu<uğmndkşuz huwsuzg uzışpr şd uh+ğrzr üıud! Çuwj nğnfaşışd stm mnpstz sualrdlr suişğnd ausuğ 7 +is$ lrğu şd :uvuındğr suişğz Arduzeuznjr fğuw euxzulnd ausuğ 14 +is$ lrğu Arduzeuznjr izındmtz ,u.i şpu, tğ şd srdi mnpst ?upu=umuz Cnpnfz nd Izışiumuz .nğandğez ul uğetz rğşzj auduzndkrdzz nd nğnbndsg wuwızu, trz Anüuçuğqndkşuz^ uxuwcs nğnbşj Üuyusuor :uvuındğrz 50 +is$ usiumuz zhuiı sg wuımujzşl iu huwsuzud nğ şğç wrbşul :uvuındğg Uöü$ Arduzeuznj şğkuw wrbşul zhuiız vıultz öuı mulndu,nj fuğqndj mtiz Arduzeuznjg şd srdi szujşul mtiz :uvuındğg uxzt! Üuçusuor Zbuz Wnfauzzti Uöüuwrz inwz nğnbndsg gzendzşltz şı= auğm euındşjud giı uwis ışpşmuüğşl Izışiumuz :nğağenw!

5- Çucuznğeumuz auzüuzumuzndkşuz audu=rv Z$ Ryt=şuzz zndtğ audu=şlnd ausuğ Tırğzt üuju, gllulnf şd auzüuzumndkşuz ınsiumzşğtz 100 +is$ 601 kndumrğ ausuğtz 700 knduausuğ =+vuz sg huığuiındu, gllulnf wuzqzndşjud Ariuğlşuz İuğüri Upuwrz nğ wuzqzt öuwz nğnd nğ mg huımuzr!

145

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 145

22.04.2015 14:47:07

ÜNDZUIU; ÇUWJ FUDŞĞUMUZ T>ŞĞ İ$ YĞMRV UÖÜ$ ARDUZEUZNJR ANÜUÇUĞQNDKŞUZ UIŞZUÜĞNDKŞUZ IŞIĞUMZŞĞTZ

6- Arduzeuznjr huıihuğşulzşğtz nğç şd uzıtğ Uüzti uzndz up<rm sg uimt uxu< İusukrujr nimşğrv İşhndarz ihuiudnğndkşuz ığndu, şd cusuzum sg şı= wrbşul up<rmg rdğ mndiumuz auzüusuz=z mnğizjzşlt şı= euğqşul wrbşul İşhndarz qşx+= Arduzeuznj wuzqzndu, gllulnf^ Anüuçuğqndkrdzi uimt uxu< Huığruğ=uğuzr çnpn=u, gllulnf şd Huığruğ=uğuzr =zzndkşuz uğerdz=nf Sr=uwtl uzndz uzqr sg fğuw çudumuz wuzjuz= zmuındu, gllulnf^ Ç$ eğuz çnpn= suındjndu, tğ Sr=uwtlr ausuğ Uüzti up<muz mnpst! Ç$ endxz nv r hubı+zt uöeuğuğu, gllulnf kt udşlr lud m'glluğ Huğnz İşhndar zmuısusç çnpn=şl^ Anüuçuğqndkrdzi nğnbşj inwz çnpn=uüğnwz ünğ,ueğndkşuz qşxzuğmşl!

7- Zu.nğe zriınf nğnbndu, tğ Kukuğşuz ırmzn< aşı çuzumjşlnf auduzndkrdz iıuzul Anüuçuğqndkşuzi jnwj ındu, fuirz muğüşlnd ausuğ!

Sşl=nz ışpşmndkrdz mg çşğt uwi+ğ kt fiıuauçuğ ışpşmujud kt uğeuğşd rdğ usndiznwz .şluüuğndkrdzg rlus şpşğ t^ Anüuçuğqndkşuzi sr<usındkşuz ets ezşlnf^ uxuğmşğ t kt Suüindışuz İrsnz htwg uxuzj ışizşlnd vşs mğzuğ huıui.uzşl şd +ğ sgz ul wuımuhti stmg Suüindışuz İrsnz htwr mnpst üğuişzşum üulnf Sr=uwtl Kukuğşuzr zmuısusç şpu, rlusg huauz<şğ t^ r huıui.uz gindşğ t kt rlusg sndhubgğrz =nfz gllulnf şd uznğ ausuğ wuımuhti hubı+zşuw sg şpu, gllulnf uznzjst htı= t ışpşmuzul!

Rim İrsnz htwr mnpst zşğmuwujnpz wuzqzuğuğşğ t kt üğuişzşumi auğm şpu, ışpşmndkrdzg iıuzulnf aupnğet öuwz +ğ uxu< ux İrsnz htwz! Anüuçuğqndkrdzi zmuışlnf kt Suüindışuz İrsnz htw sruzüusuwz uöüuwrz fuğvndkşuz ?upu=umuz Cnpnfnw Uışzuehrğz t^ auğm euışj r hubı+zt Kukuğşuz Sr=uwtlr zmuısusç muıuğndu, ünğ,npndkrdzzşğg ışpşmuüğşlt şı= fuir gllulnd ausuğ uzq sg huauz<t ?upu=umuz Cnpnftz nğhtiör

Anüuçuğqndkrdzi rdğ aimnpndkşuz ıum öuwz fuir uznduzşl ıulnf ünğ,npndkşuzj qşxzuğmt!

8- Auzündjşul Ülgooşuz Suğırğnir şpçuwğzşğg buçknduw st< r zşğmuwndkşusç İuüuwşuz T)tzırr rğşzj şpç+ğ knpndju, ünw=şğnd iıumzşğg iıuzulnf aşışdşul rhğuğuürğz ındrz!

Huıotz Rhğuğuüğnwz &Üğndu, +isuzşğtznf^ auwşğtz ıuxşğnf^ Üuihuğ Üglgooşuz iınğuüğndkşusç!/ + Rim ürğ=şğz usçnp<uhti Arduzeuznjr N ğç u z n jr zn dr ğn du , gl l u l n dz a u s u ğ aşışdşul iınğuüğndkrdzg wuzqzşjrz$ İınğuüğşul=i w+cuğ mus+= sşğ şpç+ğ Üglgooşuz Suğırğnirz nğ Arduzeuznjr st< sşxu, t^ uznğ üğ=şğg mg zndrğşz= Uöüuwrz Arduzeuznjrz! Mg wuwızşs kt wrbşul ürğ=şğz nğçuznjr ubumşğıuj ünğ,u,ndr! ÜUİHUĞ ÜGLGOOŞUZ 9- Su=uiorzşğndz st<r mğhumrz fuğqumulg zşğmuwuzulnf wuwızşj kt 1874 Wndznduğ 1rz .+i= ığndu, Ftörğ .uzr +ıuzşğz arduzeuznjr fğuw euğqndu, gllulnf yn.ueuğq gzendzu, .niınds zusumnf mg huauz<t^ udşljzşlnf kt iuyğrv uğaşiıudnğg rğşzj işyumuz wrbşul +ıuzşğz Arduzeuznjr fğuw euğqzşz 1874 Wndznduğ 1 kndumuztz 3 ıuğr huwsuzucusud rdğ fuğqnd çxzu, mğhumg usiumuz 150 +is$ fuğq=nf rğ fğuw =+zkğuk gzşl şd huğıumuz szuju, 5 usiumuzzşğz 160 +is$tz 800 +is^rğşzj rdğ huğı=şğg <z<ndr huğındj huwsuztz!

Anüuçuğqndkrdzi r imöçuz rğ ındu, .+i=g wrbşlnf rlsr.uhrğg fudşğujzşlt şı= nğnbşj ünğ,ueğşl wrbşul fuğqumulrz uxu<uğmzşğg!

Uışuzg ünjndşjud!

Uışzuhşı UWFUÖŞUZ Uışzuehrğ ÇNDLOŞUZ 146

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 146

22.04.2015 14:47:15

SURP PIRGİÇ DERGİSİ ÜCRETSİZ ABONELİK FORMU Adı: ............................................................................................................................................................................................

Soyadı: .........................................................................................................................................................................................

Mesleği: .............................................................................................................................................................................

Doğum Tarihi: ......................................................................................................................................................................

Firma Adı: ..........................................................................................................................................................................

Ev Adresi

İş Adresi

Adres: ................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................

Semt: ...................................................................................................................................................................................... Şehir: ..................................................................................................................................................................................... Ülke: ......................................................................................................................................................................................

Ev Telefon: .......................................................................................................................................................................... İş Telefon: ..........................................................................................................................................................................

Gsm Telefon: ..........................................................................................................................................................................

E-Posta: ................................................................................................................................................................................ Ücretsiz abonelik için formu doldurarak lütfen bize ulaştırın.

Adres: Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Zakirbaşı sokak no:32 - 34020 Kazlıçeşme - İstanbul / Türkiye Telefon: +90 212 582 50 50 - +90 212 510 80 52 Faks: +90 212 582 69 91 e-posta: markrid.arslan@surppirgic.com

147

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 147

22.04.2015 14:47:17

AUSUWZ?UWRZ MŞUZ?

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 148

22.04.2015 14:47:33

AUSUWZ?UWRZ UZJNDEUĞQŞĞ 9 YŞIĞNDUĞ 2015 - 13 UHĞRL 2015 Huığuiışj% S$H$W$

9 YŞIĞNDUĞ-İ$ Yğmrv Arduzeuznjr Hrlt= auzeriuiğuarz st< muwujud FUIRY-r aşğkumuz zriıg^ uışzuhşındkşusç İ$ Yğmrv Arduzeuznjr Anüuçuğndkşuz Uışzuhşı Hşığni Brğrz+plndr! *ğumuğür uxu<rz nd ül.udnğ auğjz tğ FUIRYr mnpst muösndu, Şlsıumuz Wuzqzu. ndsçr stm ersndsg^ giı nğnd uwi suğsrzg FUIRYtz mg .zeğtğ lruö+ğndkşuz uğı+zuürğ sg! Şlsıumuz Wuzqzu.ndsçrz m'uzeusumjrz Suiri Ş+zkuz^ Hşğo Stzörlor+plnd^ Ünğuw Ubog^ Srağuz Üuğuügöşuz^ Aşğsuz Mrdğoşuz^ Smğırv Üuwu^ Ütnğü Tğ=uz^ Fuğeufux Vufu=!

Uwi wuzqzu.ndsçrz huğıumuzndkrdzg hrır glluw uzhubı+z mşğhnf =zzuğmşl ausuwz=uwrz suğsrzzşğnd^ suizudnğuçuğ ehğnj ndzşjnp Kupuwrz :nğandğezşğnd hrdıotzşğg^ fşğlnd,şl uznzj hrdıotr çujşğg^ aşıuhzeşl uznzj şmusndızşğ uhuanfşlnd sr<njzşğg^ şduwlz!

Wuzqzu.ndsçg uwi ub.uıuz=g hrır ıuzr çuğr musşjnpndkşusç nd huğöuhti +üıumuğ gllulnd erıudnğndkşusç^ çuwj uınğ ausuğ huwsuz t uzbndbı nğ ausuwz=uwrz suğsrzzşğg w+cuğrz wiıum mşğhnf aubndşındndkrdz gzşl!

Uinğ ausuğ ul uwi wuzqzu.ndsçg mg sıu,tğ nğ FUIRY htı= t lruö+ğndkşuz uğı+zuürğ sg wuzqzt wuzqzu.ndsçrz^ nğhtiör nşdt suğsrz vauğju=zzt kt uwi wuzqzu.ndsçg rzv lruö+ğndkrdz ndzr zsuz+ğrzum =zzuğmndszşğ gzşlnd! (tğrürdpg^ Şbrlürdpg^ Hu=gğürdpg^ Üul) uşuzg uğetz uzsr<uhti huığuiıumusndkrdz wuwızşjrz nd girz nğ huığuiı şz aubrd ıulnd! Çuwj ndğrb auiıuındkrdzzşğ fuğuzşjuz auduzndkrdz wuwızşlnd! Uwihti auğjg ousçuw çujud muğ,r=r yn.uzumndkrdzzşğnd^ çuz sg nğ uğerdz= vındud! Uışzuhşı Hşığni Brğrz+plnd üuzüuışjud mujndkşztz^ erışl ındud nğ ausuwz=rz ünğ,şğg +ğt +ğ mg

ecnduğuzuz^ huwsuz t nğ sruizumuz .şlujr =upu=umuzndkrdz sbumndr nğhtiör ausuwz=g muzündz szuw^ uwluhti ustz rzvr fşğ<g mndüuw! Çnlnğ uwi .+iumjndkrdzzşğtz fşğ< +ğumuğür auğjrz ausuğ fşğ<zumuz nğnbnds sg muğşlr vşpud gzendzrl! *ğumuğür şğmğnğe zrdkz tğ yn=ğusui­ zndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrvr ,u.işğndz ausuğ audu=şlr ündsuğg! Zu.mrz Zşğmuwujndjrv Lu=r Frzmuirz uwcs wu<nğeu, t I=k$ Knğni Uloul!

I=k$ Uloulr ausuğ mg sıu,ndr Rikuzhndlr st< ul üğuişzşum sg çuzul^ rzvhti muw Uzüuğuwr st<! Uwi uzüus auw ausuwz=rz mnpst hrdıotr suizumjndkşuz ausuğ mg huauz<ndr 45 auöuğ lrğu! Hşığni Brğrz+plnd wrbşjndj nğ uzjşul uzüus ecnduğndkşusç audu=ndşjud ündsuğg şd sşğ ausuwz=g us+knf szuj zu.mrz Zşğmuwujndjvrz ersuj^ supkşlr t nğ uwi uzüus ul uwehti vglluw!

Cnpnfr gzkuj=rz .+indşjud zuşd Fuğvuhşı Iufndı+plndr mnpst sşğ ausuwz=r ,uz+k uzeuszşğtz s+ıudnğuhti 80 anürr pğmndu, oubr ağudtğg^ nğ muwujud 11 Yşığnduğ 2015 Vnğş=buçkr rğrmndz Uzüuğu% Uzüuğu Yului iğuarz st<!

11 YŞIĞNDUĞ- Uzüuğu% Uzüuğu Yuluir iğuarz st< Fuğvuhşı Uastı Iufndı+plndr mnpst yn=ğusuizndkrdzzşğt gzığndu, wuwızr ets=şğnd ndppşul gzkğr=r ağudtğg rğumuzujud! Gzkğr=g muösumşğhndu, tğ nğhtiör usçnp< ub.uğar jnwj ığndtğ nğ uwcsnd Kndğ= muxufuğndkrdzz nd rb.uzndkrdzzşğg m'ndötrz ustz üznf fşğumşzeuzujzşl ıuğçşğ mğ+z=zşğnd aşı uhğndu, sruizndkrdz sg! Uwi gzkğr=g znğndkrdz sgz tğ auzğuhşındkşuz huısndkşuz st<^ rzvhti nğ znğndkrdz tğ uzjşul ıuğr 23 Uhğrlrz 24 Uhğrlr

149

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 149

22.04.2015 14:47:35

muhumjndkşusç +ğnduz fuğvuhşı Tğınpuzr mnpst wuwızndu, judumjndkrdzg!

Uwzndauzeşğq s+ıudnğuhti =uxuindz ağudrğşulzşğ öuzuöuz yn=ğusuizndkrdzzşğt% çnlnğndşjuz oubuişpuzrz bndğ<^ nğ çujndşjud Fuğvuhşı Iufndı+plndr np<nwzr ndpşğqnf!

Iufndı+plnd auğj mndıuğ kt ub.uğar n#ğ şğmğrz mus =upu=rz st< mğzuwr= ışizşl nğ znwz ynpnjrz st< =nf =nfr mg çzumrz ıuğçşğ mğ+z=zşğnd nd sbumnwkzşğnd suğerm!

Uirmu uwi+ğ sruwz Rikuzhndlr st< t! Uwi sruizndkrdzg buı arztz mndüuw! Uzbndbı c.ıumuzndkrdzzşğ ul huıuaşjuz!

Fuğvuhşıg wrbşj 6-7 İşhışsçşğr eth=şğg^ nğnzj ausuğ jud wuwızşj! {Uzjşulr judşğndz fğuw arszndşlnf htı= t iışp,şl znğ uhuüuw sg! End= endğitz vşmu= şd endği ul hrır vşğku=! Uwi öüujndszşği ndöşjr çuczşl qşör aşı´^ giud fuğvuhşıg! :+i= uxud zuşd Fuğvuhşı Tğınpuz^ nğ erışl ındud nğ rz= Uğıu=rz Zu.uğuğr hubı+z muıuğu, +ğtz r fşğ srbı ndöşj şğm.+indkrdzzşğ auiıuışl uğıuiuasuzr İyrdx=zşğndz aşı^ usşzndğş= ersudnğndşjud uzmşp, irğnf şd rz= ul srbı giud nğ uwcs uğıuiuasuzr st< auiıuındu, sşğ zu.mrz auwğşzumrjzşğg udşlr wuou. htı= t Kndğ=ru üuz! {1915-r huıuauğzşğnd aşışduz=nf mus 6-7 İşhışsçşğr aşışduz=nf^ mus rzv huıouxud ul sşğ şğmrğg knpu, üuju, glluz^ uznzj gir nğ uzhuwsuz udşlr wuou. Kndğ=ru htı= t üuz nd qşx= htı= t uxzşz rğşzj huımuzşlrndkrdzg^ uznz= sşğ {ıruiynğuz´ şz! Çnlnğrz aşı htı= t .+irz=! Kuhndzşğg htı= t yljzşz=^ ausuwz=zşğndz aşı htı= t auzerhndszşğ ndzşzuz=´^ giud Tğınpuz!

Gzkğr=r gzkuj=rz .+i= ığndşjuz yuyu=np ardğşğndz! :+inpzşğtz stmz tğ Hşığni Brğrz+plnd nğ bznğaumulndkrdz wuwızşj uwi ağudtğrz ausuğ! Şlnwkzşğ ndzşjuz Hnsnzkrr S.rkuğşuz Fğc$r arszuerğ Xrku Zndğzndğ^ Yn=ğusuizndkşuzj zşğmuwujndjrv Knğni Uloul^ Kuetni Htht=^ :niğnf ?t+lteudrk+plnd^ Auw Muknprmt ausuwz=tz Aşğsuz Auluo+plnd^ Udşıuğuzumuz Huındşlr Üğrünğ Upuhul+plnd &nğ buı .riı .+iumjndkrdz sg ndzşjud/^ zuşd wnwz^ indğruzr nd ağşuw ausuwz=t ets=şğ!

Ardğşğtz buışğ uwe ürbşğ Uzüuğu szujrz nd ardğuirğndşjuz Arlkgz huzenmr st<!

Uwi audu=nwkrz zşğmuw trz Fuğvuhşırz mnpumrjg^ Yn. fuğvuhşı Hrdltzı Uğgzv^ Euıumuz Zu.uğuğ Ht=rğ Hnöıup^ gzıuzr=r Zu.uğuğ Uwbtzndğ Rvluz^ U-Üt-Ytr yn. mndiumjuhşı *zndğ Vulg=!

11 YŞIĞNDUĞ- Kndğ=rnw Huığruğ=umuz Uknxg rğ buğ=şğtz zşği gzendzşj şğmnd

znğ ihuiudnğzşğ^ nğnz= şğrıuiuğeumuz znğ udrdz nd bndzv hrır çşğşz Hnlinw Sruçuzndkşuz! Şğmnd ırğujndzşğtz uxu<rzg% Uğkndz İğm$ Iusuışuzz t^ uğcuzudnğ nğerz% sşğ anüşdnğumuz euind fuiıubuı =uauzuzşğtz% Uğc$ I$ Üğrünğ U$ ?azw$ Iusuışuzr! Rim şğmğnğeg% Uğus İğm$ Hti=riröşuz^ Huığruğ=umuz Gzeauzndğ Yn.uznğe% Üşğb$ I$ Uğus İ$ Uğ=$ Uktbşuzr iuzg şd uznğ =ğn< knxg! Şğmnd ırğujnd iuğmuduüzşğnd =uauzuwndkşuz mnvsuz uğuğnpndkrdzg ışpr ndzşjud^ İusukrnw İ$ Ütnğü huısumuz şmşpşjdnw st<! Zu. muıuğndşjud şğşmnwşuz muznzumuz cusşğündkrdz% auzeriuhşındkşusç Uğus İ$ Uğ=$ Uktbşuzrz şd suizumjndkşusç anüşdnğumuzuj euindz!

Cusşğündkşuz uduğırz imiud mnvsuz uğuğnpndkrdzg^ .uğıudrlumndkşusç Üşğh$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuzr şd Uğc$ I$ Iğeuı ?azw$ Ndöndzşuzr!

Gz,uwujndzşğg şmşpşjdnw exztz ,zmuvn= ethr eui uxu<znğendşjuz şd Auwuiıuzşuwj Uxu=şlumuz Şmşpşjdnw uduzendkşuz ausuquwz^ fmuwndkrdz ığndşjud ırğujndzşğnd uğcuzudnğndkşuz^ fuğ=r şd mşzjupr suirz!

Uhu gz,uwujndzşğg hubı+zuhti rğşzj wuzqzuxndkrdzg wuwızşjrz =uauzuwndkşuz lnd,g mğşlnd suirz^ ağucuğşjuz şd zönfşjrz çnlnğ aşğqndu,npzşğz nd i.ul ndindjndszşğg şd .niıujuz ubumşğırl şd aşışdrl Auwuiıuzşuwj Şmşpşjdnw çnlnğ Auwğuhşızşğnd ndindjndszşğndz şd ağuauzüzşğndz! Uhu Uğkndz şd Uğus İuğmuduüzşğg muğeujrz ndppuyux euduzndkşuz auzüuzumg!

Mnvsuz uğuğnpndkşuz uduğırz^ ırğujndzşğz nd rğşzj gzıuzr=zşğg gzendzşjrz anüşdnğumuz euind şd ub.uğaumuz zşğmuzşğnd bznğaudnğndkrdzzşğg!

Mğ+zumuz uğuğnpndkrdzzşğtz şı=^ İ u s u kr n w İ $ Ü t n ğ ü ş m ş p ş jdn w K u p u w r z :nğandğeg ausşiı oubmşğnwk sg iuğ=şj şmşpşjdnw iğuarz st<! Ani zu. .+i= uxud

150

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 150

22.04.2015 14:47:36

Uışzuhşı Şiuwr Itsrğ^ uhu İuaumşuz Ehğuj Eui şğüvu.ndsçr fuğrvzşğtz Pndmui Uğöndsuz^ nğ wuzndz Ehğuj Euindz yn=ğrm wndbuzndtğzşğ wuzqzşj ırğujndzşğndz!

Fşğ<rz .+inpz tğ Uğus İğçuöuz^ nğ bznğaudnğşj ırğujndzşğnd gzıuzr=zşğg şd Itğndzumuz Up+k=nf uduğırz çşğud audu=nwkg!

12 YŞIĞNDUĞ- Huığruğ=umuz Uknxr cuxuzüudnğ şğmnd iuzşğg Irğujnd Uğkndz İğm$ Iusuışuz şd Irğujnd Uğus İğm$ Ht=iröşuz Huığruğ=umuz Gzeauzndğ Yn.uznğe Üşğb$ I$ Uğus İ$ Uğ=$ Uktbşuzr qşxusç mndiumğ+z =uauzuw qşxzueğndşjuz şd fşğuznduzndşjuz Itğ Wuğndkrdz şd Itğ Supu=ru!

11 Yşığnduğrz İusukrnw İ$ Ütnğü Şmşpşjdnw st< ışpr ndzşju, tğ şğmnd ırğujndzşğnd =uauzuwumuz mnvsuz muğüg^ rim qşxzueğndkrdzg ışpr ndzşjud 12 Yşığnduğrz Fuğeuzuzj ı+zr +ğg^ (tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj Şmşpşjdnw st<! İ$ Huıuğuüg suındjuzşj Huığruğ=umuz Gzeauzndğ Yn.uznğe Üşğb$ I$ Uğus İ$ Uğ=$ Uktbşuz^ uxgzkşğumuwndkşusç Üşğh$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuzr şd Uğc$ I$ Iğeuı ?azw$ Ndöndzşuzr! *,ndstz şı=^ qşxzueğrv Uğus İğçuöuz =uğnöşj önauçşğndkşuz^ auduı=r şd Uiınd,nw ö+ğndkşuz suirz!

Uğuğnpndkşuz uduğırz Zuöuğ Brğrz+plnd iğuarz st< iuğ=ndşjud İrğnw İşpuz zu.uüuandkşusç Uğus Uğ=$ Uktbşuzr!

Rğ şd rğ znğ+, anüşdnğ şpç+ğ uzndznf rğ iğır .+i=g uğıuiuzşj Itğ Wuğndkrdz mndiumğ+z ?azw$ şd yux= ındud Uiınd,nw nğ uğcuzuju, şz =uauzuwumuz İndğç muğürz!

Wuduğı İrğnw İşpuzr ışpr ndzşjud uçşpuwr +ğazndkrdz nd fşpuğr ındvndkrdz!

15 YŞIĞNDUĞ- (tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj Şmşpşjdnw znwzuzndz Ehğuj Eui Şğüvu.ndsçg

ı+zu.sçşj Ehğuj Euind arszuğmndkşuz 106ğe rim şğüvu.ndsçr muösndkşuz 83ğe ıuğşeuğqg mğ+zumuz uhu ub.uğarm anüşdnğ auzerindkrdzzşğnf! İ$ Huıuğuürz zu.uüuaşj Huığruğ=umuz Gzeauzndğ Yn.uznğe Uğus İ$ Uğ=$ Uktbşuz^ İ$ Huıuğuüg suındjuzşj şd Şmşpşjdnw =uğnörv şd mğ+zumuz Cnpnfr Uışzuhşı Anüb$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuz! Şğüşjnpndkrdzzşğg muıuğndşjuz Fuğeuzuzj Şğüvu.ndsçr uzeuszşğndz mnpst^ pşmufuğndkşusç Uığndbuz Auluoşuzr şd şğüşanzuauğndkşusç Lrdir Üuaftor+plndr! ?uğnöşj Uğus İğçuöuz!

Huıuğuütz şı= Zuöuğ Brğrz+plnd iğuarz st< iuğ=ndşjuz irğnw işpuzzşğ nd uznzj bndğ< ausu.sçndşjuz Fuğeuzuzj Şğüvu.ndsçr gzıuzr=g^ ağudrğşulzşğ nd ardğşğ! Uğus İğçuöuz auzeriuhşışj zuşd İrğnw İşpuzrz! *ğnduz .+izumz tğ Kupuwrz :nğandğer uzeusndar Üuğtz Ktğör+plnd! Şğüvu.ndsçr uwi ıuğnduz ışpşmuürğg zşğmuwujndj Ultz Auogzlşuz!

Uğıuwuwındşjud şğüvu.ndsçr Iz+ğtz :nğandğer Uışzuhşı Wuğndkrdz Zulog^ nğ ağuhuğumud bznğaumulndkrdz wuwızşj uöüuwrz çuğşğuğ Hşığni Brğrz+plndr^ şğüvu.ndsçr ausuğ rğ muıuğu, zrdkumuz sş, +cuzeumndkrdzzşğnd ausuğ! Hşığni Brğrz+plndr wuzqzndşjud Lrçuzuztz çşğndu, wndbuzndtğ sg! Wndbuzndtğzşğ wuzqzndşjuz zuşd şmşpşjdnw anüşdnğ anürd şd şğüvu. ndsçr yn. zu.uüua Ö+ağuh ?uauzuwrz^ nğnd =uauzuwumuz qşxzueğndkşuz ıuizusşumg mg lğuzuğ uwi ıuğr nd İşeğum İğm$ Iufndkauzrz iuğmuduüumuz qşxzueğndkşuz 35 usşumrz uxrknf!

Wuwıuürğg buğndzumndşjud Çuğşmşzeuzr ıuğuözşğnd ınpuzj=nf! Uwi çucrzg huığuiındu, tğ şğüvu.ndsçr uzeuszşğtz İuğ+ İrğumuzşuzr şd Uğşü Ryt=lrr zu.uqşxzndkşusç! Şğünf sg auzeti şmud şğüvu.ndsçr uzeusndarzşğtz Ulri Buarz+plnd! Şlnwk ndzşjuz zuşd Stğustkoşuz fuğcuğuzr

151

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 151

22.04.2015 14:47:38

ubumşğızşğg!

Andim çuz=g uğıuiuzşj Uğus İğçuöuz!

Audu=nwkg fşğ<ujud Itğndzumuz up+k=nf!

16 YŞIĞNDUĞ- (tğrürdpr {Zuöuğ Brğrz+plnd´ iğuarz st< Ku=irsr Suğöumuz umndsçr fuğrvzşğg iuğ=şjrz irğnw şd ö+ğumjndkşuz oubmşğnwk sg umndsçr arszuğmndkşuz 75usşumrz uxrknf!

Oubmşğnwkr huındnw ardğşğz trz Mpörzşğnd zu.mrz ?upu=uhşı O+b=ndz T+öıtz^ Br b l r r Y n. -=u pu =u h ş ı Fu öüt z H u ğ g z ^ Suwğ ?upu=uhşır +üzumuz Zuıru Kubtl^ Yn=ğusuizndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrv Knğni Ulouz^ Üuğumt+öşuz Iuz :zusumulndkşuz Uışzuhşı Irüğuz Mrdlstömrl^ çuğşğuğzşğ Auwm Uiluzşuz şd Uğtı Şğmuzşuz^ =upu=umuz ünğ,rvzşğ nd çuğşğuğzşğ! Anz trz zuşd auwuiıuzjr şğş= suğörmzşğ% Fuğeuz İsçuışuz^ Uğitz Hşığnişuz nd Fuauüz >udu.şuz!

Oubmşğnwkrz imröçg şğüşğnf auzeti şmud şğürv Huğkşd Muğşuz! Çujsuz .+i=g uğıuiuzşj fuğvndkşuz uzeuszşğtz I+=k$ Smğırv Mrdltöşuz!

Umndsçr ünğ,ndztndkşuz şd wuxu<rmuw ,ğuürğzşğnd suirz çujuığndkrdzzşğ ındud fuğvndkşuz uışzuhşı Muğ+ Aususog+plnd!

Wuwıuürğg buğndzumndşjud huğ=nfrörnzr jndjueğndkşusç! Şlnwkzşğ ndzşjuz Mpörzşğnd zu.mrz ?upu=uhşı O+b=ndz T+öıtz^ Ot At Ytr Hu=gğürdpr suizuordpr huıui.uzuınd İuwrı Şrdotltz^ Huğnz Zulhuzı^ Fuöütz Huğgz!

Audu=nwkg buğndzumndşjud sışğsrm .+iumjndkrdzzşğnf şd wrbuıumzşğnd nüşmnvndsnf!

21 YŞIĞNDUĞ- (tğrürdpr Fuğeuzuzj şğüvu.ndsçr fuğrvzşğg şmşpşjdnw şğer=rz ıum suzmuzj şğüvu.ndsç sg muösşlnd zhuıumnf mnv ndppu, trz ,znpzşğndz! Uznz= rğşzj uxu<rz

auzerhndsg ndzşjuz yuyu=np ubumşğızşğnd şd uznzj ,znpzşğnd aşı (tğrürdpr {Uluouoşuz´ iğuarz st<! Öuzuöuz fuğcuğuzzşğtz s+ıudnğuhti 60-65 ubumşğızşğ^ rğşzj ,znpzşğnd gzmşğumjndkşusç audu=ndşjuz nd çujuığndkrdzzşğ iıujuz uhuüuw ,ğuüğr suirz! Wuwızr euğqud nğ euişğg hrır uduzendrz Fuğeuzuzj şğüvu.ndsçr fuiıumubuı uzeuszşğtz Lrdir Üuaftor+plndr nd Wnfity Ündwndsoşuzr mnpst^ şğüvu.ndsçtz uwl uzeuszşğ ul rğşzj u<umjndkrdzg hrır çşğşz nd ıpnj s+ı itğ şd aşıu=ğ=ğndkrdz htı= t işğsuzşz suwğşzr lşöndnf şğüşğnd şd şğucbındkşuz zmuısusç!

25 YŞIĞNDUĞ- Kuığnzr zndrğşulzşğtz Uzuarı Fuğrb nd eşğuiuz Üğrünğ Irzv=uwg=og^ nğnz= arszu, şz {Uzuarı Fuğrb- Aşğsnz Fuğrv´ kuışğu.ndsçg^ Mşeğnzumuz İuzndj Srndkşuz st< fuğuünwğ çujrz znğ zşğmuwujndsnf sg!

Kuışğumuz uwi şpuzumr ausuğ gzığndu, tğ {Bub=gz huhu´ .upg nğ +ıuğ lşöndt kuğüsuzndşlnf çşsr wuğsuğjndu, tğ Uzuarı Fuğrbr mnpst şd çşsueğndu, Üğrünğ Irzv=uwg=ogr aimnpndkşuz ıum!

Fşğ<udnğndkşuz iuğ=ndşjud gzendzşlndkrdz sg!

4 SUĞI- İ$ Wumnç Arduzeuznjr Auiuğumndkşuz aşı muhşğnd fuğrv şd auw 152

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 152

22.04.2015 14:47:41

Quwzuimuduxumr uxu<rz ışiuanlnfumg^ rzvhti zuşd lndiuzmuğzşğg huığuiıu, t Srdmt Suzndb! Işiuanlnfumg zmuğuauzndu, t {İrğt´ şğürz ausuğ!

muknprmt ausuwz=r uxu=şlumuz muxufuğrv Lşdnz Uğ=$ Öt=rşuzr uğuğnpumuğür nd auiuğumndkşuz aşı muhşğnd huıui.uzuınd Kulrz Tğmrdztb-Muötğ ersnds muıuğşj Ot At Yt mndiumjndkşuz s+ı nd mndiumjuhşır rğuduçuczr juzmtz &=nzktzcuz/ şğşiyn. uzumuz kşmzu,ndr kşmzu,nd uxu<ueğndşjud!

Tğmrdztb uwi zhuıumnf Uzüuğu sşmzşjud şd wuzqzşj rğ hubı+zumuz ersndsg% Ot At Yt mndiumjndkşuz pşmufuğ .nğandğerz!

Kulrz Tğmrdztb Muötğ Ot At Yt mndiumjndkşuz Rikuzhndlr zuauzür huındrğum t! Uz ,uz+k t Ot At Yt mndiumjndkşztz nd ausuwz=tz zşği rğ ıuğu, ub.uıuz=nf nd ünğ,ndztndkşusç!

Fşğ<şği^ rğ muösumşğhndkşusç İuğgştğr kuptz zşği^ Ot At Ytjr =upu=uhşır uzndznf yn=ğusuizumuz ausuwz=zşğnd auiıuındkrdzzşğnd fuğrvzşğndz şd zşğmuwujndjrvzşğndz ausuğ iuğ=ndşjuz İ$ ;zzeşuz şd Usuznğşuw audu=nwkzşğ^ wu<nğeşj Ot At Ytr mndiumjuhşı ?tsul ?glgoıuğ+plndr şd mndiumjndkşuz pşmufuğ .nğandğer suizumjndkşusç İuwrı Aulrs Yubu uhuğuz=r st< iuğ=ndu, audu=nwkg% yn=ğusuizndkrdzzşğnd mğ+zumuz uxu<znğezşğnd şd fuğrvzşğnd aşı!

5 SUĞI- Yny-şğucbındkşuz Hnliuauw şğürv Ulş=ir znğ İr Ir quwzuimuduxumg% {İrğt_´ uzndznf^ 23 Yşığnduğrz ağu­ huğum auzndşjud It St Ot şğucbıumuz ub.uıuznjr mnpst!

Uwi znğ quwzu­i mu­ duxumg mg huğndzumt Ulş=ir çuxşğnf nd şğucbındkşusç w+­ ğrzndu, vnği şğüşğ^ nğnz= öuzuöuz sbumndszşğnf zşğmuwujndu, şz Iufrı Buhnwr^ Tsğt Ub=gzr^ Twndh Vtlr=r zsuz Ir Otw-zşğndz mnpst!

6 SUĞI-Üşpuzmuğrv Üğrünğ İuaum+plnd huığuiıu, tğ buğ= sg znğ nd rdğuwuındm zmuğzşğ^ nğnzjsnf muösndu, jndjuauzetirz auzeriudnğ çujndsg muıuğndşjud Pulukrnw {Krdkrdz Ity+ind´r st<! Jndjuauzetig ndztğ şğş= lşöndzşğnf zşğmuwujndu, aşıu=ğ=ğumuz uzndz sg! {T=ir=´! Auwşğtznf Çujumuw´^ uzülşğtznf {Uhigzk´!

Jndjuauzetirz sui muösnp çnlnğ ünğ,şğg^ 39 auı^ mg .+itrz uwz sş, humuirz^ uwz sş, çujumuzşğndz^ uwz sş, öğmuz=zşğndz suirz nğnzj Auw cnpnfndğeg şzkuğmndşjud rğ huısndkşuz ustztz ı.ndğ stm bğ<uztz uierz!

Zşğmuwujndu, mıudzşğg^ mg .ıujztrz gzeauzğuhti şğmnd ünwzşğ$ işd şd muğsrğ^ .nğağeuzbşlnf judr nd ıuxuhuz=r^ indür nd mnğndiır gzeauzndğ uhğndszşğ! İğuarz st< uzmrdzg 1 fuwğmşuz 40 şğmfuwğmşuz ışdnpndkşusç ışiuşğrö sg mg jndjueğndtğ^ nğ mg jnlujztğ audşğndz suanduz ets huw=uğg^ .nğağeuzbumuz öndüuaşxzşğ ndzşzulnf zuşd auw cnpnfndğer ı.ndğ huısndkşuz aşı!

6 SUĞI - (tğrürdpr Stğustkoşuz Fuğcuğuzr ubumşğızşğg^ nğnz= Çuğşmşzeuzr

153

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 153

22.04.2015 14:47:43

.ğu.ouz=rz suizumju, trz^ ül.udnğndkşusç Iz+ğtzndar Irmrz Uğyr Suzndmşuzrz^ {Zuöuğ Brğrz+plnd´ iğuarz st< gzendzndşjuz Mğ+zumuz Cnpnfr uışzuhşı^ şmşpşjdnw =uğnörv şd Ehğuj Euind zu.uüua Üşğh$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuzr mnpst!

Auwğ İndğçg üzuauışj ubumşğızşğg şd uznzj zndtğzşğ ındud^ r wrbuıum rğşzj irğuw+cuğ suizumjndkşuz!

Uwi gzendzşlndkşuz zşğmuw üızndşjuz zuşd şmşpşjdnw anüşdnğumuzuj euig^ Kupuwrz :nğandğer Uışzuhşı Suzndm T+ptğ şd Iz+ğtz :nğandğer Uışzuhşı Wuğndkrdz Zulog şd uzeuszşğ!

8 زðî- ê³Ù³ÃÇáÛ ê© ¶¿áñ· ºÏ»Õ»óõáÛ Ù¿ç« ä³ïñdzñù³Ï³Ý ÀݹѳÝáõñ öá˳Ýáñ¹ ´³ñÓñ© î© ²ñ³Ù ²ñù© ²Ã¿ß»³ÝÇ »õ ä³ïϳé»ÉÇ ÎñûÝ³Ï³Ý ÄáÕáíÇ áñáßáõÙáí« Ø³ñ³É ä³ñ³ËáõÙµÇ ËÙµ³í³ñ γñåÇë â³÷ù³Ý ³ñųݳó³õ ä³ïñdzñù³Ï³Ý ²ÃáéÇ §úñٳݻ³Ý àëÏ»³Û Þù³Ý߳ݦÇÝ: ê© ä³ï³ñ³·ÇÝ Ý³Ë³·³Ñ»ó »õ ù³ñá½»ó ä³ïñdzñù³Ï³Ý ÀݹѳÝáõñ öá˳Ýáñ¹ ´³ñÓñ© î© ²ñ³Ù ê© ²ñù© ²Ã¿ß»³Ý« ÇëÏ ä³ï³ñ³·Á Ù³ïáõó³Ý»ó »Ï»Õ»óõáÛ ÑáíÇõ Ðá·ß© î© ¼³ù¿áë Ì© ìñ¹© úѳݻ³Ý: ºñ·»óáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ϳï³ñ»óÇÝ ê³Ñ³Ï»³Ý »ñ·ã³ËáõÙµÇ ³Ý¹³ÙÝ»ñÁ« ËÙµ³í³ñáõû³Ùµ ê»õ³Ý ²Ïûß»³ÝÇ: ¸³ëáõÝ Ù¿ç Ï³Ý·Ý³Í ¿ÇÝ ê³Ù³ÃÇáÛ Â³Õ³ÛÇÝ ÊáñÑáõñ¹Ç ³Ý¹³ÙÝ»ñ« ·É˳õáñáõû³Ùµ ²ï»Ý³å»ï ºë³ÛÇ î¿ÙÇñÇ« å³ñ·»õ³ïñ»³É γñåÇë â³÷ù³Ý« ÏáÕ³ÏÇóÁª îÇÏÇÝ ÆñÇë« ¹áõëïñÁ »õ ÁÝï³ÝÇùÇ ³ÛÉ ³Ý¹³ÙÝ»ñ: Þù³Ýß³ÝÇ Û³ÝÓÝáõÙ¿Ý ³é³ç« ¼³ù¿áë гÛñ êáõñµÁ ϳñ¹³ó γñåÇë â³÷ù³ÝÇ Ù³ëÇÝ ä³ïñdzñù³Ï³Ý ÀݹѳÝáõñ öá˳Ýáñ¹ ²ñ³Ù êñµ³½³ÝÇ §úñÑÝáõû³Ý ¶Çñ¦Á: úñÑÝáõû³Ý ·ÇñÇ ÁÝûñóáõÙ¿Ý »ïù γñåÇë â³÷ù³Ý Ùûï»ó³õ Ëáñ³ÝÇÝ »õ ²ñ³Ù êñµ³½³Ý ٻͳñ»³ÉÇ ÏáõñÍùÁ ½³ñ¹³ñ»ó úñٳݻ³Ý àëÏ»³Û Þù³Ýß³Ýáí£

8 زðî- γݳÝó ØÇç³½·³ÛÇÝ úñÇ ³éÃÇõ« ü¿ñÇ·ÇõÕÇ È³ïÇÝ³Ï³Ý ·»ñ»½Ù³Ý³ï³Ý Ù¿ç á·»Ïáãáõ»ó³õ úëÙ³Ý³Ï³Ý ßñç³ÝÇ ³é³çÇÝ Ð³Û Ç·³Ï³Ý ë»éÇ Çñ³õáõÝùÝ»ñáõ å³ßïå³Ý §ü¿ÙÇÝÇëï¦ êñµáõÑÇ îÇõë³µ: Ü³Ë ·»ñ»½Ù³Ý³ï³Ý Ù³ïñ³Ý Ù¿ç ²ñÑÇ© ¶»ñ³å³Ûͳé гÛñ È»õáÝ ²ñù© ¼¿ùÇ»³ÝÇ ³é³çÝáñ¹áõû³Ùµ Ù³ïáõóáõ»ó³õ ê©ä³ï³ñ³·Ç ³ñ³ñáÕáõÃÇõÝ: Ú³õ³ñï ê©ä³ï³ñ³·Ç ³ñ³ñáÕáõû³Ý« µáÉáñ Ù³ëݳÏÇóÝ»ñÁ ѳõ³ùáõ»ó³Ý êñµáõÑÇ êÇõë³µÇ ¹³Ùµ³ñ³ÝÇÝ ßáõñç áõñ ϳï³ñáõ»ó³õ á·»ÏáãÙ³Ý å³ßïûÝ« áñáõÝ ÁÝóóùÇÝ Ý³Ë Çñ ëñïÇ ËûëùÁ Áë³õ È»õáÝ ¶»ñ³å³Ûͳé: ÆëÏ Û»ïáÛ ¾ë³»³Ý ì³ñųñ³ÝÇ áõëáõóãáõÑÇ Ü³ñûï ÂûÙ³ù»³Ý ï»Õ»ÏáõÃÇõÝÝ»ñ ïáõ³õ îÇõë³µÇ Ï»Ýë³·ñáõû³Ý Ù³ëÇÝ: ²õ»ÉÇ í»ñç Çñ»Ýó ëñïÇ ËûëùÁ ÁñÇÝ ê»õ³Ý î¿ÛÇñÙ¿Ý×»³Ý« ݳ»õ ü³ÃÇÑ Ø¿ÑÙ¿Ã àõëÉáõ:

10 زðî- §ÎáÙÇï³ëÇ Ñ»ï ׳ٵáñ¹áõÃÇõݦ å³ñ³ÛÇÝ-»ñ³Åßï³Ï³Ý Ý»ñϳ۳óáõÙÁ ϳ۳ó³õ ¶³ïÁ·ÇõÕ« §Øûﳦ ѳݹÇë³ëñ³ÑÇÝ Ù¿ç£ ºñ»ù »ñ³ÅÇßïÝ»ñª ¹³ßݳϳѳñ ²Ûß¿ ÂÇõÃÇõÝ×Çõ« å³ëëñÇÝ·áí êÁɳ οñå³Õ³« çáõóÏáí Ø»ÉÇù×³Ý ¼³Ù³Ý« »õ §´áåÇÏ áïù»ñ¦ ËáõÙµÇ å³ñáÕÝ»ñ äÇõßñ³ üÇñÇïÇÝ« îáõÛÏáõ ÎÇõÝÏ¿ûñ« ØÇÑñ³Ý Âáíٳ뻳ݫ Ùdzëݳµ³ñ« ÎáÙÇï³ëÇ ëñï³ÛáÛ½ áõ ÁÝïÇñ »ñ³Åßïáõû³Ý ÁÝÏ»ñ³Ïóáõû³Ùµ«

154

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 154

22.04.2015 14:47:46

ÙdzÓáõÉ»óÇÝ å³ñÝ áõ »ñ³ÅßïáõÃÇõÝÁ£ 10 SUĞI- Auw muknprmt uxu<znğeuzriı İ$ Nimşçşğuz şmşpşjdnw st< ışpr ndzşjud İ$ Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznjr Anüuçuğqndkşuz şd FUIRYr Uışzuhşı^ uöüuwrz çuğşğuğ Hşığni Brğrz+plndr irğşjşul s+ğu=ğn<% Irmrz Ğtcrzu Glmuğ+plndr wndpuğmudnğndkrdzg!

Wndpuğmudnğndkşuz zu.uüuaşj muknprmt auwnj uxu=şlumuz muxufuğrv Lşdnz Uğ=$ Öt=rşuz Üşğuhuw,ux!

11 زðî- ä³ïñdzñù³Ï³Ý ²ÃáéÇÝ ÏáÕÙ¿ ºñ³Ý³ßÝáñÑ ÞÝáñÑù ä³ïñdzñùÇ ÍÝݹ»³Ý ѳñÇõñ³Ù»³ÏÇÝ ³éÃÇõ ѳëï³ïáõ³Í ÞÝáñÑù ä³ïñdzñù - 100 Ù³ï»Ý³ß³ñ¿Ý ÉáÛë ï»ë³õ §Ø»Í ä³ÑùÇ ÎÇñ³ÏÇÝ»ñáõ áëÏÇ ßÕóݦ ·ÇñùÁ£ ²Ûë ѳïáñÁ ÞÝáñÑù ä³ïñdzñùÇ ·³Ñ³Ï³Éáõû³Ý ßñç³­ ÝÇÝ ·ñÇ ³é³Í ³é³çÇÝ Ïñûݳ-µ³ñáÛ³Ï³Ý ³ß˳ï³ëÇñáõÃÇõÝÝ ¿£ ²Ûë ·ÇñùÁ« ݳ˳å¿ë ÉáÛë ï»ë³Í ¿ ù³Õ³ùÇë Ù¿çª áñå¿ë Ûû¹áõ³Í³ß³ñù »õ 1971Çݪ áñå¿ë ³Ýç³ï ѳïáñ£ ÜáÛÝ Ñ³ïáñÁ í»ñÑñ³ï³ñ³Ïáõ³Í ¿ ݳ»õ سÛñ ²Ãáé ê© ¾çÙdzÍÝÇ »õ »Ññ³ÝÇ Ù¿ç »õë£

11 SUĞI- Sr<rz=r uxrknf uğşduüulr uğuğnpndkrdz ışpr ndzşjud İ$ Wnfauz Nimşçşğuz şmşpşjdnw st<^ anfuzudnğndkşusç Muknprmt Ausuwz=r Froumudnğ Uğar$ Wnfauzzti Uğ=$ Vnlu=şuzr şd auzeriuhşındkşusç Uxu=şlumuz Muxufuğrv Lşdnz Uğ=$ Öt=rşuz Üşğuhuw,uxr! Uğuğnpndkşztz şı=^ Şglıgö yux=r {Ftğu Şglıgö yux=´ ,nfuauwşuj

oubuğuzrz st< iuğ=ndşjud sr<rz=r oubmşğnwk sg^ İ$ Wnfauz Nimşçşğuz şmşpşjdnw Irmzuzj Muösrz mnpst!

10-12 SUĞI- Ouğıuğuhşı Öu=uğru Srlıuz+plnd^ gzeuxu<şlnf Üuğumt+öşuz fuğcuğuzr ağudtğrz^ buaşmuz çuzu.+indkrdzzşğ iuğ=şj ehğnjr şğer=rz ıum!

Uxu<rz çuzu.+indkrdzg iuğ=ndşjud 10 Suğırz^ ndindjvuj muösr ausuğ! Gzığndu, zrdkz tğ {Sşğ uhğu, anpşğndz fğuw zu.mrz auwuçzum =upu=zşğndz st< sbumndkuwrz aşı=şğ´ ktsuz! Şğmğnğe zrdkz tğ Fuzuw^ Sbnw^ Irüğuzumşğır^ Iğuhrönzr^ İşçuiırnw^ Sulukrnw^ Iuğıuztlr şd uwl =upu=zşğnd auwmumuz sbumndkuwrz cuxuzündkşuz suirz! Şğmğnğe çuzu.+indkrdzg iuğ=ndşjud 12 Suğırz^ fuğcuğuzr ubumşğızşğndz ausuğ! Çuzu.+ig uğıuwuwındşjud Auwşğnd =ğriınztndkşuz ouzuvndsrz^ auw ürğşğnd ürdırz^ auw ıhuüğndkşuz ürdırz şd auw susndlr muösndkşuz suirz!

1 2 زð î -  û µ ·³ µ á õÇ Ù ¿ ç « ²ñ » õ ³ · ³ É Ç

155

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 155

22.04.2015 14:47:49

³ñ³ñáÕáõÃ»Ý¿Ý »ïù »Ï»Õ»óõáÛ ÏÇó §ÆÉ··³Ý¦ ëñ³ÑÇ Ý Ù ¿ç µ³ óáõ» ó³ õ ¼³ ïÏáõ³ Ý ïûÝ Ç Ý ÝáõÇñáõ³Í ù¿ñÙ¿ë ÙÁ« áõñ îÇÏÇÝÝ»ñÁ í³×³éùÇ Ñ³Ý³Í ¿ÇÝ ïûÝÁ ËáñÑñ¹³ÝßáÕ ½³Ý³½³Ý Çñ»Õ¿ÝÝ»ñ: ÜáÛÝ ëñ³ÑÇÝ Ù¿ç í³ñųñ³ÝÇ ³ß³Ï»ñïÝ»ñáõÝ Ç Ýå³ëï ³ճÛÇÝ ÊáñÑáõñ¹Ç ³ï»Ý³å»ïáõÑÇ îÇÏ© ØûÝÇù ¾ñÏ³Ý í³×³éùÇ Ñ³Ý³Í ¿ñ Çñ Ýϳñã³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ: òáõó³Ñ³Ý¹¿ëí³×³éùÇ Ý»ñϳ۳óáõ³Í ¿ÇÝ Ùûï³õáñ³å¿ë 40-45 ÝϳñÝ»ñ£ ÜϳñÝ»ñáõ ٻͳٳëÝáõÃÇõÝÁ í³×³éáõ»ó³õ« ϳñ»õáñ ÝÇõÃ³Ï³Ý û·áõï ³å³Ñáí»Éáí í³ñųñ³ÝÇÝ£ Ú»ïáÛ Ñá·»õáñ³Ï³ÝÝ»ñáõ »õ ËáõÙµ ÙÁ ³½·³ÛÇÝÝ»ñáõ ѳٳñ å³ÑùÇ ÁݹáõÝ»ÉáõÃÇõÝ ë³ñùáõ»ó³õ ³ճÛÇÝ ÊáñÑáõñ¹Ç ëñ³ÑÇÝ Ù¿ç:

12 زðî-¾ÉÙ³ï³ÕÇ ê© Ú³Ïáµ ÐÇõ³Ý¹³ÝáóÇ ëñ³ÑÇÝ Ù¿ç ²ñÑÇ© î© È»õáÝ ²ñù© ¼¿ùÇ»³Ý §úëÙ³Ý³Ï³Ý äáÉÇëÁ »õ гÛáõÃÇõÝÁ¦ Ëáñ³·ñáí µ³Ý³ËûëáõÃÇõÝ ÙÁ ë³ñù»ó:

13 SUĞI- (tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj Şmşpşjdnw st< muıuğndşjud wndpuğmudnğndkşuz yuxubnd= uğuğnpndkrdzg Üşğh$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuzr Irğus+ğ% Uğu=ir Uzndbşuzr^ auw şd usşzuöür wnüzu.ndxz

cnpnfndğer zşğmuwndkşuz! Şğüşjnpndkrdzzşğg muıuğndşjuz (tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj Şğüvu. ndsçr uzeuszşğndz mnpst^ pşmufuğndkşusç fuğrv Uığndbuz Auluoşuzr! Şmşpşjdnw önwü euişğndz st< nğhti iüumrğ muzüzu, trz% Huığruğ=umuz Gzeauzndğ Yn.uznğe% Üşğb$ I$ Uğus Uğ=$ Uktbşuz^ Muknprmt Auwnj Uxu=şlumuz muxufuğrv Uğar$ I$ Lşdnz Uğ=$ Öt=rşuz Üşğuhuw,ux^ Üşğw$ I$ Wumnçni ;$ Fğe$ V+yndğşuz^ Uzkrlruir kşstz^ Uğus Muknprmnir zşğmuwujndjrv% Indhuwrr Muknprmniumuz yn.uznğe Anüb$ I$ Sşiğnh Fğe$ İuğürişuz^ +ıuğ mğ+zudnğzşğ^ Brblrr zu.mrz =upu=uhşı% Sndiku)u İuğgmrdl^ yn.-=upu=uhşı Fuöütz Huğgz^ yn=ğusuizndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrv Knğni Ulouz^ FUIRYr şd ausuwz=uwrz uwl auiıuındkrdzzşğnd çuösukrd zşğmuwujndjrvzşğ^ mğ+zumuz usçnp< euig$ fuğeuhşızşğ^ uçşpuzşğ^ =uauzuzşğ^ iuğmuduüzşğ^ (tğrürdpr Stğustkoşuz fuğcuğuzr ız+ğtzndar Irm$ Uğyr Suzndmşuz% .ndsç sg ubumşğzşğnd aşı! Üşğh$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuz nğhti iüumrğ muzüzu, tğ euüuprz fşğşd!

Uğuğnpndkşuz auzeriuhşışj% Üşğb$ I$ İuaum Şhim$ Subulşuz^ nğ uduğırz .+işjud eusçuzumuz sg^ çzuçuz uxzşlnf Udşıuğuzr {Auduıujr^ uwe huıouxnf t nğ .+işjuw´ zu.ueuindkrdzg! !

Wndpuğmudnğndkşuz uduğırz^ Npçujşulrz suğsrzg yn.ueğndşjud Brblrr Üşğşösuzuındzg^ ndğ euğqşul uz+ğrzum çuösndkşuz zşğmuwndkşusç anprz wuzqzndşjud!

14 SUĞI- Rikuzhndluauw nd.ıudnğzşğnd çuösndkrdz sg^ öç+iubğ<umuz gzmşğndkşuz sg sr<njud uwjşlşj Mşiuğrnw İ$ Üğrünğ Lndiudnğrv şmşpşjrz^ ndğ suizumjşjud Sr<rz=r uğuğnpndkşuz! Uwi zhuıumnf suizumjndkşuz hubı+z iıuzqzu, trz Anüb$ I$ Öu=tni ;$ Fğe$ *auzşuz^ Iğeuı ?azw$ Ndöndzşuz şd Ütnğü ?azw$ Vgzuğşuz! Uinzj m'gzmşğuzuğ İuaumşuz şğüvu.ndsçg! Huıuğuüg suındjuzşj Öu=tni 156

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 156

22.04.2015 14:47:51

Auwğ İndğçg! Nd.ıudnğzşğg sş, wndöndsnf aşışdşjuz uğuğnpndkrdzzşğndz^ anüşmuz çuduğuğndkrdz iıuzulnf zu.mrz auwuçzum uwi =upu=r şmşpşjrrz st<!

Ü»ñÏ³Û ¿ÇÝ ê¾ì ÑÇÙݳñÏÇ ³ï»Ý³å»ï гÛÏ ²ëɳݻ³Ý »õ í³ñã³ÛÇÝÝ»ñ« ö³ñáë ³Ùë³·ñÇ ËÙµ³·Çñ سÛï³ ê³ñÇë áõ ³ß˳ï³ÏÇóÝ»ñ: 14 زðî - гݹÇë³õáñ ³ñ³ñáÕáõû³Ùµ ϳï³ñáõ»ó³õ ê© Ú³Ïáµ ÐÇõ³Ý¹³ÝáóÇ Ýáñ ß¿ÝùÇ ÑÇÙݳñÏ¿ùÁ£ οëûñáõ³Û ųٻñáõÝ ßÇݳñ³ñ³Ï³Ý ÑëÏ³Û Ññ³å³ñ³ÏÇ Ùûï ѳõ³ùáõ»ó³Ý ÑÇõ³Ý¹³ÝáóÇ ÁÝï³ÝÇùÁ« å³ï³ë˳ݳïáõÝ»ñ« Ññ³õÇñáõ³Í ³ÝÓ»ñ« å»ï³Ï³Ý ¹¿Ùù»ñ« ϳÃáÕÇÏ¿ ѳٳÛÝùÇ Ñá·»õáñ ³é³çÝáñ¹Ý»ñ« ÑÇõñ»ñ« áñáÝù ³Ï³Ý³ï»ëÝ »õ íÏ³Ý ¹³ñÓ³Ý ÑÇõ³Ý¹³ÝáóÇ ï³ñ»·ñáõû³Ý å³ïÙ³Ï³Ý ³Ûë Ýáñ ¿çÇÝ: ÐáÝ ¿ÇÝ Î³ÃáÕÇÏ¿ ѳٳÛÝùÇ ìÇ׳ϳõáñ ²ñÑÇ© ÚáíѳÝÝ¿ë ²ñù© âáɳù»³Ý ¶»ñ³å³ÛͳéÁ« γÃáÕÇÏ¿ ѳٳÛÝùÇ ²é³ù»É³Ï³Ý γé³í³ñÇã ²ñÑÇ© È»õáÝ ²ñù© ¼¿ùÇ»³Ý ¶»ñ³å³ÛͳéÁ« ²ñÑÇ© ¶¿áñ· ²ñù© ʳ½áõÙ»³Ý« ÞÇßÉÇÇ ø³Õ³ù³å»ï гÛñÇ ÆÝ¿ûÝÇõ« ÷áË-ù³Õ³ù³å»ïª ì³½·¿Ý ä³ñÁÝ« ê© öñÏÇã ²½·³ÛÇÝ ÐÇõ³Ý¹³ÝáóÇ Ðá·³µ³ñÓáõû³Ý ²ï»Ý³å»ï ä»ïñáë ÞÇñÇÝûÕÉáõ« سÛñ ø³Õ³ù³å»ïáõû³Ý ËáñÑñ¹³Ï³Ý ܳïdz ³߿ɫ ѳٳÛÝù³ÛÇÝ Ñ³ëï³ïáõÃÇõÝÝ»ñáõ ջϳí³ñÝ»ñ »õ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñ: Êûë»ó³õ Ðá·³µ³ñÓáõû³Ý ³ï»Ý³å»ï ä¿éݳñ ê³ñÁå³Û£ È»õáÝ ²ñù© ¼¿ùÇ»³Ý ¶»ñ³å³ÛͳéÁ ûñÑÝ»ó ßÇÝáõÃÇõÝÁ£ ÐÇÙݳñÏ¿ùÇ ³ñ³ñáÕáõÃ»Ý¿Ý »ïù µáÉáñÁ ³Ýó³Ý íñ³Ý³Í³ÍÏ µ³ÅÇÝ áõñ å³ïñ³ëïáõ³Í ¿ÇÝ ùáùÿÛÉÇ ë»Õ³ÝÝ»ñ: Ðáë »õë ³ñï³ë³Ýáõ»ó³Ý ßÝáñѳõáñáõû³Ý Ëûëù»ñ »õ Ù³ÕóÝùÝ»ñ ÑÝã»óÇÝ ßÇÝáõÃÇõÝÁ ³Ù»Ý³Ï³ñ× Å³ÙÏ¿ïÇ Ù¿ç ³õ³ñïÇÝ Ñ³ëóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ£ 14 زðî- ê¾ì ÑÇÙݳñÏÝ áõ ö³ñáë ³Ùë³·ÇñÁ« ÞÇßÉÇ« äáõÉϳñ ÁݹáõÝ»Éáõû³Ý ëñ³ÑÇÝ Ù¿ç ù¿ñÙ¿ë ÙÁ ë³ñù»óÇÝ Ç Ýå³ëï ê¾ì ÑÇÙݳñÏ¿Ý û·ïáõáÕ áõë³ÝáÕÝ»ñáõ« í³×³éùÇ Ñ³Ý»Éáí ä»ñ× ÎáõñïÇÏ»³Ý ³ÝáõÝáí í³×³é³Ï³ÝÇ ÙÁ ѳ·áõëï»Õ¿ÝÝ»ñÁ:

16 SUĞI - FUIRY rğ 43ğe cnpnfg ündsuğşj İ$ Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznjr Hrlt= auzüiıuğuzrz st<^ Uışzuhşı Hşığni Brğrz+plndr zu.uüuandkşuz zşğ=şd! *ğumuğür zrdkşğz trz% \ {Gzmşğuwrz stıruz şd yn=ğu­ suizndkrdzzşğg´ uzndz ışpşmuürğg% huığuiındu, yn=ğusuizndkrdzzşğnd zu.mrz zşğmuwujndjrv Lu=r Frzmuir mnpst! \ Şlsıumuz wuzqzu.ndsçr uzeuszşğnd ,uz+kujndsg şd ub.uıuz=r suirz çujuığndkrdzzşğg! \ Uzüuğuwr st< Fuğvuhşı Iufndı+plndr mnpst iuğ=ndu, oubmşğnwkr uğcşdnğndsg \ Yn=ğusuizndkrdzzşğnd znğ zşğmuwujndjrv Knğni Ulouzr mnpst rğ ünğ,ndztndkşuz şd auzerhndszşğnd suirz çujuığndkrdzzşğg% FUIRYrz! *ğumuğür uxu<rz zrdkr suirz ausuhuğyum çujuığndkrdzzşğ ındud Lu=r Frzmui^ nğ mnv ndppşj zuşd nğ auw ausuwz=z ul ub.nwc suizumjndkrdz çşğt uwi zrdkr bndğ< huığuiındu, auğju.nwörz nd rğ ışiumtızşğg huğöt auğjukşğkrmzşğnd sr<njud!

Cnpnfr şğmğnğe ktsuz şlsıumuz wuzqzu. ndsçr uzeuszşğnd ,uz+kujndsg şd uznzj

157

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 157

22.04.2015 14:47:53

rğuduindkrdz ıulz tğ! Wuzqzu.ndsçg mg çupmuzuw fşj şlsıuütı-.nğağeumuzzşğt$ Uzeğuzrm Şnzkuz^ Hşğo Stzörloşuz^ Ünğuw Ubog^ Srağuz Üuğu=göşuz^ Ütnğü Tğ=uz şd Fuğeufux Oufu=! Wuzqzu.ndsçr uzeuszşğg girz nğ uimt fşğ< Kupuwrz :nğandğezşğg udşlr lndğ< şd udşlr wiıum s+ışjndszşğnf htı= t huığuiışz rğşzj şlsıumuz aubrdzşğg^ nğnfaşışd hşıumuz =zzndkrdzzşğ mg muıuğndrz! *ğumuğür şğğnğe zrdkr% Uzüuğuwr st< iuğ=ndu, Fuğvuhşır gzendzşlndkşuz şd rğ ünğ,ndztndkşuz uxgzvndkşusç Knğni Ulouz ışiumtızşğg huğöşj nd zbşj nğ çuğşujumus skznlnğı muğ nd wuwızr tğ nğ U Üt Yt rb.uzndkrdzzşğg ıu=ndm fşğuçşğnds jnwj mndıuz yn=ğusuizumuz ausuwz=zşğndz! Uz erışl ındud nğ nğhti yn=ğusuizndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrv rğ qşx=tz şmu,g m'gzt!

Yn=ğusuizndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrvg Knğni Ulouz ağuhuğumud bznğaumulndkrdz wuwızşj Üuğumt+öşuz Iuz :zusumulndkşuz Uışzuhşı Irüğuz Mrdlstömrlr şd çnlnğ ünğ,umjrzşğndz^ nğnz= şğş= ıuğnduw ausuğ {?tw Yluöu´r st< 200 sşkğ ıuğu,=nf ub.uıuışpr sg ığusueğu, trz rğşz% Rikuzhndlr st< ziıufuwğ ndzşzulnd zhuıumnf!

Cnpnfumuzzşğg +ğumuğür çşğrz ıuğçşğ zrdk sg şdi$ sşğ fuğcuğuzzşğndz st< .uxz u s n d iz n d k r dz z ş ğn d a ş ı ş du z = n f n diu z n p ubumşğızşğnd auğjg!

16 SUĞI- Mşeğnzumuz fuğcuğuztz zşği çujndsg muıuğndşjud znğ wuğmuçuczr sg^ nğ hrır ünğ,u,ndr çuösumnpsuzr zhuıumzşğnf!

Wuğmuçucrzg mg üızndr 250 =uxumndir sşkğ ıuğu,ndkşuz fğuw şd mg çupmuzuw aşışdşul çucrzzşğtz$ liuğuz^ +ıuğ lşöndr ndindjvr işzşum^ auwşğtz lşöndr ndindjvr işzşum^ kğ=şğtzr sbumnwkr işzşum^ ü,uüğndkşuz ub.uıuz=zşğnd işzşum^ ndinpndkşuz

ndindjvr işzşum^ ausumuğündsr işzşum^ mşziuçuzndkşuz ıuğğulnd,uğuz% Zuöuğtk Iupuduğşuzr uzndznf! Wuğmuçucrzg muxndjndu, t çuğşğuğ Ouztl gzıuzr=r mnpst! Çujsuz auzerindkşuz suizumjşjuz Üşğb$ I$ İuaum Şhi$ Subulşuzg^ Öuırm Uçp$ Huhrmşuz^ Brblrr Yn.-=upu=uhşı Fuöütz Huğgz^ Htbrmkubr =upu=uhşır yn=ğusuizndkrdzzşğnd auğjnf .nğağeumuz% Zndğauz Yulu=+plnd^ yn=ğusuizndkrdzzşğnd zu.mrz zşğmuwujndjrv Lu=r Frzmui^ uöüuwrzzşğ şd ardğşğ! Çujndsg muıuğşlt uxu<^ fuğcuğuzr eualrorz st< iuğ=ndşjud auzerindkrdz sg şd Iz+ğtzndar İrlfu Ündwndsoşuz-Suğmnişuz aumrğo mşğhnf .+işjud rğşzj ünğ,ndztndkşuz suirz!

Wşınw huğ=nfrörnzr fğuw jndjueğndşjud cuhudtz sg^ nğ mg jnlujztğ Mşeğnzumuzr huısumuzg^ arszueğndkşuz +ğtz imişul srzvşd zşğmuw cusuzumzşğg!

Wuwıuüğr gzkuj=rz Mşeğnzumuzjr şğmnd ubumşğızşğ sşmzuçuzşjrz şğmnd şğüşğ^ rim eubzumnf rğşzj gzmşğujud Buzk Tistğ!

Uwzndaşışd İrlfu Ündwndsoşuz uğıuwuwındşjud çuğşğuğ gzıuzr=r suirz nd giud nğ Ouztl gzıuzr=g şğş= işğndzenf Mşeğnzumuzjrzşğ şz! Uz çşs ağudrğşj Irmrz İrğuznwb Ouztlg şd wndbuıu.ıum sg zndrğşj Mşeğnzumuz gzıuzr=r uzndznf! Euğqşu_l Mşeğnzumuzr gzıuzr=r uzndznf Mşeğnzumuz Fuğcuğuzr suwğ eğuz huımşğnf eğnbsndu, uğ,ukşuw wndbuzndtğ sg wuzqzndşjud çuğşğuğ gzıuzr=r şğtj uzeusrz% Crğuwğ Ouztlrz!

Ağudrğşulzşğg uzjuz znğuçuj wuğmuçucrz^ ndğ .nğağeuzbumuz cuhudtzg sruizuçuğ mığşjrz İuaum İğçuöuz şd Ouztl gzıuzr=g! İuğ=ndu, trz =n=ktwlr buı on. işpuzzşğ^ nğnzj bndğ< stmışpndşjuz zşğmuzşğg şd uxrkz ndzşjuz uzüus sg şdi bznğaudnğşlnd çuğşğuğ Ouztl gzıuzr=r uzeuszşğg!

19 SUĞ I- {Uğui´ Ağuıuğumv uın dz g ağuıuğumşj Uıuzuwr 1909 kndumuzr ihuzezşğndz su­ irz şğş= ıuğçşğ ış­ pşmuürğzşğ gzeüğmnp ürğ= sg^ {1909 U ı u ­z u w r İ h u z e g % Şğş= Işpşmuürğzşğ´ gzeauzndğ uznduz ıum! Huısuçuz Kuztğ U=vusr wuxu<uçuznf ağuıuğumndu, ürğ=g m'gzeüğmt uwi ı.ğuaxvum mnınğu,rz 158

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 158

22.04.2015 14:47:54

suirz huığuiındu, şğş= ışpşmuürğzşğ^ uxu<rzg Muğuhşı Vulşuzr {Uıuzuwr eth=g nd huıui.uzuındzşğg´ uzndz ışpşmuürğz t! Şğmğnğez t Uğkrz Uiluzşuzr {Uıuzuwr st< uğeuğndkrdzg r#zvhti euıuhuğındşjud´ mnvndu, ışpşmuürğg^ rim şğğnğez t *isuzşuz :nğağeuğuzr şğşiyn.uzzşğtz^ Rkkrauıumuz mndiumjndkşuz uzeus Wumnç Huhrmşuzr mnpst :nğağeuğuzr ausuğ Uıuzuwr eth=şğndz suirz huığuiındu, ışpşmuürğg! Uwi şğş= ışpşmuürğzşğz ul ağuıuğumndu, trz 1909 kndumuzrz nd uinz= srbı ul uxu<rz upçrdğ zmuındşjuz Uıuzuwr huıuauğzşğndz suirz! {Uğui´r uwi ağuıuğumndkrdzg .sçuüğndu, nd *isuzşğtzt Kğ=ş­ ğtzr yn.ueğndu, t Uğr Bt=tğşuzr mnpst! {Uğui´ ağuıuğum­ vuındzg ağuıuğumşj zuşd şğmğnğe ürğ= sg^ Uğsşzndar Üşdnzşuzr zbuzudnğ {Mrdlröuğr işd auğiuzr=g´ uzndz huısndsz t^ nğ mg zmuğuüğt ?rdğı Htwr sg mnpst uxşduzündu, Auw up<muz sg rğumuz huısndkrdzg! {Mrdlröuğrz işd auğiuzr=g´ ürğ=g (ğuzişğtz çzuüğtz Kğ=şğtzr kuğüsuzndu, t Uilg Krdğ=tğr nd Tot Tğhuwr mnpst! {Uğui´r uwi şğmnd fşğ<rz ürğ=şğz ul^ zu.nğezşğndz zsuz^ buı aşıu=ğ=ğumuz şğmnd yuiıukndpk mg euxzuz uzjşulr ı.ndğ eth=şğnd muhumjndkşusç!

20 SUĞI-(tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj şmşpşjdnw {Zuöuğ Brğrz+plnd´ iğuarz st< Stğustkoşuzjr ubumşğızşğ zşğmuwujndjrz {Mşuz=´ .nğuüğnf auzerindkrdz sg^ üğumuzüşpuğndşiıumuz st<çşğndszşğnf ausşsndu,!

Auzerindkrdzg rğşzj zşğmuwndkşusç huındşjrz Üşğb$ I$ İuaum Şhi$ Subulşuz^ şmşpşjdnw anfrd% Uğc$ I$ Ö+ağuh ?azw$

Orfuzşuzg^ Uğc$ I$ Mnğrdz ?azw$ (tztğoşuz!

Zşğmuw trz Kupuwrz :nğandğer uzeuszşğz nd Iz+ğtzndar Irmrz Uğyr Suzndmşuzg! Çşsr şğmnd uzmrdzzşğndz fğuw muwrz ersuzmuğzşğg uwz üğuütızşğndz şd çuzui­ ışp,zşğndz^ nğnzj iışp,u­ü nğ,ndkrdzzşğtz zsnwbzşğnf ausşsndu, tğ auzetig!

Fşğ<udnğndkşuz .+işjud fuğcuğuzr ız+ğtzndar Irmrz Uğyr Suzndmşuz! Audu=nwkr andim çuz=g uğıuiuzşj İuaum İğçuöuz!

23 SUĞI- S.rkuğşuz İuzndj Srndkşuz mşeğnzuışprrz st< muıuğndşjud zu.mrz hnliuauw^ zşğmuwri usşğrmuçzum aşprzum Wnfity Kn=uır {Udşğum ?prz´ ürğ=r bznğauzetig! Uwi auınğg lnwi ışiu, t{Yuğni´ ağuıuğumvuıuz mnpst^ ndzr çuğqğnğum ıhuüğndkrdz^ şxulşönd t% auwşğtz^ uzülşğtz nd kğ=şğtz şd gzkşğjnprz mg zşğmuwujzt Vnğğnğe Auw=r iuasuzzşğndz st<^ ?pr üuduxg^ üuduxr ub.uğauüğndkrdzg^ fuz=şğz nd şmşpşjrzşğg^ sbumnwkg^ çzumvndkşuz krdg^ uduzendkrdzzşğg^ =pşjrzşğnd öçupndszşğg^ mşğumndğzşğg^ çuğçuxzşğg^ auduıulr=zşğz nd infnğndkrdzzşğg!

Uwi qşxzuğmrz zşğmuw trz muknprmt ausuwz=r Uxu=şlumuz muxufuğrv Lşdnz Uğ=$ Öt=rşuz Üşğuhuw,uxg^ İşd ;nfşuz Izışiumuz Ausuünğ,umjndkşuz s+ı Auwuiıuzr szuwndz zşğmuwujndjrv Sr=uwtl Fuğeuzşuz nd +üzumuzg% Rmnğ Suğırğnişuz^ Brblrr yn.-=upu=uhşı Fuöütz Huğgz^ Htbrmkubr =upu=uhşındkşuz yn=ğusuizndkrdzzşğnd auğjşğnf .nğağeumuz Zndğauz Yulu=+plnd^ uöüuwrz ünğ,rvzşğ şd üğuitğzşğ!

Audu=nwkrz çujndsg muıuğşj {Yuğni´ usiuüğr ül.udnğ .sçuürğ Suwıu İuğri!

Rğst fşğ< .+işjud ürğ=r aşprzumg^ Wnfity Kn=uı! Uz bznğaumulndkrdz wuwızşj {Yuğni´ ağuıuğumvuıuz uzqzumuösrz^ rğşz u<umrj çnlnğ üğumuzuütızşğndz şd huısuçuzzşğndz!

Uwzndaşışd Wnfity Kn=uı rğ znğuırh

159

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 159

22.04.2015 14:47:56

ürğ=g iınğuüğşj çnlnğ üğuitğzşğndz!

23 SUĞI- Rikuzhndlr mndiumul Fuig) Buarz Huığruğ=uğuz uwjşlşj şd gzendzndşjud Huığruğ=umuz Gzeauzndğ yn.uznğe Üşğb$ I$ Uğus Uğ=$ Uktbşuzr mnpst! Gzendzşlndkşuz zşğmuw üızndşjuz Uğc$ I$ Üğrünğ U$ ?azw$ Ius uışuz^ İ$ Yğmrv Uöü$ Ardu ze u z n jr Anüuçuğqndkşuz Ç$ Uışzuhşı Aşğsuz Hulşuz^ Üuğumt+öşuz Nğçuznjr :zusumulndkşuz Uışzuhşı Irüğuz Mrdlstömrl^ İusukrnw İ$ Ütnğü^ K+yüuçndr İ$ Zrmnpuwni^ (tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj^ Mtırmyubuwr İ$ Wnfauzzti Şmşpşjrzşğnd Kupuwrz :nğandğezşğnd Uışzuhşızşğg% Şiuwr Itsrğ^ S+zr= Şğmuzşuz^ Suzndm T+ptğ şd Wuğndkrdz Buzlg!

Uğus İğçuöuz çuğr üulndiı supkşj mndiumulrz şd ndğu.ndkrdz wuwızşj nğ uxrkz ndzşju, t örz=g ardğuirğşlnd Huığruğ=uğuzr huısumuz btz=rz st<!

Mndiumulg^ nğ uxu<rz uzüus m'uwjşltğ Huığruğ=uğuz^ znwzhti ndğu.ndkrdz wuwızşj nğ mg üızndtğ Kndğ=rnw Auwnj anüşdnğ mşeğnzrz st< şd aşıu=ğ=ğndşjud Huığruğ=umuz Uknxr şd Huığruğ=uğuzr huısndkşuz aşı!

Huığruğ=umuz Gzeauzndğ Yn.uznğeg rçğ wrbuıum uwi uwjşlndkşuz^ mndiumulrz zndrğşj Uğitz Şuğsuzr aşprzumu, İ$ Yğmrv Uöü$ Arduzeuznjr huısndkşuz zndrğndu, ub.uıuirğndkrdzg!

24 SUĞI- Iuğşjzşğnd +ğnduw uxrknf^ İ$ Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznj uwjşlşjrz U Üt Yt mndiumjndkşuz Hu=gğürdpr kupr zu.uüuaz nd uzeuszşğg! Huındrğumndkrdzg mg ül.udnğtğ Uwindz Vtlr=tğ^ nğ rğ mnp=rz ndztğ +üzumuzzşğg Öt=r Mrdzı+pınd şd Şbrs Stğktğ^ uzeuszşğtz Uğus Itsrğg^ Srdzrdğ Tğtsg şd Bthzts Huğgbg!

Ardğşğg ersudnğndşjuz Anüuçuğqndkşuz Uışzuhşı Hşığni Brğrz+plndr şd yn.uışzuhşı Aşğsuz Hulşuzr mnpst şd

uxu<znğendşjuz Anüuçuğqndkşuz işzşum!

Wşınw huıui.uzuındzşğnd uxu<znğendkşusç bğ<şjuz Muzuzj auzüiıuındzşğnd şd Hrlt= auzüiıuğuzzşğnd st<^ uwjşlşlnf szuwndz çzumrvzşğndz şd sışğsrm öğnwjzşğ ndzşzulnf uznzj aşı! Uznz= szuwndz çnlnğ çzumrvzşğndz busynduz &mrzşğndz/ şd qşx=r +ouxzşğ &uwğşğndz/ çuczşjrz!

24 SUĞI- {Um+i´ buçukukşğkr .sçuüğuındzz nd {Ağuze Irz=´ arszuğmg auzüğnduzşjuz znğ btz=r sg st<$ uırmu Uz uğ uı Wp n dkr dz fuğ cuğ uz r b tz = z t !

Uwi fuğcuğuzg =uzr sg ıuğr uxu< rğ exzşğg yumu, tğ^ rim uwcs^ arszumuz fşğuznğnündkşzt sg şı= mg euxzuğ {Um+i´r gzıuzr=r nd Irz=r uznduz arszueğusr ünğ,ndztndkşuz znğ fuwğg! 24 Suğırz ışpr ndzşjud çujsuz auzeriudnğ uğuğnpndkrdz^ suizumjndkşusç çuösukrd lğuüğnpzşğnd şd ardğşğnd! Zu.mrz fuğcuğuzr btz=rz st<^ çujr .sçuüğuındztz^ hrır ünğ,t Irz=r arszueğusg^ btz=rz st< çujndu, t cnpnfuiğua sg^ jndjuiğua sg^ euiuduzendkşuz iğuazşğ^ auwmumuz aşıuö+ındkrdzzşğnd mşeğnz sg^ şdlz$!

Rim {Um+i´r arz .sçuüğuındzg^ uzrmu wrbnpndkşuz mşeğnzr sg hrır fşğu,ndr!

27 SUĞI- Htw=tzk ausuliuğuzr Ku=irsr suizubtz=rz st< Kndğ=rnw Suizudnğ Fuğcuğuzzşğnd Srndkşuz mnpst 160

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 160

22.04.2015 14:47:59

iuğ=ndşjud wuındm auzerindkrdz sg şd huğüşduığndşjuz 25 ıuğrz lğujznp şd udşlr çuğqğ ıuğr= ndzşjnp fuğcuğuzzşğg şd Srndkşuz uwz uzeuszşğg^ nğnz= şğmuğusşuw ,uxuwndkrdz çşğu, trz mğkumuz suğöt zşği!

Rikuzhndlr 93 suizudnğ fuğcuğuzzşğnd sr<şd ausuwz=uwrz 12 fuğcuğuzzşğ$ *ğkuürdpr Kuğüsuzvuj fuğcuğuz &230 ıuğr/^ Çuzmulkgr S.rkuğşuz fuğcuğuz &190 ıuğr/^ Htöoşuz fuğcuğuz &185 ıuğr/ Iuışuz fuğcuğuz &170 ıuğr/^ UğusşuzNdzoşuz fuğcuğuz &145 ıuğr/^ Üul)uşuz fuğcuğuz &145 ıuğşmuz/^ İuaumşuzZndzşuz &145 ıuğr/^ Tiuşuz fuğcuğuz &120 ıuğr/^ Stğustkoşuz fuğcuğuz &100 ıuğr/^ Üuğumt+öşuz fuğcuğuz &100 ıuğr/^ İ$ :uv Ehğşfuz= &60 ıuğr/^ Şbrlürdpr Auwnj fuğcuğuz &55 ıuğr/!

Fmuwumuzzşğ iıujuz *ğkuürdpr Kuğüsuzvuj fuğcuğuzr uzndznf arszuerğ Auwm Uiluzşuz^ Htöoşuz fuğcuğuzr uzndznf% arszuerğ İşduz Mrdğrdz^ Iuışuz fuğcuğuzr uzndznf% arszuerğ Uğitz Uğbg=^ Stğustkoşuz fuğcuğuzr uzndznf% arszuerğ Yğ+)$ Udşıri Auogzlşuz^ Üul)uşuz fuğcuğuzr uzndznf% arszuerğ Uğsuz Rdkrdoşuz^ Tiuşuz fuğcuğuzr uzndznf% Iz+ğtzndar İukşzrm Zbuz! Rim Uğusşuz-Ndzoşuz^ Üuğumt+öşuz^ Çuzmulkg S.rkuğşuz^ İuaumşuz-Zndzşuz^ İ$ :uv Ehğşfuz= şd Auwnj fuğcuğuz^ uznzj fmuwumuzzşğg iıujud Ehğşfuz=r zu.mrz ız+ğtz Auwm Zbuz!

93 suizudnğ fuğcuğuzzşğnd sr<şd ustztz şğtjz tğ *ğkuürdpr Kuğüsuzvuj fuğcuğuzg^ rğ 230usşuw uzjşulnf!

Arszuerğ Auwm Uiluzşuz uwi uxrknf muğo .+iumjndkrdz sg ndzşjud!

27 SUĞI-(tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj Şmşpşjdnw st< (tğrürdpr İ$ Fuğeuzuzj Şğüvu. ndsçg iuğ=şj anüşdnğ ausşğü sg! Ausşğürz zşğmuw üızndşjud .ndxzşğus çuösndkrdz!

Qşxzuğmrz auzeriuhşışj Huığruğ=umuz Gzeauzndğ yn.uznğe Üşğb$ I$ Uğus Uğ=$ Uktbşuz^ rğ mnp=rz ndzşzulnf Üşğbz$ I$ İuaum Şhim$ Subulşuzg^ Fuğeuzuzj Şğüvu.

ndsçr Iz+ğtz :nğandğer Uışzuhşı Üşğw$ I$ Kukndl ;$ Fğe Uzndbşuzg^ şmşpşjdnw anüşdnğ anfrd Uğc$ I$ Ö+ağuh ?azw$ Orduzşuzz nd ardğ =uauzuw auwğşğ! Çujsuz .+i=g uğıuiuzşj Kukndl Auwğ İndğç! Şğüvu.ndsçg şğüşj Uığndbuz Auluoşuzr sumuzrz ıum^ Lrdir Üuaftor+plndr şğüşanzr gzmşğumjndkşusç!

Udu ğ ır z A n di m Ç u z = g . + i ş ju d U ğ u s İğçuöuz!

27 SUĞI- (tğrürdpr {Zuöuğ Brğrz+plnd´ iğuarz st< İ$ Öuımnduz ı+zr uxrknf =tğsti sg iuğ=şjrz (tğrürdpr Stğustkoşuz fuğcuğuzr ;znpuj Srndkrdzz nd (tğrürdpr İuzndj Srndkrdzg! Irmrzzşğg fuoux=r zşğmuwujndju, trz Öuırmg .nğağeuzbnp üşpşjrm rğşptzzşğ^ nğnz= bndınf fuouxndşjuz^ muğşdnğ auinwk sg uhuanfşlnf fuğcuğuzrz!

9 UHĞRL- Rzvhti ustz ıuğr^ uwi ıuğr şdi^ uduzendkşuz auduıuğrs szulnf^ İ$ Yğmrv Uöü$ Arduzeuznjr Hrlt= iğuarz st< muösumşğhndşjud İ$ Öuımnduw ı+zrz zndrğndu, audu=nwk sg!

Nüşdnğ skznlnğır st< oubmşğnwkr işpuzzşğnd bndğ< ausu.sçndşjuz Arduzeuznjr szuwndz çzumrvzşğg! Audu=nwkr muösumşğhrvz tğ İ$ Yğmrv Uöü$ Arduzeuznjr Gzeauzndğ ?uğındpuğndar şd Auzüiıuındzşğnd huıui. uzuınd Irmrz İrlfu Kğr=u^ nğnd ç,u. zerğ aimnpndkşusç oubumudnğ işpuzzşğ

161

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 161

22.04.2015 14:48:01

huığuiındu, trz szuwndz çzumrvzşğnd ausuğ! Uznzj aşı sruirz gllulnd şd Öuırmr ı+zr nüşdnğndkrdzg sruizuçuğ mrişlnd ausuğ oubmşğnwkrz suizumjşjuz Anüuçuğqndkşuz Uışzuhşı Hşığni Brğrz+plnd şd Anüuçuğqndkşuz uzeuszşğ% Smğırv İtğkbrsbt=^ Muğhri Ynluı^ Ütnğü Zşğmrö şd İuğüri Itlmr^ İ$ Yğmrv suığuz anüşdnğ anfrd% Uğc$ I$ Ütnğü U$ ?azw$ Vgzuğşuz^ ?nwğ Üuwruzt Indlüuırğşuz^ çcbmuhşı I+=k$ Uğıub Uüıup^ Irğusuwğ Suğr Sndku) şuz^ arduzeuznjr hubı+zşuzşğ^ çcrbmzşğ şd çnwc-=nwğşğ! İşpuzzşğnd fğuw ırğumuz tğ muğsrğ ünwzg% nğhti öuımr .nğağeuzbuz!

Huığuiındu, trz buı ausşp şd gzırğ oubşğ^ uduzeumuz ndlumuz<r ınlsuwnf şd uwl ndışlr=zşğnf! Muğsrğ audmrkzşğ eğndu, trz çnlnğrz hzumzşğndz st<!

Zşğmuzşğg çuğqğ ığusueğndkşusç sruizuçuğ oubşjrz^ ndzmzeğşlnf zuşd auoşlr şğucbındkrdz! Şğucrbızşğ Suzndm Ausçuğşuz% qşxzueubzumnf şd İtltz Ündl+plnd% <ndkumnf^ aşbıulndğ sşpşerzşğnd muıuğndsnf .uzeufuxşjrz zşğmuzşğg!

Wşınw şğucrbızşğndz srujud şğüvndar Zuğ+ı Itsrğor+plnd^ nğ auwşğtz irğndu, şğüşğ sşmzuçuzşj! :+i= uxud şd szuwndz çzumrvzşğnd İ$ Öuırmg bznğaudnğşj Uışzuhşı Hşığni Brğrz+plnd^ nğ zbşj kt lud mus ütb ıuğr sg şdi uzjndjrz=! {Wnwi ndzrs nğ wu<nğe ıuğr sşğ zhuıumzşğg rğuünğ,şlnf mg zbşz= İ$ Öuırmg!

Bznğaumulndkrdz mg wuwızşz= sşğ szuwndz çzumrvzşğndz^ zuşd çuğşğuğzşğndz% rğşzj zrdkumuz nd çuğnwumuz ö+ğumjndkrdzzşğnd ausuğ´^ giud Hşığni Brğrz+plnd!

Audu=nwkg buğndzumndşjud sışğrs skznlnğır st<! Zşğmuzşğg önduğoujuz nd rğuğnd aşı audmrkzşğ mnığşjrz$ çujndsz ul muıuğndşjud Hşığni Brğrz+plnd şd Irğusuwğ Suğr Sndku)şuzr audmkusuğınf!

Uduğırz^ çnlnğ suizumrjzşğg ünandzum ığusueğndkşusç çuczndşjuz iğuatz^ bznğaumulndkrdz wuwızşlnf Irmrz İrlfu Kğr=uwrz şd rğ +üzumuzzşğndz!

9 UHĞRL- Htw+plnd^ {T+=ıts Uw=ndk´ jndjuiğuarz st< jndjuauzeti sg çujud ,upğuzmuğrv şd zmuğrv Uğtı Mgogğ!

Uwi qşxzuğmg^ nğ zmuğvr şğmğnğe uzauıumuz jndjuauzetiz tğ^ mg mğtğ {Gze andğ şd gze indğ´ .nğuürğg! Zşğmuwujndu, ub.uıuz=zşğg muh ndztrz auw cnpnfndğer 1915r sş, npçşğündkşuz aşı! Uğndşiıuitğzşğnd ndbueğndkşuz wuzqzndu, trz 16 ub.uıuz=zşğ^ nğnzj üğşkt çnlnğg auw mrzşğnd ersuzmuğzşğ trz! Muwrz sş,uerğ ub.uıuz=zşğ şdi!

Auw kt +ıuğ uğndşiıuitğzşğ aşıu=ğ=ğndkşusç erışjrz jndjuauzetig^ bznğaudnğşjrz zmuğrv Uğtı Mgogğg^ nğ uwi mşğhnf wuğüuz=r rğ çucrzg mg çşğtğ 1915r önaşğndz!

13 UHĞRL- Zmuğvndar Znduğe Şglıgö uzauıumuz jndjuauzeti sg iuğ=şj Ltftzır ktzrir umndsçrz st<! Znduğe Şglıgö^ nğ çzndkşuz irğuauğ sgz t^ uğndşiıuitğzşğndz zşğmuwujndj rğ 20 rdpuzşğm ub.uıuz=zşğg^ nğnz= mg jnlujztrz srbı ,uprmzşğz nd çzndkrdzg! Zşğmuwujndj zuşd rğ 14 suzğuzmuğ iışp,uünğ,ndkrdzzşğg^ nğnz= muıuğndu, trz i+irr ışğşdzşğnd fğuw! Uğndşiıuitğzşğ auonw=nf şd üzuauıuz=nf aşışdşjuz uğndşiıuütırz ünğ,şğndz! Jndjuauzetig çuj szuj srzvşd 27 Uhğrl!

162

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 162

22.04.2015 14:48:04

MIUMR İ$ HUIUĞUÜ ŞD ANÜŞAUZÜİIŞUZ HUBI*Z İ$ YĞMRV UÖÜUWRZ ARDUZEUZNJR SUIĞUZ ST> 13 Uhğrl 2015 Şğmndbuçkr^ İ$ Yğmrv suığuz st< suındjndşjud mıumr İ$ Huıuğuü şd muıuğndşjud Anüşauzüiışuz Hubı+z auzündjşul çuğşğuğzşğnd% \ \ \ Zuöuğtk^ Wuğndkrdz^ Ütnğü Ndzoşuzr^ Sukndi T)$ Ndzoşuzr \ \ Uçrm T)$ Ndzoşuzr^ \ \ Uiındu,uındğ Wuğşzjr \ \ Auor Sukni İrsnzşuzr \ \ Puöuğni Aususoşuzr \ \ Wuğndkrdz Puörmşuzr \ \ Wuğndkrdz Zuöuğtknf Krdkrdzoşuzr \ \ Wuğndkrdz K+yauztlşuzr \ \ İuğüri-Şdın=iru Uiluzşuzr \ \ Muğuhşı Uğ.uzşuzr \ \ Xnöu Auzlşuzr \\ U ğ . u z ş u z ^ S n i ı r v ş u z ş d Z u ü ü u b ş u z üşğeuiıuzzşğnd \ \ Ağuze Htwlrşuzr \ \ Üğrünğ şd Muğuhşı Sşl=nzşuzr \ \ Zşğiti Üğrünğşuzr \ \ Uğu=ir şd Wuğndkrdz Auwğuhşışuzr \ \ Wuğndkrdz Kudbuzoşuzr \ \ Sucum Şır=uğıtbr \ \ İuzend.ı-H+pni ?tltmşuzr \ \ Hşığni şd Uzctl Arzırm+plndr^ ,znpuj İukşzrm şd Fuğendar Htwlrşuzr \ \ Wuğndkrdz şd Auwmndar ?t+ğçtşuzr \ \ Zrmnpni şd Uğbulnwi Suösuzşuzr^ Ütnğü^ Suğrus=ndl^ Suğrus^ Rdpuçşğ şd İuğüri Ouöndsşuzr \ \ Wuğndkrdz^ Znduğe Şğuznişuzr^ Vhlu=şuz şd Bnğşuz üşğeuiıuzr \ \ Öu=uğ şd Şxuzendar İuğnwşuzr şd öudmrz İrğuğyrr \ \ Uğus İuğüri Knfsuişuzr \ \ İusndtl Auöğnwşuzr şd Auöğnwşuz üşğeuiıuzr \ \ Ktğtö Muıhuzr \ \ *lmu Uğiluzşuzr \ \ Sşiru Riçrğşuzr \ \ :ukndz şd Uğbulnwi Lndirzşuzr \ \ Öuhtl Itsrğoşuzr şd Itsrğoşuz nd Suösuz \ \ üşğeuiıuzr \ \ Upudzr Hu=gğog+plndr \ \ Lşdnz Çuğndzumr \ \ Fuğendar şd Smğırv Smğırvşuzr şd ?rdğ=oşuz üşğeuiıuzr \ \ Şenduğe Üul)uşuzr \ \ İrğfuğe Hvu=oşuzr \ \ Aşğsrzt T+özulhuzışuzr \ \ Şğnduze Mrdlltr \ \ Uğsşzndar^ Suğrus Hndıu=r \ \ Uğışsri ?gğ==rlritlrr \ \ Znduğe Rdğmrdhlrd+plndr \ \ Hşğondar Uğiluz+plndr \ \ Uğbulnwi Üuğuüubşuzr \ \ İuaum Suzoglg=r \ \ İrğuğyr Uiuındğşuzr \ \ Uğyrzt^ Uğsuz^ Fuauz Fuwlnwşuzr FuwlnwşuzŞpruwşuz şd Şprmşuz üşğeuiıuzzşğnd

\ \ Zndzru Mrdltğr \ \ Sşlrzt Zuouğşuzr \ \ Zşmıuğ Hrdwrd=üuöuzog+plndr ,znpuj a+ğg Üuxzrm :zeusşuzr^ İndğtz Htğhtğşuzr^ a+ğ% Üğrünğ Htğhtğşuzr^ s+ğ% Hşğondar Htğhtğşuzr^ s+ğu=ğn<% (ndlruzt Şuögoşuzr^ \ \ Şuögoşuz nd Htğhtğşuz üşğeuiıuzzşğnd \ \ Ubnı^ Uğbulnwi Üğrünğşuzr \ \ *zzrm Üuğuüubr \ \ Uzuarı Brbsuzşuzr \ \ Çşğmğndar İuktz Ünpndb+plndr \ \ Axryirst Öullu=şuzr \ \ Uğbulnwi Uwzuoşuzr \ \ Bu=t Vuzoşuzr \ \ Znduğe Üulnwşuzr \ \ Uzeğuzrm ?tbuhşuzr \ \ Auwmndar :ıgğşuzr \ \ Sulfrzt-Uğus Sşlr=şuzr \ \ Irsrkğr-İğçndar Ltftzır \ \ Fşziuz Inynlr \ \ Zbuz Tğ+pndlluğgr \ \ Crğuwğ Hrhtğr \ \ Srağuz Ir=rorr \ \ Uğkrz Şglıgör \ \ Udşıri Üuöuzoşuzr \ \ Uğbulnwi Iruzu Şupogr \ \ Uğus İuaum+plndr \ \ Uğu=ir Htğhtğşuzr \ \ Srzui Uğuh+plndr \ \ Suiri Aşğsrzt Hulşuzr \ \ Ö+ağuh Suğnd=şuzr \ \ Knfsu Uduü ?azw$ Brmuaşğr \ \ Znduğe-Smğırv İuzou=şuzr şd İuzou=şuz üşğeuiıuzr \ \ Üğrünğ-Bu=t ?ğriırz Fuğulr \ \ Sriu= Fuğeuzşuzr \ \ Fşğcrz Yuznişuzr \ \ Şğuzndar Üuğumt+öşuzr \ \ İ+zu -Sşluzr-Fuğendar ?rdvrd=hrdltzır \ \ Irüğuz Ytalrfuz+plndr^ Sriu=-Yuxuzqşs Ytalrfuz+plndr^ \ \ İrğfuğe Ubg=r \ \ Uığrzt Snirmşuzr \ \ Buarz Ulkgzıtprğstzormrlltğr \ \ Öuhtl Ndsndkşuzr \ \ Suwıu Krd)t=orr \ \ Tkrl Aulluoşuzr \ \ Suzzrm Busnwr anüdnjz r auzüriı! İndğç Huıuğuüg suındjuzşj İ$ Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznjr suığuz Anüşdnğ Anfrd%

UĞC$ I$ ÜTNĞÜ ?AZW$ VGZUĞŞUZ İ$ İşpuzrz ihuiuğmşjrz Çğb$ İuğmuduüzşğ% Wumnç Yuyuöşuz şd Fuağus Lrdltoşuz! Şğüşjnpndkrdzzşğg muıuğndşjuz ağudrğşul ehğuj mnpst^ uxu<znğendkşusç şğucrbı Çğb$ Zbuz iğm$ Vulmgoşuzr!

ANÜUÇUĞQNDKRDZ İ$ YĞMRV UÖÜUWRZ ARDUZEUZNJR

163

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 163

22.04.2015 14:48:04

WNDZNDUĞ-YŞIĞNDUĞ usrizşğndz İ$ Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznjrz şpu, şz aşışdşul zndrğuındndkrdzzşğg$ ÜTNĞÜ UBGZSUÖR WNDP$ UXKRD Bndbuz Huğıröhuzşuz 50! *ZZRM OTSOTSR WNDP$ UXKRD Ütnğü Üuvuğ 50^ Irüğuz Ündsğnd 50!

FUĞEUZ ŞNDĞKMRDLR WNDP$ UXKRD Ulş=iuz *ıuhub+plnd 100!

UİUINDĞ MNİIUZŞUZR WNDP$ UXKRD Hşğo Pndmuişuz 100^ Zndhuğ Şusuz 100^ Uğsuz Huisuog+plnd 50!

UZEĞUZRM UĞİLUZŞUZR WNDP$ UXKRD S$ H+pnişuz-Bnwkuzrıri 100! İŞEU İRSİUĞŞUZR WNDP$ UXKRD Lndiuğyr Ündwndsoşuz 100^ Uğsuz Uğgüuz 100!

ZNDUĞE KRSNDĞ*PLNDR WNDP$ UXKRD Knğüns Çuğndzumşuz 30!

UZTK ITSRĞORR WNDP$ UXKRD Uçğuaus Lnlr=+plnd 30^ Wnfauzzti Uku+plnd 50^ Wnfauzzti Rlmrlr 100!

UĞKRZ K*YNDÖŞUZR WNDP$ UXKRD Ulş=iuz İuöu= 50^ Ouark Ouzigö 50!

FŞAUZNWB HULG?OG*PLNDR WNDP$ UXKRD İuğüri Knğr=+plnd 100^ Fşğcrz İnzmrdl 50^ Cgzşd Uzuı+lnd 50!

WUMNÇ VU?GĞR WNDP$ UXKRD Buarz Kuzouz 100^ Şrd=itl Mtwrslr 50! İUIG? UĞİLUZR WNDP$ UXKRD Ütnğü Ynluı+plnd 100^ Şndind) Itikror 50^ Uızuz Itğrouz 20!

UDŞIRİ MRDLŞUZR WNDP$ UXKRD T=itğoşuz gzıuzr= 100^ Öt=r Brğuör 50!

UĞKRZ İRSNZŞUZR WNDP$ UXKRD Euluğ Mrdl 75^ Zndtğ Üglgouğiluz 150! İ*ZU İUÜGÖ*PLNDR WNDP$ UXKRD (tğıu İuügö+plnd 100^ Ağuv Ytalrfuzşuz 100!

IRÜĞUZNDAR MNSRMŞUZR WNDP$ UXKRD U$ Fşğcrz Mnsrmşuz 100! İ*(R KUBOGR WNDP$ UXKRD İtlsu Otluwrğ 50^ Rırl Ulruw 50^ Uızuz Uğıu gzıuzr= 50!

U$ HŞIRM*PLNDR WNDP$ UXKRD Uğsşzum Itıt+plnd 50! ÖUHTL KNĞNİR WNDP$ UXKRD Uzr Uxuı 100!

ZUÖLG HRLRĞR WNDP$ UXKRD Uiluz Orz+plnd 100!

SUĞRUS VULGSLGR WNDP$ UXKRD Lşdnz Üuwu+plnd 200^ Çşzrusrz Üuwu+plnd 50! İUĞÜRİ MRDLLRD?R WNDP$ UXKRD Irüğuz Ündsğnd 50!

UĞU?İR RDKRDOŞUZR WNDP$ UXKRD Muğ+ Uluoşuz 30!

SUILTZ ÜNDWNDSONDR WNDP$ UXKRD Fşlıu Lu)og+plnd 40!

MRDLHTWUÖ ÜNDĞNDKR WNDP$ UXKRD Suğsrzt İgğuıup 50! İŞEĞUM HULMGZR WNDP$ UXKRD Znğuwğ Uwıu Jz,ulşuz 50^ Kulrz Srğöu. uzşuz 50!

C$ TĞKNZMUWR WNDP$ UXKRD Ulş=iuz Buarzşuz 50^ Ütnğü Buarzşuz 50^ Ününğ Şuzg=huou= 50^Muğ+ Mtırm+plnd 50! İUSNDTL MT*ĞTZR WNDP$ UXKRD Mrdlröuğ Ünouhuw 100^ Znğuwğ Xrku Şuğıgs 100! ÜTNĞÜ KT?TŞUZR WNDP$ UXKRD Knğni T+öaulluoşuz 50^Zuıru Itğwnfauzztişuz 50^ Zbuz Vrlrzmrğ+plnd 50!

WNFAUZZTİ İRSNZ*PLNDR WNDP$ UXKRD Wnfumrs Brğrzşuz 50!

SUZNDM ÜUĞUAUZR WNDP$ UXKRD Öuğndar Wnfityşuz 100^ İşhnda İndisu= 100^ Uğk+ Kt+sird 100^ Stğr Üglgouğiluz 100^ Uğıub Uğöndsuz 50^ Öuğşa Ti=rorüuihuğ 50^ Uğtı Ausndğ=titz 50^ Uğitz Zuğıuzt Üuğuou 50! ŞPRİUÇTK ÜUVUZ*PLNDR WNDP$ UXKRD Lndir Muğhri Kuasrzor+plnd 50^ Suğırğni Suğırmşuz 50!

UİLUZ İUARLR WNDP$ UXKRD Uğıu Mrdlşuz 50!

SRZUİ NDÖNDZOUWR WNDP$ UXKRD Auwm Uluouauz 50! İRĞUZNWB ÜULKU?ÜGĞUZR WNDP$ UXKRD Ütnğü Hgvu=og 100^ Uğsuz Upıu 50!

STĞWTS T*ÖÜUĞUMT*ÖR WNDP$ UXKRD Wuğndkrdz Irdlmtğ 30^ Auiuz Hulog 40^ Uğsrzt Htlmtz 100^ Şpru Ündsub 100!

ZUÖLG İUAUM*PLNDR WNDP$ UXKRD Smğırv Ö+ğhuö 100^ *ğkuürdpr Şmşpşjdnw Irmzuzj Wuzqzu.ndsç 50! İUKŞZRM UĞÖNDSUZR WNDP$ UXKRD Irüğuz Mtır= 100^ ?ğriırzt Uğöndsuz 100^ Üuırs Uğöndsuz 50^ Ri=tzıtğ Suğrus Uğöndsuz 50^ Irüğuz Uğöndsuz 50!

TKTS ITSRĞORR WNDP$ UXKRD İrlfru İtwatğ 100^ Wuğndkrdz Mt+=ıtsrğ 50^ Sndğuı İuğg 50^ Üğrünğ Uğuh+plnd 50!

UWL ZNDRĞUINDNDKRDZZŞĞ Uzuarı Irliröşuz 1$000^ Auüuz İndrvstö 200^ Irüğuzndar Snğ 500^ Xndır Tğ+l Htğhtğ+plnd 600^ Iruzu Şndsndl 100^ Uwıu Suğnd=+plnd 150^ Uğkrz İuğuwlg 3$000^ Su=ğndar Uü 1$000^ Ötzzndğt Mt+=kub 106^ Uğkrz İuğuwlg 3$000^ (tğırzuzı *ükuw 600^ Wumnç Cusmnvşuz 5$000^ Xnditz ?rltğoşuz 350!

164

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 164

22.04.2015 14:48:05

WNDZNDUĞ-YŞIĞNDUĞ usrizşğndz ÖRHTVrz şpu, şz aşışdşul zndrğuındndkrdzzşğg TINDUĞI ?T*B?TĞRWTR WNDP$ UXKRD Muğhri T+ğıt=şuz 100^ Rğsu İuğüri Itprğstzor 50^ Cgzşd Uğk+ Üuwitğ+plnd 50^ İşeu Kuzğgftğır 50!

ZŞFĞRM İZIGĞ*PLNDR WNDP$ UXKRD Ul)u Hşıu Aşğsuz S.og 200^ Çtmr Uğitz Kn=uklg+plnd 100^ Sndğuı İrlualg 100^ Kusuğ Brğrzygzuğ 100^ Sukrmşuz Wumnç 100^ Üuxzrm Üufndğsuog 100^ Uğkrdğ Üuğul 100^ Xrku Sukrmşuz 100^ Zndğauz Üuör=+plnd 100^ Uzuarı Üuör=+plnd 100^ İrsnz Zndğuzşuz Zşdğndö 100^ Sndğuı V+ğhuog 100^ Wuisrm ?tbrb 50^ Muğhri İtk+plnd 50^ Şubuğ İndond 50^ Sumr İrğnyşuz 50^ Bndbuz Gğsu= 50^ Üuğ+lrz Üusux 50^ Otluwrğ gzıuzr= 20^ Yt=ouz gzıuzr= 20^ Sndğuı İuğg 20!

I*?K$ MUĞUHŞI UĞSUZR WNDP$ UXKRD Fuğndcuz Uzşul 50^ Ğu))r Rlıu Ulg= 100^ Mrdlhtzm Ynluı 100^ Lşıu Uğsuz Upıup 100^ Auğndz ?tvtor 100! İŞEU İRSİUĞŞUZR WNDP$ UXKRD Crğuwğ Musiuğumuz 250^ Uğndi Uğtı Ulkndzsuz 200^ Şpru Zuıru Tfrauz 200^ Uğr Mrdğsuz 100^ Üuxzrm Ö+ğu+plnd 150^ Uzzu Ytğyrzşuzr 100^ Ulş=iuzığu Mrdğsuz 100^ Crğuwğ Sri=or 100^ Xnöu Mtırm 100^ Uğyr Uğk+ Hulg=og+plnd 100^ Rfnz Ğnhtğ 100^ Uğsuz It+ztğkub 100^ Rğtz Üustğ Irdftzor 100^ Muğ+ Hu=luog+plnd 50!

UZEĞUZRM UĞİLUZŞUZR WNDP$ UXKRD Bznğa= İuwrğ 50!

UİUINDI MNİIUZŞUZR WNDP$ UXKRD Suğırm Şusuz 100^ Hşğo Uçuğrmşuz 100^ Üulndiı İuğ 100^ Uöuı Ünyuğ Ndwindz 100!

FUĞEUZ ŞNDĞKMRDLRDR WNDP$ UXKRD Hşğo Iuğvgz 100^ Uğk+ Bubsuö 30^ Wnfauzzti Vtlr= 30^ Buauz Srzuitğ 50^ İtftğ Lulr=+plnd 50^ Ulş=i Ügllg+plnd 50^ Kuzitl Kn= 100! *ZZRM OTSOTSR WNDP$ UXKRD Üuırs Hrğni 200^ Muğhri Tğınpuz 200^Sndğuı Itsrğ 200^ Ultz Lrzıu Iuğvgz

150^ :uvrm Uğuçmrğlr 100^ Zndhuğ Itsrğ 100^ Uğsuz Tğüuz 100^ Uğr Uüstğouz 100^ I+=k$ Sşl=nz Hulog 100^ Zndğauz Stzktbt 100^ Wuğndkrdz Suğırm+plnd 100^ Hşğo Iuğvgz 100^ Uğk+ Ündwndsond+plnd 100^ Fuğeuz İt)tğ+plnd 100^ İrlfu Ünouhuw 50^ İşduz Üglgoşuz 50^ Üğrünğ Ubg= 50^ Ğu))r Ulr= 50^ İşduz Vufıuğ 50^ Zşğiti Hul 50^ Fuar Itsrğ 50^ Bndbuz ?rdvrd=htğhtğşuz 50^ Uğk+ Fuzlg 50^ Yu=şrdö gzıuzr= 50! ÜTNĞÜ UBGZSUÖR WNDP$ UXKRD Zbuz Ubgzsuö şd öudumzşğg 200^ Muğuhşı Ubgzsuö şd öudumzşğg 200^ Su=ğndar Sşlr= Ouzouz 100^ Uze+ Bubsuö 50^ *zzrm İulkg=lg 50^ Uğsuz S.oşuz 50^ H+pni ?tbor+plnd 50^ Ütnğü İuwmglginw 50^ Uğk+ Şbrlktyt 50^ Uğkrz Üuluwog 40!

Z$ KRSNDĞ*PLNDR WNDP$ UXKRD Aşğu Fuauz Vulgb=uz 100^ Ğu))r Iruzu Krdwirdö 100^ Aşğsuz Buarzşuz 50!

ULRBUZ AUZOGR WNDP$ UXKRD Üulndiı İuğ 100^ Itlrüuwru gzıuzr= 100^ Üuırs Hrğni 100!

MRDLK*Y GZIUZR?R WNDP$ UXKRD Htz+ Uduıru 50^ Kuasrö+plnd gzıuzr= 100!

YUXUZQŞS UWIU ÜGLGO*PLNDR WNDP$ UXKRD İrlfu Ünvhuw 30!

U$ İUZERMŞUZR WNDP$ UXKRD Uğşü Şuündk 100!

SUĞMNİ ÜUĞUÜUBR WNDP$ UXKRD Hupıuiuğ Şuwgog 50!

CRĞUWĞ HU?GĞOGR WNDP$ UXKRD Uğsuz Şuğıgs 100!

UĞKRZ İRSNZŞUZR WNDP$ UXKRD Suğr Tğ+l İtatğşglıgög 200^ Zndhuğ Ytalrfuz 100^ Ğu))r Ktloşuz 100^ Suğr Üglgvuğiluz 100^ Üğrünğ Bndbuz 50^ Zuıru İuügö+plnd 50^ Irüğuz Vuvu 50^ İşduz Aulluoşuz 50^ Kulrz Srğöu. uzşuz 20!

UDŞIRİ MRDLŞUZR WNDP$ UXKRD Ütnğü Ündsub 100^ Tlröu ?zuğşuz 50^

165

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 165

22.04.2015 14:48:05

WNDZNDUĞ-YŞIĞNDUĞ usrizşğndz ÖRHTVrz şpu, şz aşışdşul zndrğuındndkrdzzşğg Uğbudrğ İuöu= 50^ Fuğndcuz İtk+plnd 50^ Ütnğü T+öüuwu 10!

WUMNÇ VU?GĞR WNDP$ UXKRD Aşğsuz İndlkuz Kuzouz 130^ İ$ Yğmrv Uöüuwrz Arduzeuznjr Irmzuzj Wuzqzu. ndsç 100^ Zndğouz Srğuw Muööt 100^ Üulndiı İuğ 100^ Wuğndkrdz Itsrğ 50^ İuaum Vu=gğ+plnd 50!

SUĞR BRSBT?R WNDP$ UXKRD Irüğuz Atorz+plnd 200^ Wumnç Ndiku 150^ Zuöuz İşynz Hrirztsşuz 100^ Srzui Kt=rğ+plnd 100^ Zuıru Aususoşuz 100^ (ğuzindar Srzui+plnd 50^ Crlhtğ Sndku) şuz 50^ Zndğauz Kului 50^ Ctzru Hrğgbg= 50^ Ot)ğr İuügö+plnd 50!

FUĞEUZNWB HULOG*PLNDR WNDP$ UXKRD Uxz+ Zşllr Ündör=+plnd 230^ Judum Sundıu Vu=gğşuz 230^ İtlfrz Sndm+ T+ömrdl 200^ Uze+ Çuğndzumşuz 200^ :niğnf ?rdğ=ord+plnd 200^ Üuxzrm Ö+ğu+plnd 100^ Sşl=nz Lşıu Hulg=og+plnd 100^ Suıltz Auwğuzşuz 100^ Ğu))r Ktloşuz 100^ Ausç+ ?rdvrd=şuz 100^ Axryirst ?tbrb+plnd 50^ İrlfu Gbg=og 50^ İşeu Iuzgb 50^ Hşğo Şuösuoşuz 50^ İuwuk Auwğuzşuz 50^ Xrku Sukrmşuz 50^ Wumnç Sukrmşuz 50!

ULKGZ K*YNDÖŞUZR WNDP$ UXKRD Uğsuz Tğüuz 100^ Uğusuwri Stğkşuz 100^ Axry T+öğtbhtğşuz 50!

SUĞR HRDWRD?KUBOŞUZR WNDP$ UXKRD İrlfu Yuyuöşuz 100^ Ultz Üşpşjrm 50!

U$ ZBUZR WNDP$ UXKRD Zuıru Zndğuz Şuzg=+plnd 200^ Irüğuz Atorz+plnd 50^ İukr Muğtz T+öuüindz 50!

SUĞIRĞNİ YUVUOG*PLNDR WNDP$ UXKRD :uvrm Hulog+plnd 50^ Sşlr= Tğkrd)t= 50^ Suğr Upuwrışuz 100!

ZUÖLG SUBULGR WNDP$ UXKRD Yşğndö Ündklnd 50!

UĞKNDZ ITSRĞR WNDP$ UXKRD Xnhtğ Itsrğor 130^ Upudzr Itsrğor 130^ Wumnç Hvu=og 130^ Muğuhşı Ytlötğ 130^ Uzzrm Ügög+plnd 130^ Lndk)rm Üuçğrtl+plnd 260^ Üuvgz Itsrğor 260^ İşduz Lulr=+plnd 50^ Uğu Kxvndzşuz 100! ŞNDFUZZU AUZÖTKR WNDP$ UXKRD

Muğ+ Mtırm 50!

SUĞR HRDWRD?KUBOŞUZR WNDP$ UXKRD :uvrm Üşpşjrm 100! ÖUHTL KNĞNİR WNDP$ UXKRD Lşıu Uğsuz Upıup 150^ Zuğ+ı It+btstoşuz 100^ Uğk+ Ündwndsond+plnd 100^ :uvrm İuğglg 100^ İuğftz Kuyg= 100^ Uiluz Auflndond 100^ Ulrz Üuöuğ+plnd 50^ Twfuö Şltmtz 50^ Nsz 50^ Mrdlhtzm Hrdwrd=uiuındğşuz 50!

UĞUS HŞIRM*PLNDR WNDP$ UXKRD Aşğsuz Tasul+plnd 200^ Zuıru Yndğndk+plnd 100^ Udşıri Kuzru Upıusuğ 100^ Zndhuğ Itsrğ 100^ Sşl=nz Cusmnvşuz 50^ Lrıru Şuösuoşuz 50^ Zuıru Aususoşuz 50^ Uğıu Kubşrdğt= 30^ Znduğe Şyğşs Şglıgö 50^ Arlıu Üulndiışuz 50^ Şikşğ Ndöndz+plnd 50!

VRVT? ÜGLOGR WNDP$ UXKRD Buarz Mtötğ 50^ Tğsuz Tğüuz 50^ Zbuz T+öltğ 50^ Lşdnz ?rkuhog 100^ Wumnç Şpru Tfrauz 150^ Cuztk Üuzndindğ 100^ Uzuarı I+zşuz *mrdz 50^ Suz+ T+ökrdğ= 30^ Huw,ux :nğuku 50!

SUĞRUS VNDLAU*PLNDR WNDP$ UXKRD Uğsuz Ktsrötl 100^ Hşığni Ünxşuz 100^ Üğrünğ Ü+ou 50! İ*ZU İUÜGÖ*PLNDR WNDP$ UXKRD Uilg Ulluaftğır 100^ Ğu))r Ulluaftğır 100^ H+pni Ünbuz 50^ Hşığni Ünüşuz 100!

UPUDZR YNLUIR WNDP$ UXKRD Zndhuğ Ürhuğ+plnd 100!

UZUWRİ BNDBUZ ?RKUHOGR WNDP$ UXKRD İşeu İuarlşuz 100!

MRDLRKT VRLRZMRĞR WNDP$ UXKRD Lşdnz K+yul 100!

ZUÖLG HRLRĞR WNDP$ UXKRD İrsu Üuöuzog 100^ Zuıru Itğwnfauzztişuz 100^ Üşpndar Mt+zord 50^ İşduz Sndğuı+plnd 50^ Auw=+ Muğuhşı+plnd 50! İIŞYUZ İRLRFĞRLŞUZR WNDP$ UXKRD İuğüri Kt+sird 50^ Upudzr İt)tğ 50^ Uğsuz Upıup 50^ Yrtğ Uğg= 50^ Lröu Ktotğ 50^ Öu)tğ Uzzuhtllu Kgğyuzvt=tğ 100^ (ğuz=u-Uzmtlr=u İynzöu 100^ 166

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 166

22.04.2015 14:48:05

WNDZNDUĞ-YŞIĞNDUĞ usrizşğndz ÖRHTVrz şpu, şz aşışdşul zndrğuındndkrdzzşğg Muğ+ Uluouşuz 100^ Zndğauz Kului 100^ Auwmuznwb Vtitz 50^ Suğr Kt=rğ+plnd 50! İUĞÜRİ MRDLLRD?R WNDP$ UXKRD Yt=ri Upgb 100^ Öudtz Ördl)r=uğ+plnd 50^ K+zr Uğfuz Mt+ğul 50^ R$ Kubogluğ 50^ Wnfity Knğr= 50^ Wnfauzzti Vrğz+ö+plnd 25!

ZNDĞAUZ ÜGLGOŞUZR WNDP$ UXKRD Knsu Şupigö+plnd 100^ Aşğsuz Hşırmşuz 50^ Yğ+)$ I+=k$ Cuz Üuluwog 50^ Cuülrz Üultzıtğ 50^ İrzuwrğ Şglıgö 25!

VRVT? ?RLORR WNDP$ UXKRD Hşığni Üuör=+plnd 50^ Hşğondar İtstğor+plnd 50^ Uzuarı Üuör=+plnd 50^ Indğindz Şuyuğ 40!

SUĞRUS VULGSLGR WNDP$ UXKRD Wnfumrs Suğr Mrdğlt= 100^ *ğkuürdpr Şmşpşjdnw Irmzuzj Wuzqzu.ndsç 50^ Mrdlhtwuö Aulgog 20!

FŞĞÜRZ STZNWŞUZR WNDP$ UXKRD Xnw Musiuğumuz 100^ Kuairluırğri gzıuzr= 100^ Fuöütz Hulg=og+plnd 50^ Lnd=rıri gzıuzr= 100^ Riauz Uzr Vrstz 100^ Suzndm İrzuz 50^ Uğk+ Uğyr Hulg=og+plnd 50^ Fuğgb gzıuzr= 30! İRDLTWSUZ ÜNDBR WNDP$ UXKRD İşduz Vufıuğ 50^ Auiuz Hulog 50!

CUZTK IUZUOŞUZR WNDP$ UXKRD Uzctl Şltmtz 50^ Ulri Iuıgğ+plnd 50!

WUMNÇ ÜUSHNDĞ*PLNDR WNDP$ UXKRD Muğhri Tğınpuz 100!

UWL ZNDRĞUINDNDKRDZZŞĞ Sndğuı T+öüuwu 25^ Zukulr T+öüuwu 25^ Nsz 10^ Yuğudnz Fşauznwb Ousmt+ölrd 200^ Mrdl)rıuz T+prdv 20^ Wnfauzzti Yuwlu,nd Ousmt+ölrd 200^ Fğtc Lndirz *zuwu= 200^ Uğkrz Uznwb Zuğ 300^ İşhnda Uzzu Mt+örds 200^ Fğtc Cuztk Ördl)rd=uğ+plnd 200^ Wumnç Irzvulr 200^ İuplus Vtlr= 200^ (rlnğ ?rğtvlr 200^ Stğr İşduz Knğni 200^ Uze+ Zuıru Yndğndk+plnd 200^ Buzk Uğsrm Yndğndk+plnd 200^ İuğ+ Suğul İğçşuz 100^ Ğu))r Ctfglgğri 400^ Uğsuz Uzrku Şnztw 200^ Şndind) Uwauz 50^ Uğr

Uxlrz Sşğırzşuz 50^ Tsrğ T+ökubu 150^ Sriu= Ouzlg 200^ Ulytğ Uühuwğu= 480^ *isuz Uüş+l 1$000^ Irüğuz Irdlmtğşuz 3$000^ Fuğndcuz Hndluz 2$500^ Uğtı :ndhtitğşuz 2$500^ Nsz 10^ Lndüui Kub 200^ T+stğ Vgzuğ Üuğusuz 230^ Suıltz Sulu=şuz 200^ Suöuz İrzuz Ndwuzg= 500^ Tınduğı Gğsu= 100^ (ndğüuz Uwktz 320^ Vrbt Stlr=t Indğsuö 150^ Tsğt Uzktylr 200^ Tğrzv İnwıuz Uüş+l 600^ Vupuz Ndğui İuğgtlsui 600^ Stastı Tmt Şrd=itl 200^ Zuöuğ T+öüuwu 500^ Nsz 10^ İtfğrs Mt+zord 100^ Nsz 10^ Nsz 10^ İrğuznwb Uvg= 1$000^ Uğsrzt Tğşuög 200^ Tiuşuzr 1972 ıuğnduz ubumşğızşğg 200^ Wumnç Mrdzırdö 100^ Zndğauz Otsots 100^ Ğu))r Buışuz 100^ *ıtk Ouzıuz 50^ Wumnç Sigğlşuz 30^ Ytlrz Vnlu= 200^ Zuğhtw Uiuındğşuz 100^ Şzul İndor 200^ Lşdnz Buışuz 100^ Xnct Zr=nkşuz 200^ Zuöuğtk Hu=gğmrl 200^ Uğr Uxlrz Stğırzşuz 70^ Bznğarm Itğşuz 900^ Lrıu Stkt 250^ İrdltwsuz Indğsndb 350^ Vrbt Stlr=t Indğsuö 150^ Wnfauzzti Şltmtz 150^ Uwbt İtğğu Huğlu= 350^ Zuölg Üuğuz)rl+plnd 65^ Nsz 10^ nsz 10^ Uğyrzt İtstğoşuz 100^ Auwmuznwb Uwfuışuz 100^ Ulytğ U=huwğu= 720^ Ctzu Mt+ö 200^ Sşlr=t T+ökrdğ= 20^ Uku Krdğ==ul 150^ Zukulr T+öüuwu 50^ Tınduğı Gğsu= 100^ Zr=nl Lndirz Ygzuğhubg 50^ Üupuz Tllrulkg+plnd 1$000^ Lndüui Kub 200^ İuwuk Ulkgüuk+plnd 250^ Uzctl Üuğkullg+plnd 5$000^ Hndbtzuö Btzmtötğ 200^ Wumnç Mrdzırdö 100^ Uğr Uxlrz Stğırzşuz 70^ Vrbt Stlr=t Indğsuö 150^ Nsz 5^ Nsz 5^ Nsz 10^ Zndğauz Otsots 100^ İşduz Vufıuğ 50^ Tsğt Uzkthlr 200^ Zuıru Vus=tğktz 600^ Zuöuğtk Hu=gğmrl 200^ Xnct Zr=nkşuz 200^ İuğftz Vrvt= 350^ Zuğhtw Uiuındğşuz 100^ *ıtk Ouzıuz 50^ Rırlzuö Üuwu 50^ Wumnç Sigğlşuz 30^ Ğu))r Buışuz 100^ Lşdnz Buışuz 100^ Şzul İndor 300^ Tğ+l İtatğşglıgög 200!

167

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 167

22.04.2015 14:48:05

DAHİLİ TELEFONLAR Genel Sekreter

VAKIF YÖNETİM Silva Trika

Yönetim Kurulu Sekreteri

Markrit Arslan

Müze

Sonya Donbaoğlu

Başhekim Başhekim Yardımcısı

HASTANE YÖNETİM

755 752-754 554

Dr. Ardaş Akdağ

1147

Dr. Tercan Mildanoğlu

1076

Başhekim sekreteri

1145-1146

Başhemşire

Anita Karaca

1253

İdari Müdür Vekili

Talar Maviyan

1005-1048

SERVİSLER ACİL ALTIPARMAK

AMELİYATHANE

ASTARCIYAN GİRİTLİYAN-KUYUMCUYAN GÜLBENKYAN HAGOPYAN

PSİKİYATRİ - SAATÇİ

PSİKİYATRİ - DR. TARVER RUH VE SİNİR HAST. SERVİSİ UNCUYAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ YENİ DOĞAN YBÜ HASTA ODALARI

Doktor odası Gece telsiz Hemşire odası Vezne Hemşire bankosu Anestezi Teknisyeni Astarcıyan Ameliyathanesi Direktörlük Doktor odası Steril Depo Sterilizasyon Hemşire bankosu Bebek odası Doktor odası Hemşire bankosu Doktor odası Hemşire bankosu Hemşire bankosu Danışma bankosu Doktor odası Güvenlik Hemşire bankosu Hemşire odası Hemşire bankosu Erkek - Dilsizyan Kadın - Evleyan Hemşire bankosu Hemşire bankosu Hemşire bankosu Hasta odası kapı numarası

724 767 723 722 659-668 1072 1024-1071 1025-1028 1027 1099 1026 1133-1134 1354 1355 1351 1254 1255-1258 1251-1252 1400-1401 1407 1406 1402-1403 1404-1405 549-566 551 552 1256-1257 1113-1114 1354

LABORATUVAR - ÜNİTE BİOKİMYA LABORATUVARI EKG EMG-EEG ENDOSKOPİ ÜNİTESİ FİZİK TEDAVİ VE REHAB. ÜNİTESİ MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR PUVA RADYOLOJİ LAB.

UYKU LABORATUVARI

Dr. Vahen Kuyumcu Kan Bankası Sekreterlik Ön Banko Çekim Odası Çekim Odası Sekreterlik İşlem Odası Hemşire Odası Tedavi Salonu Dr. C. Aydoğan Lermi Puva Odası Dr. Nurper Denizoğlu MR Odası Müracaat Bankosu Sekreterlik Vezne Uyku Odası Sekreterlik

1108 643 1107 738 1068 1152 1152 1073 1112 1136 1109 1029 1035 1036 1031-1032 1034 1033 1224 1152

168

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 168

22.04.2015 14:48:06

ARDUZEUZNJR ZŞĞ?RZ AŞXUQUWZZŞĞND KRDŞĞG ANÜUÇUĞQNDKRDZ Gzeauzndğ ?uğındpuğndar

İrlfu Kğr=u

Anüuçuğqndkşuz ?uğındpuğ

Suğüğrı Uğiluz

752 - 754

755

Kuzüuğuz

İnzru Inzhu+plnd

544

ÇCBMUMUZ MUÖS Çcbmuhşı

I+=k$ Uğıub Uüıup

1147

Çcbmuhşır *üzumuz

I+=k$ Ktğouz Srlıuz+plnd

1076

Çcbmuhşır ?uğındpuğ

1145-1146

Uduü Çnwc ?nwğ

Uzrku Üuğuou

1253

Fuğvumuz Iz+ğtzr Yn.uznğe

Euluğ Sufrşuz

1005-1048

WUĞMUÇUCRZZŞĞ BIUH *ÜZNDKRDZ ULKGYUĞSU?

FRĞUAUIUĞUZ

UİIUĞOŞUZ MRĞRKLŞUZ-ÜNDWNDSOŞUZ MRDLHTZMŞUZ WUMNÇŞUZ ANÜŞÇNDCUĞUZ-İUUKOG

ANÜŞÇNDCUĞ$ - I?K$ EUĞFTĞ ANÜŞMUZ ŞD >PUWRZ ARDUZE$ WUĞMUÇUCRZ NDZOŞUZ :IUJŞUL EUĞSUZNDS ZNĞU;RZZŞĞND :I$ EUĞS$ ARDUZEUİŞZŞUMŞĞ

Çcbmr işzşum Ürbşğuwrz uzkşl aşx$ Çnwc =nwğr işzşum Uğmpumul Çnwc =nwğr işpuz Öüuwuöğmndsr suizuütı Uiıuğoşuz frğuauıuğuz Iz+ğtzndkrdz Çcbmr işzşum U.ıuöşğ,ndsr usçuğ U.ıuöşğ,nds Çnwc =nwğr işpuz Znğu,rzzşğnd işzşum Çcbmr işzşum Çnwc =nwğr işpuz Çcbmr işzşum Çnwc =nwğr işpuz Çnwc =nwğr işpuz :nğağeuındumuz işpuz Çcbmr işzşum Aimrv mtı Çnwc =nwğr işpuz Çnwc =nwğr işzşum Çnwc =nwğr işpuz Uwğşğ-Irliröşuz Mrzşğ-Tfltşuz Çnwc =nwğr işpuz Çnwc =nwğr işpuz Çnwc =nwğr işpuz Arduzeuişzşumr krdg

724 767 723 722 659-668 1072 1024-1071 1025-1028 1027 1099 1026 1133-1134 1354 1355 1351 1254 1255-1258 1251-1252 1400-1401 1407 1406 1402-1403 1404-1405 549-566 551 552 1256-1257 1113-1114 1354

IUĞĞULND;UĞUZZŞĞ I+=k$ Fuatz Ündwndsond Hrn=rsruwr Iuğğulnd,uğuz

T ?U MT T ST MT - T T MT TZINİ?NYRR ÇUCRZ

1108

Uğrdz uxzşlnd işzşum

643

?uğındpuğndkrdz

1107

Zu.uişpuz

738

?zzndkşuz işzşum

1068

?zzndkşuz işzşum

1152

?uğındpuğndkrdz

1152

?zzndkşuz işzşum

1073

Çnwc =nwğr işzşum

1112

(RÖR? EUĞSUZNDSR ŞD FŞĞUMUZÜZNDSR ÇUCRZ

Euğsuzndsr işzşum

1136

SR?ĞNHRNLNCR IUĞĞULND;$

I+=k$ O$ Uwı+puz-Ltğsr

1109

YNDFU

Yndfu-r işzşum

1029

ĞUIRNLNCRR IUĞĞULND;$

I+=k$ Zndğytğ Itzrö+plnd

1035

Ts-Uğ işzşum

1036

Ersndsr işpuz ?uğındpuğndkrdz

?ZUZULND IUĞĞULND;UĞUZ

1031-1032 1034

Uğmpumul

1033

?zuzulnd işzşum

1224

?uğındpuğndkrdz

1152

169

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 169

22.04.2015 14:48:06

POLİKLİNİKLER-DOKTORLAR Dr. Armenak Aslan ANESTEZİ VE REANIMASYON ASTIM ALLERJİ BESLENME VE DİYET

1148

Anestezi Konsültasyon Odası

1068

Dr. Jilber Berberoğlu

1143

Dyt. Yelda Özel Dağcı

1060

Dyt. Nazan Desticioğlu Sekreterlik

ÇOCUK HASTALIKLARI

DERMATOLOJİ

FİZİK TEDAVİ VE REHAB. GENEL CERRAHİ ÇOCUK CERRAHİSİ GÖĞÜS HASTALIKLARI VE TÜB.

GÖZ HASTALIKLARI

İÇ HASTALIKLARI

Dr. Sayat Gülbayzar

KULAK BURUN BOĞAZ

1164 1039

Dr. Vahe Kösem

1040

Dr. Eznik Ardaşes Menesyan

1068

Dr. Hande Kızıltaş Sekreterlik Dr. M. Ferhat Çelik

NÖROŞİRURJİ

1115 1103

Dr. Ebru Duygu Sekreterlik

780

Dr. İliya Ayvatoğlu

642

Dr. Sarkis Sirop

641

Dr. Garbis Yakupyan

1016

Dr. Maksut Ahbap

1014

Dr. Talar Kılıçdağı

1017

Dr. Tarık Turfan

1013

1062

Dr. Yasemin Ağralı

1018

Dr. Yakup Çilingir

1046

Prof. Dr. Murat Gençbay

1137

Dr. Feza Güzet

1142

Sekreterlik

1140

Dr. Ali Akın Erkan

1065

Dr. Sait Şirazi

1066

Sekreterlik

1020

Doktor odası

1019 1101-1102-1103

Sekreterlik

1150

Dr. Aram Bakırcı

1043

Sekreterlik Dr. Aydan Tandoğan Sarp

Dr. Ufuk Oztürk Sekreterlik

1050-1063 1041 1139 1037-1138 1021 1022 1050-1063

Dr. Zeynep Nergis Tellioğlu Saka

1054

Dr. Gürkan Odabaşıoğlu

1055

Prof. Dr. Özgür Öztürk

1053

Dr. Yasin Genç

1054

Dr. Belinda Maşalı Sekreterlik ÜROLOJİ

1015 1012-1064

Dr. Ağavni Tezenli

Dr. Sevan Sıvacıoğlu

PSİKİYATRİ - PSİKOLOJİ

1151 1037-1138

Doç. Dr. Hüseyin Yetik

Sekreterlik ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ

1116

Dr. Nuri Şen

Dr. Armenak Mezaduryan NÖROLOJİ

1137 1037-1138

Dr. Kamer Tomaoğlu

Odyometri Çekim Odası KONSÜLTAN HEKİMLER

1106

Dr. Serkis Barış

Sekreterlik

KARDİYOLOJİ

1038 1037-1138

Sekreterlik

Dr. Yeliz Zıhlı

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM

1024

Dr. Halis Enhoş

Dr. Hakan Suiçmez Sekreterlik

1053 1056-1057 1044 1050-1063

Dr. Nişan Çilingiroğlu Dr. Onnik Budak Dr. Mario Rogenbuke Dr. Murat Kuyumcu ASİSTAN DOKTORLAR

Dr. Jilber Berberyan Dr. Avedis Çepkinli Dr. Ani Kadıyan Dr. Lida Çiteli Doktor Dinlenme Odası

768

170

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 170

22.04.2015 14:48:07

ÇUÖSUÇNDCUĞUZZŞĞ-ÇCRBMZŞĞ I+=k$ Uğsşzum Uiluz ÖÜUWUÖĞMNDS ŞD FŞĞUMUZÜZNDS UİKGS ULTĞCR İZZEUMUZNZ ŞD İZZEUX$

1148

Öüuwuöğmndsr :nğağ$İşzşum

1068

I+=k$ Crlhtx Htğhtğ+plnd

1143

Suizuütı Şlıu T+ötl Iupog

1060

Suizuütı Zuöuz Itikror+plnd ?uğındpuğndkrdz

SUZMUMUZ ARDUZENDKRDZZŞĞ

SNĞKUWRZ ARDUZENDKRDZ$

W*EUJUD ŞD (RÖR? EUĞS$ GZEAUZNDĞ FRĞUÇNDCNDKRDZ SUZMUMUZ FRĞUÇNDCNDKRDZ MNDĞ;?R ARDUZENDKRDZZŞĞ

UMZUÇNDCUĞUZ

ZŞĞ?RZ ARDUZENDKRDZZŞĞ

I+=k$ İuwuk Mrdlhuw,ux

UMUZ>^ ?RK^ MNMNĞE

1164 1039

I+=k$ Fuat ?t+its

1040

I+=k$ Şözrm Uğıubti Stztbşuz

1068

I+=k$ Auzıt Ügöglkub

1037

?uğındpuğndkrdz

1138

I+=k$ S$ (şğauk Vtlr=

1116

I+=k$ Üustğ Knsu+plnd

1115

I+=k$ Zndğr Btz

1103

I+=k$ Thğnd Indwmnd ?uğındpuğndkrdz

ZŞUĞEUWRZ FRĞUÇNDCNDKRDZ

780

I+=k$ Rlru Uwfuı+plnd

642

I+=k$ İuğüri İşğnç

641

I+=k$ Muğhri Şupndhşuz

1016

I+=k$ Suüindı Uahuh

1014

I+=k$ Euluğ Üglgoıupg

1017

I+=k$ Kuğg= Kndğ)uz

1013

I+=k$ Şlrö Ögalg

1015

1018 1046

Yğ+($ I+=k$ Sndğuk Mtzvhuw

1137

I+=k$ (töu Mrdötk

1142

?uğındpuğndkrdz

1140

I+=k$ Ulr Uügz Tğ=uz

1065

I+=k$ İurk Brğuör

1066

?uğındpuğndkrdz

1020

Çcbmr işzşum ?uğındpuğndkrdz

1150 1043

?uğındpuğndkrdz I+=k$ Uwıuz Kuzınpuz İuğy

1041 1139 1037-1138

I+=k$ İşduz İfuog+plnd

1021 1022 1050-1063

I+=k$ Ötwzşç Ztğmri Ktllr+plnd İuüu

1054

I+=k$ Mrdğ=uz *ıuhubg+plnd

1055

Yğ+($ I+=k$ T+ömrdğ T+ökrdğ=

1053

I+=k$ Şuirz Mtzv

1054

?uğındpuğndkrdz

*ÜZUMUZ ÇCRBMZŞĞ

1050-1063

I+=k$ Nd)nd= T+ökndğ=

I+=k$ Htlrzıu Subulg

RDĞNLNCR

1019 1101-1102-1103

I+=k$ Uğus Hu=gğog

?uğındpuğndkrdz

ANÜŞMUZ ARDUZENDKRDZZŞĞ

1062

I+=k$ Şuündh Vrlrzmrğ

?uğındpuğndkrdz *ĞKNYTIR-KĞUFSUKNLNCR

1012-1064

I+=k$ Şuitsrz Upğulg

I+=k$ Uğsşzum Sş,uındğşuz >PUWRZ ARDUZENDKRDZZŞĞ

1151 1037-1138

Inv$ I+=k$ Arditwrz Şkr=

Linpndkşuz Vuyndsr işzşum :NĞAĞEUIND ÇCRBMZŞĞ

1106

I+=k$ İuğüri Huğgb

I+=k$ Upudzr Ktötzlr

İĞIR ARDUZENDKRDZZŞĞ

1038 1037-1138

?uğındpuğndkrdz

?uğındpuğndkrdz MZN>UMUZ ARDUZENDKRDZZŞĞ ŞD ;ZZEUÇŞĞNDKRDZ

1024

I+=k$ Aulri Tza+b

I+=k$ Au=uz İndrvstö ?uğındpuğndkrdz

1053 1056-1057 1044 1050-1063

I+=k$ Zbuz Vrlrzmrğ+plnd^ I+=k$*zzrm Hndıum^ I+=k$ Suğr+ Xnmtzhndmt^ I+=k$ Sndğuı ÜndwndsOnd^ I+=k$ Crlhtğ Htğhtğşuz^ I+=k$ Udşıri Vty=rzlr^ I+=k$ Uzr Üuıgşuz^ I+=k$ Lrıu Vrktlr Çcrbmr auzüiıuişzşum

768

171

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 171

22.04.2015 14:48:07

AMBAR ARŞİV BİLGİ İŞLEM BİYOMEDİKAL ÇAĞRI MERKEZİ ÇAMAŞIRHANE ECZANE GÜVENLİK HALKLA İLİŞKİLER HASTA HİZMETLERİ İNSAN KAYNAKLARI İŞYERİ HEKİMLİĞİ KALİTE BİRİMİ KANTİN MEDİKAL MUHASEBE MUHASEBE MUTFAK MÜHENDİSLİK PERSONEL ŞEFLİĞİ SATINALMA

TEKNİK BİRİMLER

TEMİZLİK HİZMETLERİ

VEZNELER

YEMEKHANE

Dr. Ani Kadıyan Özant

Anita Ösme

Birim Sorumlusu Medikal Ambar Birim Sorumlusu Birim Sorumlusu Ofis Birim Sorumlusu Ofis Ofis Çamaşırhane Terzihane Ecz. Makruhi Çilingiroğlu Eczane Ana Kapı Otopark Kapısı İzleme Odası Birim Sorumlusu Birim Sorumlusu Birim Sorumlusu İşyeri Hekimi İşyeri Hemşiresi Ofis Eğitim Hemşiresi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Cafe Medical Birim Sorumlusu Ofis Müdür Ofis Birim Sorumlusu Diyet Mutfağı Elektrik Mühendisi İnşaat Mühendisi Personel Şefi Ofis Boyahane Elektrik Atölyesi Kazan Dairesi Marangozhane Tesisat ve Demirhane Atölyesi Birim Sorumlusu Müdür Danışma Zemin kat I. Kat Yatış-Çıkış Veznesi Selviyan Salonu

BİRİMLER

Atam Fırtınaoğlu Arman Nalçacıer Cevat Yazıcı Sayat Çınar Yurdagül Demiriz

Talar Maviyan Alin Şarklı Sevan Karatoprak Dr. Lida Çiteli İlknur Nuhoğlu Demet Sükün Sevda Karakılıç Mesut Caba Maryam Malhasoğlu Pınar Demiralay Nurhayr Ahbap Mari Hergel Serkis Küzel Yeros Asa

Sevgi Güventepe Toros Özhallaçyan

HUZUREVLERİ

Doktor Odası Bilek Huzurevi Erkek Huzurevi - Karamanukyan-Balyan Hintliyan - Taş Huzurevi Kadın Huzurevi - Karamanukyan-Balyan Kazancıyan - Yerganyan Huzurevi - Hemşire, Mutfak

717 779 762 764 763-764 745 765 640-695 721 731 702 703 733 727 715 1007 1006 1031 682 682 761 1253 681 707 1011 1004-1042-1049 757 756 718 704 728 701 758 729 687 714 710 708 712 674 1008 1059 1001-1002-1058 1161-1162 1009-1010 709

564 665 562 565 563 568, 569

Özçelik Huzurevi

567

Psikolog Odası

677

ZİBEÇ Akademik Sınıf Bireysel Sınıf Psikoloğu El Sanatları Sınıfı İdare Kadınlar Kolu Öğretretmenler Odası Konuşma Terapisti Sekreterlik Terapi Havuzu Uygulama Sınıfı Yemek Salonu

Gülfidan Övüç

686 688-691 690 709-698 692 691 734-735 696 689 694

YARDIMCI KURULUŞLAR

EMLAK KOMİSYONU LOJMANLAR

Kadınlar Kolu Din Görevlisi Sendika Odası Sekreterlik Lojman

751 719 713 672-673 711-781-782-783

172

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 172

22.04.2015 14:48:08

ŞZKUMUXNWJZŞĞ USÇUĞ UĞ:RD IŞPŞMUINDUMUZ ÇCBMUMUZ-MŞZİUÇUZUMUZ MUZVR MŞEĞNZ LNDUJ?UINDZ EŞPUĞUZ UHUANFNDKRDZ AUİUĞUMNDKŞUZ AŞI MUHŞĞ ARDUZEZŞĞND ;UXUWNDKRDZ SUĞEMUWRZ UPÇRDĞZŞĞ ÜNĞ;UIŞPRR ÇCBMNDKRDZ NĞUMR ÇUCRZ ?UZKRZ ÇCBMUMUZ AUSUĞUMULNDKRDZ INSUĞUMULNDKRDZ :NAUZNJ OUĞIUĞUÜRINDKRDZ HUBI*ZTNDKŞUZ FUĞV$ ÜZNDSR ÇUCRZ

KT?ZR? ÇUCRZZŞĞ

SU?ĞNDKŞUZ ;UXUWNDKRDZ

UĞMPUMULZŞĞ

OUBUĞUZ

Çuczr huıui.uzuınd Çcbmumuz usçuğ Çuczr huıui.uzuınd Çuczr huıui.uzuınd Ub.uıuişzşum Çuczr huıui.uzuınd Ub.uıuişzşum Ub.uıuişzşum Lnduj=uındz Eşğqumr işzşum Eşp$ Su=ğndar Vrlrzmrğ+plnd Eşpuğuz Suwğ endx Muxuıuz endx Erıuğmndsr işzşum Çuczr huıui.uzuınd Çuczr huıui.uzuınd Çuczr huıui.uzuınd Ünğ,uışprr Çcrbm Ünğ,uışprr çnwc =nwğ Ub.uıuişzşum Ndindjuznp Uduü çnwc =nwğ Fuğumr iındünds Stır=ul iğouğuz Çuczr huıui.uzuınd Ub.uıuişzşum Iz+ğtz Ub.uıuişzşum Çuczr huıui.uzuınd İzzeumuznzr .nauznj Şlşmığumuzndkşuz ouğı$ Brzndkşuz ouğıuğuütı Hubı+ztndkşuz ız+ğtz Ub.uıuişzşum Zşğmuişzşum Şlşmığumuzndkşuz uğaşiı$ Mukiuwuındz Uıupquünğ,uğuz Şğmukr şd muösu,$ uğaşiı$ Çuczr huıui.uzuınd Iz+ğtz :nğağeuınd Zmndpuwrz wuğm Uxu<rz wuğm Şl= şd sndı=r uğmpumul İtlfrşuz iğua

Ueus (gğkgzu+plnd Uğsuz Zulvuogtğ Otfuk Şuögog İuwuk Vgzuğ Şndğıumrdl Itsrğrö

Euluğ Sufrşuz Ulrz Buğ=g İşduz Üuğuk+yğu= I+=k$ Lrıu Vrltlr Rlmzndğ Znda+plnd Itstk İrd=rdz İtfıu Üuğuüglgo Sşindı Ouhu Suğrus Sul.ui+plnd Ygzuğ Itsrğuluw Znğuwğ Uahuh Suğr Atğmtl İuğüri Mrdötl Şğni Uiu

İtfmr Mrdftzktyt Knğni T+öaulluoşuz

717 779 762 764 763 - 764 745 765 640-695 721 731 702 703 733 727 715 1007 1006 1030 682 682 761 1253 681 707 1011 1004 - 1042 - 1049 757 756 715 704 728 701 758 729 687 714 710 708 712 674 1008 1059 1001-1002-1058 1161-1162 1009-1010 709

AUZÜİIUINDZŞĞ I*?K$ UZR ÜUIGŞUZ T*ÖUZE

Uzrku T+ist

Çcbmr işzşum Hrlt= Auzüiıuğuz Uwğşğnd Auzüiıuındz- Üuğusuzndmşuz-Hulşuz Mzn<umuz Auzüiıuındz-Üuğusuzndmşuz-Hulşuz Arzelşuz - Kub Üuöuzoşuz-Şğmuzşuz Auzüiıuındz-Çnwc =nwğ Üuöuzoşuz-Şğmuzşuz Auzüiıuındz-:nauznj Arzelşuz - Kub Auzüiıuındz T+övtlr= Auzüiıuındz Anüşçuzr işzşum

564 665 562 563 565 568 569 565 567 677

ÖRHTV Umueşsumuz euiuğuz Uzqzumuz anüşçnwcnf euiuğuz Qşxuğndşiızşğnd euiuğuz Fuğvndkrdz Irmzuzj Wuzqzu.ndsç ndindjvuj işzşum :+iufuğcndkşuz suizuütı ?uğındpuğndkrdz Euğsuzndsr uduöuz Ünğ,ueğndkşuz euiuğuz Oubuiğua

686 688-691 690 Mrdl)rıuz T+frdv 692 691 734-735 696 689 694

*ÜZUMUZ SUĞSRZZŞĞ

MULNDU;NJ WUZQZU:NDSÇ AUZĞUMUJUĞUZ

Irmzuzj Wuzqzu.ndsç Anüşdnğumuz Uğasrndkşuz İşzşum ?uğındpuğndkrdz Auzğumujuğuz

751 719 713 672-673 711-781-782-783

173

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 173

22.04.2015 14:48:09

ANLAŞMALI KURUMLAR SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (SGK) BAĞ-KUR SSK T.C. EMEKLİ SANDIĞI • ACIBADEM SAĞLIK VE HAYAT SİGORTA A.Ş.

• AK SİGORTA A.Ş.

• AMERİCAN LİFE SİGORTA • ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA ŞTİ.

• AXA SİGORTA A.Ş.

• GROUPAMA SİGORTA A.Ş.

• DEMİR HAYAT SİGORTA A.Ş.

• ERGO SİGORTA • MAPFRE GENEL SİGORTA A.Ş.

• MAPFRE GENEL SİGORTA A.Ş. (TAMAMLAYICI SİGORTA) • RUSYA FEDERASYONU İSTANBUL BAŞKONSOLOSLUĞU • "T.C. ZİRAAT VE HALK BANKASI A.Ş. MENSUPLARI EMEKLİ VE YARDIM SANDIĞI" • T.E.A.Ö. ÖĞRETMENLER VAKFI • TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ • TÜRKİYE JOKEY DERNEĞİ AT YETİŞTİRİCİLERİ VE YARIŞÇILARI İKT.İŞLET. • ALLİANZ - YAPI KREDİ SİGORTA A.Ş.

• INTER PARTNER ASSİSTANCE

• TÜRK NİPPON SİGORTA ACİL TEDAVİ SİGORTASI • IŞIK SİGORTA ACİL TEDAVİ SİGORTASI • MEDLİNE SAĞLIK PAKETİ VE ACİL TEDAVİ SİGORTASI • SBN SİGORTA A.Ş. ACİL TEDAVİ SİGORTASI • GÜNEŞ SİGORTA ACİL TEDAVİ SİGORTASI • HALK SİGORTA ACİL TEDAVİ SİGORTASI • ING EMEKLİLİK ACİL TEDAVİ SİGORTASI • METLİFE EMEKLİLİK ACİL TEDAVİ SİGORTASI • METRO TURİZM SEYAHAT ORGANİZASYON A.Ş.

• LİFE CENTER (MEDİKAMED SAĞLIK (MEDİKA GROUP)) • DR.BACK-UP KİŞİSEL SAĞLIK SİSTEMİ • BACK-UP KİŞİSEL SAĞLIK SİSTEMİ • DR. BACK-UP KİŞİSEL SAĞLIK SİSTEMİ & FORTİS BANK KARD • IPA CARD • IPA PREVİLEGE CARD • BENEFİT CARD • BENEFİT GLOBAL AIG CARD • BENEFİT GLOBAL & AVİVASA HAYAT VE EMEKLİLİK • BANK ASYA PLATINUM CARD & BANK ASYA CLASSIC CARD • BANK ASYA TUSCON KART

• TÜRKİYE EKONOMİ BANKASI • TÜRKASSIST CARD • LİFE PARTNER CARD • TICKET RESTAURANT - (IPA) ASİSTANS HİZMETLERİ • VIP HAYAT CARD • ASİST POİNT CARD • AXA PPP & AXA ASSISTANCE

• CGM TÜRKİYE (PROMED)

• ZÜRİCH SİGORTA A.Ş. & ZÜRİCH SİGORTA HSBC ACİL TEDAVİ SİGORTASI • FORTİS BANK SANDIK (ÇALIŞAN VE BAĞIMLILARI) • EUREKO SİGORTA (Garanti - Eureko Mediko Özel Sağlık Sigortası ve Garanti Bankası Çalışanları-İştirakleri) • RAY SİGORTA A.Ş. ACİL TEDAVİ SİGORTASI • ZİRAAT SİGORTA • SOMPO JAPAN SİGORTA (FİBA) • HDI SİGORTA • HALK SİGORTA (BİRLİK) • DUBAİ STARR SİGORTA A.Ş.

• GENERALİ SİGORTA • ACE EUROPEAN SİGORTA (Ferdi Kaza Sigorta Hastane Tedavi Teminatı) • ANKARA ANONİM TÜRK SİGORTA • RAY SİGORTA

• CGM SAĞLIKTA AVANTAJLAR DÜNYASI

1. MEDLİNE BOX ÜYELERİ BİREYSEL 2. MEDLİNE BOX ÜYELERİ KURUMSAL

• Aloynaver

• Citibank • Groupama Emeklilik

• Plastisan Plastik

• Sodexo

• Kobi Sağlık Paketi Üyeleri

• TMSF

3. HDI Sigorta Acil Sağlık Sigortası

4. HDI-GS Sigorta-Galatasaray Aslan Yürek-Aslan Taraftarım Güvende

5. AvivaSA Emeklilik ve Hayat A.Ş.

6. Elite Card

7. HS GRUP

• Hizmetmax

• Artı Yaşam

• Kadıköy Card

• Köpük Card

• Med Power

• S-Line

• Super Card

• Şişli Card

8. Çağdaş Koruma Planı

9. ACE Group Sigorta Üyeleri

10. Mapfre Genel Yaşam Sigorta Ferdi Kaza

11. Nar Sağlık Hizmetleri

• Efor Patent

12. Telemed Sağlık Hizmetleri

13. Card Asist

14. LİFE Card

174

Mart Nisan 2015-ermenice bölümü.indd 174

22.04.2015 14:48:14

Mart-Nisan 2015.indd 171

16/04/15 18:06

Yedikule

Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı

ZAKİRBAŞI SOKAK NO.32 34020 KAZLIÇEŞME - İSTANBUL TEL: 0212 582 50 50 PBX FAKS 0212 547 11 21 www.surppirgic.com

BU SÜRELİ (YAYGIN) YAYIN PARA İLE SATILMAZ

Mart-Nisan 2015.indd 172

16/04/15 18:06