VAPRO magazine 3 2013: Veiligheidscultuur? Absoluut! by VAPRO

HĂ¨t tijdschrift voor de operator en technisch vakman

Verder in dit nummer: Zo maak je release liner Ongevalvrij produceren Fermacell verbetert over hele linie De chloorketen van Akzo-Nobel Owens Corning traint mentoren

VeiligheidsÂcultuur? Absoluut! jaargang 11 nummer 3, juni 2013

Inhoud Hét tijdschrift voor de operator en technisch vakman, is een uitgave van de VAPRO groep. VAPRO groep Postbus 24090 2490 AB Den Haag T 070 - 337 83 00 F 070 - 320 51 86 E info@vapro.nl I www.vapro.nl Redactie Herbert Boland, Hanneke van Gaans, Marvin Moentadj, Marion Reerds, Marjolein Veeninga, Sonja van Venrooij. Vormgeving Beeldvorm, Pijnacker Foto omslag Lourens Smak Drukkerij Veldwijk-Van Loon Grafische bedrijven Verschijning 6 keer per jaar Verspreiding Dit tijdschrift wordt gratis verspreid onder leden van het Platform voor Operators, operators (in opleiding), leidinggevenden in de productie, praktijkbegeleiders en -opleiders en verantwoordelijken voor opleidingen binnen bedrijven in de (proces-)industrie. Wie kan aantonen tot de doelgroep te behoren kan zich als abonnee aanmelden via registratie@vapro.nl.

Icopal: veilig werken en ongevalvrij produceren Icopal in Hoogkerk maakt bitumenproducten voor dakbedekking en de wegenbouw. Verwerking ervan gebeurt bij hoge temperaturen. Vorig jaar is er een traject gestart om veiligheid op een hoger niveau te tillen. Veiliger werken en ongevalvrij produceren, dat is het doel. VAPRO heeft daarbij geholpen. Het bedrijf is nu goed op weg.

Proces in het zonnetje Zo maak je release liner Loparex maakt van gewoon papier glad papier. Simpel op het eerste gezicht, maar schijn bedriegt. Er komt veel kijken bij het maken van release liner, ofwel het papiertje dat je van een plakstrook aftrekt om iets te kunnen bevestigen. VAPRO Magazine nam een kijkje in deze hightech-fabriek en liet zich rondleiden door Marco Bonke.

Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunnen onder vermelding van onderwerp (adreswijziging VAPRO) via e-mail (registratie@vapro.nl) worden doorgegeven. Productie Beatrijs Media Groep T 076 - 530 90 31 E info@beatrijs.nl ISSN 1878-8033 © Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie van VAPRO is een onafhankelijk opererend orgaan. Meningen en opinies in het blad geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de bestuurlijke organisaties vertegenwoordigd in de VAPRO groep noch die van de redactie.

12 18

Advertenties Mooijman Marketing & Sales T 070 - 323 40 70 E info@mooijmanmarketing.nl

‘Voor een echte veiligheidscultuur moet je veranderen’ Een waarheid als een koe. Maar hoe doe je dat? Hoe kom je waar je wilt zijn? Dirk somt wat praktische maatregelen op.

Akzo-Nobel: hart van de chloorketen Locatie-Rotterdam is voor Akzo-Nobel in verschillende opzichten bijzonder. Niet alleen staan hier compleet verschillende fabrieken, ze zijn ook groot. Chloor verbindt deze bedrijven. Ze vormen het kloppende hart van de Rotterdamse chloorketen.

Mentortraining voor effectief kennis overdragen

VAPRO heeft voor Owens Corning in Apeldoorn een maatwerk training opgezet met ingrediënten van de bestaande trainingen werkplekleren, instrueren op de werkplek en didactische vaardigheden. Eric Peeman, teamleider bij Owens Corning, en de twaalf deelnemers zijn er zeer tevreden over.

Column

14 Fermacell: de basis voor continu verbeteren Fermacell in Wijchen heeft de afgelopen jaren flinke slagen gemaakt met de invoering van VAPRO-opleidingen, 5S, een veiligheidsprogramma en continu verbeteren. Directeur Ton Bouw praat met VAPRO magazine en vertelt hoe ver ze nu zijn. Hij ziet erg uit naar het moment dat iedereen het VAPRO-diploma ontvangt...

17 Leren van een filmpje In een nieuwe rubriek duiken we in het overweldigende internet-aanbod van zaken die ons helpen bij het dagelijkse werk, privé, studeren of persoonlijke ontwikkeling. Deze keer: Youtube, als onuitputtelijke bron van uitleg en kennisdeling.

En verder in dit nummer 5 7 9 16 23 26 27 28

Kort nieuws Vrouwen in techniek VVI bij Dishman Beeldvorming techniek moet beter Diploma’s bij Plasticon Diploma’s bij Paramelt Trainingskalender Raadplaat en puzzel

Avond vierdaagse Onlangs werd in onze woonplaats de jaarlijkse avondvierdaagse gehouden. Omdat we drie kinderen op de basisschool hebben is meedoen vanzelfsprekend. Alle avonden liep ik mee, in de rol van vader en begeleider. Naarmate de eindstreep op de vierde avond dichterbij kwam, zag ik bij een aantal mensen langzaam de souplesse verdwijnen. En dat niet alleen bij de allerjongsten. Ook bij menig volwassen loper doofde het kaarsje langzaam. Uiteindelijk wordt met hangen en wurgen het doel bereikt. Ik ben nu zo’n kleine dertig jaar werkzaam als operator en heb beroepsmatig dan ook heel veel kilometers lopend afgelegd. Monsters wegbrengen naar het QC-lab, vele controlerondes, even naar kantoor om de chef iets te vragen, een storing ergens ver weg verhelpen. En altijd zijn er weer die vele bordessen met bijbehorende trappen. Zo was er bij mijn eerste werkgever een bepaalde plek waarvoor je 144 treden op moest om deze te bereiken. Veel mensen zitten voor hun werk gekluisterd aan een bureau met beeldscherm. Ze komen slechts in de benen voor pauzes of toiletbezoek. Tja, als je dan in je vrije tijd ook weinig aan beweging doet kan zoiets eenvoudigs als de avondvierdaagse een zware opgave worden. Het veel in beweging zijn zie ik dan ook als een pluspunt van het operatorschap. Werk en beweging in één en er ook nog voor betaald krijgen. Een beetje operator loopt per jaar tientallen avondvierdaagsen. Die doen dat stukje wandelen in mei, op de gebruikelijke vier avonden, er gewoon eventjes bij. Stevig doorstappend, met één hand op de rug. En met twee vingers in de neus. Ja toch, vakgenoten? Jolmer Winkel, operator dewinkelhaak.blogspot.com vapro nummer 3

juni 2013

Van

één idee naar grote besparingen in de productie van

CHLOOR

Dit is Niels. Als in de chloorproductie de ionenwisselaars verzadigd raken, loopt onze dure installatie gevaar. Daarom vernieuwen we ze elke zes dagen. Operator Niels bedacht dat ze bij een lager productievolume best wat langer mee kunnen. Samen met een proces engineer zet hij een project op om een flow-meter te vervangen door een tellende meter. Hierdoor hoeven de ionenwisselaars straks alleen geregenereerd te worden als dat echt nodig is. Daarmee besparen we niet alleen waardevolle grondstoffen, maar belasten we ook het milieu minder. Dit project voor Niels z’n eindscriptie Vapro niveau 4 illustreert goed hoe ideeën van medewerkers ons helpen werken aan ‘Tomorrow’s Answers Today™’. Niels Oosterwijk Procesoperator Membraanelektrolysebedrijf MEB Rotterdam

Kijk voor actuele Procesoperator-vacatures op onze site.

06640_290113

Where your ideas go far Werken bij een bedrijf dat jouw ideeën de ruimte geeft. akzonobel.nl/careers

Kort nieuws Groningen leidt werkzoekende op tot operator Er dreigt een groot tekort aan VAPRO-opgeleide operators in de provincie Groningen. Daarom heeft een groot aantal instellingen en bedrijven in de regio besloten de handen ineen te slaan en het Operator Project te starten. Ook VAPRO, Kenniscentrum PMLF en Noorderpoort doen er aan mee. De provincie ondersteunt het initiatief met een financiële bijdrage. Na een intensieve selectieronde startten onlangs 25 werkzoekenden met een ww- of bijstandsuitkering en deelnemers van mobiliteitstrajecten (van werk naar werk) aan een traject om te worden opgeleid tot VAPRO A of B procesoperator. Gezamenlijk volgen ze het eerste half jaar een opleiding aan het Noorderpoort in Veendam. Daarna gaan de deelnemers verder met anderhalf jaar beroepsbegeleidende leerweg (BBL) voor VAPRO A of twee jaar BBL voor VAPRO B. Er is werk genoeg in de procestechniek. Het waardevolle aan dit project is dat werkzoekenden met een uitkering en bijstandsgerechtigden zo een kans krijgen in de procesindustrie. Tevens is er een aantal deelnemers die op deze wijze van werk naar werk worden begeleid. Hun voormalige werkgevers maken deelname aan dit project mogelijk. In april zijn de initiatiefnemers volop gestart met informeren van belangstellenden en de werving van nog meer kandidaten. Ken je iemand in de regio die werk zoekt, dan is dit misschien iets voor hem of haar. In oktober start weer een groep. Aanmelden kan bij www.operatorproject.nl. ■

Zuinige ‘auto’ van de TU Delft.

Superzuinig rijden De Shell Eco-marathon is één van ’s wereld meest uitdagende studentenwedstrijden op gebied van innovatie, techniek en duurzaamheid. Tweehonderd teams uit ongeveer 24 landen gaan tijdens het e venement de strijd met elkaar aan om te kijken wie het verst komt op één liter brandstof. Deze zuinigheidswedstrijd leidt tot veel creatieve vondsten. Zo rijden twee Nederlandse teams op ‘brandstof van de toekomst’: gas to liquids, of kortweg GTL. Deze synthetische diesel, gemaakt van aardgas, is schoner en stiller dan conventionele diesel. Rotterdam is gastheer en heeft rondom Ahoy een speciaal stratencircuit aangelegd. Hierdoor zijn de deelnemers meer aangewezen op hun rijvaardigheid. Je rijstijl is voor bijna vijftig procent van invloed op de resultaten. Lees over de resultaten van de wedstrijd die afgelopen mei plaatsvond op http://bit.ly/10pjrmG. ■

Krimp én groei In de krant lezen we dat in het eerste kwartaal de groei van de economie nog steeds negatief was. Met 0,1 procent klein weliswaar, maar toch. In de productie van de industrie was er echter een forse krimp. De gemiddelde dagproductie was in maart 5,3 procent lager dan in maart 2012. De krimp was veel groter dan in februari, toen de industrie 1,3 procent minder

produceerde dan een jaar eerder. In de hout- en bouwmaterialenindustrie was de krimp met 14,3 procent het grootst. Ook de productie van de transportmiddelenindustrie (10,3 procent) en de aardolie-, chemische, rubber- en kunststofindustrie (10,2 procent) slonk. Maar het is niet overal kommer en kwel: de voedings- en genotmiddelenindustrie produceerde daarentegen 1,1 procent meer dan in maart 2012. ■ vapro nummer 3

juni 2013

Kort nieuws Lastig jaar voor chemie

Chocolate Challenge: kies voor procestechniek Om vmbo-leerlingen kennis te laten maken met het vak van procesoperator heeft Stichting C3 de Chocolate Challenge bedacht. Leerlingen van CSG Calvijn in Rotterdam hadden de primeur. De Chocolate Challenge is een interactieve roadshow om leerlingen een goed beeld te geven van beroepen in de chemie, life science en procestechniek. Ze maken in een blokuur op een speelse, spannende manier kennis met het vak. Na een theorieles van een jonge procesoperator, mogen leerlin-

vapro nummer 3

juni 2013

gen met een veiligheidshelm en -bril zelf aan de slag: twee teams strijden dan met elkaar om zo snel en nauwkeurig mogelijk een grote hoeveelheid chocola van verschillende kleuren te scheiden. ■

Stop met de pret! Mbo-studies die jongeren opleiden tot een beroep waarnaar weinig vraag is, moeten verdwijnen. Als scholen deze ‘pretstudies’ niet zelf schrappen, grijpt minister Jet Bussemaker in. Dat schreef de minister in april in een brief aan de Tweede Kamer. De minister wil op deze manier voorkomen dat jongeren worden opgeleid tot ‘gediplomeerd werkloze’. Bussemaker wil dat mbo-scholen jongeren beter voorlichten over hun kansen op de arbeidsmarkt. Het kabinet heeft onlangs 25 miljoen euro uitgetrokken om jongeren die al een mbo-opleiding hebben afgerond, een andere opleiding erbij te laten doen. Zoals je weet is er veel vraag naar mbo-gediplomeerden in techniek, procesoperator bijvoorbeeld. Aangezien veel operators plezier in hun werk hebben, is de VAPROopleiding eigenlijk ook een pretstudie. Maar die wordt absoluut niet gestopt, door welke minister dan ook! ■

2013 wordt een moeilijk jaar voor de chemische industrie in Nederland, voorspelt het economisch bureau van de ING. Men denkt dat de productie dit jaar met 3 procent zal krimpen, terwijl 2012 nog goed was. Toen was er nog een groei van 5 procent, in tegenstelling tot Europa als geheel. Dit jaar moeten we dus maar uitzitten. Voor de middellange termijn is het bureau van ING wat positiever. In 2014 wordt het stabieler. De reden daarvoor is dat de groei in China en de VS nog steeds constant is. In het rapport staat ook dat in Nederland de fijnchemie de basischemie niet zal vervangen, wat veel mensen denken. ■

Procesbedrijf favoriete werkgever Dit jaar is een bedrijf uit de procesindustrie tot favoriete werkgever van Nederland verkozen: Shell. De afgelopen vier jaar stond Rabobank nog op de eerste plaats en daarvoor was Philips jarenlang koploper. De Rabobank staat op twee, gevolgd door Politie, KLM, het Rijk, Philips, ABN Amro, Defensie, Apple en ING op tien. Dit blijkt uit een onderzoek van Intelligence Groep. Shell heeft zijn nummer één plaats vooral op eigen kracht verworven, want ook veel andere bedrijven zijn onverminderd populair, zo stellen de onderzoekers. ■

Carrière

Plantmanager Els Van de Velde: “De prijs is een erkenning voor alle vrouwen én mannen in dit bedrijf. Het is de bevestiging dat we het goed doen.”

DOW Benelux wint Femme Tech Bedrijven Award

“Meer vrouwen in technische beroepen nodig” Dow Benelux BV uit Terneuzen sleepte bij de eerste editie van Femme Tech de Bedrijven Award in de wacht. Plantmanager Els van de Velde van Dow is er blij mee. “De Award is de bevestiging dat we goed bezig zijn. Maar het geeft ons vooral energie om door te gaan.”

Els van de Velde is actief betrokken bij het diversiteit- en inclusiebeleid van Dow Benelux. De filosofie is dat het bedrijf een afspiegeling moet zijn van de maatschappij. En dat betekent dat vrouwen een nadrukkelijke plek verdienen in het bedrijf. Els: “Dit is niet alleen de overtuiging van de vrouwen zelf, maar ook van het managementteam. En juist dat geeft een sterke basis.” Mannenwereld De jury kende de Award aan Dow Benelux toe omdat het in een uitgesproken mannenwereld veel weet te bereiken. Het bedrijf werd door de jury geprezen vanwege de dual career-aanpak om vrouwen voor het bedrijf te behouden. Het diversiteitbeleid is onderdeel van de bedrijfsstrategie en Dow Benelux slaagt er zo in om zowel binnen het bedrijf als daarbuiten het succes van vrouwen in het technisch bedrijfsleven zichtbaar te maken. Eerste stap “De Award is met een feestje en taart gevierd, voor de vrouwen én

de mannen – iedereen was trots”, zegt Els. “Alle vrouwen in het bedrijf, zo’n 200, ontvingen ook een eigen Femme Tech medaille van witte chocolade. We zijn op de goede weg, maar ik heb nog wel wensen. Meer vrouwen in leidinggevende functies, meisjes meer projecten geven waarin zij zich kunnen ontwikkelen, meer vrouwelijke rolmodellen. Nu hebben we alle energie om de deze uitdagingen aan te gaan. Kom maar op, zou ik zeggen.” Doen! Van de Velde hoopt dat ook dit jaar weer veel bedrijven zich zullen voordragen voor de Femme Tech Bedrijven Award. “Het houdt je scherp en laat je zien waar je staat. Bovendien is het een goed promotiemiddel voor de instroom van goede arbeidskrachten. Vrouwen hebben de neiging gewoon hun best te doen, maar niet te kiezen voor zichtbaarheid. Intern zeggen wij vaak dat je succes wordt gevormd door kwaliteit én zichtbaarheid. Dat geldt ook voor het bedrijf als geheel. De Award heeft ons dat gegeven”, besluit Els. ■

Femme Tech 2013:

‘Powered by women’ Op 12 november 2013 organiseert TechniekTalent. nu opnieuw Femme Tech. Als partner levert ook VAPRO een bijdrage aan de organisatie van dit evenement. Femme Tech is dé dag voor en over vakvrouwen in de techniek. TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van bedrijfsleven, opleidingsfondsen, koepelorganisaties en scholen met als doel meer instroom en behoud van (jonge) mensen in technische vakken. Meer weten, aanmelden of jouw bedrijf voordragen? Ga dan naar www.femmetech.nu of mail je vraag naar m.vd.mortel@ovp.nl.

vapro nummer 3

juni 2013

Owens Corning in Apeldoorn produceert zeer hoogwaardig glasvezelvlies. Voor dit complexe productieproces zoeken wij Leerling Procesoperators. Teamleider Eric Peeman en Leerling Procesoperator Joram Eimers vertellen over de opleiding die in september 2013 van start gaat. Eric Peeman is Teamleider bij Owens Corning Apeldoorn en heeft als aandachtsgebied opleiding en ontwikkeling.

Joram Eimers is in 2012 als Leerling Procesoperator bij Owens Corning gestart en is volop bezig met zijn Vapro A opleiding.

Waarom heeft Owens Corning gekozen voor Leren & Werken? Goed opgeleide en ervaren Procesoperators zijn schaars, en onze eisen liggen zeer hoog gezien ons complexe productieproces. We maken technisch hoogwaardige producten en daar zoeken we hele goede operators voor.

Hoe ziet Leren & Werken eruit? Als Leerling Procesoperator start je met een leer-werkovereenkomst. Het begint met een introductieperiode van 20 werkdagen. Daarna start je met het Vapro A traject. Echt praktijkgericht! Voor mij werkt dat heel motiverend, want zo blijft het overzichtelijk.

Voor wie is de opleiding bedoeld? Wij verwelkomen in eerste instantie mensen die recentelijk een technische MBO opleiding of Havo Natuur en Techniek hebben afgerond. Een oprechte interesse in techniek en doorzettingsvermogen zijn de belangrijkste criteria. Hoe ziet de opleiding eruit? Al onze interne opleidingstrajecten, ook die voor gevorderde Procesoperators, zijn afgestemd op ons productieproces. Je kunt wat je leert dus meteen in de praktijk brengen. Hierbij wordt je zeer goed begeleid door een Praktijkbegeleider en je Teamleider. Maar uiteindelijk ben je wel zelf verantwoordelijk voor het leren en het maken van de praktijkopdrachten. Heb je belangstelling voor deze opleiding of voor een van onze vacatures? Bel dan met onze Recruiter: Petra Rietveld - Vos. Zij geeft je graag meer informatie of helpt je bij het solliciteren. Haar nummer is 06-81031278. Onze actuele vacatures kun je vinden op:

www.werkenbijowenscorning.nl/vapro.

Wat maakt deze baan interessant? Het is echt een ontzettend mooi begin van een loopbaan in de procesindustrie. Ik was al bekend met de procestechniek omdat een aantal van mijn familieleden in de procesindustrie werken, dus wist wel een beetje waarvoor ik koos. Ook het sollicitatietraject heb ik als zeer positief ervaren. Nu ik hier een tijdje werk en de Vapro-opleiding volg, vind ik het steeds interessanter. Het productieproces is veel complexer dan ik ooit had kunnen bedenken en ik wil het steeds beter leren kennen. Een pittige opleiding? Je geeft als Leerling Procesoperator aan je Teamleider aan op welke werkplek je wilt staan om je opdrachten te kunnen maken. Mocht dat niet onder werktijd kunnen dan kan het soms betekenen dat je na of voor een dienst, en in eigen tijd, een opdracht bij een machine maakt. Daarnaast moest ik vooral in het begin wennen aan het 5 ploegen systeem. Nu merk ik dat je gemiddeld maar 33,6 uren per week werkt en dat helpt mij juist met mijn studie kom ik nu achter.

VVI Naam:

VAPRO VV I I BASIS

Geboorted Geboortep

atum:

laats:

I Veiligheid voor leidinggevenden bij Dishman Geldig tot :

Registratie nummer:

Van september 2011 tot december 2012 volgde een groep van vijftig medewerkers van Dishman uit Veenendaal de opleiding ‘Veiligheid voor leidinggevenden’ (VVI-VOL) van VAPRO. Ze waren afkomstig van diverse afdelingen, zoals productie, technische dienst, kwaliteitsafdeling, R&D en logistiek. Het doel was het veiligheidsbewustzijn te verhogen. Dishman levert hoogwaardige cholesterol- en vitamineproducten aan de farmaceutische industrie. De opleiding werd afgesloten met een eindopdracht, waarbij in groepjes gewerkt werd aan concrete verbeterpunten op de eigen

werkplek, met onderwerpen als Atex-zonering, hijsen en (bijna-) ongevalmeldingen. Daarbij maakten alle deelnemers een veiligheidsanalyse van hun onderwerp met daaraan gekoppeld een plan van aanpak. Na goedkeuring dienden de verbeteringen in praktijk gebracht te worden. Hier lag de grootste uitdaging: doorloop de continu-verbetercirkel, dus niet alleen het aandragen van nieuwe ideeën, maar vooral het realiseren, evalueren en borgen van het nieuw geïmplementeerde. De resultaten mochten er zijn, vertellen VAPRO-consultants Karlo Hering en Wim Lucassen, die het hele project hebben bege-

leid: “Het hele traject betekende voor alle betrokkenen een continue uitdaging om het maximale resultaat er uit te halen. Daarbij was het leuk om te zien dat velen in hun rol groeiden toen ze ‘aan de bak’ moesten om hun ideeën te realiseren. Het veiligheidsbewustzijn is flink verhoogd en er is een verdere aanzet tot verder groeien naar een cultuur van continu verbeteren en elkaar scherp houden.” ■

Vragen over het traject? Neem contact op met Gert van Dam via g.v.dam@vapro.nl of 06 29500 320.

Middelbare Veiligheidskunde en Middelbare Arbeidshygiëne Dit kan nu bij PHOV! Stichting PHOV geeft al ruim 20 jaar de opleiding HVK en heeft hiermee een stempel gedrukt op het vakgebied Veiligheidskunde. Nu gaan we verder en delen onze kennis ook op MVK- en MAH-gebied.

Kies voor PHOV, dan kies je voor • avondopleiding, dus geen verlies van werktijd • boeiende combinatie van theorie en praktijk • specialisatie Middelbare Arbeidshygiëne voor MVK’ers De opleiding start op 23 september 2013 in Utrecht. De lestijden zijn van 18.00 - 21.15 uur.

Meer weten? Bel ons gerust op 030 231 82 12 of check onze website www.phov.nl

vapro nummer 3

juni 2013

VVI

‘Met de neus op de feiten’ Doel Icopal: veilig werken en ongevalvrij produceren Icopal in Hoogkerk maakt bitumenproducten voor dakbedekking en de wegenbouw. Verwerking ervan gebeurt bij hoge temperaturen. Vorig jaar is er een traject gestart om veiligheid op een hoger niveau te tillen. Veiliger werken en ongevalvrij produceren, dat is het doel. VAPRO heeft daarbij geholpen. Het bedrijf is nu goed op weg.

Iedereen wil aan het eind van de dag weer gezond naar huis. Logisch, ook bij Icopal. Vorig jaar is samen met VAPRO een veiligheidstraject gestart, waarbij trainingen zijn gegeven om een volgende stap te kunnen maken op weg naar een hoger veiligheidsbewustzijn van elke individuele (productie)medewerker. Door te investeren in mensen via deze trainingen wil Icopal veiliger werken en ongevalvrij produceren. 10

vapro nummer 3

juni 2013

Analyse Om te kunnen starten heeft VAPRO eerst een veiligheidsanalyse uitgevoerd om een goede invulling te geven aan het opleidingstraject. Daarbij hoorde een werkplekanalyse op de verschillende werkplekken waarin kennis en vaardigheden zijn vastgelegd die de operators moeten beheersen om veilig te kunnen werken. Aan de hand van een aantal aanvullende interviews is een enquête uitgevoerd. Daaruit kwamen belangrijke aandachtspunten naar voren voor het trainingsprogramma. Samen Zowel leidinggevenden als productiemedewerkers hebben deelgenomen aan de trainingen. Het draaide daarbij om drie punten: ■■ Kennis van en inzicht in veiligheid ■■ Eigen verantwoordelijkheid, gedrag en rol ■■ Veiligheidsbewustzijn verhogen en veiligheidscultuur verbeteren. In aanvulling hierop volgden leidinggevenden nog een aantal workshops waarin voorbeeldgedrag, feedback geven en het stimuleren van veilig gedrag centraal stonden. Veranderen begint immers bij jezelf. Op maat VAPRO heeft modules speciaal voor Icopal geschreven om kennis en inzichten te vergroten bij de

medewerkers. Daarbij kwamen onderwerpen aan bod als ARBO en wetgeving, gevaarlijke stoffen, brandveiligheid, communicatie, onderhoud en calamiteiten. Telkens is de theorie gekoppeld aan praktijkvoorbeelden op de werkplek. Hoe doen we het nu en hoe kan het beter? Serieus In het begin van waren de meeste cursisten afwachtend. Maar al snel werd het hen duidelijk dat het serieus werd opgepakt en ging men er vol overgave mee aan de slag. Het resultaat is dat er nu in het dage-

Over Icopal Icopal is in Europa een toonaangevende producent van producten voor de bescherming en afdichting van bouwconstructies, met name dakbedekking en waterdichte membranen. Wereldwijd heeft het circa 35 productielocaties met het hoofdkantoor in Denemarken. Bij Icopal in Hoogkerk (Groningen) wordt veel gebruik gemaakt van bitumen en dit wordt bij hoge temperaturen verwerkt. Eindproducten worden onder andere aan dakdekkersbedrijven en aan de wegenbouw geleverd. In de productie werken circa 80 medewerkers.

‘We doen het nu anders’ Jan Huisman, meewerkend voorman in de productie, heeft de training als zeer positief ervaren. “Het was weer even opfrissen van de veiligheidskennis, dat was prima. Je werd weer met de neus op de feiten gedrukt, hoe belangrijk het is voor jezelf en voor het bedrijf. Ik kan nu onveilige situaties en risico´s beter beoordelen.” “Ik denk ook wel dat de cultuur is veranderd. Wanneer een medewerker iets doet wat veiliger kan, wordt hij er door zijn collega’s op aangesproken. Mensen van buiten die op bezoek komen zien hoe wij anders met veiligheid omgaan, dat valt op.”

Folkert Leistra, operations manager, geeft aan nu anders met veiligheid om te gaan. “Ik heb meer aandacht voor de regels en probeer ook binnen deze grenzen te opereren. Risico’s zijn er nu eenmaal overal, maar nu probeer ik er meer aan te doen en eventueel een veilige tussenoplossing te vinden. De cultuur is nu anders, iedereen is bezig met veiligheid. Verder denk ik dat we nu regelmatig de lesstof nog eens door moeten nemen om elkaar scherp te houden.” De trainers waren volgens Folkert gedreven en goed op de hoogte van de Icopal-cultuur. Ook de lesstof sloot er volgens hem goed op aan. “En de trainers waren niet bang om de medewerkers aan te spreken op de zaken die niet goed waren”, voegt hij er aan toe. Derk Stokroos is onderhoudsmonteur. Ook voor hem was de training zeer nuttig. “Vroeger dacht je niet zo aan veiligheid, nu ga je er veel serieuzer mee om. Je wordt weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Want na verloop van tijd word je wel eens laconiek, ook wat de PBM’s betreft. Iedereen let nu op elkaar. Je spreekt je collega’s er op aan. En andersom word ik er op aangesproken. Dat is alleen maar goed.”

lijks werk meer wordt gesproken over veiligheid. Eerst denken, dan pas doen. Meer structuur is ontstaan door het toepassen van veilig werkvergunningen, formulieren voor het melden van (bijna) ongevallen en communicatieborden. Het tweewekelijks veiligheidsoverleg met de zogenaamde I-care groep geeft input uit de eigen organisatie maar ook van zusterbedrijven om structureel te verbeteren. Effecten 5S is nieuw leven ingeblazen en uitgebreid naar meerdere werkplekken omdat orde en netheid belangrijke voorwaarden zijn voor veiliger werken. Het elkaar aanspreken op onveilig gedrag is toegenomen. Veiligheid is steeds vaker gespreksonderwerp. Technische verbeteringen worden gemeld en aanvullende gedragsregels zijn doorgevoerd. Het gebruik van de looproutes geeft duidelijkheid en een veiliger gevoel. Heftruckchauffeurs claxonneren tegenwoordig bij drukke of onoverzichtelijke doorgangen om ongelukken te voorkomen. Geslaagd De opleiding is afgesloten met praktijkexamens voor het toetsen van het bekend zijn met de risico’s en de te nemen beheersmaatregelen op de eigen werkplek. Iedereen is geslaagd en dat wordt uiteraard gevierd tijdens het uitreiken van de certificaten. Bij Icopal hebben we samen een goede basis gelegd voor een betere veiligheidscultuur. Kennis, inzicht en veiligheidsbewustzijn zijn alle drie op een hoger niveau getild. ■

Meer weten over veiligheid en VVI? Neem dan contact op met Dirk de Knecht of mail naar marcom@vapro.nl of kijk op www.vapro.nl.

vapro nummer 3

juni 2013

Proces in het zonnetje

Op bezoek bij

Van papier naar Loparex maakt van gewoon papier glad papier. Simpel op het eerste gezicht, maar schijn bedriegt. ErÂ komt veel kijken bij het maken van release liner, ofwel het papiertje dat je van een plakstrook aftrekt om iets te kunnen bevestigen. Je komt het tegen bij grafische en medische toepassingen, composieten in de vliegtuigindustrie en bij windmolens, zonnepanelen, autoâ&#x20AC;&#x2122;s en elektronica. De werkende stof is siliconen. Iedere klant stelt zijn eigen eisen aan hechtingskracht en maatvastheid. VAPRO Magazine nam een kijkje in deze hightech-fabriek en liet zich rondleiden door Marco Bonke.

1 Het proces begint met een rol papier (of polyester film) en polyethyleenkorrels.

Op het papier wordt in een extrusie-stap een flinterdun laagje polyethyleen aangebracht, enkel- of dubbelzijdig. Hiermee wordt het materiaal afgesloten en het voelt daarna ook soepeler aan. Het krijgt een betere maatvastheid.

3 Wikkelen aan het eind van de lijn. Eventueel laat een klant in deze stap al een afbeelding printen. Daarna gaat het voorbereide product naar de tussenopslag. 12

vapro nummer 3

juni 2013

De volgende stap is het aanbrengen van de vloeibare siliconenlaag met of zonder oplosmiddelen. Hiervoor is een rakeldoseerstation (oplosmiddelhoudend) of een vijf-walsen coatingtechniek (oplosmiddelvrij) te gebruiken, enkel- of dubbelzijdig. Het oplosmiddelvrije systeem is wat duurder maar komt meer in zwang. Ook goed voor het milieu, want de oplosmiddeldampen moeten worden verbrand, het oplosmiddel kan niet worden hergebruikt.

Loparex in Apeldoorn

release liner 6 Ook nemen de operators monsters en controleren de laagdikte visueel en met een massameter.

Of er overal coating is aangebracht kun je gemakkelijk controleren. Precies, met een stuk plakband!

Met maximaal 300 meter per minuut schiet het papier of de folie over de walsen. Het maken van een goede las tussen twee stukken papier of film is vakwerk. Drie operators houden deze lijn draaiend.

Na de tussenopslag komt een rol in de wikkelzaal om te worden gesneden volgens de eisen van de klant: van 2,5Â tot ruim 200 cm breed.

Een kijkje in de stofvoorbereiding, een beveiligde ruimte omdat met licht ontvlambare stoffen wordt gewerkt.

7 De siliconenlaag droogt langzaam en verhardt in een droogtunnel met koelinstallatie aan het eind. Sommige papiersoorten wordt weer gevocht, om kromtrekken tegen te gaan.

Het eindproduct heeft de juiste sterkte, maatvastheid, kleefkracht en breedte. Op naar de klant! â&#x2013; vapro nummer 3

juni 2013

Praktijk

Opleiding legt basis voor continu verbeteren

Fermacell Wijchen maakt flinke slagen

Fermacell in Wijchen heeft de afgelopen jaren flinke slagen gemaakt met de invoering van VAPROopleidingen, 5S, een veiligheidsprogramma en continu verbeteren. Directeur Ton Bouw praat met VAPRO magazine en vertelt hoe ver ze nu zijn. Hij ziet erg uit naar het moment dat iedereen het VAPRO-diploma ontvangt! Fermacell in Wijchen maakt gipsvezelplaten, vergelijkbaar met de gewone gipsplaten, maar dan sterker en zwaarder. Daardoor zijn ze geschikt voor toepassingsgebieden die strengere bouwkundige eisen stellen, zoals vloeren en geluidisolatie. De productie is volledige geautomatiseerd en volcontinu. Fermacell draait nu vierploegendienst, met negen mensen in een ploeg. Er werken 14

vapro nummer 3

juni 2013

honderd mensen, waarvan tachtig in de productie.

om aan groei, kwaliteit en veiligheid te bouwen.

Visie uitdragen Het ging een paar jaar geleden niet zo goed met dit bedrijf. Er werd volop productie gedraaid, daar lag het niet aan. Maar de verhoudingen tussen productie en directie waren moeizaam, er was onvrede en er werd ongestructureerd gewerkt. Geen goede basis

Toen Ton Bouw drie jaar geleden als directeur aantrad veranderde alles. Hij heeft de eerste paar maanden alleen maar geobserveerd. Bouw: â&#x20AC;&#x153;Het eerste wat moest gebeuren was een organisatie neerzetten. Ik maakte een analyse van wat we wilden bereiken en waar we nu stonden.

Ton Bouw: “Praktijkproeven afnemen heeft heel veel effect. Dan moet je het uitleggen en het laten zien. Dat praktische is absoluut het mooiste van het VAPRO-model”.

Daaruit rolden een visie en een strategie. Daarna is een coaching traject voor de kaderleden gestart om hen te ondersteunen bij het uitdragen van die visie.” Werkplekken en functies “Ook begonnen we van alle werkplekken de functies te beschrijven”, zegt Bouw. “Voor onze acht werkplekken moeten minimaal twee mensen uit een ploeg kunnen invallen. We maakten hier gebruik van VAPRO’s WPA-methodiek. Met hulp van VAPRO-instrumenten brachten we eveneens de competenties van onze operators en technici in kaart.”

in het bezit zijn van een VAPRO diploma Basisoperator, A of B.” Goed ontvangen Het opleidingsplan werd goed ontvangen, want veel Fermacellmedewerkers hadden al jaren lang gevraagd of ze in aanmerking kwamen om een VAPRO-opleiding te volgen. Na wat discussie ging uiteindelijk ook iedereen akkoord met zijn nieuwe functieomschrijving. Soms betekende het dat men weer moest gaan leren voor de eigen werkplek om kennis aan te vullen.

Met de zo verkregen informatie kon Ton Bouw een skill matrix voor de productie opstellen. Daarin staan per functie de benodigde kennis en vaardigheden vermeld. Vervolgens heeft hij functieniveaus aan VAPRO-niveaus gekoppeld.

Op dit moment zijn negen operators volop aan de studie: vier basisoperators, vier A en een B. “Als je met negen man een opleiding volgt, zijn er achttien aan het leren”, zegt Bouw. “Want ook de begeleiders moeten meekomen, hun vastgeroeste kennis weer ophalen.”

Bouw: “We hebben onze mensen gevraagd of ze weer wilden gaan studeren. Verplichten doen we het niet. Maar bij doorstroom van functieplekken of instroom van nieuwe mensen hanteren we het wel als eis. De kandidaat moet dan

Veel medewerkers hadden al jaren geen studieboek meer ingekeken. Bouw: “We hebben iedereen van te voren op het hart gedrukt goed na te denken. Men wist dat het veel tijd zou gaan kosten, ook privé. Op een bepaald moment

stagneerde het zodanig dat we hebben ingegrepen. Men kon kiezen: ofwel het eerste blok afmaken of helemaal stoppen. Dat werkte, de boel kwam in beweging. Nu is de groep met het tweede blok bezig en lopen we op schema.”

Gestructureerd werken Met opleiden stopte het niet, ook werd een verbetermethodiek geïntroduceerd. Bouw: “Bij ons vlogen de operators op een machine af als er een storing was, om deze zo snel mogelijk te verhelpen. Vaak zonder de oorzaak te onderzoeken. Dat moest anders. Operators moeten storingen structureel benaderen. Eerst het probleem vaststellen vapro nummer 3

juni 2013

Praktijk en analyseren, dan het resultaat borgen. Het kost misschien meer tijd per incident, maar op de langere termijn betaalt het zich snel terug. De 5S-methode hebben we gebruikt om deze gestructureerde manier van werken binnen teams in te voeren. Het resultaat is heel goed zichtbaar, mensen kennen het bedrijf bijna niet terug. Onze medewerkers werken nu prettiger en men is overtuigd van de voordelen.” Veiligheid op hoger plan Parallel hieraan werkt Fermacell al jaren aan de verbetering van de veiligheid, want daarmee was veel mis, constateerde Bouw. VAPRO heeft Fermacell daarbij op weg geholpen, met een scan en

een analyse. Vervolgens heeft het bedrijf een actieplan opgesteld. Daarin is aandacht voor veiligheidsbewustzijn, werkoverleg, meldingssysteem van (bijna)ongevallen en goede procedures voor het veilig stellen van machines bij storing. Nu wordt er open over veiligheid gepraat, constateert Bouw. “Er is draagvlak en men spreekt elkaar aan. We hebben een veiligheidsteam opgetuigd met vertegenwoordigers uit alle afdelingen. Deze gaat nu van start.” Solide bodem Het VAPRO-opleidingsprogramma zorgt als het ware voor een solide bodem voor alle veranderingen die het bedrijf nu doormaakt. Het

gaat niet alleen om de diploma’s, maar ook om de weg daar naar toe. Het maken van gipsvezelplaat is ingewikkeld. Er is veel kennis en ervaring voor nodig. Bouw ziet veel potentieel voor verbeteringen in de productie: goedkoper, beter en sneller. “Kwaliteit moet meer op de werkvloer. Er is nog eens drie jaar nodig om dat te bereiken. Ik kan daarom niet wachten op de eerste operator die zijn VAPROdiploma haalt!” ■

Voor vragen over dit traject kun je contact opnemen met Hans Sliepenbeek, h.sliepenbeek@vapro.nl of 06 50298699.

Service TechniekTalent.nu: stop met die foute beeldvorming! De overheid doet enorm zijn best om technische mensen te werven. Onlangs werd daarvoor het Techniekpact 2020 ondertekend. Misschien heb je erover gelezen. Ondanks alle goede bedoelingen wordt daarmee geen beeld uitgestraald dat werken in de techniek leuk en modern is. En dat moet wel, wil je jongeren prikkelen de juiste vakken en opleidingen te kiezen. Als je technisch talent voor je wilt winnen moet je een goed imago hebben, meent het initiatief TechniekTalent.nu. En daar ontbreekt eraan omdat er geen

Ruimtereiziger André Kuipers maakt reclame voor het initiatief. 16

vapro nummer 3

juni 2013

goede beeldvorming is. Chris van Bokkum, directeur van TechniekTalent.nu: “De beelden van de meest innovatieve sector van Nederland worden op dit moment bepaald door mannen die met die eeuwige lasbril voor de ogen staan te lassen. Of die liggend in de olie aan een auto sleutelen. Terwijl je in de meeste moderne garages bij wijze van spreken in een witte overall zou kunnen werken, die niet vies wordt. Die beelden kloppen al jaren niet meer.” The new picture of technique De beeldbank www.techniekbeeldbank.nu heeft als doel om het

slechte imago van techniek onder jongeren te veranderen. Op dit moment zijn hier ruim 900 aansprekende foto’s uit de branche in te vinden. Deze zijn gratis te gebruiken door iedereen die artikelen schrijft of advertenties maakt over techniek. De collectie is speciaal gemaakt om jongeren aan te spreken en zal steeds verder worden aangevuld. De beelden geven een up to date beeld van techniek anno 2013 en stralen innovatie, trots en enthousiasme uit. Kenniscentrum PMLF, Opleidingsfonds OVP en VAPRO zijn partners achter TechniekTalent.nu en de beeldbank. ■

Gespot op het web

Leren van een filmpje In deze nieuwe rubriek duiken we in het overweldigende internetaanbod van zaken die ons helpen bij het dagelijkse werk, privé, studeren of persoonlijke ontwikkeling. Deze keer: Youtube, als onuitputtelijke bron van uitleg en kennisdeling.

Wie had acht jaar geleden gedacht dat Youtube zo groot zou worden? Ooit was het een soort ‘jouwtroep’, maar dat is het allang niet meer. Als je muziek wilt luisteren, zoek je het nummer op Youtube. Wil je weten hoe je de derailleur van je racefiets afstelt of een lekker krentenbrood bakt? Precies. Er is een gigantische hoeveelheid liefhebbers dat producten recenseert zodra ze op de markt komen. Maar je vindt er ook zaken die dicht bij je vak als operator staan: uitleg over Kaizen en 5S, de werking van bepaalde chemische processen, noem maar op. E-learning YouTube wordt wel eens de meest gebruikte e-learning omgeving genoemd. Elke minuut komt er 100 uur video bij. Bijna de helft van alle internetters bezoekt YouTube. Een gigantisch kennisplatform is het. De kunst is om op Youtube onafhankelijke en gedegen kennis op te doen, iets waar je echt mee verder kunt.

meestal een product verkopen. Probeer een goede neus te ontwikkelen dat je je niet laat misleiden door die filmpjes. Realiseer je dat veel publishers een deel van hun lessen online gratis aanbiedt als lokkertje. Waardevol De “amateurs” onder de publishers kunnen vaak zeer overtuigend overkomen. Hoe kom je er nu achter of een filmpje waardevol is? Er zijn een paar trucs. Kijk naar de verhouding tussen de duimpjes omhoog en omlaag. Als het aandeel duimpjes omlaag oploopt tot tien a twintig procent of nog meer,

pas dan op. Als zoveel kijkers vinden dat een filmpje niet goed is, verspil er dan geen tijd aan. Discussie Een andere truc is de discussie onder een filmpje. Als deze inhoudelijk en constructief is en de maker van het filmpje er ook aan meedoet zit je vaak wel goed. Vergis je niet: ook filmpjes met weinig views kunnen handig zijn. Niet iedere publisher is erg goed in het zichzelf promoten. Kijk dus naar de waardering en de discussie eronder. Een groot nadeel van je kennis opdoen op Youtube, is dat je het niet in de praktijk kunt oefenen en er – behalve reageren onder een filmpje – geen echte interactie is met de “docent” en met “medeleerlingen”. Diepgang Over het algemeen geldt dan ook: echte kwaliteit en diepgang vindt je meestal niet gratis online. Het is wel een goed oriëntatiepunt als je je kennis en kunde wilt bijspijkeren. Maar wil je er echt iets van maken, een vak leren bijvoorbeeld, kom je bij officiële scholen en instituten, zoals VAPRO uit. Maar houd Youtube in de gaten. Voor je het weet kom je er ook (meer) filmpjes van VAPRO tegen... ■

Belangen De meeste instructiefilms op Youtube zijn gemaakt door amateurs en liefhebbers, maar er zijn ook organisaties met belangen. Je herkent ze vaak aan het feit dat ze logo’s en links plaatsen. Een webwinkel die een recensie of review plaatst wil vapro nummer 3

juni 2013

Bedrijf uitgelicht AkzoNobel Rotterdam

Werken in het hart van de chloorketen De locatie Rotterdam van AkzoNobel is in verschillende opzichten bijzonder. Niet alleen staan

tijd met het chloor wordt geproduceerd gaat deels via pijpleiding naar lokale klanten en wordt deels per schip en vrachtwagen vervoerd.

hier compleet verschillende fabrieken, ook de omvang is bijzonder. De verbindende factor van alle bedrijven is chloor. De locatie Rotterdam is het kloppende hart van de Rotterdamse chloorketen, waar verschillende bedrijven – ook buiten AkzoNobel – onderdeel van uitmaken. Tussen de chemiebedrijven bestaat een grote onderlinge samenhang. Het chloor wordt door AkzoNobel gemaakt en per pijpleiding geleverd aan Tronox, Huntsman, Momentive en Shin-Etsu, die het verder verwerken tot verschillende chemische producten. Het loog dat tegelijker-

vapro nummer 3

juni 2013

Werken en leren Goede verdiensten, afwisselend werk, en werken en leren tegelijk. Dat zijn volgens Locatiedirecteur Reinier Hegge belangrijke pluspunten van het werken op de locatie Rotterdam van AkzoNobel. “De meeste fabrieken hier hebben een continu proces”, legt Hegge uit. “Dat betekent dat als het proces goed verloopt, er veel tijd is voor de operator om andere dingen te doen, zoals het leren van nieuwe units. Aan de andere kant moet je bij een verstoring in het proces onmiddellijk ingrijpen. Op dat moment is het alle hens aan dek, en moet je je kennis snel en vakkundig in de praktijk kunnen brengen.” Hegge benadrukt dat er in Rotterdam veel ruimte is om jezelf te ontwikkelen. “We hebben veel verschillende functieniveaus en de carrièrepaden zijn uiteenlopend. Je kunt hogerop komen door als operator door te groeien naar een hoger niveau of zelfs Wachtchef, maar je kunt ook vakspecialist worden. Die openheid – gecombineerd met de Rotterdamse praktische aanpak – vind je hier overal terug, ook in de werksfeer en de bedrijfscultuur.”

MEB: chloor Het Membraan Elektrolyse Bedrijf (MEB) produceert chloor, natronloog, bleekloog en waterstof. De fabriek heeft een productiecapaciteit van ruim 600.000 ton chloor per jaar. Het productieproces werkt met elektrolyse en is gebaseerd op membraantechnologie. “Het MEB bestaat eigenlijk uit vijf units, die je ook als mini-fabrieken kunt beschouwen”, vertelt Operations Manager Victor Salet. “Je begint als operator in een van die units, en pas als je er een aantal kent, kun je ook paneeloperator worden. Op de unit ben je een soort ‘manager’ van je deelfabriek, en zorg je voor metingen, monsternames, analyses en good housekeeping. Als paneeloperator bedien je de fabriek met het besturingssysteem: online dus. We hebben vijf ploegen van twaalf man, met een minimale bezetting van acht man, inclusief een Wachtchef. Naast het reguliere

Procesoperator Niels Oosterwijk:

‘Ik blijf me graag ontwikkelen’ “Na mijn VAPRO B opleiding ben ik stage gaan lopen bij het MEB van AkzoNobel. Dat beviel zo goed, dat ik na mijn stage ook hier ben gaan werken. Tijdens deze periode heb ik mijn VAPRO C gehaald. Ik kan inmiddels bijna alle units bedienen en ben ook paneeloperator. Op dit moment volg ik een training voor Green Belt binnen het Lean Six Sigma verbeterprogramma. Ik heb me daar zelf voor opgegeven, omdat ik me graag blijf ontwikkelen. AkzoNobel stimuleert dat, ze vinden het alleen maar leuk als je aangeeft een nieuwe opleiding te willen beginnen. Daarnaast is het ‘gewone werk’ ook heel leuk en afwisselend. Want dat is natuurlijk waar ik voor aangenomen ben: het veilig en goed bedienen van de fabriek.”

werk betrekken we onze operators ook bij veiligheidsrondes, studies en verbeterprojecten.” MAE: Alkylen Het Metaalalkylenbedrijf (MAE) produceert aluminiumalkylen en aluminiumalkyl-halogeenverbindingen. Metaalalkylen worden bijvoorbeeld gebruikt als grondstof voor de farmaceutische industrie en de elektronica-industrie. Maar ook is het een ingrediënt voor de productie van zonnecellen. “Het MAE kent vijf ploegen van vier man”, vertelt Plant Manager Henk Feddes. “Bij ons rouleer je tussen field operator en paneeloperator. Het werk is afwisselend, doordat we deels een continu en deels een batchproces heb-

ben. Ook voeren onze operators zelf sleutelwerkzaamheden uit. Daarnaast is het MAE een kleine fabriek, waarbij iedereen in één gebouw werkt. Dat maakt de sfeer collegiaal en zelfs familiaal.” EVB en DME: stoom, stroom en drijfgas AkzoNobel beheert een eigen warmtekrachtcentrale op het Bedrijventerrein Botlek. Het Energievoorzieningbedrijf (EVB) levert stoom, elektriciteit, koelwater en proceswater aan de fabrieken. De elektriciteit wordt opgewekt door middel van warmtekrachtkoppeling in een gasturbine-installatie. De DME, die in de Europoort is gevestigd, produceert dimethylether door methanol in gasfase

In deze nieuwe rubriek presenteert een bedrijf zich. Heeft u ook interesse om uw bedrijf een keer zo te profileren, neem dan contact op met Marjolein Veeninga, m.veeninga@vapro.nl.

door een waterafscheidende katalysator te leiden. Deze fabriek is onlangs ‘gedebottlenecked’, sindsdien is de productiecapaciteit verdubbeld. Dit product wordt vooral toegepast als drijfgas voor spuitbussen in de cosmetica-industrie. “Werken bij ons cluster verenigt eigenlijk twee werelden”, vertelt Operations Manager Gijs van Tilburg. “We maken immers elektriciteit en stoom, wat niet echt producten zijn maar utilities. Maar bij de DME fabriek maken we juist weer wél een product, dat aan de strengste eisen moet voldoen. Onze operators werken verdeeld over vijf ploegen met vijf man en een wachtchef. Begeleid door een praktijkopleider leer je de warmtekrachtcentrale kennen en de stoomketels, omdat je dat niet tijdens je VAPRO-opleiding leert. Je kunt je doorontwikkelen tot eerste operator of wachtchef, maar ook tot vakspecialist. Een ander pluspunt is dat je bij ons al heel snel in het veld zelf werkzaamheden mag uitvoeren.” ■ vapro nummer 3

juni 2013

Fun met chemie

Vorige aflevering In de tweede aflevering van deze rubriek maakten we op twee manieren kleur.

Olifant tandpasta We gaan aan de slag met schuim. En niet zo’n klein beetje!

Wat je nodig hebt een schone frisdrankfles van een halve liter ■■ half kopje waterstofperoxide (6% oplossing, te koop bij drogist) ■■ 1 eetlepel (1 pakje) droge gist ■■ 3 eetlepels warm water ■■ vloeibaar vaatafwasmiddel ■■ kleurstoffen (voor extra effect) ■■ klein kopje ■■ veiligheidsbril. ■■

Aan de slag

foto: navigatingbyjoy.com

Of je nu wel of niet op je werk met chemie te maken hebt, het is altijd leuk en spannend. We hebben een paar proefjes voor je gevonden om zelf uit te proberen of met zoon en dochter. Ze zijn veilig genoeg om thuis te doen met spullen die je gewoon kunt kopen. Probeer er zelf achter te komen hoe het werkt. In het volgende nummer leggen we het uit. 20

vapro nummer 3

juni 2013

1. Zet de veiligheidsbril op. Giet voorzichtig de waterstofperoxide in de fles. 2. Doe er wat kleurstof bij. 3. Doe er ongeveer 1 eetlepel afwasmiddel bij. 4. Schud de fles een paar keer. 5. Doe de gist en het warme water in een apart kopje en meng het gedurende 30 seconden. Nu begint het feest... 6. Giet het gistmengsel in de fles (gebruik eventueel een trechter van papier of iets dergelijks).

Als je een koperen munt van 5 eurocent in azijn legt zal de zure vloeistof een klein beetje koper aan de oppervlakte oplossen. Vuil verdwijnt ook. Hij krijgt een lichte, roze kleur. De koperdeeltjes bewegen door de vloeistof en hechten zich aan de ijzeren paperclip. Hij wordt verkoperd en krijgt ook een roze kleur. Als je de munten lang laat liggen kun je goed zien hoe de afbeelding wordt aangetast. Het proefje met de jodium en de vitaminepil noemen ze een klokreactie. De uitleg is wat ingewikkeld. Het komt er op neer dat de elementen een chemische strijd voeren. De stijfsel wil het jodium blauw kleuren en de vitamine C wil dat tegenhouden. Uiteindelijk verliest de vitamine C de strijd en ploef: alles is blauw. Op Youtube kun je van zo’n klokreactie mooie voorbeelden zien. Zoek op “clock reaction iodine”. Deze proefjes zijn te vinden op www.sciencebob.com en op www.proefjes.nl.

Probeer er achter te komen hoe dit werkt. Je kunt nog verder experimenteren en proberen erachter te komen of het ook werkt door alleen de droge gist toe te voegen. Hoeveel schuim produceer je als je minder of meer gist neemt of een grotere of kleinere fles? Google maar eens “elephant toothpaste”. Veel plezier! ■

Dirk over veiligheid

“Voor een echte veiligheidscultuur moet je veranderen” Het beïnvloeden van de veiligheidscultuur binnen een bedrijf is momenteel hot. Veiligheidscultuur klinkt abstract, maar realiseer je wel dat ook jij er onderdeel van uit maakt. In de vorige aflevering keken we naar diverse fasen in het bereiken van een goede cultuur. Nu gaan we inzoomen op het veranderen. Ofwel, hoe kom je waar je wilt zijn? Veel bedrijven willen de veiligheidscultuur beïnvloeden, verbeteren. Men heeft het dan bijvoorbeeld over een ‘aanspreekcultuur’ (elkaar aanspreken op gedrag) of het creëren van meer awareness. Maar hoe verander je een cultuur dan? Dat is natuurlijk de hamvraag. Ik pretendeer niet dat ik je hier pasklare antwoorden zal geven. Veranderen is namelijk geen gemakkelijk opgave. Maar ik zal wel proberen aan te geven wat er nodig is. Uitgangspunt is dat het tijd, moeite en uithoudingsvermogen vergt. Ook kun je het veranderen van de veiligheidscultuur niet los zien van de bedrijfscultuur, waarvan het onderdeel uit maakt.

Meer informatie, meer transparantie Wat alle verandermodellen aangeven is dat een verbetering in de veiligheidscultuur samengaat met een toename in het delen van informatie en met een toename van transparantie. Dat betekent echter wel dat iedereen de informatie die hij krijgt ook moet begrijpen. Je kunt wel een chemiekaart van een gevaarlijke stof krijgen, maar je moet deze ook kunnen lezen. Dit betekent dus dat je moet werken aan vakmanschap. Meer transparantie houdt in dat iedereen moet leren om open te staan voor feedback en daarmee iets moet doen. Een voorbeeld. Als jij een verbetervoorstel doet, wil je natuurlijk weten wat daar mee gebeurt. Aan de andere kant moet je ook kunnen accepteren dat het misschien beter op een andere manier opgelost kan worden. Of dat het toch iets duurder uitvalt dan jij berekend had. Kortom, transparantie vergt een dialoog. Wat is het startpunt? Heel belangrijk bij dit alles is dat je weet waar je als organisatie staat. Ofwel, wat is je vertrekpunt? Je moet je namelijk realiseren dat je niet in één stap van een “pathologische veiligheidscultuur” naar een “calculatieve veiligheidscultuur” (zoek dat op in de vorige

aflevering!) kunt gaan. Je zult stap voor stap vooruitgang moeten boeken. Je moet die zaken oppakken of invoeren die aansluiten bij wat je als bedrijf al hebt. We bekijken een paar voorbeelden. Van reactief naar calculatief Heeft jouw bedrijf een “reactieve veiligheidscultuur” (fase 2 van 5), waarbij er soms op veiligheid wordt gelet maar niet voortdurend, dan dient er gewerkt te worden aan een systematische aanpak. Dat betekent werken aan bijvoorbeeld: ■■ een goede en up-to-date RI&E (risicoinventarisatie en -evaluatie) ■■ gevarenanalyses en werk vergunningen ■■ een (bijna)ongevallenregistratie ■■ een veiligheidstraining voor alle medewerkers ■■ een veiligheidsmanagement systeem inclusief audit en inspecties ■■ informatievoorziening naar het personeel ■■ elkaar aanspreken op veilig en onveilig gedrag. Van calculatief naar proactief Heb je als bedrijf al een “calculatieve cultuur” (fase 3 van 5) en de systemen dus al op orde, dan kun je gaan werken aan: ■■ tweerichting communicatie (management naar werkvloer en andersom) vapro nummer 3

juni 2013

Dirk over veiligheid

zorg voor elkaar VWGM-prestaties meetellen in beloning (Veiligheid, Welzijn, Gezondheid en Milieu) ■■ structurele ongevalanalyse (gericht op de oorzaak in plaats van de veroorzaker) ■■ veilig werken door vakmanschap ■■ regelmatig toetsen van veiligheidscompetenties.

Veiligheidsspecialist Dirk de Knecht is bereikbaar via d.d.knecht@vapro.nl en 06-52351504.

■■ ■■

Waarom zou je willen veranderen? Maar waarom zou jouw bedrijf eigenlijk willen investeren in cultuurverandering? Wat levert

dat op behalve een hoop gedoe? Het grote voordeel is dat je bezig gaat met het structureel verbeteren van zaken. In dit geval is dat vooral veiligheid. Maar zoals ik al in de inleiding aangaf, als je werkt aan een betere veiligheidscultuur, verbeter je ook de bedrijfscultuur. Het continu verbeteren zal ook op andere terreinen gaan plaatsvinden. We verzinnen dit niet zelf, dat

Wel verbetercultuur

Geen verbetercultuur

Groei omzet

682 %

166 %

Groei werknemers

282 %

36 %

Groei aandelenwaarde

901 %

74 %

Chemie Farmacie Levensmiddelen Olie en gas

vapro nummer 3

Tot slot Dus: werken aan een veilig bedrijf is ook werken aan een gezonder en beter bedrijf. En dat zie je weer terug in plezier in het werk en op je salarisstrook. Welke maatregelen zou jouw bedrijf kunnen nemen op weg naar een betere veiligheidscultuur? Heb je deze al eens bij je manager of chef aangekaart? ■

Alléén voor procesoperators! Ben je op zoek naar een nieuwe baan als procesoperator? vacatureprocesoperator.nl wijst je de weg! Alle vacatures bij elkaar, handig en overzichtelijk.

vacatureprocesoperator.nl 22

hebben wetenschappers al in 1992 gedaan. Ze ontdekten dat in een bedrijf met een cultuur waar aandacht is voor het voortdurend verbeteren van prestaties, op alle vlakken beter wordt gescoord: groei, omvang, waarde.

juni 2013

En de voetbal is voor... Woensdag 24 april was een heuglijke dag voor zeven basisoperators van Plasticon in Oldenzaal. Ze hadden hun opleiding met glans volbracht en mochten die middag het felbegeerde papiertje in ontvangst nemen.

Zeven basisoperators bij Plasticon Plasticon Netherlands levert de (proces)industrie geïntegreerde oplossingen voor de behandeling en de opslag van agressieve vloeistoffen en gassen. Denk hierbij aan opslagtanks, leidingwerk en schoorsteendelen die gemaakt zijn uit kunsthars en glasvezel. Het werk wordt verricht door enthousiaste operators. Enkele van hen zijn in 2012 gestart met hun VAPRO Basisoperatoropleiding. De opstart was pittig. De vragen “hoe gaan we de boel aanpakken” en “waar halen we de benodigde informatie vandaan” klonken regelmatig. Maar het bedrijf en docent Sijbrand

Seine loodsten de deelnemers er doorheen. De opleiding verliep positief en samenwerking voerde de boventoon. Nu is de opleiding door iedereen afgerond. Met glans, want de resultaten waren bovengemiddeld. De diploma’s werden door

Sijbrand uitgereikt en hij gaf er een persoonlijk tintje aan. VAPRO is, net als bedrijf en deelnemers, ook bijzonder blij. En nu maar scoren! ■ foto’s Peter van Buren

vapro nummer 3

juni 2013

Maak je ambities waar met VAPRO trainingen! De trainingen van VAPRO College zijn zo opgezet dat je de opgedane kennis direct in de praktijksituatie inzet. Ze vormen een uitdagende mix van theorie en praktijk. De docenten maken gebruik van moderne, herkenbare en inspirende werkvormen. Daarmee is het effect van een training maximaal en blijvend. Leren is doen!

Ons aanbod richt zich op de expertgebieden: 1.

HRD/personeelsontwikkeling

Persoonlijke effectiviteit

Leidinggeven, operationeel management en communiceren

Begeleiden, beoordelen en examineren VAPRO-model

Procesoptimalisatie

Duurzaamheid, veiligheid en milieu

Vaktechnische trainingen

Ga naar VAPRO-College.nl voor actuele data en locaties

Loire 150



Postbus 24090

T 070 337 83 01



2490 AB Den Haag

T 070 320 51 86



E trainingen@vapro.nl



I www.vapro-college.nl

EMPOWERING PEOPLE AND INDUSTRIES

Mentortraining

Praktijkkennis effectief overdragen VAPRO heeft voor Owens Corning in Apeldoorn een maatwerk training opgezet met ingrediënten van de bestaande trainingen werkplekleren, instrueren op de werkplek en didactische vaardigheden. Eric Peeman, teamleider bij Owens Corning, en de twaalf deelnemers zijn er zeer tevreden over.

Owens Corning in Apeldoorn is met zo’n 140 medewerkers actief met de hightech productie van glasvezelvlies. Het wordt gebruikt in onder andere vloerbedekking en plafondplaten maar bijvoorbeeld ook in vliegtuigen en auto’s. De vraag naar glasvezelvlies groeit en het productiebedrijf in Apeldoorn groeit mee. Nieuwe machines komen, nieuwe mensen worden aangetrokken, bestaande mensen worden verder opgeleid. Men hecht veel waarde aan de leren en werken-aanpak. Teamleider Erik Peeman is met VAPRO opgegroeid en hij ziet duidelijk de meerwaarde. De behoefte werd steeds groter om ook de zittende, ervaren mensen verder te helpen bij hun ontwikkeling. Een aantal van hen is gevraagd mee te doen aan een speciaal voor Owens Corning op maat gemaakte mentorentraining. Echte praktijkmannen Erik Peeman: “Onze bestaande, zeer ervaren mensen hebben veel kennis om ‘on the job’ over te dragen, maar missen daarvoor de juiste didactische kennis en ervaring. Daarom heb ik met VAPRO consultants John Braam en Jos van Rijswijk overlegd of er niet een specifieke training voor deze mensen opgezet kon worden. We hebben vijf ploegen en in iedere ploeg zitten twee mentoren. Twee

mensen hebben zich nog vrijwillig aangemeld, zodat we met twaalf mensen aan de slag konden.” De training bestond uit drie sessies, waarbij afgesloten werd met een toets en een evaluatie. Peeman: “Je merkt dat je, wanneer je aan een training een officieel tintje geeft, bij de deelnemers net wat meer betrokkenheid bereikt. Daarom de afsluitende toets. En je kunt goed vaststellen of de mensen het begrepen hebben en goed kunnen toepassen. Het is een controle op de effectiviteit van de training.” Oefenen centraal Jos van Rijswijk, als VAPROdocent nauw bij dit project betrokken: “Zwemmen leer je niet uit een boekje. Je moet het gewoon vaak doen. Bij het geven van een training is dat niet anders. Vandaar dat een belangrijk deel van de training bestaat uit oefenen. We volgen de fases van een goede training met het model van Van Gelder. Aan de hand van tips uit het breinleren kijken we hoe je leren effectief inzet. Het aanleren van vaardigheden staat op een werkplek doorgaans centraal. Vandaar dat we intensief oefenen met de fases van Proces Gericht Trainen (PGT). Oefeningen en theorie wisselen elkaar voortdurend af. We gebruiken observatielijsten om elkaar feedback te geven.”

Voldoening De deelnemers van de training kijken er met voldoening op terug. Hassan: “Vroeger legde ik iets één keer uit en daarmee was het klaar. Nu herhaal ik veel meer omdat ik weet dat dat belangrijk is om het te kunnen onthouden.” Collega’s vullen hem aan: “De structurele

aanpak met het model van Van Gelder werkt goed!” en “Die tips over breinleren vergroten het effect.” Eric Peeman besluit: “Het was precies de goede mix van onderwerpen en aanpak om een ervaren praktijkman in een bekwame mentor te veranderen, zodat hij zijn kennis optimaal kan delen. Dit was nog maar het begin, we gaan hiermee zeker verder.” ■

Als je wilt weten of zo’n (maatwerk)training ook iets voor jouw bedrijf is, neem dan contact op met Jos van Rijswijk, 06-52572284 of j.v.rijswijk@vapro.nl.

vapro nummer 3

juni 2013

En de voetbal is voor...

Paramelt

Paramelt in Heerhugowaard spijkert de gehele werkvloer bij op het gebied van veiligheid. De eerste mijlpaal is bereikt: begin april hebben we achttien VVI-diploma’s uitgereikt. In dit veiligheidstraject doen veel afdelingen mee: naast operators zijn ook laboranten en td’ers van

de partij. Iedereen bekwaamt zich op het vlak van veiligheid en houdt elkaar scherp.

Nu de eerste groep de eindstreep heeft gehaald is het tijd voor nieuwe groepen om het traject te doorlopen. Alleen door alle collega’s mee te nemen bereik je werkelijk een veiliger manier van produceren. VAPRO feliciteert de collega’s van Paramelt! Het eerst doel is bereikt. En nu nog meer scoren! ■

Wij willen onze productieafdeling graag versterken met een gedreven

Smit & zoon ontwikkelt en produceert vanuit Weesp en

1e OPERATOR

Amersfoort chemische grondstoffen welke worden verwerkt in leer voor bekende merken schoenen, auto’s, meubels, kleding en tassen. Daarnaast hebben wij een belangrijk aandeel in de wereldwijde handel in plantaardige en dierlijke oliën. Onze klanten verwerken deze in de topmerken honden- en kattenvoer en in omega 3 visolie capsules. Ons hoofdkantoor staat in Weesp en in Nederland telt onze onderneming 120

die de voortgang van de productie coördineert Jouw baan Als 1e Operator ben je in je ploeg verantwoordelijk voor de voortgang van de productie van chemicaliën voor de leerverwerkende industrie. Je reageert op afwijkingen en komt met verbetervoorstellen voor de werkprocessen. Je creëert door coaching een positief en stimulerend werkklimaat. Verder neem je taken van een Proces Operator op je.

Jouw afdeling De chemische productieafdeling bestaat uit 15 medewerkers die werken onder leiding van een 1e Operator in een 5-ploegendienst. De 1e Operator rapporteert aan de Supervisor Production & Logistics. Met dit team zijn we verantwoordelijk voor de totale productie.

medewerkers. De kracht van Smit & zoon zit in de mensen die er werken.

Jouw profiel

Professionals met passie, dagelijks

Je hebt minimaal een opleiding MTS-procestechniek, VAPRO B of gelijkwaardig en beschikt over minimaal 2 jaar leidinggevende ervaring. Je bent pro-actief en bewaakt de regels en procedures. Verder heb je oog voor orde en netheid en draag je actief

bezig om een duurzame topprestatie aan onze klanten te leveren.

bij aan het veiligheids- en milieubewustzijn. Solliciteren Neem voor meer informatie contact op met André van Essen, via (033) 711 29 71. Of stuur je cv en motivatiebrief direct aan Margreta Barten, personeelszaken@smitzoon.nl

www.smitzoon.nl

vapro nummer 3

juni 2013

Service

TrainingsÂ kalender najaar 2013

VAPRO College biedt dit jaar een keur aan interessante trainingen voor operators, technici en mensen betrokken bij opleiden en begeleiden. Kijk voor precieze data, locaties, prijzen en aanmelden op VAPRO-college.nl.

Training

Startdatum

Training instrueren op de werkplek

27 juni

Middelbaar Veiligheidskundige (MVK)

12 september

Bedrijfsbeoordelaar en -examinator BGO (niveau BO, A en B)

12 september

Leergang Operationeel Management & Persoonlijk Leiderschap incl. iPad2

17 september

Leergang Change Management

24 september

Docenten training: begeleiden en beoordelen binnen het VAPRO model

2 oktober

Leergang Opleidingsmanagement

4 oktober

Training instrueren op de werkplek

9 oktober

Workshop GHS/CLP

9 oktober

Bedrijfsbegeleider en -beoordelaar BGO (niveau BO, A en B)

10 oktober

Leergang Opleidingsmanagement

10 oktober

Didactische Vaardigheden voor praktijkopleiders

11 oktober

Introductie Total Productive Manufacturing (TPM)

16 oktober

Workshop GHS/CLP

29 oktober

Praktisch leidinggeven

30 oktober

Beoordelingscyclus voor leidinggevenden

6 november

Functioneringsgesprekken voeren voor medewerkers

13 november

Continu verbeteren (Kaizen)

13 november

Workshop GHS/CLP

19 november

Workshop Breinleren

7 maart 2014

Kijk voor informatie en inschrijven op VAPRO-college.nl. Daar is ook informatie over speciale inÂ company trainingen te vinden.

vapro nummer 3

juni 2013

Puzzelen

Sudoku

Vul de cijfers 1 t/m 9 in. Elk cijfer mag maar één keer in elke rij, elke kolom en elke zone ingevuld worden. Lees de oplossing van boven naar beneden in de gekleurde hokjes. Stuur deze naar operator@vapro.nl. Veel puzzelplezier!

7 1 8

5 4

Oplossing puzzel VAPRO 2 De puzzel van de vorige keer had als oplossing “Lenteklokjes”. J.W. ten Cate schrijft dat hij/zij deze puzzel heerlijk buiten in de zon heeft gemaakt. Een hele kunst, dit voorjaar! In ieder geval gefeliciteerd, de bol.com-bon is onderweg. ■

6 9

Raadplaat Wat is hier afgebeeld? Wat is hier afgebeeld? Wat we vooral willen horen is een duidelijke uitleg over de werking, in je eigen woorden. Vergeet niet aan te geven waar het voor kan worden ingezet.

Stuur je oplossing met naam en adres naar operator@vapro.nl. De beste inzending ontvangt een bol.com-bon.

Oplossing vorige Raadplaat De vorige raadplaat was niet zo moeilijk. Iedereen herkende er een plc of procesbesturing in, en velen ook de Siemens Simatic. B-operator René J. Sijmons uit Vlissingen ging echter een stapje verder. Hij benoemde de Simatic-lijn, vervolgens de diverse modulen en waar ze voor dienen. “Wat u hier ziet afgebeeld is een Siemens S7-400 Proces Controller oftewel een Simatic S7-400 PLC. Op het plaatje ziet u links de voedingsmodule, die de CPU voorziet van een gelijkspanning van 24V. De tweede module is de CPU-module welke te kiezen is uit een bepaald assortiment (tiental) afhankelijk van de te gewenste mogelijkheden. Dit met betrekking tot beschikbaarheid of capaciteitsvergrotingen.” Enzovoort enzovoort. Hij schrijft bovendien dat hij net in het bezit is gekomen van certificaten S7SYS1A en S7SYS1B. “Dé basis, voor een verdere opleiding in het PLC-gebeuren, waarmee ik hoop op een later tijdstip echt voldoende van PLC’s af te weten en er daadwerkelijk mee aan de slag te kunnen.” René, dat gaat je zeker lukken. De bol.com-bon is onderweg.. ■