Nieuw: ficaat i t r e c e i r Theo e zelfstudi aspoort p Industrie
Hèt tijdschrift voor de operator en technisch vakman
Verder in dit nummer: Stahl: flexibel én veilig Aan de slag bij Delamine en Kisuma Afval is geld Energie besparen
Operator steeds gewilder jaargang 11 nummer 5, november 2013
Inhoud Hét tijdschrift voor de operator en technisch vakman, is een uitgave van de VAPRO groep. VAPRO groep Postbus 24090 2490 AB Den Haag T 070 - 337 83 00 F 070 - 320 51 86 E info@vapro.nl I www.vapro.nl Redactie Herbert Boland, Marvin Moentadj, Marion Reerds, Sonja van Venrooij. Vormgeving Beeldvorm, Pijnacker
Stahl: ‘Flexibel en toch veilig’
6
Maar liefst 75 medewerkers volgden bij Stahl in Waalwijk theorielessen om te kunnen slagen voor het examen VCA basis en VVI basis. Maar het waren vooral de praktijkopdrachten en de praktijk tentamens in het kader van VAPRO Basisveiligheid die veel impact hadden.
Foto omslag Lourens Smak Drukkerij Veldwijk-Van Loon Grafische bedrijven Verschijning 6 keer per jaar Verspreiding Dit tijdschrift wordt gratis verspreid onder leden van het Platform voor Operators, operators (in opleiding), leidinggevenden in de productie, praktijkbegeleiders en -opleiders en verantwoordelijken voor opleidingen binnen bedrijven in de (proces-)industrie. Wie kan aantonen tot de doelgroep te behoren kan zich als abonnee aanmelden via vapro.nl/operator.
Proces in het zonnetje Afval scheiden is geld verdienen
18
Kijk hoe Omrin SBI uit huishoudelijk afval een aantal waardevolle grondstoffen haalt: ijzer, non-ferro metalen en kunststoffen. Innovatie in deze sector stopt nooit. Operator Henk Kooy leidt ons rond.
14
Advertenties Mooijman Marketing & Sales T 070 - 323 40 70 E info@mooijmanmarketing.nl Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunnen onder vermelding van onderwerp (adreswijziging VAPRO) via e-mail (registratie@vapro.nl) worden doorgegeven.
Delamine: ‘Veel mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen’ Delamine maakt in Delfzijl ongeveer tien verschillende soorten ethyleenamines. We ontmoeten Jaap Bos, production manager en operators Robbert Bronkhorst en Martin Nienhuis.
Productie Beatrijs Media Groep T 076 - 530 90 31 E info@beatrijs.nl ISSN 1878-8033 © Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie van VAPRO is een onafhankelijk opererend orgaan. Meningen en opinies in het blad geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de bestuurlijke organisaties vertegenwoordigd in de VAPRO groep noch die van de redactie.
20
Veiligheidsspecialist is geen luxe Dirk schrijft over de operationeel veiligheidskundige, een specialist die direct op de werkvloer ondersteuning biedt.
22 Effectievere kunststofbedrijven Klaar voor alle uitdagingen? SORK biedt opleidingen waarmee je vakvolwassen je beroep uit kunt oefenen in de dynamische kunststofsector.
Column
10 Kisuma: ‘Voortdurend op zoek naar talent’ Voor het Japanse bedrijf Kisuma is het zelf opleiden van mensen een van de manieren om voldoende inzetbare mensen te houden, ook over vijf of tien jaar. En ze zijn voortdurend op zoek naar nieuw talent. Zo’n talent is Ronald Poppema, die instroomt via het Groningse Operator Project.
17
Paramelt bouwt aan veiligheidscultuur
Al twee jaar leidt P aramelt in Heerhugowaard medewerkers van allerlei afdelingen op voor VVI. Het gaat steeds door, een veiligheidscultuur is immers nooit ‘af ‘.
24
4% 2%
Energie besparen
10%
45%
11%
23%
VAPRO is gestart met workshops energiebesparing. Wat kunChemie jij er(energie als als grondstof) Chemie (energie voor operator aan doen? Dat is productieproces) meer dan je denkt... Basismetaal Voedings- en genotmiddelen Technologische industrie Overig
En verder in dit nummer 4 25 27 28
Kort nieuws Training Praktisch leidinggeven Trainingskalender Puzzel en Raadplaat
Studie Oude tijden herleven. Een collega is bezig met de VAPRO A-opleiding. Hij is nu volop in actie met het maken van het zogenaamde takenboek. In het afdelingskantoortje liggen dan ook allerlei papieren met achtergrondinformatie. Verder is het beeldscherm van de pc geregeld gevuld met Wikipedia-artikelen. Vandaar dat er tussen ons regelmatig een gesprek ontstaat naar aanleiding van zijn studiemateriaal. Dat mondt vaak uit in het elkaar bevragen naar bepaalde kennis. Het is al weer lang geleden dat ik met de B-opleiding bezig was. Ik merk dat er toch vrij gemakkelijk weer geleerde zaken van toen naar boven komen drijven als we in gesprek raken. Wat ook naar boven komt is dat het mij indertijd erg zwaar viel om de praktische studie naast het werk en al mijn liefhebberijen te doen. Het theoretische gedeelte ging prima. Daarvoor moest ik één dag in de week naar school en die dag stond gewoon vast. Maar het maken van het takenboek viel toch vaak tegen. Naast het normale werk en structureel overwerk in het weekend was de motivatie soms moeilijk op te brengen. Ik denk dat menige lezer dezelfde ervaring heeft. Maar het is uiteindelijk gelukt en ik had op een gegeven moment dan ook een heel goed diploma in handen. Op basis hiervan ben ik later nog een paar keer gemakkelijk van werkgever veranderd. Regelmatig lees ik in de media dat – ondanks de crisis, recessie of hoe je het ook wilt noemen – er volop vraag is naar technisch personeel. Ook in de procesindustrie is er nog steeds vraag naar goed opgeleide en ervaren operators. Maar ik ga natuurlijk niet de VAPRO-opleiding hier aanprijzen. Anders wordt de arbeidsmarkt nog overspoeld met goed geschoolde en gedreven operators… Jolmer Winkel, operator dewinkelhaak.blogspot.com vapro nummer 5
november 2013
3
Kort nieuws Premier heeft oog voor operators Premier Mark Rutte bracht vorige maand een werkbezoek aan de raffinaderij van Kuwait Petroleum Europoort, KPE, in Rotterdam. Hij liet zich bijpraten over de opleidingsactiviteiten die KPE samen met VAPRO en Kenniscentrum PMLF uitvoert. Hij ontmoette stagiaires, medewerkers en opleidingscoördina-
toren en sprak met hen over hun werk en ervaringen. Theo Seip, directeur van VAPRO, sprak met de premier en benadrukte dat de instroom naar de arbeidsmarkt via procestechnische opleidingen significant moet toenemen willen we de gevolgen van de vergrijzing voor zijn. Alex Meeusen, HR Manager van KPE,
voegde er aan toe dat vakmanschap essentieel is om de raffinaderij veilig en betrouwbaar te runnen. Rutte zei onder de indruk te zijn van de opleidingscultuur bij KPE en de initiatieven van betrokken partijen om duurzaam banen te creëren voor jongeren. Een pluim op de hoed van VAPRO en PMLF! ■
Operator worden in Noord-Holland Randstad Techniek en VAPRO bieden in Noord-Holland jonge mensen een opleidingstraject tot procesoperator. Tijdens dit traject ga je eerst naar school en volgt daarna een werkstage. Bij succesvolle afronding van het traject 4
vapro nummer 5
november 2013
ben je verzekerd van een baan. Randstad biedt je een jaarcontract aan. Ben jij schoolverlater met een diploma vmbo, mbo, havo of vwo met gevoel voor techniek? (Of ken je zo iemand?) Heb je een groot
verantwoordelijkheidsgevoel, kun je snel schakelen en ga je goed om met veranderingen? Dan ben jij misschien de aankomende operator die wij zoeken! Kijk op vapro.nl voor de mogelijkheden om aan te sluiten. ■
Extra proef college MVK Industrie VAPRO Trainingen organiseert extra proefcolleges voor de MVK Industrie-opleiding. Op 26 november in Bunnik bijvoorbeeld. Zo’n proefcollege is gratis en je krijgt een uitstekende indruk van wat deze opleiding inhoudt. Kijk op VAPRO-trainingen.nl voor meer informatie en inschrijven.
Veilig aan de slag Als het op veilig werken aankomt, is een goed begin het halve werk. Bij VAPRO’s nieuwe online introductieprogramma ‘Veilig aan de slag’ staat de productieomgeving in jouw bedrijf centraal, zodat nieuwe collega’s kennis opdoen die ook echt direct bruikbaar is. Het programma kan op elk moment en op elke plaats worden doorlopen. De afsluitende toets maakt bovendien meteen duidelijk of de nieuwe collega inderdaad over de benodigde kennis beschikt. Met ‘Veilig aan de slag’ maken nieuwe collega’s snel en eenvoudig kennis met de productieomgeving, zodat ze weten wat er van ze verwacht wordt. Het programma is digitaal kan worden doorlopen waar en wanneer je wilt. Het is interactief en
veelzijdig. Je krijgt op verschillende manieren kennis aangeboden in de vorm van tekst, afbeeldingen en korte filmpjes. Het programma kan desgewenst volledig op je bedrijf worden toegespitst zodat specifieke kenmerken van je productie worden belicht. Meer weten? Mail naar trainingen@vapro.nl of scan de qr-code. ■
Bovendien maak je kennis met de opleidingssystematiek van VAPRO. Mocht je later besluiten een VAPRO-opleiding te gaan doen, weet je al goed wat je te wachten staat. Na afronding ontvang je een opleidingsadvies waarin wordt aangegeven welke VAPRO-opleiding het beste bij je past. Wil je weten of het ook iets voor jou is? Ga snel naar VAPRO.nl/ paspoort. In het komende nummer gaan we er dieper op in. ■
VAPRO Theoriecertificaat via VAPRO Industrie zelfstudie Paspoort Ben je nieuw in het vak van operator of wil je je laten omscholen? Dan kan dat met behulp van het VAPRO Industrie Paspoort. Met dit certificaat bewijs je dat je vaardig genoeg bent om aan de slag te gaan in de industrie. En dat je de basiskennis hebt die noodzakelijk is om het vak van operator uit te oefenen. Je hebt een goed beeld wat het betekent een operator te zijn, kent de basisprincipes en het belang van veilig werken.
Heb je interesse in het vak operator? Dan kun je je alvast voorbereiden, door de theorie van de VAPRO-opleidingen te bestuderen. Met het VAPRO Theoriecertificaat op zak heb je als (aankomend) procesoperator meer achtergrond van de processen op jouw (toekomstige) werkplek. Ook helpt het je in de toekomst de volledige VAPRO-opleiding sneller te doorlopen. Je kunt de theorie op twee niveaus studeren: A of B. Wij bepalen graag samen met jou welk niveau het beste bij je past. De leermaterialen van VAPRO A of B werk je zelfstandig door. Bij vragen kan je uiteraard contact opnemen met een docent, per telefoon of per mail. Hoe lang je over de studie doet bepaal je zelf. Wanneer je acht uur per week studeert, rond je de theorie in één jaar af. Meer weten over deze unieke nieuwe leerroute? Ga dan snel naar VAPRO.nl/zelfstudie. In het komende nummer gaan we er dieper op in. ■
vapro nummer 5
november 2013
5
Veiligheid
Stahl maakt flinke slag
‘Flexibel en toch veilig’ Vrijdag 23 augustus was er een klein maar belangrijk feestje bij Stahl Europe in Waalwijk. Een groot aantal medewerkers ontving een belangrijk certificaat op het gebied van veiligheid. Maar liefst 75 medewerkers volgden theorielessen om te kunnen slagen voor het examen VCA basis en VVI basis. Maar het waren vooral de praktijkopdrachten en de praktijktentamens in het kader van VAPRO “Basisveiligheid”
De klant staat centraal. De productie is in staat om flexibel in te springen op vragen. Klant helpen De klant helpen én veilig werken gaan goed samen, maar het vergt wel voortdurende inspanning. “Organisatorische discipline is daarvoor nodig”, begint SHE manager Joost Gosens. “Stahl wil bewust bouwen aan een veiligheidscultuur. Daarom hebben we VAPRO erbij gevraagd. VAPRO heeft de lessen verzorgd die leiden tot het VCA-certificaat, VVIcertificaat en het VAPRO-diploma Basisveiligheid. Medewerkers van
verschillende productieafdelingen, TD en logistiek hebben in 2012 en 2013 hard gewerkt om de theoretische kennis eigen te maken en de praktijkopdrachten tot een goed einde te brengen.” In het gedrang Twee jaar geleden ging het allemaal van start. Gosens: “De belangrijkste reden was om de aandacht voor veiligheid structureel te vergroten en de basiskennis van processen en grondstoffen te verbeteren. Daarmee wilden we ook de veiligheidscultuur binnen het bedrijf blijvend verbeteren. Bij een chemisch bedrijf kijk je naar
die veel impact hadden. SHE manager Joost Gosens heeft alles van dichtbij gevolgd en actief meegedaan. Hij legt uit wat dit voor het bedrijf en de mensen betekende. Stahl is een chemisch bedrijf dat werkt met een aantal risicovolle stoffen waardoor het onder de strengste categorie BRZO valt. Als je zo’n bedrijf bent moet je al je processen en procedures nauwgezet beschrijven en bekend maken. Maar Stahl is natuurlijk ook een bedrijf dat probeert commercieel succesvol te zijn. Het is marktleider op het gebied van hoogwaardige coatings voor leer, flexibele en niet-flexibele substraten, textiel en aanverwante producten. 6
vapro nummer 5
november 2013
Joost Gosens (l) en operator Theo Scherbijn: “De praktijklessen en -tentamens waren zeer leerzaam en nuttig”
Joost Gosens: “Met de Eénpuntslessen maken we een echte verbeterslag” de stoffen en de processen, veel meer dan naar zaken als bijvoorbeeld werken op hoogte. Daarom hebben we ook voor VAPRO-VVI gekozen, als aanvulling op het VCA-certificaat. De lesstof is door VAPRO extra interessant gemaakt met filmpjes over ongevallen waarbij werd gediscussieerd. De brand bij Chemiepack maakte zeer veel indruk op de cursisten. Zo zie je dat veiligheid uiteindelijk draait om gedrag, de regels volgen en om elkaars grenzen aan te geven. Het is ook het goede voorbeeld tonen: een uitzendkracht bijvoorbeeld, neemt zo je gedrag over. Geef je het verkeerde voorbeeld, dan lijdt niet alleen de veiligheid er onder, ook kwaliteit van het product komt in het gedrang.”
gaat Gosens verder. “VVI hebben we gedaan om alle kennis weer scherp te krijgen. De zogenaamde Eénpuntslessen zijn daarvan een mooi voorbeeld. Meestal is de aanleiding een incident of fout. Dan vraag je aan de betrokkene – meestal de veroorzaker – om de procedure door middel van
Tijdens een feestelijke bijeenkomst
Eénpuntslessen “Als BRZO-bedrijf kennen we veel procedures. Als iemand een regel niet volgt is dat niet per se onwil, men weet het soms ook niet”,
kregen alle medewerkers hun certificaat overhandigd door local manager Laurens ter Huurne. Ze werden daarnaast getrakteerd op de VAPRO taart, het veiligheidshesje en het stresshelmpje.
een instructie met foto’s op een praktische manier uit te werken. Dat publiceren we dan zodat iedereen er kennis van kan nemen. Dit is niet alleen een belangrijk leermoment voor de betrokkene, maar voor iedereen. Zo maak je een echte verbeterslag. Omdat de betrokkene de situatie als beste kent is hij ook de aangewezen persoon om een correctie of verbetering op een procedure te suggereren.” Scepsis wegnemen Een belangrijke schakel bij de verbetering van een veiligheidscultuur is het bedrijfsmanagement. Bij Stahl is dat niet anders. “Operators kunnen nog zoveel goede wil tonen, de chefs en directie moeten natuurlijk wel aan hun zijde staan. Roekeloos gedrag wordt niet getolereerd. We verwachten dat productiemensen elkaar ter plaatse aanspreken. Maar als operators tegen onlogivapro nummer 5
november 2013
7
Veiligheid Hoogwaardige coatings uit Waalwijk
sche of onvolledige procedures aanlopen, verwachten we dat ze met suggesties voor verbeteringen komen. Het management moet vervolgens direct terugkoppelen op welke manier daarmee iets gedaan gaat worden. We proberen daarbij de zaken visueel te maken, net zoals bij de Eénpuntslessen. Toen we begonnen vond men dat er streng werd gehandhaafd. Nu is er meer begrip voor. De scepsis neemt af.” Eigenwijs Belangrijke factoren voor het wegnemen van scepsis waren de praktijklessen en -tentamens. Daarop kwam veel goede feedback, herinnert Gosens zich. “Bij zo’n praktijktentamen doorloop je samen met je leraar anderhalf uur je werkplek waarbij je op alle facetten en situaties ingaat. Het is heel concreet en vormt vaak een eye-opener, ook voor de meest kritische en eigenwijze operators. Veiligheid wordt nu veel meer beleefd binnen de afdelingen.”
Stahl maakt hoogwaardige coatings voor leer en voor flexibele en niet-flexibele substraten zoals kunststoffen, textiel en aanverwante producten. In totaal zijn er wel duizend verschillende eindproducten. Het hoofdbestanddeel is polyurethaan wat voor de bescherming zorgt. Stahl maakt coatings op acht locaties in de wereld, waarbij Waalwijk de hoofdvestiging is met commercie en R&D. Er werken circa 250 mensen, waarvan 45 operators, 20 logistieke medewerkers en 6 TD’ers. Vorig jaar is 35000 ton coating naar klanten gegaan wereldwijd, denk aan de afnemers in de automobiel-, meubel en mode-industrie. Zij gebruik het om hun producten te verfraaien en te beschermen tegen water, vuil en veroudering. In Waalwijk zaten traditioneel veel lederbedrijven, denk aan de schoenenindustrie.
De organisatie van het bedrijf is ook wat aangepast. De bedrijfsnood-organisatie is in de ploeg belegd. Gaat er in de productie iets mis – denk aan een lekkage – dan lost een ploeg dat in beginsel zelf op. ‘s Avonds is de shiftleader verantwoordelijk, hij stuurt de hulpverlening aan.
Wil je meer weten over het verbeteren van veiligheid in je organisatie door middel van één van de VAPRO trainingen of opleidingen, neem dan contact op met info@vapro.nl.
8
vapro nummer 5
november 2013
Doorzetten “Organisatorische discipline is noodzakelijk”, concludeert Gosens. “De klant wil een product snel en flexibel, maar dat kunnen we alleen doen binnen veilige kaders. De werkvloer moet initiatieven nemen en met oplossingen komen. De Eénpuntslessen laten dat zien: hoe maken we het samen veiliger. Nu moeten we doorzetten, doorgroeien. We zijn in ieder geval al erg blij met dit resultaat, dat we samen met VAPRO hebben bereikt, en willen graag de positieve lijn voortzetten.” ■
Werken voor Wiertz
wiertz.com
wiertzvac.nl
wie?
Wiertz Personeelsdiensten is een bijzonder bureau. Als familiebedrijf staan we dicht bij onze uitzendkrachten en opdrachtgevers. We doen dit met onze 11 vestigingen in Limburg en bieden een compleet dienstenpakket. Voor diverse opdrachtgevers in Limburg en Brabant zijn wij op zoek naar:
VAPRO GECERTIFICEERDE KANDIDATEN (A/B/C) Voor de volgende functies zijn wij doorlopend opzoek naar:
- Procesoperators - Chemisch operators - Mechanisch operators
- Lijnoperators - Allround operators - Extrusie operators
Wij zoeken kandidaten met een diploma VAPRO A, B of C en aantoonbare werkervaring. Wij bieden werk bij de meest gerenommeerde bedrijven in Limburg en Brabant, beschikken over goede arbeidsvoorwaarden, uitstekende begeleiding en goede doorgroeimogelijkheden. Je bent bereid om in alle ploegen te werken, je beschikt over eigen vervoer en je hebt een reisbereidheid van maximaal 80 kilometer. Heb jij een actieve en flexibele instelling? Neem dan contact op met een van onze vestigingen. Ben jij studerend aan of bijna klaar met je opleiding dan vragen wij jou om ook te reageren! Vestigingen Wiertz Personeelsdiensten: Venray Venlo Weert Roermond
T. (0478) 51 67 47 T. (077) 352 51 73 T. (0495) 45 29 70 T. (0475) 31 13 47
venray@wiertz.com venlo@wiertz.com weert@wiertz.com roermond@wiertz.com
Sittard Brunssum Landgraaf Heerlen
T. (046) 452 94 50 T. (045) 750 36 10 T. (045) 531 11 35 T. (045) 571 45 80
sittard@wiertz.com Kerkrade T. (045) 567 01 52 brunssum@wiertz.com Maastricht T. (043) 351 00 86 landgraaf@wiertz.com Herzogenrath T. (045) 563 92 30 heerlen@wiertz.com
kerkrade@wiertz.com maastricht@wiertz.com herzogenrath@wiertz.com
Sterk in werk
Werken in een technisch hoogwaardige productieomgeving In een bedrijf vol ambitie en groei waar jij de kans krijgt je te ontwikkelen en je ambities waar te maken. Naast het werken bij een succesvolle en stabiele werkgever bieden wij zeer goede arbeidsvoorwaarden, investeren wij volop in je persoonlijke ontwikkeling en werk je in een collegiale en informele sfeer waarbij de deur van de directie altijd voor je openstaat!
Senior Procesoperator Vapro C - 5 Ploegen - Apeldoorn Verantwoordelijkheid dragen voor een zeer complex en open productieproces vind jij als Senior Procesoperator een uitdaging. Je hebt ambitie en wil jezelf verder ontwikkelen als leidinggevende of als technische specialist in de procesindustrie.
Procesoperator - 5 Ploegen - Apeldoorn
Een complex en open productieproces bewaken en bijsturen vind jij als Procesoperator een uitdaging. Of het nu gaat om het wijzigen van instellingen of het direct oplossen van mechanische productieproblemen, jij draait er je hand niet voor om. Risico’s signaleer je en los je op, zodat de kwaliteit altijd hoog is.
Voor meer informatie en vacatures, bezoek ons op:
www.werkenbijowenscorning.nl/vapro INNOVATIONS FOR LIVING Owens Corning Veil Netherlands B.V
Groei jij met ons mee? Nawin Jiawan Operator B bij Owens Corning
Praktijk Kisuma bouwt aan duurzame inzet, samen met operators
‘Voortdurend op zoek naar talent’ Jaap Laning: “Dynamiek in markt neemt toe, operators lastig te vinden”
Jaap Laning en VAPRO’s René Brinkman zijn druk met het implementeren van beroepsgericht opleiden bij Kisuma in Veendam. Voor dit Japanse bedrijf is het zelf opleiden van mensen één van de manieren om voldoende inzetbare mensen te houden, ook over vijf of tien jaar. En ze zijn voortdurend op zoek naar nieuw talent. AOT’ers bijvoorbeeld, of mensen die via het UWV een carrièremove willen maken. Daarom heeft men zich aangesloten bij het Groningse Operator Project. Operator Ronald Poppema is de eerste met zicht op een baan via deze route. 10
vapro nummer 5
november 2013
Gronings zout trekt Japanners Het Japanse Kisuma maakt een poederachtige stof – hydrotalciet – die aan kunststoffen wordt toegevoegd om producteigenschappen zoals brandwerendheid, hittestabiliteit en UV-bestendigheid te verbeteren. Een veelgebruikte toepassing zijn deur- en raamkozijnen. Deze zijn aan weer en wind blootgesteld maar behouden hun kleur en worden niet bros. Ander voorbeeld: tuinstoelen. Als je daarin niet zo’n kunststofverbeteraar verwerkt, zak je er al na één seizoen doorheen. Ook de kabels in je auto zouden snel kortsluiting maken. Kunststof kan er ook beter en veiliger mee worden verwerkt. Hydrotalciet komt als mineraal in de natuur voor. Het lijkt op en voelt aan als talkpoeder. Het Japanse Kyowa Chemical Industry ontdekte al in 1966 de bijzondere eigenschappen van deze stof en was in staat om het op industriële schaal na te maken. De reden dat het Japanse moederbedrijf zo’n twaalf jaar geleden deze productieplant in Veendam bouwde is de aanwezigheid van zeer zuiver zout, magnesiumchloride in de bodem, één van de belangrijkste basisstoffen. Daarmee vormt het de ideale grondstof, beter dan het zeezout dat men eerder gebruikte. Tachtig mensen, waarvan veertig in de vijfploegendienst, maken deze stof, in deze vergaand geautomatiseerde fabriek.
Oudgediende Jaap Laning was er als techneut bij toen veertien jaar geleden de fabriek in gebruik werd genomen. “Het was een stormachtig begin, we konden de marktvraag niet bijhouden”, herinnert hij zich. “We anticipeerden op een succesvolle manier op EUwetgeving die gebruik van zware metalen en halogenen in kunststoffen verbood. We hebben ons in al die jaren moeten bewijzen bij het moederbedrijf. We zijn inmiddels een volwassen dochterbedrijf en zijn dit jaar met eigen R&D begonnen.”
Dynamiek groter Jaap herinnert zich het moeilijke 2008 nog goed. “Toen het opeens veel minder ging kelderde onze productie zomaar met vijftig procent gedurende een aantal maanden. Iedereen is toen in dienst gebleven. Een Japans bedrijf neemt niet zo snel afscheid van haar mensen. De medewerkers zijn loyaal, maar het bedrijf ook. Er is bij ons weinig stress, er heerst een familiesfeer, het gaat er gemoedelijk aan toe.” Die loyaliteit is goed maar heeft als consequentie dat het verloop
niet groot is en je sterker moet sturen op de inzetbaarheid van de operators, nu en over een jaar of tien. Duurzaamheid heeft als begrip zijn intrede gedaan. Jaap: “We werken zonder tijdelijke contracten en kennen geen flexibele schil. Mensen komen na een korte proeftijd al of niet in vaste dienst. Ondertussen is de dynamiek in de markt flink toegenomen. Er is meer concurrentie, er worden door klanten hogere eisen gesteld en prijzen staan onder druk.” Talentontwikkeling “De komende vijf jaar verwachten we geen bezettingsproblemen, maar hoe is het na die tijd?” Jaap vraagt het zich hardop af. “Operators zijn voor ons wat lastiger te vinden, omdat de bedrijven in de Eemshaven en de NAM veel operators nodig hebben en ook nog eens goed betalen. Een aantal goede allround operators, jongens van de begintijd, zijn uiteindelijk weer vertrokken omdat ze een nieuwe uitdaging zochten. vapro nummer 5
november 2013
11
Praktijk Daarom moeten we jeugd zoeken en daarin investeren, om de ploegsamenstelling evenwichtig te houden. Talentontwikkeling is voor ons een speerpunt.” Royale regeling Kortom, de inzetbaarheid moet duurzamer worden. Jaap: “We willen onze operators betrokken en gezond houden, tot hun pensioen. Daarom vragen we onze mensen om zelf met ideeën te komen om de invulling van het werk meer te laten aansluiten op hun wensen en mogelijkheden. Opleiden is daar een belangrijk onderdeel van. We nodigen mensen uit om bijvoorbeeld VAPRO A of B te volgen. De regelingen zijn royaal:
de uren en de opleiding betaalt het bedrijf. Als iemand met VAPRO A wil doorleren naar B en allround
Vastigheid en goed team Ronald Poppema (30) is elektro/installatiemonteur en was werkzaam in de bouw. Hij heeft nooit echt vastigheid gekend, altijd weer andere collega’s en was dat een beetje zat. Hij wil zekerheid, vooral ook omdat hij net getrouwd is met een schone uit Madagascar. “Mijn tante tipte het Operator Project, of dat niet wat voor mij was. Inderdaad, dat leek me wel wat: een opleiding en daarna een vast contract. Ik zit nu in de VAPRO A klas, met zeven anderen. Ik ben wat laat ingestroomd maar heb dat redelijk kunnen inhalen. In november kom ik waarschijnlijk in dienst bij Kisuma. Veel van mijn klasgenoten zijn nog bezig een bedrijf te vinden. Ik had geluk. Toen ik met het Operator Project begon heb ik gesolliciteerd bij Kisuma, waar ik in de klas werd geplaatst. Ik woon in Stadskanaal, lekker dichtbij.” Als hij in dienst komt moet hij nog twee jaar aan VAPRO A werken, één dag in de week naar school. Hij heeft er wel zin in. “De vijfploegendienst is helemaal nieuw voor mij, maar lijkt me wel prettig. En als operator hoop ik binnen een paar jaar goed te zijn in mijn vak. Maar de zekerheid van dit beroep en werken met een vast team, dat is toch wel het meest aantrekkelijke van deze switch.”
12
vapro nummer 5
november 2013
wil worden dan kan dit, ook als er al voldoende allround operators zijn. Na het behalen van het diploma en het doorlopen van de interne training on the job is hij gekwalificeerd en krijgt op dat niveau betaald. We zien ook dat de werkverdeling tussen operators en TD’ers wat aan het schuiven is. Dat kan voor sommigen ook een carrièrestap betekenen. Als je meer en beter kan wisselen tussen functies dan ben je als werkgever ook veel interessanter voor jonge mensen van buiten.” AOT’er interessant Kisuma is een van de bedrijven die participeren in de stichting AOT. Dat is een groep bedrijven die participeert in een AOTopleiding. Daarvan bestaan drie uitstroomvarianten: een onderhoudsprofiel, een energie- en een procesprofiel. De AOT’er is voor Kisuma een interessante kandidaat, meent Jaap. “Hij kan eventueel doorgroeien naar een productiefunctie. Dat is een gemakkelijker route dan iemand van buiten aannemen die geen enkele industriële of technische ervaring heeft.” Zichtbaar als werkgever Het is niet zo dat die route niet wordt gekozen. Kisuma partici-
Groningse Operator Project Een groep bedrijven en instellingen in Groningen heeft de handen ineen geslagen en eerder dit jaar het Operator Project gestart. Doel is het om 25 werkzoekenden aan een operatorbaan te helpen op niveau VAPRO A of B. Gezamenlijk volgen ze het eerste half jaar een VAPRO-opleiding via het Noorderpoort in Veendam. Daarna gaan de deelnemers verder met anderhalf jaar beroepsbegeleidende leerweg (BBL) voor VAPRO A of twee jaar BBL voor VAPRO B. Het waardevolle aan dit project is dat werkzoekenden in een uitkeringsituatie een kans krijgen in de procesindustrie. Tevens is er een aantal deelnemers dat op deze wijze van werk naar werk wordt begeleid. Hun voormalige werkgevers maken deelname aan dit project mogelijk. Meer weten, kijk op www.operatorproject.nl.
peert bijvoorbeeld in het Groningse Operator Project, waarbij wordt samengewerkt met VAPRO en UWV’s. Waarschijnlijk komt de eerste kandidaat bij ons in dienst: Ronald Poppema. Ronald is nu volop bezig met VAPRO A via het Noorderpoort College. We kiezen niet voor een detacheringsformule, maar willen mensen zelf aannemen. Dat past beter bij onze filosofie. We hebben als doel om als regionale werkgever beter zichtbaar te zijn, bekend te zijn zodat kandidaten ons sneller weten te vinden. We nodigen al vaak stagiairs van allerlei opleidingen uit om met ons te komen kennismaken. Decanen weten ons ook al beter te vinden.” Dromen nastreven Een eigen opleidingsomgeving is een voorwaarde voor de aantrekkelijkheid als werkgever. En om aan duurzame inzetbaarheid te bouwen. Jaap: “Na één tot drie jaar training on the job ben je hier allround operator. Kom je als ervaren operator met VAPRO B binnen, dan ben je na een half tot anderhalf jaar allround. Bij ons loopt een operator op het hele bedrijf, hij kent de gehele fabriek. We nodigen de mensen uit om hun dromen na te streven. Dat
uit de boom gekeken. Maar eerst hebben we onze interne opleidingen aangepast. Nu zijn we volop bezig met de werkplekanalyse en binnenkort gaan we met de eerste leerarrangementen aan de slag. We gaan geen eigen leerarrangementen maken, we maken keuzes uit de beschikbare VAPRO-modules. Daarmee krijgen onze operators maximale transferwaarde. We vinden dat ze dat verdienen. Ze hebben daarnaast natuurlijk de volledige functiegerichte training gedaan zodat ze bij ons volledig en veilig inzetbaar zijn.”
moeten ze dan wel aangeven. Dat is iets wat je moet leren en waarin het bedrijf een rol speelt. Het bedrijf moet dan ook echt iets te bieden hebben. Goede opleidingen bijvoorbeeld.”
Voor Kisuma breken spannende tijden aan. Het bedrijf moet wat uit de comfort zone. Door de regionale zichtbaarheid als aantrekkelijke werkgever te vergroten, opleiden centraal te zetten,
Maximale transferwaarde “We zijn nu bezig met het opleidingsplan VAPRO te kantelen: van oude opleiding naar beroepsgericht voor VAPRO A en B”, sluit Jaap af. “We hebben lang de kat
te participeren in initiatieven als het Operator Project, willen Jaap Laning en collega’s het bedrijf klaarstomen met operators die kansen krijgen, en kansen grijpen. ■ vapro nummer 5
november 2013
13
Bedrijf uitgelicht Breed scala aan bewerkingen bij Delamine in Delfzijl
“Veel mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen” Het is uniek hoe bedrijven op het Chemie Park Delfzijl samenwerken. Acht chemische plants en diverse dienstverlenende bedrijven zijn afhankelijk van elkaar wat betreft grondstoffen en energie. In Delfzijlse kringen wordt het wel de ‘keten van chemie’ genoemd. Delamine, een joint venture van AkzoNobel en Tosoh, maakt hier ongeveer tien verschillende soorten ethyleenamines. Daarvoor gebruikt het bedrijf ammoniak en ethyleendichloride (EDC) en voegt daar later natronloog aan toe, afkomstig van het chloorbedrijf MEB. We praten met Jaap Bos, production manager van Delamine en operators Robbert Bronkhorst en Martin Nienhuis.
AkzoNobel in Delfzijl bestaat uit vijf bedrijven. De keten begint bij de Zoutfabriek. Die levert zout aan het MEB, het chloorbedrijf, dat er onder andere chloor van maakt. Dat chloor wordt afgenomen door de MCA-fabriek van AkzoNobel, waar men het als grondstof gebruikt voor het maken van monochloorazijnzuur. Natronloog dat ook door het MEB geprodu-
ceerd wordt gaat naar Delamine en ondertussen krijgen alle bedrijven op het Chemie Park Delfzijl stroom van de gasgestookte warmtekrachtcentrale Delesto. Monsters nemen Wat doet een operator nou zoal tijdens een dienst? “Je leest eerst het wachtboek”, vertelt operator Robbert Bronkhorst. “Je kijkt naar
Heb je interesse om je bedrijf ook een keer in deze rubriek te profileren, neem dan contact op met de afdeling Marketing en Communicatie, marcom@vapro.nl of tel. 070 3378 300.
14
vapro nummer 5
november 2013
de verstoringen, zichtbaar op het paneel. Je loopt controlerondes door de fabriek, je neemt monsters en doet inspecties en lichte onderhoudswerkzaamheden voor de technische dienst. Het analyseren van het product gebeurt in
Operators Robbert Bronkhorst en Martin Nienhuis
“Een complex proces, maar daardoor valt er veel te leren” “Het werk hier is heel serieus, maar we hebben ook veel lol met elkaar”, vertelt leerling-operator Martin Nienhuis. “Kijk, het is een hele hechte gemeenschap”, gaat operator Robbert Bronkhorst verder, “het is een hele hechte gemeenschap.” “Het lijkt wel een familiebedrijf”, beaamt ook Martin, “Je kunt op elkaar rekenen. Wat men zegt, dat wordt ook gedaan.” Wat beide heren boeiend vinden aan Delamine is het feit dat er zoveel mogelijkheden zijn om te leren. Het proces brengt veel verschillende soorten bewerkingen met zich mee, zoals filtratie, destillatie, kristallisatie, absorptie, adsorptie enzovoorts. “Het is een moeilijke fabriek”, vinden beiden, “met een complex proces, maar daardoor valt er veel te leren.” Robbert heeft een jaar geleden zijn diploma MBO-4 Procestechniek gehaald en heeft in het afgelopen jaar één van de functies die een operator bij Delamine uitoefent, aangeleerd. Nu gaat hij verder met het aanleren van de volgende functie. Martin is druk bezig met het behalen van zijn VAPRO B diploma, waarna hij zich eerst wil richten op het aanleren van een functie. Daarna wil hij verder met VAPRO C. Het duurt een aantal jaren voordat een operator volledig zelfstandig kan werken in deze plant. De doorgroeimogelijkheden zijn Martin en Robbert niet ontgaan. Op den duur willen ze doorgroeien naar wachtchef. Ambassadeurs van de Techniek Robbert en Martin zijn ook opgeleid tot Ambassadeurs van de Techniek. Ze hebben in dit kader verschillende middelbare scholen bezocht om te vertellen wat ze zoal doen. Ambassadeurs van de Techniek is een initiatief van het CNV en Techniek Talent waarbij technici uit de praktijk de techniek promoten bij jongeren op scholen en beurzen. Daarbij ondersteunen ze ook de lokale activiteiten die gericht zijn op de promotie van techniek onder jongeren die met hun school het Chemie Park Delfzijl bezoeken.
ons eigen lab.” Delamine is een volcontinu-bedrijf. Kennis van zaken De ethyleenaminenplant is voor een groot deel op afstand te monitoren. “Het systeem geeft alarmen door als er ergens in de fabriek iets niet helemaal goed loopt, maar er is een aantal werkzaamheden dat door mensen gedaan moet worden”, vertelt Jaap Bos. “Samples nemen is daar een voorbeeld van. Dat gebeurt bij tussenstromen en eindproducten. Ook worden verstoringen verholpen, loopt men inspectierondes, vinden er reguliere wasprocedures plaats en grijpen de operators in bij vapro nummer 5
november 2013
15
Bedrijf uitgelicht
Windmolens en bruggen mogelijke calamiteiten. Daarvoor is het erg belangrijk dat de operators kennis van zaken hebben. Ook bereiden ze zaken voor bij onderhoudswerkzaamheden en houden ze toezicht op de veiligheid. Naast dat alles draait men ook mee in verbeterteams.” Omdat Delamine twee multinationals als aandeelhouder heeft, maar tegelijkertijd zelf een vrij klein bedrijf is, combineert men de voordelen van beide. Jaap: “Bij veiligheidsprogramma’s bijvoorbeeld, liften we mee op wat één van onze aandeelhouders, AkzoNobel, daarin doet. We hebben toch korte lijnen binnen de organisatie omdat we klein zijn.” Programma op maat Delamine is sterk gericht op de ontwikkeling van haar huidige en toekomstige medewerkers en 16
vapro nummer 5
november 2013
Ethyleenamines zijn grondstoffen voor veel verschillende soorten eindproducten. Zo vind je ze terug in theezakjes en koffiepads. De amines zorgen er daarbij voor dat het papier niet uit elkaar valt als je er kokend water over giet. Ook vind je ze terug in motorolie, waarbij de amines ervoor zorgen dat de vervuiling niet aan het motorblok gaat plakken maar in de olie blijft zweven. Hierdoor gaat de motor langer mee. Ethyleenamines vind je ook in antibiotica, hele sterke lijm die voor schoenen wordt gebruikt, pilletjes tegen wagenziekte, in asfalt, in coatings voor windmolens en bruggen, in gewasbeschermingsmiddelen enzovoorts.
hecht veel waarde aan opleidingen. Binnen Delamine zijn altijd meerdere stagiars en er zijn twee leerling-operators werkzaam. “We hebben ook oudere operators een VAPRO B opleiding aangeboden die specifiek op maat werd gemaakt, samen met een school”, geeft Jaap aan. “Een voordeel van leerlingen in de plant is dat ze de vaste ploegen scherp houden, want leerlingen stellen vragen over waarom bepaalde zaken zo gaan als ze gaan. Op dezelfde manier dragen ook stagiaires bij aan het verbeteren van de organisatie.” Regelmatig komen er studenten over de vloer van verschillende niveaus, zoals hbo, universiteit, VAPRO en mbo. “Voor hen hebben we geen vast programma. We passen het aan aan waar de bezoekers zich in willen verdiepen.” ■
Het VVI-diploma is voor...
Negentien medewerkers bij Paramelt Al vanaf 2011 leidt Paramelt in Heerhugowaard medewerkers van allerlei afdelingen op voor VVI. Het gaat steeds door, een veiligheidscultuur is immers nooit af. In oktober werden weer negentien medewerkers in het zonnetje gezet. Van juni 2012 tot juni 2013 volgde de tweede groep medewerkers de opleiding Veiligheid voor de Industrie, VVI. Paramelt leidt al
vanaf 2011 structureel iedereen op en de tweede mijlpaal is nu bereikt: half oktober namen de negentien, gestoken in nieuwe VAPRO veiligheidshesjes, de door hen behaalde VVI-diploma’s in ontvangst. Paramelt wil met deze opleiding het veiligheidsbewustzijn verhogen en groeien naar een continu verbeterende veiligheidscultuur voor de gehele organisatie. Alleen door alle collega’s mee te nemen
bereik je werkelijk een veiliger manier van produceren. Daarom doen er ook veel afdelingen mee. Naast operators zijn er laboranten, td’ers en leidinggevenden van de partij. Iedereen bekwaamt zich op het vlak van veiligheid en houdt elkaar scherp. VAPRO feliciteert de collega’s van Paramelt! En inmiddels is de VVI -opleiding voor de volgende groep al gestart. ■
vapro nummer 5
november 2013
17
Proces in het zonnetje Op bezoek bij Omrin Omrin zamelt huishoudelijk restafval in om het te kunnen scheiden in grondstoffen voor hergebruik. Op de scheidingsen bewerkinginstallatie (SBI) op Ecopark De Wierde haalt men er ijzer, non-ferro metalen en kunststoffen uit. Een deel wordt
Afval is
biogas. Wat overblijft, het niet recyclebare afval, gaat naar de Reststoffen Energie Centrale in Harlingen om in energie om te zetten. Het doel is om die hoeveelheid verder te verkleinen: meer kunststoffen winnen en straks wellicht ook tetrapakken of elektronicaschroot. Omrin is voortdurend aan het innoveren en optimaliseren. Ploegleider Henk Kooy leidt ons rond.
1
Omrin verwerkt het huishoudelijk restafval uit gemeenten in Friesland, noord Veluwe en een deel van Groningen. Op deze manier wordt bij SBI per dag 600 ton afval verwerkt.
3
Operator Henry Heddema vult de band. Op de monitoren volgt hij het scheidingsproces. Bij een storing stoppen alle banden vóór de storing, totdat deze is verholpen. Vooral videotape wil nog wel eens hinderlijke kluwens maken.
4
De primaire scheiding is op grootte. In de eerste trommelzeef worden vuilniszakken opengescheurd en valt alles groter dan 200 mm door de zeef. Vervolgens wordt die stroom opnieuw ‘getrommeld’ met een maat van 65 mm. Lichte materialen zoals plastic zakken en folies worden in stijgzifters door middel van een luchtstroom van de band gezogen. 18
2
vapro nummer 5
november 2013
De scheidingsinstallatie groeit en vult al een forse hal. Iedere meter wordt benut.
in Oudehaske
geld
Uiteraard worden er ook metalen uitgehaald. Sterke magneten trekken ijzer aan en wervelstroom magneten stoten non-ferro metalen van de band.
5
6 Op een aantal plaatsen in de fabriek zijn NIR-systemen (Near Infra Red) actief. In zo’n NIR wordt door middel van infrarood licht al het passerende materiaal gemeten. Elk materiaal heeft een eigen lichtprofiel. Ziet het systeem PE, PP, PET of PS, dan wordt het met een luchtstraal van de band geblazen en via een andere route afgevoerd. Het systeem kan in de toekomst zo worden ingesteld dat nog meer materialen kunnen worden gescheiden. Denk aan papier, andere kunststoffen of tetrapak.
7 De klant eist een zuiverheid die voor grote folies machinaal niet haalbaar is. Via handpicking wordt daarom vooral papier en karton afgescheiden.
8 Alles kleiner dan 65 mm dat niet van metaal is gaat naar een aparte vergistingsfabriek om biogas van te maken. Hier worden ook nog de inerte materialen zoals zand en grind teruggewonnen. Het restproduct na vergisting, digestaat genoemd, wordt ook verwerkt in de REC. In totaal blijft circa 60 procent van de afvalstroom over als niet herbruikbaar en wordt in de REC in Harlingen verwerkt. Dat aandeel kan nog omlaag door effectiever te scheiden of door meer stoffen eruit te halen. Omrin is hiermee voortdurend aan het optimaliseren.
Naast de marktwaarde is er vanuit het principe “de vervuiler betaalt” een vergoedingensysteem waaruit het hergebruik van kunststoffen betaald wordt. Kunststofscheiding is hot! ■ vapro nummer 5
november 2013
19
Dirk over veiligheid
Operationeel Veiligheidskundige Goed opgeleide veiligheids specialist op de werkvloer is geen luxe
Organisatie van veiligheid
Strategisch
HVK
Tactisch
MVK
Operationeel
OVK
Praktisch
VCA
HVK MVK OVK VCA
– – – –
Hogere veiligheidskunde Middelbare veiligheidskunde Operationele veiligheidskunde Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers
In eerdere afleveringen heb ik geschreven over het belang van vakmanschap in het kader van veilig werken. Want een goed en veilig werkende vakman heeft ook uitgebreide kennis van zijn apparaten en de processen die zich daarin afspelen. In de praktijk van alledag merk je dat veiligheidskennis nog wel eens wegzakt. Daar is wat aan te doen: ondersteuning direct op de werkvloer door een specialist.
Na verloop van tijd weet men vaak niet goed meer hoe men een veiligheidsblad of een gevaaretiket moet lezen of hoe het precies zit met het wel of niet dragen van bepaalde PBM’s. En de afstand naar de veiligheidsspecialist in stafdienst is dan te groot voor dit soort ‘simpele’ vragen. Ik zie dan ook steeds meer de behoefte aan meer veiligheidsken20
vapro nummer 5
november 2013
nis, zeg maar een vraagbaakfunctie op de werkvloer. Iemand waar je snel even naartoe loopt om wat af te stemmen. Men wil het liefst in iedere ploeg een soort veiligheidsoperator of een “sterpunt veiligheid”, zoals dat in zelfsturende teams heet. Die persoon moet enerzijds brede kennis hebben waar het gaat om regelgeving en Arbo-zaken en anderzijds achtergrondkennis over de specifieke bedrijfsrisico’s kunnen bieden. Kennisdragers Deze behoefte aan dergelijke, goed toegankelijke veiligheidskennisdragers speelt ook op het allerhoogste niveau. Zo schrijft de Staatssecretaris van Sociale Zaken aan de Tweede Kamer: “De preventietaak in bedrijven kan beter. Preventiemedewerkers zijn geen gemeengoed in bedrijven en hun kennis is soms gering. Ik werk aan versterking van deze eerste lijn preventie op de werkvloer. In
het kader van het Maatschappelijk Programma Arbeidsomstandigheden (MAPA) wordt mede op initiatief van TNO invulling gegeven aan deze wens.” VAPRO wacht niet af en begint zelf: door een goede opleiding aan te bieden. Preventie loont Het is niet alleen uit veiligheidsen sociaal oogpunt dat we zouden moeten investeren in goede en toegankelijke preventie. Zeker nu je werkgever financieel steeds langer aansprakelijk is voor zieke medewerkers, betaalt preventie
Iets voor jou of jouw bedrijf? De nieuwe editie van de opleiding Operationeel Veiligheidskundige gaat februari 2014 van start. Alle informatie vind je op VAPRO-trainingen.nl/ovk. Bij voldoende deelnemers uit één bedrijf kunnen we de opleiding ook intern opzetten.
Veiligheidsspecialist Dirk de Knecht is bereikbaar via d.d.knecht@vapro.nl en 06-52351504. digen men ook bouwt aan het verbeteren van de veiligheidscultuur. Door deze veiligheidskundige goed in te zetten kan dit bijdragen aan een verhoogd risicobesef op de werkvloer. Tegelijkertijd is hij de ogen en oren voor het management voor zaken die achter blijven en voor verbeteringen die men nu nog laat liggen.
zich ook vele malen terug. Goede preventie en verzuimbegeleiding kan het ziekteverzuimpercentage in sommige gevallen halveren. (De ervaring van één van de cursisten van de opleiding Operationeel Veiligheidskundige.) Reken maar eens uit wat dat oplevert in euro’s. Daarnaast is er nog een bijkomend voordeel dat door de introductie van operationeel veiligheidskun-
Chemie Farmacie Levensmiddelen Olie en gas
Opleiding Operationeel Veiligheidskundige Om bedrijven en operators goed te kunnen scholen voor deze functie is VAPRO een samenwerkingsverband aangegaan met Gelling Publishing en hebben we nu een opleiding beschikbaar voor een dergelijke functie: de opleiding Operationeel Veiligheidskundige. Onderwerpen van de opleiding zijn: de rol van de werkgever in relatie tot Arbo- en milieuwetge-
ving, bedrijfshulpverlening en noodplannen, veiligheidsmanagement en veiligheidsgedrag, het uitvoeren van taak-risico-analyses en het werken met vergunningen. De opleiding duurt vijf dagen en kan desgewenst vervolgt worden met een officiële MVK-opleiding. Volgende editie Voor operators is veiligheid een belangrijk onderwerp en – laten we wel wezen – ook eigenlijk best leuk. De betrokkenheid met de veiligheid binnen jouw bedrijf, kan je hiermee handen en voeten geven. De eerste editie is al van start gegaan in september en heeft twaalf enthousiaste deelnemers. Ze vinden de opleiding pittig maar zeer boeiend. Een prettige bijkomstigheid is dat je met zo’n grote groep deelnemers veel van elkaar kan leren. ■
Alléén voor procesoperators! Ben je op zoek naar een nieuwe baan als procesoperator? vacatureprocesoperator.nl wijst je de weg! Alle vacatures bij elkaar, handig en overzichtelijk.
vacatureprocesoperator.nl vapro nummer 5
november 2013
21
Service
VAPRO en SORK verhogen de effectiviteit van kunststofbedrijven Kunststofverwerkende bedrijven opereren in een innovatieve en snel veranderende markt. Daar weet je alles van als je er zelf werkzaam bent. SORK begrijpt dat goed. Vandaar dat we opleidingen bieden die je helpen vakvolwassen je beroep uit te oefenen, zodat je klaar bent om alle uitdagingen aan te gaan. Kunststofverwerkende bedrijven hebben voortdurend behoefte aan vakmensen met actuele kennis van kunststof-bewerkingstechnieken. Die vakmensen moeten ook de steeds complexer wordende productieprocessen en -machines bedienen. Als je dat goed doet blijf je concurrerend. Het sleutelwoord is vakvolwassenheid. Als vakvolwassen medewerker ben je breed inzetbaar en bepaal je mede hoe jouw bedrijf succesvol blijft. Best of both worlds SORK levert de specifieke kennis op het terrein van kunststoftechnieken, VAPRO levert de kennis 22
vapro nummer 5
november 2013
Luuk Bouwman: “Vakmanschap en moderne, proactieve manier van werken gaan hand in hand” “Voortdurend wijzigende klantwensen, productieprocessen die complexer worden, een tekort aan vakmensen. Het is niet niks. Er komt veel op de kunststofsector af”, zegt Luuk Bouwman, consultant SORK bij VAPRO. “Om die uitdagingen succesvol aan te gaan is het belangrijk dat je je proactief opstelt. Hoe eerder een dreigende procesverstoring wordt ontdekt én opgelost, hoe beter!” Breed inzetbaar Dit vraagt om medewerkers die ‘vakvolwassen’ en breed inzetbaar zijn. “Je zult verder moeten kijken dan je eigen bedieningspaneel. Je begrijpt dat iedere handeling effect heeft op andere processen. Procestechnische kennis, een oplossingsgerichte instelling, kennis van kunststofbewerkingen en een gezonde drive om te verbeteren zijn daarbij onontbeerlijk”, legt Luuk uit. Ga die stap zetten! De opleidingen van VAPRO en SORK helpen jou om de stap naar vakvolwassenheid te zetten. Luuk: “Met de opgedane kennis en vaardigheden begrijp je waar je elke dag mee bezig bent. De ervaringen uit de opleiding pas je direct toe in je eigen bedrijf, ja zelfs op je eigen lijn. Dit geeft je meer plezier in je werk!”
teit, de kwaliteit, de efficiency en de proceszekerheid.
over productieprocessen. VAPRO en SORK, the best of both worlds. Samen hebben we praktische lesmethoden ontworpen. Door onze aanpak spreek je met je collega’s dezelfde taal en gaan jullie vanuit dezelfde basiskennis te werk. Sleutelwoorden in deze aanpak zijn het praktijkgericht waarborgen en verbeteren van de productivi-
De kracht van maatwerktrainingen VAPRO en SORK leveren praktische en bedrijfsgerichte maatwerktrainingen zonder afbreuk te doen aan de noodzakelijke basiskennis. Deze trainingen voeren we in jouw bedrijf uit. Met de opgedane kennis en vaardigheden krijg je grip op wat je doet. Je wordt proactief omdat je die procesverstoringen snel herkent en ze voor bent. SORK gebruikt een beproefd didactisch model waarmee we het probleemoplossend vermogen van operators vergroten. Hierdoor kun je procesverstoringen herkennen en analyseren en ben je in staat om structurele verbeteringen aan te dragen.
Dit doen we door, in overleg met je bedrijf, praktijkcasussen te ontwikkelen die volledig aansluiten op één of meerdere procesverstoringen binnen je bedrijf. Je werkt in kleine groepjes zo’n casus uit en komt met verbetervoorstellen. Alles onder begeleiding van een ervaren docent. We leren je geen trucjes maar fundamentele kennis en bedrijfsgerichte vaardigheden. Zo ben je in staat om in de toekomst een stabiel proces te runnen! ■
Alles weten over de SORK-opleidingen? Ga naar www.vapro.nl/ sork. Of neem contact op met Luuk Bouwman, tel. 06 - 2507 5755 of l.bouwman@vapro.nl.
Ben je op zoek naar een cursus over Procesveiligheid, Externe veiligheid of BRZO? Kijk dan snel bij PHOV! Wil je bijvoorbeeld meer weten over onderhoud, MOC of de organisatie van grote projecten en turnarounds in de procesindustrie? Of meer over procesveiligheid zelf? Wil je een helder overzicht van de wet- en regelgeving rond externe veiligheid? Draag je als manager of als medewerker VGM (eind-)verantwoordelijkheid voor het ontwikkelen, uitvoeren en het bewaken van de aspecten die samenhangen met dit VGM werkveld?
Dan heeft PHOV de volgende cursussen voor jou: Basiscursus BRZO/Externe Veiligheid
7 november 2013
Basiscursus Managen VGM
29 oktober 2013
Vervolgcursus Managen VGM
14 november 2013
Opleiding Procesveiligheid
19 maart 2014
Meer informatie? www.phov.nl Voor persoonlijk studieadvies: 030 231 82 12, info@phov.nl
Weerdsingel WZ 32 | 3513 BC Utrecht | T 030 231 82 12 | www.phov.nl | info@phov.nl vapro nummer 5
november 2013
23
Trend
Energie besparen op de werkvloer
4% 2%
10%
45%
11%
23%
Chemie (energie als grondstof) Chemie (energie voor productieproces)
VAPRO-consultant Dirk de Knecht zet zich al jaren in voor duurzaamheid en energiebesparing in productieprocessen. Hij heeft een pilot gedaan bij twee oliën- en vetten-verwerkers en samen met de operators interessante besparingscijfers gescoord. Nu vertaalt hij deze ervaringen in workshops. Hij legt uit waarom je hieraan zou moeten deelnemen. Laatst las ik een interessant artikel van het ING Economisch bureau, waarin het volgende stond: De industrie is een grootverbruiker van energie, zowel om productieprocessen te laten draaien als het gebruik van energiedragers als grondstof voor producten, zoals olie voor kunststof of aardgas voor kunstmest. Uit milieu- en kostenoverwegingen is het besparen van energie steeds belangrijker voor bedrijven. De industrie maakt duidelijk stappen om de benodigde energie in haar productieprocessen te verminderen. Sinds 2002 is dit verbruik gedaald met ruim 10%, terwijl het productievolume ruim 10% is gestegen. Voor steeds meer bedrijven is energiebesparing een speerpunt en er komen steeds zuiniger machines en installaties op de markt. Daarnaast liggen er tussen diverse sectoren en de overheid meerjarenafspraken (MJA3-convenant). De komende jaren zullen 24
vapro nummer 5
november 2013
deze afspraken meer en meer vertaald (moeten) worden in acties. Meer rendement halen Technisch georiënteerde bedrijven hebben hun productieproces meestal prima op orde. Toch wordt het maximale rendement er niet altijd uitgehaald. Dat komt omdat niet alleen techniek, maar ook de structuur van de organisatie en het gedrag van jou en je collega’s een rol speelt. Het aanpakken van energiebesparend gedrag kan naar schatting 5 tot 20 procent besparing op het energieverbruik opleveren. Naast een bijdrage aan een gezonder milieu levert dat dus ook kostenbesparing op. Maar hoe kun jij bijdragen aan de energie-efficiënte van jouw apparaten en processen? Voorbeelden uit andere branches In de sector margarine, vetten en oliën heb ik in 2012 een succesvol pilotproject uitgevoerd bij twee bedrijven in Zaandam. In een half jaar tijd hebben groepjes operators gewerkt aan energiebesparingsprojecten onder begeleiding van VAPRO-consultants. Dit heeft geleid tot 3 procent energiebesparing op jaarbasis met een gemiddelde terugverdientijd van 1,5 jaar. Ook kregen de medewerkers goede ideeën voor energiebewust gedrag. Zelf aan de slag! VAPRO organiseert op 27 november een workshop van twee middagen over energiebesparing op de werkvloer. In deze workshop
Basismetaal Voedings- en genotmiddelen Technologische industrie Overig Aandeel branches in energieverbruik. (Bron: CBS/ING)
leren we je hoe jij als operator meer inzicht kunt krijgen in het energieverbruik van je processen en apparatuur. Ook laten we je voorbeelden zien van energiebesparingsprojecten van andere operators. Je krijgt vervolgens een aantal door ons ontwikkelde tools mee en bedenkt één of meerdere besparingen. Tijdens de workshop ontwikkel je inzicht in het energieverbruik van apparaten en processen. Je leert ook hoe je dit energieverbruik kunt beïnvloeden en zo besparingen kunt realiseren. Vervolgens leer je hoe je deze energiebesparing kunt om te zetten in besparingen in klinkende munt. Tot slot ontdek je welke eventuele investeringen er nodig zijn en hoe je kunt uitrekenen hoe snel de besparing zich terugverdient. Zo leer je anderen in de organisatie overhalen de besparing ook werkelijk door te voeren. ■
Aarzel niet, kijk op www.vaprotrainingen.nl onder het kopje veiligheid en meld je aan!
Training in de spotlight
Praktisch leiding geven Lees alles over een nieuwe training waarvan je veel profijt kunt hebben als je bent doorgegroeid naar een leidinggevende functie.
Ben jij, met al je ervaring en kennis van zaken, langzaam doorgegroeid naar een leidinggevende functie? Maar mis je wat handvatten om het samenwerken en het aansturen van je medewerkers op een effectieve en prettige manier te combineren? Dan is deze praktijkgerichte training wat voor je. In deze training combineren we de lesstof met coaching. Daarin komen alle kwesties waar je mogelijk mee zit aan bod. Programma Naast de vijf trainingsdagen krijg je individuele coaching om het geleerde in jouw dagelijkse werk te verankeren. De training wordt afgesloten met een speciale bijeenkomst waar onder meer wordt stilgestaan bij de behaalde resultaten. De invulling van de individuele coaching bepalen we in overleg met jou. Tussen de trainingsdagen ligt een periode van drie à vier weken, zodat je voldoende tijd hebt om aan je leerdoelen te werken en om praktijkopdrachten uit te voeren.
In het kort Duur: 5 trainingsdagen van 9.00 tot 17.00 uur, 4 uur individuele coaching, afsluitende bijeenkomst van 9.00 tot 15.00 uur. Groepsgrootte: maximaal 12 deelnemers. Investering: € 2.950,- exclusief BTW en inclusief trainingsmateriaal. Investering incompany: we maken graag een vrijblijvende prijsopgave.
De opbouw is als volgt: ■■ Telefonische intake met deelnemer en leidinggevende ■■ Dag 1: verkenning (doelen, breinleren, communicatie basis) ■■ Dag 2: communicatie (gesprekstechnieken, aanspreken, slecht nieuws) ■■ Dag 3: aansturen (leidinggeven en begeleiden) ■■ Dag 4: samenwerken (motivatie, weerstand, conflicten) ■■ Dag 5: groepskeuze module (a - verbeteren, b - beoordelen of c - procesgericht trainen) ■■ Afsluitende bijeenkomst. Voor wie? De training is samengesteld voor mensen die op basis van hun opgedane kennis en ervaring op de werkvloer zijn doorgegroeid
naar een leidinggevende functie. Voorbeelden hiervan zijn teamleiders, supervisors en meewerkend voormannen. Resultaat Door het praktische en interactieve karakter van deze training leer je de theoretische kennis direct om te zetten naar de praktijk. Je krijgt voldoende handvatten en tips mee om collega’s effectiever aan te sturen. Hierbij heb je ook aandacht voor het effect van jouw gedrag op anderen. ■
Alles weten over deze nieuwe training, kijk dan snel op www.VAPRO-trainingen.nl.
vapro nummer 5
november 2013
25
Van
één idee naar grote besparingen in de productie van
CHLOOR
Dit is Niels. Als in de chloorproductie de ionenwisselaars verzadigd raken, loopt onze dure installatie gevaar. Daarom vernieuwen we ze elke zes dagen. Operator Niels bedacht dat ze bij een lager productievolume best wat langer mee kunnen. Samen met een proces engineer zet hij een project op om een flow-meter te vervangen door een tellende meter. Hierdoor hoeven de ionenwisselaars straks alleen geregenereerd te worden als dat echt nodig is. Daarmee besparen we niet alleen waardevolle grondstoffen, maar belasten we ook het milieu minder. Dit project voor Niels z’n eindscriptie Vapro niveau 4 illustreert goed hoe ideeën van medewerkers ons helpen werken aan ‘Tomorrow’s Answers Today™’. Niels Oosterwijk Procesoperator Membraanelektrolysebedrijf MEB Rotterdam
Kijk voor actuele Procesoperator-vacatures op onze site.
06640_290113
Where your ideas go far Werken bij een bedrijf dat jouw ideeën de ruimte geeft. akzonobel.nl/careers
Service
VAPRO trainingen biedt dit jaar en begin volgend jaar een keur aan interessante trainingen voor operators, technici en mensen betrokken bij opleiden en begeleiden. Kijk voor precieze data, locaties, prijzen en aanmelden op VAPRO-trainingen.nl.
Najaar 2013 en voorjaar 2014
Trainingskalender Training
Startdatum
Kennismaking met 5S
20 november
Plannen en organiseren voor operators
20 november
Effectief trainen op de werkplek
20 november
Introductie Total Productive Manufacturing (TPM)
26 november
Workshop Energiebesparing op de werkvloer
27 november
Bedrijfsbegeleider en -beoordelaar BGO (niveau BO, A en B)
27 november
Workshop Motivatie
15 januari (2014)
Veiligheid en milieu in laboratoria
15 januari
Workshop Motivatie
22 januari
Workshop Motivatie
24 januari
Leergang Opleidingsmanagement
30 januari
Leergang Operationeel Management & Persoonlijk Leiderschap
4 februari
Praktisch leidinggeven
10 februari
Leergang Change Management
11 februari
Operationeel Veiligheidskundige
19 februari
Middelbaar Veiligheidskundige (MVK)
19 februari
Workshop Breinleren
7 maart Kijk voor informatie en inschrijven op VAPRO-trainingen.nl. Daar is ook informatie over speciale incompany trainingen te vinden.
vapro nummer 5
november 2013
27
b
c
d
A B
e
f
Verticaal: a. Speelronde, handelsberoep b. Voorzetsel, meer in USA, loodrecht, muzieknoot c. Toiletartikel, voorzetsel d. Vader, stroomsterkte (afk.), technicus (afk.), toiletartikel, orgaan e. Priem, plaats in Limburg, gewicht (afk.), gewoonte f. Schoolvak (afk.), per (afk.), horecaberoep, larve, stil (afk.)
j
11
k
16
1 7
18
E
4
19
F
20
G
8
H
Horizontaal: A. Boomvrucht, scout B. Meisjes naam, warmte-eenheid, dwarsmast C. Voorzetsel, winder, lidwoord D. Bemanning, moderne sport E. Haar inziens (afk.), legsel, opgooi, windrichting (afk.), dierengeluid F. Assuradeur G. Boom, grondgebied, PC toets H. Etage (afk.), het maken tot een eenheid I. Draagbalk, voorzetsel, schade aan schip of lading J. Onzes inziens (afk.), periode (afk.), getal, reproductie (afk.) K. Medisch artikel, in orde! L. Bijbelboek, gezichtsdeel, geest M. Vreemd, beginnend ondernemer.
i
3
17
D
Vul het diagram als een doorloper in. Alle letters zijn op twee manieren te vinden, dit maakt de puzzel gemakkelijker oplosbaar.
h
14
C
Doorloper
g
15
I J
9 13
2
12
K
10
L
5
6
M
21
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
g. Oppervlaktemaat, een van de twaalf stammen van Israël, bloeiwijze, ruimtevaartorganisatie (afk.) h. Schotse rok, heilige (afk.), welvarend, niet dichtbij, prijs (afk.) i. Water in Friesland, kippenproduct, staat, deel van een stoel j. Inhoudsmaat (afk.), kippenverblijf, werk, onder het nodige voorbehoud (Lat. afk.), rund k. Voorzetsel, gereformeerd (afk.), begane grond (afk.), water bij Amsterdam, Oekraïne (afk.).
Raadplaat Wat is hier afgebeeld? Wat is hier afgebeeld? Wat we vooral willen horen is een duidelijke uitleg over de werking, in je eigen woorden. Vergeet niet aan te geven waar het voor kan worden ingezet. Stuur je oplossing met naam en adres naar operator@vapro. nl. De beste inzending ontvangt een bol.com-bon.
© www.ruiterpuzzel.nl
Puzzelen
a
11
Stuur je oplossing met naam en adres naar operator@vapro.nl. De beste inzending ontvangt een bol.com-bon. Veel puzzelplezier. Oplossing puzzel VAPRO 4 De oplossing van de vorige puzzel is: “Met VAPRO werk je veilig” Uit de goede inzendingen hebben we Klaas Wijker uit Alkmaar geloot. Gefeliciteerd Klaas! De bol.combon is naar je onderweg. ■
Oplossing vorige Raadplaat Wat je de vorige keer zag was een gasdetector, ook wel gaskop genoemd. Deze staat op een vaste plek in de fabriek en meet brandbare of explosiegevaarlijke gassen, van 1 tot 100% LEL. Meerdere van dergelijke detectoren sturen hun gegevens aan een signaleringssysteem dat mogelijk aan een plot clear-systeem is gekoppeld dat een evacuatie van het bedrijf in gang kan zetten. We hebben enkele goede oplossingen binnen gekregen waarbij er zelfs een was die ook merk en typenummer wist te vermelden. Waar we vooral naar op zoek waren is uitleg over de werking. Daarom gaat de bol.com bon naar Martijn Wammes. Gefeliciteerd Martijn!. ■