Vogels

Alle kleuren van de regenboog

Doe je ogen eens dicht en denk aan een kleurrijk dier. Wat verschijnt er dan op je netvlies? een blauwgele ara, gele parkiet of zo’n gifgroene agapornis met zijn grappige oranje kopje? Bij ons opleidingsinstituut vliegen alle kleuren van de regenboog rond, en degene die daar alles over kan vertellen is docent en vogelspecialist Jan harteman.

Docent en vogelkenner jan Harteman

Jan vertelt dat er plannen zijn om de vogelcollectie van aeres Barneveld nog verder uit te breiden. “er is de afgelopen tijd al veel gebeurd op onze vogelafdeling”, vertelt hij. “De constructie van de vrije-vluchtvolière is compleet gerenoveerd en voorzien van een nieuw binnenverblijf. Dat biedt mogelijkheden om de collectie uit te breiden met onder andere kleurrijke afrikaanse vogels. het collectieplan wat we met een aantal enthousiaste collega’s hebben geschreven is ambitieus, we hebben het ingediend bij onze interne collectiebeheercommissie en daarna doen we een aanvraag bij de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO). een voorbeeld van een soort die we graag zouden houden is de tok. Dat is de kleine neushoornvogelsoort met zijn rode snavel die veel mensen kennen van de film Lion King. Daarnaast willen we graag kleurrijke scharrelaars en textorwevers. De textorwever is een typisch afrikaanse soort die in kolonies broedt en prachtige geweven nesten bouwt van gras. Dat zou het beeld van afrika echt compleet maken.”

De ruimte hebben

Jan vertelt dat ook de vogelverblijven in het praktijklokaal zijn aangepast. “Zodat niet alleen de vogels, maar ook de studenten meer ruimte hebben”, vertelt hij. “Doordat we de verblijven in het midden van het lokaal een facelift hebben gegeven, kunnen we de vogels die gehanteerd worden rouleren, zodat de dieren steeds een paar weken rust hebben. De nieuwe kooien zijn minder gevoelig voor bloedmijten en we kunnen de studenten verder van elkaar laten werken. een ander belangrijk punt is ons nieuwe verlichtingsplan: dat is iets waar we echt wel trots op zijn.”

Het verlichtingsplan

Ultraviolet licht is een lichtsoort die wij mensen niet kunnen waarnemen. Veel dieren, waaronder vogels, zien het echter wel degelijk. Jan: “Dankzij uv-licht kunnen vogels kleuren zien waar wij geen weet van hebben. Uv a straling verbetert hun zicht en dus hun gedrag en welzijn. Daarnaast gebruiken vogels uv B straling om vitamine D3 aan te maken, waardoor calcium beter wordt opgenomen. Ik heb thuis australische kuifduiven. het is echt mooi om te zien hoe die zonnebaden. Ze gaan dan in de zon zitten met hun vleugels omhoog, zodat de zon de huid onder hun dunbeveerde oksels kan bereiken. Om zoveel mogelijk zonlicht op te vangen, zetten ze ook de veren op hun stuit uit. Ze nemen letterlijk een bad uv-licht, niet alleen omdat ze dat prettig vinden, maar omdat ze het nodig hebben. De verwachte hoeveelheid uv wordt uitgedrukt in zonkracht, een uv-index die in ons land kan variëren van 1, zeer weinig, tot 8 voor de maximale hoeveelheid uv-zonlicht. In landen rond de evenaar kan de uv-index oplopen tot boven de 15. Uv-straling komt niet door glas naar binnen, en de meeste kunstverlichting scheidt het niet uit. Vandaar dat er voor ons momenteel een ambitieus en innovatief lichtplan wordt gemaakt, door een groep hBO-studenten. Zij doen onderzoek naar de lichtbehoefte van vogels, zodat wij straks heel gericht uv-verlichting kunnen gaan toepassen in onze vogelverblijven.”

De nieuwe vrije-vlucht-volière biedt de vogels alle mogelijkheden om de vleugels te strekken.

“Het enthousiasme van het team is net zo aanstekelijk als het werken met de vogels. En dat komt ten goede van het dierenwelzijn én het onderwijs op de volièrevogelafdeling.”

vrije vluchten, soortgenoten en…. nico

De vrije-vlucht-volière op onze school is precies wat de naam al doet vermoeden: een grote volière waarin vogels serieus kunnen vliegen en dus echt meters kunnen maken. Jan: “Doorgaans worden er geen kromsnavels gehouden in een volière van kunststof net. maar de ruimte leent zich wel perfect voor een groepje parkieten of dwergpapegaaien uit afrika. Voorheen hebben we al probleemloos barrabandparkieten gehouden in deze volière. maar deze soort is australische en paste niet meer in het collectieplan. Nu de volière is geoptimaliseerd willen we er een groep dwergpapegaaitjes (agapornis nigrigenis) in loslaten. een van onze enthousiaste collega’s heeft daar al goede ervaringen mee in een vergelijkbare volière.”

er is een groeiende groep vogelliefhebbers die aan ‘free flight’ doet. Dat wil zeggen dat de vogels (vaak kromsnavels) dusdanig getraind worden dat ze een vrije vlucht kunnen maken en daarna terugvliegen naar de eigenaar. Op den duur ook buitenshuis. “het is een mooi principe”, weet Jan, “maar bij ons op school doen we het niet. Voornamelijk omdat wij de papegaaien in families houden, groepsgewijs, en niet de ideale situatie hebben om de vogels structureel te trainen. Om een vogel te trainen voor free flight moet je intensief, één op één met de vogel trainen en een goede vertrouwensband met hem opbouwen. Omdat je op een school nu eenmaal een wisseling van studenten hebt, hebben wij daar de mogelijkheden niet voor. Voor papegaaien is sociaal contact erg belangrijk en hoewel ze zeker ook een vertrouwensband aangaan met hun verzorgers, kun je erover discussiëren waar een vogel beter mee af is: nauw contact met soortgenoten of met een mens. In het ideale geval kun je de vogel beide bieden en hoewel de vogels bij ons natuurlijk regelmatig contact hebben met mensen: structureel getraind worden ze niet. een ander ‘nadeel’ van het hebben van een nauwe band met een mens, is dat een papegaai erg oud kan worden. als je kiest voor een nauwe band met je papegaai, moet je er rekening mee houden dat de vogel jou misschien overleeft. De oudste vogel bij ons op school is Nico, hij is een blauwgele ara (zie foto op de vorige pagina's – red.). Nico is naar schatting ruim vijftig jaar oud. Voordat hij bij ons op school kwam was hij lang een huiskamervogel. Sinds een jaar of acht heeft hij groepsgenoten om zich heen en vorig jaar is hij voor het eerst vader geworden. Dit jaar heeft hij zelfs twee jongen grootgebracht. Nico heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt, hij leeft nu met andere papegaaien in plaats van met mensen. Ik denk dat, als je het hem zou kunnen vragen, hij zou zeggen dat hij het prima vindt zo.”