Primeur - maart - 2020 by AGF Vormgeving

Onafhankelijk vakblad voor de agf-handel

maart 2020 34ste jaargang

In dit nummer :

Bewerkte groenten Verpakken, wegen en etiketeren

Snijoplossingen voor al uw producten Urschel voor verschillende verkleiningen van u product.

Neem contact met ons op voor een gratis demonstratie met uw product. URSCHEL B.V. | netherlands@urschel.com | www.urschel.nl ÂŽ Urschel, Urschel logo symbol, and The Global Leader in Food Cutting Technology are registered trademarks of Urschel Laboratories, Inc. U.S.A.

ISPM-15 gecertificeerd

Vestigingen in: Helmond Moerdijk Noord-Holland Rotterdam Sas van Gent

Telefoon : 0800-PALLETS Internet : www.palletcentrale.nl E-mail : info@palletcentrale.nl

6 Visie

“Voor elke teler het beste afzetmodel” Ton van Dalen en John van Heijningen, Oxin Growers

Thema: Bewerkte groenten

Special: Verpakken, wegen en etiketeren

32 Een kijkje in de (snij)keuken: de markt voor gesneden groenten en fruit in de Benelux 33 Rungis – Niels van den Berg, Robert Bovens 36 Heemskerk, Jantine Star 40 Dirk Verkinderen, DV Fresh 42 Gert Koekoek, Groenteproductie Flevoland 44 Grosbusch, Goy Grosbush 47 “Wat de consument niet op het bord wil, halen wij eraf” Bruin Vegetables 51 Niet verspillen maar (be)werken 54 Niet alleen rozen maar ook ontbladeren 57 Goed gereedschap is het halve werk 57 Tussen babyleaf en volgroeide sla in: Teenleaf van Rijk Zwaan

96 Verpakkingsbeurs Empack verplaatst naar 23, 24 en 25 juni 2020 98 Volledig automatisch en voedselveilig verpakken 98 5e generatie röntgeninspectie en controleweger 98 Eenvoudige bedieningsinterface voorkomt onverwachte stilstand 101 Bedrijfsruimte geen beperking meer om te groeien in gemak 101 Eenvoudig instapmodel 102 Grootte product geen punt voor nieuwe kartonstretch-machine 102 Oplossingen voor automatisch stickeren 104 Innovaties met karton als alternatief voor kunststof 104 Plastic reduceren in map verpakkingen 106 Duurzaamheid meer op de voorgrond bij golfkartonnen verpakkingen

57 Dunschillen als specialiteit

110 “In het begin waren leveranciers van kunststof kisten ‘not-amused’ met mijn werk” Arie Westmaas

58 In de mixer

112 Automatisch secundair verpakken in opmars

60 Murre Technologies, Jan de Koster & Huibert-Jan Zweemer

115 Sorry, deze grondstof 115 is te populair…

34ste jaargang • maart 2020

PietPraat

Inhoudsopgave 4

Zeeuwse bladgewassen voor de bewuste bioklant

spelen” Jan Rammant

10 Kasbloemkool: vraag is er nog volop, dus blijven telers telen

81 EU areaal voor bio-teelt sinds 2012 gestegen met 34%

14 Markt blijft onzeker aanvoelen

82 Grote witgoedboeren ontdekken teeltkast • Miele Agrilution Plantcube • Samsung Chef Garden • LG Indoor Garden

16 Djûke van der Maat is lekker bezig met Nederlandse kiwi’s 18 Kenia wint het op kwaliteit in haricot verts 20 “We verkopen nu tweemaal zoveel aardappelen dan voorheen” Luc van Bokhoven 24 Clubrassen veroveren appelmarkt 28 Veel aanvragen voor reefers richting Azië zorgen voor schaarste 62 Leidt het verdwijnen van CIPC tot het wegvallen van verre export?: 66 Oost-Europa groeimarkt verse groenten en fruit 74 Daling in minneola-areaal maar vraag blijft stabiel 76 Nieuw-Zeeland viert 200 jaar appelen en peren 76 Kan de haven van Antwerpen cocaïne buiten houden? 77 Colombiaanse bananentelers steeds meer getroffen door drugshandel

84 Israël ruilt sinaasappelen in voor technologie 85 Bessen voor een betere gezondheid 86 Meer AGF of meer marktaandeel? 87 NASA teelt heel voedzame ruimtesla 90 Importaardappelen uit Egypte en Marokko al op de markt, andere landen volgen snel 91 Ingrediënt in kruisbloemige groenten voorkomt groei van kankercellen 92 Investeringsfondsen duiken op Valenciaanse fruitsector 92 Bananenschil kan verontreinigd water zuiveren 118 “Met het uitbouwen van een exotenlijn kunnen we een completer pakket aanbieden bij de klant” Paul Vroombout,

78 Waarom stinkt durian zo? 80 “Door samen te werken met lokale producenten kunnen we kort op de bal

Werd er in februari nog wat lacherig gedaan over de verspreiding van het coronavirus. Inmiddels is de situatie volledig omgeslagen. Ook voor onze sector heeft dat een enorme impact, al blijft de voedselvoorziening een hoge prioriteit hebben. In deze Primeur interviewden we commercieel directeur Ton van Dalen en bestuurslid John van Heijningen van de nieuwe telersvereniging Oxin Growers. Ze vertellen over de nieuwe afzetmodellen die er mogelijk zijn bij deze fusieclub. Verder in deze Primeur: Nederlandse kiwi’s, kasbloemkool, molsla en heel veel nieuws over verpakkingen en bewerkte AGF-producten. Ook onderzochten we of het verdwijnen van CIPC echt leidt tot het wegvallen van de aardappelexport naar verre bestemmingen. Ik wens jullie allemaal veel wijsheid en gezondheid toe. Volg de overheidsmaatregelen en wees een beetje lief voor elkaar.

Pieter Boekhout

Vaste rubrieken 65 Geswitcht: Roy Slikker

120 Dick Pijpers: Molsla

79 AGF-ster: Priscilla Shield

121 Inventaris: Ed van Venrooi

89 Hobby van Marcel Verdellen

122 Apps en gadgets

93 Nevenactiviteit: Ine van Kleef

123 Weetje

117 AGF-er buitenland: Joop Vegter 119 Hoe ist het met Etienne Leclere

AGF Primeur 3 • 2020

Bio

Net gepote slaplantjes

Zeeuwse bladgewassen voor de bewuste bioklant In de kassen van biologisch teler Gert van Brakel in Sint-Annaland is het alles behalve saai. In dit 1,4 hectare grote bedrijf geen monocultuur, maar een verscheidenheid aan gewassen die elkaar steeds afwisselen. Zeker in maart, wanneer de paksoi plaatsmaakt voor komkommers, is het een drukte van belang. De eerste komkommerplanten staan sinds 28 februari in de grond en elke twee weken komen er nieuwe planten bij. In een aangrenzende kas zijn net nieuwe slaplantjes geplant. Salanova rood en groen en bindsla.

erhuizing en omschakeling naar bio De afwisseling van gewassen past bij Gert. Voordat hij zich in 2000 in Sint-Annaland vestigde, had hij een tuinbouw- en akker-

AGF Primeur 3 • 2020

bouwbedrijf in Dordrecht. 5000 meter koude kas met komkommers, snijbonen en sla en 3,5 hectare buitengrond met andijvie, paksoi, bloemkool en prei. Toen zijn bedrijf

plaats moest maken voor industrie, verkaste hij naar het eiland Tholen. Daar zette hij meteen in op biologische teelt. “In de gangbare teelt moesten we steeds meer spuiten om de productie bij te houden. Dat ging me tegenstaan. In Dordrecht kon ik niet omschakelen, aangezien dat toch tijd kost en ik wist dat de gemeente plannen had voor ons gebied.” Na de eerste jaren aan Naturelle, de biotak van Greenery te hebben geleverd, stapte Gert in 2015 over naar Nautilus Organic. Dat bevalt hem goed. De bladgewassen worden op bestelling gesneden. In de

Coert Lamers van Nautilus Organic (links) neemt een kijkje bij de komkommerplanten van Gert van Brakel

schuur staat een pallet paksoi klaar om opgehaald te worden voor een biologische supermarktketen. Gert bestiert de kwekerij niet alleen. “Ik heb drie vaste krachten en in de zomer neem ik extra arbeidskrachten in dienst. Vorig jaar had ik 25 scholieren. Zij helpen vooral met het toppen en draaien van de komkommers.”

Constante afzet Hoewel de eerste weken van januari donker waren, is Gert niet ontevreden over het afgelopen seizoen. “We hebben een warme winter gehad, dus de energiekosten bleven laag. Met de sla hadden we een klein overschot, maar dat hebben we via acties mooi op kunnen lossen.” Grote prijsschommelingen kennen de biologische bladgewassentelers doorgaans niet. “In december zag ik dat de prijs van gangbare kropsla over de euro ging. Zulke grote verschillen hebben we met de biologische sla niet zo gauw. We hebben een vaste klantenkring en planten grotendeels

Acht kroppen sla gaan er in een kist, bestemd voor een natuurvoedingswinkel

op bestelling. Bovendien ben je met bladgewassen uit de kas zekerder van de oogst dan bij bladgewassen uit de vollegrond. Als ik aan het begin van het seizoen plant, weet ik al vrij precies wat ik straks kan oogsten.”

Markt Nautilus heeft in hectares ongeveer de helft van de biologische glasgroente Nederland. Drie telers leveren bladgewassen. Gert is niet de enige die zijn bladgewassen afwisselt met komkommers, dus alles gaat zoveel mogelijk in overleg om de afzet constant te houden. De markt voor paksoi groeit licht, vertelt Coert Lamers van Nautilus Organic. “Wel gaat het nog uitsluitend naar de ‘bewuste bioklant’. Denk aan natuurvoedingswinkels en biologische maaltijdboxen. Grote supermarktketens hebben nog nauwelijks biologische bladgroenten. Hun biologische assortiment blijft vaak bij tomaten, komkommers en paprika’s.” Dit betekent overigens niet dat er geen groeimogelijkheden zijn voor de

biologische bladgroententelers, het moet alleen gestaag groeien. Gert: “De teelt, het plantmateriaal en de arbeid is simpelweg te duur om met hectares tegelijk uit te breiden. Er moet tenslotte ook vraag zijn.” Momenteel is één van de telers van Nautilus aan het testen met rucola in zijn kas. “Dat doet hij op vraag van een Scandinavische klant die gewoonlijk rucola uit Italië haalt”, vertelt Coert. “In de teelt zal vooral onkruiddruk een uitdaging zijn. Desondanks heeft de teler goede hoop dat het gaat lukken en dit voorjaar zullen we zien of het succesvol is. Het is een mooie proef met een nieuw product, dat daardoor andere telers niet in de weg zit.” (JH) clamers@nautilusorganic.nl gertvanbrakel@gmail.com

Q U O T E S “Sinds half januari is er geen grammetje meer deze kant opgekomen”

Danny Deen werd een BN’er met zijn optreden in de landelijke media over het knoflooktekort

“Met De Koopman verdienen we liever tien keer een dubbeltje dan vier keer een kwartje”

Christiaan van Ravenswaaij licht de strategie achter winkelformule De Koopman toe

“Eén van de zaken waar wij als Aldi aan moeten werken, is de gedachte dat Aldi tweederangs producten inkoopt” Kilian De Geyter, Category Manager AGF Aldi België wil één misverstand uit de weg ruimen

AGF Primeur 3 • 2020

Visie

Ton van Dalen en John van Heijningen, Oxin Growers:

“Voor elke teler het beste afzetmodel” Allereerst Oxin, waar staat dat voor? Ton: Oxin staat voor groei. Letterlijk, want Oxin is afgeleid van het woord ‘auxine’. Dit is een plantenhormoon dat een groot aantal groeimechanismen aanstuurt. Zo bevordert auxine het ontstaan van de wortels, stuurt het de groeirichting en stimuleert het de groei van vruchten. We vonden dit beeld van meesterregelaar prima passen bij onze telerscoöperatie, waarvan de leden dagelijks aan de groei van groenten en fruit werken en de coöperatie aan de groei van de organisatie als geheel.

Al in de zomer van 2015 stelden beide besturen een fusie voor. Waarom lukte het toen niet en nu wel? Ton: We waren destijds heel ver in de besprekingen, maar konden het over één commercieel punt niet eens worden. Dat was toen de reden om de fusiebesprekingen te stoppen.

commercieel directeur Oxin Growers Ton van Dalen

Met ingang van 1 januari gingen de leden van Van Nature en Best of Four verder als Oxin Growers. Waar fusiegesprekken eerder afhaakten op het commerciële model, krijgen telers nu meerdere keuzes voorgeschoteld. “De markt zal uiteindelijk bepalen welk model het beste werkt. We gaan in elk geval niet pushen om er zo snel mogelijk een eenheidsworst van te maken, maar willen in geleidelijkheid samensmelten”, vertellen commercieel directeur Ton van Dalen en bestuurslid John van Heijningen. 6

AGF Primeur 2 • 2020

John: Je moet dat ook een beetje in de tijdsgeest zien. Het McKinsey-rapport was net gepubliceerd, FVO was opgericht en er was een grote druk van buitenaf om samen te werken. Maar ieder had zijn commerciële model en wilde zijn ziel niet verliezen in de fusiestrijd. Deze keer hebben we het fusietraject simpeler gehouden. Door meerdere commerciële mogelijkheden aan te bieden, geven we niet zelf het antwoord, maar laten we de markt zelf zijn werk doen. Ton: Het voordeel van de eerdere fusiebesprekingen was wel dat we elkaar door en door kenden, veel zaken waren al uitgewerkt op papier. Hierdoor konden we ook heel snel schakelen. In mei zijn de gesprekken gestart, in september lag er een voorstel naar de leden en zo konden we in januari van start gaan.

“Door meerdere commerciële mogelijkheden aan te bieden, geven we niet zelf het antwoord, maar laten we de markt zelf zijn werk doen. “ bestuurslid Oxin Growers John van Heijningen John: Het verschil tussen toen en nu is ook dat we destijds geen voorstel aan de leden hebben voorgelegd. Nu lag er vanuit beide besturen een voorstel dat iedereen zag zitten. We hebben de leden ook meegenomen in elke stap van het proces en hebben maximaal gecommuniceerd. Het was dan ook geen grote verrassing meer wat de uitkomst op 11 september zou worden. Deze viel uiteindelijk bijna unaniem uit. Wat zorgde ervoor dat er een match was tussen beide clubs? Ton: Het DNA van beide verenigingen leek op elkaar. Beide verenigingen waren actief in glasgroenten en vollegrondsgroenten. Best of Four daarnaast ook in het fruit. Uiteindelijk wil je je leden een zo goed mogelijk pakket aanbieden om de juiste weg te volgen van producent naar consument. We bieden alle mogelijke verkooploketten

aan om ons product zo goed mogelijk in de markt te zetten. En als je groter bent, kun je dat beter organiseren. Samenwerken zat al in de genen, want uiteindelijk komt Oxin voort uit zes verschillende verenigingen.

Uit welke afzetmodellen kan de Oxinteler nu kiezen? John: Zoals bekend werkte Van Nature voorheen met exclusieve handelspartners. Binnen de voormalige Van Nature leden was er vraag om rechtstreeks de afnemer te bedienen. We bieden onze leden nog altijd de keuze om hun product binnen het collectief van de handelshuizen Scherpenhuizen, Levarht en Combilo af te zetten of één op één naar een handelshuis. Haluco heeft daar bijvoorbeeld een andere keuze in gemaakt dan de andere drie handelspartners. Ook de Best of Four-telers hadden meerdere opties bij hun afzet, zoals het rechtstreeks

Oxin growers op Fruit Logistica 2020

bedienen van de retail of handel. Die smaken zijn toegevoegd aan het keuzemodel voor de telers, waardoor er wel vijf of zes verschillende modellen mogelijk zijn. Je ziet dat er telers zijn die hun stip aan de horizon bepaald hebben en voor een vaste prijs hun product willen afzetten bij een vaste handelaar. Anderen kiezen ervoor om maximaal ontzorgd te worden en kiezen voor een collectieve middenprijs. Ton: We hebben 34 productgroepen en denken ook daarom dat als we vast zouden houden aan één model dat het afbreuk zou doen aan de vereniging die we nu zijn. De markt zal uiteindelijk bepalen welk model het beste werkt. We gaan in elk geval niet pushen om er zo snel mogelijk een eenheidsworst van te maken. Onze handelshuizen zijn ook hevig aan het zoeken naar een model hoe zij zich kunnen inrichten. Wij willen meer invloed. Nu krijgen we veel meer afzethuizen en daarmee meer mogelijkheden om de handel bij de consument te krijgen. Best of Four had het digitale handelsplatform Heldere Handel. Zijn hier nog plannen mee? Ton: We zagen destijds kansen met Heldere Handel omdat we vonden dat er veel verkoop via bemiddeling plaatsvond en er meer ruimte was voor de daghandel. De kunst is echter wel om naast een interessant aanbod ook voldoende kopers aan je te binden. We hebben hier ook met andere afzetorganisaties over gesproken, maar uiteindelijk bleek het toch moeilijk om dit platform actief te houden. Vandaar dat we het nu op een plank hebben liggen en als het ter sprake komt, kunnen we het zo weer optuigen. AGF Primeur 3 • 2020

Visie

AREAAL OXIN GROWERS

Totaal areaal onder glas in Nederland/België: 1.088 ha. Paprika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480 ha. Tomaat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 ha. Komkommer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 ha. Aubergine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 ha. Overige groenten Courgette. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,7 ha. Pepers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 ha. Sperziebonen . . . . . . . . 1,1 ha (wisseling met komkommerteelt) Bio onder glas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 ha. Fruit onder glas Aardbei onder glas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 ha. Bramen onder glas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 ha. Hardfruit Appel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 ha. Peer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706 ha. Overig fruit open teelt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 ha Vollegrond totaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.533 ha Witlof trek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324 ha

Zoeken jullie ook nog verdere groei in het telersaantal? John: Voorlopig niet, eerst willen we zorgen dat de organisatie zich settelt en verder professionaliseert. Je ziet ook dat het aantal verschuivingen binnen telersverenigingen wat is gestabiliseerd. Men gaat niet meer in groten getale over naar een andere club, maar er is een bepaalde rust in de markt gekomen. Ook bij onze vereniging zijn de wijzigingen dit jaar beperkt gebleven. We hadden enkele bedrijfsbeëindigingen, een aantal hebben gekozen zelfstandig verder te gaan en we hadden een paar intreders, maar dat is allemaal heel beperkt gebleven. In het verleden zag je dat er door verenigingen heel fors ingezet werd op acquisitie, nu wordt veel meer de verbinding gezocht en dat is een goede ontwikkeling. Telers moeten in Nederland ook de keuze hebben om voor een afzetcoöperatie te kiezen

Hebben jullie ook telers in het buitenland en zoeken jullie daar nog uitbreiding? Ton: We hebben enkele Belgische telers als lid, maar dat is qua afstand bijna geen buitenland. We zullen het niet tegenhouden als er meer Belgische telers willen aansluiten, maar we zoeken het niet verder weg. Ik verwacht niet dat de komende jaren een paar telers uit Zuid-Frankrijk of Spanje zullen aansluiten. Ook in het kader van de GMO-erkenning zitten daar nog wel wat haken en ogen aan. AGF Primeur 2 • 2020

Zijn er nog producten die nu wellicht onderbelicht zijn in het assortiment en die jullie graag toe willen voegen? John: Op dit moment is dat niet aan de orde, maar als er vraag uit de markt komt naar andere producten, dan zullen we zeker kijken hoe we dit binnen onze eigen telersgroep of daarbuiten kunnen invullen. We hebben ook fulltime iemand op producten conceptontwikkeling zitten, die contacten onderhoudt van veredelingsbedrijven tot supermarkten om te komen tot nieuwe introducties op de markt.

Jullie zijn in één klap de grootste telersvereniging van Nederland. Welke verantwoordelijkheid brengt dat met zich mee? John: Aan organisatie en bestuur worden andere eisen gesteld. Daarom hebben we geïnvesteerd op directieniveau, maar ook van ons als bestuur wordt meer verwacht dan in het verleden. Zo hebben tegenwoordig alle negen bestuursleden - een bedrijfsonderdeel in onze portefeuille. Ton: Een onderdeel als belangenbehartiging wordt binnen telersverenigingen nog weleens onderschat, maar wordt mijns inziens steeds belangrijker. Je merkt dat de buitenwereld steeds meer vragen aan de sector gaat stellen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen, energietransitie, voedselveiligheid en certificeringen. Het is

belangrijk om daar als sector een stevige bijdrage aan te leveren, want voordat je het weet wordt er alleen over je gepraat.

Hoe belangrijk of spannend was de GMOerkenning voor Oxin Growers? Ton: Lastig was dat niet, want als Best of Four waren we al GMO-erkend en die juridische entiteit kreeg gewoon een vervolg. De uitdaging was vooral om de voormalige Van Nature telers in te passen in de GMO-erkende projecten van het operationele programma. Maar we zijn er blij mee dat het ingediende operationeel plan zonder al te veel wijzigingen is goedgekeurd.

John: Wat wel belangrijk is om te melden dat ook Van Nature een GMO-erkende coöperatie was. Alleen hadden wij het afgelopen jaar geen operationeel plan ingediend zoals meer verenigingen. Je ziet dat het hele sentiment rond de GMO-erkenningen toch wel weer aan het veranderen is. Er is een tijd geweest dat de overheid geen enkel risico wilde lopen en alle wetgeving tot de letter van de wet uitvoerde, terwijl er nauwelijks gesprek over mogelijk was met de sector. Dit leverde zoveel controledruk, administratieve last en bracht risico’s met zich mee dat veel coöperaties besloten af te zien van GMO. Nu wordt het gesprek wel meer gevoerd en zie je dat er mogelijkheden ontstaan. Wij gebruiken de GMO-gelden onder meer voor projecten

Het bestuur van de nieuwe coöperatie is samengesteld uit de voormalig bestuurders van de twee coöperaties. Jan Oosterom van Best of Four is voorzitter, daarbij ondersteund door vier bestuurders van Van Nature en vier van Best of Four. Van links naar rechts: Jan Oosterom, Ton van Dalen, Aad Sonneveld en Hans Prins

om de bedrijven te verduurzamen, om het gebruik van fossiele brandstoffen te reduceren en andere manieren van verkoop te stimuleren, waaronder fruit op het werk. Daarnaast blijven wij het gebruik van biologische gewasbescherming stimuleren.

De anti-plasticdiscussie viert hoogtij. Hoe staan jullie daar als Oxin Growers in? Ton: Als Oxin Growers willen we graag een bijdrage leveren aan het milieu door te werken met duurzame verpakkingen en werken we er ook aan om het plasticgebruik te verminderen. Anderzijds laten we ons ook niet gek maken door de hype die momenteel aan de gang is. Het plastic heeft namelijk ook een functie in de keten vanwege de versheid, voedselveiligheid en als informatiedrager. Een aantal jaren geleden was het crisis in de Nederlandse tuinbouw. De storm lijkt nu wat geluwd. Hoe kijken jullie hier tegenaan?

John: Een aantal jaren geleden liep het in geen enkel product goed. De financiële wereld had toen een groot probleem, want zij zagen hun investeringen en zekerheden verdampen. Zolang er nog een aantal producten zijn die wel winstgevend zijn, dan kan een ander product nog wat opvangen.

Dat was toen niet meer het geval en is echt een noodsignaal geweest.

Ton: De afgelopen jaren is het in zijn algemeenheid in veel producten beter gegaan. Toch blijf ik zeggen dat de marges flinterdun zijn als je ziet wat de maatschappij van ons vraagt en hoe groot de risico’s zijn. Dat geldt overigens zowel voor telers als voor de handel. Men heeft de mond vol van verduurzaming, maar eigenlijk zouden de telers een gegarandeerde verduurzamingsfee moeten krijgen. Nu worden de kosten voor verduurzamingsmaatregelen veelal bij de teler gelegd. Dat is niet vol te houden. Wat zijn jullie grootste bedreigingen? Ton: Ik maak me toch wel zorgen om de leeftijd en bedrijfsopvolging van een deel van ons ledenbestand. Ik hoop dat we ook de volgende generatie weten te enthousiasmeren voor een baan in de tuinbouw. We gaan daar als coöperatie in elk geval onze best voor doen.

John: Als teler maak ik me bovendien zorgen over de virusdruk. Nu is het weer even allemaal Coronavirus wat de klok slaat, maar ook het ToBRFV-virus heeft forse impact op de tomatensector. Onlangs werd bekend dat het een partij uit Peru geïmporteerd tomatenzaad betrof, maar ik vraag me af wat ons nog allemaal te wachten

staat. Studieclubs volgen we tegenwoordig zelfs al digitaal.

Waarin kun je je als Oxin Growers onderscheiden? John: De afzetmogelijkheden zijn een belangrijke meerwaarde. We bieden onze telers afzetzekerheid en bedienen ze van markten prijsinformatie. Verder dragen we voor de telers die dat willen zorg voor een stuk gezamenlijke inkoop. Dat is voortgezet vanuit Van Nature, waar zo’n twee derde van de telers er gebruik van maakte. Voor veel telers werkt dit naar tevredenheid. Vaak is de primaire reactie bij de inkoop al snel dat iets te duur is, maar vanuit de centrale inkoop kies je toch voor een wat meer onderbouwde keuze voor de lange termijn. Ton: Verder is de schaalgrootte inmiddels wel een kracht van ons. We zijn een grote, maar wel een heel flexibele club. We zijn nog een echte telerscoöperatie en laten de leden zelf ondernemen op hun bedrijven. (IH) www.oxin-growers.nl

AGF Primeur 3 • 2020

Kasgroenten

Kasbloemkool: vraag is er nog volop, dus blijven telers telen Kasbloemkool doet misschien denken aan vroeger tijden of aan het nummer ‘Bloemkool’ van de Kromme Jongens (“Bloemkool, wat mot je d’r mee”), maar de teelt is zeker nog geen geschiedenis. Er zijn nog steeds tuinders die in de winterperiode hun kas(je) ermee vol zetten en het zelf of via de veiling verkopen. Consumenten blijven het kooltje, een smaakvolle delicatesse, ook gewoon kopen in kraampjes bij de teler, bij de AGF-specialist of in een enkele supermarkt en fietsen er dan zelfs voor om. “Bloemkool is weer hip aan het worden en dat helpt ook de serrebloemkool, die tegenwoordig zelfs als snackgroente gebruikt wordt.”

at laatste is een observatie van Guy Jennes, Supervisor Verkoop bij BelOrta voor o.a. bloemkool. Hij krijgt in de periode november tot en met april of zelfs mei van een tiental Belgische en Nederlandse telers kasbloemkool aangevoerd op de klok. Een speciaal product dat qua uiterlijk sterk op een ‘gewone’ bloemkool lijkt, maar ook een kooltje dat in niets is te vergelijken met importbloemkool of bloemkool van de koude grond. “De smaak is veel delicater, de gaartijd veel korter, waardoor het echt wel een productgroep op zich is.” Bij BelOrta veilen ze zowel kasbloemkool, serrebloemkool zo u wilt, als ook winterbloemkool en voorjaarsbloemkool. De serrebloemkool komt richting de Kerst op de markt en vanaf dat moment zijn er klanten die speciaal naar de kooltjes uit de kas vragen en er ook extra voor willen betalen. “Zeker de serrebloemkooltjes die met zes 10

AGF Primeur 3 • 2020

in een tomatenbakje passen zijn erg in trek bij AGF-specialisten. De kooltjes hebben dan echt een primeureffect, ook door de manier van presenteren”, weet Guy. Na een blik op de data komt hij begin maart op zo’n 214 kisten met daarin 8 stuks en zo’n 200 ‘tomatenkistjes’ met 6 stuk erin. “Toch mooie volumes voor een nicheproduct, waarvan wij op piekdagen ook wel vijf- tot zeshonderd kisten verkopen.”

REGIONAAL ‘VRIJ BEKEND’, OOK BIJ JONGERE GENERATIES Zulke aantallen gaan er bij diverse kleinere telers in Nederland niet per dag de deur uit. Een rondje langs enkele telers leert dat her en der in kleine aantallen van een paar duizend planten er nog kasbloemkooltjes geteeld worden. “De laatste zijn eind februari gekapt”, vertelt Fred Mattern van Boeregoed, een Westlands initiatief waarin streekproducten aan de man worden

gebracht en mensen sociaal samenkomen en waar positieve gezondheid voorop staat. Boeregoed heeft kasbloemkool uit eigen kas, dit jaar drieduizend planten gespreid geplant. “Van begin december tot februari verkopen wij kasbloemkool grotendeels aan particulieren en in onze FarmShops en daarnaast zetten we nog een klein aantal af in bedrijfskeukens en kantines. Mensen komen er speciaal voor naar onze verkooppunten. Mensen kennen het kaskooltje vaak nog van vroeger, maar ook de jonge generatie kent het. Kasbloemkool is zeker in het Westland vrij bekend. Buiten de regio is dat al anders. Bij onze verkooppunten in bijvoorbeeld Voorburg, Rijswijk en Den Haag zie je dat mensen er al minder bekend mee zijn.” Zodra de eerste bloemkool van de koude grond komt, stopt Boeregoed met kasbloemkool. “Je kunt ook in maart nog wel poten”, vertelt Fred, “maar dan leg je het af tegen de bloemkool van grote percelen geteeld op de koude grond. Het is ook echt een seizoensproduct dat goed gaat op een beetje kou en dat moet je ook niet jaarrond willen telen.”

Dat laatste doen de telers die op BelOrta aanvoeren ook niet, al gaat menig teler hier wel langer door. “Vanaf begin maart veilen we ook de eerste winterbloemkolen, maar dat bijt elkaar niet”, aldus Guy. “Wel is bloemkool weersgevoelig en dus zie je soms dat als de serrebloemkool vertraagd

is en het in april plots lente wordt, de zaken door elkaar gaan lopen en de prijzen dan dalen. Ook als de importdruk hoog is, heeft dat effect.”

TELERS VOLGEN DE MIDDENPRIJS Een andere kleine Westlandse teler stipte die import aan als reden om ‘af te bouwen’ met kasbloemkool. “Iedereen vindt het lekker, maar lang niet iedereen koopt nog kasbloemkool. Dat maakt het moeilijk. Vijf in een kistje verkopen, dat lukt nog wel, maar als dat niet lukt, dan raak je ze maar moeilijk nog kwijt. Gezinnen kiezen tegenwoordig voor een grotere kool en niet voor de flinke hand vol die een kaskooltje vaak groot is.”

Het gevolg is dat het vooral nog ‘de kleinere, oudere tuinders’ zijn die de teelt nog in stand houden. Een beeld dat Guy deels herkent, in die zin dat het vooral oudere tuinders zijn die nog serrebloemkool telen, al kent hij ook jongere tuinders die bewust serrebloemkool telen. “Ja, die zijn er zeker nog. Wij gaan er niet vanuit dat het areaal zomaar even flink groeit, maar dat wil ook niet zeggen dat de markt achteruitgaat. Eigenlijk is de markt vrij stabiel en zie je dat zolang er vraag is, en die is er, er ook aanbod blijft. Alle telers kunnen de middenprijs volgen en zolang die prijs goed is, zijn er altijd telers die serrebloemkool blijven telen. Natuurlijk zijn er weleens mindere weken, het blijft immers vraag en aanbod en het weer beïnvloedt de markt, maar ook de teler zelf heeft invloed op de markt. Je ziet altijd wel telers die instappen na een periode van goede prijzen, waarbij dan altijd het risico bestaat dat de markt inklapt.” BUITEN IS GEEN BINNEN Dat laatste ‘gevaar’, dat ligt in nicheteelten altijd op de loer. Om die reden zie je in de teelt van kasbloemkool, anders dan in ‘bui-

tenbloemkool’, nog maar heel weinig of eigenlijk geen telers die zich wagen aan het telen van bloemkool met kleurtjes anders dan wit. “Dat is een niche in een niche in dat geval en dat zou ik telers niet aanraden”, vertelt Guy.

John Buijsman, Crop Specialist Brassica bij Rijk Zwaan, kan zich wel voorstellen dat telers de snelst groeiende gekleurde rassen in de kas uitproberen, om te zien of een vollegrondsras in de kas geteeld kan worden. “Dat is niet onmogelijk, maar kan qua rendement vaak niet uit, omdat deze rassen trager en forser zijn en daarom langer de kas bezet houden en meer ruimte nodig hebben. Verder is het voor telers soms een optie om snelle ‘witte’ buitenrassen voor de oogst in april in de kas te zetten om vóór de buitenproductie op de markt te zijn. Je ziet echter dat het vooral een al lang bestaand, ouder ras van ons is (Eva RZ) dat in de kas geteeld wordt. Specifieke rassen voor kasteelt worden er niet meer ontwikkeld gezien de krimpende markt.” Ook niet bij Syngenta, zo laat ook Koenraad Meyns, Productmanager Bloemkool voor Noordwest-Europa, weten. “Wij hebben geen speciale veredeling meer voor bloemkool in de kas. Er zijn wel telers die reguliere rassen in de kas gebruiken, maar dat raden wij niet aan. De rassen voor buiten in de vollegrond reageren heel anders op een kasteelt. Bij kasbloemkool gaan wij met onze verschillende rassen voor oogst vanaf eind december tot begin maart. Het is een teelt die je eigenlijk alleen in Nederland en België ziet, al heb je bijvoorbeeld wel een bedekte teelt in Polen en daar passen buitenrassen beter.”

Kasbloemkool onder Flandria-label

onderscheidend vermogen is in de teelt van kasbloemkool ondertussen ook niet echt nodig. De speciale smaak en gaartijd, die doet ’t em. “En bovendien profiteert ook serrebloemkool van het opnieuw hip worden van bloemkool in z’n algemeenheid als een ‘nieuwe’ snackgroente, waarmee de consument kan dippen en die ook rauw prima gegeten kan worden”, aldus Guy. “Consumenten mogen dat best nog meer ontdekken, zodat de serrebloemkool straks ’s winters samen met een snoeptomaat op tafel staat. De meeste consumenten zijn ondertussen ook helemaal niet meer bekend met de seizoenen en de groenten die daarbij horen en kopen gewoon datgene waar ze zin in hebben. En dat is ook te vinden, zelfs in een Vlaamse supermarktketen die serrebloemkool in flowpack per stuk in het schap legt. Op die manier wordt nog extra het onderscheidend vermogen van de serrebloemkool benadrukt.” (TT) gje@belorta.be handel@boeregoed.nl j.buijsman@rijkzwaan.nl koenraad.meyns@syngenta.com

IN HET RETAILSCHAP IN FLOWPACK Als teler op zoek gaan naar nog meer

Eva RZ, een al geruime tijd bestaand ras van Rijk Zwaan dat door kasbloemkooltelers veel wordt gebruikt. Foto: Rijk Zwaan

Bij Syngenta is het ras Ansari een veelgebruikt ras, waarbij Syngenta zelf als plantdatum 18 oktober aanhoudt met daarna een verwachte oogst in de periode 15 februari-15 maart. Foto: Syngenta

AGF Primeur 3 • 2020

WE MAKE IT GREEN OP NAAR EEN CIRCULAIRE TUINBOUWSECTOR In de AGF zijn de ogen gericht op de toekomst. Telers staan voor de belangrijke uitdaging om de sector te verduurzamen. Smart Packaging Solutions ondersteunt u daarbij. Als producent van volledig circulaire groente- en fruitverpakkingen zit duurzaamheid in ons DNA. Met ons nieuwe concept WE MAKE IT GREEN helpen wij telers de transitie te maken naar een circulaire tuinbouwsector, zodat zij ook de komende generaties kunnen blijven voorzien van kwalitatief, gezond en duurzaam geproduceerd voedsel.

Massief karton: duurzaam alternatief voor plastic

Minimale milieu-impact, maximale meerwaarde

In het Tuinbouwakkoord van 2019 ligt de focus onder meer

Met circulaire verpakkingen alleen zijn we er niet.

op zorgvuldig gebruik van grondstoffen. Met name op het

Daarom is ook onze volledige service eromheen gericht

gebied van verpakkingen valt nog veel winst te behalen,

op minimale milieu-impact én maximale meerwaarde

door het gebruik van plastic terug te dringen. Onze massief

voor onze klanten. Door bijvoorbeeld ook op logistiek

kartonnen verpakkingen leveren hier een belangrijke

gebied met de beste oplossingen te komen om het

bijdrage aan. Dit materiaal is bijna volledig opgebouwd uit

transportvolume te maximaliseren en het aantal ‘lege

gerecyclede grondstoffen. De weinige grondstoffen die

kilometers’ te minimaliseren. Zo ontwikkelen we naast

we aankopen, zijn FSC-gecertificeerd en dus afkomstig uit

massief kartonnen verpakkingen ook massief kartonnen

duurzaam beheerde bossen. Resultaat is een kwalitatief

slip sheets, ter vervanging van pallets. Hiermee kunnen

hoogstaande, circulaire verpakking.

tot wel vijf keer meer verpakkingen worden vervoerd

Een duurzaam alternatief voor

per trailer en is er sprake van tachtig procent minder

plastic, The Perfect Body voor groenten en fruit.

transportgewicht. Daardoor wordt de CO2-uitstoot, als gevolg van logistiek, beperkt tot een minimum.

Houdbaarheid maximaal borgen Daarnaast speelt ook houdbaarheid van voedsel

Daarnaast zijn we continu bezig met de ontwikkeling

een sleutelrol, als het gaat om duurzaamheid in

van nieuwe verpakkingsconstructies, die de

de tuinbouwsector. Daarom ontwikkelen wij extra

houdbaarheid van groenten en fruit maximaal borgen.

stevige en voedselveilige verpakkingen, die onder alle

Bijvoorbeeld onze massief kartonnen groente- en

omstandigheden een optimale bescherming bieden.

fruitverpakking met hersluitbare deksel, die garandeert

Zo zijn onze groente- en fruitverpakkingen extreem

dat groenten en fruit in optimale conditie blijven, ook

vochtresistent, zeker als ze zijn voorzien van onze

na het openen van de verpakking.

speciale PE-coating. Ook in vochtige koelcellen of tijdens geconditioneerd transport blijven de

Het zijn slechts enkele voorbeelden van verpakkings-

verpakkingen stevig, waardoor de inhoud intact blijft.

oplossingen voor de hedendaagse uitdagingen van de tuinbouwsector. Benieuwd naar wat we voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem gerust contact met ons op. Dan bekijken we welke oplossingen bijdragen aan verdere optimalisatie en verduurzaming van uw verpakkingen en logistiek. WE MAKE IT GREEN!

Wij creëren kwalitatief hoogstaande, circulaire verpakkingen. Een duurzaam alternatief voor plastic, The Perfect Body voor groenten en fruit.

Wilt u meer informatie? 

+32 52 26 19 26



sales@smartpaso.com

www.smart-packaging-solutions.com

Uien

Markt blijft onzeker aanvoelen

De telersprijs steeg in de afgelopen periode plotseling op een onverklaarbare manier. Blijkbaar zagen de boeren het zitten. Tot 18,5 cent moest neergelegd worden voor partijen waar men voor de middel slechts 19 cent in de baal kon maken en voor de grove uien amper 23 cent. Dat leverde een mooi saldo voor de boer en dunne marges op voor de handel, terwijl de vraag vanuit het buitenland stagneerde. Inmiddels vond een prijscorrectie plaats.

ok de uienmarkt kampt met de gevolgen van het Coronavirus. Waar de sector normaal gebruik kan maken van goederenstromen met veel lege retour containers, droogden die nu in rap tempo op. Vanuit Azië, maar inmiddels ook vanuit andere regio’s, kwamen veel minder goederen dan normaal naar de Europese havens. Het is momenteel sprokkelen om reefer containers te krijgen om uien retour te sturen. Dat heeft zijn weerslag op de vraag en onderbenutting van de sorteercapaciteit doet de sorteerkosten stijgen.

Een voordeel bij alle nadelen die het virus veroorzaakt was de groeiende vraag naar uien vanuit supermarktketens. De vraag naar uien, sjalotten en knoflook steeg in de supermarkt met sprongen. De lookachtige Allium familie staat bekend om zijn gezondheidsbevorderende inhoudsstoffen. Deze zogenaamde flavonoïden worden antimicrobiële eigenschappen toegekend, onder andere een antivirale werking. Ook in Duitsland, Frankrijk en Nieuw-Zeeland was plotselinge hogere vraag naar uien merkbaar, soms wel tot 25 procent. Naast de gezonde eigenschappen van de ui is het ook een product dat lang houdbaar is en daarom makkelijk om te hamsteren. Dat laatste betekent dat de plotselinge stijging ook tijdelijk van aard kan zijn.

De exportcijfers zijn tot en met week 8 bedragen bijna 900.000 ton en lopen sinds week 4 netjes in de pas met het exportseizoen 2017/2018, toen 1.150.000 ton uien werd uitgevoerd. Dit seizoen ligt momenteel een kleine 35.000 ton voor op dat recordjaar. Met name West-Afrika trekt de kar, samen met bestemmingen in Azië. Vrijwel alle West-Afrikaanse bestemmingen nemen structureel meer uien af dan voorgaanden jaren. Ook Libië is aan de markt en importeerde in enkele weken ruim 6.000

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl 14

AGF Primeur 3 • 2020

ton. Richting India, Bangladesh, Thailand en Sri-Lanka ging in korte tijd zo’n 43.000 ton, waarmee deze nieuwkomers de onverwacht vroege vraag begin dit seizoen uit Brazilië ruimschoots passeren en daarmee een flink gat sloegen in de Nederlandse voorraad rode en roze uien. Voor eind april wordt vanuit Brazilië overigens geen grote vraag verwacht. De oogst in Latijns Amerika is inmiddels vrijwel afgerond en men verwacht tot tweede helft april voldoende lokale oogst beschikbaar te hebben. De volgende oogst wordt niet voor juni verwacht, waardoor wellicht in mei nog een gaatje valt. Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten lijken de Hollandse ui ook structureel te gaan waarden. Enkele duizenden tonnen vonden hun weg naar deze bestemmingen die jaarlijks veel uien importeren uit de regio aldaar. Het Staatsbezoek van het Koningspaar aan Indonesië leverde voor de uiensector ook geen windeieren, de grens voor uien ging weer open na lange periode van onzekerheid. Ook richting onze buurlanden gaan momenteel uien weg. De afzet van industrie-uien naar Oost-Europa loopt dit seizoen ook flink door, wat zich niet vertaalt in de wekelijks gepubliceerde exportcijfers. Wel is te zien dat Polen qua klasse II uien zo’n 13.000 ton voor loopt www.holland-onions.org ten opzichte van normaal. Algemeen wordt verwacht dat de export rond de 18.000 ton per week zal moeten liggen, maar er zijn handelaren die het positiever inzien en eerder denken aan slechts 16.000 ton per week om de uien op te krijgen voor week 27. Als volgende maand de gebroken weken weer aanbreken van Goede Vrijdag, Pasen, Koningsdag, Bevrijdingsdag, Hemelvaart en Pinksteren zou het niet de eerste keer zijn dat men opnieuw de rekensommetjes maakt en een opleving in de markt ontstaat.

Volgende maand in de Primeur:

Kasgroenten

Reserveer uw advertentie: Arie Gunter - +31 (0)166 69 82 32

Uitgeverij Boekhout wenst iedereen sterkte in deze moeilijke periode

AGF Primeur 3 â&#x20AC;¢ 2020

Kiwi

Djûke van der Maat is lekker bezig met Nederlandse kiwi’s Djûke toont de Nederlandse kiwi oogst

Aan de andere kant van de wereld is het heel normaal om het telen van appelen met die van kiwi’s te combineren. Dus waarom zouden we dat in Nederland ook niet kunnen doen, dacht fruitteler/onderneemster Djûke van der Maat van Nieuw Slagmaat. Dit jaar oogstte ze voor de derde maal Nederlandse kiwi’s in de kleuren geel en groen.

p Nieuw Slagmaat is een halve hectare aan kiwi-bomen. “We zijn met een paar honderd kilo begonnen, dit jaar hebben we enkele duizenden kilo’s kunnen oogsten. Waar het naar toe gaat, weten we niet precies maar we zijn lekker bezig. Onze bomen zijn nog niet in volle productie en of we onze resultaten kunnen doortrekken naar wat er in Nieuw-Zeeland gebeurt is de vraag.”

Nieuw Slagmaat teelt de kiwi's gewoon in de open lucht. Kiwi’s houden niet van wind, daarom hebben ze een windhaag om het kiwiveld heen geplant zodat de bomen beschut staan. Kiwibomen kunnen een beetje vorst hebben. Tot nu toe zijn de win16

AGF Primeur 3 • 2020

ters nog niet streng geweest en houden de bomen zich dus goed. “Kiwiteelt in Nederland is in de jaren ’80 eerder geprobeerd, maar toen is het niet gelukt. Ik ben er dus supertrots op dat het ons al drie jaar op rij wel lukt”, vertelt Djûke. Kiwi’s telen is erg bewerkelijk. “Het is een klimplant dus je moet heel veel snoeien om de bomen in bedwang te houden. Ook de bestuiving komt nogal nauw, De mannelijke en vrouwelijke planten moeten gelijk in bloei staan.” Omdat de kiwiteelt in Nederland nieuw is, zijn er niet veel ziekten en plagen die het gewas kunnen bedreigen. Er kan dus op zeer duurzame wijze geteeld worden. Alleen het onkruid onder de bomen wordt bestreden.

Op Nieuw Slagmaat staan gele en groene kiwibomen. De gele kiwi’s zijn het eerst rijp en worden in oktober geoogst, de groene in november. Het bepalen van het juiste oogstmoment is een grote uitdaging. Djûke kient dit goed uit in samenspraak met ketenpartners. “Feedback van afnemers en consumenten is voor ons heel belangrijk. Kiwi’s uit Nieuw-Zeeland worden onrijp geplukt en rijpen al dan niet succesvol na of tijdens het transport. Wij kunnen boomgerijpte kiwi’s oogsten, maar op het moment van oogsten mogen ze niet te zacht zijn. Je wilt ook nog een goed uitstalleven. Bovendien weet je niet precies wanneer de consument ze zal eten. Door goed naar afnemers en consumenten te luisteren, kunnen we het juiste oogstmoment bepalen. Een deel van de oogst gaat de bewaring in, Dat lukt in elk geval goed tot eind april. Misschien kunnen we onze kiwi’s nog langer bewaren maar dat weten we nu nog niet. Eind april zijn ze op.”

Net als bij andere teelten is een deel van de oogst niet te verkopen maar daarvoor is een oplossing bedacht. Djûke: “Wij willen niets te verspillen en verwerken deze producten tot jams en sappen. Vierkantverwaarding heet dat. Alle maten moeten weg en ook het fruit met een lelijk plekje. De verwerking hebben we uitbesteed. Zij hebben ook wijn gemaakt van onze kiwi’s. Dat vonden we superspannend maar het heeft erg goed uitgepakt met hele goede recensies van wijnkenners en handelaren.” Ook al is het nog pionieren en zijn de Nederlandse kiwi’s een nicheproduct, het is een commercieel serieuze stap die Djûke heeft gezet. Nieuw Slagmaat is een gemengd agrarisch familiebedrijf waar duurzaamheid en biodiversiteit centraal staan. Om dit beter te kunnen vermarkten, zette Djûke een eigen handelsbedrijf Slagmaat op waarbij ze het eigen fruit en dat van 8 andere telers afzet. Het fruit is gecertificeerd als Erkend Streekproduct Kromme Rijnstreek en On the Way to Planet Proof. “Wij zijn ons al heel vroeg gaan onderscheiden met duurzame teelt en hadden als een van de eerste telers een milieukeurcertificaat. Toch ging een groot deel als anoniem product op de grote berg naar de veiling. Dat vond ik jammer. Met mijn handelsonderneming is het me gelukt te gaan leveren aan leveranciers

Wie is Djûke van der Maat? In 2011 kreeg Djûke voor haar voorlopersrol in ondernemerschap, duurzaamheid en ketenverkorting de internationale Nuffield Scholarship. Daarvoor reisde ze o.a. naar NieuwZeeland, Canada, Australië, US, GrootBrittannië en Italië. Allemaal om kennis op te doen en een netwerk op te bouwen. En dat lukte. Bij terugkomst besloot ze om kiwi’s te gaan telen. In 2016 hadden we hiervan een eerste kleine oogst. Nog steeds reist Djûke zo nu en dan af naar het buitenland en komen buitenlandse telers op bezoek om de Nederlandse landbouw te zien. In 2013 werd Djûke benoemd tot top 5 beste agrarisch ondernemers van Nederland. In 2014 mocht ze in Brussel de Europese Innovation Prize for Women Farmers ontvangen. die hogerop in de handelsketen zitten”, vertelt Djûke. “De certificaten Erkend Streekproduct en On the Way to Planet Proof zijn de bewijzen waarmee we ons kunnen onderscheiden in de markt, maar het verhaal erachter is eigenlijk nog belangrijker. Daarom nodigen we onze klanten altijd uit om te komen kijken. Als ze onze werkwijze

eenmaal hebben gezien, bijvoorbeeld hoe we ervoor zorgen dat de oorwurm in onze boomgaard kan blijven, vergeten ze dat niet meer.” (ML) info@nieuwslagmaat.nl fotocredit: Ruud van der Graaf fotografie

Turnkey soluঞons designed to full your needs Roboঞc and Layer Palleঞsing systems Modular pallet conveyors & AGVs Order preparaঞon systems Automated Storage & Retrieval Systems Industrial so[ware

Do you have an automaঞon project in mind? Does your equipment need maintenance? Get in touch with us!

+32 (0) 55 33 57 57 info@sco automaঞon.be www.sco automaঞon.be

Maintenance services

AGF Primeur 3 • 2020

Groenten

Kenia wint het op kwaliteit in haricot verts

Keniaanse haricot verts hebben een streepje voor in kwaliteit

Ook al klinken haricot verts Frans, het favoriete herkomstland van veel importeurs en handelaren is Kenia. Hoewel de prijzen flink hoger liggen ten opzichte van andere herkomstlanden, heeft Kenia een streepje voor als het om kwaliteit gaat. De afgelopen maanden was er echter veel minder product beschikbaar waardoor er naar alternatieven is gezocht, vertelt Mitchell van der Geugten van Jami Trading dat jaarrond haricot verts, peulen en sugar snaps in het assortiment heeft.

ooral de maanden oktober tot en met december, waarbij er in de kerstperiode nog eens extra veel vraag is naar haricot verts, zijn altijd een grote uitdaging. “Dit jaar is er tijdens het regenseizoen extra veel regen gevallen, wat veel effect had op de aanplant en de teelt. De lage volumes maak-

ten dat prijzen over de kop gingen. Gelukkig hebben wij voor die maanden een aantal goede leveranciers in Guatemala en Egypte gevonden. Ook zijn we bezig met een teler in Rwanda”, vertelt Mitchell. Vergeleken met de prijzen voor Keniaans product, liggen de prijzen uit alternatieve landen een

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl 18

AGF Primeur 3 • 2020

peulen, verpakt

stuk gunstiger. Vooral Egypte heeft hier volgens de importeur van kunnen profiteren. “Egypte kwam met prijzen die Kenia absoluut niet kan matchen, maar uit de markt hoor je dat de kwaliteit wel minder is. Prijzen voor product uit Guatemala liggen ook gunstiger. Zij hebben als voordeel dat het

De Primeur thema volgende maand :

Kasgroenten

Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32

Consumentenverpakkingen van sugar snaps en haricot verts

transport per boot kan. Keniaans product komt per vliegtuig. Dat is duurder maar wel een stuk sneller.”

De prijsverschillen met Keniaans product zijn aanzienlijk maar de nieuwe landen hebben in kwaliteit nog een inhaalslag te maken. Mitchell: “In Egypte hebben ze in de afgelopen periode goed geld kunnen verdienen. Om het op lange termijn vol te kunnen houden, moeten zij echter nog een professionaliseringslag maken. In Kenia is dat al gebeurd. Keniaans product is qua prijs-kwaliteitverhouding het beste en krijgt van de meeste klanten de voorkeur.” Jami Trading is gevestigd op Schiphol en levert de Keniaanse groenten volgens het ‘fresh to door delivery-principe vers bij de klant in het warehouse af. “Wij zijn een dochterbedrijf van Fairways logistics. Of het nu gaat om een doosje dat midden in Amsterdam afgeleverd moet worden of om 1000 kilo haricot verts dat naar een warehouse gaat, Fairways handelt het transport en logistiek helemaal voor ons af. In Nairobi hebben wij een eigen kantoor dat dage-

lijks meerdere malen in contact treedt met leveranciers en verwerkers. Het voordeel daarvan is dat, zeker in de maanden dat het wat minder is qua kwaliteit, we 100 procent controle hebben op de zending. Op het vliegveld in Nairobi voert ons team nog een laatste check uit. Indien de kwaliteit onder de maat is, kunnen we dus nog besluiten om de zending te cancelen. We beseffen dat dat niet leuk is voor een klant maar we sturen liever niet iets op waarvan we weten dat klanten het niet waarderen.”

Jami streeft ernaar dat de tijd tussen oogst en levering drie dagen is. De temperatuur tijdens transport is een belangrijke factor. “Vooral in het regenseizoen wanneer boontjes nat zijn, luistert de temperatuur nauw. Deze mag niet te hoog oplopen om ‘zweten’ te voorkomen, dan komen sneller bruine puntjes op het product wat niet goed is voor de houdbaarheid”, vertelt Mitchell. In de afgelopen twee jaar dat Jami Trading bestaat, hebben ze hun klanten op bestelling geleverd. Dat verandert per 1 april wanneer Jami naar een nieuwe locatie op Schiphol verhuist waar ze de beschikking

hebben over een koelen vriesruimte. “We merken dat er naast de bestellingen ook regelmatig vraag is naar acute dagelijkse handel. Dat kunnen we vanuit de nieuwe locatie gaan aanbieden. We worden steeds bekender. In Nederland krijgen we steeds meer klanten en inmiddels voorzien we ook enkele Belgische groothandels. Afhankelijk van de uitkomst van Brexit staat uitbreiding naar het VK op de planning.”

Het hoofdproduct van Jami is haricot verts. Peulen en sugar snaps doen het heel goed als bijproduct. “Daarnaast hebben we paarse passievrucht en baby-mais aan ons assortiment toegevoegd. Vanuit de nieuwe locatie gaan we ook starten met het aanbieden van diepgevroren avocadoproducten. Mits onder de -20 graden Celsius bewaard behouden de avocadoproducten alle goede eigenschappen en is ontdooid een heel goed alternatief voor verse avocado zodat het tekorten op de versmarkt kan opvangen. We zijn hier erg enthousiast over”, besluit Mitchell. (ML) mitch@jami-trading.com

Droog- en bewaartechniek Machinebesturing Procesautomatisering Techno Service ’s-Gravenpolder BV Schoorkenszandweg 17a 4431 NC ’s-Gravenpolder Tel. +31 (0)113 312020 info@tsg.nl / www.tsg.nl

AGF Primeur 3 • 2020

Detail

Luc van Bokhoven verkoopt tweemaal zoveel aardappelen sinds hij ze zelf haalt bij Alvantho

Luc van Bokhoven, Van Bokhoven Groente en Fruit:

“We verkopen nu tweemaal zoveel aardappelen dan voorheen” Wat van ver komt, is lekker(der). Onder dat motto gaan Luc (54) van Bokhoven en zoon Ruud (20) elke maand naar de Brusselse vroegmarkt om die producten in te slaan, die lastig of niet te verkrijgen zijn in Nederland. Wat die rit aan rendement oplevert, is niet helemaal duidelijk. “We doen dit al 15 jaar, onze klanten zijn het gewend”, vertelt Luc die voorheen met zijn vader zelfs tweewekelijks de rit naar Brussel maakte.

ertrek naar Brussel staat de avond ervoor gepland om kwart voor 11. Vooraf wordt een aantal uur slaap gepakt. “Brussel hangt van horeca aan elkaar. De groothandelsmarkt opent om twaalf uur ’s nachts. Het is dan al enorm druk met horecaklanten. Daarom komen wij ook vroeg om nog de beste producten uit te kunnen kiezen”, vertelt Luc. Rond drie uur ’s nachts zijn de mannen dan weer thuis en duiken dan nog even onder de wol. De onderbroken nacht voelt niet als een offer. “Het hoort er gewoon bij om onderscheidend te zijn”, 20

AGF Primeur 2 • 2020

klinkt het. “Via onze vaste groothandel Gebrs van Aarle kunnen we sommige producten ook bestellen. Toch gaan we liever zelf kijken en kiezen. Het gaat immers om levende producten en je wilt de keten zo kort mogelijk houden.” Van Bokhoven rijdt ook regelmatig naar Tholen om aardappelen te halen. Die worden in de winkel onder eigen label verpakt, ongewassen. Luc: “Dat zijn we gaan doen toen onze vaste leveranciers er meer stopte en dat heeft goed uitgepakt. We verkopen nu tweemaal zoveel aardappelen dan voorheen.”

Van Bokhoven Groente en Fruit is een goed lopende zaak in het Noord-Brabantse Drunen. Van Bokhoven steekt veel energie in hun brede en diepe kwaliteitsassortiment. Kwaliteit primeert en daaraan worden geen concessies gedaan. Bij voorkeur komen de producten direct van telers: witlof, prei, knolselder, champignons, boerenkool en ’s zomers alle sla en daarom is er bijvoorbeeld geen jaarrond assortiment van aardbeien, want die moeten uit Nederland komen, vinden ze bij Van Bokhoven. Wortelen komen dan weer uit Frankrijk, de Bretonse. Je vindt er ook verse dadels en de echte Cavallion meloenen.

Vergeleken met vroeger wordt er veel minder los product verkocht. Ter illustratie: ging het 25 jaar geleden nog om wekelijks 35 kisten witlof, tegenwoordig zijn dat er 5. Om dat op te vangen, begon Van Bokhoven 25 jaar geleden al met ‘snijden en koken’. “Eerst stoofpeertjes en appelmoes maar

Ruud van Bokhoven

Van Bokhoven is een solitaire winkel die veel klanten weet te trekken

Ineke Cales werkt al 20 jaar bij Van Bokhoven

Overzicht bij binnenkomt Van Bokhoven

Dry misting systeem houdt groenten koel en vers

Producten in de koeling

Franse wortelen

Van Bokhoven verpakt zelf aardappelen

De echte Merengue meloenen komen van de vroegmarkt Brussel

het is alsmaar ‘gekker en groter’ geworden. In 1996 hebben de winkel uitgebreid en verbouwd. De achterkant is sindsdien groter dan de voorkant.” Daardoor rinkelt, of beter bliebt, de kassa steeds vaker. De bestedingen van klanten stijgen, met uitzondering van de achterliggende crisisjaren, nog ieder jaar. Ook de marges zijn door de bewerking beter. Onlangs heeft Van Bokhoven nog een extra koelmeubel geplaatst voor de verkoop van kant-en-klare éénpersoonsmaaltijden in meeneemverpakking. Luc: “Je hebt klanten die 20 minuten in je winkel blijven maar een deel wil ook “grab en go”. Dat loopt heel goed, het is lastig om die koeltoonbank goed gevuld te houden.”

Het laatst jaar veranderde bij Van Bokhoven nog een aantal zaken. Zo werd de tomatenhoek aangepast en wordt flink ingezet om leuke berichten op Facebook te plaatsen. Allemaal zaken waar zoon Ruud de gangmaker in is. Hij is vastbesloten en enthousiast om in de voetsporen van zijn vader te treden en zal de derde generatie AGF-specialist zijn. “Ik heb twee jaar geleden mijn opleiding detailhandel afgerond en daarna nog 8 maanden stagegelopen bij Landwaart Culinair waar ik nog veel heb geleerd. Sinds april werk ik samen met mijn vader”, vertelt Ruud.

te komen. De winkel sluit daarom tussen 12.30 en 13.30. In de zomermaanden is de winkel 3 weken voor vakantie gesloten. Wat ook blijft is de één aanbieding per week. “Dat is lekker duidelijk. Meerdere aanbiedingen geeft keuzestress bij de klanten”, besluit Luc. (ML) facebook.com/agfvanbokhoven/

Wat hetzelfde blijft: de warme maaltijd tussen de middag die nodig is om op krachten AGF Primeur 3 • 2020

Advertorial

ISOLARE BOUWT Marco Crum, Isolare:

“Als je een hoogwaardige ULO-cel kan bouwen, dan kan je alles neerzetten”

Van koelen vriescellen tot productiehallen, rijpkamers en hoogwaardige ULO-cellen. Isolare biedt een volledig isolatiepakket aan. Of dit nu gaat om de AGF, vlees, vis, brood, zuivel of medicijnen, Isolare is de specialist waar je moet zijn voor alle isolatievraagstukken. Isolare overgenomen In september 2019 is Isolare middels een doorstart overgenomen. Er is een kapitaalkrachtige investeerder ingestapt die begrijpt dat Isolare de tijd en ruimte nodig heeft om zich verder te ontplooien in haar specialisatie. Daarnaast is het team substantieel uitgebreid. Wim Balkenende versterkt het team als algemeen directeur, Pasquale van Ernst is per 15 januari

begonnen als de nieuwe account manager en daarbuiten zijn Mariska Rijnaard en Robbin Koopman als office manager en BIM-tekenaar begonnen. Natuurlijk is Marco Crum nog steeds de belangrijke spil van de organisatie en is ook Willem Sangers als werkvoorbereider gebleven. “Ons team is compact en heeft de nodige specialisatie en ervaring,”

vertelt Wim. “Samen al meer dan 75 jaar. Het technische personeel kan zich nu volledig richten op de wensen van onze klanten. Daarmee krijgt de klant het juiste advies, werkzaamheden op maat en een begroting die binnen hun wensen valt. Niet voor niets heeft Isolare nog steeds een loyale klantenkring die bij nieuwe projecten opnieuw voor Isolare kiezen. Dit zegt iets over onze kwaliteit, manier van werken en vooral de vertrouwensband die er in de loop van de jaren is ontstaan.” Hoe werken wij? Hoe gaat het bouwen van een hoogwaardige koel- of vriescel nu

of een vrieshuis tot -60° C. “Daarnaast kunnen wij brandcompartimenten bouwen met zowel steenwol panelen als het nieuwe Quadcore schuim. Dit nieuwe schuim zorgt voor een verhoogde isolatiewaarde. Tevens heeft bouwen volgens de BREEAMnorm voor ons geen geheimen. Ook als je kijkt naar ons deurenassortiment, zien wij dat de markt zich blijft ontwikkelen. Zo hebben wij bijvoorbeeld een speciale deur ontwikkeld voor in de witlofkwekerij.” Met ons uitgebreide (gecertificeerde) brandwerende koelen vriesdeuren assortiment hebben wij voor elke toepassing een passende deur.

in zijn werk? “Onze werkzaamheden beginnen op locatie bij de klant,” vertelt Marco. “Daar kijken we wat de wens van de klant is, wat er mogelijk is en geven we het nodige advies om tot een kwalitatief eindproduct te komen. Dit vertalen wij vervolgens naar een transparante offerte. Zodra wij de opdracht krijgen van de klant, gaan we binnen Isolare samen rond de tekentafel met Robbin voor het ontwerp van de klant. Wanneer het ontwerp is goedgekeurd, zorgt Willem voor alle materialen om de cel te bouwen. Omdat wij alleen met A-merken werken, weten wij zeker dat de klant de kwaliteit krijgt die hij voor ogen heeft. De sandwichpanelen, die wij gebruiken, zijn opgebouwd uit thermisch, brandwerend of akoestisch materiaal. De randen kitten we vervolgens af en bij ULO cellen wordt de volledige cel ook nog behandeld met een gasdichte coating. Als laatste gaan de deuren in de cel die ook door ons worden geleverd. Om het energieverbruik te optimaliseren, controleren we of er geen thermische lekken in de cel zitten. Als tendens zien wij namelijk dat energiebesparende oplossingen een meerwaarde zijn voor onze klanten. Door onze brede kennis

mogen wij veel bedrijven uit onder andere de AGF-branche rekenen tot onze trouwste klanten. Waar van toepassing voldoen onze cellen aan de HACCP- en BRC-normen.” Snelle veranderingen in de markt Hoewel de cellen van Isolare 20 tot 30 jaar meegaan, blijft Isolare veel aanvraag krijgen voor nieuwe cellen. “In 15 jaar tijd is de wereld van isolatie sterk veranderd,” vertelt Pasquale. “Tien jaar geleden hadden we bijvoorbeeld nog de koelcellen die geïsoleerd waren met tempex en daaroverheen purschuim. Daarvoor hadden we zelfs nog cellen met kurk. Daar valt natuurlijk slecht mee te isoleren.” Waar vroeger sandwichpanelen veelal werden toegepast voor isolatie, ziet Isolare door de jaren heen dat er steeds meer mogelijkheden zijn waarbij onze bouwelementen kunnen worden toegepast. Zoals bijvoorbeeld voor gevelrenovatie. Onze panelen kunnen wij leveren met een dikte tussen de 40 mm en 240 mm. Door de veelzijdigheid, die een sandwichpaneel biedt, kan een klant zijn ruimte optimaal benutten, of dit nu voor een geconditioneerde opslag is

De toekomst Verheugd ziet Wim door de interne veranderingen veel aanvragen voor nieuwe projecten binnenkomen. “Het blijft bijzonder dat Isolare altijd gesteund is door een grote groep vaste klanten,” vertelt Wim. “Zo hebben we al een paar jaar goede relaties met diverse verwerkers binnen de AGF die elk jaar uitbreiden in hun bedrijf. We bouwen dan een nieuwe cel of voeren onderhoud uit aan de bestaande cellen in het bedrijf. Dit doen wij omdat onderhoud aan sandwichpanelen en deuren noodzakelijk zijn voor het behoud en de veiligheid van de cel.” Samen met ons complete team zijn we klaar voor de toekomst waarbij wij graag voor u klaar staan. Wilt u meer informatie of een persoonlijk advies op maat, neem dan contact op met Mariska Rijnaard of kijk op de site www.isolare.nl. mariska@isolare.nl

Isolare BV Autoweg 24 3911 TK Rhenen T. 048 841 1102 info@isolare.nl

WWW.ISOLARE.NL

Hardfruit

Jan Timmermans laat weten dat Maribelle een van de nieuwe rassen is die zonder groot budget succesvol blijkt

Clubrassen veroveren appelmarkt Hoewel de verwachting is dat lang niet alle merken zullen slagen, is trend richting concept-gestuurde appelen onmiskenbaar.

“D

e fruitteelt is nog altijd behoorlijk aanbodgedreven, met een sterke onderlinge (inter)nationale concurrentie,” laat de Rabobank weten. Het heeft zijn weerslag op de concurrentiepositie van de hardfruitsector die daardoor onder druk staat. De financiële dienstverlener voorziet dat de hardfruitsector de komende jaren zal consolideren in areaal en stappen zal zetten in rasvernieuwing voor een betere smaak en productkwaliteit. De introductie van steeds meer clubrassen in met name appelen, geeft aan dat dit proces al volop gaande is. Bijvoorbeeld Pink Lady of Kanzi zijn inmiddels gevestigde namen op de appelmarkt. Morgana, Tessa en Evelina bestormden onlangs de Nederlandse markt en moeten zich nog een plaats veroveren. Dat het exclusief telen en in een gesloten 24

AGF Primeur 3 • 2020

keten afzetten van een appelras in toenemende mate interessant is, wordt daarmee duidelijk. En hoewel het volume dat per ras op de markt komt, gecontroleerd is, dringt zich toch de vraag op of er voor al die verschillende clubrassen ruimte is?

WIRWAR AAN BRANDED APPLES “Ja en nee,” denkt Florent Geerdens van Boomkwekerij René Nicolaï – dat jaarlijks 1.200.000 onderstammen en 1.000.000 fruitbomen, waarvan 70 procent appelbomen, produceert. “Als je de wirwar aan branded apples ziet komen, dan worden het er inderdaad veel. Maar ik stel mij de vraag hoeveel van die merken uiteindelijk echt zichtbaar gaan worden voor de consument.” Florent wijst op de grote budgetten die nodig zijn om een consumentenmerk

in de markt te zetten. “Je zult zichtbaar moeten zijn voor de consument overal en altijd. Er zijn er heel weinig die daarin slagen.” Voor het slagen van een concept-appel is het van belang dat de kosten om het merk op te bouwen, in de markt verdiend kunnen worden. “Het is zinloos om straks een merkappel te verkopen aan de prijs van een gewone Elstar en niet meer geld uit de markt te kunnen halen. De variety managers van vandaag en morgen moeten zich realiseren dat de meerkost uit de markt gehaald moet worden en niet uit de productie.” Florent is er niet van overtuigd dat het alle merken lukt, de meerkosten in de consumentenprijs te verwerken. Toch is hij niet pessimistisch over de merken die er niet in slagen zich een plaats op de markt te veroveren. “Ze zullen altijd bijdragen aan een betere kwaliteit bij de consument te krijgen.”

Boomkwekerij Rene Nicolai stelt vast dat er een wirwar aan branded apples op de markt is

WERKEN MET MERK Voor de teler brengt dit ook andere overwegingen met zich mee bij de keuze voor het aanplanten van een nieuw ras. Florent geeft aan dat waar voorheen de teler voornamelijk gericht was op de keuze van het ras, hij nu ook na de oogst, bewaring en verpakking moet kijken naar wat er gebeurt in het volgende traject. “Daar zal de teler ook zijn beslissing op nemen. Het kan best zijn dat je een perfecte appel hebt, maar dat de branding slecht gemanaged wordt waardoor de fruitteler beslist zich niet aan dat ras te wagen.” Als voorbeeld noemt Florent de Junami die hij een hele smakelijke appel vindt, maar die doordat het tweede deel van het traject niet goed verloopt, gerooid wordt. “Er moet met het merkt gewerkt worden en als dat niet gebeurt, denk ik, dat er in de wirwar van merken heel weinig echt zullen slagen om resultaat te oogsten.” Florent kijkt daarbij naar merken die van een algemeen voedingsmiddel een succesvol merk maakten. Hij noemt als voorbeelden Starbucks, Spa, Perrier of McDonalds. “Wat doen wij verkeerd als sector ten

opzichte van de die andere industrieën? Als wij concurrentieel willen zijn, dan zullen wij naar branding moeten gaan. Wij zullen een extra value uit de story die we de consument vertellen, moeten halen. Als je een merk begint, moet je een story kunnen vertellen. Dan is de consument bereid daar extra voor te betalen.”

CONCURRENTIE Florent ziet een verschuiving van vrije appelrassen naar clubrassen. Hij observeert dat waar er vijf jaar geleden in de boomkwekerij 80 procent vrije rassen werden geteeld, dat nu nog maar 10 tot 15 procent is. Momenteel wordt 60 procent gevormd door Magic Star, Cosmic Crisp, Wellant en Fraulein, allen concept-gestuurde appelen. De exportmanager constateert dat zeker in Noordwest- en West-Europa de tendens in appelen is richting clubrassen waardoor de concurrentie op een ander niveau komt te liggen. Hij geeft aan dat waar supermarkten voorheen een keuze maakten tussen veiling X of Y voor hun appelen, zij nu de afweging moeten maken of zij merk A, B of C in de

Boomkwekerij Rene Nicolai ziet een verschuiving van vrije rassen naar clubrassen

schappen leggen. De keuze die uiteindelijk gemaakt zal worden, is afhankelijk van het merk verwacht Florent. Hij onderscheidt daarbij een push en een pull strategie. Als voorbeeld van de push strategie noemt hij de Kanzi, die met een groot budget aanwezigheid in de supermarkt kan afdwingen waardoor de appel als het ware de winkel wordt ingeduwd. Daartegenover staat bijvoorbeeld de Wellant die voornamelijk door de direct-vermarkters bekendheid heeft gekregen waarna door consumentenvraag de appel in de retail-schappen terecht is gekomen. Florent verwacht dat deze appel die door de consument de winkel is ingetrokken, succesvol zal zijn. APPELRASSEN KOMEN EN GAAN Voor Piet van der Grift – van Fruitbedrijf Van der Grift dat onder andere 43 hectare appelen teelt – is prijs de bepalende factor bij een clubras. Zelf heeft hij tot nu toe de keuze gemaakt alleen vrije rassen te telen. Binnenkort komt daarin verandering doordat Fruitbedrijf Van der Grift een appelras aanplant dat in Nederland exclusief Voge-

PALLETS FRUITKISTEN AARDAPPELKISTEN STELLINGVLONDERS TRANSPORTKISTEN OPZETRANDEN

www.hoekmanhoutindustrie.nl

AGF Primeur 3 • 2020

Hardfruit

laar Vredehof verkrijgbaar zal het onderzoek dat naar diverse zijn. De langdurige relatie met rassen wordt verricht. de afnemer en het vertrouwen dat in die tijd is opgebouwd in REGIONAAL combinatie met de gunstige Een grote trend die Jan in de prijs is voor Piet reden om de markt ziet, is dat de consument overstap naar een clubras te graag een regionaal geteelde maken. Hoewel de fruitteler ziet appel wil kopen. Dit aspect kan dat er steeds meer concept-raseen rol spelen bij het slagen sen bijkomen, ziet hij vrije van clubrassen. Voor de teler rassen als Jonagold of Elstar kan het kansen bieden voor misschien wel afnemen maar een exclusieve samenwerking niet zo snel verdwijnen omdat met supermarkten. Als voordeze rassen bij de consument beeld noemt hij Magic Star die erg bekend zijn. Piet constain Nederland exclusief voor teert dat het komen en gaan van Albert Heijn wordt geteeld. appelrassen van alle tijden is. “Zo’n samenwerking neemt een Hij geeft aan zo’n 25 tot 30 jaar groot deel van de onzekerheid geleden de rassen Lombards voor de teler weg.” Daarbij Caville en Winston de hoofdrasobserveert Jan dat ook smaak sen op het bedrijf waren, terwijl regio-afhankelijk is. Zo noemt deze appelen nu volkomen van hij Nederland en Duitsland de markt verdwenen zijn. En qua smaak echte Elstar-lanook sommige clubrassen zijn den. De landen meer naar het aan het verdwijnen, observeert zuiden zoals Spanje, Frankrijk Piet. Hij concludeert dat het erg Jan Timmermans geeft aan dat de appelteelt in Nederland en Belgie zonder of Italië, hebben een voorkeur clubrassen moeilijk rendabel te maken is voor meer zoete appelen. “Er belangrijk is dat er een sterke partij met goede marketing achzitten gewoon verschillen tuster een clubras staat. “Als dat niet gebeurt, houdbaarheid, waardoor het nu begint te sen. Daarom gaat een Elstar in Nederland komt er niks van terecht.” Als voorbeeld lopen.” of Duitsland veel beter dan in Frankrijk of noemt hij de Junami, die doordat de telerSpanje.” En Jan benoemt een ander belangsprijzen tegenvallen, gerooid worden. Maar MEER CLUBRASSEN rijk aspect waardoor een appel succesvol het probleem kan ook in het ras zelf zitten. Jan stelt vast dat de clubrassen toenemen kan zijn: het moet goed geteeld kunnen Zo geeft Piet aan dat veel bomen van het ras om voor de teler een betere prijs te krij- worden en in het lokale klimaat passen. Rubens worden gerooid vanwege ziekte. gen. “Voor veel fruittelers in Nederland “Als een ras niet geteeld kan worden, geen en België is de appelteelt zonder clubras kilo’s geeft of ziektes heeft, dan valt hij ook BEPERKT AANTAL heel moeilijk rendabel te maken. Als je het af. Het is niet zo makkelijk om zomaar even Jan Timmermans – was jarenlang exporteur goede clubras hebt, brengt het voordeel een nieuw ras te gaan telen. Er zijn heel van hardfruit en is nu actief als adviseur - voor de teler.” Daarbij geeft hij aan dat het veel factoren die een rol spelen, waardoor heeft zich er in verdiept en telde een paar voor de teler heel lastig in te schatten is, je niet zomaar kunt zeggen: ik heb een nieujaar geleden 67 clubrassen in heel Europa. wat dan het goede, winstgevende ras is. we appel en die gaat het worden.” (MW) Ook hij verwacht niet dat al deze appelras- Hij verwacht dat rond de 80 procent van Florent.geerdens@renenicolai.be sen een blijvende plaats in markt kunnen de getelde 67 clubrassen, zal afvallen. “Dat Floris@fruitbedrijfvandergrift.nl vinden. “Er zal een beperkt aantal van over- zijn de grote risico’s bij de clubrassen.” Om jan@timfruit.nl blijven.” Jan observeert dat opname door de de investering in hun bomen te bescherretail en promotie voorwaarden voor suc- men, gaan sommige telers daardoor zonder ces zijn. Als voorbeeld noemt hij de Kanzi. club verder met een appelras dat het als “Er is een grote afzetorganisatie nodig die concept-gestuurde appel niet heeft gered. heel veel reclamegeld erin steekt. Daar- Voorbeelden zijn de door werkt het. Dat zijn kansen om het te rassen Wellant en laten slagen.” Toch ziet hij dat ook andere Maribelle die vooraspecten belangrijk kunnen zijn waardoor heen als clubras in de er ook kansen zijn bij een wat kleiner bud- markt werden gezet, Kwalitatieve en gecontroleerde machines SPECIALIST IN get. “Wellant slaagt eigenlijk zonder groot maar nu vrije rassen +800 machines op voorraad GEBRUIKTE budget, omdat hij op smaak erg goed gaat. zijn. Jan adviseert bij AGF MACHINES Ook de Maribelle gaat het goed doen omdat de rassenkeuze zich hij een aantal kwaliteiten heeft, smaak en goed te verdiepen in TE KOOP:

GEBR. TROOST www.troostpallethandel.nl

ABC Westland 622, 2685 DH Poeldijk | M. 06 - 43 00 03 15 ∙ E. aram-troost@live.nl

AGF Primeur 3 • 2020

Concept Engineers breuken optische defect sorteerder voor wortelen

Bouwjaar: 2012 Capaciteit: 15.000 kg/uur Nieuwprijs: € 260.000 Staat: z.g.a.n. (zeer weinig gebruikt) Onze vraagprijs: € 69.500

Machines voor: Zaaien Oogsten Wassen Sorteren Verpakken Transporteren

Overtollige machines? Bied ze aan!

Olipack:

Dicht, Dichter, Dichtst

tel.: 0416 - 33 37 44

info@brabo-pack.nl

www.brabo-pack.nl

freshfoodpackaging

Logistiek

Veel aanvragen voor reefers richting Azië zorgen voor schaarste Het zijn hectische tijden, vertelt Oscar Aantjes, Sales en Marketing manager bij Eimskip, een wereldwijd opererende logistieke dienstverlener. Hij merkt dat er door de perikelen rondom het Corona virus op de trade naar Azië sprake is van schaarste aan het boeken en verschepen van reefers.

“D

at is heel vervelend want verse en diepgevroren, voeding gerelateerde, lading moet vervoerd worden.” Oscar observeert dat het leidt tot veel aanvragen voor reefer containers richting Azië. Voor diepgevroren lading is er nog een uitwijkmogelijkheid door het op te slaan, al is de vraag of er voldoende opslag capaciteit is, geeft de Sales en Marketing manager aan. Het betekent ook dat de tarieven van verschepingen door de schaarste omhoog gaan. Hij verwacht dat de invloed van het virus nog wel een tijdje in de markt voelbaar zal zijn. “Het heeft een hele grote impact en het is niet zo dat wanneer het is afgelopen, die impact voorbij is. Vervolgens krijg je producten die alsnog vervoerd moeten worden en daardoor mogelijke weer schaarste op deze trade kan ontstaan.” Momenteel merkt Oscar dat de crisis gevolgen heeft voor de operationele activiteiten van Eimskip doordat het vastleggen van boekingen naar Azië meer inspanning vergt dan gebruikelijk. FLEXIBILITEIT Het uitgebreide netwerk en de langdurige ervaring van Eimskip in de logistieke dienstverlening en rederij activiteiten 28

AGF Primeur 3 • 2020

komen hierbij goed van pas. De logistieke dienstverlener is met 56 eigen kantoren in 18 landen op vier continenten vertegenwoordigd. “We hebben een uitgebreid kantorennetwerk die dezelfde expertise hebben en we kunnen daardoor de betrokken partijen aansturen met de kennis die we hebben.” Daarbij spelen flexibiliteit en kwaliteit een rol. Eimskip heeft vele contacten met dienstverlenende partijen maar heeft zich niet exclusief gecommitteerd. “Wij hebben een toegevoegde waarde met onze kennis en met alle mogelijkheden en de flexibiliteit die we kunnen bieden omdat we met veel partijen graag samenwerken en zij graag met ons.” Die flexibiliteit wordt – zeker gezien de intensieve ervaringen die de rederij kent van de Noord-Atlantische route - ook steeds belangrijker om de gevolgen van de toenemende weersextremen op te vangen, ziet Oscar. Lokale contacten zijn daarbij erg belangrijk. “Misverstanden in de communicatie moet je per definitie elimineren. Weersomstandigheden zijn altijd overmacht maar je kunt wel goed anticiperen om risico’s weg te nemen.” Als voorbeeld noemt hij het kunnen selecteren van verschillende rederijen die op hetzelf-

Oscar Aantjes, Sales en Marketing manager bij Eimskip

de traject varen zodat een afvaart eerder gekozen kan worden om de meest extreme omstandigheden te vermijden en toch nog op tijd te zijn. “Dat zijn afwegingen die je wilt kunnen maken.” Het feit dat Eimskip zelf rederij is en bekend is met forwarding zorgt ervoor dat de expertise en know-how van de logistieke dienstverlener bijdraagt aan die flexibiliteit, laat Oscar weten. “De combinatie van eigen schepen hebben en van geconditioneerde en diepgevroren lading vervoeren plus de kennis en het netwerk als global forwarder is een unieke combinatie.”

GLOBAL FORWARDING “Een belangrijke ontwikkeling bij Eimskip is dat buiten alles wat te maken heeft met IJsland en vis gerelateerde producten, we die expertise wereldwijd inzetten op het gebied van Global forwarding.” Zo’n drie jaar geleden besloot Eimskip deze expertise ook strategisch in te zetten. “Al de kennis die Eimskip in de afgelopen jaren heeft opgebouwd op het gebied van transporteren van visindustrie-gerelateerde producten, die kan je natuurlijk ook heel goed loslaten op andere commodity’s zoals groenten en fruit.” Als voorbeelden noemt Oscar diepgevroren blauwebessen, meloenen uit Zuid-Amerika of avocado’s, maar ook aardappelen en uien worden vervoerd. “Het vraagt eigenlijk om dezelfde behandeling, mits je de business van je klant goed begrijpt en je activiteiten overeenkomstig aanpast.” Het is de reden dat de logistiek dienstverlener bij klantvragen vanuit de AGF-sector de kans benut om middels hun netwerk hiervoor logistieke oplossingen aan te bieden.

Een andere reden waarom het vervoer van groenten en fruit interessant is voor Eimskip zijn de stabiele ladingsstromen. Maar ook hier kunnen de veranderende

Eimskip is actief als rederij en als global forwarder

klimatologische omstandigheden roet in het eten gooien. Zo observeert Oscar dat bijvoorbeeld de combinatie planning van visproducten en groenten en fruit, die vanuit Egypte voor een vaste ladingstroom zorgen, in de war kan raken als de oogst niet volgens planning plaats vindt. “Als er om klimatologische redenen op een ander moment wordt geplukt, dan heb je een probleem want dan heb je een verschuiving in je vaste ladingsstroom en dat is iets wat je

niet wilt.” Oscar concludeert dat dergelijke omstandigheden kunnen worden opgevangen maar dat dit veel communicatie en proactief meedenken vereist. “Wij moeten vaak proactief meedenken en dat kan alleen als je de doelstellingen van je klant leidend laat zijn”, besluit Oscar. (MW) oaan@eimskip.com

Trakteerfruit staat voor smaak en kwaliteit en dat proef je! De fruitsalades worden iedere dag zorgvuldig gesneden, samengesteld en verpakt, om diezelfde dag nog bij de consument terecht te komen. Wij zijn Trakteerfruit en wij maken de lekkerste fruitsalades van Nederland!

DAGELIJKS VERS GESNEDEN!

AGF Primeur 3 • 2020

Advertorial

Zomerdam blijft innoveren en combineren Achter een nuchtere houding gaat bij Zomerdam een innovatief bedrijf schuil. De specialist in onder andere etiketteren, inspecteren en wegen kijkt met een frisse en soms eigenwijze blik naar de markt. Lute Aarsse, de directeur, praat bescheiden maar vol trots over Zomerdams systemen en de visie die daarachter zit. De nieuwste trots van Aarsse is een optisch controlesysteem dat Zomerdam een paar maanden geleden lanceerde. De oplossing is bedoeld om op een eenvoudige en relatief voordelige manier een machinaal oog toe te voegen aan bestaande systemen. Ook voor de AGF-sector kan dat heel interessant zijn, geeft Aarsse aan. “Door automatisering verdwijnt het menselijk oog steeds vaker als laatste controle”, schets hij. “We merken daarom dat er veel vraag is naar een extra machinaal oog, in welke vorm dan ook.” Traditionele oplossingen daarvoor zijn vaak prijzig, nemen veel ruimte in beslag en zijn niet altijd gebruiksvriendelijk. Met die ontwikkelingen in het achterhoofd ontwikkelde Zomerdam een innovatief systeem dat een panel-PC, een PLC, een gebruiksvriendelijke applicatie en één of meerdere slimme en compacte camera’s combineert. “Onderaan de streep praten we

Nieuw optisch controlesysteem

AGF Primeur 3 • 2020

over ongeveer een kwart van de investering vergeleken met traditionele oplossingen. En het is makkelijk te combineren met bestaande etiketteer- en verpakkingssystemen, want het neemt geen extra ruimte in beslag.” Projectmatig maatwerk Met hetzelfde enthousiasme bespreekt Aarsse ook andere oplossingen die Zomerdam de afgelopen jaren lanceerde. Van uitprijzers tot etiketeer-systemen en van controlewegers tot productinspectieen röntgensystemen. Een hele lijst. “Waar we het sterkst in zijn? Vooral in de combinaties”, antwoordt hij. “We kunnen daarmee projectmatig maatwerk leveren.”

Als voorbeeld noemt hij de combinatie van een controleweger met print en apply. “Vaak is er nu wel een controle van het gewicht, maar wordt er vervolgens op basis van een vast gewicht gewerkt. In onze oplossing volgt na het controlewegen een print en apply voor zowel de boven- als de onderkant van de verpakkingen. Bij een onjuist productgewicht wordt simpelweg niet geëtiketteerd.” Hij vertelt ook enthousiast over de mogelijkheden rond uitprijzen, compleet op maat voor de gebruiker. Voor etikettenopmaak kunnen klanten kiezen voor een marktleider zoals NiceLabel. Andere onderdelen zijn de door Zomerdam zelf ontwikkelde en zeer gebruiksvriendelijke software, een touch panel-pc van de bekende merken, printers van het merk CAB en een slim geconstrueerde aandrijflijn die voor hoge snelheid zorgt. “En ook daarbij zijn

Voorbeeld van een uitprijssysteem

geïntegreerde combinaties met andere systemen eenvoudig mogelijk. Denk aan metaaldetectie, röntgeninspectie of camera-inspectie.” Ook een systeem voor boven- en onderetiketteren is kenmerkend voor Zomerdam, geeft Aarse aan. “Het heeft geen poespas en is gewoon effectief, snel en betaalbaar. Maar we kunnen het ook combineren met allerlei weegen inspectiesystemen.”

Vrijheid De moraal van het verhaal is duidelijk: maatwerkmogelijkheden en vrijheid voor klanten. “Je zit niet aan ons vast als je de software of printeronderdelen wilt vervangen. Dat is wat wij klantvriendelijkheid noemen. Wij praten daar niet alleen over, maar doen het ook echt”, zegt hij stellig.

Zomerdam houdt van innovaties en combinaties, maar toch benadrukt Aarsse dat hij klanten met evenveel liefde helpt met oplossingen die meer standaard zijn. “Technisch of innovatief zijn is voor ons nooit het doel op zich. Dat doel is klanten helpen. Als een relatief eenvoudige standaardoplossing het beste past bij de behoefte van de klant, dan leveren we die.”

Meer weten? Bel: 0486 - 420980 Mail: info@zomerdam.nl Of kijk op www.zomerdam.nl

ZOMERDAM: INNOVATIEVE, FLEXIBELE EN GEBRUIKSVRIENDELIJKE OPLOSSINGEN Boven- en onder etiketteren | Controlewegen met print en apply

. . . a l t i j d e e n o p l o s s i n g | zomerdam.nl

Thema

Bewerkte Groenten

Voor de special bewerkte groenten en fruit zijn de interviews afgenomen voor de Nederlandse regering op zondag 15 maart 2020 besloot dat alle restaurants en horeca tot 6 april moesten sluiten in een poging de verspreiding van het coronavirus te controleren dan wel tegen te gaan. Hetzelfde geldt voor de maatregelen van andere Europese nationale regeringen in de strijd tegen het coronavirus. De leveranties aan de horeca zijn sinds die dag ingestort en is de omzet flink teruggelopen in deze branche.

De producten die bij Rungis gesneden worden in de mise-en-place keuken

Een kijkje in de (snij)keuken: de markt voor gesneden groenten en fruit in de Benelux Gesneden groenten en fruit, het is tegenwoordig zo makkelijk om een zakje met de juiste hoeveelheid voorgesneden groenten uit het schap te pakken van de supermarkt voor het avondeten. Het scheelt een hoop mise-en-place in de keuken, de waste is vaak klein en het heeft een betere naam dan een kant-en-klaar maaltijd.

n deze special ging de redactie van Primeur een kijkje in de (snij)keuken nemen van een aantal grote snijderijen in Nederland, België en Luxemburg. We namen

een kijkje in de Mise-en-placekeuken van Rungis waar net een nieuwe wasstraat van Sormac was geïnstalleerd en vroegen hoe het komt dat de vraag vanuit de horeca

naar convenience groeit. We schoven aan tafel bij Heemskerk Fresh & Easy en vroegen naar de nieuwste noviteiten en waar de sector nog in kan groeien. We keken mee bij DV Fresh hoe het staat met de nieuwbouw. In Luxemburg keken we of de markt voor vers gesneden groenten en fruit nu veel verschilt van die in Nederland en België en bij Groenteproductie Flevoland keken we hoe men lokale producten gebruikt in de snijkeuken en de uitdagingen in de sector. (TD)

Vers, puur, ambachtelijk! Uw specialist in panklaar, rauwkosten en salades. Zowel voor klein- als grootverbruik.

Vers

Puur

Ambachtelijk

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

GreenS and SaladS B.V. · Pieter Mastebroekweg 12, 7942 JZ Meppel T. +31 522 244397 · E. info@greensandsalads.eu · www.greensandsalads.eu

Kleine fruitsalades

Robert Bovens bij de wasstraat van Sormac

Rungis – Niels van den Berg, Robert Bovens

pecialist in groenten en fruit zijn ze al 31 jaar lang bij Rungis in Barendrecht. De specialiteit richt zich op het beleveren van de horeca in Nederland met soms heel bijzondere producten. “Dagelijks komen we bij 800 chefs in de keuken,” vertelt Niels van den Berg, manager communicatie en trends bij Rungis. “In het voorjaar zien we de drukte weer beginnen voor de zomer. De strandtenten en seizoensgebonden restaurants zijn in maart al bezig met de planning

voor de zomermaanden. Tussen de zomer zit dan voor ons nog de meest hectische periode, namelijk Pasen en Pinksteren. Net iets hectischer dan de Kerst omdat we bij de laatstgenoemde vaak de extra bestellingen van te voren zien aankomen. Bij Pasen en Pinksteren wordt er vaak nog last-minute grote bestellingen geplaatst.” “We hebben weer veel exclusieve producten in het assortiment zitten,” vertelt Niels.

“Sommige van ver weg zoals Yuzu en Wasabi uit Japan of speciale knolletjes uit Peru. Zowel producten als echte smaakmakers zoals groene aardbeien en vollegrondstomaten en producten waarmee je als kok juist je publiek moet opzoeken zoals zwarte mais of de eerder genoemde Yuzu. Doordat aan de tafel te laten, creëer je die extra beleving bij je gasten.”

Small details ... big difference

Groentenverwerkingslijn Voor het snijden, wassen en drogen van groenten

Veelzijdige machines voor de horeca en catering

Sormac B.V. P.O. Box 419 NL-5900 AK Venlo T: +31 (0)77 351 84 44 www.sormac.nl

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten “5 jaar geleden waren de medewerkers bij ons in de snijkeuken op één hand te tellen,” vertelt Robert Bovens, operationeel manager van onder andere de snijkeuken bij Rungis. “De vraag steeg echter van de producten uit de snijkeuken en dus hebben we in 2016 en in 2019 de snijkeuken fors uitgebreid. Nu hebben we meer dan vier keer zoveel collega’s in de mise-en-place keuken werken in 3 ploegen om deze 24 uur per dag operationeel te houden.” De nieuwbouw bij Rungis

SNIJKEUKEN Tussen al die bijzondere producten beschikt Rungis ook over een eigen snijkeuken. “Dit hebben we al lang binnen het bedrijf maar in de afgelopen tijd zien we het echt verder groeien,” vertelt Niels. “Enerzijds komt dat vooral door een groeiend aantal horecaondernemingen in Nederland. Anderzijds zien we ook een nijpender tekort aan koks in de branche. Men kijkt dan in de keuken wat men uit handen kan geven en bij ons als toeleverancier is dat de mise-en-place.”

De chefs plaatsen hun bestelling vaak na het diner voor de volgende dag. Veel van de orderpicking wordt dan ook ’s nachts gedaan bij Rungis en het snijden ook. “In de ochtend doen we dan ook vooral de mis-enplace voor het snijden, zoals het halveren van paprika’s en ananas,” vertelt Robert. “Pas ’s avonds gaan we snijden en verpakken we het voor de klant om de versheid te garanderen.” UITBREIDING In 2019 werd de snijkeuken opnieuw verdubbeld in oppervlakte en werd een complete, moderne wasstraat aangelegd door Sormac. “Met de machine van Sormac worden onze sla en slamixen twee keer gewassen in ijswater tussen de 0-2 graden Celsi-

Voor dé perfecte reiniging van AGF-kratten > maakt schoon, wat andere krattenwassers niet kunnen evenaren > ook zaden, pitten en aangedroogd afval > unieke machine speciaal ontwikkeld voor de AGF-industrie > reinigt op hoge druk, met roterende slagkracht > Nederlands fabricaat > snelle service

us,” vertelt Robert. “Door veel lucht in het water te blazen, wordt de sla niet gekneusd en kunnen we de sla nauwkeurig wassen en de ongewenste elementen eruit filteren, de sla blijft met deze handeling ook 2 dagen langer houdbaar. Het heeft door de bubbels in het water wel wat weg van een bubbelbad. Per dag starten we met de slasoorten die gescheiden moeten blijven zoals Rucola, daarna gaan we over op de slamixen. Het water uit de wasstraat wordt gefilterd en hergebruikt in de machine. Alleen als het nodig is, wordt de watertank van de machine aangevuld.” Na de wasstraat gaat de sla in de centrifuge van Sormac en wordt drooggezwierd. “100 procent lukt nooit maar door onze speciale verpakkingen trekt het vocht in de sla wat de kwaliteit verhoogt,” vertelt Robert. “De sla verpakken we in variërende verpakkingen van 100 gram tot 1 kilo. We kunnen deze zeer nauwkeurig afmeten met de multiheadweger die deze zeer nauwkeurig kan doseren met een minimaal overgewicht.” Hoewel de nieuwbouw is ingericht met de laatste innovatieve machines blijft veel werk nog in handen van onze medewerkers. “Bij fruit hebben we eigenlijk de regel

In de praktijk bewezen: hoge betrouwbaarheid, lange levensduur en gegarandeerd schoon resultaat

Gebruiksvriendelijk > Makkelijk te openen kappen > Eenvoudige bediening

Hoge afwerkingsgraad > Naden zijn afgelast en nabewerkt > Bekabeling is netjes weggewerkt > Zware RVS koker rondom > Gebouwd volgens richtlijnen van BRC en EHEDG

Gegarandeerd schoon > Afhankelijk van de vervuiling en het soort krat wordt de druk, het sproeibeeld en het wasprincipe bepaald > We denken altijd mee vanuit uw situatie, waardoor we een passende machine leveren met gegarandeerd schoon resultaat

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Laag waterverbruik > Reinigingswater en -middel wordt hergebruikt na dubbele filtering.

LETS bv

Your professional partner in cleaningsystems www.letsbv.nl

0321-386600

verkoop@letsbv.nl

dat we dit met de hand willen doen,” vertelt Niels. “Bij machines heb je nog te vaak beschadigingen aan het fruit en dat willen we voorkomen. Voor ons heeft het eigenlijk ook geen meerwaarde want onze dames en heren zijn nog altijd sneller dan de machine. Met handmatig werk kunnen we ook veel sneller schakelen tussen producten dan met een machine. We hebben ook een team bij Rungis in de snijkeuken staan waar het verloop minder groot is. Van de krapte op de arbeidsmarkt hebben we dan ook wat minder last.” Naast de automatisering heeft Rungis nog een aantal andere innovaties rond de miseen-place in de snijkeuken. “Zo hebben we voorgegaarde groenten die we laten vacumeren. Daarmee houden we de smaak nog beter in het product,” vertelt Niels. “We zien dat hier meer vraag naar is vanuit de horeca. in plaats van vlees in een rijpkamer te hangen leveren wij bieten voor die functie. De horeca verschuift In dat verhaal wel meer richting groenten en fruit. Duurzaamheid is ook een steeds belangrijker thema, meer nog dan biologisch want dat is niet gelijk aan elkaar. Als biologische producten van ver moeten komen, dan kan men de vraag stellen of het ook wel duurzaam is. Wij

Niels van den Berg toont een bakje met Wasabibloem

proberen bij Rungis dan ook alles zo dicht mogelijk bij huis te telen in samenwerking met onze telers. Daar betalen we iets meer voor dan op de markt maar dat hebben we

er voor over. Daarnaast is no-waste ook een belangrijk thema bij ons.” niels@rungis.nl

YAMATO SCALE Benelux

controlewegers - productinspectie - multiheadwegers

+31(0)13-2201117

YAMATO SCALE Benelux

www.yamatoscale.nl

ysb@yamatoscale.com

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

Bloemkoolrijst en pompoenspaghetti, nieuwe innovaties in de convenience

Heemskerk, Jantine Star Op het moment dat we Jantine Star-Heemskerk, commercieel directeur bij Heemskerk fresh & easy in Rijnsburg, spreken is het net voorjaarsvakantie. Toch blijft het druk op de werkvloer. “We zien in de vakantieperiode inderdaad de afzet wat zakken maar mensen moeten toch blijven eten. Daarnaast zagen we bij Heemskerk vorig jaar weer een groei in de convenience, de rek is er nog lang niet uit.”

“H

oewel we over de hele linie groeien, is er wel onderscheid in te maken,” vertelt Jantine. “Zo kunnen we de productie bij ons verdelen in vier verschillende groepen: bewerkte groenten, gesneden fruit, maaltijdsalades en sinds ruim 2 jaar ook verspakketten. De procentuele groei in de bewerkte groenten is het minst maar dat komt omdat dit al een grote categorie is in het schap van de supermarkt. Ongeveer 35 procent van de groenten in de supermarkt is convenience. De andere groepen zijn echter bescheiden, zo is nog maar 5 procent van het verkochte fruit in Nederland gesneden en daar zit dan ook ruimte voor groei. De sterkste stijger is echter het verspakket. Een categorie die eigenlijk een beetje haaks staat op onze werkzaamheden want wij snijden, wassen en mengen groenten en fruit en dat zijn verspakketten over het algemeen niet. Toch past ook deze groep binnen ons bedrijf omdat we ons richten op gezonde voeding en gemak bij de consument. Op de consumentenmarkt in Nederland zien we dat zowel gepensioneerden en gezinnen weer meer tijd vrijmaken voor het uitgebreid koken. Een verspakket biedt ze daarin het gemak van een recept en alle gezonde ingrediënten binnen handbereik. Daarnaast gebruik je alles uit het pakket en heb je nauwelijks overschot.” 36

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

POMPOEN Heemskerk heeft al ruim 55 van deze pakketten met bijbehorende recepten ontwikkeld voor in het

schap. “Dat loopt van diverse soepen tot appeltaarten met soms minder gangbare groenten als pastinaak, kikkererwten en

linzen. Een van de sterke groeier in het schap is de pompoen, die in populariteit op de markt stijgt. Naast het verspakket pompoensoep produceren we ook pompoenblokjes, pompoenspaghetti en –lasagne. Die laatste twee toepassingen vragen dan wel om aangepaste machines om dit te kunnen snijden. We starten zulke ontwikkelingen klein op om te kijken of het aanslaat op de markt en vanuit daar ontwikkelen we door.” NIEUWE TOEPASSINGEN Meer speciale toepassingen zijn er te vinden met bloemkool- en broccolirijst. “Hier-

Heemskerk investeerd veel in de fabriek van de toekomst

Advertorial

Peter van der Mey:

“De nieuwe bandsnijmachine van Eillert zorgt voor een kwalitatief en nauwkeurig gesneden eindproduct” In 1956 begon Van der Mey Quality Food & Vegetables met het leveren van groente en fruit op de Amsterdamse groothandelsmarkt. Het familiebedrijf, opgericht door P. van der Mey senior, werd de ontmoetingsplaats voor AGFhandelaren uit de omgeving. Nu, onder leiding van de tweede generatie Peter van der Mey, is het bedrijf uitgegroeid tot een belangrijke AGF-leverancier voor de horeca en institutionele markt. Speciaal voor haar klanten ging Van der Mey Quality Food & Vegetables groente en fruit bewerken. Aanvankelijk handmatig in een schuur, tegenwoordig met behulp van machines in een moderne en hygiënische snijkeuken in Rijnsburg waar de producten worden gesneden, gewassen, gedroogd en verpakt. Om in te spelen op de verschillende productwensen van horecaklanten werd het machinepark uitgebreid met een nieuwe bandsnijmachine. Peter van der Mey: “Bij klanten ontstond de wens

voor producten met verschillende en speciale snijmaten. Na een uitgebreide testperiode met verschillende merken bandsnijmachines, is de keuze gevallen op de SLICE-20 van Eillert. De machine is eenvoudig te bedienen en geeft een kwalitatief goed snijresultaat. De onderhoudskosten zijn laag en de service is uitstekend. De eerste complimenten van onze klanten zijn binnen met betrekking tot het perfect gesneden eindproduct. Onze klanten tevreden houden, daar gaat het natuurlijk om. Dat maakt ons blij.” Van der Mey Quality Food & Vegetables is deelnemer aan “Natuurlijk Vers”. Binnen deze groep werken meerdere bedrijven tevreden met de nieuwe generatie Eillert groenteverwerkingsmachines. Mail: info@eillert.nl

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten nen we niet een hele bloemkool of broccoli gaan verwerken tot dit product. De roosjes zorgen immers voor gruis in het product en dat is niet de rijst die de consument mag verwachten.”

Sla wordt automatisch versneden

bij kunnen we de stronken van beide groenten nog gebruiken,” vertelt Jantine. “Toch is bijvoorbeeld bloemkoolrijst niet direct kassa voor een bedrijf omdat je restproducten gaat gebruiken. Je loopt dan weer tegen andere uitdagingen aan. Broccolistronken kunnen ‘houtvorming’ vertonen en daar-

Groente- en fruittapas

mee ongeschikt zijn voor de verwerking. Daarnaast moet er een balans blijven in de vraag naar de roosjes van de groenten en de stronken. Zo hebben we wel eens gehad dat er een tekort was aan stronken voor de productie van bloemkoolrijst. Om deze toepassingen hoogwaardig te houden, kun-

1 2 Rauwkostsalades Snackgroenten Fruitsalades

Smoothies Fruitsalades

Wij maken gezond eten lekker én makkelijk

8 Verspakketten Dipgroenten

Wrapsalades Groentechips

4 7

De conveniencemarkt in Nederland blijft groot ten opzichte van andere landen. “Hier

Wij maken gezond eten lekker én makkelijk

Lunchsalades Rauwkost Pureersoep

AFHANKELIJK VAN DE NATUUR In 2018 was er sprake van extreme droogte in Nederland en was het moeilijk om aan sommige groenten te komen. “Vooral in de lange bewaring had dat nog lang zijn nawerking zoals bij uien en wortelen. Dit jaar is het aanzienlijk beter, al was er even sprake van een klein dipje in Spanje aan het begin van 2020 door de storm daar. We zijn in deze markt sterk afhankelijk van de natuur, dat kunnen we niet veranderen. Daarom proberen we bij Heemskerk de risico’s zo goed mogelijk te verspreiden door te kijken naar verschillende productielanden. Bij het fruit, nog maar een kleine categorie, doen we dit vooral via importeurs. Zij hebben immers kennis van de zaken en vooralsnog kunnen we zo ook met beperkte volumes werken. Pas als het echt doorbreekt op de markt, kunnen we kijken naar het opzetten van eigen, directe lijnen voor fruit.”

Heemskerk fresh & easy Vinkenweg 32 Postbus 137 2230 AC Rijnsburg T +31 (0)71 - 402 13 38 info@wheemskerk.nl

5 Gesneden groenten Maaltijdsalades Saladeschotels Koolhydraatvervangers Ovenschotels

heemskerkfresh.com

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

is het gemak bij de consument echt sterk terwijl in andere landen toch nog meer zelf de groenten wordt gesneden. We zien wel een stijgende markt voor convenience in Duitsland, Scandinavië en België.”

AUTOMATISERING Het bedrijf is ook druk bezig met het verder uitrollen van de robotica. “We hebben nu voor de klanten waar we de filiaalbestellingen maken een gerobotiseerde orderpick maar ook in andere delen van het proces implementeren we robots zoals voor het opleggen van een zakje dressing in een maaltijdsalade. Een belangrijke reden waarom we hier op inzetten, is door een dreigend tekort aan personeel in de sector. Met de automatisering hebben we straks minder handjes nodig en het werk wordt voor de rest van het personeel ook interessanter. Voor die extra functies leiden we ook mensen op binnen het bedrijf.” Dat juist de verwerkende industrie voor AGF vooruit loopt met deze ontwikkelingen, verbaast Jantine niets. “We zijn een arbeidsintensieve sector en dus moeten we wel innoveren in robotisering en automatisering van onze productieprocessen.”

Verspakketten zijn een opkomende trend02

PLASTIC EN DUURZAAM ONDERNEMEN Duurzaamheid speelt ook een belangrijke rol binnen het bedrijf. “We kijken daarin zowel naar onze ecologische voetafdruk als naar een eerlijke prijs voor de producten. De balans tussen onze verpakkingen en duurzaamheid is dan soms nog de grootste uitdaging. Een plastic verpakking vergroot immers de houdbaarheid van gesneden producten aanzienlijk en alternatieven zijn

KOEL- EN VRIESHUISBOUW

hier minder bruikbaar. Toch verwachten we het gebruik van plastic met 25 procent te kunnen verminderen en gebruiken we nu veelal verpakkingen van 80 procent gerecycled materiaal. Biologische producten komen in de convenience minder voor maar we zien wel de reguliere teelt meer deze kant op bewegen.” (TD) j.star-heemskerk@wheemskerk.nl

ISOLATIESYSTEEMBOUW

Bij K.I.M. Nederland profiteert u van een unieke expertise in de koelen vrieshuisbouw en isolatiesysteembouw. Deze is volledig afgestemd K.I.M. Nederland B.V.

op uw logistieke organisatie en de actuele marktontwikkelingen in uw

Tweelingenlaan 144

branche.

7324 BP Apeldoorn T. +31 (0)55 368 91 91

Dat zorgt voor een eindproduct dat exact aansluit op uw eisen en

info@kim-nederland.nl

wensen!

www.kim-nederland.nl

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

Groepsfoto van het team van DV Fresh

Dirk Verkinderen, DV Fresh Als expert op het gebied van gesneden groenten bediende DV Fresh tot twee jaar geleden voornamelijk de Belgische markt. In 2018 keek het bedrijf letterlijk over de grenzen heen en breidde het zijn export uit naar Nederland, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland. Om aan de groeiende vraag te kunnen blijven voldoen, besloot het twee jaar geleden de productiehal uit te breiden met 10.000 vierkante meters.

e bouw is momenteel in volle gang. “We krijgen er bij de huidige 6.000 vierkante meter ruim 10.000 vierkante meter bij,” vertelt Dirk Verkinderen. Samen met Hilde Lannoo de oprichter van DV Fresh in het Belgische Pittem. “Onze streefdatum is om deze nieuwe meters in productie te brengen in het voorjaar van 2021, waarschijnlijk rond januari of februari. Daarmee beschikken we straks op onze 35.000 vierkante

meter op de site over 16.000 vierkante meter aan productiehal. In de nieuwbouw van 17 meter hoog is straks voorzien in een automatisch bakkenmagazijn dat alle leeggoed van kisten van en naar de verpakkingsmachines zal toesturen. Daarnaast hebben we nog de beschikking over extra koelopslag buiten het terrein enkele kilometers verderop waar we nog een opslag

Dé leverancier van versgesneden uien Elbe 33-37 | 2491 BT DEN HAAG, Nederland Tel. +31 (0)70 3271061 | Fax +31 (0)70 3277642 info@smitsuien.nl | www.smitsuien.nl

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

hebben voor ongeveer 1 miljoen kilo aan koolsoorten voor de bewaring.”

“Enerzijds door de export naar het buitenland en anderzijds door de groei bij onze belangrijke Belgische klanten, is de omzet bij DV Fresh flink gegroeid,” vertelt Dirk verder. “Om onze volumes in diezelfde lijn te laten meestijgen, was het dus noodzakelijk om uit te breiden. In de nieuwbouw leggen we een belangrijke focus op innovatieve automatisering in ons bedrijf. Dat begint al bij de eerste stap: het automatisch reinigen en ontkernen van de groenten. Verder kijken we naar alle mogelijkheden in het automatiseren en innoveren van de snij- en

Passie Ervaring Kwaliteit Vers

wasprocessen tot en met het verpakken. We zijn daarin constant aan het kijken wat er mogelijk is. Dit door de samenwerking met een aantal vaste partners die van overal ter wereld komen. Zo kunnen we bij blijven met de ontwikkelingen op dit gebied.”

Het innoveren is volgens Dirk niet alleen een noodzaak. “We zitten met een sterk arbeidstekort in onze industrie maar we zien ook steeds meer dat de technieken tot onze beschikking staan. Zo heeft de automatische snij- en wasstraat zijn nut en doel al lang bewezen als machine. Hiermee kunnen we straks hogere volumes verwerken en geeft het ons ook de mogelijkheid voor kwaliteitsverbetering van het afgewerkt product, wat resulteert in een verbeterede houdbaarheid van de vers gesneden groenten. Uiteindelijk gaat dat er voor zorgen dat we straks meer kilo’s kunnen verwerken met minder handjes.” Toch blijft DV Fresh doen waar het goed in is en dat is het snijden van verse groenten. “We hebben het afgelopen jaar een sterke stijging gezien in de afzet van maaltijdsalades. Hiervoor werd trouwens een volledig nieuwe afdeling opgestart. We hebben er ook een assortiment aan gesneden fruit bij gekregen,” vertelt Dirk. “Maar omdat

wij geloven dat we moeten doen waar we goed in zijn: namelijk het snijden en wassen van groenten, onze Core business, hebben we de bereiding van verse fruitsalades dan ook uit handen gegeven aan een specialist die dit onder ons merk voor DV Impressie van de nieuwbouw van DV Fresh in Pittem.psd Fresh produceert. Al onze producten kunnen we jaarrond aanbieden aan de retail, catering en de ook apart op de markt gebracht. We richten food industrie.” ons op dit moment vooral op de teelt van microgroenten. Ik heb er alle vertrouwen Naast de uitbreiding en de automatisering in dat deze pioniersrol ons verder kan helin het bedrijf kijkt Dirk ook naar andere pen. Zo zitten we ook al meer dan tien jaar ontwikkelingen in de markt. “We moeten in de biologische convenience. Een markt geen nieuwe groenten gaan uitvinden maar die in het begin erg moeizaam verliep maar wel kijken naar andere mogelijkheden die we zien nu al een kentering. We zien dat de nieuwe toepassingen creëren zoals bij- biologische consument niet meer dezelfde voorbeeld bloemkoolrijst, broccolirijst en is van vroeger en ook vaker voor het gemak groentenspaghetti ’s. Verder zetten we in op kiest van convenience maar dan wel met de ontwikkeling van Vertical Farming, iets producten die biologisch geteeld zijn. Daarwat hier nog in de kinderschoenen staat, naast wordt er extra aandacht besteed aan maar toch een enorm potentieel heeft. Deze verpakkingsmogelijkheden voor de toeteelt is duurzaam en brengt gezonde voe- komst.” (TD) ding mee. Dat doen we in samenwerking dverkinderen@dvfresh.be met een partner. De eerste geteelde groenten hiervan worden binnenkort verwerkt in de slaatjes van DV Fresh, maar worden

YOUR PRODUCTS ALWAYS IN VIEW Hogere output

Grotere nauwkeurigheid Maximale procesbetrouwbaarheid

Multipond weger met 3D camera’s Multipond weegsystemen houden vanaf nu een waakzaam oog op de productie met het 3D ARGUS camera systeem: voor een automatische, intelligente aansturing van de product flow. Multipond staat voor betrouwbare precisieweging, kwaliteit, innovatie en tailermade solutions.

Multipond heeft patent op dit systeem

P E R F O R M A N C E M E E T S P R E C I S I ON MULTIPOND Benelux B.V. Boven Zijde 10 Postbus 28024 NL-5602 JA Eindhoven The Netherlands t +31 (0) 40 26 28 090 e info@multipond.nl i www.multipond.com

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

De automatische verpakkingslijn voor o.a. soepgroente

Maatwerk zoals hier de BBQ-spiesjes voor de cateraars

Volop paprika’s voor de productie

Gert Koekoek, Groenteproductie Flevoland “Bij ons in het bedrijf is het eigenlijk altijd wel druk,” vertelt Gert Koekoek van Groenteproductie Flevoland. “Jaarrond hebben wij immers werk. In maart zaten we met de nasleep van de laatste grote aantallen gesneden groenten voor hutspot, boerenkool en witlof. Als de lente aanbreekt en het wordt weer warmer, dan worden de gesneden paprika- en uienblokjes weer populair bij onze afnemers in de vleesindustrie . Zo hebben we een klant die hier al vraag naar heeft voor de Shaslick.”

et snijden van de paprika- en uienblokjes is hoofdzakelijk handmatig werk. “Zodra we deze producten binnen hebben, worden ze schoongemaakt, gesneden en gewassen. Sinds kort heeft één van onze afnemers een robotarm geïnstalleerd in het bedrijf en moeten we er met het handmatig stansen goed opletten dat de paprikablokjes 30 bij 30 millimeter zijn, anders snapt de robot het niet. Handmatig lukt dat wel want dan krijg je toch de mooiste resultaten en daarna worden de blokjes nog eens zorgvuldig uitgesorteerd. Het automatiseren van dit proces is mogelijk maar alleen interessant bij hele grote volumes paprika en daarom doen we dit nog niet.”

Handmatig snijden kan dan nog de beste resultaten opleveren maar het wordt wel steeds duurder. “De kosten voor arbeid zijn omhoog gegaan voor zowel de vaste medewerkers als flexwerkers, bij elkaar met zo’n 8 procent en daar gaan ze niet 8 procent harder van werken. Daarnaast merk ik in de laatste drie jaar dat er meer diversiteit op de werkvloer bijgekomen is. Voorheen waren dat voornamelijk Polen en Nederlanders maar tegenwoordig ook meer Bulgaren en we hebben een tijdje een aantal asielzoekers aan werk kunnen helpen. Iedereen is hier welkom maar het nadeel is dat we dan verschillende talen hebben op de werkvloer en dat geeft de werknemers onderling ook niet direct een binding met elkaar.” Het merendeel van het werk wordt natuurlijk machinaal gedaan, echter als er maatwerk om de hoek komt kijken dan gebeurt er nog wel veel met de hand. “We doen nu ongeveer 80 procent van onze volumes op de machine en 20 procent met de hand. 42

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Die verhoudingen komen vooral omdat je in 1 uur met de machine 500 kilo kan verwerken en met de hand 20 kilo.” Hoewel er geen plannen zijn om het snijden verder te automatiseren, hebben Gert en zijn bedrijfsleider André Weijmer wel een digitaal systeem geïmplementeerd voor de bestellingen en de pakbonnen. “Papier komt bij ons eigenlijk niet meer aan bod bij bestellingen en orderpicking. Alles gaat nu via de app waarmee we de bestellingen klaarzetten voor de klant. De kans op fouten is dan ook veel kleiner geworden hiermee en zo kunnen we nog altijd met twee man het kantoor bedienen.” En dat is toch best knap voor een bedrijf met een personeelssterkte van 30 mensen. De groei in de markt blijft echter. “Op jaarbasis zien we een groei in onze volumes van 20 tot 25 procent,” vertelt Gert. “We leveren aan de groothandel, maaltijdproducenten, horeca en instellingen. Ook de vleesindustrie weet ons steeds meer te vinden. Denk hierbij o.a. aan ovenschotels met vlees en groenten voor de retail. In elke Nederlandse supermarkt zijn er wel producten te vinden die onze snijderij zijn gepasseerd. Wij hebben een landelijke dekking. De groenten worden, waar het kan, uit de eigen Flevolandse polder gehaald. Dat lukt natuurlijk niet altijd en niet met alle producten die we nodig hebben. Zo hebben we in de wintermaanden vooral veel producten uit Spanje. Veel van onze kasgroenten komt uit IJsselmuiden bij Kampen, een belangrijke regio voor de glastuinbouw. We doen dat vooral in samenwerking met de telers.” Het Spaanse seizoen is zonder problemen verlopen maar Gert merkte wel begin maart

een stijgende prijs voor knoflook en gember. “Die producten stegen in prijs aan het begin van de maand door het Coronavirus in China. We zagen dat ook aan de prijs voor de handschoenen die we hier gebruiken. We hebben ze nog lang aan eenzelfde prijs kunnen kopen bij onze leverancier maar die belde ons op een dag op met de mededeling dat de vraag met ruim 1000 procent gestegen was en er nauwelijks voorraad was. Daarnaast leveren wij aan een bedrijf dat de catering voor de luchtvaart belevert maar dat is momenteel ook wat minder daardoor. We merkten daar begin maart nog niets van maar het bedrijf heeft sinds 2001 besloten zijn risico’s te spreiden door ook te leveren aan bijvoorbeeld booreilanden, defensie en gevangenissen.” Groenteproductie houdt zich vooral bezig met datgene waar het goed in is en dat is het snijden van groenten. “We kijken veel minder naar het snijden van fruit,” vertelt Gert. “We doen dat in zeer kleine mate voor de kleine horeca maar niet voor grote bedrijven. Daar ligt onze expertise namelijk niet. Met biologisch zijn we ook gestopt omdat de volumes gewoon te laag waren in het bedrijf. Het is ook helemaal geen grote tak in convenience. We waren wel SKAL-gecertificeerd maar dat vraagt om veel aanpassingen waar wij uiteindelijk geen voordeel meer uit konden halen. Over zulke zaken communiceren we altijd open. Ons motto is: eerst zeggen wat je doet en als je gaat leveren, doen wat je gezegd hebt. Soms moet je dan wel eens nee zeggen.” Groenteproductie Flevoland legt de laatste hand aan de FSCC 22000. “Hiervoor hebben ze de nodige aanpassingen moeten doorvoeren. Hoewel het een algemeen gegeven is in de AGF branche dat er producten in houten kratten zitten en op houten pallets, is Groenteproductie Flevoland geheel houtvrij.” (TD) gert@gpflevoland.nl

DE KORTSTE KETEN VAN TELER NAAR EINDVERBRUIKER • DE SPECIALIST VOOR LEVERING AAN MAALTIJDPRODUCENTEN EN DE VLEESINDUSTRIE • TOELEVERANCIER VAN HALFFABRICATEN • KLEINVERPAKKING, OOK ONDER PRIVATE-LABEL • LANDELIJKE DISTRIBUTIE • MAATWERK VOOR CATERAARS

Installatieweg 2, 8251 KM Dronten M. 06 111 383 85 | T . 0321 312 492 | E. info@gpflevoland.nl WWW.GPFLEVOLAND.NL

Thema

Bewerkte Groenten

Grosbusch, Goy Grosbush Convenience is vooral groot in Nederland maar ook in de buurlanden stijgt de verkoop in de retail en de horeca. Dat merkt ook Goy Grosbusch van de gelijknamige Luxemburgse groothandelaar.

“H

et gaat goed met de zaken, er is veel beweging in de markt voor AGF in het algemeen,” vertelt Goy. “Niet alleen door de groeiende economie in Luxemburg maar ook door de markttrends in het algemeen door een groeiende consumptie per hoofd van de bevolking door trends als vegan, vegetarisch en de wens om minder vlees te eten en juist meer groenten en fruit. Internationaal hebben we daarmee ook onze markt kunnen uitbouwen, zo hebben we onlangs ook export naar de Verenigde Arabische Emiraten, niet van vers gesneden groenten en fruit maar wel van andere producten.”

In 2008 begon Grosbusch met het snijden van fruit en begin 2019 kwam daar ook vers gesneden groenten bij. “De markt voor vers gesneden groenten en fruit in Luxemburg en ook in de rest van Europa loopt wat achter ten opzichte van de koplopers,” ver-

telt Grosbusch. “Het hele idee van convenience kwam oorspronkelijk uit de Verenigde Staten, wat niet wil zeggen dat alle ontwikkelingen in deze branche daar vandaan komen. Dat is later overgewaaid naar het VK, Scandinavië en Nederland. Pas later is het ook opgeschoven naar landen als Duitsland, België, Luxemburg en Frankrijk.” “Er is veel competitie in de convenience,” vertelt Goy. “Vooral op de markt in België en Nederland. Die zijn wat dat betreft verzadigd. Daarnaast is bij ons het Luxemburgse product relatief duur door de arbeidskosten. Daarom hebben wij besloten in te zetten op kwaliteit, handgesneden en ook duurzame verpakkingen voor onder andere ons vers gesneden fruit dat wij leveren op de markt in Groot-Luxemburg (Luxemburg, Rijnlands-Palts, Lotharingen en Saarland). We hebben besloten om al ons fruit vers te snijden zonder bijgevoegde mid-

Leverancier van industrieappelen- en peren en schilappelen W. J. M. DE KLEIJN FRUITCOMMISSIES BV NIEUWSTRAAT 16 NL 6651 AB DRUTEN E. INFO@FRUITCOMM.NL T. +31 (0) 487 - 51 60 86 F. +31 (0) 487 - 51 67 71 M. +31 (0) 6 - 51 599 807

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Zoete aardappel blokjes

delen voor de houdbaarheid,” vertelt Goy. “Dat betekent wel dat we dit fruit snel moeten verkopen en is voor ongeveer 5 dagen

Mixpakket van groenten

houdbaar. Slechts enkele processen zijn bij ons geautomatiseerd zoals het verpakken en enkele snijprocessen maar we zien toch dat we de beste resultaten kunnen behalen met handgesneden producten waarvoor we speciale variëteiten van fruit selecteren zoals bij mango’s en ananas die niet te rijp maar ook niet te hard zijn voor de verwerking. Daarvoor werken we met specialisten die hier kennis van hebben en als het mogelijk is ook met lokale telers voor bijvoorbeeld aardbeien, appels en peren. Zo creëren we een nicheproduct waar de consument graag wat extra voor over heeft. Dat moet voor ons ook wel omdat onze arbeidskosten relatief hoog liggen in Luxemburg, meer dan in de omliggende landen. Dat geeft ons wel het voordeel dat we anders dan in andere West-Europese landen geen

Handgesneden is de specialiteit van Grosbusch

tekorten hebben aan arbeidskrachten voor ons werk.”

In december 2019 voerde Grosbusch een nieuwe lijn van verpakkingen in. “We zetten met deze nieuwe verpakkingen in op duurzaamheid,” vertelt Goy. “Voor ons assortiment aan vers gesneden fruit werken we daarin met 100 procent recyclebaar plastic. Karton is logischerwijs niet te gebruiken bij dit product door het hoge suikergehalte en het vocht. Wel zijn er toepassingen waarin een laag plastic over karton gaat maar dat is totaal niet duurzaam en wordt ook niet gescheiden van elkaar. Daarnaast is er minder energie en water nodig in het fabriceren van (gerecycled)-plastic dan bij papier en karton.”

“Naast het handgesneden fruit en de groenten die er vorig jaar bij zijn gekomen, hebben we sinds kort ook gedroogd fruit in het assortiment,” vertelt Goy. “Verder zetten we in op meer promotie van onze fruitsappen die we maken voor de markt. Het binnenhalen van de producten is tot nu toe goed verlopen. We hadden in maart alleen wat problemen met een tekort aan goede kwaliteit ananassen uit Costa Rica. Als verwerker en groothandelaar blijf je gewoon afhankelijk van het weer.” (TD) goy@grosbusch.lu

THE WATER ARCHITECTS   

Meer dan 40 jaar ervaring. De specialist en marktleider in complete spoelgoot systemen voor het efficiënt en hygiënisch afvoeren van uw groente afvallen. Complete zuiveringen om uw afvalwater op te werken tot oppervlaktewater of zelfs tot hergebruik voor proceswater (drinkwaterkwaliteit).

Let’s close the loop together  +31 (0)543 551370

 info@colubriscleantech.com

@ www.colubriscleantech.com

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Samenwerking is ons beste ingrediënt. Ook als het gaat om AGF-innovaties. Het aandeel kant-en-klaar maaltĳden en ready-to-use ingrediënten in supermarkten groeit snel. Tegelĳkertĳd gaan we steeds bewuster met onze voeding om. Met die reden kiezen consumenten vaker en vaker voor groente. Er is dan ook een wereld te veroveren met innovatieve, makkelĳke en smaakvolle concepten waarin groenten de sterren zĳn. Maar succesvolle innovaties vragen om goede samenwerking met de juiste partners. Samen met u willen we op zoek naar verrassende nieuwe maaltĳd-concepten met groenten als gezond middelpunt. Gaat u de uitdaging met ons aan? Ga naar www.verstegen.eu

Thema

Bewerkte Groenten

Bruin Vegetables:

“Wat de consument niet op het bord wil, halen wij eraf ” Ingrid en Jan Bruin, dochter en vader zijn gezamenlijk eigenaar van Bruin Vegetables

Vuil, schillen, koppen, konten en grote stukken, al deze onderdelen van groenten willen groenteverwerkingsbedrijven niet in hun machines hebben en de consument wil ze al helemaal niet op het bord terugvinden. Met de missie: “Wat de consument niet op het bord wil, halen wij eraf” doet Bruin Vegetables het grove voorwerk in de keten van gemaksproducten. verwerkt het bedrijf ongeveer Jaarlijks 11000 ton groenten tot diverse soorten halffabrikaat. Het grootste product is peen, 5000 ton, die ze wassen en in brokken van 12 cm snijden. “Die brokken worden bij onze afnemers verwerkt tot wel 200 verschillende eindproducten”, vertelt Ingrid Bruin die samen met haar vader Jan eige-

naar is van Bruin Vegetables. Het bedrijf heeft inmiddels al ruim 30 jaar ervaring in het spoelen en snijden van aflandproducten. TE MOOI OM TE SNIJDEN? Het begon allemaal met “opa Bruin” die in 1982, op zijn tweeënvijftigste, een traditi-

oneel tuinbouwbedrijf kocht bij een openbare verkoop. “Daar ging hij aan de gang met twee van zijn zonen, waaronder mijn vader”, vertelt Ingrid. De traditionele werkzaamheden op het bedrijf ondergingen in de loop der tijd een transformatie. “In de jaren negentig kreeg mijn vader een vraag vanuit de Greenery om peen in brokken te leveren aan snijder Nefo te Roden. Hierin verschilde mijn vader en opa van mening, want mijn opa zei toentertijd “Ik teel een mooie wortel, die ga jij dan niet stuk snijden”. Toch kreeg mijn vader mijn opa zover. In de eerste jaren ging het nog om een paar honderd kilo ongewassen peen en leverde ze af in poolfust. In de loop der jaren zijn we flink gegroeid en meerdere producten AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

Peen is het grootste product bij Bruin Vegetables, ze verwerken jaarlijks 5000 ton

gaan verwerken.” Rond de jaren ’90 waren panklare groenten nog niet zo ingeburgerd als tegenwoordig maar rond 2000 begon het panklaar assortiment serieuzere vormen aan te nemen bij de retail. Ingrid: “In die markt zijn we meegegroeid en hebben ons kunnen specialiseren. Waar we eerst de teelt nog zelf deden, hebben we die later geheel uitbesteed in contractvorm aan akkerbouwers. Zo konden wij ons volledig gaan toeleggen op het wassen, snijden en verpakken van groenten. Niet alleen wortels maar ook koolraap, knolselderij, groene kool maken we klaar voor snijderijen. We beschikken over twee spoelmachines waar ook gesorteerd wordt, twee machines om peen in brokken te snijden en we beschikken over inpaklijnen voor bigbags, netzakken, dozen en kratten. Onze afnemers zijn grote snijderijen en handelsbedrijven als Heemskerk Fresh&Easy in Rijnsburg, Boekel Handel, Tuinderij Vers en daarnaast diverse lokale afnemers.” Bruin Vegetables heeft contracten met telers waardoor hun afnemers jaarrond kunnen voorzien van groenten. Jan: “De wortelen worden vanuit verschillende delen van Nederland geleverd. De vroege peen halen we uit Limburg maar we hebben ook telers in Zeeland, Wieringermeer en de Noordoostpolder. Op die manier hebben we een goede risicospreiding. We beschikken over een ruime opslag en ook slaan we groenten op bij de telers. Zo kunnen we jaarrond Hollands product leveren, mocht dat niet lukken, dan begeven we ons op de vrije markt om product aan te kopen. Op de koolrapen na, die we uit Engeland halen gezien dat een veel mooier product is.” 48

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Ingrid hielp als jong meisje al regelmatig mee in het familiebedrijf. In 2009 trad ze officieel toe met een eigen ondernemersplan in haar achterhoofd. “Toen ik begon te werken bij Bruin Vegetables, heb ik mijn papieren gehaald om een transportbedrijf genaamd Baco Trans op te zetten. Zo konden we eigen transport inzetten bij het vervoer van product van telers naar ons bedrijf en tevens zelf onze producten aan klanten leveren. Baco Trans is in de loop der jaren onderdeel geworden van Bruin Vegetables en een écht dochterbedrijf geworden. Met Baco Trans leveren we ook transportdiensten voor derden op nationaal en internationaal gebied.”

seren we ons allemaal op ons eigen vakgebied.”

Om het spoelen, verwerken, verpakken en transporteren van de groenten dagelijks met succes te kunnen regelen, zijn de taken tussen vader en dochter verdeeld. Waar Ingrid zich vooral bezig houdt met de productiekant en kwaliteit, Bruin Vegetables is FSSC 22000 gecertificeerd, houdt vader Jan zich bezig met de sourcing. Daarnaast hebben we een vast team van medewerkers en zijn er diverse ZZP’ers en uitzendkrachten aan het werk om de tonnen groenten te kunnen verwerken. Kijkend naar de toekomst spelen vader en dochter in op verdere groei. “We groeien inmiddels uit ons jasje. Daarom zijn we bezig met een uitbreiding van de productieruimte. Zo proberen we verder mee te groeien met de nog steeds groeiende markt van gemaksgroenten”, besluiten ze. (ML)

HET WITTE GOUD De ondernemende familie participeerde in 2014 in een nieuw bedrijf: WGF, wat staat voor White Gold Farm. Het gaat hierbij niet om asperges maar om vergeten groenten. “De W van wit slaat op pastinaak en wortelinfo@bruinvegetables.nl peterselie die een belangrijk onderdeel zijn binnen de vergeten groenten. Daarnaast leveren we paarse peen, gele peen, chioggia bieten en gele bieten. Binnen deze WGF partici“wij halen er af wat u niet op uw bord wilt” peren we met Van Benschop en Boekel Handel die respecWoudmeerweg 13 Ingrid Bruin tievelijk de teelt en 1746 CD Dirkshorn Tel: 06-13619229 de afzet verzorgen. www.bruinvegetables.nl info@bruinvegetables.nl Wij zorgen voor de verwerking, het sorteren en verpakken van de producten. Spoel- en verwerkingsbedrijf Hierdoor speciali-

PRINS VERPAKKINGSTECHNIEK

Met trots voegen wij toe aan onze familie!

EVO 300 HS

1.02 m

kg 380

Pillow zakken Robuuste bouwkwaliteit Heat sealing Zak breedte 75mm – 300mm Zak lengte 300mm

www. prinsverpakkingstechniek.nl

Alle maten en verpakkingen BRC-A gecertificeerd Eigen transport Productie in Nederland en Polen Industrie en versmarkt

NIEUuieWnsc!hijfjes,

jes, n, uienblok gesnede sjalotjes: n in blokjes e rd e p gesnip

Quik’s staat voor constante kwaliteit, voor variatie, vernieuwing en verbetering. We laten consumenten genieten van natuurlijke, verse en (vooral!) smakelijke producten. En dat al sinds 1932.

JAAR SINDS 1979

Snebo Onions Ossendrecht - Armendijk 3 - 4641 PB Ossendrecht - T. +31 164 612 660 - E. info@snebo.nl Snebo Onions Orchowo - ul. Slupecka 3 - 62-436 Orchowo - T. +48 514 215 417 - E. info@snebo.com.pl

www.snebofoodgroup.com

Akkerseweg 13b, 5321 HG Hedel, T +31 (0)73 599 91 08, E info@quiks.nl

QUIKS.NL

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Verpak het met Sismatec

VERPAKKEN PORTIONEREN

BEREIDEN

SERVICE

VULLEN DOSEREN

process & packaging solutions Enkele referenties:

De topsealverpakkingen zijn inmiddels niet meer weg te denken uit de schappen van de supermarkten. Dit is ook niet verwonderlijk als je kijkt naar de vele voordelen van dit type verpakking. De topsealverpakking is namelijk milieuvriendelijker (minder plastic), eenvoudig te bedrukken, efficiënter in de logistieke keten en zorgt uiteindelijk voor een betere presentatie in de winkel. Door de mogelijkheid tot verlenging van de houdbaarheid van het product werkt het ook nog eens omzet verhogend en wordt verspilling tegen gegaan. Onderzoek wijst uit dat 30 procent van het geproduceerde voedsel niet wordt geconsumeerd en ergens verloren gaat tussen de boer en de consument. Een juiste keuze voor de verpakking kan helpen om deze voedselverspilling deels tegen te gaan. De Proseal traysealers bieden de oplossing om verpakkingen professioneel te topsealen en zijn in staat om 30 (semi-automatisch) tot 240 (volautomatisch) verpakkingen per minuut te sealen. Eenvoudige integratie in complete verpakkingslijnen is daarbij geen probleem. Naast de voordelen van de topsealverpakkingen, bieden ook de machines milieuvriendelijke voordelen.

Het geïntegreerde “eSEAL systeem” is mileuvriendelijk, gebruikt weinig lucht en is kostenbesparend. “Hotrod”, het efficiënte verwarmingssysteem in de mallen, zorgt voor een hogere output door een gereduceerde sealtijd. De steeds strengere milieueisen dwingt ons om ook te kijken naar alternatieven voor plastic, met als resultaat dat we tegenwoordig ook in staat zijn om verpakkingen van alternatieve materialen te sluiten. Denk hierbij aan karton, pulp, suikerriet en recyclebaar plastic. Tijdens de opkomende trend van deze topsealverpakkingen hebben wij al naar volle tevredenheid van onderstaande klanten diverse installaties mogen leveren. Fruitmasters, ASF Holland, Beekers Berries, The Grape Company Europe, ABB Trading en The Greenery zijn een aantal voorbeelden van tevreden klanten welke inmiddels beschikken over meerdere moderne traysealers van Proseal. De goede relatie en wisselwerking met onze klanten willen we graag behouden en verder uitbouwen. Dit dwingt ons om flexibel en innovatief te zijn en waar nodig mee te denken met de klant om zijn proces te optimaliseren.

Twentepoort Oost 8 7609 RG Almelo The Netherlands T + 31 (0)546 87 41 11 info@sismatec.nl

www.sismatec.nl

Judy Kerhofs van De Laarhoeve

De lijn De Vegetarische Zuster

Niet verspillen maar (be)werken Voor goede kwaliteit producten zijn er altijd wel afnemers te vinden maar wanneer er vlekjes, bultjes, krasjes, rimpels of andere onregelmatigheden de producten ontsieren, wordt een product al snel afgeschreven. Dankzij de medewerkers van ontwikkelboerderij De Laarhoeve krijgen deze kneusjes een nieuwe kans. “Onze medewerkers ontwikkelen mooie streekproducten en wij helpen onze medewerkers zichzelf te ontwikkelen”, vertelt initiatiefneemster Judy Kerkhofs.

p ontwikkelboerderij De Laarhoeve werken een aantal mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt samen met foodprofessionals. Dagelijks bewerken ze een batch van groenten of fruit tot een uniek eindproduct. Door de recente uitbreiding werd 2019 een productief jaar, waarbij er onder meer 30.000 kilogram aan groenten en fruit in 130.000 potten is gegaan. Het zijn veelal producten die rechtstreeks van telers afkomen. Deze worden ofwel direct verwerkt of diepgevroren bewaard op de boerderij. Er is steeds meer aandacht

voor het thema voedselverspilling, Judy ziet dat de behoefte aan hun diensten groeit: “Imperfecte producten of overschotten, het is goed voedsel dat problematisch is voor de versmarkt. Wij helpen telers bij het verwaarden ervan en voorkomen zo voedselverspilling.” Afgelopen jaar heeft De Laarhoeve ook 25 nieuwe producten ontwikkeld, in totaal maken ze 65 verschillende producten: jams, chutney, conserven, weckproducten en omeletten tot soepen, pasta- en dessertsau-

zen, tapenades, relish (zoetzure saus), ketchup, paddenstoelen ragout, asperges op zoetzuur, pickles en pindakaas. Mede door subsidie vanuit een Europees fonds voor plattelandsontwikkeling heeft De Laarhoeve recentelijk hun verwerkingsruimte kunnen vernieuwen en opschalen. Er is een professionele verwerkings- en verpakkingsruimte gebouwd met 6 kookketels van 100 liter en een afvul- en verpakkingslijn. De oude verwerkingsruimte is omgebouwd tot proeflokaal De Kromme Pollepel met allerlei professionele kookapparatuur welke aan derden verhuurd wordt.

Op De Laarhoeve is zowel kennis aanwezig over recepturen als technologische kennis om processen op te schalen en voedselveilig en, sinds kort, biologisch te verwerken. De Laarhoeve is HACCP en SKAL gecertificeerd. Binnen de mix van kostbare machines, zinvol werk en kostprijs zoeken ze naar unieke producten

voor al uw ui-producten

Mol Fresh Food BV | Handelsweg 6, 3881 LS Putten | Tel.:0341-491795 | www.molfreshfood.nl

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

Producten met rabarber

die waarde toevoegen. Dat zit hem in de smaak, uitstraling, de korte keten, ambachtelijke bereiding, het zijn eerlijke producten zonder geur-, kleur- of smaakstoffen. Judy: “De grondstof is slechts 25 procent van de uiteindelijke kosten, 75 procent zijn arbeids- en verpakkingskosten. Bij de Lidl kost een pot appelmoes 0,39 eurocent, daar kunnen wij dus nooit tegenop. Daarom zijn we afhankelijk van gedreven ondernemers, die het zonde vinden om de producten weg te gooien en graag nog iets doen met hun reststromen. Bij ons kun je al vanaf 100 kilo fruit laten verwerken. Dat zijn zo’n 600 kleine potjes jam.” Soms brengen klanten zelf al een uitgewerkt recept en idee mee maar de foodprofessionals op De Laarhoeve denken ook mee bij van productontwikkeling tot etikettering. “We verwerken op drie manieren. We hebben een kleine lijn met eigen producten die we afzetten via streekwinkels en horecaleverancier Horesca Smulders.

Medewerkers van De Laarhoeve in de professionele verwerkingsruimte

Daarnaast produceren we producten onder private label, bijvoorbeeld voor horeca-leveranciers die zelf hun gondstoffen inkopen. Maar het mooiste is dat we producten van telers kunnen verwaarden. Het zijn telers met veel passie voor hun product die het maximale uit het product willen halen. We werken bijvoorbeeld al jarenlang samen met kersenteler die de kersen die hij niet kan verkopen naar ons brengt. We maken daar jam van en zorgen voor het etiket. De teler krijgt vervolgens de teler de potten kersenjam terug en zet ze via zijn eigen verkooppunt af en dat loopt heel goed. De mensen staan er letterlijk voor in de rij. Deze formule hebben we inmiddels bij 15 bedrijven toegepast.” Voorbeelden van andere succesvolle samenwerkingen zijn Marie-Jetjes, zoet-zure snoeptomaatjes van Natuurlijk Tomaat, exclusieve Fruit Mach marmelades voor horecaleverancier TLANT die producten levert voor ontbijtbuffetten en de bijzondere samenwerking met de kloosterorde van de Clarissen

Zusters uit Megen. Een van de zusers was ooit werkzaam als supermarktmanager en kwam op het idee om gezonde groentenspreads te ontwikkelen om in het onderhoud van het klooster te kunnen voorzien. De zusters hebben deze spreads onder het label De Vegetarische Zuster in de markt. Judy heeft ook contacten gelegd met AGF-handelaren, ook daar is behoefte om afgeschreven producten op te waarderen. “Wij staan overal voor open. Met elk product is wel iets leuks te maken. Het ontbreekt ons echter aan marktexpertise. Je kunt een mooi product en etiket ontwikkelen maar je moet wel weten of er behoefte aan het product is. Onze klanten moeten zelf voor de afzet zorgen. Dat maakt dat groothandels of importeurs nog huiverig zijn om in te stappen”, besluit Judy. (ML) Judy.kerkhofs@delaarhoeve.nl

Geschilde rode- en gele uien

Oomshoekseweg 2 • 4416 RG Kruiningen • Tel. 0113-381830 info@geschilde-uien.nl • www.geschilde-uien.nl

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

GlobalGap

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

Niet alleen rozen maar ook ontbladeren De vraag naar convenience groeit bij de consument, maar ook de vraag naar nieuwe, gezonde toepassingen van AGF-producten zoals broccolien bloemkoolrijst. Twee vliegen in een klap als je weet hoe je de harde kern van deze groenten weet te scheiden van de roosjes. Helemaal mooi meegenomen als dan ook het product door de machine ontbladerd wordt. HET SNIJMECHANISME Die oplossing had Sweere Food Processing Equipment al een tijdje in huis met de Floreto Roosmachine. “Deze machine kan broccoli en bloemkool in een handomdraai van zijn kern ontdoen,” vertelt Georges Sweere. “De roosjes en de kern komen er dan gescheiden uit. De machine werkt met een continu draaiende band waarop een werknemer de bloemkool of broccoli met de kop naar boven kan plaatsen op de machine. Daarna volgt het snijproces. Voor het ontkernen van de broccoli werken we met één stap: namelijk het afsnijden van de kern met een rond mes. Bij de bloemkool hebben we twee stappen: eerst worden de roosjes aan de zijkant van de kern gesneden met een mes dat verticaal snijdt en daarna volgt het ronde mes om de kern te verwijderen. De machine kijkt hoe groot deze bloemkool is en selecteert daarmee het meest geschikte mes in de machine om de kern te verwijderen. De messen zijn bevestigd aan een platform dat meebeweegt met de band, om zeer accuraat te kunnen snijden. We hebben daarnaast de optie om met nog een aantal extra messen de roosjes machinaal te halveren.” SCHONE KERN Bij de roosmachine voor de Bloemkool heeft Sweere nu een paar extra opties ontwikkeld. “We hebben nu ook de optie om het blad van de bloemkool te snijden in de

machine,” vertelt Georges. “Met lucht blazen we daarna het loof uit de machine en daarna volgen de stappen om te rozen. We hebben daar echter opnieuw twee opties voor. Namelijk het verwijderen van het loof met een mes of met een speciale boor. We bieden deze optie aan omdat je met de boor de kern van de bloemkool schoon kan scheiden. Dat is vooral interessant voor bedrijven die deze kern willen gebruiken voor de verwerking tot bloemkoolrijst wat een groeiende markt is. Zo heb ik een klant die volledige bloemkolen achter de machine door de shredder haalt om er bloemkoolrijst van te maken voor de markt, zo groot is het.” De eerste roosjes machine met ontblader mechanisme draait al bij de eerste klant. “We hebben de Floreto met deze extra opties uitgebreid getest bij een verwerker

Turn-key projecten in: Groene bonen Suikermais Broccoli Bloemkool Universeel Meer informatie over de ontblader- & roosmachine op onze website!

www.sweere.com info@sweere.com +31 (0)165 315 536

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

FOOD PROCESSING EQUIPMENT HARVESTING EQUIPMENT

in Zuid-Holland,” vertelt Georges. “We zijn tevreden met hoe het is gegaan. De productiesnelheid gaat aanzienlijk omhoog met de machine. Een klant vertelde mij dat hij zonder deze machine een werknemer handmatig 6 tot 7 bloemkolen per minuut kan snijden. De machine verwerkt er 60 per minuut, tien keer zoveel dus.”

De machines worden niet alleen verkocht in Nederland. “We hebben ondertussen ook al machines lopen in andere Europese landen maar ook verder weg zoals Australië, India en Rusland. We hopen binnenkort ook een paar machines te kunnen leveren in Noord-Amerika. Dat zou toch moeten kunnen als je ziet hoeveel diepgevroren broccoli die kant uit gaat?” (TD) info@sweere.com

Gespecialiseerd in teelt, snijden en verwerken

van waspeen

Doornweg 4, 2231 LJ Rijnsburg | T. 065 114 45 48 E. waspeenwck@gmail.com

Haarstraat 42, 5324 AP Ammerzoden T. 073 599 23 42 • info@keesvandenoord.nl www.keesvandenoord.nl

400

FAM, de expert in oplossingen voor het snijden van groenten

Industrial food cutting solutions

FAM nv www.fam.be info@fam.be

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Rijk Zwaan’s efficiënte slamix-oplossing voor vollegrond en hydroteelt:

Salanova® Teenleaf Het saladeconcept is een spin-off van de Salanova ‘one cut, ready’ sla. Salanova® Teenleaf is een efficiëntere teelten verwerkingsmethode voor verse slamixen: Teenleaf wordt op hoge dichtheid zowel buiten als binnen geteeld en machinaal geoogst. In een iets later stadium dan babyleaf, met daardoor een hogere opbrengst. Snijderijen verwerken de losse blaadjes direct in aantrekkelijke slamixen voor de consument, met minder productverlies dan met een volwassen krop. De blaadjes zijn steviger dan babyleaf, maar nog steeds ‘forkable’ voor de consument.” Voor meer informatie ga naar onze website: www.rijkzwaan.nl

Goed gereedschap is het halve werk Zonder de juiste messen en schillers is het moeilijk om groenten en fruit te snijden. Goed gereedschap is wat dat betreft het halve werk. Gelukkig zijn er dan bedrijven die zich toeleggen op de bouw en ontwikkeling van dergelijke machines. Bij deze

toeleveranciers zijn de innovaties momenteel gericht op het ontwikkelen van snijmachines voor fruit, maar ook de veredelaars doen een duit in het zakje met het verder kruisen van bijvoorbeeld slarassen die ontwikkeld zijn voor de snijderijen.

Tussen babyleaf en volgroeide sla in: Teenleaf van Rijk Zwaan Met een groeiende afzet hebben veel van de snijderijen behoefte aan producten die afgestemd zijn op hun productieprocessen. Rijk Zwaan heeft, als veredelaar, al lang groot in de wereld van bladgewassen, een groot scala aan rassen die aan die vraag voldoen. Zo ook de Tienersla, een teelten verwerkingsmethode tussen babyleaf en een volgroeide sla in.

“D

e Tienersla, oftewel Teenleaf, is bedoeld voor het maken van verse slamixen,” vertelt Erik Hovens, crop specialist bij Rijk Zwaan. “Teenleaf wordt in een later stadium geoogst dan babyleaf. Daardoor zijn de blaadjes wat steviger en heeft de Teenleaf een hogere kilogram opbrengst dan babyleaf. Teenleaf rassen worden op een hoge dichtheid geplant en machinaal geoogst en kunnen zowel in de vollegrond

als in de kas op een hydrosysteem worden geteeld.”

De aanleiding voor deze nieuwe teeltmethode is onder andere het schaarser worden van arbeidskrachten. “Telers zijn op zoek naar teeltwijzen waarbij zoveel mogelijk machinaal hun gewas kan worden geoogst,” vertelt Erik. “De Teenleaf kan door zijn maaibaarheid meteen door

Convenience bedrijven worden verwerkt in diverse slamixen. Daarnaast zien we een trend dat veel Convenience bedrijven meer product vanuit de kasteelt gaan betrekken. Voedselveiligheid is een reden, maar ook zekerheid van jaarrond product van dezelfde kwaliteit. Wij hebben bij Rijk Zwaan een breed assortiment van rassen die geschikt zijn voor deze Teenleaf teelt zoals de Salanova rassen maar ook de Knox eigenschap is geschikt voor deze teeltmethode, maar ook types als mini cos, crunchy sla en crystal sla.“

“Met Knox verhogen we de houdbaarheid van het product en is er minder sprake van roodverkleuring terwijl de salanova veel meer blaadjes bevatten dan andere soorten, tot wel drie keer zoveel. Salanova sla met de knox eigenschap hebben we in tal van sla types zoals botersla, eikenbladsla, ingesneden crispy sla, batavia sla, allen in de kleuren rood en groen. De Teenleaf wordt momenteel vooral in de VS, Australië, Spanje en het VK in de vollegrond geteeld. Er is echter wereldwijd veel interesse van Convenience-, hydro- en vollegrondsbedrijven om met de Teenleaf teelwijze aan de slag te gaan.”(TD) e.hovens@rijkzwaan.nl

Teenleaf is toepasbaar bij verschillende soorten sla

Dunschillen als specialiteit De markt voor gesneden groenten en fruit en convenience heeft zich sterk gepositioneerd de laatste jaren. Vooral in het segment van gesneden fruit zijn er nog volop groeikansen en ZTI smart machines uit Tuitjenhorn speelt daar op in met diverse machines voor het snijden en schillen van fruit. Binnen dit specialisme is de dunschiller het geheime wapen. “Gesneden fruit is in opmars bij de consument en wij bieden de juiste machines voor dit werk,” vertelt Hans Keijzer, mede eigenaar van ZTI Smart Machines.

“W

e hebben recent van onze Mango Peeler-de-Cheeker een compactere variant gemaakt,” vertelt Hans. “De eerdere 40 versie, die 40 mango’s per minuut kon schillen en ontpitten, hebben we aangevuld met een 20 versie die, je raadt het al, 20 mango’s verwerkt per minuut. De

mango’s worden door de machine op de pit gedragen. In een aantal opeenvolgende handelingen worden ze in de lengterichting (dun)geschild en van de wangen ontdaan. Dit is veel vriendelijker en hygiënischer voor het fruit dan machines die de

mango inklemmen en met een kom-mes van buiten naar binnen schillen.

Mangowangetjes

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Thema

Bewerkte Groenten

De mango draait bij de Peeler-de-cheeker mee op de pit

“Het dunschillen van fruit, met speciale meebewegende of oscillerende messen, maakt onze fruitverwerkende machines uniek. Zo kunnen we tot wel 1,5 millimeter dun schillen, afhankelijk van het soort natuurlijk. Neem bijvoorbeeld een mango, een Keitt wil je vanwege zijn eigenschappen wat dikker schillen dan een Kent. Door het dunschillen blijft het vruchtvlees

mooi glad aan de buitenzijde en dat geldt ook voor de binnenzijde van de wang, die immers ook met bewegend messen van de pit wordt gesneden. Dat verlengt de houdbaarheid van het fruit.” Naast de snij- en schilmachines voor fruit zet ZTI al geruime tijd in op robotica. “We zijn hier al een jaar of vijf mee bezig,” vertelt Hans. “We doen dit vooral omdat we robotica willen inte-

Dunschillen met bewegende messen is het geheim van ZTI Smart Machines

greren in onze machines. Dus niet zo zeer vanuit de schaarste op de arbeidsmarkt, al helpt dat natuurlijk wel mee in het beslissingstraject van onze klanten. Daarnaast staan er nog volop nieuwe ontwikkeling op de lijst.” (TD) marketing@zti.nl

In de mixer Het verminderen van waste is een zeer actueel aandachtspunt dat voedselverspilling terug moet brengen. In dat kader heeft Zumex Nederland een sapcentrifuge op de markt gebracht die alle soorten groenten en fruit kan omtoveren tot sap: de Zumex Multifruit.

“D

e Multifruit is een sapcentrifuge die in eerste instantie bedoeld is voor professionals,” vertelt David Voorheijen, verkoopmanager bij Zumex Nederland. “Het is een innovatieve sapcentrifuge en we krijgen dan ook veel vraag uit de hoek van retailers, horecaondernemers en AGF-specialisten die deze machine kunnen neerzet-

ten in de winkel of juicebar en daar de verse sap kunnen bereiden voor de consument.”

“De machine kan grote hoeveelheden groenten en fruit verwerken waarmee binnen minder dan 5 seconden een heerlijk sapje op tafel staat,” vertelt David. “Het voordeel van de machine is daarnaast dat deze stil is en een innovatief snijmecha-

www.zti.nl

Keuze uit 40 per minuut, 20 per minuut of 5 per minuut; wij hebben de best passende mangoschiller in ons assortiment. 58

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Customized machines Manufacturing|Automation

CUSTOMIZED MACHINES AND HANDLING SYSTEMS

FRAXINUS nv Wijnendalestraat 162, B-8800 Roeselare T +32 51 30 78 53 | info@fraxinus.be www.fraxinus.be

CUSTOMIZED FOODPROCESSING LINES

STUMACO Warandestraat 4A, B-8840 Staden T +32 51 70 10 88 | info@stumaco.be www.stumaco.be

Thema

Bewerkte Groenten

nisme heeft van titanium in de machine. De snijsnelheden zijn in te stellen zodat alle AGF te verwerken is zoals gember, ananas, etc. De Multifruit is daarnaast makkelijk schoon te maken en te onderhouden met een uitneembare bak voor de schillen en pulp.”

de klassieke motoren die in de meeste andere sapcentrifuges worden gebruikt,” vertelt David. “Daarnaast gaat de machine automatisch in stand-by modus wanneer de sapcentrifuge niet gebruikt wordt.” (TD) verkoop@juiceconcepts.nl

“De Zumex-Multifruit beschikt over de laatste generatie borstelloze elektromotoren en gaat vier keer langer mee dan

Zumex Multifruit helpt met het terugdringen van waste in de AGF

Cilinders, schijfjes of blokjes met de PINCYL8 Murre Technologies uit het Zeeuwse Krabbendijke heeft in samenwerking met haar partner PND uit Italië een aantal innovatieve machines voor het schillen, ontkernen, snijden, ontkronen en dippen van groenten en fruit voor de AGFverwerkers op de markt gebracht. De nieuwste machine is de PINCYL8, een semiautomatische cilinder- en ontkernmachine voor ananas.

“D

e machine doet zijn werk in drie stappen,” vertelt Huibert-Jan Zweemer van Murre Technologies. “De machine snijdt eerst de boven- en onderkant van de ananas af waarna de ananas wordt ontkernd. In de volgende stap wordt de ananas in een cilinder gesneden waarbij de schil direct uitgeworpen wordt. Daarna kan de cilindervorm behouden of gesneden worden. Het snijden kan naar wens van de klant ingevuld worden, bijvoorbeeld in segmenten, ringen of chunks.” “De machine heeft daarnaast maar een klein oppervlakte nodig in de productiehal van

een verwerker,” vertelt Jan de Koster, collega van Huibert-Jan. Vertrouwen in een groeiende markt voor snijmachines voor fruit en groenten hebben Huibert-Jan en Jan wel. “Je ziet dat de markt groeit,” vertelt Huibert-Jan. “Dat komt door het bewustzijn van een gezonde levensstijl in combinatie met convenience bij de consument. De markt van hapklare producten groeit daardoor. In samenwerking met onze partner PND hebben we nog meer toepassingen voor verschillende soorten fruit en groenten, variërend van machines voor het dippen, ontkernen, ontkronen, schillen

en snijden van fruit en groente. Natuurlijk moet een verwerker niet voor elk soort een aparte machine aanschaffen. Zo kunnen bij ons de appelen, peren, perziken en kiwi’s gecombineerd worden over één machine want de meeste toepas-

singen van gesneden fruit en groenten is toch terug te vinden in de fruit- of groentensalades. We zijn zelfs in staat om aardbeien te ontkronen en snijden op onze machines.” (TD) jdk@murre.nl

Strategische partner:

E-mail: info@murre.nl 60

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Specialist in fruitverwerkingsprocessen

Tel. +31(0)113-503080

Groenteverwerkingsmachines

Voor kleine, middelen grote capaciteiten Veelzijdig – makkelijk te bedienen – uitstekende snij / was / droogkwaliteit Makkelijk reinigbaar – betrouwbaar – veilig – uitstekende service. JEGERINGS.COM Stationsstraat 130, 5751 HJ Deurne - Holland T +31 493-31 23 71 M +31 6-47 88 09 84 E info@jegerings.com

Bezoek onze website voor ons compleet leveringsprogramma: bandsnijmachines 3-dimensionale snijmachines – groentewasmachines – centrifuges - schrapen schilmachines - transportbanden etc.: www.jegerings.com

AGF Primeur 3 • Bewerkte Groenten • 2020

Aardappelen

De NAO voorziet enorme problemen in de verre export van aardappelen door het wegvallen van CIPC

Leidt het verdwijnen van CIPC tot het wegvallen van verre export? Door tegenvallende vooruitzichten voor alternatieve middelen, zijn er vooral zorgen voor de verre export van aardappelen.

et verbod op het kiemremmende middel chloorprofam of CIPC doet veel stof opwaaien. Vanaf januari dit jaar mogen kiemremmende middelen met chloorprofam niet meer worden gekocht, maar mogen in de EU nog wel worden gebruikt tot uiterlijk 8 oktober. Vrijwillig heeft tenminste een van de fabrikanten van CIPC

Loggerstraat 80 1976 CX IJmuiden T: 0255-513598 F: 0255-513835 E: post@ppk.nl

AGF Primeur 3 • 2020

de opgebruiktermijn voor de Nederlandse markt vervroegd naar 31 juli 2020. België hanteert de opgebruiktermijn van 30 juni 2020. Na de opgebruiktermijn zal een alternatief middel moeten worden ingezet voor kiemremming in aardappelen. Het vinden van deze alternatieven blijkt nog niet mee te vallen. Vooral voor de export van aardappelen naar verre bestemmingen die in containers zo’n twee weken of langer onderweg zijn, blijkt het wegvallen van CIPC te leiden tot een serieus prowww.ppk.nl bleem. “Het gaat om

200.000 ton aardappelen die jaarlijks naar derde landen gaan,” zegt Jan Gottschall, beleidsspecialist van de Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO). “Dat is kwart van de export. Dus hebben we wel een mega probleem. We merken dat onze leden zich serieuze zorgen maken over hoe dit verder moet. Zij vrezen dat de hele export naar derde landen wegvalt.” Met de export naar derde landen is naar schatting 75 tot 100 miljoen euro gemoeid.

VRIJSTELLING? In de onderzoeken naar alternatieven voor CIPC focust de NAO zich ook specifiek op de verre export van aardappelen. “Bij de export naar derde landen ontbeer je CIPC voor goede kiemremming. Het onderzoek loopt nog maar de vooruitzichten vallen niet mee.” NAO bekijkt of het mogelijk gemaakt kan worden dat het gebruik van

Jan Tuinstra BV gaat er vanuit dat er de komende jaren een antwoord komt op het wegvallen van CIPC

CIPC per kalenderjaar vrijgesteld wordt voor een periode van 120 dagen. “Een dergelijke vrijstelling kan maximaal gedurende drie jaren achtereen worden aangevraagd onder voorwaarde dat een alternatieve kiemremmingsmethode in het vooruitzicht ligt. De beoogde vrijstellingsaanvraag heeft betrekking op behandeling bij verpakkers en exporteurs en nadrukkelijk niet bij telers. De kans op honorering lijkt helaas bijzonder klein. Maar zonder vrijstelling wordt het een heel moeilijk verhaal om te kunnen exporteren. Voor de verre export hebben we tijd nodig om goede alternatieve kiemremmende middelen te vinden. Klanten accepteren geen aardappelen met een kiem.” Jan noemt het verdwijnen van CIPC een grote bedreiging en concludeert dat de besluitvorming rondom het verbod te snel is gegaan. “Eigenlijk hadden we moeten wachten tot er alternatieven waren en die zijn er voor de export nog niet.” Hij observeert dat de aardappelen die mogelijk niet meer naar verre bestemming geëxporteerd kunnen worden, voor druk op de Europese aardappelmarkt kunnen zorgen. “Wat voor consequenties heeft dat voor de handel en de teelt?” Ook voorziet Jan dat de

pootgoedsector geraakt zal worden. Veel bovenmaatse poters worden afgezet op verre markten als consumptieaardappelen. “Daarmee verdwijnt een goede afzetmarkt.”

CONTAMINATIE Jan geeft aan dat als een middel niet meer gebruikt mag worden, ook de bijbehorende maximum residu limiet (MRL) vervalt. Doordat chloorprofam – zelfs nadat het niet meer gebruikt wordt – nog jarenlang aanwezig blijft in de wanden en vloeren van opslagloodsen en in loodsen waar aardappelen worden gesorteerd en verpakt, ontstaat contaminatie van aardappelen met CIPC. Om contaminatie te voorkomen wordt gekeken naar het reinigen van de loodsen. Europa breed is de Potato Value Chain (een samenwerking van Europese belangenorganisaties) bezig met het opstellen van een protocol hiervoor. In Nederland wordt dit opgevolgd door De Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI). Jan geeft aan dat de reiniging de aanvraag een tijdelijke MRL ondersteunt. De Europese Commissie verwacht van de sector een actieve houding om contaminatie te voorkomen. Er wordt onderzoek gedaan naar

verschillende manieren van schoonmaken en wat het effect is op de residuen die na schoonmaak nog worden teruggevonden. Het onderzoek loopt nog, maar de voorkeur heeft zoveel mogelijk droog schoonmaken. Om alle verschillende initiatieven in beeld te houden, heeft de NAO de Branche Organisatie Akkerbouw gevraagd om een werkgroep op te richten. Deze werkgroep opereert onder de naam Taskforce Kiemremming. Hierin stemmen de verschillende belangenorganisaties - Branche Organisatie Akkerbouw, NAO, Vavi, NAV en LTO - de inspanningen af die elk van de organisaties op het eigen terrein ontplooit.

T-MRL Omdat op korte termijn toch contaminatie van de aardappelen met CIPC vanuit de loodsen wordt verwacht, heeft de sector via het CTGB bij EFSA een aanvraag gedaan voor een tijdelijke MRL(t-MRL). “Het CTGB heeft advies gegeven voor een t-MRL tussen de 0,3 en 0,5 ppm (mg/kg). Dat vinden zij nog aanvaardbaar vanuit gezondheidsperspectief.” Een beslissing in Brussel hierover wordt begin 2021 verwacht. “Zolang er geen besluit is, geldt de huidige MRL van

WWW.VERS-NEDERLAND.NL

SCHOONEBEEK T. 0524-533205 E. versned@versned.nl AGF Primeur 3 • 2020

Aardappelen

10 ppm. Bij een negatief besluit geldt de detectiegrens van 0,01 ppm en valt de helft van de aardappelen af.” Tegelijkertijd waarschuwt Jan om als teler voor het nieuwe seizoen geen CIPC te gebruiken omdat onduidelijk is wanneer de t-MRL er komt en er daarna geen aardappelen met CIPC boven de nieuwe tijdelijke norm mogen worden afgezet. Daarbij geeft hij aan dat fabrikanten van kiemremmende middelen met CIPC om deze reden afwijken van de Europese opgebruiktermijn tot 8 oktober en zelf een termijn van 31 juli hanteren.

GAAT IMPACT HEBBEN “We hebben nog genoeg CIPC voorradig om op de aardappelen te gebruiken tot de datum dat het verboden gaat worden, bereikt is,” zegt William Westhoeve van Westhoeve Potatoes dat al meer dan 30 jaar actief is in de im- en export van aardappelen. Daardoor ervaart de im- en exporteur van aardappelen nu nog geen problemen maar William voorziet die wel als het middel eenmaal op is. Transportafstand, temperatuur en luchtvochtigheid spelen een rol bij het ontkiemen van aardappelen en daarom is het vooral bij verre export van belang om goede kiemremming te kunnen toepassen, geeft hij aan. Hij voorziet dat de echte impact van het verbod op CIPC pas na de nieuwe oogst zal spelen. “Dat het impact gaat hebben, is wel duidelijk. In het begin van het seizoen gebruiken we CIPC helemaal niet omdat de aardappelen net uit de grond zijn en er geen risico is dat ze gaan groeien. Maar in september/oktober moet je het gaan gebruiken omdat je anders niet het gewenste resultaat krijgt op de bestemming in Afrika en het Caraïbisch Gebied. Dan komen ze groeiend aan en de markten zijn er helemaal niet naar dat aardappelen met zo’n defect geleverd worden.” William stelt vast dat om de aardappel goed te houden voor consumptie het belangrijk is dat ze niet gaan uitgroeien en zonder een middel is dat niet mogelijk. Hoewel er onder-

Westhoeve Potatoes exporteert aardappelen naar onder andere West-Afrika, het Caribisch Gebied en het Verre Oosten

Westhoeve Potatoes voorziet problemen als de voorraad CIPC op is

zoek wordt verricht naar een passend alternatief is William nog niet enthousiast over de effectiviteit van de resultaten. “Het beste middel wat voorhanden is, moet gebruikt worden en dan zien we wel hoe het uitpakt. Er zit weinig anders op.” Westhoeve Potatoes exporteert aardappelen naar onder andere West-Afrika, het Caribisch Gebied en het Verre Oosten. De aardappelen zijn dan tussen de 21 en 40 dagen onderweg.

hierin wat te kunnen bereiken.” Wim observeert dat de problemen zullen ontstaan bij de export van aardappelen buiten Europa. “Alles wat meer dan twee weken in de container zit – zeker met het voorjaar en de zomer op komst – daar moet een bescherming op en die vervalt nu. Dat treft heel de sector.” Wim verwacht dat hoewel dat nu nog niet zichtbaar is, de gevolgen van het wegvallen van het gebruik van CIPC groot zullen zijn, vooral omdat Nederland veel aardappelen exporteert. Toch blijft hij op de lange termijn optimistisch over het vinden van een alternatief voor CIPC . “Ik ga er vanuit dat we de komende jaren wel iets gaan vinden om daar een antwoord op te geven.” (MW)

TREFT HEEL DE SECTOR Ook Wim Tuinstra van Jan Tuinstra B.V. – dat zich richt op het verpakken van aardappelen voor de export – gebruikt gedurende het lopende seizoen nog CIPC waardoor er zich nog geen problemen bij de export van aardappelen voordoen. De aardappelverpakker neemt deel aan het NAO project om alternatieven voor het gebruik van CIPC te onderzoeken. “Ik vind het heel fijn dat we met de sector achter elkaar staan om

gottschall@nao.nl info@westhoeve.nl wim@jantuinstrabv.nl

Vieze veggies gaan viral Een groentenverkoper die zijn tomaten en sperziebonen wast in het riool, ging viral op social media. Op een filmpje is te zien dat de groentenverkoper zijn groenten eerst in een vuile afvoer waste en ze vervolgens zorgvuldig op zijn kar legt voordat hij op zoek gaat naar klanten. Hopelijk hebben die klanten een sterke maag.

AGF Primeur 3 • 2020

G e s #w#i #t c h t

Roy Slikker:

“De kennis van AGF is in de loop der jaren niet toegenomen”

Als trainer en adviseur productkwaliteit bij N&S Quality komen ervaringen van eerdere functies mooi samen. “In deze rol krijg ik de kans om mijn kennis van het AGF-vak (ambacht) te delen in onder andere AGF-trainingen op onze eigen locaties en bij de klant op de werkvloer maar ook door kwaliteitsbeoordelingen op DC’s en op de winkelvloer”, vertelt Roy Slikker. “In alles wat ik in de loop der jaren heb gedaan, merkte ik dat kennis van AGF niet toenam. Vooral binnen retail is er veel kennis over AGF weggelekt.”

meetbare zaken als brix-gehalte, gewicht, grootte, etc. maar een groot deel van het werk zal door gekwalificeerde, ervaren keurmeesters gedaan moeten worden. Kennis over het AGF blijft enorm belangrijk. “Een mooi voorbeeld zijn sinaasappelen. Volgens de normen moeten ze minstens voor eenvijfde oranjegekleurd zijn. In tropische gebieden blijven sinaasappelen dan ook groen, en in Spanje zijn vroegrijpe sinaasappelen, wan&S Quality is het advies-, neer de nachten nog warm detacherings- en opleizijn, ook groen van kleur dingsbureau dat veel kennis en terwijl ze al wel heel lekexpertise in huis heeft op het ker zijn. Doordat de vraag gebied van Kwaliteit & Voednaar sinaasappelen steeds selveiligheid, Productkwaliteit, vroeger wordt, worden MVO & ARBO en Organisatiedeze groene sinaasappelen ontwikkeling. Onlangs werd het in koelcellen naar ‘oranje onderdeel van Normec Foodcagestookt’. Velen denken dat re. sinaasappelen van origine oranje van kleur zijn, maar Roy is op 1 januari aan de slag sinaasappelen worden gegaan. “N&S Quality heb ik oranje door een temperaleren kennen als een bedrijf tuurverschil van 10 graden waar een mentaliteit heerst of meer. In het begin van van ‘niet lullen maar poetsen’. het Europa citrus seizoen In deze functie is er minder zijn smaak, sapgehalte en hectiek van inkoop/verkoop rijpheid al op orde maar en ligt de focus op kwaliteit en is het wachten op de koukennisoverdracht. Ik heb inmidde nachten. Volgens de EU dels een groot netwerk binnen handelsnormen mogen de AGF waar ik als adviseur groene sinaasappelen zelfs een bijdrage kan leveren, zowel niet verhandeld worden bij importeurs, handelaren als en worden ze in cellen retail. N&S Quality geeft mij met ethyleen en temperaveel vrijheid bij het invullen van tuurswisselingen in enkele Is: Trainer en adviseur productkwaliteit bij N&S Quality, onderdeel deze rol. Ongeveer de helft van dagen op, de oranje, kleur van Normec de tijd ben ik praktisch bezig, gebracht. Hierdoor is er Was: Kwaliteitscontroleur, commerciant, category manager bij dan ben ik aan het trainen en een smaakverschil tussen Makro/Metro en inkoper bij VTO (internationaal inkoopkantoor keuren “met de poten in de verse groene sinaasapMETRO in Spanje) klei”. De andere helft van de tijd pelen en de ontgroende(bezoek ik (potentiële) klanten. de-greened) uit de koelcel Via Normec liggen er veel kansen in Duits- in de keten ervaring, bij telers, maar ook die door het proces wat bitterder zijn gaan land waar zij al heel actief zijn.” bij verpakkers en in transport en logistiek smaken. Kwalitatief zijn de ontgroende weet ik hoe het eraan toe kan gaan. Vanuit sinaasappelen dus minder van smaak maar Roy’s ervaring in sales, inkoop en catagory catagorymanagement weet ik wat uitein- commercieel gezien is het nodig voor de management zorgt ervoor dat hij aan alle delijk belangrijk is op de winkelvloer. Met handel. Zo zijn er meer dilemma’s op het kanten aan tafel heeft gezeten wanneer het name bij retailers is behoefte aan mensen snijvlak van inkoop, verkoop en kwaliteit om kwaliteit gaat. “Kwaliteit stond altijd met kennis over AGF, daar zie ik zeker nog waar productkennis en mensen het verschil centraal en voorop, afhankelijk van je rol kansen om mijn bijdrage te leveren.” moeten maken”, besluit Roy. (ML) maak je daarbinnen een afweging. Er zijn rsl@ns-quality.nl veel aspecten die invloed hebben op de Voor een deel is het mogelijk om kwaliteitskwaliteit en ik weet waar ik op moet letten. controles te automatiseren en dan gaat het Zeker aan het einde van het seizoen neemt om de kwaliteit af. Ik heb in diverse plekken

AGF Primeur 3 • 2020

Oost-Europa

Verse nectarine op lokale markt in Polen

Oost-Europa groeimarkt verse groenten en fruit De Oost-Europese EU landen importeren steeds meer verse groenten en fruit. In het afgelopen jaar ging het in die landen bij elkaar om 7 miljoen ton. Dat was 5 procent meer dan in 2018 en 17 procent meer dan vijf jaar terug. Concreet gaat het in volgorde van belangrijkheid om de landen Polen, Roemenië, Tsjechië, Bulgarije, Slowakije, Hongarije, Slovenië en Kroatië. Dus exclusief de 3 Baltische staten die vanwege de (doorvoer) handel met (Wit) Rusland een aparte positie hebben.

Nederland is de belangrijkste leverancier van de Oost-Europese EU landen. Het belang van Nederland neemt ook nog elk jaar toe. In het afgelopen jaar kwam 15 procent van de import uit Nederland. Spanje is de tweede met in 2019 eveneens een aandeel van 15 procent. Op korte afstand volgt

Duitsland als de nummer drie en daarna komen Italië, Griekenland, Turkije en Polen.

De import van verse groenten en fruit vertegenwoordigt in de 8 landen samen een waarde van een kleine 6 miljard euro waarvan een miljard euro import uit zowel Spanje, Duitsland als Nederland. De waarde van de Nederlandse export van verse groenten en fruit naar de 8 Oost-Europese landen had in het afgelopen jaar een waarde van 1,12 miljard euro tegen 0,94 miljard euro in 2018.

Import en export verse groenten en fruit in Oost-Europese landen, 2019 tov 2015 in tonnen en euro

Polen

Roemenië

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

 IMPORT +24%  EXPORT +6%

 IMPORT +34%  EXPORT +18%

 IMPORT +29%  EXPORT -28%

 IMPORT +17%  EXPORT +17%

 IMPORT -2%  EXPORT -37%

 IMPORT +17%  EXPORT -15%

Bulgarije

Slowakije

Hongarije

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

 IMPORT +25%  EXPORT +61%

 IMPORT +55%  EXPORT +99%

 IMPORT +9%  EXPORT +21%

 IMPORT +30%  EXPORT +81%

 IMPORT +19%  EXPORT -26%

 IMPORT +32%  EXPORT -3%

Slovenië

Tsjechië

Kroatië

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

Tonnen 2019 t.o.v. 2015

Euro 2019 t.o.v. 2015

 IMPORT +12%  EXPORT +18%

 IMPORT +22%  EXPORT +23%

 IMPORT +21%  EXPORT +18%

 IMPORT +35%  EXPORT +43%

AGF Primeur 3 • 2020

Export en export verse groenten en fruit in Oost-Europese landen 2015 > 2018

Import en export verse groenten en fruit in Oost-Europese landen 2015 > 2018 2500

2500

2000

2000 '15

1500

'16

1000

'17 '18

500 0

Kroatië

Polen

'16

1000

'17

500 0

Bulgarije Hongarije

'15

1500

'18 Bulgarije Hongarije Kroatië

Polen

Roemenië Slovenië Slowakije Tsjechië

Import verse groenten en fruit in Oost-Europese landen 2019

Export verse groenten en fruit in Oost-Europese landen 2019 Roemenië, 43.000

Polen, 2.449.000

Roemenië, 1.173.000

Slovenië, 235.000 Slowakije, 100.000

Slovenië, 381.000

Polen, 1.976.000

Tsjechië, 190.000 Bulgarije, 95.000

Slowakije, 525.000

Kroatië, 332.000

Hongarije, 208.000

Hongarije, 402.000

Kroatië, 95.000

Tsjechië, 1.158.000

Bulgarije, 582.000

Import verse groenten en fruit in Oost-Europese landen (in 1000 ton) Bron: Eurostat

2015

2016

2017

2018

2019R

19 tov 18

19 tov 15

Totaal

5.960

6.359

6.642

6.659

7.001

17%

EU landen

5.097

5.342

5.563

5.358

5.593

10%

EU extra

863

1.018

1.079

1.301

1.408

63%

Nederland

764

826

908

965

1.057

idem in %

13%

14%

15%

38%

Spanje

980

944

994

872

1.039

19%

idem in %

16%

15%

13%

15%

Duitsland

743

665

770

756

888

17%

20%

Italië

621

696

644

572

557

-3%

-10%

Griekenland

446

578

549

574

557

-3%

25%

Turkije

297

369

349

504

419

-17%

41%

Polen

286

400

423

405

325

-20%

14%

België

255

266

280

244

198

-19%

-22%

Ecuador

212

201

221

229

191

-16%

-10%

Frankrijk

206

185

180

179

189

-8%

Tsjechië

210

216

184

179

163

-9%

-22%

Hongarije

143

151

178

154

139

-10%

-3%

Columbia

122

138

13%

+++

Oostenrijk

140

131

126

137

128

-7%

-9%

Macedonië

100

117

115

25%

16%

Servië

57%

+++

Egypte

65%

+++

Slowakije

23%

Slovenië

13%

36%

Portugal

-5%

39%

Albanië

18%

79%

Moldavië

44%

145%

Ver. Koninkrijk

20%

-3%

Kroatië

47%

49%

Kazakhstan

+++

Costa Rica

36%

+++

Bulgarije

14%

Israël

-8%

-36%

Oekraïne

-1%

48%

China

33%

53%

102

104

130

159

71%

55%

Overige

VEEL BANANEN INGEVOERD Bananen is het belangrijkste importproduct van de Oost Europese landen. De import is gegroeid van 830.000 ton in 2015 naar 1,14 miljoen ton in het afgelopen jaar. Tomaten, sinaasappelen en mandarijnen waren gewoonlijk de nummers 2 t/m 4 maar in het afgelopen jaar was uien de nummer twee met een import van 480.000 ton. De jaren daarvoor was dat rond de 300.000 ton. Groeiproducten zijn naast bananen ook paprika’s, komkommers, peen en bij de minder belangrijke producten ook aardbeien, courgettes, avocado’s en abrikozen.

VEEL APPELEN GETEELD De 8 landen produceren samen zo’n 10 miljoen ton groenten en 7 tot 9 miljoen ton fruit. Polen is zowel bij groenten als bij fruit goed voor ruim de helft. Appelen is met afstand het belangrijkste product. Waarvan dan weer het overgrote deel wordt gerealiseerd in Polen. Andere grote producten zijn kool, tomaten incl. industrie product, peen en uien.

AGF Primeur 3 • 2020

Oost-Europa

OVERAL GROEI IMPORT BEHALVE IN TSJECHIË Van de groep Oost Europese landen is Polen veruit de belangrijkste importeur. De Poolse import van verse groenten en fruit is gegroeid van 2 miljoen ton in 2015 naar een kleine 2,5 miljoen ton in het afgelopen jaar. Voor Polen zijn Spanje en Nederland belangrijke leverancier met een aandeel van resp. 25 procent en 23 procent.

Naar hoeveelheid gezien is Roemenië het tweede import land met vorig jaar een import van 1,17 miljoen ton. Griekenland is de belangrijkste leverancier gevolgd door Duitsland. Tsjechië is de nummer drie met vorig jaar een import van 1,16 miljoen ton. In tegenstelling tot de andere Oost-Europese landen is de import in Tsjechië al een aantal jaren stabiel. Nederland is de grootste leverancier voor Tsjechië met een aandeel van 19 procent.

De andere Oost-Europese landen importeren aanzienlijk minder, variërend van 580.000 ton in Bulgarije tot 330.000 ton Kroatië. Het aandeel van Nederland varieert van 14 procent in Kroatië tot maar 2 procent in Bulgarije. Bulgarije importeert vooral verse groenten en fruit uit Griekenland en Turkije. In Slowakije komt er veel uit buurland Tsjechië. Hongarije importeert groenten en fruit naast Spanje en Nederland ook uit Servië. Slovenië haalt weer relatief veel uit Italië en Oostenrijk en in Kroatië is Slovenië de belangrijkste. EXPORT VANUIT NEDERLAND VOOR 80 PROCENT RE-EXPORT Bij de import in de diverse Oost-Europese landen speelt de re-export een belangrijke rol. Dit komt duidelijk naar voren uit de Kroatische import van bananen uit Slovenië, in het afgelopen jaar ging het daarbij om bijna 30.000 ton. Hoe zit dit met de handel van Nederland naar de Oost-Europese landen? Dan blijkt van de 1,12 miljoen ton die Nederland 68

AGF Primeur 3 • 2020

Import verse groenten en fruit in Oost-Europese landen (in 1000 ton) Brton: Eurostat

2015

2016

2017

2018

2019R

+/- in %

Totaal , Bananen Uien incl sjalot. Tomaten Sinaasappelen Mandarijnen Watermeloenen Appelen Citroenen Druiven Perziken/Nect Paprika/pepers Komkommers Peen Sluitkool Grapefruits Bieten/knols. ed. Plantains Peren Bloemkool/Broc Kiwi’s Ananas Andere sla Ov verse groenten Kropsla Aardbeien Courgettes Pruimen Avocado’s Meloenen Abrikozen Overige

5.960

6.359

6.642

6.659

7.001

2019 uit NL 1.057

832 294 428 475 378 341 373 279 242 253 232 206 171 167 129 105 157 99 86 70 49 51 44 59 38 33 34 21 42 23 251

906 307 463 473 413 373 371 281 271 253 230 224 170 161 133 111 182 111 83 94 57 58 53 61 46 47 43 27 42 27 292

1.067 274 456 430 369 384 401 309 287 327 238 223 176 163 121 115 157 113 93 66 72 62 55 65 48 45 70 35 47 52 321

1.114 332 487 441 373 374 285 330 278 244 266 236 196 161 148 116 136 102 96 67 80 69 66 65 46 54 46 47 45 38 324

1.139 484 478 449 396 380 340 320 276 267 264 240 202 165 132 131 124 100 95 73 73 72 67 60 58 57 54 51 49 49 356

2% 46% -2% 2% 6% 2% 20% -3% -1% 10% -1% 2% 3% 3% -11% 13% -9% -3% -1% 8% -9% 5% 2% -7% 26% 5% 19% 8% 10% 28% 10%

171 180 98 51 20 16 3 31 56 10 33 25 65 16 29 35 21 9 9 8 25 4 6 3 2 3 3 22 10 1 92

% uit NL 15% 15% 37% 21% 11% 5% 4% 1% 10% 20% 4% 13% 10% 32% 10% 22% 27% 17% 9% 9% 10% 34% 5% 9% 5% 4% 6% 6% 44% 20% 1% 26%

Import verse groenten en fruit in Oost-Europese landen in 2019 (in 1000 ton) Bron: Eurostat Totaal EU landen EU extra Nederland idem in % Spanje idem in % Duitsland Italië Griekenland Turkije Polen België Ecuador Frankrijk Tsjechië Hongarije Columbia Oostenrijk Macedonië Servië Egypte Slowakije Slovenië Portugal Albanië Moldavië Ver. Koninkrijk Kroatië Kazakhstan Costa Rica Bulgarije Israël Oekraïne China Overige

SAMEN 7.001 5.593 1.408 1.057 15% 1.039 15% 888 557 557 419 325 198 191 189 163 139 138 128 115 99 95 80 71 57 42 42 38 38 37 35 32 26 25 21 159

Polen Roemenië 2.449 1.173 2.044 860 405 313 565 23% 608 25% 309 187 94 47 63 104 67 19 21 101 15 10 6 8 1 5 50 1 3 14 0 36 14 3 1 19 5 74

120 10% 61 5% 135 62 205 153 119 33 2 33 13 38 0 7 13 17 34 0 10 1 9 37 1 2 2 17 0 5 13 31

Tsjechië 1.158 1.121 37

Bulgarijë 582 282 300

218 19% 194 17% 226 109 20 14 100 69 0 60 41 14 7 3 1 35 1 6 6 1 7 7 9 0 0 0 7

12 2% 7 1% 19 7 200 157 27 0 39 0 1 0 0 2 64 9 3 2 1 0 16 0 0 0 0 0 0 1 0 13

Slowakijë Hongarije 525 402 516 329 8 73 46 9% 61 12% 86 38 10 4 59 23 0 10 119 35 16 1 2 0 1 0 0 0 10 0 0 0 0 0 3

33 8% 54 13% 85 19 11 27 11 10 17 10 16 5 33 1 40 7 1 5 3 0 0 0 0 0 11

Slovenië 381 195 186

Kroatië 332 247 86

17 4% 20 5% 5 69 6 7 3 0 26 2 0 1 37 47 4 12 40 0 3 0 1 24 18 0 26 0 2 13

45 14% 33 10% 23 66 12 10 6 0 20 0 1 3 9 12 17 8 0 46 6 1 0 3 1 0 1 7

Import verse groenten en fruit in Oost-Europese landen in 2019 (in 1000 ton) Bron: Eurostat Eindtotaal Bananen Uien incl sjalot. Tomaten Sinaasappelen Watermeloenen Appelen Citroenen Druiven Perziken/Nect Paprika/pepers Komkommers Peen Satsuma’s Clementines Sluitkool Grapefruits Bieten/knols. ed. Plantains Peren Bloemkool/Broc Kiwi’s Ananas Kropsla Aardbeien Courgettes Pruimen Avocado’s Overige

Totaal 7.001

Polen 2.449

Tsjechië 1.158

Roemenië 1.173

Slovenië 381

Slowakijë 525

Kroatië 332

Bulgarijë 582

Hongarije 402

1.139 484 478 449 380 340 320 276 267 264 240 202 184 175 165 132 131 124 100 95 73 73 60 58 57 54 51 630

460 210 159 174 147 8 124 116 115 78 62 61 82 81 26 50 29 15 35 40 33 29 33 18 19 18 22 203

183 65 87 49 91 59 36 46 30 48 76 39 29 15 45 15 29 2 16 22 9 12 6 16 8 7 5 111

163 90 79 88 27 98 62 47 51 35 20 34 26 40 27 33 24 48 25 7 12 9 5 9 9 15 8 84

90 21 14 32 10 21 14 20 12 23 10 11 6 9 7 3 3 0 5 2 2 5 5 3 4 5 4 43

80 22 23 25 37 32 20 17 11 21 19 21 19 3 33 6 29 10 4 9 5 6 5 3 4 3 3 56

77 22 18 27 17 9 15 11 14 18 9 11 2 5 7 2 4 1 7 4 3 4 4 2 4 3 1 30

46 34 84 33 30 71 30 7 22 29 25 18 12 14 9 16 1 20 4 1 4 3 1 4 7 2 2 53

41 21 14 21 21 43 20 12 12 13 20 9 7 9 11 7 12 27 3 8 4 5 2 4 3 1 4 51

Productie belangrijkste groenten- en fruit producten in Oost-Europese landen (in 1000 ton) Bron:FAO Groenten Fruit Appelen Kool Tomaten,+ind.. Peen Uien Pruimen +ind Komk/Aug Watermel. Paprika/Pep. Bloemk/Brocc Paddenstoelen Zure kersen Aardbeien Kersen Peren Pompoenen Aubergines Frambozen Prei Sla Perziken/Nect Ov groenten Ov fruit

2014 10.845 8.020

2015 10.061 7.604

2016 10.845 7.940

2017 11.034 6.345

4.916 2.563 1.846 1.224 1.212 686 826 755 391 397 301 287 243 183 168 163 138 132 118 79 117 1.587 1.288

4.633 2.173 1.887 1.071 1.061 698 798 726 446 328 314 271 245 195 173 142 141 89 107 84 123 1.510 1.176

4.863 2.344 1.881 1.213 1.163 735 862 714 451 382 324 287 241 185 178 271 125 139 128 85 117 1.615 1.194

3.583 2.328 1.998 1.240 1.182 609 872 811 454 404 335 159 224 143 142 179 140 114 133 108 109 1.661 1.264

2018 10.659 9.343 5.744 2.267 2.096 1.140 1.101 1.096 877 828 432 385 324 304 239 224 197 177 150 125 119 98 96 1.492 1.318

Po len Roemenië Hongarijë 5.507 3.215 870 4.975 2.350 1.107 4.000 985 929 726 563 121 539 293 280 201 196 60 91 99 116 109 43 11 941 182

644 1.068 743 212 350 842 209 522 230 56 16 26 91 60 34 138 0 1 4 23 156 664

675 57 204 117 47 47 29 176 114 23 25 83 5 12 26 17 1 1 1 9 23 226 236

Kroatië Bulga rije 174 496 212 330 93 40 31 12 25 14 6 32 18 2 8 3 1 4 0 6 7 4 27 85

Tsjechië Slowakijë 202 95 210 54

50 47 148 26 42 56 74 95 52 3 1 5 5 55 3 26 11 7 5 29 59 118

152 32 10 27 37 13 14 10 7 1 7 2 3 7 0 11 1 53 25

44 15 22 9 28 2 4 2 4 0 2 0 1 1 1 2 0 0 0 2 10 3

Slovenië 101 105 87 24 8 11 10 1 2 4 1 0 2 1 4 0 1 19 4 20 6

Nederland: Export incl. re-export verse groenten en fruit totaal naar Oost-Europese landen (in 1000 ton) Bron: Eurostat Totaal EU landen EU extra SAMEN idem in % Polen Tsjechië Roemenië Hongarije Slowakije Kroatië Slovenië Bulgarije

2010 7.098 5.980 1.118 680 10% 317 198 55 43 33 16 14 4

2011 7.089 6.055 1.034 616 9% 265 198 49 43 29 17 11 5

2012 6.969 5.846 1.123 500 7% 227 146 40 27 25 20 12 2

2013 6.923 5.830 1.094 542 8% 249 158 50 28 23 19 12 2

2014 7.087 5.910 1.177 599 8% 304 157 56 28 21 15 13 6

2015 7.384 6.131 1.253 682 9% 348 173 63 33 28 19 10 9

2016 8.567 7.337 1.230 867 10% 421 223 99 45 33 21 11 14

2017 8.900 7.523 1.377 941 11% 462 226 119 40 33 29 15 17

2018 9.254 8.036 1.219 1.054 11% 514 242 140 43 47 35 16 16

2019R 9.414 8.269 1.146 1.168 12% 591 247 155 54 53 36 17 16

AGF Primeur 3 • 2020

Oost-Europa

vorig jaar naar de Oost-Europese landen exporteerde nog geen 250.000 ton Nederlands product betrof. Bij de grote glasgroente producten was wel het overgrote deel 70 tot 85 procent) van de export naar de landen Nederland product. Bij peren ging het om bijna twee derde. Als de cijfers kloppen zou het bij uien om ruim een kwart Nederlands product gaan.

NEDERLAND: EXPORT NAAR OOST-EUROPA GOED VOOR 12 PROCENT VAN TOTAAL; VOORAL RE-EXPORT Het aandeel van de Oost-Europese landen in de totale Nederlandse export van verse groenten en fruit is ongeveer 12 procent. Van de export van in Nederland geteelde groenten en fruit gaat 8 procent naar de groep Oost-Europese landen. Bij de handel met Oost-Europa is het belang van re-export derhalve groter dan gemiddeld.

Bij de re-export producten spant bananen de kroon; Meer dan 20 procent van de totale Nederlandse bananen export is gericht op de groep Oost-Europese landen. Bij grapefruits en citroenen is het aandeel; nog groter. Bij de andere grotere producten zoals uien, tomaten, peen, druiven, sinaasappelen en peren gaat het om 10 tot 15 procent. Opvallend is dat van de totale Nederlandse export van paprika’s en komkommers minder dan 10 procent die kant op gaat. Bij de export van in Nederland geteeld product gaat van alle geëxporteerde tomaten 10 procent daar naar toe en bij uien

Nederland: Export incl. re-export verse groenten en fruit naar Oost-Europese landen (in 1000 ton) Bron: Eurostat

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019R

Totaal Bananen Uien, ex. plant. Rest

499 30 49 420

541 41 58 441

598 69 69 460

681 89 82 510

865 109 121 635

940 181 68 691

1.053 231 113 709

1.167 198 175 795

% totale export NL 12% 22% 12% 11%

62 47 38 24 17 19 29 16 23 3 12 0 10 17 8 5 3 10 6 3 67

84 46 41 25 17 23 29 19 20 4 12 0 14 13 7 5 3 6 5 3 65

80 35 40 33 24 27 29 25 16 6 13 1 14 15 9 7 5 7 4 4 67

75 49 43 33 32 30 33 21 20 8 17 1 8 13 8 8 5 14 6 6 81

86 53 43 35 46 36 30 43 35 12 18 2 16 15 13 11 9 13 11 8 100

90 70 52 54 57 36 33 30 33 18 20 4 17 20 16 11 11 8 8 9 95

96 72 52 52 43 39 30 35 30 25 25 7 18 15 19 12 14 9 9 8 99

104 64 60 51 47 42 35 34 33 31 30 24 23 19 16 16 15 15 13 11 112

10% 15% 17% 15% 14% 25% 8% 12% 28% 10% 32% 19% 22% 5% 14% 9% 7% 14% 11% 10% 7%

Tomaten Peen Druiven Sinaasappelen Peren , ex. Ind. Grapefruits Paprika’s Ananas Citroenen Avocado’s Knolselderij Zoete aardappelen Uien plant Komkommers Mandarijnen Meloenen Mango’s Sluitkool Watermeloenen Limes Overige

Nederland: Export incl. re-export verse groenten en fruit naar Oost-Europese landen in 2019 (in 1000 ton) Bron: Eurostat Totaal Bananen Uien, ex. plant. Tomaten Peen Druiven Sinaasappelen Peren , ex. Ind. Grapefruits Paprika’s Ananas Citroenen Avocado’s Knolselderij Zoete aardapp. Uien plant Komkommers Mandarijnen Meloenen Mango’s Sluitkool Watermeloenen Limes Kiwi Prei Overige

SAMEN

Polen

Tsjechië

1.167

590

247

198 175 104 64 60 51 47 42 35 34 33 31 30 24 23 19 16 16 15 15 13 11 9 9 94

113 90 56 25 34 28 27 17 20 13 24 15 9 10 9 8 12 9 6 2 8 5 6 2 40

39 29 26 19 16 8 8 13 8 7 2 5 7 3 1 9 2 3 3 5 3 2 1 4 23

RoemeHongarije Slowakijë nië 155 54 53 31 22 9 7 4 5 8 6 4 7 3 5 8 4 10 0 1 2 2 1 1 1 1 0 14

2 10 1 5 2 2 2 2 1 2 1 2 3 4 1 1 0 0 2 2 1 1 0 0 7

2 11 3 6 2 2 1 2 1 2 0 1 2 2 1 1 1 0 1 3 0 1 1 1 5

Kroatië

Slovenië Bulgarijë

8 6 6 2 0 1 1 0 0 2 1 1 2 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 1 2

2 2 2 1 0 2 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1

1 4 1 0 0 2 1 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2

2019 Nederland: Export incl.re-export verse groenten en fruit naar Oost-Europese landen (in 1000 ton)

Product Aantal ton % totale NL-export

AGF Primeur 3 • 2020

Bananen

Uien

Tomaten

Peen

Druiven

Sinaasappelen

198.000 12%

175.000 22%

104.000 10%

64.000 15%

60.000 17%

51.000 15%

Nederland: Export in Nederland geteeld product naar Oost-Europese landen (in tonnen) Bronnen: GFH/KCB/ Eurostat SAMEN Polen Tsjechië Roemenië Hongarije Slowakije Slovenië Bulgarije Kroatië Tomaten Uien Paprika Peren *) Wortelen Komkommers *) Kool Selderij Prei Aubergines Sla Aardbeien Appelen Courgettes Champignons Witlof Radijs Overige

2017

2018

2019V Totaal NL product

191.596 96.922 58.464 16.382 6.668 5.530 3.127 4.502 0

194.419 91.929 58.732 18.847 9.074 7.973 2.885 4.980 -

239.666 121.187 59.572 29.354 12.079 8.633 3.577 3.276 1.988

60.293 18.920 28.527 23.774 19.277 16.789 4.973 4.765 4.844 2.000 2.434 288 3.577 141 111 267 331 287

67.667 32.657 24.651 17.539 18.325 12.190 5.696 6.450 3.950 1.687 1.459 799 489 136 205 211 80 227

74.112 46.775 29.449 29.031 16.767 16.369 9.469 7.000 4.095 2.344 1.482 783 462 267 248 219 203 591

3.008.933 737.495 966.545 314.481 211.735 61.177 316.676 94.105 24.027 37.517 39.345 45.845 21.068 44.083 5.858 39.786 14.288 11.234 23.666

% Oost-Europa van NL prod 8% 10% 5% 9% 14% 27% 5% 10% 29% 11% 6% 3% 4% 1% 5% 1% 2% 2% 2%

Export incl. re-export 1.168.233 590.547 247.180 155.120 54.002 53.324 16.598 15.725 35.738

Aandeel NL prod in totale export 21% 21% 24% 19% 22% 16% 22% 21% 6%

104.001 174.707 35.361 47.425 64.314 19.432 106.919 30.310 9.016 2.869 2.032 2.255 6.116 2.735 968 353 3.288 556.131

71% 27% 83% 61% 26% 84% 9% 23% 45% 82% 73% 35% 8% 10% 26% 62% 6% 0%

*)Trendbreuk export Nederlands product 2019 ivm completere registratie

Oost-Europese landen: Import bananen (in tonnen) Bron: Eurostat

2015

2016

2017

2018

2019R

19 tov 18

19 tov 15

Totaal

831.591

905.852

1.067.305

1.113.516

1.138.606

37%

EU landen

599.692

635.516

730.123

731.929

759.021

27%

EU extra

231.899

270.337

337.183

381.587

379.585

-1%

64%

Ecuador

211.748

199.460

217.813

227.330

190.452

-16%

-10%

Nederland

69.722

124.799

164.679

175.738

170.988

-3%

145%

Duitsland

132.727

80.323

93.799

83.586

167.095

100%

26%

Columbia

11.304

38.715

56.845

119.064

135.046

13%

+++

129.959

147.641

182.918

159.677

125.872

-21%

-3%

Frankrijk

86.454

94.288

83.408

88.817

80.270

-10%

-7%

Tsjechië

67.793

62.913

56.530

55.102

54.617

-1%

-19%

Slovenië

27.207

31.385

39.045

34.550

44.089

28%

62%

Polen

17.681

26.726

44.730

50.642

35.509

-30%

+++

Costa Rica

5.996

9.615

19.303

23.477

28.953

23%

+++

Griekenland

2.019

7.772

10.559

19.679

22.184

13%

+++

964

20.067

32.431

978

15.828

+++

7.903

21.668

14.908

11.743

13.340

14%

69%

Slowakije

17.507

13.163

8.587

12.495

12.286

-2%

-30%

Hongarije

2.130

1.152

4.169

12.570

9.083

-28%

+++

11.239

7.302

10.305

10.151

6.854

-32%

-39%

België

Nicaragua Italië

Ver. Koninkrijk Kroatië

2.252

1.377

495

2.508

5.700

+++

Oostenrijk

15.336

9.783

11.715

8.550

4.699

-45%

-69%

Guatemala

310

1.111

5.835

8.292

4.539

-45%

+++

479

2.274

3.760

65%

+++

8.752

6.292

7.443

18%

-34%

Dom. Rep. Overige

Product Aantal ton % totale NL-export

11.342

6.593

Peren

Grapefruit

Paprika

Ananas

Citroen

Avocado

47.000 14%

42.000 25%

35.000 8%

34.000 12%

33.000 28%

31.000 10%

AGF Primeur 3 • 2020

Oost-Europa

is dat maar 5 procent. Vooral Nederlandse wortelen en selderij gaan veel (een kwart) naar Oost-Europa. Bij peren en kool is het ook nog redelijk veel maar in Nederland geteelde paprika’s en komkommers gaan maar heel weinig naar Oost-Europa.

POLEN GROTE EXPORTEUR; VOORAL APPELEN MAAR EXPORT CHAMPIGNONS GEDAALD De 8 Oost-Europese landen exporteren samen bijna 3 miljoen verse groenten en fruit. Polen is met bijna 2 miljoen ton veruit de belangrijkste. De Poolse export is overigens de laatste jaren redelijk stabiel van omvang. Appelen is met rond de miljoen ton veruit het belangrijkste Poolse exportproduct. Opvallend is dat Polen steeds meer andere afzetmarkten voor appelen heeft weten te vinden. De export via Litouwen en Wit Rusland naar Rusland krimpt sterk. Nieuwe markten zijn gevonden in Egypte, Kazachstan, Roemenië, Spanje, Jordanië, Oekraïne, Zweden en India. De export van het tweede Poolse exportproduct champignons groeide in het afgelopen jaar niet meer en was met 212.000 ton zelfs 10 procent kleiner dan die in 2018. Vooral de export naar Wit Rusland liep sterk 75 procent!) terug maar ook naar Duitsland werd veel (16 procent) minder geëxporteerd. De export naar het Verenigd Koninkrijk bleef op peil waarmee dit land voor het eerst de belangrijkste afnemer van Poolse champignons was. Jan Kees Boon

Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

AGF Primeur 3 • 2020

Oost-Europese landen: Import uien (in tonnen) Bron: Eurostat Totaal EU landen EU extra

2015 293.518 268.205 25.313

2016 306.640 271.491 35.148

2017 274.383 262.255 12.128

2018 331.895 286.231 45.664

2019R 483.870 328.315 155.555

19 tov 18 46% 15% 241%

19 tov 15 65% 22% +++

Nederland Duitsland Kazakhstan Egypte Oostenrijk Turkije Polen Rusland Oezbekistan Slowakije Spanje Servië Italië Oekraïne Tsjechië Frankrijk Wit Rusland Griekenland Ver. Koninkrijk Hongarije Kyrgyzstan Slovenië Azerbaijan Iran India Macedonië China Kroatië Overige

96.906 63.241

96.675 48.807

79.717 62.738

3.087 38.648 11.350 27.100 21

9.130 38.044 14.188 41.257 819

1.963 40.593 3.769 39.117

6.036 2.787 6.563 6.804 440 9.760 6.798 42 1.074 3.438 1.148

6.689 3.002 5.933 8.362 1.523 13.215 4.833 106 4.049 2.325 2.378

7.483 2.562 4.247 9.790 218 10.836 2.937 37 911 658 3.180

105.582 48.018 8.317 2.689 40.481 5.813 39.524 3.375 1.631 12.971 6.801 6.414 9.628 8.827 8.540 6.863 2.067 1.316 477 3.264

1.060

137

200

86 1.287

116 2.893

87 1.421

776 2.381 1.084 99 1.924

584 5.259

340 1.821

251 1.667

294 2.739

180.332 42.635 37.296 29.230 25.365 24.499 17.731 15.630 14.851 13.126 12.509 9.322 8.404 7.549 6.875 6.689 3.599 3.288 3.043 2.590 2.371 2.253 2.204 2.014 1.875 1.709 1.196 1.136 4.549

71% -11% +++ +++ -37% +++ -55% +++ +++ 1% 84% 45% -13% -14% -20% -3% 74% +++ +++ -21% +++ +++ -7% 86% +++ -11% +++ ++++ 66%

86% -33% +++ ++++ -34% ++++ -35% +++ +++ +++ +++ 42% 24% +++ -30% -2% +++ +++ -11% +++ +++ +++ +++ +++ ++++ 33% +++ 94% -14%

Polen: Export verse groenten en fruit naar product(in tonnen) Bron: Eurostat Totaal Appelen Champignons Uien incl sjalot. Tomaten Peren Bananen Sluitkool Ov verse groenten Paprika/pepers Perziken/Nect Mandarijnen Ov. paddenstoelen Bieten/knols. ed. Peen Blauwe bes ed. Komkommers Bloemkool/Broc Kropsla Persimmons Kiwi’s Sinaasappelen Framb/Bramen Zoete aardapp. Pruimen Aardbeien Ananas Zure Kersen Avocado’s Overige

2015 1.867.524

2016 2.076.779

2017 2.023.444

2018 1.858.161

2019R 1.975.646

+/- in % 6%

945.873 211.767 122.124 97.698 28.761 21.918 109.665 6.744 15.600 19.928 30.522 15.116 21.473 30.482 14.887 8.685 27.534 7.702 10.795 5.103 7.042 18.127 19 6.893 17.436 1.675 12.790 865 50.301

1.092.142 225.716 126.188 97.681 49.620 37.751 86.872 8.080 20.862 20.239 27.526 16.639 27.227 23.103 11.909 14.819 27.924 10.057 12.093 10.418 9.107 18.939 30 9.204 15.254 2.519 9.207 1.641 64.012

1.037.455 228.708 132.593 92.278 41.979 58.098 99.461 9.063 19.718 17.956 24.534 16.960 29.690 33.050 13.658 15.556 24.281 10.131 16.440 7.008 8.656 10.841 326 3.304 9.086 2.966 1.854 1.751 56.045

810.386 235.562 161.858 91.704 46.803 76.343 77.560 19.667 24.277 15.800 27.074 19.907 30.900 24.533 15.194 17.890 20.167 11.656 9.671 6.579 8.051 11.520 2.219 9.652 6.388 3.792 9.283 3.134 60.590

979.849 212.036 140.441 72.520 69.058 68.280 59.827 29.178 28.826 27.792 26.458 26.223 24.944 21.718 18.583 17.828 17.495 13.565 10.451 8.383 7.666 7.463 6.970 6.494 6.168 5.464 5.184 4.978 51.805

21% -10% -13% -21% 48% -11% -23% 48% 19% 76% -2% 32% -19% -11% 22% 0% -13% 16% 8% 27% -5% -35% 214% -33% -3% 44% -44% 59% -14%

Export verse groenten en fruit uit Oost-Europese landen in 2019 (in 1000 ton) Bron: Eurosatat Totaal EU landen Oost-Eur onderl Ov EU EU extra Duitsland Wit Rusland Roemenië Slowakije Tsjechië Ver. Kon Egypte Oekraïne Hongarije Nederland Kazakhstan Oostenrijk Frankrijk Italië Polen Litouwen Bosnië Kroatië Servië Letland Ov landen Appelen Champignons Bananen Uien incl sjal Tomaten Sluitkool Paprika/pep Peren Komk/Aug Watermeloenen Satsuma’s Sinaasappelen Druiven Clementines Ov producten

SAMEN

Polen

Slovenië

Hongarije

Tsjechië

Slowakijë

Bulgarijë

Kroatië

Roemenië

2.943 2.022 881 1.141 920

1.976 1.169 330 839 806

235 164 93 72 71

208 199 103 95 10

190 190 144 46 0

100 100 86 14 1

95 92 67 25 3

95 69 41 28 26

43 40 18 21 3

344 344 216 197 181 157 137 122 115 101 89 82 73 70 65 62 61 57 47 41 381

211 341 128 56 92 137 130 114 28 91 89 14 71 31 56 9 4 21 39 311

24 0 11 2 4 8 6 1 12 4 12 1 16 17 0 36 47 18 1 16

52 34 23 24 0 0 5 1 30 0 1 19 3 0 3 0 1 10

25 7 113 0 0 9 3 11 0 3 12 0 1 0 1 5

7 0 38 1 0 44 1 2 0 3 2 0 0 0 3

8 3 33 2 12 7 0 10 1 1 0 3 8 2 1 0 0 4

7 3 1 11 1 1 0 4 0 11 0 8 0 0 15 6 26

10 0 0 1 2 0 9 0 1 0 6 7 0 1 0 6

1.131 222 214 176 111 81 79 78

980 212 68 140 73 60 29 69

33 0 54 11 5 1 16 6

26 6 2 1 5 5 22 0

32 2 54 5 7 7 7 2

15 0 26 14 5 1 1 1

2 0 1 1 10 3 4 0

38 1 7 1 5 2 1 1

6 1 2 0 1 1 0 0

62 54 40 31 28 563

3 17 8 2 9 288

1 1 22 17 10 50

39 0 1 7 4 84

7 3 3 3 1 48

1 1 3 2 1 27

8 9 2 0 2 44

3 22 1 0 0 7

1 0 0 0 0 14

Polen: Export champignons (in tonnen) Bron: Eurostat Totaal EU landen EU extra

2015 211.767 194.668 17.099

2016 225.716 194.073 31.643

2017 228.708 196.227 32.481

2018 235.562 209.547 26.015

2019R 212.036 200.440 11.596

+/- in % -10% -4% -55%

Ver. Koninkrijk Duitsland Frankrijk Italië Denemarken Zweden Nederland Griekenland Oostenrijk Wit Rusland Roemenië Noorwegen Bulgarije Tsjechië België Kazakhstan Slowakije Hongarije Litouwen Letland Overige

29.739 49.396 21.070 8.550 6.771 7.509 6.071 7.867 3.857 11.574 1.830 3.880 3.817 12.026 4.893 1.315 929 50 13.591 12.790 4.241

40.959 54.816 22.596 10.650 5.445 8.148 7.255 7.108 3.989 25.748 2.816 4.023 8.635 5.342 2.618 981 1.596 116 3.978 4.550 4.346

47.459 53.028 21.984 11.275 5.848 8.700 7.681 6.906 3.512 22.983 4.489 3.859 6.193 4.449 1.165 1.520 1.505 113 3.600 1.803 10.637

54.521 55.403 25.381 10.754 7.317 8.109 8.134 6.915 4.283 19.341 3.883 3.841 4.199 3.783 2.514 2.035 1.577 408 924 7.934 4.305

54.532 46.434 29.710 11.880 8.313 8.054 7.515 6.963 5.159 4.626 4.444 4.210 3.720 3.417 3.056 1.909 1.796 1.480 168 0 4.651

0% -16% 17% 10% 14% -1% -8% 1% 20% -76% 14% 10% -11% -10% 22% -6% 14% 263% -82% -100% 8%

AGF Primeur 3 • 2020

C i#t#r #u s

Daling in minneola-areaal maar vraag blijft stabiel De minneola, een kruising tussen een grapefruit en een mandarijn, is vooral bekend omdat ze erg sappig zijn en makkelijk te pellen. Toch is de minneola vooral in Nederland bekend en is een groot deel van de teelt in de productielanden gericht op deze markt. Maar is de minneola nog wel zo populair bij de Nederlandse consument? We legden deze vraag en nog een paar meer voor aan een Nederlandse importeur en een Israëlische exporteur.

“Z

eker is de minneola nog populair op de Nederlandse markt,” vertelt Jaap den Boer van Olympic Fruit. “Er blijft een goede afzet voor en de retail promoot het product ook regelmatig doorheen het jaar. De Nederlandse markt is wat dat betreft wel uniek. Alleen hier kent de minneola een goede afzet en in iets minder mate ook in België. Je moet echter niet proberen minneola’s op een vergelijkbare schaal te gaan verkopen in Spanje, dat lukt niet.”

Aan de kant van de teler is er echter een andere ontwikkeling te zien. “Dat is toch een zorg en een bedreiging voor de minneola,” vertelt Jaap. “De telers zien dat de opbrengst per hectare laag is en dat er onvoldoende rendement in zit. Veel switchten dan ook naar andere citrusvariëteiten als bijvoorbeeld de latere Nadorcott en Tango. De daling van het areaal minneola is overal te zien: van Peru en de VS tot Israël en Turkije. In Israël gaat men dan over 74

AGF Primeur 3 • 2020

op de aanplanting van Orri en in de VS op easy-peelers. Ik denk dat het volume in de komende 2 à 3 jaar nog verder gaat afnemen. Dat is ook te merken aan de prijs die in de afgelopen jaren tussen de 20 en 25 procent gestegen is.” Tussen 2018 en 2019 is de prijs voor minneola’s met zo’n 9 procent gestegen. Om de teruglopende volumes op te vangen, richt Olympic Fruit zich meer op het binden van telers aan zijn bedrijf. “We bieden in die programma’s een goede prijs voor de teler in langjarige contracten. Hierbij kunnen onze klanten ook de minneola terug traceren en andersom. Dat is niet alleen bij onze minneola’s het geval maar bij al onze producten.”

Het lukt echter niet om de minneola jaarrond aan te kunnen aanbieden op de markt. “Tussen het seizoen van de VS en Peru valt een gat, zo tussen week 18-20

tot week 24-25,” vertelt Jaap. “Na Peru valt er opnieuw een gat rond week 40 tot 48 waarna de minneola’s uit Israël en Turkije komen. Dat loopt dan weer tot week 8. De eerste minneola’s uit de VS in 2020 kregen we in begin maart weer de eerste container binnen. We hebben wel gezien dat er ook teelt van minneola’s in Australië is maar die afstanden zijn eigenlijk te groot over zee en als je ze per vliegtuig importeert, dan heb je het inderdaad over een nicheproduct. Turkije en Egypte zijn ook twee landen die redelijk recent op de markt zijn. Dat komt vooral mede door de afnemende volumes in Israël en samenhangend de stijgende prijzen voor de minneola’s daar wat ruimte heeft gecreëerd op de markt. De kwaliteit van de Turkse minneola kan zich meten aan die van Israël maar eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat er meer smaak zit aan een minneola uit Israël.” ISRAËL Israël is een van de productielanden waar Minneola’s worden geteeld voor de export. “Het is echt een nicheproduct geworden voor ons,” vertelt Oron Ziv van het Israëlische import-exportbedrijf BeFresh. “Het seizoen is ook erg kort voor dit citrus. De oogst vindt plaats tussen december en januari met verkoop tot in februari, daarna stopt voor ons het seizoen en neemt de VS het over. Per seizoen hebben we zo’n 4.000

tot 4.500 ton minneola’s. De belangrijkste exportbestemming is Nederland, ruim 60 procent van het totale volume gaat die kant op. Daarnaast gaan er nog kleinere volumes naar België, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Daarmee is niet alleen de minneola een niche maar ook de afzetmarkt. Als deze wegvalt, dan hebben we niet zo snel een alternatief voor onze producten.”

Hoewel de volumes stabiel zijn ziet Oron een verschuiving op de markt. “Ten eerste de teelt in Israël. We zien dat die zich meer en meer concentreert in de noordelijke valleien van het land, terwijl in de kustregio’s het areaal minneola afneemt. Dat komt omdat de vochtigheidsgraad in de kustregio hoog is en daarmee ook de mogelijke aanwezigheid van Alternaria, een schimmelziekte waarvoor de minneola extra kwetsbaar is. Hierdoor lopen de productiekosten, die al erg hoog liggen in Israël, op. In combinatie met vaak een teleurstellende opbrengst en rendement doet veel telers besluiten om de minneola in te ruilen voor andere citrusvariëteiten of avocado. In de noordelijke valleien spelen deze problemen minder omdat de vochtigheidsgraad hier veel lager ligt en de Alternaria geen voet aan de grond krijgt.

Deze zijn immers goedkoper maar omdat de omstandigheden in beide landen niet ideaal zijn voor de teelt van deze citrus hebben ze meer last van interne kwaliteitsproblemen. Beide landen zijn een opkomende concurrent voor Israël. Niet alleen in citrus maar ook in andere AGF-producten. Dat komt vooral omdat het Israëlische product duurder aan het worden is door de stijgende waarde van de Shekel begin 2020. Die waardestijging ondermijnt de concurrentiepositie van Israël. Dat maakt onze exportpositie naar Rusland ten opzichte van Turkije ook minder interessant. Naar Rusland gaat er meestal een beperkt volume van minneola’s die kant op.”

Minneola’s op het veld in Israel

Daar is de kwaliteit dan ook beter met een betere opbrengst per hectare en voldoende rendement voor de teler.”

Toch ziet Oron dat er momenteel stabiliteit is op de markt voor minneola. “Ik maak mij meer zorgen over de markt in Azië. Recent werd deze toegankelijk voor Israëlische citrus maar het Coronavirus heeft roet in het eten gegooid.” (TD) j.denboer@olympicfruit.com oron@befreshgroup.net

Ten tweede merkt Oron op dat er meer concurrentie is op de markt uit Turkije en Egypte. “Nederlandse retailers nemen steeds meer minneola’s af uit deze landen.

AGF Primeur 3 • 2020

Diversen

Nieuw-Zeeland viert 200 jaar appelen en peren

ppelen en peren zijn al van groot belang voor Nieuw-Zeeland sinds de eerste bomen in 1819 door missionaris Samuel Marsden werden geplant in Kerikeri. Twee eeuwen later is de hardfruitsector een grote pijler van de economie van het land met het doel om in 2022 meer dan €555 mln aan exportinkomsten te behalen.

Vorige week vierde branchevereniging NZ Apples and Pears 200 jaar appelen en peren in het parlement in aanwezigheid van Landbouwminister Damien O'Connor. "Dit soort gelegenheden zijn een goed moment om stil te staan bij de snelle groei van deze sector en haar successen. De vraag naar onze appelen en peren is sterk, de productie

neemt toe en de prijzen stijgen. De waarde van de export groeide van €203,5 mln in 2012 naar €478,5 mln in 2019. Deze exportgroei is te danken aan de veranderingen in de rassen en een verschuiving van de marktfocus van Europa naar Azië," zei de minister. Alan Pollard, directeur van NZ Apples and Pears, zei verheugd te zijn dat de minister, parlementsleden en overige aanwezigen gekomen waren om het tweehonderdjarig jubileum mee te vieren. "Toen Samuel Marsden in 1819 de eerste appelen perenbomen plantte in Nieuw-Zeeland, had hij niet kunnen vermoeden dat hij hiermee de basis zou leggen voor één van 's werelds meest competitieve hardfruitsectoren, die

toonaangevend is op het gebied van veredeling en innovatieve post-harvest technologieën."

"De sector is trots op wat zij heeft bereikt en haar bijdrage aan het welzijn en de rijkdom van het land. De sector behoort tot de meest succesvolle ter wereld en teelt op duurzame wijze kwaliteitsfruit dat in meer dan 80 landen wordt geconsumeerd."

De website voxy.co.nz¸ bericht dat provinciale gebieden in Nieuw-Zeeland sterk profiteren van de groei van de hardfruitsector, die aan meer dan 3.500 vaste krachten en zo'n 15.000 seizoenskrachten werk biedt en die indirect tussen de €1,4 mld tot €2,4 mld bijdraagt aan de economie in de provincies.

Kan de haven van Antwerpen cocaïne buiten houden? De afgelopen jaren is de haven van Antwerpen de belangrijkste toegang voor cocaïne tot Europa geweest. De autoriteiten proberen daar actief verandering in te brengen. Begin januari kondigde de Belgische regering aan dat in 2019 61,8 ton cocaïne in de haven in beslag was genomen, naast 1,87 ton heroïne en 504 kilo marihuana. Dit betekende een stijging van 23% ten opzichte van 2018 voor cocaïne, en een stijging van 660% over de laatste vijf jaar, meldde nieuwssite HLN.

eze duizelingwekkende stijging wordt toegeschreven aan de lancering van het 'Stroomplan' in februari 2018, dat de lokale en federale politie, de douane, de openbare aanklagers, de havenautoriteiten en de stadsambtenaren in Antwerpen samenbrengt.

In eerste instantie kreeg het Stroomplan een team van 30 tot 40 agenten, met plannen om het in de loop van de tijd te verdubbelen. Het team kreeg de naam Kali, naar een hindoeïstische godin die de boze geesten bestrijdt en als een knipoog naar de Colombiaanse (drugs)stad Cali, meldde de Belgische nieuwssite VRT. "Gelukkig zijn we in Antwerpen nog lichtjaren verwijderd [van de situatie in Cali]," vertelde de Antwerpse burgemeester Bart De Wever aan de VRT. "Maar de toenemende hoeveelheid contant geld van drugsbendes betekent dat ze de stad en de maatschappij kunnen ontwrichten." De versterking van de havenveiligheidsstructuur wordt ook overgenomen in Latijns-Amerika, waar in het kader van het 76

AGF Primeur 3 • 2020

Container Control Programme (CCP) van de Verenigde Naties personeel wordt ingezet en ambtenaren worden opgeleid om te helpen bij de containerinspecties.

CCP-directeur Bob van den Berghe vertelde InSight Crime dat de dominantie van Antwerpen als haven van binnenkomst voor cocaïne duidelijk is: "Van de 77 ton cocaïne die in 2019 door het CCP in beslag werd genomen, werd 63 ton in beslag genomen in Latijns-Amerika, en daarvan was 31 ton bestemd voor Antwerpen."

Volgens Van den Berghe werd in 2019 24,5 ton cocaïne in beslag genomen in de belangrijkste haven van Brazilië, Santos, tijdens 47 inbeslagnames. Veertien ton cocaïne werd in beslag genomen in Colombia, en ongeveer 7,5 ton elk in Ecuador, Panama en Peru. De verscheidenheid aan smokkelmethoden vereist ook een voortdurende controle. Op recente foto's die door de Belgische douane in Antwerpen werden vrijgegeven, werden drugs verstopt in juwelen, bonbons, pakken koffie en flessen wijn.

GEBREK AAN ONDERZOEKSCAPACITEIT Terwijl de inbeslagnames van cocaïne in de haven van Antwerpen snel zijn gestegen, spelen zich wereldwijd vergelijkbare scenario's af, ook in de VS en Brazilië. Dit maakt het moeilijk om te weten of de inbeslagnames te wijten zijn aan een verhoogde veiligheid en informatievoorziening in de haven, dan wel aan het feit dat de cocaïneproductie op een historisch hoog niveau ligt. Uit een recent onderzoek naar de effectiviteit van het Stroomplan, gepubliceerd in februari 2020 door de Universiteit van Gent in België, bleek dat het Kali-team grote moeilijkheden ondervond bij het uitvoe-

Colombiaanse bananentelers steeds meer getroffen door drugshandel

e Colombiaanse Vereniging van Bananentelers van Magdalena en La Guajira (ASBAMA) uit haar bezorgdheid over de gevolgen van de drugshandel. De sector heeft in 2019 aanzienlijke economische verliezen geleden door de drugshandel en die trend zet zich ook in 2020 door, in die mate zelfs dat enkele bedrijven zich reeds als benadeelde partij voegen in strafprocessen. Bij de vereniging aangesloten bananentelers en -afzetpartijen, die meer dan 14.000 hectare vertegenwoordigen, investeren jaarlijks meer dan 100 euro per hectare in technologie, opleiding en beveiligingsmaatregelen om te voorkomen dat hun bananendozen de buitenlandse havens bereiken met een lading drugs erin.

“Dankzij de investeringen van de sector met onder andere een alarmsysteem dat werkzaam is over de hele keten, van de percelen tot de aankomst van de bananen in de haven van Santa Marta, en het gebruik van scanners die elke lading voor de volle 100% controleren, maar ook dankzij de verhoogde inspectie van de antidrugs brigade van de politie, slaagde de overheid er in 2019 in enkele rake klappen uit te delen aan de drugshandel. Er worden successen geboekt, maar de impact op de telerskosten is aanzienlijk en dat ondermijnt beetje bij beetje het concurrentievermogen van ons fruit op de internationale markten”, zegt José Francisco Zúñiga Cotes, voorzitter van de bananenvereniging. De bij ASBAMA aangesloten bedrijven

en telers exporteerden in 2019 naar schatting 33,8 mln dozen bananen. De banaan is het belangrijkste product dat in de haven van Santa Marta wordt overgeslagen en het belangrijkste exportproduct van de departementen Magdalena en La Guajira, wat het tot een zeer aantrekkelijk middel maakt voor criminele organisaties om drugs naar het buitenland te smokkelen. Ondanks het feit dat de bananensector en de Colombiaanse antidrugs brigade van de politie de handen in elkaar slaan, blijft de drugssmokkel floreren. Dat heeft grote gevolgen voor de economie,

de veiligheid en de reputatie van een sector die goed is voor 43,7% van de landbouwomzet in het departement Magdalena en voor 31,4% van die van La Guajira. De sector stelt ongeveer 49.000 personen te werk in de Colombiaanse regio Caribe.

ren van zijn taken. Zo had het geen toegang tot federale databanken om relevante gegevens te controleren, was de haven van Antwerpen verspreid over twee gerechtelijke arrondissementen, was er een gebrek aan onderzoekscapaciteit en was er een gebrek aan ondersteuning op federaal niveau. In de studie werd aanbevolen een plan op nationaal niveau op te stellen om een aantal van deze belemmeringen te verminderen.

1,5 TON COCAÏNE VERSTOPT IN EEN LADING VRUCHTENSAP Een nationale focus lijkt zinvol, want Antwerpen is ook niet de enige haven van België die zich nu zorgen moet maken. In december werden de controles in de haven van Zeebrugge opgevoerd nadat in Suriname 855 kilogram cocaïne was aangetroffen met als bestemming de tweede haven van België, zo meldde de Brussels Times. Ook in de kleinere haven van Gent werd zo'n 1,5 ton cocaïne gevonden, verstopt in een lading vruchtensap.

In een verklaring aan InSight Crime benadrukte de haven van Antwerpen dat drugsbestrijding een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is, en voegde eraan toe dat de haven stappen onderneemt om de situatie te verbeteren. "We gaan ervoor zorgen dat elke terminal zijn eigen veiligheid heeft: dat betekent een goed toezichts- en registratiebeleid. Elk bedrijf in de haven moet weten en kunnen melden wie er in en uitgaat," schreven de ambtenaren in

een verklaring. En terwijl Van den Berghe over het algemeen positief was over de inspanningen van de Antwerpse haven, zoals blijkt uit de hoge inbeslagnames, stelde hij bepaalde kwetsbaarheden vast. "De haven van Antwerpen is een open haven in tegenstelling tot Rotterdam, dat een gesloten haven is. Containers kunnen worden gescand op de containerterminal in Rotterdam, maar in Antwerpen moeten ze de terminal verlaten om te worden gescand, wat een kwetsbaarheid is.” Op dit moment lijkt er meer vooruitgang te worden geboekt aan de andere kant van de Atlantische Oce-

aan. Terwijl de drugshandelaren de uitgangen voor drugs uit Latijns-Amerika hebben gediversifieerd, is het CCP van de VN ook druk bezig geweest om samen te werken met meer havens, wat waarschijnlijk heeft bijgedragen aan meer inbeslagnames in gigantische megahavens in Brazilië tot kleinere regionale faciliteiten in Costa Rica.

AGF Primeur 3 • 2020

Diversen

rijpe durian geeft een ongewoon krachtige en zeer hardnekkige geur af die doet denken aan rotte uien. Daarom is de vrucht in Singapore en in tal van hotels in Thailand verboden. Toch worden verschillende soorten durian in veel Aziatische landen zeer gewaardeerd. Durian pulp heeft een hoge voedingswaarde, een uitgesproken zoete smaak en een aangenaam romige consistentie.

Waarom stinkt durian zo? Onderzoekers van het Leibniz-Instituut voor Voedselsysteembiologie van de Technische Universiteit van München hebben de aanwezigheid van het zeldzame aminozuur ethionine in de vrucht van de durianboom geconstateerd.

ndanks zijn scherpe geur is durian zeer populair in Zuidoost-Azië. Het team van wetenschappers heeft aange-

toond, dat het aminozuur een sleutelrol speelt in de vorming van de karakteristieke geur van durian. Het vruchtvlees van een

WWW.STAPELBED.COM

ENZYM LAAT EEN GEURSTOF VRIJ UIT AMINOZUUR Eerder onderzoek van hetzelfde instituut had al aangetoond dat de stinkende geur van de vrucht vooral te wijten is aan de geur van ethanethiol en zijn derivaten. De biochemische weg waarlangs de plant ethanethiol produceert, bleef echter onduidelijk. Uit het recente onderzoek is nu gebleken dat ethionine de voorloper van de stank veroorzakende stof is. Hoofdauteur Nadine Fischer: "Onze bevindingen suggereren dat naarmate de vrucht rijpt, een plantaardig enzym de geurstof uit ethionine vrijmaakt. Dit komt overeen met onze constatering dat tijdens de rijping van de vruchten niet alleen de ethionineconcentratie in het vruchtvlees toeneemt, maar ook die van het ethanethiol. Dit laatste verklaart waarom een

rijpe durian een extreem sterke geur afgeeft."

LAGE CONCENTRATIES ONGEVAARLIJK Precies weten hoeveel ethionine de durianvrucht bevat, is niet alleen interessant vanwege de betekenis ervan voor de geur. De levensmiddelenchemicus voegt hieraan toe dat dierproeven en celcultuurstudies hebben aangetoond dat het aminozuur niet ongevaarlijk is. Ratten die hoge doses van het aminozuur in combinatie met hun voedsel verwerkten, leverbeschadiging en leverkanker ontwikkelden. Een nieuwere studie suggereert echter dat lage concentraties ethionine zelfs positieve immunomodulerende effecten kunnen hebben. Dit roept de vraag op of het eten van de vrucht gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Verdere studies moeten zeker worden uitgevoerd." De deskundige stelt ons echter gerust door op te merken dat "om een vergelijkbare dosis ethionine te consumeren die bij dierproeven toxische effecten had, een persoon met een gewicht van 70 kg in één dag 580 kg vruchtenpulp van de Krathum-variëteit, die bijzonder rijk is aan ethionine, zou moeten eten."

Volgende maand in de Primeur:

Stapelbedden v.a. € 82,50 ex. BTW Matrassen v.a. € 29,- ex. BTW

Kasgroenten

Lockerkasten € 89,- ex. BTW

2000 m2 voorraad! Industrieweg 30B 2382 NW Zoeterwoude Tel: 071-5230184 info@stapelbed.com

WWW.STAPELBED.COM Stapelbed_hbKAS19.indd 1

AGF Primeur 3 • 2020

19-4-2019 13:38:07

Reserveer uw advertentie: Andries Gunter +31 (0)166 69 82 32

A G #F #- s#t e r

Zelfde dynamiek maar andere cultuur

Priscilla Shield samen met directeur Jacco Gielen van Van Ooijen Citrus

Na een lange en hectische loopbaan in de horeca zocht ze rust in een meer administratieve functie, maar dat ging na een aantal jaren toch vervelen. Via via kwam ze in de AGF-sector terecht en de dynamiek in het werk is weer helemaal terug, vertelt Priscilla Shields die sinds augustus 2019 bij Van Ooijen Citrus in dienst is.

an Ooijen Citrus is gespecialiseerd in overzeese citrus. Maart is de beginperiode van zeer drukke maanden in verband met het containerseizoen, een kolfje naar haar hand. “Van tevoren waarschuwden mijn collega’s me: “Maak je borst maar nat.” Vanuit de horeca ben ik echter heel wat gewend. Een nachtje doorhalen of onverwacht in een hotel blijven slapen, dat was allemaal geen punt. De extra lange werkdagen die me te wachten stonden, zijn voor mij dus ook geen probleem. Ik kijk nergens meer van op. Voor mij is het belangrijk dat

het gevoel van met plezier naar het werk gaan weer helemaal terug is”, vertelt Priscilla. Ze werkt liever meer dan 40 uur per week dan minder. “Mijn vorige baan op een crediteurenadministratie was voor 32 uur en op den duur begon dat te vervelen. Vanuit de horeca kwam ik dagelijks met nieuwe verhalen terug, dat viel volledig weg op de administratie. Iedere dag kwam daar min of meer op hetzelfde neer.”

ring van Priscilla. In ruim het halve jaar dat ze bij Van Ooijen Citrus werkt, is ze nog maar weinig AGF’sters tegengekomen. In een ondersteunende rol naar directeur Jacco Gielen heeft ze met alle bedrijfsonderdelen te maken. Haar collega’s op kantoor en in de loods zijn allemaal mannen. “Ik heb ook veel te maken met de chauffeurs, heel soms zit daar een vrouw tussen”, vertelt Priscilla. Het werken in de mannenwereld is geen probleem. “Op een rustige dag help ik wel eens mee in de loods en daar merkte ik in het begin dat ze dan wel rekening met mij hielden. Soms worden er wel harde grappen gemaakt maar daar kan ik goed mee om gaan. Ik houd juist wel van die no-nonsens mentaliteit. Ook in de horeca wordt direct en op de man af gecommuniceerd. Zowel mannen als vrouwen kunnen roddelen maar mannen laten het los, bij vrouwen wordt het snel persoonlijk. Persoonlijk vind ik het gemakkelijker om met mannen samen te werken, al kun je binnen een groep mannen wel weer last hebben van haantjesgedrag. De bedrijfscultuur binnen Van Ooijen Citrus is gelukkig heel goed. We hebben daar tijdens de sollicitatie al over gesproken en ik merk dat ik goed aan heb kunnen sluiten. Ik voelde me hier al snel thuis.” Goede contacten opbouwen met de chauffeurs is ook gelukt. “Sommigen zijn nog van de oude stempel en dat maakte dat het wat langer duurde om ongedwongen met elkaar om te gaan. Bij een aantal heb ik echt extra mijn best moeten doen, gelukkig lukt dat inmiddels aardig en worden ook de praatjes met hen steeds langer”, vertelt Priscilla. Van Ooijen Citrus importeert groenten en fruit vanuit alle delen van de wereld, waarbij de nadruk ligt op citrus, steenfruit, appelen, ijsbergsla, granaatappelen en kersen. De klantenkring in Nederland bestaat voornamelijk uit groothandelaren, exporteurs en supermarkten. Daarnaast exporteren ze zelf ook naar klanten door heel Europa. “Toen ik hier begon, waren bijvoorbeeld sinaasappelen voor mij één pot nat. Inmiddels begin ik de verschillende soorten en merken te kennen. Ook leg ik me toe op fytosanitair certificaat, HACCP en de komende transitie naar ISO 22000. Ik ben dus voorlopig nog niet uitgeleerd en uitgekeken hier”, besluit Priscilla. (ML) priscilla@vanooijencitrus.nl

De AGF-sector staat erom bekend dat het een mannenwereld is, dat is ook de erva-

AGF Primeur 3 • 2020

Groothandel

Jan Rammant, Horeca Totaal

“Door samen te werken met lokale producenten kunnen we kort op de bal spelen” Alles wat men in de keuken nodig heeft, heeft de Belgische horecaleverancier Horeca Totaal in haar assortiment. Van bestek tot kruiden en van gevogelte tot fruit. “We bieden het totale gamma van food tot non-food aan, van a tot z”, vertelt Jan Rammant , verantwoordelijke AGF binnen Horeca Totaal. De horecaleverancier heeft twee Cash en Carry’s in Brugge en Oostende en haar klanten bevinden zich in heel Nederlandstalig België tot aan ZeeuwsVlaanderen. “Ondanks de groeiende concurrentie valt er in België nog voldoende te halen.”

“W

e leveren zowel aan sterrenrestaurants, brasserieën en instellingen, zoals scholen en verzorgingstehuizen”, zegt Jan. “Omdat we het hogere segment bedienen, wordt er van ons verwacht dat we topkwaliteit leveren en een uitstekende service bieden. De prijs van een product speelt nog altijd een grote rol, maar is niet meer zo doorslaggevend als vroeger. Onze service zit voornamelijk in onze kennis van

producten en vooral de flexibiliteit van het leveren. Klanten kunnen bij ons ’s avonds laat nog bestellen en de volgende ochtend kunnen we het product al leveren.” “KORT OP DE BAL SPELEN” “Een groot deel van het groenten en fruit dat we in ons assortiment hebben kopen we in bij de Belgische veilingen. Daarnaast gaan we wekelijks naar de groothandelsmarkten

Het wagenpark van Horeca Totaal

AGF Primeur 3 • 2020

in Brussel en voor Franse en internationale specialiteiten naar Rungis . Ook werken we meer en meer samen met kleinere lokale producenten, onder andere voor kruiden, eetbare bloemen, cressen en champignons. Service naar de klant toe wordt alsmaar belangrijker, waardoor het belangrijk is dat je kort op de bal kan spelen en door samen te werken met lokale producenten is het voor ons mogelijk om snel te schakelen. De lat wordt steeds maar hoger gelegd , zowel de klant naar ons toe als wij naar onze leveranciers/partners toe , aldus Jan. “Wat we ook merken is dat meer en meer horecauitbaters meerdere zaken hebben en daardoor ook meer en meer kiezen voor één leverancier om zodoende alles beter onder controle te kunnen houden. Dit kan op zich voor ons een voordeel zijn, gezien de kleinere toeleveranciers nooit op de verschillende locaties op hetzelfde moment kan leveren, wat voor ons, en andere grote spelers wel mogelijk is.” “VERSCHUIVING VAN DIEPVRIES NAAR VERS” In de loop van de jaren is er veel veranderd aan het groenten- en fruitassortiment van Horeca Totaal. “Het gamma is in de afgelopen jaren enorm gegroeid. Vroeger was het verbruik van cressen en speciale kruiden enkel voor de toprestauarants terwijl nu elke brasserie, taverne dit gebruikt in zijn gerechten. Daarnaast zijn er een heleboel

exotische groenten en fruit bijgekomen die jaren geleden bijna niet in de keuken gebruikt werden”, vervolgt Jan. “Tevens zien we een voorzichtige verschuiving van diepvries naar vers. Waar jaren geleden nog redelijk veel diepvriesproducten werden gebruikt, merk je dat er terug steeds meer en meer met verse producten wordt gewerkt.”

Jan Rammant

“NOG WEINIG VRAAG NAAR BIOLOGISCH” “Hoewel we nog geen biologisch groenten en fruit in ons assortiment hebben, denk ik wel dat we hier in de toekomst rekening mee moeten houden. Momenteel krijgen we nog niet veel vraag naar biologische AGF, omdat nog niet alle producten beschikbaar zijn in een biologische variant en het uiterlijk niet altijd zo mooi is als bij het conventionele product. Toch zien we dat populari-

De horecaleverancier biedt een groot assortiment aan, waaronder gekleurde radijs

teit van biologisch aan het toenemen is. In Rungis is er nu al een volledig nieuwe hal in gebruik genomen enkel en alleen met biologische groenten en fruit. Dit geeft wel aan dat we in de nabije toekomst ook de stap moeten zetten”, besluit Jan. (SR) groentenenfruit@horeca-totaal.be

EU areaal voor bio-teelt sinds 2012 gestegen met 34% Het totale bio-areaal in de EU bedroeg in 2018 13,4 mln ha, wat overeenkomt met 7,5% van de totale oppervlakte tuinbouwgrond. Dit betekent een stijging van 34% tussen 2012 en 2018. Van de EU-lidstaten waren de landen met het grootste aandeel in het bio-areaal in

2018 Oostenrijk (24,1% van de totale oppervlakte tuinbouwgrond), Estland (20,6%) en Zweden (20,3%), gevolgd door Italië (15,2%), Tsjechië (14,8%), Letland (14,5%), Finland (13,1%) en Slovenië (10,0%). In de overige lidstaten van de EU lag het aandeel

van het bio- areaal onder de 10%, met de laagste percentages in Malta (0,4%), Roemenië (2,4%), Bulgarije, Ierland en het Verenigd Koninkrijk (elk met 2,6%). Het totale bio-areaal is de som van het "om te zetten areaal" en het "gecertificeerde areaal". Voordat een gebied

als "bio" kan worden gecertificeerd, moet het een omschakelingsproces ondergaan, dat afhankelijk van het gewas 2-3 jaar kan duren.

AGF Primeur 3 • 2020

Gezondheid

Grote witgoedboeren ontdekken teeltkast De Miele Agrilution Plantcube is niet groter dan een koelkast

Nu het coronavirus om zich heen grijpt en steeds meer mensen bang zijn om het huis te verlaten, komen er wat probleempjes om de hoek kijken. Kun je nog veilig boodschappen doen? En wat als mensen gaan hamsteren? Waar haal je dan verse groenten en fruit vandaan? Witgoedbedrijven Miele, Samsung en LG hebben het antwoord: telen in eigen keuken.

teeds meer mensen willen hun eigen groenten en kruiden telen, maar aangezien niet iedereen een tuin tot zijn beschikking heeft, is tuinieren buiten de deur niet voor iedereen weggelegd. Toen vertical farming de kop opstak, kwamen steeds meer bedrijven met eenvoudige zelf-kweek-systemen op de markt die met gemak in een

kleine woning passen. De zelf-kweek-systemen waren voor het grootste deel tafelmodellen of apparaten die op de muur bevestigd konden worden. Inmiddels is het aantal zelf-kweek-systemen flink toegenomen en bij de Ikea, Blokker of op Bol. com zijn tal van deze mininatuur-kassen te koop. Maar met al die systemen is én en

blijft het natuurlijk de vraag of daarmee de consument ook écht groenten en kruiden uit eigen keuken kan halen straks. Techniek is mooi, maar zelfs de beste telers met de groenste vingers moeten leren omgaan met nieuwe (teelt)technieken. De vraag is dan ook of de consument na aanschaf écht niet meer de deur uit hoeft voor een krop sla of een paar takjes basilicum door de pasta. Hoe dan ook, het is sowieso een hippe eyecatcher in een modern interieur en aangezien je de vissen uit je aquarium niet kunt eten, is zo’n teeltkas vol verse groenten en kruiden alvast een verbetering, nietwaar? (SR)

Miele Agrilution Plantcube Hoewel nog niet alle huishoudens binnenshuis kruiden of groenten telen, hebben diverse startups en zelfs grote witgoedbedrijven zich op deze markt gestort. Vorig jaar maart introduceerde Miele de Agrilution Plantcube, een teeltkast voor in huis. De volautomatische verticale kas is niet groter dan een koelkast waardoor deze makke-

lijk in de keuken of huiskamer past. De Plantcube is een op zichzelf staand ecosysteem met een gecontroleerd microklimaat bestaande uit zaaibedden, gereguleerde verlichting en een automatisch sproeisysteem. Het systeem wordt aangestuurd via de app Agrilution Cloud, die inzicht in het groeiproces geeft en instructies over het onder-

houd en de oogst. De bezitters van de Agrilution Plantcube kunnen jaarrond verse cressen, kruiden, sla en microgroenten telen. Wanneer de producten volgroeid zijn en geoogst kunnen worden, zijn deze vrij van gewasbeschermingsmiddelen. Momenteel biedt Agrilution een assortiment van 25 verschillende soorten baby-sla, kruiden

en microgroenten, waaronder rode paksoi. Volgens Maximilian Lössl en zijn partner Philipp Wagner van Agrilution zijn de voedselveilige zaaimatten duurzaam, doordat ze volledig gemaakt zijn van gerecycled textielafval. “Tevens verbruikt de Plantcube net zoveel water als één krop sla die buiten op het veld groeit.”

De zaaimatten zijn gemaakt van gerecycled textielafval

AGF Primeur 3 • 2020

Changhoo Chun adviseur van Samsung’s LED-ontwikkelingsproces voor de tuinbouw

Samsung Chef Garden In het voorjaar van 2018 kondigde Samsung de lancering aan van een assortiment LED-tuinbouwproducten. Naast de introductie van diverse LED-lampen kondigde het bedrijf ook een aantal producten aan die zijn ontworpen voor de consument om thuis verse groenten te telen. Op de Kitchen & Bath Industry Show in Las Vegas vorig jaar liet Samsung zijn geheel nieuwe Chef Garden-technologie aan het grote publiek zien. De Chef Garden integreert met de Samsung Family Hub koelkast,

die al is voorzien van stroomen wateraansluitingen. Om het fruit en de groenten te laten groeien, kunnen gebruikers kiezen uit een scala aan zaadcapsules en die plaatsen in de Growing zone. In deze zone is een fogponics-technologie toegepast om mist te creëren die water en voedingsstoffen aan de planten levert. Tevens is de Chef Garden in staat om voorspelling en te doen over de groeistatus en de oogsttijd. Dankzij de integratie met de Samsung Family Hub-koelkast

kan het platform ook recepten aanbevelen op basis van fruit en groenten die klaar zijn om te oogsten, evenals producten die in de koelkast staan. Hierdoor wordt het weggooien van producten geminimaliseerd.

LG Indoor Garden Dit jaar introduceerde LG op de Customers Electronics Show in Las Vegas ook een indoor teeltkast. Net zoals de teeltkasten van Samsung en Miele maakt ook LG gebruik van gereguleerde licht-, temperatuur- en waterregeling, een smartphone-app voor groeimonitoring en diverse zaadpakketten. Vol-

gens LG is de niet-circulerende watervoorzieningstechnologie een belangrijk onderdeel van de Indoor Garden. Deze technologie verdeelt de exacte hoeveelheid water die de planten nodig hebben, voorkomt algengroei en onaangename geurtjes. De zaadverpakkingen bestaan uit zaden, veenmos en kunst-

De eerste zaadpakketten bevatten 20 verschillende soorten kruiden en groenten

mest en zijn geschikt om direct te planten. De eerste zaadpakketten bevatten 20 soorten groenten waaronder romaine sla, rucola en basilicum.

LG-Indoor-Garden-02

AGF Primeur 3 • 2020

Diversen

Israël ruilt sinaasappelen in voor technologie

n de jaren tachtig exporteerde Israël ongeveer 1,8 mln ton sinaasappelen per jaar, maar sindsdien is de uitvoer van cit-

rus gedaald met bijna 75%. Het cijfer is een mooi voorbeeld van het feit dat Israël zijn landbouwverleden achter zich heeft gelaten en in de plaats daarvan een technologische macht is geworden, zo schrijft journalist Ivan Levingston in een artikel voor Bloomberg. De strategiewijzing had te maken met een aantal economische factoren, waaronder de sterke nationale munt, waardoor Israëlische producten minder competitief werden, en een krappe watervoorziening, wat samen met de stijging van de lonen de kosten voor de teelt de hoogte injoeg.Vandaag verdienen arbeiders in de tuinbouw in Israël ongeveer €1.900. Het loon ligt wel 10 keer hoger dan dat van hun collega’s in buurlanden zoals Egypte, Turkije en Marokko. “Daar zijn arbeid en water erg goedkoop, en hun munt is veel minder sterk, wat de export bevordert. Wij kunnen niet met hen concurreren”, zegt Nitzan Rottman, een ambtenaar van het Israëlische ministerie van Landbouw, verantwoordelijk voor het toezicht op de

citrusteelt. Landbouwproducten zijn bijgevolg slechts goed voor 2% van de export. Op de vlaktes en heuvels in de buurt van Tel Aviv verrijzen winkelcentra, flatgebouwen en kantoren voor de steeds groter wordende groep softwareontwerpers en farmaceutische onderzoekers. Grond in centraal Israël is zo duur geworden dat de meeste boomgaarden zijn verdwenen.Tegenwoordig leeft slechts 1% van de Israëliërs van de teelt, vergeleken met 18% in 1958. Het personeel werkzaam in de technologiesector maakte de omgekeerde beweging, van bijna niets tot 10% in dezelfde periode.

Deze stijging ging samen met de verdubbeling van de export van diensten sinds 2008. In 2019 was de dienstensector goed voor een export van meer dan €44 mld. Naar verwachting zal de uitvoer van diensten in 2020 voor het eerst in de geschiedenis van Israël de goederenuitvoer overtreffen.

Reddingsactie voor dragonfruit en watermeloenen

De export van watermeloenen en dragonfruit in Vietnam heeft een flinke tik gekregen door de uitbraak van het coronavirus. Het fruit is lastig om te exporteren. Om verspilling tegen te gaan, maakt een Vietnamese entrepreneur er noodles, brood en rijstvellen van. Hoe het smaakt, is de vraag maar de rode kleurstoffen uit watermeloen en lila uit dragonfruit geven de noodles en het brood verrassend mooie kleuren.

AGF Primeur 3 • 2020

Column

Bessen voor een betere gezondheid R

ecent heb ik een bezoek gebracht aan Finland. Wat mij opviel, is dat de Finnen ontzettend veel bessen eten. Op creatieve wijze worden bessen toegevoegd aan het ontbijt, de lunch, de tussendoortjes en het avondeten. Dat de Finnen zo dol zijn op bessen is heel logisch: bessen groeien rijkelijk in Scandinavië. Van juni tot en met september vind je daar vele soorten bosvruchten zoals frambozen, bosbessen, veenbessen, blauwe bessen, rode bosbessen, bramen en duindoornbessen. Ook aardbeien kunnen we tot de bosvruchten rekenen. Helaas zijn bosvruchten bijzonder kort houdbaar. Om deze reden vriezen de Finnen ze in, of ze verwerken ze tot allerlei andere producten.

Bessen zijn rijk aan antioxidanten, die ons DNA kunnen beschermen tegen schade door vrije radicalen. Vrije radicalen zijn instabiele moleculen die in kleine hoeveelheden heilzaam kunnen zijn, maar in grote hoeveelheden kunnen zorgen voor oxidatieve stress. Veel oxidatieve stress kan ziekte en veroudering in de hand werken. Onderzoekers noemen specifiek dat antioxidanten in bessen het risico op sommige soorten kanker kunnen verlagen.

Daarnaast zijn bessen bijzonder goed voor het brein en het dan met name het geheugen. De antioxidanten in bessen kunnen het brein tegen mentale achteruitgang beschermen. Door regelmatig bessen te eten, kun je volgens onderzoekers de achteruitgang met 2,5 jaar vertragen. Vooral het geheugen kan er baat bij hebben.

Ook bevatten alle bosvruchten zeer veel vezels. Door deze aan de maaltijd toe te voegen, eet je meer vezels en dat kan overeten tegengaan. Hierdoor worden er per saldo minder calorieën gegeten, waardoor het ontstaan van overgewicht wordt afgeremd. Verder kunnen bessen de insulinerespons verbeteren. Ze zijn arm aan koolhydraten in de vorm van suiker. Daarnaast bevatten ze ook nog andere stoffen die ervoor kunnen zorgen dat er na de maaltijd lagere insulinewaarden in het bloed te meten zijn. Zoals bij velen bekend, zijn de meeste bessen bijzonder een goede bron van vitamine C. Mensen kunnen deze wateroplosbare vitamine zelf niet aanmaken. Veel mensen eten onvoldoende groente en fruit, waardoor een tekort makkelijk op de loer kan liggen. Daarom is het toevoegen van bessen aan je maaltijd een goede manier om op natuurlijke wijze meer vitamine C binnen te krijgen.

Interessant zijn bessen ook omdat ze vele ontstekingsremmende stoffen bevatten. Ze zijn in staat om ontstekingen in het lichaam krachtig te remmen. Chronische ontstekingen liggen aan de basis van vele westerse beschavingsziekten zoals overgewicht, cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.

Het zal veel mensen als muziek in de oren klinken dat bessen volgens onderzoek de LDL cholesterolspiegel kan laten dalen. De aanwezigheid van cholesterol duidt vaak op ontstekingsprocessen; waarschijnlijk is de ontstekingsremmende werking dan ook de reden dat bessen het cholesterol positief kunnen bijsturen. Bessen kunnen ook het ontstaan van de meest schadelijke vorm van cholesterol, geoxideerd cholesterol, tegengaan.

Als laatste blijkt dat bessen de huid kunnen beschermen. Bessen bevatten relatief veel ellagzuur. Ellagzuur in bessen kan de huid tegen de schadelijke UV-stralen van de zon beschermen. Ellagzuur werkt daarnaast in op enzymen die de eiwitten in de huid intact houden, waardoor de elasticiteit behouden blijft. Regelmatige inname van bessen kan je beschermen tegen achteruitgang van de huid. Hoe voeg je dan meer bessen toe aan je dieet? De Finnen, samen met alle Scandinaviërs, weten daar wel raad mee:

• Ontbijt met pap en voeg daar verschillende bessen aan toe. Je kunt pap maken van haver, spelt of boekweit. • Bessen lenen zich uitstekend voor toevoeging aan zelfgemaakt notenbrood, pannenkoeken of suikervrije muffins. • Maak zelf een suikerarme bosbessenjam. Deze kan gemakkelijk worden toegevoegd aan tal van gerechten. • Bosbessen doen het heel goed als dessert of tussendoortje in (plantaardige of dierlijke) yoghurt. • Bessensaus doet het goed bij zowel zoete als hartige gerechten. Traditioneel voegen de Scandinaviërs bijvoorbeeld bessensaus toe aan (wild)vleesgerechten. • Bessen doen het heel goed in een smoothie. Zelf maak ik vaak een smoothie met een beetje water, een banaan, een handjevol boerenkool en dan nog flink wat bessen.

Ik heb nu zelf ook een enorme voorraad bessen in de vriezer, waardoor ik dagelijks makkelijk vele bessen aan mijn dieet kan toevoegen. Of ik nu 130 ga worden? We zullen zien… Juglen Zwaan www.ahealtylife.nl

AGF Primeur 11 • 2019

Retail

Meer AGF of meer marktaandeel? In de nieuwste campagne van Albert Heijn draait het om groenten, fruit en prijs. Het moderne gezicht van AH, supermarktmanager Ilse, deelt thuis en op het sportveld grif AH-tassen vol met vitamientjes uit, alsof het niets kost. Is het een manier om mensen over te halen meer groenten en fruit te laten eten of een manier om marktaandeel te veroveren?

richt zich steeds nadrukkelijker op gezond. Daarvoor zet AH onder meer voedingscoaches, inspiratie, onderzoek en Prijsfavorieten in. Leidt dat aantoonbaar tot een hogere omzet in groenten en fruit? “Wij merken dat er meer groenten en fruit worden verkocht. Sowieso eten mensen meer groenten en fruit. Of er nu een toename is door onze Prijsfavorieten, is te vroeg om aan te geven”, laat AH-woordvoerster Pauline van den Brandhof weten. “Prijsfavorieten zijn onze topproducten voor altijd een lage prijs. Onder onze Prijsfavorieten vallen de dagelijkse groenten en fruit zoals paprika, komkommer, bananen, 86

AGF Primeur 3 • 2020

appels etc. Albert Heijn heeft Prijsfavorieten in meer categorieën (zoals melk, zuivel, koek en snoep en schoonmaak artikelen), maar we hebben ervoor gekozen om ons campagnematig te focussen op groenten en fruit. Dat doen we omdat we onze klanten verser, gevarieerder en gezonder willen laten eten. Gezond eten betaalbaarder maken, is hier een voorbeeld van. Prijsfavorieten zijn onze ruim 1000 producten die altijd lekker goedkoop zijn. Groenten en fruit zijn onderhevig aan prijsveranderingen voornamelijk als gevolg van seizoenen en prijsveranderingen in de markt. We zul-

Paul Moers

len met onze Prijsfavorieten er voor zorgen dat ze altijd scherp geprijsd zijn.”

Niet alleen AH focust op AGF in combinatie met prijs, Plus lanceerde vorig jaar al Laagblijvers in groenten en fruit. Retail- en merkendeskundige Paul Moers bespeurt een zeker opportunisme bij de supers. “AGF is natuurlijk een speerpunt in de meeste winkels. Daarbij komt dat prijsconcurrentie tussen de supermarkten alleen maar verder toeneemt doordat Jumbo zo'n gigantische groeier is, AH stil blijft staan in groei en zelfs spelers als Lidl en Aldi op dit moment niet vooruitkomen. Supermarkten

De Prijsfavorieten van Albert Heijn zijn de alledaagse groenten en fruit die door een breed publiek gekocht worden. “Achter elk versproduct van Albert Heijn zit een verhaal: van land tot klant. Op dat verhaal zijn we trots. Als Albert Heijn hebben wij een unieke positie in de voedselketen. Wij zijn de verbindende schakel tussen de klant en

de boer/telers. Onze ambitie richting 2025 is om onze verse ketens voor klanten transparant te maken (waar komt het vandaan, wat zit erin, hoe is het gemaakt) en de dialoog tussen klanten en boeren/ telers te versterken. Wij halen onze groenten en fruit zo dichtbij als mogelijk en zo ver weg als noodzakelijk. Globaal de helft van alle groenten

en fruit komt uit Nederland, de rest halen we uit het buitenland. Daarbij werken met een vaste groep telers waarmee we langdurige relaties hebben, soms wel tot 60 jaar terug”, zegt AH-woordvoerster Pauline van den Brandhof.

Groenten Komkommer Paprika rood Courgette Broccoli Prei

Fruit ES, beperkt NL ES, MAR ES ES NL

Trostomaten NL, ES Cherry tomaten MAR, ES Paprika mix MAR, ES Sperziebonen SEN,EGYP Bloemkool ES

zijn daarom op zoek naar een antwoord op de vraag: Hoe krijgen we weer beweging in de klantenstroom? Campagnematig kiest AH ervoor de nadruk te leggen op lage prijzen voor groenten en fruit. Fijn dat je consumenten daarmee misschien over de schreef trekt maar als we die categorieën in de race to the bottom gaan zetten, dan zijn ze in mijn ogen toch echt verkeerd bezig.” Want wanneer supers de kiloknallers in vlees vervangen door lage prijzen voor groenten en fruit om klanten te trekken, heeft dat volgens Moers “onwaarschijnlijk veel nadelen. De vraag wordt dan of productie of kwaliteit de hoofdzaak is. Wanneer je maar zo door blijft rammen op die prijs, zullen die telers ook steeds meer kwaliteitsissues laten vallen omdat anders het voortbestaan in het geding komt.”

IJsbergsla Witlof Aubergine Bospeen Kropsla

ES NL, BE ES ES NL, BE

Sowieso is de vraag of de consument niet ongevoelig raakt door de voortdurende focus op prijs door de Nederlandse supermarkten. Moers haalt een wetenschappelijk onderzoek aan waaruit blijkt dat Nederlanders gewend geraakt zijn aan aanbiedingen. Paul: “We zijn consumenten zo aan het opvoeden om alleen nog maar aanbiedingen te kopen, dat het effect van een aanbieding minder en minder wordt en dat is eigenlijk jammer.”

Merken ontwikkelen is een deel van de oplossing denkt Moers. “Met een merk creëer je de voorkeur van een consument. Met een normale appel is de consument lastig te bereiken, met een merkappel met een bijzonder verhaal kun je consumenten aan je binden. Gelukkig zijn steeds meer mensen geïnteresseerd in herkomst en duurzaamheid. Met name de jeugd, de Greta’s van

AH bananen tros Conference peren Elstar Jonagold Kiwi groen

COL, CR NL NL NL IT

deze wereld, is de grote drijver achter deze beweging.” Naast het feit dat je met een merk de consument aan je kunt binden zijn merkproducenten, denk aan coca cola, nauw betrokken bij het inplannen van promoties. Zij ondersteunen de acties met uitingen op radio, tv en online. “Met groenten en fruit heb je met een veel meer gefragmenteerde sector te maken. Ik roep de sector al jaren op om zich te verenigen en merken te ontwikkelen. Er moet echt een professionaliseringsslag plaatsvinden. De sector hangt van marketingamateurisme aan elkaar. Ze moeten veel meer dingen bedenken en samen organiseren want die supermarkten worden zo enorm sterk”, waarschuwt Paul. (ML) paulmoers@pmsms.nl

NASA teelt heel voedzame ruimtesla

en onderzoek van NASA waarin de haalbaarheid van voedselteelt in het International Space Station (ISS) werd bestudeerd, heeft aangetoond

dat in de ruimte geteelde groenten, en dan vooral rode romaine sla, veel meer voedingswaarde bleken te hebben dan verwacht. De studie, gepubliceerd

in het tijdschrift Frontiers in Plant Science, benadrukt dat de groenten volledig vrij zijn van micro-organismen, een goede smaak hebben en vooral veilig zijn voor menselijke consumptie. Het experiment vond plaats tussen 2014 en 2016 in het Vegetable Production System, ook wel Veggie genoemd. De onderzoekers maakten gebruik van gesteriliseerde zaden, LED-verlichting en een besproeiingssysteem in de speciaal ontworpen groeikamers. De onderzoekers van het ruimtestation zelf waren de eersten die de in de ruimte geteelde groenten aten. Ze slaagden er ook in enkele groenten naar de aarde te sturen voor verdere

analyse, waaruit bleek dat de ruimtesla grotere concentraties kalium, natrium, zwavel, zink en fosfor bevatte. De ontdekking heeft de hele wetenschappelijke wereld positief verrast, maar vooral NASA zelf. Het betekent immers dat astronauten zich beter zullen kunnen voeden met groenten wanneer ze op een langdurige ruimtemissie zijn. Zo zullen ze niet louter en alleen aangewezen zijn op bewerkte levensmiddelen met een lange houdbaarheid maar weinig goede voedingseigenschappen die de opname van essentiële voedingsstoffen niet garanderen.

AGF Primeur 3 • 2020

Maak kennis met HEROnion, de mascotte van onze nationale exportheld

HOA forms part of GroentenFruit Huis (Fresh Produce Centre), the umbrella trade association of the Dutch fruit and vegetable sector, and looks after the interests of the whole onion production chain. We are proud to show you how a small country

can achieve great things. The current world export market share of the Holland onion is about 20%; this means that our Holland onion is the absolute global market leader. Our website: w w w . h o l l a n d - o n i o n s . o r g

HOA is part of

Hobby van

Marcel Verdellen, Satori Holland:

“Het is bovenal een hele grote eer om ooit in je leven Prins Carnaval te zijn”

Prins Marcel II met zijn adjudanten tijdens de optocht, foto Jocus Venlo Oscar Linders

Mensen die in Brabant, Limburg en andere traditionele carnavalsregio’s zijn opgegroeid vinden carnaval heel normaal, anderen zien het als het als één groot losbandig feest. Marcel Verdellen, in het dagelijks leven directeur eigenaar van im- en exportbedrijf van exotische groenten Satori Holland BV in Venlo, is van de eerste categorie. Tijdens de carnavalsperiode parkeerde hij zijn werkzaamheden om als Prins Marcel II het carnaval in Jocusriek (Venlo) aan te voeren.

“H

et is een fantastische maatschappelijke taak om de carnavalsvierders in dit al eeuwen bestaande volksfeest voor te gaan. Maandenlang is het het grootste geheim van de stad wie de Prins zal worden. Als Prins van Jocus speel je min of meer een hoofdrol en bezoek je bijna elke plek of gelegenheid waar in Venlo het feest gevierd wordt”, vertelt Marcel voor wie het tijdelijke prinsdom een verrassing was. “Jocus is de oudste carnavalsvereniging in Nederland, opgericht in 1842. Jaarlijks roept de voorzitter een prins uit. Een prins moet geboren en getogen zijn in de gemeente Venlo, het dialect machtig en van onbesproken gedrag zijn. Natuurlijk moet hij het carnaval van binnen dragen en er mee opgegroeid zijn. Jocus vindt het ook belangrijk dat de Prins een draagvlak heeft binnen de Venlose gemeenschap. Het is dus bovenal een hele grote eer om ooit in je leven Prins Carnaval in jouw eigen stad te mogen zijn.” Als Prins voer je het carnaval aan, van losbandigheid is geen sprake. Marcel: “Alles behalve dat! Je hebt een voorbeeldrol met name voor de jeugd, dus hier moet

je gepast mee omgaan. Het is alles behalve een Sodom en Gomorra, maar juist een verantwoordelijke taak waarbij je veel verenigingen, instellingen en mensen bezoekt om de carnavalsgedachte uit te dragen. De Vastelaovend zoals wij die hier noemen, kent veel typische humor en lokale muziek. Het is het opzij zetten van de dagelijkse beslommeringen en even genieten door het maken van veel lol en plezier samen met je vrienden en gezin. Ook de boerebroélof op carnavalsdinsdag is bijzonder; dan zijn de ‘boeren’ de baas en wordt al meer dan 100 jaar lang op de Markt voor het stadhuis een bruid en bruidegom in het onecht getrouwd. In Venlo wordt iedereen betrokken en iedereen maakt deel uit van de carnavalstradities. Het allerbelangrijkste is dat tijdens Vastelaovend iedereen gelijk is aan elkaar. Dat krijg je al vanaf kinds af aan met de paplepel ingegoten. Het maakt niet uit, wie je bent of wat je doet. Inderdaad, de wereld staat heel even op zijn kop: alleen de lol en het plezier telt. Zoals wij in Venlo zeggen: rijk en arm, jong en oud, tijdens deze periode bestaan er geen rangen en standen. Behalve dan dat Prins Carnaval die baas

van de stad is”, reageert Marcel lachend. AGF en zakelijke netwerken zijn die dagen een bijkomstigheid. “Iedere Venlonaar viert vastelaovend en daar zitten ook zeker AGF’ers tussen en gerelateerde bedrijven in de logistiek. Het is een bijzondere ervaring die veel nieuwe zakelijke contacten met zich meebrengen. Dat geeft altijd nieuwe inzichten maar het is zeker geen drijfveer om dit ambt te accepteren.” Marcel koestert vele bijzondere momenten aan de afgelopen Carnavalsperiode. “Een bezoek aan de stadsprins van Maastricht was een zeer indrukwekkend. De verbinding die wij hebben met de rivier de Maas was ook iets dat wij hebben uitgebeeld met onze huisorde. Elke prins heeft zijn eigen ordeteken. In de tradities staat dit symbool voor zijn “regeerperiode” en wordt als aandenken door de Prins en zijn adjudanten uitgereikt. De energie die je terugkrijgt van de mensen is fantastisch wat je doet realiseren dat je een bevoorrechte positie hebt en alles in werking stelt om dit te koesteren. Ook de kleine intieme bezoeken bij mensen thuis hebben een grote indruk op mij gemaakt. Mensen die ziek zijn en niet meer in staat zijn om carnaval te vieren maar toch even loskomen van al hun zorgen door een bezoek van ons. En natuurlijk ook een volle markt met oud en jong die allemaal meezingen op die prachtige Venlose muziek, dat zijn momenten die je kippenvel bezorgen”, besluit Marcel. (ML) Marcel.verdellen@satori.nl

AGF Primeur 3 • 2020

Aardappelen

Importaardappelen uit Egypte en Marokko al op de markt, andere landen volgen snel

Aardappelvelden in Israel

De importaardappelen komen er weer aan. Sommige importeurs hadden al eind februari aardappelen van de nieuwe oogst in het assortiment uit landen als Marokko en Egypte, anderen zijn momenteel hun eerste primeurs aan het laden. Is er al wat te vertellen over hoe het nieuwe seizoen zich gaat ontwikkelen? Wanneer kunnen we de aardappelen uit andere bestemmingen verwachten zoals Israël, Cyprus en/of Malta of zijn we er (te) vroeg bij met onze vragen? Kees Schouten, Altena “Voor de importaardappelen is het nog te vroeg,” vertelt Kees Schouten van Altena Aardappelgroothandel. "Eind maart komen de eerste primeurs pas uit Malta en kan ik ook zeggen hoe het er voor dit jaar uit gaat zien als de eerste aardappelen gerooid zijn.

Aardappelen van Malta worden eind maart bij Altena verwacht

AGF Primeur 3 • 2020

Ik kan nog niet van te voren zeggen hoe de kwaliteit gaat zijn maar er zijn geen signalen dat het slecht gaat. Ondanks de droogte kunnen ze er voldoende beregenen uit de waterreservoirs op het eiland en het seizoen begint ook niet later of vroeger dan normaal. In Spanje zijn ze momenteel redelijk op tijd in bepaalde streken maar laat met de vroege aardappelrassen. Zelf hebben we van Malta dezelfde rassen maar geen nieuwe noviteiten. Wel zijn we bezig met enkele proefveldjes maar dat gaat niet voor seizoen 2019/2020 zijn.” Met het oog op de markt in Nederland verwacht Kees wel dat de vraag naar importaardappelen zal toenemen. “Er is nog geen aardappel de grond in gegaan in Nederland, dus de vooruitzichten zijn voor ons positief. Toch moeten we ook rekening houden met het Coronavirus waarvan het heel moeilijk

te zeggen is wat de precieze impact gaat zijn. Als we kijken naar de concurrentie is alleen Marokko met de Nicola-aardappelen aan de markt maar de prijzen voor deze aardappelen zijn begin maart gedaald. Het is immers nog geen weer voor de nieuwe aardappelen die zal pas in het voorjaar toenemen.” Kristian Verhagen, Verhagen Holland “Er zijn sinds eind februari al enkele Egyptische aardappelen op de markt beschikbaar,” vertelt Kristian Verhagen van Verhagen Holland uit Dinteloord. “Met de kwaliteit is niets mis maar we zijn op het moment niet de enige die ze zo vroeg beschikbaar heeft. Veel van de Egyptische aardappelen gaan via Griekenland en Italië direct naar Oost-Europa en dat maakt het soms lastig concurreren. Dat terwijl de vraag bij de Nederlandse supermarkten nog niet aanwezig is. Dat zal pas rond Pasen zijn.”

De aardappelen uit Egypte waren dit seizoen een stuk vroeger op de markt dan gebruikelijk. “Een stuk of 20 Egyptische exporteurs belden mij midden februari met de vraag of ik hun aardappelen wilde verkopen,” vertelt Kristian verder. “Op dat moment lagen de prijzen voor deze importaardappelen rond de 35 eurocent per kilo.

Terwijl dat normaal rond de 50 en 55 eurocent ligt in april/mei. Dat prijsniveau heeft niet enkel met het aanbod te maken maar vooral met de onzekerheid in de markt op dit moment. De export is afgenomen en het is vooral het lokale product dat nu wordt gekocht. Het Coronavirus heeft de situatie niet verbeterd. We wachten af hoe de markt voor importaardappelen zich zal ontwikkelen. Het is nog erg vroeg.” Nieuwe oogst van Vivaldi aardappelen bij Verhagen

gecontroleerd op de grondeis van de Israëlische aardappelen. Dat betekent dat de exporteurs waarschijnlijk meer gericht hun partijen voor de Europese markt gaan sorteren. Of dat leidt tot minder aardappelen uit Israël, durf ik nog niet te zeggen maar wat wel meespeelt, is dat begin maart de binnenlandse markt in Israël sterk genoeg was voor lokale afzet.” (TD)

Naast de Egyptische aardappelen heeft Verhagen Holland binnenkort ook Israëlische aardappelen in het assortiment. “Voor het eerst dit jaar wordt er strenger

kristian@verhagenholland.nl kees@altena-bv.nl

Ingrediënt in kruisbloemige groenten voorkomt groei van kankercellen In een studie die onlangs in wetenschappelijke rapporten is gepubliceerd, beschrijven wetenschappers van de Okayama Universiteit in Japan hoe een ingrediënt van kruisbloemige groenten de groei van kankercellen voorkomt.

ruisbloemige groenten zoals broccoli, bloemkool en kool zijn rijk aan een klasse van verbindingen die 'isothiocyanaten' worden genoemd. Een belangrijk lid van deze klasse, benzylisothiocyanaat (BITC), voorkomt effectief de groei van tumoren bij laboratoriumratten en -muizen. Echter, het exacte mechanisme achter het vermogen om dit te doen is nog steeds onbekend. Een onderzoeksteam onder leiding van professor Nakamura Yoshimasa en associate professor Moriya Hisao van de Okayama Universiteit heeft onlangs gistcellen gebruikt om uit te leggen hoe BITC de ontwikkeling van kanker kan tegengaan. Gistcellen lenen zich goed voor het experiment omdat ze gemakkelijk te manipuleren zijn en ze delen een aanzienlijk percentage van hun genetische samenstelling met zoogdiercellen.

mate kon onderdrukken. Vervolgens werd een batterij van genen in de cellen gescreend om kandidaten te vinden die bij blootstelling aan BITC kunnen worden gewijzigd. Er werden twaalf genen gevonden die daar mogelijk voor in aanmerking komen. De onderzoekers hebben vervolgens de niveaus van deze twaalf genen kunstmatig verhoogd en zagen dat de gistcellen vervolgens een resistentie tegen BITC-geïnduceerd afsterven ontwikkelden. Om verder te begrijpen hoe de effecten van

BITC zouden kunnen worden geassocieerd met deze genen, werd een van deze genen in detail geanalyseerd - het MTW1-gen. Het MTW1-gen is verantwoordelijk voor de productie van een eiwit in gistcellen dat qua functionaliteit en genetische volgorde sterk lijkt op Mis12, een eiwit dat in menselijke cellen voorkomt.

Menselijke darmkankercellen werden vervolgens gebruikt om te zien of de BITC-behandeling het Mis12-eiwit beïnvloedde. Inderdaad, een kunstmatige verlaging van de Mis12 niveaus verhoogde de kanker dodelijke effecten van BITC, terwijl een verhoging van de Mis12 niveaus de cellen beschermde tegen afsterven. Bovendien

verminderde BITC de hoeveelheid Mis12 direct door deze te kanaliseren naar afbraak. Deze afbraak van Mis12 heeft de cellen verder gesensibiliseerd voor apoptose, een natuurlijk afbraakproces dat leidt tot celdood. Het Mis12-eiwit bleek het directe verband te zijn tussen BITC en de dood van kankercellen.

Deze studie is de eerste om de antikankereigenschappen van BITC in detail te verklaren, met behulp van een nieuw screeningsysteem binnen de gistcellen. Dit systeem kan in de toekomst worden gebruikt voor het screenen van andere medicijnen tegen kanker.

Zo kunnen ontdekkingen in gistcellen vaak worden vertaald naar menselijke cellen. Het team behandelde eerst gistcellen met verschillende concentraties BITC en vond dat hogere concentraties BITC de groei van de cellen onderdrukten. Er werd gekozen voor een optimale concentratie die de groei van de gistcellen in een gemakkelijk meetbare AGF Primeur 3 • 2020

Diversen

Investeringsfondsen duiken op Valenciaanse fruitsector

e Valenciaanse groenten- en fruitsector heeft de belangstelling van investeringsfondsen gewekt, vooral als gevolg van de crisis, vanwege de zakelijke mogelijkheden en de aantrekkelijke rentabiliteit die deze sector biedt. Dit zeggen Neil Collen en Eva Rodrigo, partners van Livingstone; een internationaal bedrijf dat deskundig is op het gebied van fusies en de aan- en verkoop van bedrijven, en dat al meer dan twee decennia in de regio actief is en middelgrote bedrijven in dit soort processen adviseert. Neil Collen, die de belangstelling voor met name de agro-voedingssector benadrukt, wijst erop dat de kleine aandeelhoudersstructuur het moeilijk maakt om betere prijzen te verkrijgen. "In Engeland zijn er vier coöperaties en die hebben een zeer sterke onderhandelingspositie. Hier zijn er vier in elke stad en bovendien praten ze niet met elkaar," zegt hij. Dit is echter cruciaal om de problemen in de sector aan te pakken.Toch lijkt er iets te veranderen. Eva Rodrigo con-

stateert namelijk dat er een proces van versnelde concentratie aan de gang is, als gevolg van de intrede van risicokapitaalfondsen in de groenten- en

en de daaropvolgende fusie met het in Huelva gevestigde Rio Tinto. In 2018 trad de in Alicante gevestigde Perales y Ferrer, een van de Europese

fruitsector. Zij beschouwt dit als een kans om een partner te vinden met een strategische visie om markten te openen of bedrijven te professionaliseren. Dit proces is in gang gezet met de oprichting van Cítricos Global (Citri & Co), gesteund door het in Barcelona gevestigde Miura Private Equity fonds na de aankoop van de Martinavarro groep uit Castellón in 2016

leiders in de export van citroenen, ook toe tot deze groep. Gevolgd door Frutas Esther in Murcia, een Europese leider in de steenfruitsector, in 2019.

MEER ONDERHANDELINGSKRACHT Andere beleggingsfondsen volgden dat model van het creëren van sterke groepen; leiders die in staat zijn om op interna-

tionaal niveau te concurreren, met de aankoop van middelgrote bedrijven die al toonaangevend waren in hun respectieve segmenten of met enig concurrentievoordeel dat hen helpt om zich te onderscheiden van de rest. Ze worden dan samengevoegd met andere bedrijven met dezelfde activiteiten (horizontale concentratie) of met andere schakels in de voedselketen (verticaal), om zo meer omvang te krijgen, synergieën te creëren en meer onderhandelingskracht te hebben. Dit is het geval met het Madrileense risicokapitaalbedrijf GPF Capital, dat eind 2019 de Valenciaanse Fruxeresa en Natural Fruits in Murcia heeft gekocht om ze samen te voegen tot een groep die zich bezighoudt met de teelt en verkoop van citrus. Dat is ook het geval met de Valenciaanse firma Atitlan, opgericht door Roberto Centeno - de schoonzoon van Juan Roig en Aritza Rodero, die met de aankoop van de Frutas Romu (in Murcia) de citrus- en steenfruitsector is binnengetreden.

In- en verkoop van nieuwe en gebruikte groente verwerkingsmachines

J. Lammers messcherp

Zanderijhof 20 - 2182 AM Hillegom Mobiel 06 515 338 48 | lammersmesscherp@gmail.com

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl

Bananenschil kan verontreinigd water zuiveren

en team van onderzoekers van de universiteit van Aveiro heeft ontdekt dat bananenschillen uitstekende filters zijn als het gaat om het reinigen van water dat is verontreinigd met zware metalen. De bananenschillen zijn blijkbaar bijzonder efficiënt als het gaat om het opvangen van kwik.

De wetenschappers constateerden dat er relatief weinig wetenschappelijke kennis en slechts 291 gram bananenschil nodig zijn om 100 liter vervuild water zo te zuiveren dat het geschikt is voor menselijke consumptie. Het onderzoeksteam, onder leiding van Elaine Fabre, is enthousiast. Zij beweren dat hun ontdekking een revolu92

AGF Primeur 3 • 2020

tie kan betekenen voor de manier waarop afvalwater op grote schaal wordt behandeld. Het enige wat nodig is, is dat de bananenschillen voor een bepaalde tijd in contact komen met verontreinigd water.

In een proces dat adsorptie wordt genoemd, reinigen de cellulose, houtstof en hemicellulose in de schil geleidelijk aan het water door het vernietigen van de giftige stoffen. Fabre zei tegen Portugalresident.com: "De resultaten laten een veelbelovend potentieel zien in de toepassing van bananenschillen in alledaagse systemen."

Nevenactiviteit

Ine van Kleef, marketingmanager Tasty Tom en freelancefotograaf

“Uiteindelijk kun je met één foto een dag bezig zijn” Een foto is in een flits genomen. Of het beeld vervolgens het juiste verhaal vertelt, is de vraag. Voor het maken van een veelzeggende foto is voorbereiding nodig. “De fotosluitertijd is, afhankelijk van de hoeveelheid licht, heel kort, vaak slechts een fractie van een seconde. Er komt een stuk techniek en kennis kijken bij het maken van een foto. Wat het ook interessant maakt, is de research die nodig is om het verhaal te kunnen vertellen. Wat maakt het product, het bedrijf of de dienst zo speciaal en dat proberen op te zoeken met een foto”, vertelt Ine van Kleef, freelancefotograaf en marketingmanager bij Tasty Tom tomaten.

uur per week wijdt Ine zich aan het op de kaart zetten van smaakvolle Tasty Tom tomaten. De liefde voor fotografie komt daarbij goed van pas. “Na mijn middelbare school heb ik een opleiding richting communicatie en vormgeving gedaan en heb me daarna nog verder gespecialiseerd in fotografie op de Fotovakschool. Fotograferen vind ik onwijs leuk om te doen”, vertelt Ine. “Omdat ik in deeltijd werk, kan ik door de week ook een aantal uur op pad als freelancefotograaf. Ik doe dit nu tweeënhalf jaar. Veel opdrachtgevers hebben beeldmateriaal nodig voor folders of een nieuwe website. Ik help ze graag daarbij. Daarnaast doe ik ook een stukje portretfotografie, meestal in het weekend.” Na het maken van de foto is het werk nog niet gedaan. “In het bewerken van foto’s zit ook best wat tijd, zeker wanneer bedrijven nog hun logo willen terugzien of willen werken met bepaal-

de kleurscharkeringen. Uiteindelijk kun je met één foto best een dag bezig zijn.”

Tomaten en Tasty Tom zijn en blijven favoriete onderwerpen om vast te leggen, maar Ine krijgt ook veel inspiratie door de uitstapjes naar andere bedrijven en sectoren. “Onlangs kreeg ik de opdracht om foto’s te maken voor een schoonheidssalon en kort daarna voor een rioolontstoppingsbedrijf. Dat waren twee wel heel uiteenlopende omgevingen. Bij de schoonheidssalon was alles heel clean. Er was een mooi model uitgezocht en de omgeving zag er fris, wit en stralend uit. Het weekend daarop fotografeerde ik een hele grote vrachtwagen en mensen die het ruwe werk aan het riool doen. Er was een enorm contrast tussen die bedrijven, maar ze deden beiden hun werk met enorm veel passie en dat straalden ze ook echt uit. Zelf leer ik daar ook weer

van. Voor het rioolonstoppingsbedrijf is het bijvoorbeeld heel lastig om aan personeel te komen. Dat probleem kennen we in de AGF-sector natuurlijk ook. Interessant om te zien waar zij tegenaan lopen en hoe zij met dat probleem omgaan.” Hoewel Ine als freelancefotograaf alleen werkt, heeft ze een heel netwerk van kennissen achter zich staan. “Met vriendinnen van de fotovakschool spreek ik nog regelmatig af. Of we volgen samen cursussen om bij te blijven, want ontwikkelingen in het vakgebied gaan heel snel, zoals de opkomst van drones. Ook is het netwerk handig om onderling apparatuur uit te wisselen, want fotografie is geen goedkope hobby.” Waar Ine maar weinig tijd aan kwijt is, zijn marketingactiviteiten voor haar diensten als fotograaf. “Ik val van de ene opdracht in de andere. Meestal door mond-tot-mondreclame blijft het balletje rollen”, besluit Ine. (ML) promotie@tastytom.nl

voorbeelden uit de portfolio van Ine van Kleef

AGF Primeur 3 • 2020

Advertorial

Jos de Greef, Bloedbessen

Creatieve insteek en gedrevenheid om tot mooie oplossingen te komen Rode bessen, de specialiteit van Bloedbessen uit het Betuwse Asch. Jaarrond kan Bloedbessen de beste kwaliteit rode bessen aanbieden. Voor het sorteren en verpakken van de rode bessen had het bedrijf behoefte aan een productielijn waarop men niet alleen de bessen kan wegen en inpakken, maar ook gelijktijdig verschillende kwaliteiten kan sorteren in meerdere verpakkingen. Het systeem diende ook direct alle data te registreren, tot het gewicht van de reststromen aan toe. Een partner werd gevonden in Synergy Systems uit Oisterwijk. Zoektocht

“Het was even zoeken naar de juiste partner voor ons bedrijf,” vertelt Jos de Greef van Bloedbessen. “Onze wensen bleken voor machinebouwers nogal complex en de meesten konden deze niet realiseren.” Totdat Bloedbessen in contact kwam met Synergy Systems, specialist in machines, systemen, verwerkingslijnen en procestechnologie voor onder andere de AGF-sector. Synergy Systems dacht proactief mee. Er kwam een samengestelde productielijn met een 4-laags roestvrijstaal

Ergonomie stond centraal; de machine werd rond de medewerkers gebouwd. De 4 transportbanen zijn boven elkaar

geplaatst zodat een compacte machine is ontstaan. “Maar het unicum van deze machine zit in de mogelijkheid om hier producten met verschillende specificaties op hetzelfde moment te kunnen verwerken,” geeft Jos enthousiast aan. “Dat kan geen enkele productielijn op dit moment evenaren.”

Resultaat transportsysteem, 32 software-gestuurde weegstations van roestvrijstaal, een verdeelsectie, de implementatie van een 4-sporige labelmachine van Zetes en er kwamen 2 accumulerende afraaptafels.

Het inpakken en het sorteren van de rode bessen is nu een stuk efficiënter geworden. De dubbele handelingen zijn eruit en de arbeidsproductiviteit is verhoogd. “De pallets worden aan het begin van de productielijn afgestapeld,” vertelt Jos, “Dan gaan de kistjes met

de rode bessen op de nieuwe 4-laagse lijn en worden naar de weegstations vervoerd. Voor twee weegstations hebben we één operator, die met twee verschillende verpakkingen tegelijkertijd kan werken. Deze 32 weegstations worden vanuit één centrale touchscreen controller bestuurd, waar we de gewenste specificaties invoeren. Met sensoren kunnen we bepalen wanneer de weegtafel weer van een nieuw krat voorzien kan worden. De kistjes met restmateriaal kunnen we ook apart wegen voordat deze automatisch worden afgevoerd. De gegevens hiervan worden vastgelegd in ons ERP-pakket.”

Het verzamelen en vastleggen van data was voor Bloedbessen een belangrijke voorwaarde. “Data stellen ons in staat om processen te verbeteren met als doel om de interne kwaliteitseisen keer op keer te overtreffen. Voordat we deze productielijn in gebruik hadden, was het vastleggen van een beperkt aantal parameters complex. Nu is het mogelijk om meer gegevens eenvoudig te registreren.” Nadat de rode bessen zijn verpakt, leggen de operators de schaaltjes op de 4-sporige productbaan die ze naar de labelmachine voert. Ook hier is een innovatieve oplossing geïnstalleerd. Zo kunnen de sporen elkaar kruisen, wat nodig is om aan alle etiketteerwensen te kunnen voldoen. Nadat de verpakkingen zijn gelabeld komen ze op de afraaptafels. Hierop worden de schaaltjes naar de buitenzijde gebracht, zodat de medewerkers niet over de tafel hoeven te buigen.

Samenwerking

Ook over de samenwerking met Synergy Systems is Bloedbessen tevreden. “Synergy Systems heeft vanaf het begin pro-actief met ons meegedacht bij het ontwikkelen van de oplossing,” aldus Jos. “Dat is ook het verschil tussen Synergy Systems en haar concurrenten. Het realiseren van deze wensen vraagt om een creatieve insteek en gedrevenheid om tot mooie oplossingen te komen.

Dat maakt het verschil tussen verkopers en experts van dergelijke machines. De terugkoppelingen tijdens onze samenwerking waren boven verwachting.

De hele productielijn draait nu al sinds januari 2019 op volle toeren.” s.vanpoppel@synergy-systems.nl jos@bloedbessen.nl

SYNERGY SYSTEMS B.V. SPRENDLINGENPARK 25, 5061JT OISTERWIJK NL T. +31 (0) 85 049 17 60, info@synergy-systems.nl, www.synergy-systems.nl

SPECIAL • Verpakken

Verpakkingsbeurs Empack verplaatst naar 23, 24 en 25 juni 2020 Voedselverspilling en -veiligheid, minder plastic en meer efficiëntie zijn belangrijke trends in de verpakkingssector. De jaarlijkse verpakkingsbeurs Empack besteedt daar dan ook uitgebreid aandacht aan. Gewoonlijk vindt deze beurs begin april plaats maar dit jaar is de beurs wegens het coronavirus verplaatst naar 23, 24, en 25 juni. De AGF-sector kan in deze Primeur alvast lezen over de nieuwste ontwikkelingen met betrekking tot wegen en verpakken in de AGFsector. Deze Primeur bevat een special Wegen en Verpakken en wordt in een extra oplage per post verstuurd. In mei volgt een Primeureditie met beursplattegrond voor de Empack in juni.

oordat de beurs naar eind juni is verplaatst naar 23, 24 en 25 juni zal de plattegrond van de beurs veranderen. “In verband met krapte in de beursagenda zijn we uitgeweken naar hal 10, 11 en 12”, zegt Irma De Hoon, Group Event Director van Easyfairs die blij is dat er een nieuw moment is gevonden. “We zijn het aan alle stakeholders verplicht om het jaarlijkse verpakkingsevenement Empack door te laten gaan. Op die manier is het bereikbaar voor alle exposanten, bezoekers en partners.” Easyfairs is in overleg met exposanten over de invulling van de nieuwe plattegrond en zal iedereen op de hoogte houden via de nieuwspagina op www.empack.nl. 96

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

Towards Zero Waste: pluk de vruchten van afval. Empack Nederland is uitgegroeid tot de grootste verpakkingsvakbeurs van de Benelux. Komende editie staat in het teken van het thema Towards Zero Waste. “Afval zien we als materiaal op zoek naar een nieuwe bestemming. In samenwerking met Renewi recyclen we materialen dan ook zoveel mogelijk tot nieuwe eindproducten”, volgens Marketing Event Manager, Michelle van Helvoirt. “Door continu ‘Towards Zero Waste als doel voor ogen te houden denken we veel bewuster na over onze aanpak en inkoop. De stip aan de horizon is gezet, maar we gaan stap voor stap, te beginnen bij Empack 2020. Pluk ook de vruchten van

uw bedrijfsafval en ontdek hoe afval tot grondstof geconverteerd wordt”.

Top sprekers en experts presenteren de toekomst van verpakken Het kennis- en conferentieprogramma van Empack draait om actuele topics zoals de compensatie en reductie van CO2, het gebruik van hernieuwbare materialen, voedselverspilling en de kracht van kunststof. In samenwerking met toonaangevende partners, zoals ABN AMRO, Brightlands Campus Chemelot, KIDV, NRK, EVMI en NVC, is een hoogwaardig programma ontwikkeld. Ieder afzonderlijk thema wordt in het programma uitgebreid uitgelicht. De verplaatsing van Empack nar 23, 24 en 25 juni 2020 heeft uiteraard ook de nodige impact op het programma van de workshops en de beschikbaarheid van alle sprekers. Het streven is om de indeling van het programma voort te zetten zoals het oorspronkelijk was ingedeeld. Een blik in de toekomst van CO2 compensatie Op jaarbasis verliezen we ruim 10 miljard bomen en de consequenties zijn te groot om te negeren. Verpakkingen zijn noodzakelijk voor een prettige en leefbare wereld, zoals het tegengaan van voedselverspilling

en het vereenvoudigen van efficiënte transport en logistiek. Anderzijds blijft het een aspect waardoor er veel afval in het milieu terechtkomt en blijft zwerven. Door de aanplanting van bomen wordt gezamenlijk de CO2 uitstoot van de hele productieketen gecompenseerd. In samenwerking met United Packaging Forest (UPF), Trees for All en PEFC Nederland wordt getracht de gezamenlijke ecologische voetdruk verkleinen. Voedselverspilling en -veiligheid Ook voedselveiligheid is en blijft een zeer belangrijk onderwerp van gesprek, daar laat o.a. KIDV haar licht op schijnen. Verpakking(en) voor voeding maken is geen kleinigheid te noemen. De hygiëne en voedselveiligheid ervan moeten optimaal zijn om de gezondheid van mensen te garanderen. Logisch dus dat er strenge regels zijn voor de food verpakking en de omgeving waarin deze geproduceerd wordt. Welke nieuwe uitdagingen op het gebied van veiligheid en kwaliteit kan de voedselindustrie verwachten in 2020? Waar liggen kansen voor verbetering? Kitchen of Materials Proef en experimenteer in de Kitchen of Materials. In deze keuken komen alle ‘verpakkingsingrediënten’ samen en worden verwerkt tot materiaal. Aanbieders van

kunststof, glas, papier, karton en metaal centreren zich hier en laten zien voor welke toepassingen het specifieke materiaal geschikt is. In samenwerking met People of Tomorrow en begeleid door materiaalexperts wordt onafhankelijk materiaal advies geboden en workshops gegeven over de nieuwste ontwikkelingen en de laatste kennis. Naast People of Tomorrow besteden NRK en Brightlands Campus Chemelot ook specifiek aandacht aan materiaal, zoomen zij in op de kracht van kunststof en de ontwikkeling(en) van nieuwe soorten kunststoffen.

The next generation Voor Empack is het erg belangrijk om de brug te slaan tussen opleidingen en het bedrijfsleven”, aldus Michelle van Helvoirt. “Niet alleen van het bedrijfsleven naar de studenten, maar zeker ook vice versa. De nieuwe generatie teert vanzelfsprekend deels wel op de ervaring van de gevestigde orde, maar andersom kan het bedrijfsleven enorm geïnspireerd raken door de studenten. Het draait om de wisselwerking. Om die reden organiseren we deze editie opnieuw de zogenaamde Startup Launchpad, omdat we op ons community-platform ook ruimte willen bieden voor jong ondernemerschap”. Een gloednieuw onderdeel dit jaar is de Packathon: een ontwerpwedstrijd die het KIDV in samenwerking met de hogescholen van Amsterdam, Den Bosch en Den Haag organiseert. Dit jaar gaan maar liefst 80 studenten aan de slag met een praktische case study over duurzaam verpakken vanuit het bedrijfsleven.

Design for Intended Use NVC presenteert Design for Intended Use (DIU) ten aanzien van het milieu en verpakken voor de omni-channel retail. Nu bedrijven als Amazon op het punt staan om ook Nederland als markt te veroveren, is het van belang om de markt eens goed in kaart te brengen en daarbij de prangende trends en ontwikkelingen op de voet te volgen. Tijdens kennissessies wordt dieper ingegaan op de volgende vragen: “Hoe kan DIU de verantwoorde inzameling van geleegde Praktische informatie verpakkingen ondersteunen? Welke inforLocatie: Jaarbeurs Bezoek ons, stand B 109 Utrecht matie helpt de consumentgebruiker bij het Data: 23, 24 en 25 juni eenduidig wegdoen van zijn/haar verpak- Registreer gratis via de website www. king na gebruik? empack.nl

Veel verpakkingen,één adres.

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

SPECIAL • Verpakken

Volledig automatisch en voedselveilig verpakken Verpakken en voedselveiligheid zijn tegenwoordig onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met een groeiende vraag naar

gemak groeit ook de vraag naar vernieuwende schalensluitmachines. Bovendien is er een trend naar kleinere verpak-

kingen en vraagt de markt om innovatieve verpakkingsoplossingen met een lagere footprint. De schalensluitmachine (traysealer) van Ultrapack is de basis in het verpakkingsproces: een volledig automatische, servo-aangedreven machine geschikt voor alle soorten innovatieve verpakkingen van Sealpac voor de AGF industrie (zie foto). De Pulsotronic Vision-systemen sluiten hier naadloos op aan. Met camera’s inspecteren en controleren deze systemen seals, sealrand

en labels en vindt automatische controle van label, datum, product, barcode, QR-code en meer plaats. De metaaldetectoren, controlewegers en add-to-line-systemen zijn te combineren met een controleweger die is voorzien van uitwerpsystemen, toepasbaar met pusher of klapband. Met een bandsnelheid tot 90 meter/minuut is een hoge output mogelijk. info@ultrapak.nl

5e generatie röntgeninspectie en controleweger

olledige productveiligheid is tegenwoordig een basisvoorwaarde en daarbij is controle en inspectie noodzakelijk. Veel productielijnen zijn dan ook voorzien van controlewegers, metaaldetectie- en röntgeninspectiesystemen. De 5e generatie röntgeninspectie en controleweger van Pen-Tec van De Koningh spoort nog nauwkeuriger naast metalen ook andere materialen op, zoals: glas, steen, pvc, siliconen en botresten.

“Pen-Tec heeft bij de ontwikkeling van deze machine nauwkeurigheid en gebruiksvriendelijkheid voorop gesteld. Het compacte design is de kleinste gecombineerde röntgeninspectie en controleweger ter wereld. Uitgevoerd in roestvrijstaal IP65 en voorzien van een uiterst nauwkeurig geïntegreerd MID gecertificeerd weegsysteem. Om eenvoudig en efficiënt te kunnen werken, zien operators alle parameters en data in realtime

op een fullcolour 15” touchscreen. De machine is volledig gereed voor Industrie 4.0 met USB, RS232 en Ethernet aansluitingen. Via twee openslaande deuren kan de röntgeninspectie en controleweger gemakkelijk worden onderhouden en schoongemaakt. Zodoende weten gebruikers dat alleen goedgekeurde producten de productielijn verlaten”, aldus De Koningh. steven.aldershoff@dekoningh.nl

Eenvoudige bedieningsinterface voorkomt onverwachte stilstand De elektronica-industrie heeft met smartphones en tablets een eenvoudig bedieningsconcept gerealiseerd. Maar binnen veel bedrijven is zo’n eenvoudig te bedienen interface voor machines nog geen standaard. “Iconen en app-structuren zijn gebruiksvriendelijk voor iedereen.” Waarom niet in een productieomgeving introduceren?”, zegt dr. Marcus Korthäuer, Managing Director van Espera. Onder de noemer “Think4Industry” lanceerde Espera een nieuw machineconcept gebaseerd op IoT, afkorting voor Internet of Things, waarmee machines via het web digitaal verbonden zijn. 98

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

De nieuwste IoT ready weegen uitprijsmachine is de ESPERA NOVA. Hierin worden kritische componenten in realtime gevolgd en gevisualiseerd. Dat helpt bij het identificeren van aankomende onderhoudsmaatregelen en voorkomt tegelijkertijd onverwachte stilstand van de machine. Deze machine werd in 2019 op de IFF onderscheiden met de Meat technology Award in de categorie Digitalisering en Automatisering. j.zwaan@espera.nl

YOUR BOX FORMING PARTNER

Boix biedt een breed assortiment aan tray opzetmachines. Bekijk onze website voor meer informatie of neem direct contact met ons op!

Tijdens de Empack 2020 kunt u ons vinden op stand F119

www.boixeurope.com | sales@boixeurope.com

Complete oplossingen voor wegen en verpakken

www.manter.com

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

E-Evolution gamma E-Evolution gamma

DE STANDAARD VOOR UW MULTIKISTEN PANTONE 2746 C

CMYC : C100, M92, Y0, C0

PANTONE 285 C

CMYC : C89, M43, Y0, C0

Nest - en stapelbare Nest - en stapelbare kratten kratten Voordelen

Voordelen

ALBLASSERDAM T. +31 (78) 693 3900 stapelbakken 600 X 400 Combineerbaar met alle standard F. +31 (78) 691 6486 • Maximaal intern volume dankzij stapelbakken 600 X 400 E. info@skillpack.nl de verticale wanden

• Volumereductie in lege toestand

• Combineerbaar met alle standard • Volumereductie in lege toestand

•

• Maximaal intern volume dankzij 2.8 m • Verschillende hoogten onderling

de verticale wanden stapelbaar

Flowpack

Topseal 1.5 m

2.8 m 1.5 m

• Hygiënisch en makkelijk te • Verschillende hoogten onderling

stapelbaar Vouwkarton

reinigen

• 2 kleuren combinaties verhogen

• Hygiënisch en makkelijk te de hanteerbaarheid en

reinigen

verduidelijken de stapelrichting

DIDAK nv • Industrieweg 1 • B-2280 Grobbendonk • Tel. 014/50 79 60 • www.didak.be unieke uitstraling. Contact: chris.vangramberen@didak.be de hanteerbaarheid en verduidelijken de stapelrichting

• 2 kleuren voor een moderne en • 2 kleuren combinaties verhogen

• 2 kleuren voor een moderne en

BasisAdvDidakMK.indd 1

www.skillpack.nl 100

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

unieke uitstraling.

24/08/17 14:35

Bedrijfsruimte geen beperking meer om te groeien in gemak Vanwege de groeiende vraag naar gesneden groenten en fruit is er ruimte in de markt om in te spelen op de gemakstrend. Maar bedrijfsruimte kan wel een beperking zijn om te kunnen groeien. “Daarom hebben wij speciaal voor de kleine en middelgrote bedrijven de Prins EVO 300 HS ontwikkeld. Een compacte en volledig RVS groentensnijmachine die zeer goed in te zetten is in beperkte ruimtes of voor korte

runs. Deze machine kan zowel manueel als machinaal gevuld worden middels een lineaire of multihead weger”, vertelt Jan Strijbos van Prins Verpakkingstechniek. De Prins EVO 300 HS is een lage intermitterende verticale vorm-, vul- en sluitmachine speciaal ontworpen voor een verpakkingsproces met kleine hoeveelheden of verschillende producten in ﬂexibele verpakkingen. De RVS uitvoering maakt de machine geschikt

voor de voedingsmiddelenindustrie en is zo geconstrueerd dat hij zowel met diverse weegen doseersystemen als wel handmatig af te vullen is. jstijbos@prinsverpakkingstechniek.nl

end-of-line automatisering, de ontwikkeling van hun instapmodel krattenlader: de gravity loader. Bedrijven, die de eerste schreden in end-of-line automatisering willen zetten, zitten vaak op een kantelpunt voor wat de terugverdientijd betreft. Daarom heeft Lan Handling een eenvoudig instapmodel samengesteld waaraan zo nodig later opties kunnen worden toegevoegd om de snelheid en flexibiliteit te verhogen. “Zo hopen we de investering veilig te stellen voor onze klant,” meldt Wouter.

Eenvoudig instapmodel “Bij productiebedrijven in de voedingsindustrie zien we dat het steeds moeilijker wordt om voldoende en geschikt per-

soneel te vinden,” motiveren Milou Jansen en Wouter de Lange van Lan Handling Technologies dat zich bezighoudt met

MODULAIR GEBOUWD De krattenlader formeert de producten en laat de verpakkingen middels een schuiftechniek gecontroleerd in het krat vallen. De gravity loader pakt geen producten op met vacuüm en Wouter geeft aan dat dit een voordeel kan zijn. “Sommige producten zoals skinpack

verpakkingen of wortelen zijn lastig op te pakken met vacuüm en daar biedt deze techniek uitkomst. Daarnaast zien we dat veel van dit soort verpakkingslijnen een snelheid van maximaal 60 producten per minuut halen. Daar sluit onze gravity loader perfect op aan.” De modulariteit van de krattenlader ziet Wouter als het grootste voordeel ervan. “Een machine die meebeweegt met de groeiambities van de klant. Productiebedrijven die willen starten met automatiseren, kunnen dat nu doen tegen een lagere investering waarbij hogere snelheden en een diversiteit aan productprogramma’s in de toekomst binnen handbereik zijn.” Milou.jansen@lanhandling.com Wouter.deLange@lanhandling.com

Maasmond produceert al meer dan 50 jaar de meest uiteenlopende labels en folie voor de verpakkingsindustrie. Labels en folie voor de agrarische sector

Papierindustrie Maasmond b.v. De Pinnepot 12, 3233 LP Oostvoorne T 0181-482333 E info@maasmond.com

Uw producten kunnen in hoogwaardige flexodruk geleverd worden met korte en flexibele levertijden

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

101

SPECIAL • Verpakken

Grootte product geen punt voor nieuwe kartonstretch-machine Dankzij een innovatief systeem wat zich aanpast aan de grootte van het product is productgrootte geen probleem

meer voor de nieuwe ICE kartonstretch machine van Skilllpack. “De ICE verpakt producten zoals bijvoorbeeld appels,

kiwi’s, tomaten, aardappelen en druiven met verschillende afmetingen automatisch in een kartonnen sleeve, welke wordt voorzien van folie aan de bovenkant tot wel 70 verpakkingen per minuut.

De verpakking wordt vervolgens gesloten aan de onderkant of zijkant, waardoor de stabiliteit en veiligheid van het product gegarandeerd gewaarborgd blijft”, aldus Skillpack die de machine ontwikkelde, inspelend op de toenemende vraag naar verpakkingen met een lage ecologische foortprint.

De afmeting van een kartonnen verpakking kan variëren van minimaal 70 mm (L) x 70 mm (B) tot maximaal 400 mm (L) x 300 mm (B). De hoogte van een kartonnen verpakking kan variëren van minimaal 30 mm tot maximaal 300 mm. Afhankelijk van het product en de wensen van de klant is de machine uit te breiden met een zowel horizontaal als verticaal verpakkingssysteem. info@skillpack.nl

Oplossingen voor automatisch stickeren Meer en meer worden groenten en fruit automatisch gestickerd, waardoor de vraag naar geautomatiseerde systemen vanzelfsprekend groter is geworden. Er zijn daarom twee systemen ontwikkeld: de BCS en de BCA. Deze apparatuur kan worden geïntegreerd in bestaande sorteer- en verpakkingslijnen en werkt op een luchtdruk van 5 bar. Deze stickermachines kunnen groenten en fruit in dozen en/of trays van stickers voorzien met een maximale stickerafmeting van 38 x 30 mm. De BCA kan groenten en fruit in zowel trays als in dozen van stickers voorzien. Ook dit frame kan, net als bij de BCS, op of boven de (verrijdbare) lopende band van een sorteer- of verpak-kingslijn worden gemon-

teerd. Op een slede van het frame worden de stickerkoppen bevestigd. Voor iedere rij fruit die er onderdoor wordt gevoerd, is een stickerkop nodig. Het verwisselen van de cassettes gebeurt op eenvoudige wijze. Een codeerapparaat stuurt de BCA aan en bevat alle gegevens van de gebruikte tray’s en dozen. Zelfs dozen met trottoirs vormen geen probleem. Hierop worden geen stickers bevestigd, maar de groenten of het fruit onder het trottoir worden evenmin van een sticker voorzien. Zowel de BCS als BCA stickerrollen (8300) worden na afgifte van iedere sticker automatisch weer opgerold zodat het materiaal tijdens het stickeren niet in de weg hangt. madelon@stickerid.nl

LINTPRINTER

SERVICE & ONDERHOUD Flowpackers: Ilapak Wegers: Manter, Affeldt Verpakkers: Manter, Affeldt, C-Pack Dozenopzetters: Sacmi, Teco Handelsweg 69, 4421 SH Kapelle T. 0113-288340 • E. service@actitec.nl • www.actitec.nl

102

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

De Primeur thema volgende maand :

Asperges

Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32

StickerID! Is uw partner voor voedselveilige groenten- en fruit stickers

SOEPEN EN SAUZEN

DIEPVRIES

NOTEN EN CHOCOLADE

AGF

StickerID levert u naast de welbekende plu-stickers, nog vele andere mogelijkheden. Alle soorten, vormen, maten en materialen zijn mogelijk bij StickerID! Een kleine greep uit ons assortiment; barcode stickers, thermische stickers, etiketten en labels, transparant thermische stickers en labels, oftewel alle denkbare stickers van klein tot groot welke u nodig heeft voor uw groenten -en of fruit. Afname mogelijk vanaf 24.000 tot oneindig voor een gunstige prijs en leveringsvoorwaarden. Tevens kunt u bij ons pneumatische of electrische stickertangen huren om de stickers makkelijk op uw product te bevestigen. Ook is het mogelijk om stickers automatisch aan te brengen met onze BCA’s.

I N N O VAT I E

Voor informatie kijkt u op onze website: www.stickerid.nl of neemt u contact op met Carola of Madelon.

K WA L I T E I T Carola +31(0)6 53 75 13 13

Madelon +31(0)6 29 38 51 50

Het ERP systeem voor de FOOD ontwikkeld door specialisten!

Uw oplossing voor automaaseringsvraagstukken! BETROUWBAAR

S E RV I C E

DE TOEKOMST VAN VERPAKKINGSTECHNOLOGIE

0570 680100 INFOORBK.NL WWW.RBK.NL

2020

23 - 24 - 25 juni JAARBEURS, UTRECHT

Z WA G E RT E C H N I E K . N L

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

103

SPECIAL • Verpakken

Innovaties met karton als alternatief voor kunststof De zoektocht naar duurzame verpakkingen heeft de vraag naar kartonnen verpakkingen aanzienlijk doen stijgen. Kunststof heeft echter eigenschappen die nu eenmaal niet volledig door karton of papier te vervangen zijn. De nieuwste ontwikkeling van Schut Systems sluit hier op aan. De opzetmachine EM90 vormt een kartonnen tray met horizontale sealrand. De sealrand wordt in de hoeken met elkaar

verbonden, waardoor de tray nog stabieler en steviger wordt. Na het vullen kan de tray met folie geseald worden. De tray vindt toepassingen in de AGF-sector, maar is ook geschikt voor andere producten uit het koelvers segment. Daarnaast ontwikkelde Schut Systems de Lock-Well de tray uit 100% papier. Een plano uit ultralicht golfpapier wordt machinaal gevormd tot een stevige tray met vakverdeling. Met een footprint van

50% ten opzichte van het vorige machinetype en een formaatwissel van enkele minuten kan nog beter aan de vraag naar Lock-Well worden voldaan. info@schutsystems.com

Plastic reduceren in map verpakkingen

Nergens lijkt de ‘plastic-discussie’ heviger te spelen dan bij verpakkingen. Zoveel mogelijk wordt het gebruik van plastic vermeden en vervangen door een duurzamer alternatief. Maar niet voor alle producten blijkt dit even eenvoudig. Zo kan AGF soms helemaal niet zonder plastic en als het om groenten en fruit in MAP- verpakkingen gaat, wordt het helemaal moeilijk. “Als je onder atmosfeer wilt

verpakken (MAP), dan moet je een 100 procent luchtdichte verpakking kunnen garanderen om het gas daarin te kunnen aanbrengen,” zegt Nicole Jordens van Zwager Techniek, leverancier van verpakkingsmachines. Zwager Techniek kan met de paperseal tray wel een alternatief bieden met een sealrand uit één vlak waarmee een hermetische seal kan worden bereikt. “Dit is een papieren tray die voorzien wordt van een kunststof liner. Bij een papieren tray heb je altijd te maken met een kunststof. Maar dat plastic kan vele malen dunner zijn omdat er papier omheen zit wat de stevigheid van de tray vormt. Met de paperseal tray wordt op deze manier tot 80 procent aan

Stand E141

23-24-25 juni

104

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

plastic gereduceerd.” Papier en kunststof zijn van elkaar te scheiden, zodat de verpakking volledig gerecycled kan worden. Nicole geeft aan dat de tray voorzien kan worden van diverse compartimenten en vensters waardoor het heel goed toepas-

baar is voor groenten en fruit en bewerkte AGF zoals bijvoorbeeld salades. n.jordens@zwagertechniek.nl

Wij pakken groots in...

VARIOVAC ontwikkelt en produceert sinds 1970 verpakkingsmachines in Duitsland die ook geschikt zijn voor de AGF-sector. Deutsche Gründlichkeit und Ordnung staan voorop! VARIOVAC dieptrekmachines onderscheiden zich o.a. door een hoge output, gebruiksgemak en geringe onderhoudskosten.

Meer weten? Ga naar vanuhm.nl en ontdek ons uitgebreide assortiment.

Machine testen? Dat kan in onze demoruimte of bij u op locatie! Bel voor een vrijblijvende afspraak 074 - 266 29 05

NEN N O T R G A N K I F K E AK SI M A S GEVERP R ASPE

De Bieffel 3, Borne T 074 - 266 29 05 E verkoop@vanuhm.nl

BETTER BOARD, BETTER PACKAGING

RECYCLEBAAR RETAIL READY MAXIMALE BESCHERMING EENVOUDIGE SLUITING www.solidus-solutions.com info@solidus-solutions.com

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

105

SPECIAL • Verpakken

Productie van golfkarton in de fabriek

Duurzaamheid meer op de voorgrond bij golfkartonnen verpakkingen Kartonnen verpakkingen, het heeft eigenlijk geen introductie meer nodig. Het is in toenemende mate in belang aan het winnen in de verpakkingsindustrie en steeds meer bedrijven springen in op deze markt.

“N

ederlanders zijn zich in toenemende mate bewust van thema’s als klimaatverandering, duurzaamheid en vervuiling van het leefmilieu,” vertelt Raymond Segers van De Jong Verpakking uit De Lier. “Volgens onderzoek van de ABN Amro blijkt dat 54 procent van de Nederlandse consumenten bereid is om een duurzame verpakking te kopen en 86 procent van die groep doet dat vanuit milieuoverwegingen. 106

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

Ecologisch en duurzaam verpakken zijn dus een hot-topic op de markt en een materiaal als golfkarton, waar wij groot in zijn, helpt daarbij. Golfkarton is 100 procent hernieuwbaar en afbreekbaar.” Raymond ziet ook dat veel bedrijven momenteel de overstap maken naar karton. “Hiermee groeit de behoefte naar een totaalleverancier van flexibele duurzame

en recyclebare verpakkingen,” vertelt Raymond. “Wij hebben al ruim 25 jaar ervaring als onafhankelijke Nederlandse producent van golfkartonnen verpakkingen. Wij verkopen en leveren de door onszelf geproduceerde bedrukte en onbedrukte golfkartonnen verpakkingen zowel rechtstreeks als indirect via de handel aan onze klanten in Nederland, België, Duitsland, Ierland, Groot-Brittannië en Frankrijk.”

“Ondanks dat we een relatief kleine speler zijn op de Europese markt, hebben we wel op de locatie in Nederland een van de grootste fabrieken staan voor de productie van golfkartonnen verpakkingen,” vertelt

De Jong kan ook gedrukte verpakkingen leveren

In de controlekamer

Raymond. “Per dag kunnen hier 2,5 miljoen kartonnen dozen van de band rollen. Een andere factor die ons sterk maakt is dat bij ons ‘nee’ niet bestaat. Onze klanten zijn in staat om hun producten in goede staat en goedkoop te transporteren en zijn kunnen daardoor de door hen gemaakte afspraken met hun eigen klanten altijd nakomen. Deze klantgerichte aanpak vraagt tegelijkertijd om een open communicatie, zeker met het oog op duurzaamheid. Daarom kan iedereen ons MVO-document (Maatschappelijk

Verantwoord Ondernemen). Hierin kan men inzage krijgen over wat een bedrijf allemaal doet rond thema’s als People, Planet en Profit.” Raymond Segers: “Zo is De Jong Verpakking FSC-gecertificeerd, wat de zekerheid biedt van duurzaam bosbeheer,” vertelt Raymond. “Ook hebben wij met de audit van Ecostars vier sterren behaald. Met deze duurzaamheidscertificering wordt het complete transport gecontroleerd. Hiertoe worden

het wagenpark maar ook training en monitoring gerekend. De reden van Ecostars om ons vier sterren te geven was omdat we een mooi en schoon wagenpark hebben. Daarnaast leiden we onze chauffeurs binnen het bedrijf op. Bijna al onze vrachtwagens hebben Euro 6 motoren. Midden februari hebben we nog vijf nieuwe vrachtwagens aangeschaft waarmee de complete vloot nu op 42 wagens uitkomt. Het grootste deel van ons wagenpark beschikt nu ook over de Euro 6 motoren.”

CONTROLE & INSPECTIE Controlewegen Metaaldetectie X-ray

R NUMME

1 IN AGF

Geograaf 8 | 6921 EW Duiven | T: +31 (0)26 741 00 00 | info@dekoningh.nl | www.dekoningh.nl

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

107

SPECIAL • Verpakken

2,5 miljoen kartonnen verpakkingen worden er per dag geproduceerd

Duurzaamheid zit hem echter niet alleen in karton en het transport. Voor de productie is immers energie nodig en ook daar heeft De Jong Verpakking gezocht naar een passende oplossing. “Zo hebben we 20.000 vierkante meter aan zonnepanelen tot onze beschikking met 1,6 miljoen kilowattuur op jaarbasis,” vertelt Raymond. “Die worden ingezet voor de productie van 600 miljoen kartonnen verpakkingen die bij De Jong Verpakking op jaarbasis wordt geproduceerd.” Het verminderen van de voetafdruk op het milieu is een mooi streven maar de dozen van golfkarton moeten wel goed te stapelen blijven. Door veel verschillende maten die

in omloop zijn is dat echter steeds moeilijker. “Bij de DC’s van de supermarkten was het soms een ratjetoe van verschillende maten en soorten dozen die voor geen meter meer te stapelen zijn,” vertelt directeur Henk de Jong. “Om daar verandering in te brengen, kwamen we met het idee van een CFQ-Standaard voor de golfkartonfabrieken. Met meer uniformering in het aanbod van golfkartonnen dozen kunnen we straks weer een doos Belgische tomaten stapelen op een doos met Nederlandse paprika’s zonder dat de pallet in elkaar zakt.”

“Dan zijn straks ook producten in dozen uit Duitsland en Spanje makkelijker te stappelen bij de DC’s. Het gaat trouwens niet alleen om het gemak van het stapelen. Met een CFQ-Standaard willen we ook de kwaliteit van de dozen garanderen en als dozen beter stapelbaar zijn, kan er ook meer in een vrachtwagen wat weer beter is voor het milieu. De CFQ-standaard is een open systeem voor de golfkartonindustrie en de kwaliteitscontrole wordt uitgevoerd door Corrugated Benelux Association (CBA).” (TD) r.segers@dejongverpakking.com

“Het liefst willen we in heel Europa deze CFQ-Standaard introduceren,” vertelt Henk.

Het eigen wagenpark is onlangs uitgebreid met 5 nieuwe trucks met Euro-6 motoren

108

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

info@vanhemensbvba.com

www.vanhemensbvba.com

SPECIAL • Verpakken

Arie Westmaas, Spe Ser:

“In het begin waren leveranciers van kunststof kisten ‘not-amused’ met mijn werk”

Arie aan het werk op locatie

Kunststof heeft niet de reputatie het meest duurzame materiaal te zijn. Toch heeft het wel degelijk zo zijn voordelen ten opzichte van hout en karton. Zo is het lichter, hygiënischer en prima te recyclen. Het is ook niet altijd nodig een nieuwe kunststof kist aan te schaffen als het oude exemplaar kapot is. Je kan het ook laten repareren door de specialist.

“H

et repareren van kunststof kisten probeerden bedrijven in het verleden vaak zelf te doen,” vertelt Arie West-

maas, eigenaar van Special Services Nederland (Spe Ser), een bedrijf gespecialiseerd in de reparatie van kunststof kisten. “De

Arie heeft verschillende kleuren granulaat in het assortiment om te matchen met de kist

gemiddelde werknemer vond het echter te zwaar werk, te stoffig en vaak ontbrak het ze aan expertise. Vanuit die marktbehoefte ben ik in 2004 gestart met Spe Ser om de kunststof kisten bij bedrijven op locatie te repareren.”

“In het begin waren de fabrikanten van de kunststof kisten ‘not-amused’ met mijn werkzaamheden,” vertelt Arie verder. Zij waren immers gewend dat bij een scheur

The advanced way of packaging Verstappen advanced packaging heeft een grote variëteit in kunststofverpakkingen voor de AGF-sector, food industrie en non-food industrie. Wij denken en bewegen mee en voegen waarde toe aan uw product, productie- en logistiekproces. Verstappen advanced packaging • +31 (0)77 398 47 76 info@verstappenpackaging.nl • www.verstappenpackaging.nl

110

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

in een kist van hun klanten deze gelijk op de afvalhoop kon en dat ze een nieuwe konden leveren. Maar opeens kwam ik met een alternatief aanzetten: reparatie.” Belangrijk voor Arie in zijn werk is een eerlijk verhaal naar zijn klanten toe. “Samen met de klant kijk ik welke kisten in aanmerking komen voor reparatie en welke afgevoerd kunnen worden, want als de kosten te hoog oplopen bij een reparatie, dan kan je beter een nieuwe aanschaffen. Advies is wel bij een kapotte kist dat je er niet te lang mee moet wachten want hoe langer je wacht, hoe hoger de kosten zijn voor reparatie. Kisten ouder dan 20 jaar worden over het algemeen ook niet meer gerepareerd, daar zijn ze te oud voor.”

Voor de reparatie komt Arie altijd ter plaatste bij de klant. Het is immers voordeliger om een specialist over te laten komen dan al je kapotte kisten zijn kant op te sturen. De kisten variëren in maat. “De ene keer moet ik kisten repareren waar meer dan 500 liter inpast maar ik heb ook wel eens een specialistische klus bij een klant die speciale, op maat gemaakte, kunststofkisten heeft die afwijken van de standaard. Daar kijk ik ook of het nog loont om tot

reparatie over te gaan of er beter een nieuw exemplaar kan worden aangeschaft. Zo is elke aanpak bij mij op maat gemaakt voor de klant.”

Het werk blijft voor Arie niet beperkt tot Nederland. “Zo zit ik ook wel eens voor een aantal weken in Portugal om kisten te herstellen bij een klant. Dan wordt er door het bedrijf een werkplaats voor mij klaargezet op het eigen terrein. De kisten herstel ik met behulp van vloeibare polyethyleen. Hiervan heb ik verschillende kleuren lasdraad in het assortiment zodat de kleuren overeenkomen met de kisten die ik herstel. Veel mensen die voorbij lopen denken dat ik de kisten aan het lijmen ben maar dat is niet de juiste benaming. Ik ‘las’ de scheuren en breuken eerder door het plastic terug aan elkaar te smelten/lassen. Voor gaten die te groot zijn gebruik ik donorstukken van afgeschreven kisten, dit zorgt voor een uiterst stevige verbinding. Uiteindelijk is de toegevoegde waarde die ik lever bijna niet zichtbaar voor de klanten en dat is precies de bedoeling.”

meer hersteld voordat men nieuwe kisten aanschaft. Daarnaast wordt er steeds meer gebruik gemaakt van gerecycled plastic. De kisten, die voor mij niet meer in aanmerking komen om te repareren, belanden in het proces van de recycling. Als het verder op duurzaamheid aankomt, is het vooral zaak te kijken naar de rol van kunststof daarin. Het hoeft zeker niet meer vervuilend te zijn dan alternatieve materialen als men het maar goed hergebruikt.”

In de groenten- en fruitsector ziet Arie het gebruik van kunststofkisten niet snel afnemen. “Het materiaal is lichter en hygiënischer dan hout en veel gemakkelijker te herstellen als het nodig is. Alleen als men AGF in de langere bewaring heeft onder het vriespunt, dan is het gebruik van hout aan te raden, anders niet.” (TD) speser.nl@gmail.com

In de afgelopen jaren heeft Arie veel zien veranderen als het gaat om het gebruik van kunststof. “Er wordt tegenwoordig

Top in prestatie ﬂexibiliteit kwaliteit en service

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

111

SPECIAL • Verpakken

Automatisch secundair verpakken in opmars Egatec Case Packer aardappelverpakkingen

Ensidigt Gentaget Arbejde, of in het Nederlands: Eenzijdig, herhaald werk. Die omschrijving is ook van toepassing op het secundair inpakken van verpakkingen in dozen en kratten. Voor dat eenzijdige werk in de verpakkingshal zijn er echter steeds meer machinale mogelijkheden als het aankomt op de end-of-line-solution en het secundair verpakken.

eel bedrijven zijn bezig deze end-of-line-solutions te integreren in hun bedrijven. Sarco Packaging uit Gameren bij Zaltbommel is daarom als dealer van verpakkingsmachines in september 2019 de samenwerking aangegaan met het Deense Egatec uit Odense. Het bedrijf ontwerpt, ontwikkelt, fabriceert en test diverse automatiseringsoplossingen voor de markt. De eerste drie letters van de naam Egatec zijn de afkorting voor, je raadt het waarschijnlijk al, Ensidigt Gentaget Arbejde. Door de samenwerking heeft Egatec met Sarco een dealer voor de markt in Nederland, België en Duitsland met als voornaamste activiteit 112

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

het leveren van deze machines voor het secundair verpakken.

“We zijn eigenlijk altijd wel op zoek naar innovaties en technieken op de markt die aansluiten bij ons assortiment,” vertelt Simone van Kuijk van Sarco. “Dat houdt niet op bij machines voor het verpakken maar ook voor de stappen na dat proces.” Zo vult Egatec het assortiment van Sarco aan met de A-one Case Packers waarbij de producten volautomatisch in de dozen of kratten worden verpakt, ongeacht het materiaal, afmeting of inhoud van een verpakking. “De machines zijn erg compact gebouwd en nemen dus niet veel ruimte in op de

Overzicht van de machine van Egatec

vloer,” vertelt Simone. “Ze komen daarnaast vaak in de plaats van de draaitafels, dus er komt qua ruimte niks bij, ze vervangen een onderdeel van de lijn. De Egatec machine PC121 kan 10 lagen per minuut verpakken.

ook zeggen dat een case packer 2 à 3 personen kan vervangen, uitgaande van één shift. Bij bedrijven met meerdere shifts komen per ploeg andere medewerkers aan de band staan, terwijl een machine wel continu door kan draaien en niet per shift gewisseld hoeft te worden.”

Niet alleen kunnen de case-packers besparen in kostbare arbeid op de werkvloer, er zijn ook nog andere redenen waarom deze bedrijven een dergelijke machine aanschaffen. “Het automatisch secundair verpakken zorgt voor meer continuïteit, snelheid en efficiëntie,” vertelt Simone. “Veel klanten, die bij ons aankloppen, zijn dan vooral ook op zoek naar het verhogen van hun inpaksnelheid voor de expeditie.” (TD) s.vankuijk@sarcopackaging.com

Zonder de producten zijn de zuignappen duidelijk te zien

Dit komt overeen met 5-10 kratten, afhankelijk of het 1 of 2 lagen per krat zijn.”

“Bij een doorsnee verpakkingsstation kan één persoon de kratten afstapelen, inpakken en palletiseren, maar in een veel lager

tempo dan bij de automatische oplossing. Een persoon kan slechts 2-4 producten tegelijk verpakken, afhankelijk van de grootte van het product. De case packers doen een hele laag tegelijk, ongeacht de grootte van het product. We kunnen dan

• Uw adres voor opzetdozen voor al uw AGF producten • Altijd bij u in de buurt • Ook voor bloemen- en plantendozen

Amersgat 7, 3151 ZJ Hoek van Holland T. +31 (0)174 52 64 50 F. +31 (0)174 52 64 51 E. hans.keijzer@dssmith.com I. www.dssmith-packaging.nl

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

113

SPECIAL • Verpakken

Sorry, deze grondstof is te populair… De consument zal het over het algemeen een worst wezen waarvan zijn of haar ‘duurzame, recyclebare, biologisch afbreekbare of composteerbare’ verpakking gemaakt is. Het regent claims, maar PLA? Dikke kans dat de consument daar nog nooit van gehoord heeft. Toch heeft diezelfde consument inmiddels verpakkingen van PLA, een biologisch afbreekbaar plastic gemaakt uit plantsuikers van bijvoorbeeld maïs of suikerriet, in de kast of op de keukentafel staan. En mede daardoor is nu een probleem ontstaan, want waar de vraag hard groeit, kunnen tekorten ontstaan en laat dat nu net met PLA het geval zijn…

‘N

ee’ moeten zeggen op de vraag van klanten, het is de nachtmerrie van elke producent. Toch ontkomen bedrijven die werken met PLA als grondstof voor hun producten er inmiddels niet meer aan. Eerst ging dat nog schoorvoetend en werden klanten één-op-één ingelicht, maar inmiddels is de PLA-schaarste onder producenten een algemeen gegeven.

Aan de enorm gestegen vraag naar PLA kan niet langer worden voldaan door producenten van de biologische afbreekbare grondstof. Het zijn er slechts enkele wereldwijd. Total Corbion is een van de spelers met hoofdkantoor in Gorinchem en sinds vorig najaar de wereldwijd op twee na grootste PLA-fabriek ter wereld, goed voor 75.000 ton bio-plastic per jaar. En de grootste

partij? Dat is NatureWorks in de Verenigde Staten. Het bedrijf haalt uit een straal van dertig mijl rondom de verwerkingsfabriek industrieel geteelde maïs, vanaf 2020 volgens het bedrijf volledig ISCC-gecertificeerd en daarmee ‘ecologisch en duurzaam’, om vervolgens PLA-granulaat van te maken. Ondertussen wordt door de Amerikanen aan een techniek gewerkt om op termijn de ‘agrarische stap met velden vol maïs’ te omzeilen en direct met behulp van micro-organismen broeikasgassen zoals CH4 en CO2 om te zetten in polymelkzuur, Nederlands voor PolyLactic Acid (PLA dus). Met die grondstof worden vervolgens onder meer AGF-verpakkingen gemaakt. TERUG NAAR ‘OUDE’ VERPAKKINGSGRONDSTOFFEN? Onder meer AGF-verpakkingen, want ook eerder in de keten in de teelt wordt plastic vervangen door PLA en ook steeds meer andere industrieën zijn de grondstof gaan

Keep it COOL keep it FRESH Gekoeld verpakken met Ice Pack XL info@icepackxl.nl • T +31 (0)252 340 687 • www.icepackxl.nl

114

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

ontdekken. Wat te denken van de opmars van 3D-printen, met PLA dus, of gebruik van PLA in de geneeskunde, bijvoorbeeld voor implantaten. En ook allerhande verpakkingen worden inmiddels gemaakt van PLA en niet meer van op aardolie gebaseerd plastic, zoals koffiebekertjes of frietbakjes (zie de aflevering van het tv-programma ‘De Monitor’ van 10 februari waarin overigens compostering en recycling door elkaar worden gehaald). Producten die in nog veel grotere aantallen geproduceerd worden dan AGF-verpakkingen en dus is het niet ondenkbaar dat uiteindelijk de grootste partijen die een jarenlange afname van grondstoffen kunnen garanderen aan het langste eind trekken om frietbakjes of koffiebekertjes te kunnen blijven maken.

‘Lekker dan, daar gaat de verduurzaming in de AGF-sector’, zou zomaar de reactie na het lezen van het bovenstaande kunnen zijn. En die gedachte, is helemaal niet zo gek. De verwachting is namelijk dat het tekort zomaar één tot drie jaar zou kunnen duren, waardoor alle naar PLA-vragende partijen het (voorlopig) met (veel) minder grondstoffen of zelfs (op termijn) helemaal geen PLA meer moeten doen. PLA was al niet goedkoop, zeker niet goedkoper dan regulier plastic en de schaarste heeft de prijzen verder doen toenemen, dat is simpelweg een economisch gegeven. Kijk er dus de komende tijd niet raar vanop als toch weer teruggegrepen wordt op andere grondstoffen zoals bijvoorbeeld papier of karton om verse groenten en fruit toch te kunnen verpakken om bederf tegen te gaan en ook om een product onderscheidend te maken. Volgens een internationale verpakkingsproducent die over het PLA-tekort communiceert, is papier of karton namelijk altijd beter dan terugkeren naar op olie gebaseerd plastic. PLA NIET ENIGE BIO-PLASTIC Al hoeft er natuurlijk niet rigoureus in

of zelfs AGF-afval zijn. Voordat die stoffen praktijkrijp zijn, is nog heel wat onderzoek nodig. Bij PBS en PHA, populaire PLA-alternatieven, is het vervolgens ook al zo dat de vraag groter begint te worden dan de productiecapaciteit. Bij de marktintroductie van elk ‘nieuw’ materiaal matchen productiecapaciteit en vraag nooit helemaal, dus tekorten mogen eigenlijk niet verbazen.

Grote arealen met mais worden gebruikt om PLA van te maken

één keer helemaal teruggaan worden naar ‘oude’ grondstoffen, laat staan naar op olie gebaseerd plastic. Ook in de grondstoffenmarkt gelden economische principes en waar er veel vraag is, komt er, binnen de grenzen van het mogelijke, ook nieuw, extra aanbod. Een nieuwe fabriek bouwen is voor grote PLA-partijen geen probleem, zolang zij er maar van op aan kunnen dat er jarenlang een stabiele, significante vraag naar de grondstof is. En die vraag zal er zijn, zeker nu op olie gebaseerd plastic alsmaar meer onder vuur komt te liggen.

Ondertussen dienen zich ook alweer nieuwe ‘interessante biobased kunststoffen’ aan, eveneens uit de bio-plastichoek. Wat te denken van eveneens fraaie afkortingen zoals PBS (PolyButylene Succinate) gebaseerd op bio-barnsteenzuur en PHA’s (PolyHydroxyAlkanoaten) gemaakt door micro-organismen. Grondstoffen met weer andere eigenschappen trouwens dan PLA, al is voor zowel PLA, PBS als PHA biomassa nodig en dat kan maïs, suikerriet maar bijvoorbeeld ook cassave, hout van bomen

COMPOSTEREN Wat wel verbazing wekte of in ieder geval tegen de verwachting van menig afvalverwerker indruiste, was de uitkomst van composteringsonderzoek met PLA-producten. Begin februari kwam Wageningen Food & Biobased Research naar buiten met positieve resultaten over de composteerbaarheid van PLA-producten. Composteerbare plastics ‘breken snel genoeg af in de huidige Nederlandse GFT-afvalverwerking’ was de conclusie. Over die composteerbaarheid bestond bij afvalverwerkers, die industrieel composteren, nogal wat twijfel. Na één composteercyclus van 11 dagen bleek in het onderzoek bij een Nederlandse afvalverwerker dat composteerbare producten van PLA sneller afbraken dan bijvoorbeeld papier en sinaasappelschillen in GFT-afval. De snelle compostering gold overigens niet alleen voor dunne theezakjes in de test, maar ook voor dikkere plantenpotten. Op basis van alle bevindingen concluderen de onderzoekers dat composteerbare bio-plastics die voldoen aan de Europese norm EN13432 snel genoeg afbreken in de Nederlandse GFT-afvalverwerking. Wel is het zaak om de aanwezigheid van conventionele, fossiele plastics in GFT te voorkomen, want zodra die soorten plastics in het afval zitten, is compostering niet meer mogelijk. Het devies is dus: geduld hebben en niet direct in PLA-paniek raken, want in dit geval geldt eerder ‘U vraagt, wij draaien’ dan ‘Zij die vragen, worden overgeslagen’. (TT)

AGF Primeur 3 • Verpakken • 2020

115

Primeur in Benelux, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland Thema: Belgische en Hollandse kasgroenten, veredeling, aardbeien en asperges De editie zal dit jaar weer in twee talen (in twee aparte uitgaven) verschijnen: in het Nederlands- en Duits. De gedrukte oplage is 6000 exemplaren. (3300 Duitstalig en 2700 Nederlandstalig). De digitale versie wordt naar 8500 Duitstalige bedrijven verzonden. Deze extra oplage zal worden verstuurd naar de totale AGF sector zoals inkoopcentrales van de supermarkten, groothandelaren, telers en im- en exportbedrijven in de Benelux, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.

Totale oplage van 6.000 stuks!

ADVERTEREN? Neem contact op met Andries Gunter: +31 166-698232 of mail andries@agfprimeur.nl

VWS Nederland BV

Specialist in het | Wegen | Etiketteren | Automatiseren

Octopus Ace

23-24-25 juni

Weeg-, prijs- en etiketteersystemen voor het in lijn automatisch wegen en etiketteren van producten • Geavanceerde Electro Magnetic Force Restoration (EMFR) weegtechnologie • Overzichtelijk 19” ‘Icon driven’ touch screen • Background Image Support (BIS) • Etiket- en productafbeeldingen op het scherm • Product traceerbaarheid • Afdruk GS1 databar, ingrediëntendeclaraties en voedingswaarden tabellen conform wettelijke etiketteringsvoorschriften • Windows True Type Fonts • NEXUS etiket-opmaaksoftware • Open interface (XML) voor koppeling aan ERP systemen • Optioneel: Software voor e-merk registratie

Libra checkweger

Controle weegsystemen voor het in lijn automatisch controleren van producten op gewicht. • • • • • •

Opgebouwd op roestvaststalen frame Invoer- weegen (optioneel) rejectieband Diverse weegbereiken mogelijk Overzichtelijk kleuren TFT scherm Eenvoudige bediening Optioneel: Software voor e-merk registratie

STAND C218 Wegen, classificeren, etiketteren van spitskool / broccoli

NIEUW: LP500 automatische Barcodelabelprinter Voor het in lijn bedrukken en aanbrengen van etiketten op producten.

• Industriële uitvoering • Intuïtieve bediening middels touch screen LCD kleurendisplay • Thermo direct printer 300 dpi • Etikettering door middel van geavanceerd afblaassysteem • Snelheid tot 150 etiketten per minuut • Uitvoering voor boven- en onderzijde etikettering • Diverse interfaces voor communicatie met computers / ERP systemen

Hoogschaijksestraat 25, 5374 EC Schaijk • www.vwsnederland.nl • info@vwsnederland.nl • +31(0)88 0303 100

116

AGF Primeur 3 • 2020

AGF-er buitenland

Global citizen Joop Vegter begint een Agri business start-up in Myanmar Na een lange carrière van pionieren in verre landen zet Joop Vegter “60 jaar jong, nog steeds dynamisch en global citizen” – er nog eens een tandje bij. Begin dit jaar zei hij na er 24 jaar te hebben gewerkt zijn baan bij Rijk Zwaan op, om een Agri business start-up in Myanmar op te zetten. werkte al in Turkije, Joop Griekenland, Israël, Zuid-Ko-

rea, Zuid-Amerika en op het laatst ook in Zuidoost-Azië. “Een regio die volop in ontwikkeling is en volop kansen biedt. Daarover nadenkend besloot ik tot deze nieuwe uitdaging”, vertelt Joop. “Dit land heeft om verschillende redenen een grote potentie voor de jaarrond teelt en vermarkting van hoogkwalitatieve groenten, kruiden en zachtfruit in kassen. Zowel voor de lokale markt alsook voor de Aziatische en internationale markt.”

Joop is pionier en niet bang om de mist in te gaan. “Fouten maken is niet erg zolang het ook lukt om een goed team van mensen om je heen te vormen, positief kritisch en niet te goedgelovig te zijn, doelen te zetten en willen bereiken. In de manier van werken zijn er veel verschillen tussen Nederland en Myanmar, daar zul je soms een tussenoplossing voor moeten vinden.”

De band met de tuinbouw ontstond op jonge leeftijd toen Joop in de Israëlische Kibboets leefde en werkte. Joop: “Zodra er regen valt, groeit er van alles in de woestijn, vanuit die verwondering ben ik Tropische Plantenteelt gaan studeren. Na een aantal jaar in Nederland werd ik door Royal Sluis gevraagd om in Turkije een proefstation te managen. Wij zijn toen met het gezin naar Antalya Turkije verhuisd. Ik heb in totaal drie jaar gewerkt als R&D-station manager voor Royal Sluis en later nog een tweede periode als managing director voor Rijk Zwaan in de dochteronderneming in Turkije. In totaal heb ik 24 jaar voor Rijk Zwaan gewerkt in vele landen en in verschillende functies als area-, interimmanager, managing director en cluster manager.”

Sinds 1 januari 2020 staat Joop op eigen benen. Joop: “Rijk Zwaan is een superbedrijf met oog voor de mens en een zeer goede bedrijfsvoering. Dit bedrijf wil ik ook volgens de principes van maatschappelijk verantwoord ondernemen opzetten, in de eerste plaats de P van People, dan Product, dan Planet en op de vierde plaats Profit als basis voor een verantwoorde bedrijfsvoering. Het niveau van de tuinbouw in Myanmar is nog niet ver ontwikkeld, dus we gaan zowel in techniek als tuinders investeren. In een tijdsbestek van 15 jaar is 40 hectare voorzien voor verschillende soorten teelten onder plastic met daarnaast een opleidings- en onderzoekscentrum, een

professioneel plantopkweek bedrijf en een commerciële tak”, vertelt Joop. Hij zet er vaart achter, over ruim een jaar, in het eerste kwartaal van 2021, hoopt Joop operationeel te zijn. “Onze producten zullen bestaan uit selectie van hoogwaardige groenten, zachtfruit en kruiden die jaarrond, bewust en veilig voor consumptie geteeld worden. Product diversificatie en met name voedselveiligheid is een belangrijk gegeven hier in Zuidoost-Azië, dus vanaf de start de bedrijfsvoering willen we onze producten gecertificeerd krijgen. Allereest focussen wij ons op de lokale markt: retail, foodservice en horeca in de grotere steden in Myanmar. Als wij de jaarrond teelt onder de knie hebben, de kwaliteit en de volumes kunnen garanderen, dan willen we ook graag onze buitenlandse klanten bedienen. Mogelijk kunnen wij ook iets betekenen in Zuidoost-Azië in het netwerk van de internationale Nederlandse serviceproviders. Dit project moet een impact hebben op de ontwikkeling van de tuinbouw in Myanmar en wij willen graag de kennis en ervaring delen.”

Myanmar is een nog jonge democratie die nog vele uitdagingen kent. “In Nederland is heel, heel veel goed geregeld, gezondheidszorg onderwijs, rechtsgang, en dat weet je pas als je in de minder goed bedeelde landen hebt gereisd en gewerkt. Voor een groep mensen is dat “goed geregelde” niet voldoende, onder andere mijzelf, en trekt de uitdaging om te pionieren en wat te kunnen betekenen voor de ontwikkeling in andere landen. In Vietnam is al heel veel ontwikkeling op het gebied van tuinbouw teelt onder plastic gaande. Die kansen zie ik ook in Myanmar”, besluit Joop. (ML) jogeve610@gmail.com

AGF Primeur 3 • 2020

117

Exoten

Paul Vroombout, Davis Exotics:

“Met het uitbouwen van een exotenlijn kunnen we een completer pakket aanbieden bij de klant” Davis Europe heeft er sinds begin dit jaar een afdeling bij gekregen. De handelaar die zich heeft gespecialiseerd op het vullen van gaten op de Europese markt met een breed assortiment groenten en fruit krijgt er een expert bij die zich gaat richten op het opzetten van nieuwe lijnen voor exoten: Davis Exotics.

et opzetten van een nieuw assortiment met eigen importlijnen vraagt natuurlijk wel om de nodige kennis en expertise. Die klus kwam te liggen bij Paul Vroombout. Hij heeft al de nodige ervaring als in- en verkoper van exotisch fruit en heeft de nodige contacten om dit project van de grond te krijgen. “Davis Exotics is een onderdeel van Davis Europe maar wel met de nodige vrijheid om de nieuwe importlijnen op te zetten,” vertelt Paul. “Dat is immers niet de core business van Davis Europe maar dat is wel wat wij van plan zijn voor de exoten.” Davis Exotics zal zich in eerste instantie richten op mango by air en heeft ook een vaste lijn voor physalis en passiefruit. “We zijn in januari begonnen met de Mango Kent by air uit Peru,” vertelt Paul. “We zijn met Peru begonnen, omdat dit seizoen al bezig was. Na Peru willen we verder gaan met mango’s uit Mexico, Israël en Brazilië, maar ook Afrikaanse landen als Ivoorkust, Senegal en Mali hebben onze interesse. Op die manier willen we jaarrond mango by air kunnen aanbieden aan onze klanten. Naast deze drie producten zijn we ook aan het focussen op limes, gevlogen vijgen, papaya’s en mango’s by boat. Later dit jaar willen we ook Peruviaanse en Braziliaanse gember importeren. Met een aantal van deze producten willen we ook in het huismerk van Davis stappen: Celestée.” Als het gaat om de marktsituatie zag Paul voor de mango’s een klein dipje in de markt. “Dat was rond de Krokusvakantie toen er net wat minder vraag was. De markt werd

in maart gekenmerkt door kleine maten, veel maat 10-12 en veel minder maat 8-9. Eind februari begin maart is ook de overgang geweest naar de andere regio in Peru, Casma. De passiefruit doen we voornamelijk vanuit Colombia, maar daar heeft het begin maart veel geijzeld waardoor er een tekort is ontstaan op de markt, met een hogere prijs tot gevolg. De vraag naar passiefruit loopt goed. Wat wel meer aandacht verdient, zijn de physalis, die vraag wisselt nogal. Het is een supergezond product en ik hoop dat het meer bekendheid gaat krijgen bij de consument.” Focus blijft toch het doel boven het kunnen aanbieden van een compleet assortiment. “We willen sterk zijn in een aantal producten en willen ons assortiment langzaam uitbreiden,” vertelt Paul verder. “Voor ons is het belangrijker om stabiliteit en continuïteit aan te brengen in deze nieuwe lijnen dan een snelle uitbreiding van het assortiment.”

Met de komst van Davis Exotics is het bedrijf nu meer een groep geworden dan voorheen. “We hebben nu drie bedrijven naast elkaar: Davis Europe, Davis Solutions en Davis Exotics. In het Verenigd Koninkrijk hebben we dan nog Davis Worldwide en Davis Produce. We kunnen hierin nauw samenwerken en door onze verschillende expertise kunnen we een breed assortiment aanbieden voor onze klanten. In de toekomst willen we deze samenwerking tussen onze bedrijven versterken. In de Davis groep kunnen we ons ook onder-

Paul Vroombout

scheiden op de markt voor exoten. Vooral met ons motto dat ons klantencontact en de relatie met een klant belangrijker is dan de orders. Niet voor niets is onze slogan ‘a global company with a personal touch.” Davis Exotics richt zich nu op voornamelijk op de handel met Duitsland. “Indirect leveren we ook aan Oost-Europa zoals naar Roemenië, Polen maar ook export naar Oekraïne en Rusland zijn we aan het uitbouwen.”

Paul heeft vertrouwen in de toekomst. “Ik kan met mijn kennis en contacten in deze markt een heel nieuw assortiment toevoegen aan het bedrijf maar kan tegelijkertijd terugvallen op het ruime assortiment dat Davis al heeft.” (TD) pvroombout@davisworldwide.nl

Mango by air, physalis en passiefruit zijn een paar van de exoten die Davis exotics importeert

118

AGF Primeur 3 • 2020

Hoe is het met

Professionaliseringsslag maakt bedrijven ook kwetsbaar Afgelopen maand nam Etienne Leclere na 40 jaar afscheid van de AGF-handel waar hij de laatste jaren werkte als divisiehoofd hardruit bij BelOrta. Tijdens zijn werkzame leven heeft de sector enorme veranderingen doorgemaakt. Uit de tijd dat hij als dreumes rondliep op Veiling Haspengouw, waar zijn vader lid was, herinnert hij zich nog het handmatig lossen en laden van wagens. Bij zijn afscheid heeft hij te maken met enorme bedrijven die op en top gemanaged moeten worden, maar ook kwetsbaar zijn. Etienne stond aan de wieg van de clubrassen die in de toekomst aan belang zullen winnen binnen de Belgische fruitsector.

tienne is geboren en getogen op het fruitteeltbedrijf van zijn ouders. Begin van de jaren ’60 liep hij al rond op Veiling Haspengouw waarbij zijn vader aangesloten was. “Ik herinner mij nog goed de primitieve manier van werken wat lossen en laden betreft zonder laadkades. Pallets kenden ze toen nog niet”, vertelt Etienne. “Het waren destijds nog meestal gemengde bedrijven. Kersen konden verregenen, een koe kon sterven, maar een boer had altijd een ander been om terug op te staan. Vroeger was fruitteelt eerder een nevenberoep, daar kun je nu niet meer van spreken als je kijkt naar de professionalisering en de schaalvergroting die de leden van de coöperatie hebben doorgemaakt. Op het gebied van voedselveiligheid, tewerkstelling, traceability en nieuwe rassen zijn inmiddels enorme stappen gezet.”

Na zijn opleiding boekhouden en informatica ging Etienne in 1980 als boekhouder aan de slag gegaan bij Veiling Haspengouw. Na een aantal jaar stapte hij over naar verkoop en werd in 2008 commercieel directeur. Na de opheffing van de veiling in 2016 stapte hij samen met een aantal telers over naar BelOrta waar hij divisiehoofd hardfruit werd. Etienne: “Telers voelen een sterke verbondenheid met de veiling waar ze voor hebben gekozen. Door mee te gaan naar BelOrta kon ik hun contractpersoon blijven. Anderzijds was het professioneel ook nodig omdat er meer product was om te

vermarkten en vanwege mijn kennis over clubrassen.” Etienne is, samen met zijn broer, in bijberoep 15 jaar lang fruitteler geweest. “Doordat ik zelf fruitteler ben geweest, kan ik beter met hen meevoelen en beleven. Een teler is een zelfstandige die na een tegenslag snel weer de rug recht om terug te vechten. De laatste jaren zien we door klimaatverandering meer calamiteiten, accidenten als storm, hagel, droogte, hitte. Al die invloeden zie je terug in de oogst en onze taak is om hun producten zo goed mogelijk te vermarkten. Dit jaar blijft de winter uit en het is de vraag welke gevolgen dat zal hebben op bijvoorbeeld de kersenteelt die koude uren nodig heeft voor een

goede oogst.” Vorst blijft uit, bomen lopen sneller en vroeger uit. Krijgen we nog voorjaarsvorst in de bloeiperiode?

In de commercie heeft Etienne ook de nodige veranderingen zien plaatsvinden. Hoewel het totale areaal aan fruitteelt ongeveer gelijk is gebleven, gebeurt dit tegenwoordig door veel minder telers. Ging vroeger alles via de klok, tegenwoordig wordt er veel meer bemiddeld en kunnen prijzen voor een termijn overeengekomen worden. Ook retailers willen graag één op één relaties met grotere telers. De Russische markt is gesloten en onder invloed van verbeterde bewaaromstandigheden, nieuwere rassen en technologie worden verder weg gelegen exportmarkten als China en Inda aangeboord.. Ondertussen nemen lagelonenlanden een steeds belangrijkere marktpositie in. Al deze ontwikkelingen maken de positie van de teler kwetsbaar. “Eén van de zaken waar ik het meest trots op ben, is dat ik aan de wieg heb gestaan van de conceptrassen bij BelOrta waaronder Kanzi, Migo en Greenstar waarin we met partners internationale samenwerkingen zijn aangegaan die door specifieke marketing worden ondersteund. Ik ben ervan overtuigd dat deze manier van werken een sterkere positie in de markt geeft. Als je individueel gaat, verdwijn je in de massa. Daarvoor hebben onze grootouders de Veilingen opgericht. Oost-Europa, waar nog altijd grote hoeveelheid bomen worden aangeplant, blijft een grote uitdaging. Wat appelen betreft, zie ik nog weinig toekomst in commodity-variëteiten. Professionele telers zullen niet meer moeten telen wat makkelijk is maar nog meer moeten inspelen op clubverhalen met gestructureerde afzet. Telen wat de markt vraagt, besluit Etienne. (ML) Etienne.leclere@hotmail.com

AGF Primeur 3 • 2020

119

Dick Pijpers

Molsla Taraxacum officinale Asteraceae

p beperkte schaal wordt de molsla in Nederland geteeld en verhandeld. Hoewel de molsla vele namen heeft is de officiële naam in Nederland pas rond 1900 als paardenbloem vastgelegd. Hiervoor werden vooral lokale of regionale namen gebruikt. Zo is ook de naam molsla ontstaan. In weilanden met paardenbloemen is het voor de mol een “snoepwinkel”, een liefhebber van de bittere wortels. Door de grond op te werken ontstaat een laag aarde over de plant die door dit bedekken langzaam verbleekt, een natuurlijke vorm van forceren. Vroeger werd in molshopen naar deze ‘gebleekte’ paardenbloembladeren gezocht, vandaar de naam molsla.

De paardenbloem komt van oorsprong voor in Afrika, Azië en Europa en is door toedoen van de mens over veel andere plaatsen verspreid. In Amerika is de plant ingevoerd als voedselplant voor mens en dier, net als in Nieuw Zeeland en Australië. In de vrije natuur bestaan minimaal 250 verschillende zogenaamde onder- of microsoorten, die er elk weliswaar qua vorm en voorkomen wat anders uitzien, maar niet allemaal een andere naam hebben gekregen. Een beetje zoals bij de mens: binnen een ras zien we er allemaal wat anders uit, maar dat gaan we niet apart benoemen. NL Molsla, Paardenbloem, Hondstong, Pissebloem FR Pissenlit, Dent de lion DE Löwenzahn, Kühblume EN Dandelion, Common dandelion, Lion’s Tooth ES Diente de león IT Soffione, Insalata di porci, Pisciacane

120

AGF Primeur 3 • 2020

Eind maart begin april kleuren de weilanden geel van deze smakelijke bloemem, die mits jong geplukt eetbaar zijn. De kweek van de echte molsla is veel arbeidsintensiever. Dit gebeurt door de in het voorjaar uit de overwinterde wortelen of uit ondergespitte planten uitgroeiende jonge bladscheutjes bedekt te houden zodat geen, of weinig, bladgroen ontstaat. Door veredeling is een verbeterde, bladrijke molsla verkregen. Molsla wordt op diverse markten in Europa als malse voorjaarsgroente aangeboden. In Nederland en België is het nog niet ruim verkrijgbaar. Door deze gebleekte bladeren aan de penwortel in het Frans “Pissenlit“ te noemen is het ineens een kostbaar gewas voor de betere horeca geworden. Noord Frankrijk kent in de plaats Hoymille nabij Duinkerken een belangrijke teelt gebied. De penwortel worden in het najaar opgegraven en in het donker opgeslagen bij –3 graden Celsius. Pas bij een hoge luchtvochtigheid en bij minimaal 11 graden C. zal de wortel uitlopen en zo de geliefde molsla/ pissenlit produceren. De smaak van molsla is lichtbitter, het groene blad is wat kruidiger van smaak.

Maar ook de groene bladeren zijn gewild als “superfood” en worden in bosjes verkocht. Er is ook een variant waarbij de nerven rood van kleur zijn. Vooral bekend in Canada en Engeland.

Aanvoer het hele jaar met een top in de winter en het voorjaar. Naast aanvoer uit Nederland ook uit o.a. België, Duitsland, Frankrijk en Engeland. Het gebruik van de gebleekte bladeren als garnering, als sla, samen met wat spekblokje even aanbraden en opdienen met aardappelpuree. Het lichte bittertje doet het goed met een vinaigrette. Meng het met wat andere bladgroen tot een lekkere salade.

In de natuurgeneeskunde is de paardenbloem bekend als een vocht afdrijvend middel, stimuleren de galafscheiding en draineren lever en galblaas. De gehele plant bezit geneeskrachtige eigenschappen. De geroosterde en gebrande wortels worden gebruikt als surrogaat koffie. Voedingswaarde per 100 gram product Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Kj ( 45 kcal) Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 g Koolhydraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9,2 g Eiwit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,7 g Vit. A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 µ Vit. B1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,19 mg Vit. B2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,26 mg Vit. C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 mg Vit. E. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,44 mg Vit. K. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778,4 µ Calcium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 mg IJzer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,1 mg Magnesium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 mg Zink. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,41 mg

ENKELE RASSEN: Verbeterde volhart en Vert de montmagny Améliotré. Deze rassen worden op het land geforceerd

Amélioré Géant. Dit ras wordt op dezelfde wijze geteeld als witlof: op het veld geteelde wortels worden in de winter geforceerd in een donkere ruimte. Houdbaarheid: De gebleekte planten bij 2° C tot 4 ° C en een RV van 90 % tot ca. 10 dagen bewaren. De bosjes groene molsla bij dezelfde temperatuur tot 5 dagen. © Dick Pijpers www.allesovergroentenenfruit.nl

Inventaris

Ed van Venrooij, catagorymanager Hoogvliet:

“Wij zijn geen hoppers” Hoewel het logisch was geweest dat Ed Van Venrooij in de bouwwereld terecht zou komen, bleek al vroeg in zijn loopbaan dat zijn voorkeur in de AGF-sector ligt. Al 25 jaar zorgt hij voor het AGF-assortiment bij Hoogvliet, eerst op de winkelvloer, de laatste 10 jaar als catagorymanager AGF waarbij hij “vanaf de inkoop tot aan het keukenkastje” verantwoordelijk is voor de AGF die Hoogvliet verhandeld.

of serviceproviders bezig. Bloemkool en spinazie komen rechtstreeks van het land naar de winkel. Door de specialiserings- en professionaliseringsslag die gemaakt is, is de keten verkort. AGF blijft echter een natuurproduct. Mandarijnen die prima in orde bij de telers zijn geladen, moeten we soms helaas terugsturen omdat ze tijdens transport in ploffers, waterbommetjes, zijn veranderd.”

De winkelvloer wordt altijd aangepast voor een optimale beleving van de consument. “Presentatie en sfeer in de winkel is voor klanten heel belangrijk. Wij werken daarom nog steeds met goed opgeleide AGFchefs in de winkel. Helaas zijn er steeds minder mensen met “groen(t)e vingers” omdat jongeren er niet meer mee in aanraking komen. Vroeger kende iedereen wel een boer of tuinder of groentenboer, tegenwoordig zijn die op één hand te tellen. Kennis behouden is dus echt een uitdaging geworden.”

“M

ijn vader had een aannemersbedrijf wat overgegaan was van vader op zoon. Automatisch groeide ik daar ook in, maar merkte dat het me toch niet zo lag. Via een kennis kwam ik in een AGF-speciaalzaak te werken. Na 8 jaar stapte ik over naar Hoogvliet”, vertelt Ed. “Daar werkte ik een soort stageproject af bij verschillende filialen en werd uiteindelijk AGF-chef in Monster. Vervolgens kreeg ik bij Hoogvliet alle kans om door te groeien, eerst naar winkelbegeleider, toen inkoper AGF, bloemen en planten, uiteindelijk ben ik catagorymanager AGF geworden.” Waar catagorymanagers bij retail elkaar vaak in korte tijd elkaar opvolgen, voert Ed deze functie bij Hoogvliet al 10 jaar uit. “Kennis en specialisatie staan bij ons hoog in het vaandel, zeker voor AGF is dat belangrijk, net als een goede relatie met leveranciers. Wij zijn geen hoppers. Door juist samen met leveranciers iets op te bouwen, helpt je om de formule en positionering in de markt te verbeteren. Daarom betreur ik dat er best veel verloop van accountmanager bij onze leveranciers is.”

In de loop der jaren is de AGF-categorie erg veranderd. “We hebben de opkomst van panklaar gehad, nu zien we dat in totaalconcepten als maaltijdsalades en -pakketten. Ook is online verkoop in opkomst, dat heeft me wel verbaasd. Ik had niet gedacht dat je AGF online zo goed kon verkopen. Daarnaast is het assortiment flink uitgebreid. Wat vroeger bijzonder was, zoals avocado’s, is nu normaal geworden terwijl de verkoop van traditionele producten als aardappelen onder druk staan. Verder hebben we natuurlijk te maken met de verpakkingsdiscussie. Daarin wordt er naar mijn mening te veel over plastic gesproken en te weinig over het voorkomen van derving. Hierin heeft de hele keten een verantwoording, het gaat er niet alleen om hoe je in de winkel bestelt maar ook om hoe vers de producten van de leverancier zijn en hoe ketenpartners met de producten omgaan.”

Aan de kant van de toeleveranciers hebben ook gigantische veranderingen plaatsgevonden. “Waar we vroeger bij de veiling en later bij groothandels kochten, zijn we tegenwoordig direct met de telers en/

Het werken met AGF blijft boeien. “Je werkt met gezonde producten en bent de hele dag met klanten bezig. Onze uitdaging is om het aandeel AGF op het menu omhoog te krijgen want de meeste mensen halen de dagelijks aanbevolen hoeveelheid bij lange na niet. Via onze marketing en communicatie zijn we daar volop mee bezig. We leggen bijvoorbeeld in aspergetijd ieder jaar 15000 flyers weg in winkels. Binnen een week zijn die weg. Het is dus nog altijd een onbekend product bij de consumenten wat je moet ondersteunen op de winkelvloer.” Ed kwam bij Hoogvliet toen het nog uit 30 winkels bestond, nu vallen er 70 filialen onder de formule en werken er zo’n 6000 mensen. “Hoogvliet is een betrokken werkgever die er alles aan doet om het medewerkers naar de zin te maken, getuige ook het nieuwe hoofdkantoor dat van alle gemakken en prachtige werkruimtes is voorzien. Jaarlijks trakteert Hoogvliet jubilarissen op Prinsjesdag met een leuke dag. Ieder jaar weer gaat het om een paar bussen vol collega’s. Ook in mijn team zitten zulke goede betrouwbare collega's, daar ben ik echt trots op”, besluit Ed. (ML)

AGF Primeur 3 • 2020

121

Apps en Gadgets

Wat doe je met het stickertje op een stuk fruit? Als je ze al niet weggooit met de schil om ze netjes in de restafvalbak te gooien of misschien voor de grap op de rug van je collega te plakken, kun je ze op de verzamelkalender van Fruity Stickers plakken. Op het insta accout Fruity Stickers zie je welke er allemaal zijn. instagram.com/fruit_stickers/

Vergroot je phone Heb jij geen tv in je slaapkamer of zou je ook wel eens tijdens het koken je favoriete serie willen kijken? Met dit vergroot scherm kun jij altijd en overal “tv” kijken. Je schuift alleen je telefoon in het apparaat en voilà, jij hebt nooit meer een televisie nodig. Ideaal voor in de keuken als je een recept video graag wilt bekijken tijdens het koken. Ook fijn voor in de slaapkamer als je je favoriete serie op een groter scherm wilt bekijken. Want zoals met veel dingen, bigger is better. Je hebt zo geen dure tweede TV nodig maar maakt van je smartphone een miniTV. Ruimtebesparend, eenvoudig te installeren en Klaar is kees.

Online presenteren en leren Ideeen opdoen voor presentaties? Of er een maken? Via de SlideShare app van LinkedIn kun je miljoenen professionele presentaties bekijken en er doorheen bladeren. Uiteraard kun je ook je eigen presentaties uploaden, zien en afspelen. Je kunt presentaties opslaan en later offline bekijken of delen met je sociale netwerk. Deze app is vooral bedoeld voor het bekijken van heel veel presentaties en wellicht om wat inspiratie op te doen en minder om een presentatie te maken.

122

AGF Primeur 3 • 2020

Je hebt ze ook zonder tv-poespas, met alleen het vergrootglas heb je hetzelfde effect en het is een stuk goedkoper

Slack Communicatie loopt vaak via verschillende kanalen: mondeling, via e-mail, via social media of via chatprogramma’s. Omdat de communicatie niet op één plek samenkomt, is het dus moeilijk om informatie terug te vinden en het overzicht te bewaren.

AI ontworpen smoothies voor een betere huid

Slack bundelt uw bedrijfscommunicatie in een handige app. Het is verreweg de meest eenvoudige manier om online met uw collega’s te communiceren. De app werkt met zogeheten ‘chatkanalen’, waarmee u gesprekken labelt. U kunt ervoor kiezen om deze gesprekken alleen met een aantal collega’s te voeren of met het hele team. In deze gesprekken deelt u eenvoudig bestanden, zoals contracten, projectplannen en foto’s. Slack is met name handig wanneer u samenwerkt met uw collega’s op meerdere locaties en alle communicatie wilt centraliseren.

Ontwerpbureau Layer ontwikkelt in samenwerking met Panasonic nieuwe productconcepten op de kruising tussen huis, welzijn en technologie. Daarbij zijn al vergevorderde plannen om in de nabije toekomst een nieuw soort smoothieapparaat op basis van Artificial Intelligence (AI) te ontwikkelen genaamd Shot. Shot heeft aan de voorkant van het apparaat een camera die een visuele analyse van de huid te maken. Intelligente software maakt op basis van deze opname een analyse van de huidconditie en komt met een recept voor een smoothie met daarin de juiste dosis voeding om de gezondheid van de huid te verbeteren.

Schokjes tegen snurken Uit Brits onderzoek blijkt dat een kwart van de vrouwen en 40 procent van de mannen snurkt. Daarmee verstoren ze vaak de nachtrust van de partner, met in potentie de nodige gevolgen voor de gezondheid van mensen. Gelukkig zijn er allerlei gadgets die het snurken tegengaan, zoals de Anti Snurk Armband die je tijdens de slaap om de pols draagt. Een sensor in de armband meet de geluiden in de slaapkamer zodra u deze inschakelt. De armband is in staat om omgevingsgeluiden te filteren en geeft kleine, elektrische schokjes af zodra er verscheidene snurkgeluiden gedetecteerd worden. Deze schokjes zijn volgens de producent volkomen veilig.

Range De beste manier om geen boetes te krijgen is door je netjes aan de regels te houden. De op-één-na-beste manier is om verkeerscontroles helemaal te ontlopen. Dat kan met de nieuwe Nederlandse app Range. Met de app kan iedereen aangeven waar de politie of overheid verkeerscontroles uitvoert. Dit geldt niet alleen voor automobilisten; ook reizigers op een brommer of fiets, passagiers in het openbaar vervoer en voetgangers kunnen de app gebruiken om checkpoints te melden of te ontlopen. Vrijwel elke overheidscontrole in elke vorm van verkeer is te melden in de app. Automobilisten kunnen bijvoorbeeld niet alleen aangeven waar flitsers staan. Ook controles op papieren en gebruik van mobiele telefoons achter het stuur zijn eenvoudig aan te geven.

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl AGF Primeur 3 • 2020

123

PRIMEUR 25 jaar terug...

... maart 1995 (Primeur • negende jaargang)

Weetje!

Rode bieten goed voor het humeur

inds de Middeleeuwen worden bietjes vooral voorgeschreven bij ziektes die te maken hebben met het bloed en ziektes die te maken hebben met de ingewanden en spijsvertering. Het drinken van een halve liter bietensap schijnt goed te helpen tegen hoge bloeddruk en de effecten blijven 24 uur na het drinken meetbaar.

Bieten zijn rijk aan nitraat, dat omgezet kan worden in stikstofmonoxide. Dit zorgt ervoor dat de bloedvaten verwijden en de bloeddruk daalt. Daarom zijn deze knollen tegenwoordig erg populair onder sporters. De tryptofaan in de bieten maakt de productie van serotonine mogelijk. Serotonine wordt weleens als een natuurlijk

antidepressivum omschreven. Dus ook al wordt misschien niet iedereen aan tafel meteen gelukkig van het idee, op termijn doet rode biet ieders humeur goed! De knollen doen bovendien iets gelijkaardig voor je lichaam; ze verdrijven –door de vele antioxidanten- de afvalstoffen. Kortom, rode biet zuivert lichaam en geest!

Colofon AGF-PRIMEUR bv Stevinweg 2, 4691 SM Tholen Tel +31 (0)166 - 69 82 00 info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl Uitgever en hoofdredacteur: Pieter Boekhout Redactie: Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Frits Simons, Thijmen Tiersma, Thom Dobbelaar, Jobke den Hertog, Sharon de Ridder Illustrator: Sandor Paulus Advertenties: Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl

Jaarabonnement € 75,- in Nederland en België € 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGFPrimeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen. Privacy AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Vormgeving: Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten

Disclaimer Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Drukkerij: Veldhuis Media BV, Raalte

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

Abonnementen: Arie Gunter

t f e e h s r Ve t s a a h d j i t al n e n n i b e w n e r e v e l m o r a (da ) d a a r r o o v t 24 uur ui

www.dejongverpakking.com

TUINEN VOOR DE TOEKOMST Zijn innova�e, vooruitgang en con�nuïteit belangrijk voor u? Kompany hee� deze thema’s hoog in het vaandel staan. Daarom werken wij graag samen aan de ‘Tuin voor de toekomst’ Ook nieuwsgierig wat Kompany voor u kan betekenen, neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.

(077) 30 30 700 of mail ons via info@kompany.nl

Primeur - maart - 2020

Articles inside

Duurzaamheid meer op de voorgrond bij golfkartonnen verpakkingen

Een kijkje in de (snij)keuken: de markt voor gesneden groenten en fruit in de Benelux

Veel aanvragen voor reefers richting Azië zorgen voor schaarste

Clubrassen veroveren appelmarkt

Kasbloemkool: vraag is er nog volop, dus blijven telers telen

“Voor elke teler het beste afzetmodel”