Zachtfruitsector verlengt seizoen door beschermde teelt

Met beperkte mogelijkheden voor de teelt van bramen, frambozen en rode bessen onder glas Zachtfruitsector verlengt seizoen door beschermde teelt

GroentenFruit Huis liet onlangs weten dat de Nederlandse consumptie van groenten en fruit in het tweede coronajaar met drie procent is toegenomen en constateert dat gezond eten met groenten en fruit onverminderd in de belangstelling staat. Ook in België is een toename te zien. In 2020 kocht de Belg gemiddeld 40 kilo verse groenten en fruit waar dat in 2019 nog 36 kilo was. Groenten en fruit staan dus volop in the picture en één van de categorieën waar de consument naar kijkt, is zachtfruit. De vollegrondarealen blauwe bes, bramen, frambozen en aardbeien stijgen al jaren en vooral aardbeien worden steeds vaker ook onder glas geteeld om jaarrond lokaal aanbod te kunnen bieden; in Nederland in 2021 op ruim 444 hectare en in België op 610 hectare in 2020. Inmiddels is er ook met de serreteelt van andere soorten zachtfruit zoals bramen, rode bessen en frambozen een begin gemaakt. Is er voor de teelt van zachtfruit onder glas evenveel potentie als voor aardbeien?

Bronnen: Groentenfruit Huis, Hln.be

BFV: Focus op weghalen pieken uit zachtfruitmarkt

Ook Diether Everaerts van Belgische Fruit Veiling (BFV) ziet een groeiende vraag en consumptie van zachtfruit in de markt. “De consumptie van kleinfruit is nog altijd zeer goed.” Toch kan hij zich niet aan de indruk onttrekken dat er op sommige momenten sprake is van een zeker overaanbod. Diether geeft aan dat er in 2021 weinig is verdiend aan kleinfruit, waardoor hij zich de vraag stelt of de zachtfruitmarkt in piekperiodes niet te vol is. Als voorbeeld noemt hij bramen, waarvan BFV ziet dat de afzet niet altijd eenvoudig is. “Wij merken dat wij het in de piekperiode – de meeste zachtfruitsoorten kennen twee oogstpieken en daartussenin een rustige periode - niet zo gemakkelijk hebben om de bramen aan de man te brengen. Elk jaar is het toch wel een gegeven, dat terugkomt wanneer er veel kilo’s bramen komen, dat de prijs heel fel terugzakt naar een 25 tot 30 cent per potje.” Een mogelijke oplossing zou kunnen zijn om een deel van de bramen naar de industrie af te voeren zodat ze uit de handel worden gehouden en het aanbod niet te groot wordt. “Dat is een mogelijkheid, maar aan de andere kant moeten we toch eerlijk durven te stellen dat er op bepaalde momenten een overaanbod is van bramen. Wil je buiten die piekperioden telen voor betere prijzen dan ben je eigenlijk al verplicht om met glasteelt te beginnen.”

RISICOSPREIDING

Dat de zachtfruitteelt onder glas, anders dan bij aardbeien, die niet met dezelfde afzetpieken te maken hebben, vooralsnog toch geen vlucht neemt, heeft onder meer te maken met de kosten. “Momenteel hebben wij geen telers in onze coöperatie die deze stap kunnen of willen zetten. Het is

BFV telers leveren zachtfruit vanonder verschillende teeltsystemen

natuurlijk een enorme investering.” Zelfs in rode bessen, met een jaarlijkse afzet van bijna 280 ton een groot product voor BFV, wordt er niet onder glas geteeld. “De focus ligt wel op het telen onder overkapping in tunnelvorm. Jaarlijks bewaren wij 120 tot 140 ton rode bessen in ULO-cellen waardoor we het seizoen kunnen verlengen tot ver na de plukperiode.“ Meer dan in serreteelt ziet de veiling mogelijkheden in het spreiden van het risico door de pieken uit de markt weg te nemen. “Met een goede spreiding van het product over verschillende maanden is er prijszekerheid naar de teler toe.” Dit kan bijvoorbeeld door een gedeelte van het zachtfruit via de klok te vermarkten en een ander deel via een poolsysteem. “Dat loopt heel goed; elk jaar geeft dat een bepaalde garantie aan de telers, omdat wij vaste prijsafspraken maken waardoor we de piekperiode heel fel kunnen verlagen, zodat er geen druk komt op de prijs aan de klok.”

ENERGIEKOSTEN

Een andere reden af te zien van zachtfruitteelt onder glas zijn de oplopende energiekosten, geeft Diether aan. “De stookkosten zijn vorig jaar al enorm gestegen, nu zal dat nog meer problemen geven. Bij de najaarsteelt - van september tot december 2021 - van glasaardbeien hebben we gezien dat daardoor niet iedereen de nodige stookuren in de serre heeft gerespecteerd.” Diether geeft aan dat dit fenomeen bij verschillende veilingen is waargenomen en dat het gevolgen heeft voor de kwaliteit van de aardbeien en de kleuring van het fruit. “Daardoor is de shelflife en de houdbaarheid ook veel minder goed en dat geeft problemen. Als men niet op regelmatige basis de serre stookt, dan levert dat automatisch minder mooi doorgekleurde vruchten en kwaliteitsverlies op.” Overigens zijn aardbeien bij BFV de enige soort kleinfruit die onder glas wordt geteeld. De meer gespreide afzet van de rode vruchten speelt een rol bij de haalbaarheid van de investering in serreteelt. Diether geeft aan dat bij de 500 ton serre-aardbeien die BFV afzet, de focus ligt op het vroege seizoen en later vanaf september tot december. “Anders dan bij de afzetpieken in ander zachtfruit, kun je daar een serre voor bouwen. Dus als je tot aan het begin van de tunnelteelt, de glasaardbeien kunt vermarkten, is dat interessant en heb je zelden overaanbod.” Daarbij merkt Diether op dat ook de concentratie glasaardbeien bij BFV bijdraagt aan een gematigd aanbod. 

diether.everaerts@bfv.be

BelOrta: “We zien meer en meer zachtfruitteelt onder bescherming”

“We willen zo snel mogelijk en zo lang mogelijk bij de consument in beeld zijn,″ zegt Miguel Demaeght, Sales Manager Fruit bij BelOrta over de serreteelt van zachtfruit. Voor frambozen, bramen, rode bessen en stekelbessen ziet hij overeenkomsten met aardbeien. “Met de glasteelt konden we op 9 maart het Belgisch aardbeienseizoen openen waarop de andere teeltsystemen naadloos aansluiten. Die rol is ook weggelegd voor de serreteelt bij alle andere soorten zachtfruit. Met aardbeien, frambozen en bramen uit serreteelt sluiten we ook het seizoen weer af.” Miguel stelt vast dat de zachtfruitteelt onder bescherming in zijn algemeenheid groeit, onder glas niet specifiek. “Een bepaalde bescherming van het gewas geeft oogstzekerheid en garandeert een inkomen.″ Hij stelt vast dat de zachtfruitteelt in de afgelopen 20 jaar een professionaliseringsslag heeft gemaakt; in bepaalde gevallen van bijberoep naar volledig professionalisme. “Onze telers gaan het risico niet meer nemen om hun product volledig bloot te stellen aan alle mogelijke grillen van Moeder Natuur.” Inmiddels is vrijwel al het zachtfruit dat via BelOrta wordt vermarkt, voorzien van een ‘dak’ boven het hoofd. “Dat ‘dak’ kan ofwel glas zijn, volledig afgesloten plastic of regenkappen. Naast blauwe bessen hebben we in rode bes en stekelbes nog een klein areaal dat niet overdekt is. Specifiek bij rode bes, frambozen en bramen zien we toch meer en meer die bescherming.”

MARKTOMSTANDIGHEDEN

Dat dit ‘dak’ voor frambozen, bramen of rode bessen niet vaker uit glas bestaat, wijt Miguel aan de marktomstandigheden waarvan de salesmanager vaststelt dat die maar een zekere reikwijdte hebben. “Er is een bepaalde vraag naar zachtfruit uit glasteelt. Op hetzelfde moment dat er Belgisch zachtfruit uit serreteelt op de markt is, zijn ook nog vaak buitenlandse aanbieders zeer aanwezig op de markt. Dat gegeven bepaalt uiteraard ook voor een stuk de marktmogelijkheden en de haalbaarheid van bepaalde teeltsystemen. We zien dat buitenlandse aanbieders hun best doen om langer en langer in beeld te blijven. Gelukkig kunnen we heel wat Belgische klanten meekrijgen om zo snel mogelijk te schakelen naar Belgisch zachtfruit. Versheid, kwaliteit, smaak en lokale en duurzame teelt spelen hierbij een belangrijke rol. Dat zal ook zo blijven, maar het is niet zo dat er ineens zoveel vraag zal zijn

naar zachtfruit uit glasteelt dat het areaal fors uitgebreid moet worden.”

GROEIENDE VRAAG

Toch ziet Miguel in het zachtfruit in het algemeen nog kansen. “Er is groei, maar we weten allemaal dat er op een bepaald moment een plafond is.” De salesmanager geeft aan dat bij aardbeien reeds enkele jaren geen grote groei meer opgetekend wordt – “een Belg eet gemiddeld 1,7 kilo verse aardbeien per jaar en dat is al voor de laatste 15 jaar zo” - maar dat de vraag naar blauwe bes, framboos, bramen, stekelbes en rode bes nog groeiende is. In dat verband spreekt Miguel wel van uitdagende omstandigheden waar het de stijgende kosten betreft. “Het evolueert zo snel en het is zo fragiel, niemand weet waar dat gaat eindigen.” Hij geeft aan dat de productie- en verpakkingskosten afgelopen jaren, en de laatste maanden in het bijzonder, sterk toegenomen zijn. “Ons product wordt dus duurder; maar gaan we dat ook duurder in het schap kunnen leggen? En gaat onze klant die duurdere prijs kunnen en willen betalen? Dezelfde 100 euro die dit jaar in de zakken van de consument zit, is minder waard dan de 100 euro van vorig jaar. Iedereen moet daar op zijn manier keuzes in maken. Daardoor zullen we dit jaar een redelijk onvoorspelbare verschuiving zien.”

EVENWICHTSOEFENING

Desalniettemin stelt BelOrta zich ten doel de stijgende zachtfruitconsumptie te onderhouden en te doen doorstijgen. Daarvoor wordt onder andere gekeken naar nieuwe variëteiten en marketingcampagnes om zowel het bewustzijn van lokale origine als de culinaire mogelijkheden in de kijker te zetten. “Bij de rassenkeuze is de inzet om waar mogelijk het Belgisch seizoen langer te maken en variëteiten worden geselecteerd op smaak in combinatie met betere shelflife. Ook op vlak van duurzame en herkenbare verpakkingen zijn de afgelopen jaren heel grote stappen gezet.” Daarbij is de focus van BelOrta sterk gericht op de thuismarkt. “Als je in thuismarkt niet kunt scoren, hoe ga je dan in je exportmarkt scoren? Je kan maar Europees voetballen als je in je eigen land ook goed speelt.” Naast die thuismarkt speelt ook de export toch een grote rol. Rond de 50 procent van de BelOrta aardbeien, bramen en frambozen worden naar de omliggende Europese landen geëxporteerd. Van rode bes vindt 30 tot 40 procent zijn bestemming buiten België. “Natuurlijk is export goed en daar heb je met heel veel andere winden te maken; we hebben een heel goede reputatie op vlak van smaak en kwaliteit en duurzame productiemethodes, maar je verliest er het voordeel van lokale productie en vanwege het transport zijn er ook extra kosten. Dat moeten we goed in het oog houden en dat is een evenwichtsoefening.″ 

Miguel.Demaeght@belorta.be

Berrybrothers: “Kasteelt in het voor- en najaar is zeker interessant”

“Je bent als bedrijf altijd aan het zoeken waar in de markt er ruimte is,” zegt Nijs van Zuilen, verantwoordelijk voor de commercie van Berrybrothers dat zich bezighoudt met het telen, verpakken en verkopen van bessen. Die ruimte ziet Nijs onder meer in de teelt van zachtfruit onder glas. Hij legt uit dat het de doelstelling van Berrybrothers is om met de kasteelt zo vroeg mogelijk het seizoen te starten en zo lang mogelijk door te gaan. Oorspronkelijk bedoeld om de uitdaging die het invullen van seizoensarbeid met zich meebrengt het hoofd te kunnen bieden en inmiddels omarmd door de markt, die graag jaarrond zachtfruit van eigen bodem koopt, laat Nijs weten. “Waar voorheen kortdurende seizoenscontracten heel gebruikelijk waren, is dat door wetgeving, vraagstukken rondom huisvesting en werving en selectie veranderd en wil je als bedrijf je werknemers voor een langere periode werk kunnen bieden.”

JAARROND RODE BES

Voor Berrybrothers is rode bes één van de grootste producten dat onder meer onder glas geteeld wordt. “Wij hebben klanten die bij ons jaarrond rode bes afnemen en dat is voor ons arbeidstechnisch interes-

Berrybrothers richt zich op de teelt, het verpakken en de verkoop van bessen

sant.” Nijs geeft aan dat in de eerste week van mei de eerste rode bessen uit de kas worden geplukt, rond begin juni begint de oogst van de tunnelteelt en daarna volgt het product vanonder regenkappen. “In augustus hebben we een grote oogstpiek die gedeeltelijk in ULO (Ultra Low Oxygen)-cellen tot begin april bewaard kan worden.” De rode bessen aanvoer in de maand april wordt ingevuld met import uit Chili. Nijs stelt vast dat de teelt van rode bessen onder glas een interessante, maar dure teelt is. “Je forceert de plant en daarmee verlies je kilo’s. Het is een duur

Berrybrothers teelt onder meer frambozen en rode bessen onder glas

product, een kleine markt, maar voor ons heel belangrijk om aan die jaarrond vraag te kunnen voldoen.” De bessenteler experimenteert met de teelt van rode bessen in containers zodat de rode bessenstruik na afloop van de glasteelt, die maar vijf weken duurt, naar een buitenlocatie gebracht kan worden en de kas benut kan worden voor een najaarsteelt van frambozen of bramen. “Dan hebben we per jaar twee keer een oogst uit één kas. Dat is qua rendement veel beter.”

ZO LANG MOGELIJK NL-PRODUCT

De focus op frambozen en bramen is niet toevallig. Nijs ziet dat de vraag naar Nederlandse frambozen en bramen uit kasteelt toeneemt. “Onze klanten willen zo lang mogelijk Nederlands product. Kasteelt in het voor- en najaar is zeker interessant.” Het is de reden dat Berrybrothers dit jaar, naast de voorjaarsteelt, ook begint met de najaarsteelt van frambozen onder glas. Bang dat de hoge kosten van de teelt roet in het eten zullen gooien, is de bessenteler niet. “Wij leveren ons product aan het hogere segment richting speciaalzaken, horeca en groothandelsmarkten. Daar zit over het algemeen wat meer ruimte in de prijs. We hebben kwalitatief een mooi product en daar wil de klant vaak wel voor betalen.” Nijs ziet dat er toch veel interesse is in lokaal, smaakvol en kwalitatief product. Maar ook geeft hij aan dat het importeren in plaats van lokaal telen van bessen misschien goedkoper kan zijn, maar ook nadelen heeft zoals een zekere mate van afhankelijkheid, met als gevolg minder regie over het product, de kwaliteit ervan en de prijszetting. “Deze voordelen heb je bij lokale teelt wel. Telen waar ook de markt zich bevindt, is natuurlijk wel het efficiëntst.”

KOSTPRIJS

Overigens richt Berrybrothers zich op de oogst van zachtfruit uit de kas vanaf mei, wanneer de dagen lengen en de temperaturen toenemen waardoor er minder energie in de kas nodig is dan eerder in het seizoen. “Daardoor moeten wij minder stoken en maken de kosten daarvan een minder groot deel uit van de kostprijs.” Desalniettemin hebben de hoge kosten impact. “Het heeft invloed op de kostprijs, dat is zeker en wij moeten dat doorbereken aan onze klanten.” De hoge kosten zijn wel de reden dat Berrybrothers geen heil ziet in de kasteelt van december tot april. “Met weinig natuurlijk licht en lage buitentemperaturen zou dat te duur zijn qua energie en gas. Dat kunnen de landen in Zuid-Europa goedkoper.” Nijs stelt vast dat dan ook niet alle bessen geschikt zijn voor de kas. Zo ziet hij geen ruimte voor blauwe bessen onder glas. “Blauwe bessen kunnen in elk land in de wereld geteeld worden en dat gebeurt dan ook, waardoor er altijd beschikbaarheid is. Er komen hele mooie blauwe bessen met een gelijk prijskaartje of zelfs goedkoper uit andere delen van de wereld, daarom is er geen ruimte in de markt om het Nederlandse blauwe bessenseizoen te vervroegen door de bessen in de kas te telen.” (MW) 

n.vanzuilen@berrybrothers.nl uw pallets verkopen v.a. 50 stuks wij bieden de hoogste opkoop prijs - palletcentrale.nl

Vegan viool

Vioolbouwer Padraig O’Dubhlaoidh bouwde tijdens de coronacrisis een viool, geheel vrij van dierlijke producten. “Dit zal muziek zijn in de oren van zoveel violisten die verlangen naar een instrument van hoge kwaliteit dat vrij is van dierlijke producten,” aldus The Vegan Society. Historisch gezien worden paardenhaar, hoeven, hoorns en botten gebruikt, maar Padraig verving dat door gestoomde peer, bessen en bronwater. Vegan vioolsnaren waren al wel beschikbaar, maar een vegan vioolkast bestond nog niet. Voor Padraig, die al 40 jaar violen bouwt, was het een interessante uitdaging.