Onzekerheid voor blauwe bessen-telers in Oekraïne

Fred Douven bezocht onlangs de bij de abbGrowers aangesloten Oekraïense teler LLC Blueberry

Fred Douven, abbGrowers: Onzekerheid voor blauwe bessentelers in Oekraïne

“Het gaat goed met de blauwe bessen,” zegt Fred Douven, CEO van abbGrowers dat zich onder meer richt op het telen, vermarkten en verwerken van blauwe bessen. “Het Zuid-Amerikaseizoen is afgesloten.” Fred blikt met gemengde gevoelens terug op het afgelopen seizoen. “Peru was top met goede kwaliteit en een tijdige aanvoer. Alles klopte.”

Daarentegen ging het vanaf dag één in Chili fout. Het was te warm, er waren vertragingen, we hadden containers vijf tot zes weken op het water; veel te lang, het was een drama.” Momenteel komen de blauwe bessen uit Marokko, Spanje en Portugal. Hij stelt vast dat de koude weersomstandigheden de oogst parten hebben gespeeld. Eén en ander is later van start gegaan dan gebruikelijk en heeft geleid tot een gebrek aan vraag in de markt. “Nu is er een overschot aan bessen wegens tegenvallende verkopen en kleine verpakkingseenheden, ook komen de promo’s pas vanaf week 19-20 los.”

Voor de teelt in Midden- en Noord-Europa was er begin april de uitdaging van de nachtvorsten. “Dat heeft voor wat schade in Oost-Europa gezorgd, maar voor de abbGrowerstelers ziet het er nog redelijk goed uit.” Fred is dan ook positief voor het komende Europese blauwe bessenseizoen. “De bloei is nu in volle gang en de eerste zetting is zichtbaar.” De CEO verwacht een normale timing van de oogst. “Ondanks dat we aardig weer hebben gehad, wordt het geen extreem vroeg jaar. We zitten heel normaal in de productiekalender.”

OEKRAÏENSE TELERS PROBEREN TE STARTEN

Naast eigen teelt in Limburg zijn ook telers uit bijvoorbeeld Spanje en Servië bij abbGrowers aangesloten en is de blauwe bessenvermarkter ook actief met een project in Oekraïne. Fred geeft aan dat, hoewel communicatie met de Oekraïense blauwe bessenfederatie door de omstandigheden moeizaam verloopt, hij hoort dat de Oekraïense blauwe bessensector probeert door te gaan. “Telers proberen met de moed der wanhoop op te starten. Het is een klein beetje vechten tegen beter weten in.” Zo ziet hij bijvoorbeeld dat er voldoende kunstmest is om te starten, maar niet voor het volledige groeiseizoen. “Er is heel

De blauwe bessenteelt in Oekraine wordt geinspecteerd

veel onduidelijkheid en de grootste zorg is de oogst.” Van één Oekraïense teler weet hij dat de aanplant is vernield door tanks. Hoewel veel teelt plaatsvindt in gebieden waar de Russen zich terugtrekken, geeft Fred aan dat dit niet wil zeggen dat er niks gebeurt en dat het er veilig is.

De bij abbGrowers aangesloten Oekraïense teler LLC Blueberry, die gevestigd is ten zuiden van Lviv tussen de Hongaarse grens en de Karpaten, heeft een gunstige ligging en wordt van de rest van het land afgeschermd door de bergketen. Fred laat weten dat daar de teelt als gebruikelijk is gestart. “We hebben het geluk dat we vorige jaar alle materialen daarheen hebben laten komen.” Begin mei bezocht Fred het gebied en heeft de teler kunnen adviseren, transport kunnen regelen, andere voorbereidingen getroffen voor export en afspraken gemaakt voor de lange termijn. Hij blikt terug op een niet alledaagse ervaring en noemt zijn bezoek aan Oekraïne, vanwege de regelmatig klinkende luchtalarmen, apart. “Het is oorlog en dat merk je aan alles, maar de mensen willen gewoon door, zeker in de relatief rustige gebieden in het Westen en het midden van het land.”

IMPORT EN EXPORT

De import van goederen in Oekraïne is erg beperkt, laat Fred weten. Om te voorkomen dat deviezen het land verlaten, mogen alleen producten die van overheidswege zijn toegestaan geïmporteerd worden. “Momenteel behoren blauwe bessen daar niet bij en wordt er met de overheid overlegd om ze als importproduct op de lijst op te nemen.” Export daarentegen kent geen beperkingen. Zo heeft Fred gezien dat een teler van mais en sojabonen een complex met silo’s heeft gebouwd om direct treinwagons te kunnen vullen bestemd voor export naar Europa. Overigens merkt hij op dat er in Oekraïne voldoende voedsel is. “Daar waar dat niet zo is, heeft dat alles te maken met het chronische tekort aan benzine en diesel waardoor de vrachtwagens niet kunnen rijden en de winkels niet gevuld kunnen worden.”

SEKOYA PROJECT

Voordat de oorlog uitbrak, was een project gepland met aanplant van blauwe bessenrassen uit het Sekoya veredelingsprogramma. Door de escalatie is het niet gelukt om de planten voor dit project te leveren. Toch zetten abbGrowers en de betrokken Oekraïense telers alles op alles om het project alsnog te starten. “We hebben alle contracten laten tekenen en de bijna 100.000 planten staan nu nog in Nederland, in containers op een dikke hectare aan oppervlakte. Zo kunnen we, zodra het mogelijk is, in Oekraïne planten.” Fred geeft aan dit dat naar verwachting in de herfst gaat gebeuren. “We gaan kijken of we in de komende herfst de planten daarheen kunnen brengen en anders in het voorjaar van 2023.”

STAP VOOR STAP

Fred geeft aan dat de hulp door de Oekraiense blauwe bessentelers wordt gewaardeerd, maar observeert ook dat hulp niet alleen nodig is voor de korte termijn. Hij spreekt zijn zorgen uit voor de toekomst en verwacht dat er langdurig hulp bij de wederopbouw nodig zal zijn. Toch blijft hij hoopvol dat er een moment van rust in de strijd zal komen dat een opening biedt om te praten. Mocht het daardoor tot een staakt-het-vuren komen, dan voorziet de blauwe bessenteler dat het nog minstens een jaar zal duren tot de juiste persoon op de juiste positie zit en er überhaupt zaken gedaan kunnen worden.

Het verdere verloop ziet Fred stapsgewijs voor zich. “We moeten niet proberen in één keer naar het einddoel te gaan. Het zal stap voor stap moeten.” Het is de reden dat abbGrowers ondanks de onzekerheid stappen heeft gezet voor het lopende teeltseizoen voor haar Oekraïense telers en het belangrijk vindt om ten minste iets van hoop te kunnen bieden. “We hebben de organisatie zo opgezet dat, als er geoogst kan worden, er transport is en de volumes zijn in een verkoopprogramma opgenomen om te zorgen dat de farm op gang komt. Eerst maar eens zien dat we 2022 doorkomen en dat we de telers proberen ‘back on track’ te krijgen.” (MW)

Fred@abbgrowers.com