7 minute read

“Als de plannen doorgaan betekent dat voor veel telers het einde van de aardappelteelt”

from Primeur 11 2022

by AGF Vormgeving

from Primeur 11 2022, page 140

Primeur 25 jaar geleden

VAVI ziet dat de vraag naar aardappelproducten na corona weer op niveau is

Andries Middag, VAVI, over het zevende actieprogramma van de Nitraatrichtlijn: “Als de plannen doorgaan betekent dat voor veel telers het einde van de aardappelteelt”

“Na corona merken we dat de vraag weer op niveau is,” antwoordt Andries Middag, directeur van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI) op de vraag hoe de branche ervoor staat. Daarnaast stelt hij vast dat de betalingsbereidheid bij de afnemers van de aardappelverwerkende industrie goed is, waardoor de sector erin slaagt de gestegen kostprijs van de producten op een redelijke manier door te belasten aan de afnemers. De directeur ziet dat het de sector vertrouwen geeft. “Er wordt op verschillende locaties uitgebreid en fabrieken worden doorontwikkeld.”

Verder stelt Andries vast dat er ondanks de droogte sprake was van een relatief goede oogst, onder meer te danken aan het Nederlandse watersysteem. “We hebben gezien dat het Nederlandse systeem in samenwerking met de Waterschappen de aardappelteler deze zomer echt zijn diensten heeft bewezen. In veel regio’s was er afgelopen zomer heel lang water beschikbaar, dat gebruikt kon worden voor beregening. In vergelijking met delen van België, Noord-Frankrijk en Duitsland zijn we daarmee echt gezegend en dat vertaalt zich in de opbrengsten.” Overigens laat hij weten dat dit plaatje er over tien jaar mogelijk anders uitziet. “Water is uiteindelijk een schaars goed en we zien het niet als vanzelfsprekend dat er in de toekomst altijd en overal voldoende zoet water beschikbaar zal zijn op dezelfde manier als dat nu het geval is. Zowel in de teelt als in de fabrieken zullen we nog bewuster met water moeten omgaan en we zullen dus zelf meer voorzieningen moeten treffen om water langer vast te houden bijvoorbeeld en er efficiënter mee om te gaan. Dan denk ik dat er nog steeds voldoende zoet water beschikbaar zal zijn, maar op een iets andere manier dan nu het geval is.”

ELEKTRIFICATIE

De VAVI-directeur kijkt dus terug op een goed aardappelseizoen en hij legt uit dat hij dit doet vanuit het perspectief van het halfvolle glas. Want er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld over het gas waarvan hij vaststelt dat, hoewel de beschikbaarheid voor de korte termijn op orde is, de betaalbaarheid ervan vrij onvoorspelbaar blijft. “Op de korte termijn komt het wel goed, maar voor de lange termijn willen we een slag maken naar nog meer elektrificatie

van onze productieprocessen met stroom die we zelf hebben opgewekt of groene stroom afgenomen uit de omgeving.“ Andries laat weten dat de aardappelverwerkende industrie op jaarbasis zo’n 150 miljoen ton gas gebruikt en dat als daarin besparingen kunnen worden gerealiseerd, dit interessant zou zijn voor de beschikbaarheid van gas voor andere industrieën en consumenten.

“Vanuit dat perspectief zijn we interessant en het zou goed zijn als subsidieregelingen ruimhartig worden aangepast omdat de aardappelverwerkende industrie tot nog toe vaak buiten de huidige kaders valt. Anders zullen we in ons eigen tempo verduurzamen en ruim voor 2050 klimaatpositief zijn, maar de crisis op de energiemarkt biedt ook een kans om een aantal grote spelers op de markt, waaronder de aardappelverwerkende industrie, versneld te laten verduurzamen. Maar dat kunnen we niet alleen op eigen kracht.”

NITRAATRICHTLIJN

Een andere zorg vormt het zevende actieprogramma van de Nitraatrichtlijn dat is bedoeld om de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater te verbeteren en dat voorschrijft dat op zand- en lössgronden uiterlijk op 1 oktober een vanggewas (een gewas om stikstofuitspoeling in het water te voorkomen) moet worden ingezaaid na het hoofdgewas. Dit heeft als consequentie dat het hoofdgewas voor 1 oktober moet zijn geoogst. Inhoudelijk slecht bekeken, observeert Andries.

“Als de plannen doorgaan zoals ze nu voorliggen betekent dat voor heel veel telers het einde van de aardappelteelt en dat betekent ook dat we de aardappelen dan van elders zullen moeten halen. De groeiseizoenen zijn, onder meer door de warme herfsten, veel langer dan voorheen. Dat geldt overigens ook voor vanggewassen: die nemen na 1 of 15 november ook nog volop stikstof op.” Hij spreekt de hoop uit dat er een ambtelijke of politieke oplossing voor dit probleem wordt gevonden. Anders vreest hij dat deze richtlijn voor veel aardappeltelers het einde van de teelt en mogelijk zelfs het einde van hun bedrijf zal betekenen.

KETENVERANTWOORDELIJKHEID

Mede op aangeven van het ministerie van LNV, kijkt VAVI naar de ketenverantwoordelijkheden waar het gaat om onder meer de beloningsstructuur. “Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat niet alleen wij een goed belegde boterham hebben, maar dat dit ook voor onze telers en alle andere ketenpartijen geldt? Telers moeten zich comfortabel voelen bij het telen van aardappelen, zodat ze dat tot in lengte van dagen kunnen blijven doen.” Daarnaast ziet hij voor aardappeltelers in gezamenlijkheid mogelijkheden om hun marktpositie te verbeteren. “Dat zal waarschijnlijk ook resulteren in betere prijzen.” Ondanks de huidige economische tegenwind, stelt Andries vast dat nu blijkt dat er prijstechnisch ruimte in de markt blijkt te zijn. “De kostprijs van onze producten is fors gestegen. Dat zit voor een deel in de aardappelen en voor een deel in andere grondstoffen en hulpmiddelen. Telers kunnen daarvan leren dat een kleine kostenstijging van de aardappelprijs in principe te absorberen is in de markt. De hogere energieprijzen worden immers voor een deel ook uit de markt betaald. Uit de huidige omstandigheden kunnen we leren dat er rek zit in de prijzen van frites en andere aardappelproducten.”

NGT’S

Waar de Nitraatrichtlijn mogelijk invloed zal hebben op het geteelde volume aan aardappelen, is dat wellicht ook van toepassing op de vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. “Het is becijferd dat dit tussen de 10 en de 20 procent van de opbrengst kost.” Andries verwacht dat er voor westerse consumenten altijd wel voldoende aanbod en diversificatie in aardappelproducten zal zijn, maar in de landen die de onderkant van de markt vertegenwoordigen zal het aanbod waarschijnlijk verschralen. “Bij gelijkblijvende of stijgende kosten betekent minder opbrengst dat de kostprijs zal stijgen. Aan de bovenkant van de markt en in een economisch positief scenario, is dat prima op te vangen. Maar dat zal waarschijnlijk betekenen dat in sommige landen het aantal opties minder zal worden. Als wij onze producten minder goedkoop kunnen verschepen, dan zullen ze daar minder keuze hebben.”

Overigens pleit VAVI in dit kader voor het toestaan van New Genome Techniques (NGT’s) in de veredeling, wat in Europa momenteel niet is toegestaan, maar waarnaar de EU wel onderzoek verricht . “Dat is een oplossing die ons zou kunnen helpen

Andries Middag, VAVI

Aan-en Verkoop plant-en consumptieaardappelen | Import -export

Zaakvoerders:

Peter De Clercq +32(0)475 75 29 44 Lieve Vandycke +32(0)475 70 57 90

Huttegemstraat 52 9630 Zwalm Roborst T. +32(0)55 49 95 97 F. +32(0)55 49 69 52 info@dcupotatoes.be

VAVI spreekt zijn zorg uit over de plannen in de Nitraatrichtlijn die voor veel telers het einde van de aardappelteelt zou kunnen betekenen VAVI merkt dat er in de aardappelverwerkende industrie wordt uitgebreid

om minder gewasbescherming te gebruiken en om rassen te ontwikkelen die beter met droogte en hitte kunnen omgaan. Op het moment dat we het belang van plantaardige voeding en dus ook aardappelen in het voedingspatroon zien, kan dit helpen bij de besluitvorming van de EU. Dat er in de politiek sinds kort regelmatig over voedselzekerheid wordt gesproken en ook over hoe we in de EU zelf onze voedselvoorziening kunnen verzorgen, zijn positieve ontwikkelingen die kunnen helpen om iets rationeler te kijken naar dit soort technieken.”

WAARDERING

Andries stelt vast dat het belang van de aardappel in een gezond voedingspatroon wat onderbelicht is geraakt. Zo geeft hij aan dat bijvoorbeeld de hoeveelheid vitamine C in aardappelen en frites acht keer hoger is dan een in een appel, die zonder discussie als gezond wordt gezien. De VAVI-voorzitter verwacht, al was het maar door de krappere beurs, dat de waardering voor de aardappel wel weer gaat toenemen bij de consument. “Ik verwacht dat de wat ingewikkelder producten vervangen gaan worden door aardappelen en frites en dat er in plaats van buitenshuis eten weer meer thuis gekookt gaat worden.” Andries ziet dat dit in eerdere crises ook gebeurde. “De aardappel houdt zijn waarde in alle omstandigheden, of het economisch gezien goed gaat of wat minder goed.” (MW) 

info@vavi.nl