Primeur 12 2022

& Zuidvruchten

Visie

42 “Gevriesdroogde groenten en fruit voor het wauweffect”

Niels van den Berg, Rungis

44 “Met de expertise van de markt doorgegroeid naar webshop en verpakker voor derden” Bastian Boer, Bas Boer Noten

47 “De regulering staat niet meer in connectie met de praktijk”

Eelco Keizer, Dipasa

“Als de samenleving niet snapt wat jouw bijdrage is, dan krijg je steeds meer klappen” Jelte van Kammen, Harvest House

90

Wanja Engbersen, BUD Holland

92 “Door de huidige inflatie laat de vraag naar exoten in december wat te wensen over” Ive Lambert, Starfruit

94 “Drive om producten duurzamer naar Nederland te halen alsmaar groter”

Edwin van Leeuwen en Jeroen Groenewegen, Yex

97 Investeren in duurzaam, fairtrade en bio 100 Kaki’s: Klein aantal spelers en kort seizoen

107 Klanten op een makkelijke manier van realtime informatie voorzien

108 Dit jaar minder papaja’s uit Brazilië

17 bekende AGF-ers over 2022

53 41 34 63 70 74 89 99 133 128 124 120 116

90 “We kijken uit naar een ouderwets drukke decembermaand”

Inhoudsopgave

4 “De feestdagen is een periode dat sterrenchefs gaan experimenteren met cress om zich te onderscheiden”

Colin Klootwijk

12 “Sous vide garen heeft alleen positieve toegevoegde waarde”

Kempenfoods/The Veggie Company

14 “Met Kerst eet bijna niemand een gewone aardappel”

Gerrit van Gelder, Van Gelder Groente en Fruit

18 Is er nog ruimte voor Nederland landbouwland?

Sjaak van der Tak, LTO Nederland

22 “Wij willen een voortrekkersrol blijven vervullen”

Erik van Nieuwenhuijzen, AH

31 Healthy Fresh onderneemt met zorg voor het product en de klanten

32 Proactief ondernemerschap voor een revolutie in de foodchain

33 Druiven verlagen cholesterolgehalte

36 “Wij willen de consument laten ervaren hoe een echte cranberry smaakt” Hans van Keulen, Terschellinger Cranberries

50 “Alleen met continue training kunnen we voor verbetering zorgen” Frits Popma, Popma Fruit Expertise

Vaste rubrieken

54 Invloed cold treatment maatregelen op maandniveau zichtbaar; op jaarniveau niet

59 “Een sinaasappel waarvoor je om wilt fietsen” Jeroen Wind, Gebrs van Aarle

64 Boerenmarkten floreren in Californië

65 Nieuwe bananenrassen bieden Australiërs meer keuze

66 Kerstmenu 2023

78 Hoeveel Carolina Reapers kan je verdragen?

78 De vele gezondheidsvoordelen van avocado's

79 Marokkaanse export gestimuleerd door zachtfruit, mandarijnen, watermeloenen, avocado's en sinaasappelen

84 “Ik zoek graag de samenwerking op met collega-vervoerders”

Karel Hermans transport back on the road

113 Uienprijs niet eerder zo vroeg hoog

118 “De pompoen is in de afgelopen 10 jaar steeds meer ingeburgerd in het AGFschap”

Thijs de Jong, Pumpkings 126 Nederlandse stoof-Nashiperen in trek rond feestdagen

PietPraat

Nog even en dan kan 2022 worden bijgeschreven in de geschiedenis. Een memorabel jaar waarin onder meer de oorlog in Oekraïne, stijgende kosten en inflatie, een droge zomer en stikstofperikelen de wereld, het land en de AGF-sector parten speelden. Geheel passend bij het einde van het jaar kijken we met verschillende prominente spelers in de AGF-sector terug en blikken we vooruit op het komende jaar.

Traditiegetrouw hebben we aandacht voor exoten en noten en zuidvruchten en laten we sous-vide gegaarde groenten en aardappelspecialiteiten de revue passeren. Daarnaast lichten de supermarkten hun kerstassortiment en de verkopen van afgelopen jaar toe.

Verder gaat Jelte van Kammen van Harvest House in op het belang om het verhaal van de hightech voedingstuinbouw te vertellen, geeft Sjaak van der Tak van LTO Nederland zijn mening over het gebruik van grond in Nederland en neemt Erik van Nieuwenhuijzen van Albert Heijn de lezer mee in de wereld van zachtfruit en gemaksAGF.

Graag neem ik tot slot de gelegenheid te baat om de lezers van PRIMEUR te bedanken en iedereen namens mijzelf en het hele PRIMEUR-team gezegende kerstdagen te wensen en al het goede voor 2023!

Pieter Boekhout

‘Een jaar van herstel’ voor Koppert Cress na moeilijke coronajaren

Richting het einde van het jaar komt voor Koppert Cress traditioneel gezien de drukste maand om de hoek kijken. Zeker na een aantal jaar van dichte of beperkte horeca zitten de restaurants met de feestdagen van 2022 weer vol, wat voor de cressenspecialist eindelijk weer alle hens aan dek betekent. “Met Kerst willen zeker restaurants in het hogere segment zich graag onderscheiden van andere maanden. Experimenteren met cress is dan een proces voor vele sterrenchefs,” vertelt Colin Klootwijk van Koppert Cress.

Het zijn twee moeilijke jaren geweest voor de cressenteler, waarin voornamelijk de onzekerheid rond de opening van de horeca gedurende de pandemie haar parten heeft gespeeld. “Het was voor ons zeker niet altijd even makkelijk,” gaat Stijn Baan verder. “Je moet het zo zien; we hebben ons eigenlijk vanaf begin af aan voorgenomen om nooit ‘nee’ te hoeven verkopen. Elke bestelling die binnenkwam wilden we uitleveren. Dit betekent echter dat je wel de nodige risico’s moet nemen om te zaaien wanneer je denkt dat het nodig is. We hebben gemiddeld 14 dagen teelt voordat een product klaar is voor levering. Alleen als je in een periode zit waarbij je afhankelijk bent van persconferenties of de horeca wel of niet opengaat, en dan ook nog eens per land over de hele

wereld, moeten we twee weken voor een persconferentie al kijken of we gaan zaaien of niet.”

Zo kwam het bedrijf vorig jaar in de situatie dat er twee weken voor Kerst besloten moest worden wat het plan van aanpak zou zijn. “Uiteindelijk besluit je dan te zaaien, omdat niemand verwachtte dat de horeca nog dicht bleef gedurende Kerst. Wanneer je dan vervolgens te horen krijgt dat dit wel het geval is, zakt de moed je wel een beetje in de schoenen. Het heeft ook geleid tot de nodige tafels, die de prullenbak in verdwenen. Alleen zijn we trots te kunnen zeggen dat we vrijwel nooit ‘nee’ hebben hoeven verkopen. Het heeft ons ook wat gebracht: de kunst van flexibel zijn. We zijn er dynamischer uitgekomen.”

VANILLE

En dus beschrijft het tweetal het afgelopen jaar ook wel als ‘het herstel van Koppert Cress’. Een jaar waarin de cressenteler regelmatig in het landelijke nieuws verscheen. Zo werd in het begin van het jaar de eerste Nederlandse Planifolia-vanille geïntroduceerd. “Daar heeft ontzettend veel tijd en energie in gezeten, maar is toch wel een grote doorbraak geweest,” gaat Colin verder. “Het heeft de nodige promotie gevergd, maar de vanille is heel goed ontvangen in de markt. Het is ook de eerste vanille die via de AGF-handel de markt op gaat. Het is een product dat nog steeds groeiende is in de markt en in het komende jaar willen we graag meer van dit soort ontwikkelingen de markt op gaan brengen.”

GEMAK

Het resulteert in een periode richting de feestdagen waarin de cressenteler, ondanks welbekende nieuwe problemen in de wereld, eindelijk weer vol aan de slag lijkt te kunnen. De vraag vanuit de horeca is er dan ook wel degelijk. “Koppert Cress kent zijn historie in het topsegment van de horeca,” vervolgt Colin. “In de loop der jaren spreken we echter ook meer en meer chefs in het midden en laag segment

“De feestdagen is een periode dat sterrenchefs gaan experimenteren met cress om zich te onderscheiden”

aan. We merken nu dat hier de vraag wat minder is, maar sterrenrestaurants zullen in goede of slechte tijden altijd de grens van de culinaire kunst opzoeken.” Dat de verkoop in deze tijden omhoog schiet, is niet alleen te danken aan het experimenteren van chefs met cress. “Sterrenchefs willen nooit vijf maanden hetzelfde menu hebben, dus zullen ze altijd zoeken naar gerechten en ingrediënten om mee te verrassen. Wegens de arbeidsproblemen in de horeca zijn we echter ook steeds meer op zoek naar producten die wat pijn in de keukens kunnen weghalen. Denk hierbij aan gemak. Met een paar blaadjes kunnen wij een gerecht echt meer body geven. Het geeft de chef meer tijd voor het creatieve proces.”

HERRIE MAKEN IN DE MARKT

Het zijn dit soort investeringen en planning die Koppert Cress na de moeilijke jaren van stilstand weer gekatapulteerd heeft naar een momentum van groei. Stijn: “Dat is plannen, uitvoeren en hard werken. Het zijn dingen waar we niet vies van zijn. Bovendien hebben we altijd vertrouwen gehad dat de markt, waar wij een bestaansrecht in hebben, er nog steeds

voor ons was. Dit bleek ook, want de vraag was onverminderd op het moment dat de lockdown ten einde kwam. Koppert Cress heeft natuurlijk een reputatie van veel herrie maken in de markt en dat is misschien ook wel de reden geweest dat men ons weer snel wist te vinden na de lockdown. Daarin willen we ook graag onze dankbaarheid uitspreken naar onze direc-

te handelaren voor het vertrouwen en de flexibiliteit, die ook zij hebben laten zien in deze moeilijke tijden. Met de wederzijdse loyaliteit denk ik dat we er alleen maar sterker uit zijn gekomen. We kijken uit naar een mooi, maar ook uitdagend jaar.” (JF) 

Wij danken u voor de prettige samenwerking en wensen u veel geluk en voorspoed in het nieuwe jaar

Rob Baan

Jelte van Kammen, algemeen directeur Harvest House:

“Als de samenleving niet snapt wat jouw bijdrage is, dan krijg je steeds meer klappen”

Beter gepland kon haast niet. De videoserie ‘Kom uit de Kas’ van de Federatie Vruchtgroenteorganisaties (FVO) dit najaar besluit een jaar waarin de glastuinbouw veel het nieuws haalde. Niet uit weelde, maar uit nood. Toch is het toeval dat de serie nu precies samenvalt met de noodkreten vanuit de kas. Dat verzekert Jelte van Kammen van Harvest House ons. Met de algemeen directeur van één van de vijf bij de FVO aangesloten producentenorganisaties bespreken we de opvallende actie van de FVO én de acties die Harvest House en haar telers zelf ondernemen. De rode draad in het verhaal? Verantwoordelijkheid nemen en het verhaal van de hightech voedingstuinbouw vertellen.

Wanneer is het idee voor een campagne gaan leven, zowel bij Harvest House zelf als bij de FVO?

Al voor het uitbreken van de energiecrisis in de zomer van 2021. Dat de campagne ‘Kom uit de kas’ en de serie online video’s, zes in totaal, daarmee dit najaar samenvallen, is toeval. Door de situatie in Oekraïne en de huidige energiecrisis is het verhaal des te belangrijker geworden. Maar het was niet de aanleiding. Zo’n vier jaar terug is er een verandering ingezet en zijn zowel onze telers, wijzelf als onze collega-producentenorganisaties actiever geworden. We zijn om tafel gaan zitten, weer echt in gesprek geraakt. Daaruit kwam naar voren dat we ons zorgen maakten over ons imago. We hebben een imago-en reputatieonderzoek laten uitvoeren; dat is echt een nieuwe impuls voor FVO geweest. Uit het onderzoek kwam nadrukkelijk naar voren dat de buitenwereld eigenlijk veel positiever naar ons keek dan wij van binnenuit naar onszelf. De politici en onafhankelijke partijen (non-gouvernementele organisaties, NGO’s red.) die we voor het onderzoek hebben gesproken, gaven de feedback: “Jullie vertellen jullie verhaal helemaal niet.” We doen iets niet goed, beseften we, terwijl de samenleving wel iets van ons is gaan vinden. Daarbij

hadden wij heel veel woorden nodig om uit te leggen wat onze positieve bijdrage aan de samenleving is. Op dat moment zijn we gaan werken aan het naar buiten brengen van ons eigen verhaal, zonder dat het een ‘wij-van-wc-eend-verhaal’ zou worden.

Hoe bijzonder is het dat de FVO als één groep naar buiten treedt?

Al voor dat reputatieonderzoek hebben de vijf producentenorganisaties binnen de FVO (Harvest House, Oxin Growers, The Greenery, Growers United en ZON Fruit&Vegetables) de koppen bij elkaar gestoken. De FVO is in 2014 opgericht, omdat een groot deel van de vruchtgroentetelers niet meer in staat waren om te innoveren en de toekomst van onze sector daardoor onder druk stond. Cees Veerman is toen in eerste instantie als voorzitter van FVO aan de slag gegaan. Ondanks dat we kritisch waren op een bundeling, omdat telers dit goed moeten snappen en steunen, zagen we wel in dat er meer samenwerking nodig was. Nog altijd ben ik van mening dat er te veel telefoonnummers zijn die vruchtgroenten aanbieden. Dat komt het rendement van de teler niet ten goede. Want dat is onze opdracht: een zo goed mogelijk rendement voor de teler realiseren. Grote fusies zijn

er door FVO niet gerealiseerd, maar we zitten inmiddels wel weer echt met z’n allen aan tafel. We startten een denktank om over niet-concurrentiele onderwerpen te praten. Dat is positief.

GroentenFruit Huis lijkt afwezig in de campagne van FVO. Klopt dat?

Dat klopt en dat is bewust. Wij hebben met onze hightech voedingstuinbouw deze keer zelf het voortouw genomen. GroentenFruit Huis gaat breder dan de glastuinbouw en vertegenwoordigt andere sectoren. Wij nemen nu vanuit onze rol onze verantwoordelijkheid. Als producenten zijn we jarenlang vergeten echt de connectie te maken met de samenleving en de politiek. Ik denk dat jaren van succes hebben gemaakt dat we zelf niets deden, maar nu pakken we zelf de handschoen op.

Vertel eens iets meer over de totstandkoming van de videoserie. Naar aanleiding van het reputatieonderzoek hebben we zes thema’s bepaald, waar we video’s van hebben laten maken. Daarvoor hebben we samengewerkt met onafhankelijke journalisten, de jongens van Sugar Rush. Dat zijn Hidde Boersma, bekend van het ecomodernisme, en Karsten de Vreugd. Zij werkten al aan een film

over landgebruik. Precies dát is een sterk punt van de glastuinbouw; misschien wel ons sterkste punt. Onze telers telen met een hele hoge efficiëntie per vierkante meter. Niet voor niets iets waarop ook David Attenborough in de bekende documentaire op Netflix wijst. De film over landgebruik, Paved Paradise, brengt heel mooi het voedselsysteem in beeld en welke uitdagingen en oplossingen er zijn. De film is tot stand gekomen met financiële hulp uit de hele glastuinbouwsector. Belangrijk is dat in de film niet alleen de glastuinbouw als oplossing is gepresenteerd. Strokenteelt komt bijvoorbeeld ook voorbij.

Sugar Rush heeft geholpen om van de zes thema’s, zes video’s te maken, waarmee we de politiek en de samenleving uitleggen wat we in de hightech voedingstuinbouw doen. Wij hebben vaak veel woorden nodig om uit te leggen wat onze bijdrage aan de samenleving is. In de video’s doen we dat op een krachtige en pakkende manier nét even anders. Twee filmpjes hebben gedurende Floriade Expo in Almere al gedraaid en alle zes de video’s hebben we via de onlinekanalen van de FVO-leden verspreid. De video’s gebruiken we bijvoorbeeld als we weer eens moeten uitleggen hoe een warmtekrachtkoppelingsinstallatie past in het verhaal van onze sector.

Wat zijn de reacties op de video’s?

Die zijn positief. Wat ik onder meer teruggehoord heb, is dat mensen het fijn vinden dat we als producenten nu zelf het voortouw nemen. Ik ben onder de indruk van het bereik dat we hebben met de video’s. We gaan in het nieuwe jaar verder met de promotie en het vertellen van ons eigen verhaal.

Wat je verder best mag weten is dat we achter de schermen ook dikke lol hebben gemaakt binnen FVO over het maken van de filmpjes. De stijl die gekozen is,

is bewust even anders. We hebben de makers creatief een vrijbrief gegeven. Soms gingen de studentikoze grappen ons net even te ver en hebben we ingegrepen. Andere dingen hebben we wel laten staan. We moeten de aandacht trekken. Dat is denk ik wel gelukt. Het valt uit de cijfers op dat het percentage mensen dat de video’s ook echt uitkijkt hoog is.

Het maakproces klinkt ook als een stukje teambuilding?

Ja, je zou het wel als een stukje teambuilding kunnen zien. Bij het maken van de video’s zijn alle communicatiemensen van de vijf FVO-leden en ook de directeuren betrokken geweest. De FVO heeft in de onderlinge samenwerking het afgelopen jaar echt wel veel gebracht.

Is deze campagne een aanzet tot meer krachtenbundeling tussen coöperaties? Niet alleen tussen coöperaties, maar in de hele glastuinbouwsector. Als bedrijven zaten we de afgelopen tien jaar niet echt meer op één lijn. De zo geroemde gouden driehoek tussen overheid, bedrijfsleven en onderzoek/onderwijs werkte hierdoor niet meer echt optimaal. We proberen nu als bedrijven weer op één lijn te komen. Het gaat om de rijen sluiten. Dat zijn we nu als hightech glastuinbouw aan het doen.

Wat zijn de volgende campagnestappen? We zetten ons met het hele glastuinbouwcluster in om ons verhaal beter te vertellen en de discussie op gang brengen. Hoe kunnen we de wereld duurzaam blijven voeden en welke rol speelt de glastuinbouw daarin? Dat lees je onder meer terug op het platform thefoodfight.nl. Daaraan werken de jongens van Sugar Rush en Food Hub. Het doel is om de gepolariseerde discussie te stoppen en meer begrip te krijgen. De boodschap van het platform is, met een knipoog, ‘stop the food fight’.

FVO levert ook een bijdrage: wij vertellen wat we met hightech voedingstuinbouw kunnen bijdragen aan de voedseltransitie. Daarbij moet ik zeker ook Jos Looije en Hans Harting noemen. Overigens, niet alleen de producenten, maar het hele cluster doet volle bak mee.

Is het gelukt alle telers, ondanks dat zij vast soms andere actuele zorgen hebben, mee te krijgen?

Ja, zeker. Ideeën die een paar jaar terug niet serieus werden genomen, worden nu wél besproken. Ik kan mij herinneren dat wij binnen Harvest House eens voorstelden om in het kader van het verbeteren van de biodiversiteit bomen te gaan planten bij de kas. Veel telers vonden dat toen echt te ver gaan. Toch zie ik nu, als ik om mij heen kijk, dat telers begonnen zijn groenstroken aan te leggen bij hun kassen. We kijken meer naar onze rol in de maatschappij. We moeten de samenleving meekrijgen: als de samenleving niet snapt wat jouw bijdrage is aan het geheel, dan krijg je steeds meer klappen. Daarom zetten we daar nu op in. We voeren ook gesprekken met NGO’s om van hen een andere blik op de zaken te krijgen. Het is belangrijk andere geluiden binnen te laten komen en die naar onze telers, onze leden, door te vertalen. Ik merk gelukkig al dat telers echt anders zijn gaan denken en hun rol serieus nemen. Bijvoorbeeld over CO2-reductie. We hebben samen met onze telers een flinke CO2-uitdaging, waar we oplossingen voor zoeken. Daar gaan we voor. Onze Harvest House-telers hebben unaniem gezegd: we willen in 2040 klimaatneutraal telen.

Op dit moment helpt het beleid lang niet altijd mee om duurzamer te worden. Kijk alleen al naar de koppeling van de SDE aan

Hoe ervaar je de steun van de overheid in deze energiecrisis?

de aardgasprijs. Zo wordt innovatie teruggeworpen. Steeds vaker is de conclusie nu dat ondernemers vastlopen door het beleid van de overheid. Het doet mij denken aan een van onze telers, Pieter Wijnen. Met zijn bedrijf waren ze hard op weg richting duurzame energie. Voor negentig procent waren ze al zover. Het huidige beleid en de energiecrisis hebben hen teruggeworpen, omdat het financieel niet uit kan. Toen ik een tijdje terug werd gevraagd om te spreken voor een congres van D66, heb ik Pieter zijn verhaal laten doen. Op dat moment kwam de boodschap echt aan. Dat zag je ook in de zaal. Er zat emotie bij en mensen zagen dat ze op zijn vragen niet even met een slap antwoord konden komen. Pieter zelf is, net als veel telers, niet zo’n fan om voor een groot publiek zijn verhaal te doen, maar hij deed het wel. En goed. Letterlijk was zijn boodschap: “Help me!”

Onze telers leveren een belangrijke bijdrage aan de voedselproductie. En in onze sector zijn veel familiebedrijven actief. Daar zouden we veel trotser op mogen zijn. Zulke bedrijven zijn echt de motor achter onze economie en verduurzaming. Onze telers willen wel innoveren en verduurzamen, maar dat moet wel financieel kunnen en gesteund worden door de overheid.

Juist in tijden van crisis ontstaan nieuwe ideeën om verder mee te komen. Ook nu?

Ondanks alles gaat verduurzaming en innovatie volgens mij niet op de rem. Verduurzaming gaat juist vol door. Er worden bijvoorbeeld ongekende duurzaamheidsinvesteringen gedaan vanuit de pot met subsidie uit Brussel. Tegenwoordig SIG&F, zeg maar de oude GMO-subsidies. Onze sector neemt haar verantwoordelijkheid. Ik ben trots op de innovatiekracht van onze telers. Bij Harvest House geloven we

er sterk in dat telers hier het heft in eigen handen moeten nemen. Wij focussen ons als producentenorganisatie op de verkoop van kasgroenten, de telers focussen op de teelt en hoe ze daarin kunnen innoveren. We laten zien wat we voor de energietransitie kunnen doen en hoe de glastuinbouw daarin kan helpen.

Wat moet de sector doen om meer steun te krijgen?

Ik geloof sterk in samenwerken, niet in de klassieke lobby. Daarom proberen we coalities te sluiten met NGO’s. Dan zeggen we: “Wij willen dit bereiken, sluit dat aan bij jullie doelstellingen? Kunnen we overeenstemming bereiken en een plan maken om samen aan te kloppen bij de overheid?”

Daarbij speelt mee dat de publieke opinie steeds meer een rol speelt in de politiek. Daarom is het ook zo belangrijk om de samenleving ons verhaal te vertellen. Ook via die weg kunnen we de politiek bereiken en langzaam misschien toch wat verandering teweegbrengen.

De eerste gevolgen van de hoogopgelopen kosten zijn zichtbaar. Telers moeten stoppen. Kassen vallen leeg. Ziet Harvest House het als haar taak om areaal voor Nederland te behouden?

Voor een gezonde sector is er onderzoeken ontwikkeling nodig. Daarvoor is een minimale hoeveelheid areaal nodig. Het is dus belangrijk dat de land- en tuinbouwsector genoeg omvang houden. Het is voor onze coöperatie Harvest House niet onze taak daarvoor te zorgen. Het is onze ervaring dat onze telers hierin heel goed voor zichzelf kunnen zorgen. Ook binnen FVO is het geen onderwerp. Het is een concurrentieel onderwerp en daarover spreken we niet, zo hebben we afgesproken.

Bij de buren op Honderdland, bij Growers United, is een vorm gevonden waarin de coöperatie wel een rol heeft om areaal te behouden. Klopt, zij bewijzen dat het wel kan. Onze telers kiezen er niet voor. Onze telers zijn unaniem dat het de teler is die op het puntje van zijn stoel moet zitten, elk uur van de dag, als het om dit soort zaken gaat. Dat hoort ook bij telen: ondernemen. Waar zij kansen zien, pakken ze die als ze kunnen. En als het kan, samen. Toen Agro Care bijvoorbeeld besloot naar Tunesië te gaan om daar te telen, hebben ze dat eerst bij de collega-leden voorgelegd. Toen bleek dat niemand mee wilde doen, zijn ze wel zelf doorgegaan. Samenwerken is een groot goed binnen Harvest House. Samen bereiken we meer. En als je samenwerkt, dan moet iedereen daarin een actieve rol hebben. Anders gaat het niet werken.

Hoe kijkt Harvest House naar telen in het buitenland?

Wij zetten in op jaarrond en local-for-local. Meerdere van onze telers zijn hiertoe in staat dankzij een teelt in het buitenland. Dat is volgens ons een van de oplossingen om op een duurzame manier het hele jaar door te kunnen produceren. In Zuid-Europa heb je in de winter minder energie nodig. 95% van onze inspanningen richt zich op Europa en daarnaast hebben we teeltbedrijven in Tunesië en Marokko. We kijken ook naar de mogelijkheden in Noord-Amerika en het Midden-Oosten. Met ons handelsbedrijf Global Green Team hebben we hiervoor ook kennis en het netwerk in huis.

In het duurzaamheidsbeleid van Harvest House is een belangrijke rol weggelegd voor de Hortifootprint. Hoe staat het daar inmiddels mee?

We gebruiken de Hortifootprint om de milieu-impact van onze producten te berekenen. Samen met Universiteit Wageningen en GroentenFruit Huis hebben we deze objectieve rekenmethode opgezet en in de praktijk gebracht. We hebben als een van de eerste ketenpartijen hierin geïnvesteerd met tijd en mensen. We hebben van vrijwel al onze telers – en dus van al onze producten - de voetafdruk in beeld. Tussen de voetafdruk van de telers zitten grote verschillen. Onze rol als Harvest House is de data verzamelen en inzichtelijk maken en de discussie erover faciliteren. Waarom lukt het de ene teler wel en de andere op bepaalde vlakken nog niet helemaal? We kijken samen welke reductiedoelstellingen we kunnen stellen én hoe we die kunnen halen. Daarna neemt het ondernemerschap van de telers het over. Gezond ondernemerschap heeft altijd grote veranderingen teweeggebracht en dat zal ook altijd zo blijven. De telers hebben zelf unaniem gezegd: in 2040 willen we klimaatneutraal telen. Vanuit de coöperatie en met de Hortifootprint kunnen we daarbij helpen.

Naar mijn beleving is het een goed model. Het levert cijfers op om over de discussieren, maar anders blijft duurzaamheid ook maar zo’n containerbegrip. We zijn als hightech voedingstuinbouw nog wel aan het finetunen. We zijn binnen de FVO en met GroentenFruit Huis aan het onderzoeken hoe we de Hortifootprint nog kunnen verbeteren. Het is een wetenschappelijk model dat al twintig jaar loopt. De kwaliteitsprofessionals van de vijf coöperaties bekijken nu of alle facetten uit het bestaande model bij onze sector passen. Soms komt de zwart-wit-vergelijking nu, zonder uitleg, wat vreemd over. Zo bleek de teeltlocatie in Marokko hoog te scoren voor landgebruik en biodiversiteit. Na bestudering van de cijfers bleek dat dat komt omdat de kassen daar in de woestijn staan. Het effect van de kassen op de al

lage biodiversiteit daar was laag. Logisch. Hier is veel meer biodiversiteit en heeft een kas meer effect. Water is nog zo’n punt.

Wij hier in Nederland scoren daar goed, maar ook in Noord-Afrika worden grote stappen gezet en ligt het waterverbruik nog altijd een stuk lager dan bij een traditionele buitenteelt. Onze telers zetten echt stappen. Je ziet daar ook de rol van ondernemerschap weer. Onze teler Philip van Antwerpen bijvoorbeeld, die na een jaar in Tunesië besloot: “We gaan toch in hightech kassen telen.” Onze telers zijn daar heel bewust met verbeteringen en verduurzaming bezig.

Veel gaat momenteel over energie, maar er zijn meer uitdagingen. In het duurzaamheidsbeleid van Harvest House gaat het onder meer ook over arbeid.

Wij beloven: we zijn de bron van een gezond leven. Dat gaat zeker niet alleen over energie. Onze telers investeren ook op andere manieren in duurzaamheid. Een mooi voorbeeld vind ik Agro Care dat in Tunesië voor de medewerkers eigen kinderopvang en gezondheidszorg verzorgt. Ze telen er Fair Trade-tomaten. Het aantal werkdagen is er ook teruggegaan van zes naar vijf. Toen de mensen daar van die plannen hoorden, kwamen ze eerst in opstand. Want dat kon toch nooit kloppen, minder werken voor hetzelfde geld? Vanuit Harvest House stimuleren we telers op dit soort vlakken wel, maar we regelen het zelf niet. Dat doen onze telers. Zij nemen, ook hier weer, hun verantwoordelijkheid. En voor onze eigen mensen, die voor de coöperatie werken, zorgen we natuurlijk ook goed.

Met een investering in Source liet Harvest House wel zelf van zich horen. Zo’n investering doe je als teler in je eentje niet zomaar. Ook niet met de snelheid waarin dat nu gaat. Er zitten inmiddels

bij Source al vijftig mensen te werken aan systemen om met kunstmatige intelligentie kassen aan te sturen. Dat doen zij vanuit allerlei disciplines. Daarom zien wij hier als Harvest House wel een rol voor ons als producentenorganisatie weggelegd. Dat soort dingen moet je samen, met een groter collectief doen. Het is mooi om te zien dat inmiddels ook Growers United is ingestapt. Telers van onze beide coöperaties komen nu in een gebruikersoverleg regelmatig bijeen om kennis te delen. Recent zat een van onze telers, Dennis Grootscholte van 4Evergreen, met Ernst en Rien van Source. Ze gingen diep op de materie in. Dan zit ik echt te smullen van zoveel vakkennis die bij elkaar komt. Enerzijds uit de wereld van kunstmatige intelligentie en anderzijds uit de glastuinbouw. De kunst is die werelden bij elkaar te brengen. Dat terwijl de mannen van Source tot twee jaar terug vrijwel niets wisten van de glastuinbouw. Samen kun je zo verschrikkelijk hard gaan.

Het is duidelijk dat er stappen gezet worden. Wat als het toch niet snel genoeg gaat? De vraagstukken waar we ons als sector nu voor gesteld zien, die los je niet zo één-twee-drie op. Het vraagt een andere aanpak én iets meer geduld. Soms hoor je: “Dat duurt wel lang, hè.” Ja, dat klopt, maar je wilt het ook goed doen. We zijn ermee bezig en doen het samen. Ja, we moeten nóg duurzamer ondernemen en bijvoorbeeld naar fossielvrij product toe. Dat kan ook, maar als het echt zo makkelijk was, was het al wel gedaan. Wij werken er hard aan. (TT) 

Gele en rode uien

Leverbaar in alle maten en verpakkingen van 500 gr. tot 25 kg. Klasse 1 tot industrie uien het hele jaar door.

Wij danken u voor het vertrouwen in ons en wensen u een mooi en succesvol 2023!

vide garen heeft alleen positieve toegevoegde waarde”

Het bewerken van groenten en fruit zorgt voor gemak, maar invriezen, conserveren en snijden brengen ook altijd een nadeel of uitdaging met zich mee. Zo niet het sous vide garen van groenten. Dat heeft alleen positieve toegevoegde waarde, zo leggen Martien en Joost Boumans van Kempenfoods/The Veggie Company uit. Ze begonnen 20 jaar geleden met het opschalen van deze techniek en blijven zich hierin verder ontwikkelen. “Voor elke soort groente heb je specifieke kennis nodig,” vertelt Joost.

Sous vide groenten hebben zowel het voordeel van een langere houdbaarheid ten opzichte van vers en vers gesneden groenten als het voordeel van behoud van textuur en smaak ten opzichte van diepvries en conserven. Een heel goede uitgangspositie om verder te groeien.

Sous vide koken berust op het principe van het zeer langzaam garen van groenten die

vooraf vacuüm zijn verpakt. Het garen kan op een lagere temperatuur plaatsvinden. Op deze wijze gaan er geen smaakstoffen uit de groenten verloren en blijft de bite behouden. “Als je worteltjes op een traditionele manier kookt in water, dan gooi je de helft van de smaak weg met het kookwater en smaakt de wortel waterachtig. Bij sous vide garen blijft alle smaak in de verpakking. Je marineert de groente in het eigen

vocht en dat zorgt voor intensere smaken,” legt Joost uit. “Door dat de groenten vacuum zijn getrokken, worden ze al op een lagere temperatuur gaar. De celstructuren blijven beter intact; als je bijvoorbeeld diepgevroren groenten ontdooit, houd je alleen een velletje over en een conserve is helemaal zacht. Sous vide gegaarde paprika’s en wortelen behouden hun bite.” Een ander voordeel van sous vide is de betere voedselveiligheid ten opzichte van diepvries waar nog gevaar bestaat voor listeriabesmetting. Door sous vide bereiding wordt listeria 100 procent afgedood.

Het avontuur met sous vide bereidingen begon voor Martien Boumans met asperges. Een van zijn klanten wilde op verschillende locaties overal in Nederland asperges kunnen serveren. Die moesten niet onderdoen voor vers bereide asperges,

Kempenfoods/The Veggie Company

“Sous

maar gezien de houdbaarheid en kleine porties die gedistribueerd moesten worden, zorgde dat voor een grote logistieke uitdaging. Toen kwam Martien op het idee om sous vide gegaarde asperges te leveren. Mits gekoeld bewaard zijn sous vide gegaarde asperges nog minimaal een maand houdbaar. Joost is vervolgens in de leer gegaan bij koks om de ins en outs te leren. Hij heeft dit vertaald naar productie op grote schaal.

Een uitkomst voor horeca, want zij hoeven minder scherp in te kopen. Door sous vide bereiding is de kans op derving minimaal en hebben chefs het gemak van het halffabrikaat. Men zag dus toen al het potentieel van deze techniek voor de markt, alleen de markt was er nog niet klaar voor. Toen in 2015 Kempenfoods/ The Veggie Company ontstond, bleek de vraag er wel te zijn. Onder dat merk en private label werken ze sindsdien aan een groeiend en breed assortiment sous vide bereide groenten en fruit. “We leveren nog altijd seizoensmatig sous vide gegaarde asperges. Daarnaast bleven we door ontwikkelen en innoveren, omdat we toegevoegde waarde in bewerkte groenten een stap verder wilden brengen. Sous vide garen is een specialistische techniek. Elke groente heeft weer een andere aanpak nodig.”

Martien heeft 40 jaar lang zijn eigen AGF-horecagroothandel en groentesnijderij gehad. Joost staat nu aan de leiding van Kempenfoods. Martien is als accountmanager in- en verkoop nog altijd actief en zoekt de juiste match tussen product en klant. “We kopen het veldgewas zo dicht mogelijk bij de bron in en hebben het verdere verwerkingsproces tot aan het eindproduct geheel in eigen hand. Een van onze retailklanten wil bijvoorbeeld graag kleine witlofstronkjes van 60-80 gram. Daarnaast hebben we horecaklanten die wat grotere maten wensen. We kunnen flexibel leveren naar wens van de klant, de

rode draad daarbij is leveren van de hoogste kwaliteit.”

Kempenfoods heeft zich naast sous vide gegaarde groenten gespecialiseerd in gegrilde groenten, groentenpurees, ingemaakte groenten en salades. Joost: “We spelen in op wat de markt aan toegevoegde waarde vraagt. We maken zowel mixen van groenten als enkelvoudige producten. We snijden de groenten in de gewenste snit. Klanten kunnen kiezen voor een naturel product of op smaak gebracht middels toevoeging van kruiden en/of marinades op horecakwaliteit. Verder hebben klanten inspraak op de mate van garing van het product en de verpakkingseenheid.”

De gemaksproducten zijn voor drie soorten klanten ideaal. De consument die bij retail koopt heeft een gemakkelijk product dat snel op tafel staat. Industriële klanten, veelal maaltijdproducenten, gebruiken de gegaarde groenten als halffabricaat in hun eigen gerechten met als voordeel dat dan ook de voedselveiligheid is gegarandeerd. Voor horeca zijn sous vide gegaarde groenten ideaal in keukens die zeer efficiënt worden gerund. Joost: “Het blijft een rekensom. Chef-koks zijn schaars en die wil je niet het simpele werk laten doen. Groenten zijn een bewerkelijk product en het is een kunst om deze smaakvol te maken. Wanneer je sous vide gegaarde groenten gebruikt in een gerecht kan er

eigenlijk niets mis gaan bij de bereiding. Ook minder ervaren personeel kan er gemakkelijk mee werken. Zo kun je personeel heel taakgericht inzetten en kosten besparen.”

Alle soorten groenten zijn geschikt voor sous vide garen, maar de meeste toegevoegde waarde wordt gevonden bij groenten die lastig schoon te maken zijn, zoals bieten, pompoen, wortelen en asperges. Daar is ook de grootste vraag naar in horeca. Bij consumenten zijn de sous vide gegaarde groenten populair, zeker voor op de barbecue. “Rauwe groenten zijn op de barbecue heel lastig om te bereiden en verbranden snel. Doordat we ze al gegaard hebben krijgen ze tijdens het opwarmen op de BBQ mooie grillstrepen en verbranden ze niet meer voordat ze gaar zijn. Sous vide gegaarde groenten zijn ook ideaal in spiesen. Daarnaast hebben we gegrilde sous vide gegaarde groenten in het assortiment. Die zijn jaarrond populair. Ze kunnen natuurlijk ook op de BBQ, maar worden ook veel gebruikt in pasta’s, in salades, op brood, gewoon als groentecomponent op het bord.”

Lekker bereide groenten kunnen naast bijgerecht een grotere rol op het bord gaan vervullen. “Groenten zijn het nieuwe vlees. Als je vlees weglaat, heb je vulling nodig op het bord. Wij hebben daarop ingespeeld met producten die vlees kunnen vervangen, maar wel puur groenten blijven zonder allerlei toevoegingen zoals aubergine shoarma dat we in samenwerking met Purple Pride hebben ontwikkeld, paddenstoelenshoarma en knolselderijsteaks. Ook produceren we innovatieve avocadoproducten die een heel goed alternatief zijn voor vlees.” (ML)

joost@kempenfoods.nl martien@kempenfoods.nl

Martien en Joost Bouwmans

Gerrit van Gelder, Van Gelder Groente en Fruit over aardappelspecialiteiten rondom de feestdagen:

“Met Kerst eet bijna niemand een gewone aardappel”

“Er zijn maar weinig mensen die met de feestdagen gewone aardappelen eten,” zegt Gerrit van Gelder, Algemeen Directeur van Van Gelder Groente en Fruit, dat zich richt op het leveren van dagverse groenten en fruit aan het horecakanaal. Gerrit geeft aan dat de keuze veel vaker valt op een speciale, bewerkte of kant-en-klare aardappel. Van Gelder heeft 50 verschillende soorten aardappelen en aardappelproducten in het assortiment. Vooral truffelaardappelen, Roseval, Charlotte aardappelen, zoete aardappel, gratins, krieltjes en wedges zijn favoriet, geeft Gerrit aan. “Dat zijn allemaal vrij grote artikelen, maar omdat het assortiment steeds groter wordt, is het volume over steeds meer producten verdeeld.”

Hoewel

er het hele jaar door steeds meer vraag is naar aardappelspecialiteiten, is de omzet rond de feestdagen erg hoog, laat Gerrit weten. “Het assortiment aardappelen is in de afgelopen 10 jaar heel erg groot geworden en in het kerstmenu komt altijd wel iets van een aardappelproduct terug, zodat de horeca met een aardappeltje of aardappelproduct een mooi bord kan maken.” Hij ziet dat smaak daarbij een belangrijk aspect is om waarde toe te voegen. “Er wordt toch meer gekozen voor smaak, zoals een Charlotte of een truffelaardappel.” Zo snijdt Van Gelder zelf Roseval aardappelen die met rozemarijn sous vide worden gegaard. “Het is niet alleen een aardappel; wij voegen ook waarde aan die aardappel toe. De foodmarkt is altijd op zoek naar nieuwe producten die meer smaak hebben en waar de consument ook naar vraagt.”

FINSE FREX

Eén van die specialiteiten die onlangs in het assortiment werd opgenomen, is de uit Finland afkomstige Frex aardappel. “De aardappelen hebben een unieke pure smaak door een natuurlijke teeltmethode en unieke groeiomstandigheden in de rij-

ke Finse bodem, met puur grondwater en een hoge lichtintensiteit.” Ook hier komt het belang van smaak weer terug. “Aardappelen die te snel groeien, hebben weinig smaak, terwijl een langzame en uitgebalanceerde groei zorgt voor meer smaak.”

Een ander aspect waarvan Gerrit vaststelt dat het steeds belangrijker wordt, is gemak. Hoewel de consumptieaardappel ook voor de horeca nog steeds wordt verkocht voor de gewone dagen, zijn dat bijna nooit meer wat hij ‘vuile’ aardappelen noemt: de ongewassen en ongeschilde variant. De directeur geeft aan dat er, in tegenstelling tot nu, daar voorheen enorme volumes van verkocht werden. “De horeca en foodmarkt bestellen geen vuile aardappelen meer. Het is allemaal panklaar; alles is gewassen, geschild, gesneden en voorgekookt of sous-vide gegaard.”

voorbij gaan, verwacht Gerrit met groenten en fruit in het goede segment te zitten. Hij ziet dat vlees en vis nog veel meer dan groenten en fruit te maken hebben met prijsstijgingen, waardoor horecaondernemers kiezen voor een wat kleiner stukje vlees en wat meer andere componenten zoals groenten en aardappelen. “Voor hun marge is het beter om meer gevarieerde aardappelen en groenten op het bord te brengen. Daarnaast moeten we in Nederland verduurzamen en met groenten en fruit heb je daarbij een verhaal. Wij zitten in de goede branche om een mooi, gezond bord neer te zetten in de foodmarkt wat minder kost dan vlees of vis.”

Overigens is de trend weg van het dierlijke naar een meer plantaardige voedingswijze een ontwikkeling die Gerrit in de horeca duidelijk ziet, ook los van de toenemende kosten. “Wij verwachten daar een verandering en hebben daar ook op ingespeeld, erin geïnvesteerd en gezorgd voor een compleet assortiment. Wij zetten er voor de Nederlandse markt volledig op in om mooie, gezonde borden te maken met meer gevarieerde producten in het groenten- en fruitsegment.” De directeur ziet dat consumenten, als zij een restaurant bezoeken, daar naar kijken. “Alleen een stuk bloemkool, daar zit de gast niet meer op te wachten, die wil iets speciaals op het bord hebben met een toegevoegde waarde.” (MW)

EN GEZONDE BORDEN Hoewel de inflatie en prijsstijgingen natuurlijk de AGF-sector en ook aan Van Gelder niet

MOOIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Jack Aartsen

Aartsen Aartsen

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

We staan voor een moeilijk en onzeker jaar. Zowel op zakelijk als privégebied. Kosten stijgen abnormaal, waar gaat dit eindigen? Niemand weet het. Het ondernemen wordt alleen maar moeilijker door nieuwe regelgeving, die zorgt ook weer voor kostenverhogingen. Ik hoop dat alle gezinnen het blijven redden, maar hoop met name dat er maatregelen worden getroffen door de overheid. Anders voorzie ik zeer veel droevige situaties in de loop van 2023. Ik zie een groot gebrek aan leiderschap bij onze overheid, dus ik maak me ernstig zorgen.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Inflatiecijfers die vanuit de overheid gedeeld worden, zijn ver van de realiteit, ze liggen veel hoger en dat zal komend jaar niet anders zijn. Lonen moeten stijgen, ook deze kosten zullen doorberekend gaan worden en komen op het bordje van de consument. Ik voorzie een veranderende arbeidsmarkt, de krapte van nu zal snel veranderen.

Wat is er sinds Corona veranderd?

Teams…. voor Corona nooit van gehoord en het kan nu zo in de Dikke van Dale, er zijn altijd winnaars in moeilijke tijden. Bij Aartsen hebben we ondanks Corona onze groei gewoon door kunnen zetten. Dit komt door onze flexibiliteit en vrijheid van handelen. In moeilijke tijden komen deze krachten weer boven. Hier, in de Benelux, is Corona verdwenen, maar onze collega’s in Hong Kong worden er nog dagelijks mee geconfronteerd.

Waar kijk je met trots op terug?

Implementering van het door ons zelf ontwikkelde ERP systeem FRESH. Een huzarenstukje. Verder super trots op een geweldige ploeg mensen bij Aartsen. Daar doe je het voor.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Wij hebben ons traditionele kerstontbijt, dit jaar op vrijdagmorgen 23 december. Kom gerust eens kijken!

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Eerste kerstdag altijd onze Aartsen Familie Lunch. We hechten grote waarde aan dit samenzijn, iedereen aanwezig, één groot feest.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

We hebben dit jaar voor de eerste keer in ons 115-jarig bestaan twee directe collega’s verloren, dit heeft een grote impact gehad. 2022 zal voor ons altijd een zwart randje houden. Ik wens hun partners, families en vrienden heel veel sterkte in deze dagen.

Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland

Is er nog ruimte voor Nederland landbouwland?

“Jazeker,” zegt Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland, de grootste ondernemersorganisatie voor boeren en tuinders die de belangen van ruim 30.000 leden verdedigt. Maar dan moet er in zijn optiek wel een duidelijke keuze worden gemaakt voor Nederland land- en tuinbouwland. “Duitsland heeft de auto-industrie, in Frankrijk is naast de auto-industrie ook de vliegindustrie heel belangrijk. Wij zijn een landbouwland; dat is altijd onze kwaliteit geweest. We hebben niet veel maakindustrie meer, maar we hebben uitstekende agrarische ondernemers. Ik denk dat de mens – de agrarische ondernemer – de duurzaamheid en de toekomstbestendigheid sterker maakt door de deskundigheid en de infrastructuur die we in Nederland hebben.”

Die maakindustrie heeft wel ruimte nodig. Ruimte die in Nederland beperkt is van omvang en toch al onder druk staat, waardoor de LTO-voorzitter ruimtelijke ordening ziet als hét vraagstuk van het komende decennium. “De komende jaren zal het gaan over de ruimtelijke ordening. Van 17,5 miljoen inwoners gaan we naar verwachting in 20352040 naar rond de 20 miljoen. Die moeten huizen hebben. Op het gebied van ruimte is de huidige ruimtevraag de derde transitie na de Tweede Wereldoorlog. Dus dit doet ertoe!” Sjaak stelt vast dat de bouwsector het hardst trekt aan de landbouwgrond. “Als je bijvoorbeeld, zoals gepland, 77.000 huizen wil bouwen in de lijn Leiden-

Dordrecht, betekent dat ook dat er infrastructuur nodig is, zoals bijvoorbeeld een metrolijn. Dus ook vanuit de infrastructuur zal er meer vraag naar ruimte komen.”

DALEND AREAAL

Waar CBS vaststelt dat er jaarlijks zo’n 7.000 hectare landbouwgrond onttrokken wordt aan het areaal om te worden ingezet voor andere doelen, constateert LTO Nederland in haar Grondvisie 2021 juist dat de land- en tuinbouw meer grond nodig heeft om meer maatschappelijke diensten te kunnen leveren. LTO pleit daarom voor de aanwinning van nieuw land, slimmer gebruik van de ruimte die er is, en betere bescherming van het

landbouwareaal. Eén van die opgaven is bijvoorbeeld de maatschappelijke wens om de veehouderij te extensiveren: meer ruimte voor een koe, geeft Sjaak aan. “Als men wil dat de veehouderij meer buiten plaatsvindt, dan hoort daar ook grond bij.” Een andere opgave die hij ziet is het watervraagstuk. “Om de toenemende warme en droge zomers het hoofd te kunnen bieden, tijdens overvloedige regenval, moet meer water geborgen worden, en ook dat kost ruimte.”

Naast wonen, moet dit groeiend inwonertal van Nederland ook eten. De LTO-voorzitter geeft aan dat alleen al voor het voeden van de groeiende Nederlandse bevolking, een ruimte ter grootte van het Duitse Ruhrgebied (bijna 450.000 hectare) nodig is. “Als je ‘Nederland landbouwland’ wil aangaan, dan hebben we in Nederland een heel stevig landbouwareaal nodig.” Dit terwijl LTO juist verwacht dat het beschikbare landbouwareaal verder zal dalen, onder meer door de ontwikkelingen rondom de veehouderij in verband met stikstof. Een andere reden van de afname van het areaal is de demografische opbouw van de beroepsgroep. “In de veehouderij en de plantaardige sectoren zijn er al 18.000 boeren die geen opvolger hebben.” Sjaak spreekt de verwachting uit dat het areaal in komende 10 tot 15 jaar

zal dalen van de huidige ongeveer 1,8 miljoen hectare landbouwgrond naar 1,2 miljoen hectare.

ZIJN 162 N 2000 GEBIEDEN NODIG?

“Dat betekent ook dat we tussen nu en tien jaar in Nederland de discussie dienen aan te gaan of er 162 natuurgebieden (Natura 2000-gebieden) in deze samenstelling nodig zijn. Dat moeten we ter discussie durven stellen, zeker ook gezien de bouw, water- en klimaatopgaven waar we voor staan.”

De LTO-voorzitter vindt dat vooral een belangrijke overweging, omdat er in Nederland weinig oorspronkelijke natuur is en veel meer gecreëerde natuur. “Mijn lijn zou zijn om de oorspronkelijke natuur robuuster te maken.” Hij ziet dat de aangewezen natuurgebieden niet in verhouding staan tot de Nederlandse oppervlakte vergeleken met andere Europese landen. Als voorbeeld noemt hij Duitsland, wat, met een veel groter landsoppervlakte, ook 162 Natura 2000 gebieden heeft.

Het gebrek aan ruimte voor de landbouw in Nederland is nu al zichtbaar voor de LTO-voorzitter en hij geeft aan dat het er bijvoorbeeld toe leidt dat grote glastuinbouwbedrijven grond aankopen elders in Europa, Noord-Afrika of Zuid-Amerika. “Ik verwacht dat de hoofdvestigingen van deze bedrijven wel in Nederland zullen blijven, maar met nevenvestigingen elders in de wereld.” Naast de glastuinbouw ziet de LTO-voorzitter dit ook gebeuren bij de zaadveredelaars. “Die weg zal zich ook voltrekken voor de AGF-sector.”

BEDRIJFSONTWIKKELING VOOR BLIJVERS

“Belangrijk is daarom dat wij de blijvers in de landbouw ruimte geven om te ondernemen en hen bedrijfsontwikkeling bieden.”

Daarbij ziet hij onder meer een rol weggelegd voor de land- en tuinbouw in de energietransitie. “Als, gelet op de geopolitieke situatie, de wens is om op dat vlak zelfvoorzienend te zijn, moeten we richting 2035-2040 de omschakeling maken naar waterstof. De landbouwsector levert nu al een bijdrage aan het opwekken van energie door het benutten van daken van schuren, stallen en verpakkingsloodsen voor het plaatsen van zonnepanelen om Nederland steeds meer zelfvoorzienend te maken als het om energie gaat.” Daarbij is de belangenorganisatie geen voorstander van het inzetten van landbouwgrond om in de energiebehoefte te voorzien. “Waar de overheid ten aanzien van landbouwgrond inzet op extensivering, kan die zelfde overheid niet ook zonneparken organiseren op landbouwgrond.”

De LTO-voorzitter ziet ook dat de EU-ambitie om tot 25 procent biologische landbouw te komen op gespannen voet staat met de in Nederland beschikbare ruimte. Daarnaast vindt hij dat die biologische groei vraag gestuurd moet zijn, terwijl, door de druk op de prijzen, juist blijkt dat de consument minder snel naar biologische producten grijpt. “Van zo’n acht procent is de vraag naar biologisch gedaald naar rond de zes procent.” Daarbij vindt Sjaak dat er ook aandacht mag zijn voor de Nederlandse productiewijze die in zijn optiek, vaak dicht tegen de biologische teeltwijze aanzit.

DRAAGVLAK

Waar hij binnen de akkerbouw wel mogelijkheden ziet, is in de verschuiving van dierlijke producten naar een voedingswijze met meer plantaardige producten. “Ik verwacht dat er een bepaalde transformatie zal plaatsvinden van de teelt van bijvoorbeeld kool of spruiten naar erwten en bonen.” De LTO-voorzitter gaat ervan-

uit dat de erwten- en bonencomponent op termijn binnen het akkerbouw deel van de landbouw – dat rond de 600.000 hectare beslaat – enige 10 duizenden hectares zal omvatten. Overigens ziet hij dat het totale akkerbouwareaal al jarenlang redelijk stabiel is. “Als de melkhouderij wat afneemt, zal het akkerbouwareaal wat kunnen groeien, maar niet heel veel.”

Kortom voor verschillende facetten is veel ruimte nodig bij een beperkte beschikbaarheid, dus voor Nederland landbouwland is wel draagvlak nodig en Sjaak stelt vast de landbouwsector de afgelopen 20 jaar misschien wat tekort is geschoten als het op uitleg van de branche aankomt. “Dat is een belangrijk element. Consumenten beschouwen bijvoorbeeld de tomaat in de schappen van de supermarkt als een vanzelfsprekendheid, maar hebben vaak weinig kennis van hoe het gewas groeit. Dat moeten we onszelf aanrekenen. Vandaar dat we als LTO bezig zijn met onze toekomstvisie, waarvan ‘gezond eten’ een onderdeel is. Daarin focussen we ook op het landschap en sterk ondernemerschap. Bij gezond eten gaat het niet alleen over voedselvoorziening, maar ook over voedselzekerheid en lekker eten; we maken lekkere producten. Die aspecten moet we communicatief veel meer benutten en bij de consument in de huiskamer brengen, bijvoorbeeld via de social mediakanalen om ook de jongere consument te bereiken.” (MW)

Met speciale dank aan al onze trouwe klanten

“Het zijn verstandige mensen met goede intenties, die beiden uitblinken in gezond boerenverstand”

Luc Vanoirbeek (VBT) is positief over de slagingskansen van de fusiegesprekken tussen REO en Hoogstraten.

”Rederijen hebben in coronatijd alles aangegrepen om de marge te vergroten en verantwoordelijkheid af te schuiven”

Fruitimporteur Marcel van Rooijen windt er geen doekjes om

“Zeker internationaal is er echter een trend gezet van grote retailers die langjarige afspraken maken met partijen. ”

“Beste Jelte, lonken naar anderen producentenorganisaties klinkt goed, maar is niet genoeg om tot bundeling te komen. Kijk naar Oxin-growers, een mooi voorbeeld van telers die de daad bij het woord hebben gevoegd.”

Steven Martina van The Greenery op BNR nieuwsradio

Jan Oosterom

En

"Ik zie ernaar uit nog 100 jaar juwelen te verkopen"

Directeur Bram Werkman tijdens het

eeuwfeest

van

Landjuweel “De CO2-uitstoot per kilo product is met zeevracht miniem in vergelijking met het transport van de supermarkt naar huis toe”

Fred van Heyningen, Nature’s Pride in gesprek met het tv-programma de Nieuwe Wereld

“Een ontwikkeling is wel dat de consument door de torenhoge inflatie duurdere producten laten liggen in het schap.”

dan kiezen mensen eerder voor een tros bananen dan een schaaltje frambozen, weet Sjraar Hulsman van Frankort&Koning

“Op dit moment zijn we heel hard aan de gang om de economie tot stilstand te brengen”

Rob

van Opzeeland van Kivits Logistics Group luidt de noodklok over de impact van de hoge stroomprijzen

“Planetproof is een verdienmodel voor adviseurs en controleurs en voor supermarkten een ‘vergunning’ om aan de kritiek van de NGO’s te

“Wij willen een voortrekkersrol blijven vervullen”

De grootste supermarkt van Nederland vervult een voortrekkersrol als het om AGF gaat. Albert Heijn maakte onder andere kiwi, mango, avocado en blauwe bessen populair onder de consument. Sinds 1970 liggen er gesneden groenten in de Albert Heijn-winkels en daarin is volop doorontwikkeld. Erik van Nieuwenhuijzen, Albert Heijns unitmanager AGF, gemak & conserven, bloemen & planten, bakkerij verwacht komende jaren nog grootse ontwikkelingen in de zachtfruitcategorie. Ook in gemak zal Albert Heijn veel vernieuwing blijven brengen. “Van oudsher hebben we die rol gepakt. Op naar de 250 gram groenten en 2 stuks fruit per dag,” aldus Erik.

Het

verdubbelen van de groenten- en fruitconsumptie ziet hij als de grootste kans als het gaat om de toekomst van het AGF-schap. Erik: “In ons aanbod zullen we consumptie stimuleren door het lekkerste van de natuur naar onze klant te brengen zoals nieuwe variëteiten. In gemak zullen we veel vernieuwing blijven brengen zoals we nu doen met 50 verspakketten en vernieuwing in het gemakschap van onder andere koolhydraat- en vleesvervangers. Ten aanzien van inspiratie helpen we klanten te kiezen voor bijvoorbeeld een groentelunch of tijdens de avond lekker te koken met aardappel, groenten

en fruit. Via snackgroenten helpen we consumenten heel de dag door groenten en fruit te eten. Dat is een van de belangrijke manieren om meer groenten te eten en iets waar we heel veel focus op hebben.”

DRIEHOEKSVERHOUDING

Haast alle AGF is eigen merk. Vanaf de jaren 80 van de vorig eeuw werken ze met integrale ketens. Als boerenzoon voelt Erik zich goed thuis in de driehoek telerservice provider - Albert Heijn. Hij groeide op de boerderij van zijn vader op tussen de aardappelen en tarwe. Erik koos voor een stap verderop in de keten en werkte

4 jaar bij Bakker Barendrecht. Vanuit daar werd hij 14 jaar geleden binnengehaald bij Albert Heijn door zijn voorganger Gé Happe. Erik: “We willen onze klanten blij maken. Onze rol is dat we het beste assortiment bieden wat je kan voorstellen, dat voor iedereen betaalbaar is én duurzaam. Albert Heijn heeft altijd geloofd dat je dat het beste doet als je samen sterke ketens bouwt. Dat is waarom ik als boerenzoon hier zo goed bij pas.”

Sinds het aantreden van Marit van Egmond als CEO werkt Albert Heijn aan de missie ‘Samen beter eten bereikbaar maken. Voor

Trucks die rijden op biologische brandstof: Bio-LNG

Erik van Nieuwenhuijzen, AH

Erik van Nieuwenhuijzen

iedereen’. ‘Beter eten’ gaat onder andere over smaakvoller, meer gemak en duurzame producten door integrale ketens. ‘Samen bereikbaar maken. Voor iedereen.’ gaat over er overal en voor iedereen zijn. Albert Heijn heeft langetermijnsamenwerkingen (met veel telers al generaties lang, tot wel 60 jaar aan toe) met 360 aardappelen,- groente,- en fruittelers. Erik: “In de ketens werken we heel nauw samen om continu aan kwaliteitsverbetering en ketenoptimalisatie te werken. Daarnaast investeren we samen in smaak, kwaliteit, innovatie, klimaat en biodiversiteit. We zoeken de beste gebieden om te telen, telen de juiste variëteiten en specificaties op wens van de klant. Daarbij ligt een sterke focus op hoe we het product zo snel en vers mogelijk door de keten krijgen met de juiste zorg. Die start bij de teler en wordt doorgegeven aan de serviceprovider en vervolgens aan de winkels; iedere schakel in de keten is belangrijk om de juiste kwaliteit en beschikbaarheid te garanderen. Dat geldt niet alleen voor producten uit Nederland, maar ook voor ketens in het buitenland.”

BETER VOOR

Alle AGF-producten van Albert Heijn worden geteeld binnen het Beter voor Natuur & Boer-programma. Erik: “Binnen dat programma maken we afspraken over onder andere duurzaamheid, innovaties en het

verdienvermogen van de teler. De basis is een gezonde prijs voor elke boer en teler, in elk seizoen. Nu en in de toekomst. Het Beter voor Natuur & Boer-programma is samen met telers ontwikkeld. We maken de stap naar duurzamere teelt en daar

Thanks for the great partnership and your support in difficult times. Be safe, stay healthy, enjoy the holidays and may we meet again in 2023.

www.enzafruit.be

betalen we ook voor. We compenseren extra op die drie pijlers: klimaat, diversiteit en bodemgezondheid. Ik zou het iedereen toewensen: ga naar een integrale gesloten keten. Daarin kun je samen bouwen en kun je ook voor elkaar zorgen. Een duurzaam geteeld product smaakt dubbel zo lekker in de wetenschap dat je de aarde beter achterlaat voor de volgende generatie.”

DICHTBIJ EN VER WEG

Op dit moment komt 50 procent van het assortiment uit Nederland en de ambitie is om dat verder uit te bouwen. Erik: “Dat doen we om verschillende redenen waaronder versheid, hoe verser, hoe lekkerder en onze klanten houden van het Nederlandse product. Innovatieve teelt- en bewaartechnieken maken al veel mogelijk.”

In 2021 lukte het om meer dan 40 miljoen kilo aardappelen, groenten en fruit uit Nederland in het assortiment te hebben die anders geïmporteerd werden. Erik: “We kopen zo dichtbij als mogelijk, zover als nodig. Bij de keuze tussen dichtbij of ver weg spelen onder andere kwaliteit, duurzaamheid, voedselveiligheid en kostprijs een rol. Zover als nodig gaat bijvoorbeeld over een product dat niet in Nederland geteeld wordt zoals sinaasappelen of als het qua kostprijs te duur wordt voor onze klanten. Zo bieden we al jaarrond Conference peren uit Nederland aan en hebben we in de zomermaanden geen import meer van Italiaanse peren. Sinds dit jaar kunnen we door betere condensbewaring jaarrond aardappelen uit Nederland voeren. Dit gaan we sterk uitbouwen. Dat zijn echt verschuivingen in volumes en kan alleen maar door de opkomst van innovatieve technieken. Een ander voorbeeld is dat we

op beperkte schaal Nederlandse gember verkopen, waar het gebruikelijk is dit te importeren uit China of Zuid-Amerika.”

Een andere manier om aan meer Nederlands product te komen is het verlengen van seizoenen. In samenwerking met telers is dit twee jaar geleden gelukt bij Elstar. “Door meer blad te snoeien en minder vruchten te telen krijgen de appels meer zon. Hierdoor kunnen we het Nederlands seizoen 2 weken eerder aftrappen en meer Nederlands seizoen benutten.”

HOLLANDSE WINTERTEELT

Dit jaar wordt er door de gestegen energieprijzen een andere keuze gemaakt als het gaat om Nederlands product in de winter. Erik: “Door de ontwikkeling in nieuwe teelttechnieken kunnen we in de winter tegenwoordig in Nederland onder andere tomaten en aardbeien telen. Dit vergt wel de juiste ledverlichting en ook warmte. Door de gestegen energiekosten is het nodig om een aantal producten de komende winter te importeren, omdat de kosten dermate hoog zijn dat producten voor klanten niet betaalbaar meer zouden zijn. Op aanvraag en goed overleg met onze telers kopen we deze winter een deel van onze tomaten, komkommers en aardbeien in Spanje.”

FOOTPRINT

Albert Heijn scherpte de ambitie aan voor de reductie van CO2-uitstoot in de keten (Scope 3) van 15 naar 45% in 2030 (ten opzichte van 2018). ‘Samen beter eten bereikbaar maken. Voor iedereen.’, vanuit deze missie neemt het bedrijf continu initiatieven om de wereld beter achter te laten. De eigen bedrijfsvoering – winkels, distributiecentra en kantoren – is al volledig klimaatneutraal. Ook in de toeleveringsketen worden er voortdurend stappen gezet. Zo is nu de exacte uitstoot in

de kip- en varkensketen in kaart gebracht. “Het aanscherpen van onze ambitie om de CO2-uitstoot terug te dringen met 45% in 2030 in de hele keten met al onze (toe-) leveranciers is een serieuze stap. Wij willen onze beweging naar een leefbare aarde concreet invullen en ik ben ervan overtuigd dat als we samenwerken met alle leveranciers, deze ambitie stap voor stap haalbaar is,”, aldus Erik.

Luchtvracht roept vanuit klimaatoogpunt ook om een duidelijke keuze. Zo kondigde Lidl aan te zullen stoppen met het invliegen van groenten en fruit. Albert Heijn heeft dezelfde ambitie. Erik: “Albert Heijn koopt groenten en fruit zo dichtbij als mogelijk en zo ver weg als nodig. De helft van de groenten en fruit bij Albert Heijn komt uit Nederland. Dit aandeel groeit verder door bijvoorbeeld seizoenen nog beter te benutten en te verlengen door gebruik te maken van nieuwe teelt en bewaartechnieken. Momenteel wordt slechts 1% van ons assortiment onbewerkte groenten en fruit via luchtvracht vervoerd. Luchttransport is vanuit klimaatimpact geen duurzaam transportmiddel, wij kijken continu naar andere manieren van transport waar het mogelijk is zoals via zeecontainer- of wegtransport. Voor fruit is 2022 het laatste jaar dat er nog incidenteel luchtvracht gebruikt wordt.”

IN ZACHTFRUIT VERDUBBELEN

Als marktleider heeft Albert Heijn een groot aantal producten helpen groot maken, als kiwi, mango, avocado, blauwe bessen. Erik verwacht de grootste toekomstige ontwikkeling in de zachtfruit-

categorie. Erik: “Ik weet nog uit de tijd dat ik voor Bakker Barendrecht werkte dat ik een paar pallets blauwe bessen bestelde. We verwachten de categorie zachtfruit zeker nog te kunnen verdubbelen. Er is nog steeds grote ontwikkeling in betere variëteiten bessen. Goede voorbeelden zijn sweet eve frambozen en sweet royalla bramen.”

Ook buiten de zachtfruitcategorie is ingezet op smaakvolle rassen met speciale variëteiten. “We zullen door blijven ontwikkelen op beste smaak en de consumptie hiermee verhogen en ons assortiment hierin uitbreiden waar kan - Tasty Tom tomaten, Juanita tomaten en Orri mandarijnen zijn hier ook voorbeelden van. We

Van kruidenier tot leefstijlcoach

Er is veel gebeurd sinds de 21-jarige Albert Heijn in 1887 het kleine kruidenierswinkeltje van zijn vader overnam. In 1955 verschijnt de eerste supermarkt in de winkelstraat met verse artikelgroepen. In april van dat jaar opent in Amsterdam-Slotermeer een winkel met voorverpakte groenten en fruit. In mei werd een zelfbedieningswinkel vergroot met 340m2 om groenten- en een vleesafdeling in te passen. In 2018 start Albert Heijn met de Echt Vers formule met 10-15 procent meer ruimte voor vers en introduceren ze dry misting.

In 1931 al werd Albert Heijns nieuwsblad uitgegeven, een voorloper van de huidige AllerHande. In 1954 verschijnt de eerste AllerHande in krantformaat en ter gelegenheid van het 80-jarig jubileum wordt het eerste AllerHande kookboek uitgegeven. In 1983 wordt AllerHande een maandelijks magazine dat klanten gratis

weten over de hele wereld wat er groeit en bloeit en zijn altijd op zoek naar nieuwe variëteiten om het lekkerste van de natuur te vinden, in onze eigen teelt op te zetten en naar de klant brengen. Dat zit in het DNA van ons bedrijf,” aldus Erik.

MEER NEDERLANDSE APPELS

Albert Heijn doet er veel aan om Nederlandse appels te promoten. Door Elstaroogst te vervroegen en in te spelen op zoetere smaakwensen van de klant met kleine zoete gala appeltjes uit Nederland. Albert Heijn kocht ook de exclusieve rechten voor SPRANK, een nieuwe zoetere variëteit appel. Erik: “Het Nederlandse klimaat zorgt altijd voor een zuurtje in de appel. Met SPRANK kunnen onze Nederland-

kunnen meenemen in de winkels. Vanaf 2010 is Allerhande ook online vertegenwoordigd met kookinspiratie en allerlei handige extra’s, zoals kooklesvideo’s.

Op dit moment zijn er meer dan 17.000 Allerhande recepten online beschikbaar. Naast Allerhande is er inmiddels ook het Beter Eten magazine om klanten te helpen gezonder en duurzamer te leven. In 2021 introduceert Albert Heijn de FoodFirst Leefstijlcoach app - die nu de Mijn Leefstijlcoach app heet - om klanten op een positieve manier te helpen om beter te eten, meer te bewegen, goed te ontspannen en lekkerder te slapen.

Veel verkochte producten zijn: aardbeien, avocado, bananen, broccoli, cherrytomaten, courgette, komkommer, paprika (rood), prei, witte druiven.

“We proberen altijd het lekkerste van de natuur te vinden”

se telers wedijveren met de wat zoetere appels uit het buitenland zoals de Pink Lady. We hebben hiermee een heel goed verhaal. De lekkerste appel van Nederland en bovendien een robuust ras dat we een stuk duurzamer kunnen telen dankzij het vakmanschap van telers.”

MEER GROENTEN ETEN

Albert Heijn ontwikkelt hard door in gemak. Verspakketten zijn een innovatie die heel goed is aangeslagen. Erik: “We hebben die wereld helemaal gebouwd en blijven onze voortrekkersrol hierin vervullen. Recent introduceerden we nog 20 nieuwe verspakketten.” De omzet in verspakketten maakt volgens Erik een ‘dubbel-digit’ groeispurt door. Verspakketten zijn in meerdere opzichten een heel mooi concept, vindt Erik. “Het is een heel betaalbare oplossing om lekker en gezond te eten, waarbij we proberen mensen een duwtje in de rug te geven om meer groenten te eten. De consument koopt alleen wat nodig is, dat is voordelig en voorkomt onnodige voedselverspilling.”

KOOPGEDRAG EN TRENDS

Voordelig zijn als supermarkt is in deze tijd van inflatie heel belangrijk. Albert Heijn ziet dat de populariteit van Prijsfavorieten enorm stijgt. Erik: “We houden de prijzen nauwlettend in de gaten en doen er alles

aan die zo laag mogelijk te houden. Voordelig boodschappen voor iedereen staat bij ons voorop.”

Als het gaat om AGF is het koopgedrag lastig te peilen. Op het moment van dit interview ziet Erik nog geen opmerkelijke veranderingen. “We zien geen grote verschuiving en een premiumsegment als honingtomaten wordt ook nog verkocht. Koopgedrag is sowieso altijd in beweging. Op dit moment is het vergelijken ook lastig omdat we vorig jaar met een covid-periode zaten.” Hij verwacht dat klanten wel meer op hun portemonnee zullen letten als het om AGF gaat. “We zorgen dat we daar klaar voor zijn. Daarom hebben we meer dan 1.600 prijsfavorieten die altijd voordelig geprijsd zijn en van superkwaliteit. In AGF zijn er meer dan 100 prijsfavorieten scherp geprijsd en wat we ook doen is inspelen op het seizoen. Dan is het product op zijn lekkerst en betaalbaar. Komt er veel beschikbaar, dan prijzen wij af of voeren wij acties,” aldus Erik.

Dat promoties voor verstoringen op de markt zouden leiden, herkent Erik niet. “Het komt zelden voor dat we op de markt bijkopen. Telers en leveranciers werken op programmabasis en dat nemen we volledig af. Als de oogst groter is, proberen we dat met extra promotie te verkopen - als

er minder is dan verwacht, gaan promoties eraf. Voor appels is dat gemakkelijker dan voor aardbeien. Appels kunnen na de oogst de bewaring in, maar voor aardbeien weten we pas een paar dagen van tevoren wat er komt. Komt er veel, dan gooien we alle registers open en proberen we ze aan de man te brengen.”

Een belangrijke trend op de langere termijn die Albert Heijn ziet, is dat consumenten steeds bewuster worden wat er op hun bord ligt en de bijdrage van voedsel aan gezondheid. Zo neemt plantaardige voeding toe bij consumenten. Erik: “Wij geloven dat NutriScore kan helpen om klanten te helpen bij de gezondere keuze binnen een productgroep. Ook hebben we ons Beter Eten Magazine om klanten –naast de Allerhande - te informeren, inspireren en activeren om gezonder en duurzamer te eten en leven. Qua assortiment spelen we hierop in met ons brede aanbod in aardappelen, groenten, fruit, gemak en vega(n)producten. Wij zijn steeds op zoek naar nieuwe manieren en nieuwe producten waardoor beter eten de makkelijkere keuze wordt voor onze klanten. Zo hebben we recent meer dan 50 nieuwe producten in het Groentegemakschap en 20 nieuwe verspakketten geïntroduceerd. Ook hebben we internationale gerechten in pot met groente & peulvruchten zoals de Indiase linzencurry, de ideale basis voor een vegetarische maaltijd toegevoegd aan het assortiment en is er vernieuwing in onze wok & roerbak mixen met verse smaakmakers zoals verse gember en Jalapeño peper.”

BIO EN BETER VOOR NATUUR & BOER. Vorig jaar introduceerde Albert Heijn als eerste supermarkt in Nederland een ‘omnichannel’ abonnement voor klanten: Mijn Albert Heijn Premium. Daarmee kunnen klanten in de winkel en bij online bestellingen besparen op hun dagelijkse uitgaven en krijgen ze 10 procent korting op het biologische producten. En dat werkt: klanten met Mijn Albert Heijn Premium besteden gemiddeld 25% meer aan biologisch assortiment. De populairste biologische producten onder abonnees zijn groenten, aardappelen, zuivel, gekoelde sappen en ontbijtproducten.

Dirk Duijzer, voorzitter Dutch Food Week, en Marit van Egmond, CEO van Albert Heijn

Albert Heijn heeft het grootste aanbod biologische producten in het assortiment. Inmiddels zijn dat 1.500 biologische producten waaronder meer dan 100 bio-AGF en dat breiden ze verder uit. Bijna elke week zijn er twee biologische promoties in de Bonus-folder, afhankelijk van het aanbod wat de natuur brengt.

Voor al het reguliere AGF heeft Albert Heijn langdurige samenwerkingen met 360 groenten- en fruittelers en die zijn goed voor ruim 300 groenten- en fruit-

producten. Alle telers hebben inmiddels de volgende stap gezet in het verduurzamen van de teelt onder de vlag Beter voor Natuur & Boer.

“Het stimuleren van biologisch en het eigen Beter voor Natuur & Boer-duurzaamheidsprogramma zit elkaar niet in de weg,” vertelt Erik. “Biologisch en Beter voor producten zijn beide belangrijk en blijvend in ons assortiment met trouwe kopers. Regulier AGF hebben we onder ons Beter voor Natuur & Boer gebracht, daarnaast

blijft Skal voor het biologisch assortiment. Beide productgroepen hebben eigen standaarden en andere uitgangspunten. Voor AGF is het één niet beter voor het milieu dan het ander. Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek van Milieu Centraal.”

ZORG VOOR AGF

Albert Heijn heeft als laatste schakel in de keten de zorg voor het product en de verkoop ervan. Onze winkels zijn op vers en service gericht. Er is ruimte gecreëerd voor vers eten, kookinspiratie en gemak

Bij Looye zit smaak in het hart van ons familiebedrijf, al 75 jaar, het is de basis voor hoe we onze Looye Honingtomaten van Nederlandse bodem, het hele jaar door kweken. Onvoorstelbaar lekker, heerlijk zoet en met een frisse, zachtzure twist. Dit is de smaakexplosie van Looye Honingtomaten.

De combinatie van deze smaak, de glanzend rode kleur en de stevige bite maken deze troscherrytomaten dé lekkerste tomaten die er zijn. Klinkt ongelofelijk? Ontdek het zelf, want proeven is geloven!

Looye Kwekers +31(0)174 524 250 | sales@looye.com

“Als je het lekkerste product kan brengen, kiest de klant voor jou”

voor klanten. Op de AGF-afdeling zijn dry misting systemen geïnstalleerd. Deze zorgen voor een hoge luchtvochtigheid en koeling, met als effect minder derving en betere kwaliteit AGF. “Met dry misting blijven producten langer vers en gaan we onnodige voedselverspilling tegen. Dit positieve effect zien we bij vrijwel alle producten, ook bij verpakte producten. De verpakking van verpakte producten is veelal geperforeerd. Daar komt de mist

doorheen. Zelfs zonder perforaties profiteren verpakte producten toch nog van het koeleffect,” verduidelijkt Erik. Dry misting maakt het ook mogelijk om minder plastic verpakkingsmateriaal te gebruiken voor bepaalde producten. Onverpakte losse producten kunnen klanten overigens niet meer meenemen in gratis plastic hemdtasjes. Albert Heijn stuurde deze afgelopen jaar met pensioen. In plaats daarvan zijn er duurzame verszakjes die klanten keer

op keer kunnen gebruiken, maar wel voor moeten betalen. Erik: “Deze maatregel is zowel door klanten als winkels geadopteerd en volledig doorgevoerd, waarmee we willen stimuleren om zo veel mogelijk los te verkopen. Klanten hebben daar heel positief op gereageerd.”

Het verzorgen van de AGF-afdeling in de winkels is de laatste stap in de keten. Versmedewerkers van winkels krijgen een uitgebreide training vanuit de overtuiging dat zij hierin een cruciale rol vervullen. Managementrollen zijn in de Albert Heijn-winkels uiteen getrokken. Er is een manager voor de operatie van de winkel en er is een gespecialiseerde manager vers. Die is verantwoordelijk voor de gehele versafdeling, van groenten en fruit tot brood. “Hij of zij zorgt voor de beste kwaliteit en een mooie presentatie van alle versproducten in de winkel en wordt opgeleid in zorg en passie voor AGF, zodat ze een verlengstuk van de telers kunnen zijn. Hierin hebben we echt een slag gemaakt,” besluit Erik. (ML)

www.ah.nl

Groente en fruit bij Albert Heijn

INFLATIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS 7 (kerst)vragen

Gerard van

den Anker 7 (kerst)vragen Gerard van den Anker

Veiling Zaltbommel Veiling Zaltbommel

Waar kijk je met trots op terug?

Op de mooie ontwikkelingen bij Veiling Zaltbommel; de ontwikkelingen rond de nieuwe digitale Veilingklok; bij ons is de klok een belangrijk instrument en een groot goed. Daarnaast ook de deelname aan GMO om zo ook verlichting te geven op de fors stijgende kosten op de teeltbedrijven van onze leden. En uiteraard de grote belangstelling van nieuwe telers en kopers die onze koers weten te waarderen. Veiling Zaltbommel is een veiling zonder fratsen, men weet Zaltbommel makkelijk te vinden.

Wat is er sinds corona veranderd?

De impact van corona was fors op veel bedrijven. Veel organisatie, improvisatie en creativiteit was nodig om ongeschonden door de coronaperiode heen te komen. Het bewustzijn van gezonde voeding en de consumptie daarvan is toegenomen, het is een belangrijk fundament voor een goede gezondheid.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Omzien naar elkaar. Korte lijnen en een grote betrokkenheid zijn treffend voor Veiling Zaltbommel. En de kersttijd is een mooi moment om terug en vooruit te blikken.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Kerst is een mooi rustmoment en vier ik met mijn familie. Gieser Wildeman stoofperen staan zeker op het menu, een echte aanrader.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Onze telers, kopers en het personeel van Veiling Zaltbommel. Ondanks de oorlog in Oekraïne, stijgende (energie-)prijzen, hoge inflatie, de weersextremen en krapte op de arbeidsmarkt; respect voor ieders inzet om met elkaar weer een nieuw, en ongetwijfeld, dynamisch jaar tot een goed einde te gaan brengen.

Iedereen wordt geraakt door de huidige hoge inflatie. De kosten stijgen fors, terwijl veel opbrengstprijzen van groenten en fruit achterblijven. Met gestegen kosten en lagere opbrengstprijzen komt het dubbel zo hard aan. Ik geloof in de veerkracht van telers en kwekers, zij moeten echter wel geld kunnen verdienen.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De opbrengstprijzen van groenten en fruit dienen te stijgen, iedere schakel in de keten dient een goede boterham te kunnen verdienen. Het lijkt immers wel of de wereld op hol is geslagen en er in rap tempo nieuwe dillema’s opdoemen. Er staat heel wat op het spel.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Healthy Fresh onderneemt met zo

Met een achtergrond in de zorg, horeca en de AGF was Healthy Fresh voor zaakvoerster An Cabanier een droom die vier jaar geleden uitkwam. Met een uiterst net verzorgde winkel vol kwaliteitsproducten heeft ze al vele buurtbewoners overtuigd. En ook de professionals, want afgelopen zomer werd ze, zonder extra haar best te hoeven doen, uitverkozen tot Groentevakman 2022.

In de wedstrijd Groentevakman 2022 wist Healthy Fresh de mystery shoppers het sterkst te imponeren met zowel het aanbod groenten en fruit als de klantvriendelijkheid van het team. An vindt het belangrijk dat haar zaak aan de hoogste standaarden voldoet. Ze eist dat niet alleen van de producten, ook de medewerkers worden goed geïnstrueerd. Een klant wordt altijd vriendelijk begroet en indien gewenst van advies en hulp voorzien. Mocht een klant slecht ter been zijn, dan brengen ze de boodschappen tot aan de auto aan toe of bezorgen deze aan huis. De winkel vervult daarmee ook een belangrijke sociale functie. In België doen veel consumenten geen weekboodschap-

pen, maar halen het liefst nog dagelijks de verse producten in de buurtwinkel. Het klantcontact is dus veelvuldig. De klant is gekend en bedankt. Elke dinsdag is namelijk dankbare dinsdag en wordt iedere klant verrast met een gratis product.

Door lokale producten in de kijker te zetten wordt ingespeeld op de groeiende vraag van consumenten naar lokale producten. Deze zijn herkenbaar aan een Belgisch vlaggetje dat gemakkelijk via het elektronische prijskaartje zichtbaar kan worden gemaakt. An: “We werken het hele jaar rond hard om onze klanten verse producten te kunnen aanbieden en van advies te voorzien. We hebben ook veel respect

voor onze producenten en hun producten. We werken dan ook zoveel mogelijk met producten uit onze regio of van Belgische oorsprong. Dat zijn heerlijke producten, waar we als Belg gerust wat trotser op mogen zijn. Daarbovenop proberen we ook iets meer te bieden dan het gemiddelde versassortiment. Voor ons verdient dit vak dan ook zeker de nodige aandacht.” Veiling Hoogstraten ligt ‘om de hoek’ wat, zeker gedurende de zomer, een groot voordeel is. Er wordt veelvuldig uitgepakt met aardbeien en leuke acties. Daarnaast is er een groothandel die voorziet in de rest van het assortiment. AGF is voor Healthy Fresh het hoofdproduct maar daarnaast willen ze voorzien in alle versproducten die dagelijks worden geconsumeerd bij de maaltijd, dus ook brood, vlees, vleeswaren en zuivelproducten. Deze producten worden allemaal lokaal ingekocht.

Healthy Fresh heeft een klein aandeel gemaksproducten als gesneden groenten en koelverse maaltijden. Op dit moment

worden deze nog ingekocht bij een collega-bedrijf.

Naast consumenten die in de winkel komen, wordt via ‘de achterkant’ van de winkel ook de nodige omzet gegenereerd. Er zijn een aantal grootverbruikers als horeca en bestellingen vanuit een tweetal instellingen, bedrijven die fruit op het werk willen of fruit op scholen. Sinds kort is er ook een online winkel beschikbaar waar klanten kunnen kiezen of ze de bestelling in de winkel ophalen of aan huis laten bezorgen. Dit is een groeiende behoefte waarin Healthy Fresh wil voor-

zien, logistiek is dat nog een uitdaging.

Uitdagingen zijn er in deze tijd van sterke inflatie, hoge kostprijzen en krapte op de arbeidsmarkt genoeg. Healthy Fresh heeft het geluk in een heel nieuw modern pand te zitten wat helemaal op maat is gemaakt. Zo zijn er geen drempels, staan alle schappen op wielen die ’s avonds zo de koeling in worden gereden en ’s morgens zo weer in de winkel staan. Dat scheelt heel veel werk en maakt het ook mogelijk om er nu voor te kiezen om de openingstijden gelijk te houden aan de werktijden. Om extra kosten in energie te besparen

zijn er een aantal koelingen, waarin houdbare dranken en sappen worden bewaard, uitgezet en is de logistiek van bestellen aangepast.

Alle uitdagingen vergen een stapje extra van ondernemers, maar in kwaliteit en uitstraling doet Healthy Fresh geen concessies. Elk stuk groenten en fruit gaat door de handen en wordt zorgvuldig in piramides tentoongesteld. Een uitnodigend versrayon is immers het beste lokmiddel voor een zelfstandige onderneming. (ML) 

Zaakvoerdster An Cabanier met haar moeder

Proactief ondernemerschap voor een revolutie in de foodchain

“Duurzaamheid zou eigenlijk een onderdeel van een gezond businessmodel moeten zijn. Als je niet in de richting van een verhoogde duurzaamheid werkt, hoe duurzaam is dan nog jouw businessmodel?” Zo verklaart Koen Hazewinkel, Programmadirecteur Top Executive Program bij EFMI Business School de focus van het nieuwe programma Food Chain Revolution - dat in februari 2023 van start gaat - op duurzaamheid. “Kunnen we het ons op termijn permitteren om niet aan duurzaamheid te werken?” EFMI vermoedt van niet. “Als we dat niet vanuit vooruit proactief ondernemerschap doen, wat het krachtigst is, dan gaan we dat doen vanuit regulering achteraf.”

“We zien binnen het EFMI dat er rond de voedselketens veel aan de hand is. De vraag of we zo nog wel kunnen doorgaan, wordt op steeds meer plekken gesteld.” EFMI, een academisch kennisinstituut dat zich richt op managementvraagstukken uit de levensmiddelensector, stelt zich deze vraag ook en concludeert dat we de richting van veel duurzamere systemen op moeten. “Onze

footprint op het ecosysteem is enorm. Als we daar niet tot oplossingen komen voor voedselproductie die veel meer aansluiten op wat ons ecosysteem dragen kan, dan roven wij langzaam deze aarde leeg.”

FOCUS AANBRENGEN

Een dringend en actueel vraagstuk dus, waarvan Koen vaststelt dat het ook een heel breed vraagstuk is, wat vele facet-

ten kent. “Dat maakt dit zo lastig. Het gaat over meer plantaardige voeding, maar verpakkingen - al dat plastic, kunnen we daar een alternatief voor bedenken? - en verpakkingsbelasting spelen ook een belangrijke rol. Dan is er de vraag rondom transport: waar mag of moet het allemaal vandaan komen en is dat in de totaalrekening te verantwoorden? En ook grondstof-

Opleidingsinstituut EFMI houdt kantoor in de Oranjerie van Kasteel Groeneveld in Baarn

Kennisinstituut EFMI zet in op:

Koen Hazewinkel, EFMI

fen en grondstofmarkten zijn belangrijk. Doordat het zo’n breed en complex thema is, benaderen we het vanuit verschillende perspectieven en willen we met het Food Chain Revolution programma focus aanbrengen. Want bij gebrek aan focus, heb je kans dat er helemaal niets gebeurt.”

ONTWIKKELEN VAN INITIATIEVEN

Koen merkt op dat dit voor de ene partij kan betekenen dat er ketenbreed wordt gekeken; voor een ander bedrijf kan dat inhouden dat binnen de eigen schakel wordt gedaan wat er gedaan kan worden. “Denk erover na, maak binnen je mogelijkheden je keuzes en pak je positie.” Daarbij staat het ontwikkelen van initiatieven centraal in het programma, dat wordt gegeven op wetenschappelijk niveau door Nederlandse docenten met een internati-

onaal perspectief. “Uiteindelijk is het een ketenvraagstuk, maar die zijn ongelooflijk lastig in hun optimalisatie, omdat er verschillende partijen met verschillende belangen bij betrokken zijn. Dat wil niet zeggen dat bedrijven binnen hun schakel in de keten niet hele waardevolle dingen kunnen doen.”

VAN DENKEN NAAR DOEN

Het Food Chain Revolution programma neemt de deelnemer verdeeld over acht maanden in zes lesdagen, inclusief een internationale studiereis, in verschillende modules mee langs de vraag: Hoe geef je leiding aan noodzakelijke transformaties om tot ‘net zero’ te komen? “Binnen de leergang gaan we ondernemers en bedrijven helpen om dat vraagstuk scherp te krijgen.” Daarbij spelen aspecten als de

Druiven verlagen cholesterolgehalte

Een artikel, gepubliceerd in het tijdschrift Nutrients in 2021, onderzocht het effect van druivenpoeder op het cholesterolgehalte. Als onderdeel van de proef kregen gezonde

volwassenen elke dag 46 gram druivenpoeder gedurende vier weken. De conclusie luidt: "De consumptie van druivenpoeder verminderde het totale cholesterol significant met 6,1

wensen iedereen fijne feestdagen en een succesvol en gezond 2023. Berrie 1, 1724 BB Oudkarspel | T. +31 (0)72 5039569 info@degroottransport.nl | www.degroottransport.nl

eisen waaraan een nieuw voedselsysteem zou moeten voldoen of hoe te sourcen, produceren en distribueren om een impact te maken. Het traject mondt uit in een concrete agenda voor transitie. “De vereiste transitie van onze voedselketen vraagt om aanpassingen tot diep in de haarvaten van het systeem. Juist dat maakt het vraagstuk zo complex en uitdagend. In het Food Chain Revolution Programma bieden we niet alleen zicht op en inspiratie voor, maar werken we ook daadwerkelijk aan een concrete agenda voor transitie. Van denken naar doen.” (MW) 

procent en het high-density lipoproteïne cholesterol met 7,6 procent." Een aparte studie, gepubliceerd in het tijdschrift Food and Function in 2015, concludeerde dat rode druiven

specifiek effectiever waren in het verlagen van cholesterol dan witte druiven. 

Wij wensen u fijne feestdagen en een voorspoedig en gezond nieuwjaar. Ook in 2023 hopen wij u graag van dienst te kunnen zijn.

en Ellen Sebrechts

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Sebrechts Groenten en Fruit Sebrechts Groenten en Fruit

Waar kijk je met trots op terug?

We hebben tijdens Corona gewerkt onder zware stress en onzekerheid. Welke winkels gaan er sluiten, wat gebeurt er met onze stockvoorraad, wat als er iemand wegvalt? Het was een hele klus om ons team coronavrij te proberen houden, de opgelegde maatregelen te volgen, etc. Dit hebben we enkel kunnen verwezenlijken door ons sterk en hecht team, dat overal insprong waar nodig. Ook onze klanten moesten presteren in dezelfde moeilijke omstandigheden en toch bleven ze geduldig, respectvol en trouw. Dit versterkt de band met zowel onze klanten als ons hechte team waar we erg trots op zijn.

Wat is er sinds corona veranderd?

Mensen koken opnieuw meer. Het leven is duurder geworden, dus wordt er al eens sneller thuis iets georganiseerd en lekker gekookt in plaats van met zijn allen op stap te gaan. Dit bewaren ze voor speciale gelegenheden en dan wordt er ook naar niets gekeken. De horeca moet momenteel meer vragen doordat alle basisproducten duurder zijn geworden, maar toch draait de horeca heel goed, dus dit wil zeggen dat er minder op een euro gekeken wordt daar.

Door Corona werd er opvallend meer uitgeleverd in onze magazijnen in plaats van afgehaald. Deze trend is gestegen. We doen meer verkoop via de sociale kanalen, via telefonie en alles wordt klaargezet en geleverd aan huis. Aan huis leveringen ook bij onze klanten, zijn blijven bestaan want het is een groot gemak en zorgt voor extra omzet.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Tot nu toe heeft de inflatie nog weinig impact gehad op onze verkoop. Wij hebben als voordeel dat we leverancier zijn van de basisbehoeften ‘voeding’, eten moet je altijd! We denken dat de grote gevolgen pas na de wintermaanden gaan komen. In alle sectoren stijgen de prijzen, zowel bij de verpakkingen als de grondstoffen, gaat men de duurdere producten dan aan de kant leggen en wordt er teruggegrepen naar de goedkopere alledaagse producten. Momenteel zien we dat de winkels met een heel gevarieerd en dat net iets kwalitatievere, dus dikwijls ook duurder assortiment, zich onderscheiden en weinig last ondervinden van de prijsschommelingen. Hun klanten zijn het gewend om net iets meer te betalen en vergelijken minder.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De onzekerheid omtrent de energieprijzen. Wij hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in zonnepanelen, wat ons geluk geweest is dit jaar. Daarnaast komen er bijna geen Belgische seizoensproducten. Tomaten en andere serreteelten die nu uit het buitenland moeten komen omdat de meeste telers door de hoge stook- en energiekosten, een cyclus gaan overslaan. Deze tekorten moeten opgevuld worden met importproducten, wat qua smaak en kwaliteit toch niet gelijkwaardig is aan onze Belgische teelten. Dit wil zeggen dat importprijzen ook enorm kunnen stijgen door de stijgende vraag en alles is nu al duurder. Waar stopt dit?

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

November en december zijn afhankelijk van het weer en meestal iets rustiger. De kerstperiode is dan weer erg druk, maar ook erg gezellig. We voorzien hapjes, warme drankjes en de grootste kerstboom die we kunnen vinden. Werken in een warme gezellige kerstsfeer is fijner voor onze groep en onze klanten. We kijken er al naar uit.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Meestal is onze kaars uit tegen kerstavond en schuiven we met onze voetjes onder tafel bij familie en vrienden in de eindejaarsperiode.

Ik denk dan vooral aan onze telers. We hopen dat het een warm voorjaar wordt en we snel weer kunnen genieten van alle mooie en lekkere inlandse seizoensproducten die ons land te bieden heeft.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

willen de consument laten ervaren hoe een echte cranberry smaakt”

Alleen maar een sterk verhaal of zit er een kern van waarheid in? Volgens overlevering zijn de cranberries op Terschelling terechtgekomen door overboord geslagen vaten gevuld met de besjes, die door jutters werden meegenomen.

“Degene die aangespoelde spullen door de duinen aan wal brengt, is de eigenaar ervan,” vertelt Hans van Keulen, directeur van Terschellinger Cranberries. Hij geeft aan dat Amerikaanse schepen vaten met cranberries aan boord hadden om - vanwege het hoge vitamine C gehalte van de bes - te voorkomen dat de bemanning scheurbuik opliep. Als er dan af en toe een schip verging of in de problemen kwam op de Noordzee, spoelde zo’n vat

soms aan op het strand van Terschelling. De jutters waren volgens Hans meer geïnteresseerd in het mooie vat dan in de besjes, die daarom in de duinen achterbleven. En zo lijkt de cranberry op Terschelling voet aan wal te hebben gekregen. “De toentertijd veel aanwezige zoetwaterslenken hebben de bessen van West tot Oost over het eiland verplaatst. Het is een goed verhaal en ik kan het niet ontkrachten.”

Hoe het ook zij; het is dus aannemelijk dat de besjes uit Amerika afkomstig zijn, trouwens net als de beleving rondom het product - dat in Amerika vooral omstreeks Thanksgiving en de kerstdagen wordt gebruikt - stelt Hans vast. Hij vindt het jammer dat daardoor, hoewel de oogst al in september start, de vraag naar de verse Nederlandse cranberries toch pas rond de feestdagen, rond eind november, op gang komt. Van de bessen die niet vers verkocht worden, maakt Terschellinger Cranberries onder meer sappen, jams, sausen of delicatessen die jaarrond te vinden zijn in biologische winkels en de horeca, voornamelijk in Noordwest-Europa, geeft de directeur aan. Het is zijn doelstelling de

Hans van Keulen, Terschellinger Cranberries:

“Wij

consument kennis te laten maken met echte cranberries, die bij veel consumenten nog niet zo veel bekendheid genieten. Hij stelt vast dat veel van het conventionele cranberrysap maar weinig cranberry bevat en veel zoet-, kleur- en smaakstoffen. “Wij willen laten ervaren hoe een echte cranberry smaakt en wat je ermee kunt doen.”

PLUKVIRUS

De Terschellinger cranberries groeien in het wild op de heide, op verschillende plaatsen op het eiland, als een puur natuurproduct. Terschellinger Cranberries is via een pachtconstructie met Staatsbosbeheer de partij die zorg draagt

voor de oogst van de bessen. Geen flauwe klus, merkt Hans op. “Je moet echt wel het plukvirus hebben. We hebben een vrij vaste groep mensen die plukken. Vaak gaat het van generatie op generatie over. Veel plukkers doen dat omdat zij dat vanuit huis hebben meegekregen. De plukkers slaan een plukbak door de heide en daarmee hark je de bes uit de plant. Daarna gaan de cranberries in jute zakken van ongeveer 40 kilo die vervolgens naar de auto buiten het duin op een pad moeten worden gesjouwd. Het is erg zwaar. Uiteraard zorgen we ervoor dat we op een correcte manier plukken en gaan we netjes met de natuur om.”

Waar de in het wild groeiende cranberries een prachtig product zijn, is het ook een kwetsbaar product. Zo kunnen bijvoorbeeld late nachtvorsten een behoorlijk gat in de oogst slaan. Desondanks zijn er door hoogteverschillen in de verschillende oogstgebieden ieder jaar wel cranberries, geeft Hans aan. Maar door de weersomstandigheden, naast nachtvorsten ook hitte en droogte, wisselen de oogsten van jaar tot jaar. Zo laat Hans weten dat er vorig jaar een recordoogst was, maar dat het soms ook flink tegenvalt. Hij geeft aan dat cranberries prima diepgevroren bewaard kunnen worden, zodat de oogst uit een overvloedig jaar, een mindere oogst kan compenseren. “De diepgevroren voorraad

Foto's:: Laurence Harms @lrnc_outside

Straf spul, die cranberries

Een verse cranberry die wordt geperst levert bijna geen sap, geeft Hans aan. Daarom worden de bessen eerst ingevroren. “Als je een cranberry invriest, verandert de celstructuur van de bes en dan is het een sapbommetje. Dus eerst invriezen, dan persen en vervolgens bottelen.” De meeste sappen die Terschellinger Cranberries maakt, zijn ongezoet maar er is ook een versie waaraan appelsap is toegevoegd. “Die is wat toegankelijker en nog steeds best wel zuur, maar het straffe is er vanaf. En als je dat mengt met water, heb je een prima glas cranberrysap, waar je gezond mee blijft.”

kunnen we verwerken wanneer we willen. Dat vergt wel een goede productieplanning en gematigde ambitie, want je kunt niet blijven uitbreiden.”

VERWEVEN MET TERSCHELLING

Wel merkt hij veranderingen in de klimatologische omstandigheden. “We hebben te maken met de natuur en de natuur verandert, daar zit een grote uitdaging.” Hij

ziet ook dat de activiteiten van Terschellinger Cranberries soms op gespannen voet staan met de focus op de natuur, zoals neergelegd in onder meer Natura2000. “Dat belemmert ons soms in activiteiten om de cranberry op Terschelling te behouden.” De directeur merkt op dat als je de natuur zijn gang laat gaan, het landschap verruigt door overwoekering met kruipwilgen en hoge grassen, wat uiteindelijk, door het gebrek aan zonlicht, tot het verdwijnen van de cranberry zal leiden. “Op een hele kleine schaal, op bepaalde plekken mogen we iets tegen die verrui-

ging doen, alleen vergt dat een veel grotere aanpak dan dat we nu doen.” Toch ziet hij het niet zover komen dat de cranberry van Terschelling verdwijnt. “De cranberry is met Terschelling verweven, het is een onderdeel van het eiland en een onderdeel van de cultuur. Wil je dat behouden, dan moet je daar wat aan doen en dat moeten we samen doen met Staatsbosbeheer. Ik heb goede hoop dat we samen een manier vinden om de cranberry op Terschelling te behouden.” (MW) 

hvankeulen@terschellingercranberry.nl

Foto's:: Laurence Harms @lrnc_outside

Wat is er zo gezond aan cranberry?

Een goede vriend van mij is pas vader geworden. Hij woont inmiddels alweer jaren in Finland en dit was de perfecte aanleiding om hem weer met een bezoek te verblijden. Na het aanschouwen van hun nieuwe kroost, besloten we veel in de bossen van Finland te gaan wandelen. Tijdens deze wandelingen stuitten we regelmatig op vele soorten bessen, waaronder blauwe bessen en vossenbessen. De laatste dag heb ik een emmer met vossenbessen geplukt, wat is toegestaan onder de Finse wet. Bij thuiskomst heb ik wekenlang kunnen genieten van vossenbessen, maar helaas raakten deze op. Gelukkig ontdekte ik een goede vervanger: cranberry!

Vossenbes en cranberry zijn beide lid van de Heidefamilie en hebben een vergelijkbaar nutrientenprofiel. Een andere naam voor cranberry is veenbes. Ze zijn lichtroze tot donkerrood van kleur. De naam cranberry stamt af van de craneberry oftewel kraanbes. De bloem met meeldraden doet denken aan de kop en snavel van een kraanvogel.

Veenbessen zijn bijzonder rijk aan antioxidanten, onder meer in de vorm van flavonoïden. Deze plantenstoffen worden in verband gebracht met een ontstekingsremmende werking. Volgens verschillende wetenschappelijke studies werkt cranberry tegen blaasontsteking en urineweginfecties doordat de proanthocyanidinen ervoor zorgen dat de hechting van de E-coli bacterie aan de blaaswand afneemt. In deze bessen zit daarnaast ook de suiker D-mannose, waarvan wetenschappers hebben ontdekt dat deze stof urineweginfecties kan tegengaan. Verder zijn er aanwijzingen dat cranberry het risico op cardiovasculaire ziekten kunnen verminderen en dat het sap van de cranberry waarschijnlijk kan beschermen tegen de maagzweer veroorzakende bacterie helicobacter pylori.

Cranberry is arm aan calorieën, maar zeer rijk aan vitamine C. Geen wonder dat zeelieden deze bessen vroeger meenamen op reis. Ook bevatten deze veenbessen veel vezels, die goed zijn voor de darmflora. Daarnaast beschikken deze bessen over verschillende vitaminen en mineralen, waaronder mangaan, koper en vitamine E en K.

Verse cranberry is lekker om te verwerken als fris accent in taart en gebak of in jam of compote. Ze smaken ook lekker in combinatie met (stoof)vlees. Sommigen eten graag een warme cranberrysaus bij een vleesgerecht, zoals tijdens het kerstdiner. Koud doet cranberrysaus het goed over een

pudding. Gedroogde cranberry is lekker als tussendoortje in bijvoorbeeld een notenmix. Ook in salades doen ze het erg goed. Rauwe cranberry kan wat bitter en wrang smaken, waardoor vele liever de gezoete variant eten. Deze bevatten vaak erg veel suiker en oliën, dus die zou ik niet aanraden. Omdat veel mensen moeite hebben met de zure smaak van cranberry, voegen producenten vaak ter compensatie wel erg veel suiker toe. Daarom kun je het beste zelf de besjes kopen en verwerken in een gerecht, dan weet je precies hoeveel suiker erin zit. Een gezondere optie is om cranberry te combineren met bijvoorbeeld zoet fruit.

Cranberry wordt in Nederland rond oktober geoogst. Ze zijn over het algemeen vers te koop van september tot januari, daarbuiten worden ze vaak geïmporteerd uit Amerika. Deze zijn vaak net ietsje groter dan de Nederlandse variant.

Wij hebben thuis altijd een flinke lading in de vriezer achter de hand. Om los te eten vinden wij ze net iets te wrang, maar als onderdeel van een smoothie of bessenmix vinden we ze heerlijk. Ook onze kleine van twee is dol op deze besjes, waardoor ze regelmatig op het menu staan!

Juglen Zwaan www.ahealthylife.nl

INFLATIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

(kerst)vragen Steven Martina 7 (kerst)vragen Steven Martina

The Greenery The Greenery

Waar kijk je met trots op terug?

Ik kijk met trots terug op de enorme inspanningen die in onze keten zijn geleverd. En dan met name het ondernemerschap dat niet alleen door onze telers en medewerkers is getoond, maar we als totale sector het afgelopen jaar hebben laten zien. Iedere persoon werkzaam in onze mooie sector - van zaadveredeling, teelt, commercie tot aan klant - heeft eraan bijgedragen dat we met elkaar onder zeer uitdagende omstandigheden in staat zijn geweest om de consument te voorzien van verse groenten en fruit. Iedere dag weer. Dat is écht een topprestatie waar we met z’n allen trots op mogen zijn.

Wat is er sinds corona veranderd?

Met Corona hebben we ervaren dat niet alles vanzelfsprekend is. Ik zie dat we als samenleving hierdoor bewuster zijn geworden. Bewuster van onze naasten, bewuster van de zorgverleners, bewuster van onze gezondheid en belang van gezonde voeding. Ook zie ik steeds nauwere samenwerkingen in onze branche ontstaan om op grote maatschappelijke thema’s echt impact te kunnen hebben. Zo behouden we als sector ook toekomstperspectief.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Met een dalende koopkracht bij consumenten en stijgende kostprijzen moeten we als keten nauwer en slimmer met elkaar samenwerken om de kosten verder te verlagen. Het zorgt voor een extra drive en versnelling om verder te digitaliseren en te automatiseren en biedt enorm veel kansen partnerships met telers en klanten aan te gaan om tot langetermijnketensamenwerkingen te komen die integraal inzoomen op het verbeteren van het rendement.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

Als grootste uitdaging voor 2023 zie ik de beheersing van onze kostprijs die sterk wordt beïnvloed door hoge energie- en grondstofkosten, inflatie en prijsdruk. Een goed kwalitatief product geteeld, tegen een eerlijke prijs voor zowel teler als consument, zodat continuïteit in het schap en op het teeltbedrijf kan worden geborgd is uitdagend in deze onzekere tijden.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Juist nu we meer hybride werken is de Kerst een moment om met elkaar de feestdagen in te luiden. Dit doen we met een gezellige kerstlunch op de verschillende locaties, een goed gevuld groentepakket en een kerstattentie.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Lekker gourmetten met de familie en erop uit met mijn kinderen naar de

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

We hebben dit jaar weer verschillende dierbaren verloren. Ik wil graag iedereen die dit jaar een dierbare is verloren veel kracht en betekenisvolle

Niels van den Berg, Rungis:

“Gevriesdroogde groenten en fruit voor het wauweffect”

“Er is in de horeca al jaren een verschuiving van dierlijke naar plantaardige voeding gaande en die interesse komt echt bij de gast vandaan. Steeds meer horeca-ondernemers nemen dat over en maken daarin scherpe keuzes, waar ze zich mee kunnen onderscheiden,” zegt Niels van den Berg – manager Communicatie en Trends en SVH Meesterkok bij Rungis.

Het

is de reden dat Rungis - groentenen fruitleverancier voor de horeca, catering en foodprofessionals - inzet op innovatie. Het bedrijf wil niet alleen vraag invullen, maar ook vraag creëren door met de klant mee te denken over innovatieve producten. Heel belangrijk geeft Niels aan, want door de verschuiving van dierlijk naar meer plantaardig worden groenten en fruit van een garnituur tot een hoofdbestanddeel van een maaltijd en dat stelt eisen aan de kwaliteit. “Dat moet kwalitatief kloppen en de moeite waard zijn.” Een van die innovatiegebieden is het assor-

timent aan gevriesdroogde groenten en fruit dat Rungis sinds kort voert.

GECONCENTREERDE

KLEUR EN SMAAK

“Door het vriesdrogen blijven de kleur en de smaak heel mooi behouden. Er gaat tijdens dat proces heel weinig verloren. Doordat je vocht onttrekt wordt het extra geconcentreerd; het water haal je eruit en wat je overhoudt is volle bak de geur en de smaak.” Daarbij levert deze natuurlijke conserveringswijze een krokant product op, geeft Niels aan. “Dat is wat het naast de geconcentreerde geur en smaak

uniek maakt.” Daardoor staat beleving bij gevriesdroogde producten centraal, merkt de SVH Meesterkok op. Een van de redenen dat er veel aandacht aan het proces van vriesdrogen wordt besteed. “Er wordt met mooi, rijp fruit of rijpe groenten gewerkt en het proces wordt heel nauwkeurig uitgevoerd om die optimale beleving te krijgen.”

MAXIMAAL ZICHTBAAR

Zo zijn er bijvoorbeeld gevriesdroogde hele doperwten, suikermaiskorrels of plakken gevriesdroogde bloedsinaasap-

Vriesdrogen in twee stappen

De producten worden snel ingevroren bij een zeer lage temperatuur van +/- min 80 graden Celcius. Dit verkleint de kans op beschadigingen. Hoe sneller het wordt ingevroren, hoe kleiner de ijskristallen worden. Na het invriezen worden de groenten en fruit gedroogd. Eerst wordt langzaam, in wel enkele dagen, het grootste gedeelte van het ijs verwijderd bij een verlaagde luchtdruk. Het ijs ontdooit niet eerst, maar verdampt direct.

pel, hele frambozen en stukken rabarber. Heel geschikt voor desserts of voorgerechten, laat Niels weten. “Dat soort producten zijn een toevoeging die maximaal zichtbaar en herkenbaar kunnen worden verwerkt.” Als voorbeeld noemt hij rabarber dat in een dessert bijvoorbeeld vers gepocheerd kan worden verwerkt met daarbij een rabarbersorbet en voor de krokante toets kan dan gevriesdroogde rabarber worden toegevoerd. “Zo laat je het product rabarber verschillende keren in een dessert terugkomen in een verse en een gevriesdroogde versie om een speciale kick in smaak en kleur toe te voegen.” Het assortiment omvat ook poeders op basis van gevriesdroogde groenten en fruit, volgens Niels geschikt om kleur en smaak toe voegen zonder dat ook vocht wordt toegevoegd. Dat komt bijvoorbeeld in beeld als

er witte chocolade verwerkt wordt of bij het bereiden van macarons.

PREMIUM

Niels rekent de gevriesdroogde producten tot de premium categorie, met bijbehorend prijskaartje. “Als je beseft dat het vocht uit de producten is gehaald, is het ook niet gek dat dit een bepaalde kiloprijs met zich meebrengt; je hebt dan ook heel veel, het weegt niks.” Daarbij speelt ook gemak een rol bij de gevriesdroogde producten. “Als je een kwalitatief product kunt inkopen, heb je als restaurateur zelf minder personeel nodig. De krapte op de arbeidsmarkt is een hot item op het moment. Door middel van deze producten kun je het wauweffect toevoegen. Je kunt het ook zelf bedenken en maken, maar dat is ook intensief.” Overigens biedt Rungis

kant-en-klaar of gemak niet zomaar aan. “Wij stellen ons als eis dat de kwaliteit gelijk moet zijn aan wat onze klant zelf in de keuken kan bereiken of beter.” Die kwaliteit vond de groothandel in Nieuw-Zeeland. “We kopen zo lokaal mogelijk in, maar we laten ons ook niet beperken. We kwamen uit in Nieuw-Zeeland puur uit kwalitatieve overwegingen.” (MW) 

Niels@rungis.nl

Foto's Rungis van linksboven naar rechtsonder: Rode bieten poeder, bloedsinaasappel plakken, passiefruit poeder, mandarijn segmenten, vietnameese mint poeder, suikermaiskorrels, hele kappertjes, rabarbersticks, hele doperwten, aardbeien poeder, aardbeien plakjes, frambozen poeder, hele frambozen, gele perzik plakjes, ananas plakjes, hele lychee.

“Rauwe noten zijn een aantal jaren geleden in de Schijf van Vijf opgenomen en sindsdien zien we dat de vraag toeneemt, vooral naar ongebrande noten. Die hebben echt een boost in de verkoop gekregen,” zegt Bastian Boer, mede-eigenaar van Bas Boer Noten, een familiebedrijf dat naast de markt ook de digitale notenmarkt bedient. Ook het segment gebrande noten loopt richting de feestdagen goed, geeft Bastian aan. Op basis van eerdere ervaringen verwacht hij dat ook de economische tegenwind ervoor zal zorgen dat de consument meer grijpt naar gebrande noten.

Bastian Boer, Bas Boer Noten:

“Met de expertise van de markt doorgegroeid naar webshop en verpakker voor derden”

Oprichter Bas Boer en rechts opvolger Bastian Boer. Foto Danique Collins

“Ons

familiebedrijf bestaat sinds 1974 en bij elke crisis hebben we gemerkt dat de markten een boost krijgen. De horeca krijgt het dan wat rustiger en wij krijgen het op de markt drukker, want de consument wil toch gezelligheid; we verkopen dan gebrande noten en producten met chocolade, echt de delicatessen.”

Overigens was de eerste reactie van de consument op de onzekerheid rondom de hoge energieprijzen wel om de hand wat meer op de knip te houden. “Toen de hoge energieprijzen voortdurend in het nieuws waren, kocht de consument in plaats van de macadamia mix en de cashew noten, vaker een zakje pinda’s. Half november zien we dat dit weer is gestabiliseerd.”

WEBSHOP

Een overblijfsel uit de coronatijd, toen de markten enige tijd gesloten waren, is dat de webshopbestedingen een vlucht hebben genomen. Bastian stelt vast dat dit ook na de coronaperiode zo is gebleven. Een goede ontwikkeling, geeft hij aan, omdat de gemiddelde besteding bij een webshopaankoop hoger ligt dan de marktaankopen. “De consument heeft het gemak van online noten bestellen ervaren en

de gemiddelde besteding ligt vele malen hoger dan op de markt, dat gaat wel drie keer over de kop.”

Hoewel de webshop - zowel gericht op business-to-business als op de consument - inmiddels een veel groter aandeel heeft in Bas Boer Noten dan de markthandel, staat Bastian nog altijd graag zelf op de markt en is ook niet van plan om de twee overblijvende marktwagens en bijbehorende routes af te bouwen. “Met het internet bedienen we heel Nederland, België en Duitsland, maar het marktbedrijf is heel belangrijk voor de feeling met de klant. Als ik op de markt bijvoorbeeld merk dat de vraag naar bakproducten vanwege de feestdagen begint aan te trekken, passen we daarop ook de webshop aan.”

OP MEERDERE PAARDEN WEDDEN

Tijdens de coronaperiode en de sluiting van de markten, had de ondernemer zorgen over zijn bedrijf en het personeel. De periode heeft Bastian duidelijk gemaakt dat het nuttig kan zijn om als bedrijf op meerdere paarden te wedden. Het is de reden dat Bas Boer Noten bezig is om de derde pijler van het bedrijf - de groothan-

del en het onder private label verpakken van noten voor derden - verder uit te breiden. “We zijn als marktbedrijf begonnen, als webshop verdergegaan en nu verpakken we ook voor derden - in heel Europa - en we streven ernaar om dat in de toekomst steeds meer te doen. De expertise die we op de markt opdoen, kunnen we nu in de wijde wereld neerzetten.”

Noten en gedroogde zuidvruchten haalt Bas Boer Noten onder meer uit Azië, de VS, Ivoorkust, Chili en Turkije, maar waar mogelijk richt het bedrijf de blik zoveel mogelijk op sourcing zo dichtbij mogelijk. Zo werkt de notenhandel bijvoorbeeld met walnoten uit Frankrijk en zelfs uit Nederland, vijgen uit Spanje en waar de amandelen voorheen uit de Verenigde Staten kwamen, worden die nu betrokken uit Portugal en Spanje. “We willen streven naar zo dichtbij mogelijk, zodat het transport korter is.” Bastian stelt vast dat dit economisch niet zo heel veel verschil oplevert met landen waar arbeid goedkoop is, zoals Turkije of Azië, omdat er in Europa dan weer, veel meer dan elders, is geautomatiseerd.

Stay Safe Stay Healthy Stay Positive

NOTEN ALS VLEESVERVANGERS

Overigens merkt hij op dat de prijzen van de noten zelf wel redelijk stabiel zijn, maar dat dit niet geldt voor alles erom heen, zoals bijvoorbeeld de kosten van energie. De notenhandelaar stelt vast dat er momenteel meer aanbod is dan afname en hij vermoedt dat het een effect is afkomstig uit de coronaperiode, toen voor de zekerheid hogere voorraden werden aangehouden. Toch heeft het niet direct invloed op de prijsvorming. “Vorig jaar gingen de zeecontainerprijzen naar 18.000 USD en dus moesten we noodgedwongen met de prijzen omhoog. Nu is dat weer gestabiliseerd naar USD 3.000, maar door de sterke dollar ten opzichte van de euro, zijn de producten nog steeds duur en blijven de prijzen gelijk aan vorig jaar.”

Daarbij ziet Bastian dat het veranderende klimaat ook een factor begint te worden die van invloed is op de aanvoer. “Klimaat wordt wel een dingetje. In Spanje was het

best droog en dat heeft zijn invloed op de kwaliteit van de vruchten zoals vijgen doordat de bomen te weinig vocht hebben gekregen. Dat beïnvloedt de prijs en dat speelt altijd op de achtergrond een beetje mee. Maar ook dichter bij huis, merken we het: we hebben al een aantal keer niet kunnen markten door de weersomstandigheden.” Ondanks deze uitdagingen ziet Bastian nog steeds veel kansen en heeft hij richting de toekomst goede verwachtingen, omdat de ondernemer ziet dat noten onder meer steeds vaker als vleesvervangers worden ingezet. “Eten blijven we altijd en vlees wordt door de negatieve berichten steeds minder. Uit noten haal je ook de vitamines die je uit vlees haalt. Je ziet veel vleesvervangende producten waarin noten zitten. Daar zien wij een grote markt in.” (MW) 

bastian@basboernoten.nl

Het team van Bas Boer Noten Foto Danique Collins

“De regulering staat niet meer in connectie met de praktijk”

“Bio wordt met de huidige groei in Europese wet en regelgeving moeilijk verkrijgbaar,” benoemt Eelco Keizer, Sales Manager bij Dipasa Europe - verwerker en leverancier van sesamzaad, zaden en pitten, plantaardige oliën en ingrediënten voor de keuken - het gevolg van wat hij ziet als de grootste uitdaging in de branche: de groeiende kloof tussen wet- en regelgeving en de realistische haalbaarheid daarvan. Zo geeft Eelco aan dat van de acht Chinese leveranciers van bio poppoenpitten waar het bedrijf voorheen mee werkte, er nog maar twee over zijn. De overige zes bedrijven hebben ervoor gekozen hun pompoenpitten elders af te zetten, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten of Japan, vanwege de strenge wet- en regelgeving in Europa. “Japan - dat ook vooruitstrevend is in voedselveiligheidheeft wel een redelijke wetgeving. Wij prijzen ons daardoor de markt uit, waardoor de producten te duur worden.”

de importeur. Dat risico willen de exporteurs in de landen van oorsprong steeds minder snel nemen.” Overigens ziet de salesmanager dat deze problematiek niet alleen bij biologische producten speelt, ook de invloed van de regelgeving op overschrijding van de MRL met betrekking tot ethyleenoxide in sesamzaad is een probleem.

Hoewel

Eelco vaststelt dat de vraag naar biologische zaden en pitten groeit, merkt hij ook dat de strenge weten regelgeving de invulling daarvan in de

weg staat. Zo geeft hij aan dat als bijvoorbeeld een zending wordt afgekeurd, deze Nederland niet in mag. “Dit betekent veel kosten voor de exporteur, maar ook voor

“In Nederland is de maximum residu limiet (MRL) 0,05 mg/kg, in de Verenigde Staten 5,0 en in Canada - toch ook een land met een hele strenge voedsel- en warenautoriteit, die bekend staat om zijn focus op veiligheid - 7,0.” Dipasa vindt het vreemd dat in het geval van sesamzaad bij een overschrijding direct een besluit genomen werd door de betreffende instanties, wat heeft geleid tot hoge kosten en de verspilling van veel product, waaronder ook zaden die de norm niet overschreden, terwijl in andere gevallen, bijvoorbeeld toen bij bakpannen de aanwezigheid van een

Eelco Keizer, Dipasa:

Dipasa stelt vast dat de vraag naar biologische zaden en pitten groeit

kankerverwekkende stof werd ontdekt, door de overheid een aanpassingstijd van twee jaar werd toegestaan.

FOCUS OP VEILIGHEID

Uiteraard geldt Eelco’s kritiek alleen de opzet van de regelgeving en niet de veiligheid zelf, die Dipasa hoog in het vaandel heeft. “We proberen steeds meer naar een toegevoegde waarde te gaan en de producten zo veilig mogelijk te maken.” Daarbij geeft Eelco aan dat het echter realistisch is om te beseffen dat 100 procent garantie in voeding lastig is, zoals door sommige retailers verlangd wordt. Het blijft een natuurproduct.” Toch heeft de salesmanager goede hoop op een reëlere situatie: “Nu staat de regulering niet meer in connectie met de praktijk, maar als we goed in gesprek blijven met de overheid, hoop ik dat wetgeving en praktijk naar elkaar toe groeien.”

Een andere uitdaging waar de branche mee te maken heeft, zijn ongeregeldheden binnen de aanvoerketen. Vooral de lockdowns, die China nog altijd instelt bij corona-uitbraken, spelen de supply chain parten, merkt Eelco. “De Chinese overheid

gooit makkelijk de hele haven voor een maand dicht of soms gaat er mondjesmaat wat weg en dat geeft aanleverproblemen. Daarom moeten importeurs voorraden opbouwen, maar zij kunnen de kosten die dat met zich meebrengt niet doorberekenen.” Hij ziet dat, ondanks de wat dempende werking van de lagere prijzen voor zeecontainers momenteel, dit een moeilijk aspect blijft.

SAFETY STOCKS

Overigens laat de salesmanager weten dat de meeste producten van Dipasa Europeonderdeel van de Dipasa Group, met Mexico als hoofdkwartier - Zuid-Amerika als origine hebben. Daarnaast noemt hij het een voordeel om tussen de verschillende bedrijven binnen de groep te kunnen schuiven als er zich aanvoerproblemen voordoen. De salesmanager ziet dat ook retailers zich hebben voorbereid op eventuele vertragingen in de aanvoer door zelf voorraden op te bouwen. Het resulteert erin dat nieuwe contracten één tot twee maanden later dan gebruikelijk worden afgesloten. “De retail heeft ingespeeld op de onzekerheid rondom de oorlog in Oekraïne door safety stocks aan te leggen om

de supply chain gaande te kunnen houden, want niemand wist wat er ging gebeuren. Daarom zie je dat er nu veel retailproducten op voorraad zijn en dat het afsluiten van een nieuw contract wordt uitgesteld.”

Daarbij ziet Dipasa dat duurzaamheid een steeds groter vraagstuk wordt bij de handel in zaden en pitten. “Klanten vragen om een sustainable supply chain waar alles wordt herbruikt of gerecycled,” aldus Eelco. “De klant wil inzicht in waar het product vandaan komt tot het op het bord ligt. De hele supply chain transparant maken is iets waar je op kunt inspelen als bedrijf en als importeur. Dat zijn kansen.” (MW)  eelco@dipasa.nl

Frits Popma, Popma Fruit Expertise over de bananenketen in India:

“Alleen met continue training kunnen we voor verbetering zorgen”

Wat doe je als je door corona niet kunt reizen om je beroep uit te oefenen? Dan begin je gewoon aan het verbeteren van de bananenketen in India! Althans dat deed Frits Popma, van Popma Fruit Expertise, die kan bogen op drie decennia ervaring met bananen en als adviseur betrokken is (geweest) bij projecten voor meer dan 200 bedrijven. “Baat het niet, dan schaadt het niet. We zaten in de Covid-periode, ik kon niet reizen en de werkzaamheden lagen bijna helemaal stil. Om toch bezig te zijn, dacht ik: ‘Ik begin eraan en we zien wel waar het schip strandt’.” Hoewel India de grootste bananenproducent is ter wereld - met een productie van 31,5 miljoen ton in 2020 dat overeenkomt met 26,4 procent van de mondiale productie - heeft het land niet de meest ontwikkelde bananenketen en is het ook niet de makkelijkste markt om verbetering in aan te brengen, geeft Frits aan.

Zo laat hij weten dat verschillende westerse partijen, zoals multinationals, hun tanden al hebben stukgebeten op toetreding tot de Indiase markt in de verwachting van snelle resultaten. “Het is een project van jaren. Wat voor westerse bedrijven heel normaal is, is in India al gauw veel te ingewikkeld en dat werkt niet. Wij kijken wat er nodig is in de Indiase markt om een verbetering aan het product aan te brengen. Dat kan alleen stap voor stap en met constante begeleiding.”

Desondanks ontbreekt het niet aan ambitie. “De eindbedoeling is om binnen twee

jaar de kwaliteit van de Indiase bananen op internationaal niveau te brengen, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Ecuador, zodat ook geëxporteerd kan worden. Dit is mogelijk omdat met bananenplantenwaarvan de vruchten na negen maanden geoogst kunnen worden - snel geschakeld kan worden.” Ook in India zelf is er inmiddels vanuit de overheid de wens om de bananenketen te verbeteren. “De wereldbevolking groeit en zeker ook de bevolking in India en alle monden moeten gevoed worden. Als je dan van de geteelde bananen bijvoorbeeld 40 procent moet weggooien, dan is dat een probleem.” Frits

geeft aan dat dat de reden is dat de Indiase overheid in de bananenketen wil investeren.

Het is die subsidie, en de subsidies uit het westen, die onder meer het uitgangspunt van het project in India vormen. Frits laat weten dat er inmiddels een Indiase firma is opgericht, Aurick Inititiatives in Chennai, en dat er een samenwerking is aangegaan met het Indiase National Research Center for Bananas (NRCB), dat mede verantwoordelijk is voor het opzetten van het trainingsprogramma en, via de Nederlandse ambassade wordt er gekeken om met subsidie trainingsprogramma’s op te stellen, Een essentieel aspect, vindt de adviseur. “Alleen met een continue training en begeleiding kunnen we voor verbeteringen in de bananenketen zorgen.” Daarnaast zijn inmiddels ook Indiase investeerders gevonden en zijn vijf Nederlandse bedrijven aangehaakt bij het initi-

atief dat nu klaar is om in 2023 daadwerkelijk van start te gaan met de aanplant en ernaar streeft om op 1 juli 2023 de eerste rijperij in de buurt van Chennai te openen.

KETEN IN BEELD BRENGEN

Eén van de eerste stappen die is genomen, is het volledig in beeld brengen van de keten - vanaf de grond tot aan de supermarkt - de kostprijs en de problemen. Eén van die problemen is bijvoorbeeld dat ongeveer 40 procent van de bananen uitvalt, onder meer als gevolg van logistieke tekortkomingen. “De kwaliteit is dermate slecht dat bananen ‘s morgens om 08:00 uur een euro kosten, om 12:00 uur al worden afgeprijsd naar 0,60 euro en aan het einde van de dag weggaan voor 10 cent, omdat ze vanwege de slechte kwaliteit niet bewaard kunnen worden tot de volgende dag.” Toch ziet de adviseur in eerste instantie mogelijkheden om met relatief eenvoudige maatregelen verbeteringen aan te brengen zodat niet om 12:00 uur al afgeprijsd moet worden vanwege kwaliteitsverlies. “Zo zou je het transport ’s nachts kunnen laten plaatsvinden om de hitte van overdag te mijden of je zou ervoor kunnen zorgen dat de kratten niet overvol geladen worden waardoor de onderste vruchten kapot gaan door het gewicht. Door mensen te gaan trainen en

op deze aspecten te wijzen, verdien je al veel geld.”

Een ander aspect dat onder de loep wordt genomen, is het oogstpotentieel. “Momenteel is de oogst per bananenplant per jaar in India rond de 20 kilo. Wij willen dat door verbeterde technieken en training naar 50 kilo brengen.” Eén van de factoren die daarbij in beeld komen is het plantsysteem. Frits geeft aan dat het in India gebruikelijk is om drie jaar van een bananenplant te oogsten, gevolgd door een rustjaar en daarna weer voor drie jaar nieuwe bananenplanten aan te planten, terwijl hij ziet dat de planten een potentieel van wel 20 jaar hebben. “Daardoor verhoogt de opbrengst en verdient de teler meer per hectare.”

Daarnaast wordt ingezet op het gebruik van plastic kratten. “Dat is milieuvriendelijker, kost minder energie om te koelen en naar verhouding wordt karton steeds duurder.” De adviseur laat weten dat een dergelijk systeem met herbruikbare kratten mogelijk is in India, omdat de lokale plantages voornamelijk de interne markt bedienen en de kratten binnen twee weken retour kunnen zijn, waardoor het vele malen goedkoper is dan karton. Verder is er een focus op rijping, wat nu

nog een relatief onbekend fenomeen is in India, geeft Frits aan. “Er zijn in India 15 commerciële bananenvariëteiten, maar de kennis om deze bananen te rijpen, ontbreekt. We gaan daarvoor protocollen schrijven.”

VERDIENMODEL

Frits verwacht dat deze relatief eenvoudige maatregelen direct tot een verlaging van de derving zullen leiden. Daardoor gaat de financiële positie vooruit en dat geeft ruimte voor verdere investeringen in verbetering van de bananenketen. “Het verdienmodel zit in het feit dat de derving, nu 40 tot 50 procent, waar teler en handelaar heel erg weinig voor beuren, naar minder dan vijf procent gaat. Je verkoopt dan veel meer en het product is veel beter en geschikt voor het hogere segment.” De adviseur ziet dat als de kwaliteit goed is, een deel van de interne markt bereid is hoge prijzen te betalen. Met een bevolking van 1,4 miljard, ligt er dus een gigantische potentiële markt open, stelt hij vast. “Daarbij is de blik in eerste instantie gericht op de binnenlandse markt en, gezien de Indiase demografie, op jonge mensen en het snel groeiende e-commerce kanaal,” besluit Frits. (MW)  fwpopma@ziggo.nl

In de Indiase bananenketen is er nog ruimte voor verbetering

In India worden er 15 verschillende bananenrassen op de markt gebracht

En kijk je uit naar een nieuwe uitdaging? Bekijk de vacature via onderstaande QR code en solliciteer snel

Hartensveld 7 (kerst)vragen Richard Hartensveld

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS 7 (kerst)vragen Richard

Schenkeveld Schenkeveld

Waar kijk je met trots op terug?

We hebben dit jaar Schenkeveld Schiphol afgebouwd. Nu gaan daar ook de tomatenplanten in en hebben we het hele bedrijf in productie. Daar ben ik trots op!

Wat is er sinds corona veranderd?

Het coronavirus kwam vlak nadat we bij Schenkeveld een strak hygiëneprotocol hadden ingevoerd tegen het tomatenvirus. We zaten dus al in een strakke aanpak, waardoor de extra regels die we door het coronavirus meekregen, makkelijk meegingen in de flow.

Natuurlijk heeft corona impact gehad op iedereen in Nederland, maar bij Schenkeveld was de invloed niet groot. We hebben door kunnen werken en we hebben niet veel zieken gehad. Wel hebben we extra voorlichting gegeven aan onze uitzendkrachten en hebben we een ‘stay healthy’-campagne gedaan.

Markttechnisch zagen we dat de foodservicekanalen bijna stilvielen en retail een flinke plus maakte in coronatijd. Nu zien we dat weer normaliseren.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

In het afgelopen jaar is wel duidelijk geworden dat je als organisatie wendbaar moet zijn. De economie, de inflatie, de energiemarkt en de overspannen arbeidsmarkt zijn allemaal variabelen waar je als bedrijf mee te maken hebt. Flexibiliteit en wendbaarheid zijn in deze tijden essentieel.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

In 2023 gaan wij verder investeren op duurzaamheid. Zo hebben we dit jaar geïnvesteerd in dubbelscherm en

luchtbehandelingssystemen. In het voorjaar gaan we op alle verwerkingsruimtes zonnepanelen plaatsen. En ja, omdat we elk jaar groeien is het invullen van onze openstaande vacatures ook altijd wel weer een goede uitdaging om aan te gaan!

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Kerst vieren we met alle medewerkers door een kerstontbijt te organiseren op alle locaties. Gezellig met elkaar aan tafel. Daarnaast is er voor alle medewerkers (vast en flexibel) een mooi kerstpakket. Ook voor alle scholieren die bij ons werken.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Dit jaar ben ik voor het eerst op vakantie (wintersport in Oostenrijk) met kerst. Het kerstdiner hebben we met familie in ons hotel.

Alle mensen die het moeilijk hebben door de huidige energiecrisis, zowel privé als zakelijk. En natuurlijk alle mensen in Oekraïne die deze winter een hele zware kerst tegemoet zullen gaan; dat zij ook lichtpuntjes blijven zien en door samen te zijn de kracht blijven vinden in deze zwarte periode.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

op maandniveau zichtbaar; op jaarniveau niet

In Nederland is citrus – de mandarijn en de sinaasappel – na appels, bananen en peren de populairste fruitsoort, laat het Voedingscentrum weten. En ook in België zien Vlam marktonderzoeksbureau GfK Belgium dat sinaasappelen en mandarijnen tot de top vijf meest gekochte vruchten – na bananen en appelen – behoren. Hoewel er in Europa citrus wordt geproduceerd – vooral in Spanje, Italië en Griekenland; de laatste jaren schommelend rond een redelijk stabiel volume – is het bij lange na niet toereikend om de Europese vraag af te dekken. We zijn dus als Europese Unie een flinke importeur van citrus.

Sinaasappelen is het grootste product en daarvan worden traditioneel de grootste volumes in juli, augustus, september en oktober ingevoerd, zo laten recente cijfers van de EU zien. De laatste jaren neemt de invoer overigens wel wat af. Waar in het afzetjaar 2019-2020 (oktober 2019 –september 2020) er nog 916.778 ton aan sinaasappelen in de EU (excl. VK) werd ingevoerd, was dat in 2020-2021 855.743 ton en in 2021-2022 importeerde de EU 756.135 ton aan sinaasappelen; 17,52 procent minder dan in 2019-2022.

ZUID-AFRIKA GROOTSTE LEVERANCIER

Nog altijd is Zuid-Afrika de grootste leverancier, vaak met een aandeel van rond de 48 procent van de invoer. In absolute getallen neemt de import van Zuid-Afrikaanse sinaasappel wat af: van 446.633 ton in afzetjaar 2019-2020 via 372.348 ton in 2020-2021 naar 756.135 ton in 2021-2022. Van het afzetjaar 2022/2023 zijn uiteraard alleen de cijfers van de maand oktober bekend en die laten een voortgang van die wat dalende trend zien:

144.629 ton in oktober 2021 en 132.455 ton in oktober 2022. Overigens is de gehele sinaasappelinvoer in de EU in oktober 2022 lager dan die in 2021; respectievelijk 181.836 en 157.821 ton. Met uitzondering van Marokko en Egypte, die in oktober bijna geen sinaasappelen leveren, is ook het ingevoerde volume uit de andere bekende leverende landen Argentinië en Zimbabwe in oktober 2022 wat teruggelopen.

COLD TREATMENT

Zuid-Afrikaanse sinaasappelen worden jaarrond in de EU ingevoerd, de grootste volumes in de maanden juli, augustus, september en oktober. In juli 2022 is daarin verandering te zien. Waar er in juli 2021 nog 55.585 ton sinaasappelen uit Zuid-Afrika werd ingevoerd, was dat een jaar later bijna de helft (bijna 62 procent) minder: 21.283 ton. De cijfers van de EU geven daarvoor geen verklaring, maar de invloed van de door de EU aan onder meer Zuid-Afrika opgelegde maatregelen van cold treatment, die in juli 2022 van kracht werden, lijkt hiermee onmiskenbaar. In de maand augustus 2022 was herstel zichtbaar, maar was de invoer nog altijd onder het normale niveau en in september 2022 komen de cijfers weer overeen met die van een jaar eerder, zelfs met een lichte plus van 2,1 procent naar 123.404 ton.

Het ziet er niet naar uit dat de andere herkomsten van sinaasappelen hebben geprofiteerd van de hick-up in aanvoer: in juli 2022 leverden zowel Egypte, Marokko als Zimbabwe – de laatste overigens ook getroffen door de cold treatmentmaatregelen - minder sinaasappelen aan de EU dan in 2021. Uitzondering is Argentinië, dat zijn uitvoer verdubbelde, maar gezien

het geringe volume – in totaal 3.042 ton; 1.548 ton meer dan in juli 2021 – compenseert dat het ontbrekende volume uit Zuid-Afrika op dat moment niet. Overigens is er over heel het afzetjaar 2021-2022 weinig verschil te zien ten opzichte van 2020-2021, waar het invoer van Zuid-Afrikaanse sinaasappelen betreft: 372.348 ton in 2020-2021 en slechts 2.968 ton minder in 2021-2022. Ook Zimbabwe, dat in de maand juni 2022 minder sinaasappelen leverde aan de EU, zag de uitvoer op jaarbasis niet afnemen als gevolg van de cold treatmentmaatregelen, maar zelfs groeien met 30 procent als gevolg van de grote toename van export aan het begin van het afzetjaar 2021-2022. Dat de EU-import van sinaasappelen in afzetjaar 2021-2022 toch belangrijk lager uitkwam dan in 2020-2021 lijkt voor rekening te komen van Egypte, dat over geheel 2020-2021 een dikke 100.000 ton minder sinaasappelen leverde. (MW)

Fijne Kerstdagen en een mooi 2023!

Groot assortiment professionele artikelen uit ons centraal magazijn.

Op voorraad al uw Botman en Demco machineonderdelen.

Fijne

Anja,

CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Wat is er sinds corona veranderd?

Wat Covid betreft kent ieder wel iemand in zijn omgeving die ernstig ziek geweest is of ons zelfs ontvallen is! Wie niet ziek geweest is heeft veel inspanningen moeten leveren om ook voor zichzelf en voor elkaar gezond te blijven, wat niet altijd evident was. We mochten beseffen wat een gemis het is en wat de voordelen zijn om openlijk met elkaar te kunnen communiceren.

’Elk nadeel heb zijn voordeel,’ zei eens die ‘grote meneer’ Johan Cruyff. Het positieve effect van Corona op onze AGFhandel was nooit gezien. De mensen dachten opeens weer aan hun (al eerder vermelde) gezondheid en gingen zelfs hamsteren met AGF door de supermarkten te plunderen. Een gouden tijd voor de retail, maar ook voor ons! Helaas blijft hier vandaag niets meer van over.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

Naast het menselijk leed zijn deze geopolitieke kwesties het grote gevaar voor onze toekomst en wordt alles zo onvoorspelbaar. Deze oorlog is ook de grote boosdoener van de extreem gestegen energieprijzen waardoor alle producten en ook de AGF-producten duurder worden, wat op zijn beurt weer de grootste oorzaak is voor de torenhoge inflatie.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Onze medewerkers geven we uiteraard een leuk cadeautje mee rond de kerstperiode, maar zeker met Kerst moedigen we een ieder aan om zo snel mogelijk richting de familie en geliefden te gaan om het met hen te vieren. Tegen het nieuwe jaar doen we met hen ook nog wel een hapje en een drankje om terug en vooruit te kijken.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Gedreven door de bijna 20% inflatie gaat de consument begrijpelijk weer shoppen waar dit het goedkoopst is. De retail moet daarom weer scherper inkopen waar wij als leveranciers de dupe van zijn, helaas.

Daar bovenop kregen we ook geheel onverwacht te maken met de oorlog in Oekraïne en de daaraan gekoppelde boycot van Wit-Rusland, wat voor ons een klap was in de prijsvorming van de peren en werd voor Polen een nachtmerrie voor de afzet

Noodgedwongen moesten de Polen naar Zuid- en West-Europa uitwijken om hun appels kwijt te raken. Bijgevolg werd hier de markt ook ontregeld en kwamen we in hetzelfde schuitje terecht, ook voor de importappels van overzee. Tot een paar weken geleden moesten we daarom vaststellen dat deze overzeese appels aan dumpingprijzen aan Belgische supermarkten werden verkocht. Onze nieuwe oogst appels moesten hierdoor wijken en de jaarlijkse promo’s voor onze verse oogst bleven uit.

Kerst vieren we over het algemeen met familie onder het genot van een hapje en een drankje. Het is een voorrecht om te kunnen zeggen dat we gezellig onder elkaar kunnen zijn. Dit geldt namelijk voor vele slachtoffers van de oorlog in Oekraïne niet. Ik heb er moeite mee om er uitbundig over te zijn. Wat we eten vervalt toch een beetje naar de achtergrond als men de misère aldaar in ogenschouw neemt.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Laat ons hopen dat deze oorlog (met enkel maar verliezers) snel beëindigd mag worden. Met de aanstaande kersttijd gaan onze gedachten daarom in eerste instantie uit naar de onnodige slachtoffers en hun families!.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Jeroen Wind, Gebrs van Aarle:

“Een sinaasappel waarvoor je om wilt fietsen”

“Alsof je verse sinaasappelsap eet: heerlijk zoet en vol van smaak,” zo omschrijft Jeroen Wind van Gebrs van Aarle de Creta Star. Vanaf de start van het nieuwe jaar ontvangt de groothandel deze sinaasappelen van Kreta weer. “Een uniek product waarmee specialisten zich echt kunnen onderscheiden.”

Van Aarle importeert Creta Star alweer zes jaar. De groothandel ging hiervoor een exclusief partnership aan met het Griekse familiebedrijf Synergatiki. Jeroen: “De sinaasappelen die wij verhandelen zijn bestemd voor de Nederlandse en Duitse markt. We nemen vrijwel hun hele oogst af. Zelf verkopen ze nog een klein deel richting Scandinavië en op de binnenlandse markt.”

GUNSTIGE TEELTOMSTANDIGHEDEN

De in- en verkoper laat weten met Creta Star een bijzonder product in handen

te hebben. Deze sinaasappelen worden geteeld op het Griekse eiland Kreta, waar de broers Giorgos en Kiriakos het familiebedrijf Synergatiki runnen. “De hele familie werkt mee, van opa tot kleinzoon, prachtig om te zien,” vervolgt Jeroen zijn verhaal. In het dal van het Levka-Ori gebergte, in het westelijke deel van het eiland, liggen de Creta Star-plantages op een areaal van zo’n tweehonderd hectare. “De klimatologische omstandigheden zijn ideaal voor de sinaasappelproductie. Kenmerkend zijn de vele zonuren en koude nachten. In vergelijking met het vaste land

spelen invloeden van buitenaf een minder grote rol. Tel daar de aandacht en passie voor de teelt bij op. Dat alles resulteert in een topproduct. We durven wel te stellen dat Creta Star zich moeilijk laat vergelijken met een andere sinaasappel. Persoonlijk is het zelfs mijn favoriet.”

Creta Star is een navelsinaasappel, vol oranje van kleur, een opvallend zoete smaak en zacht vruchtvlees. Jeroen benadrukt dat Giorgos en Kiriakos het product pas sturen als ze de juiste brix hebben. “Ze gaan voor kwaliteit. Creta Star sinaasappelen rijpen aan de boom en dat proef je. Het smaakt alsof je sinaasappelsap eet. Veel sinaasappelen worden groen geoogst en vervolgens gestookt. Creta Star niet, het is dan ook geen product voor de massa. Tegelijkertijd vormt het laten rijpen aan

de boom soms een uitdaging. Het is en blijft een natuurproduct met het risico op beschadigingen of schilschade. Hoewel alle vruchten voor verlading netjes worden opgepoetst, kan het zijn dat er enkele minder mooie sinaasappelen tussen zitten. Dit doet overigens helemaal niets af aan de smaak en kwaliteit, maar sommige klanten zijn het niet gewend. Ze laten zich leiden door het uiterlijk. Tot ze Creta Star proeven, dan zijn ze om.”

Smaaksensatie waarvoor wordt betaald De sinaasappelen vinden hun weg naar de consument via groothandels en detaillisten in Nederland en Duitsland. Jeroen merkt op dat specialisten zich met Creta Star echt kunnen onderscheiden. “Sinaasappelen in de supermarkt zijn prima voor wat je betaalt. Creta Star is uniek, een sinaasappel waar je voor om wilt fiet-

sen. De echte liefhebbers willen betalen voor deze smaaksensatie. En de kleinere maten zijn ook ideaal voor de pers. In Nederland maken we onderscheid tussen hand- en perssinaasappelen, maar in het buitenland niet. Creta Star past prima naast de Valencia als hand- en perssinaasappel. Sterker nog, in Kreta wordt Creta Star vaak gecombineerd met andere perssinaasappelen als zoete toevoeging aan versgeperst sap.”

Het Creta Star-seizoen start normaal gesproken op 1 januari. Afhankelijk van het seizoen en de omstandigheden ontvangt Van Aarle vervolgens tot aan mei één of twee binnenkomsten per week. De vooruitzichten voor de nieuwe oogst zijn positief. “Wel was het afgelopen week nog aan de warme kant. Voor een goede kleur zijn koude nachten nodig,” vertelt Jeroen eind november. “Natuurlijk kan er nog veel veranderen in de komende weken, maar tot nu toe voorzien we een normaal seizoen. Wij en onze klanten kijken in elk geval weer uit naar de eerste aanvoer.” (CH) 

jeroen@aarlegebrs.nl

2023

Wij wensen u een gezond en succesvol

Analyseer uw toekomst met voedingswaarden en contaminanten analyses

Familiebedrijf Synergatiki wordt gerund door de broers Giorgos en Kiriakos

AGF-ster Inez van Oord, FiberFoods

FiberFoods maakt impact met gedroogde jackfruit

te rotten,” vertelt Inez. Samen met haar businesspartner Ineke Aquarius zagen ze mogelijkheden voor de Europese markt en richtten ze FiberFoods op.

Er worden steeds meer alternatieven gezocht voor vlees en jackfruit heeft daarbij veel potentie. Toen onderneemster Inez van Oord ontdekte dat dit fruit in Oeganda aan de varkens werd gevoerd, bedacht ze een businesscase. Als AGF-ster staat ze daarin niet alleen zelf haar mannetje. Haast even belangrijk voor Inez is dat ze ook de vrouwen in Oeganda helpt emanciperen. Gezien hun belabberde positie kunnen die wel een extra steuntje in de rug gebruiken, vertelt ze.

Inez vertrok een aantal jaren geleden met haar gezin naar Oeganda. Oeganda is een jong land in het hart van Afrika. Een land met veel potentie, met dank aan zijn vruchtbare grond, olie, koper en goud. Ook de agrarische sector is belangrijk, met een aandeel van bijna 30% in het bbp en meer dan 70% van de beroepsbevolking

die in deze sector werkt. Belangrijke agrarische exportproducten zijn koffie, thee en katoen. FiberFoods wil daar gedroogde jackfruit aan toevoegen. “Jackfruit wordt er niet verbouwd, maar groeit in voedselbossen. Er is zoveel van voorhanden dat het grotendeels aan de varkens wordt vervoerd of op de grond ligt weg

Als vezelrijk fruit met neutrale smaak is jonge jackfruit heel goed toepasbaar in een plantaardig dieet. Meestal wordt jackfruit gebruikt dat is geconserveerd in blik. FiberFoods is het eerste bedrijf ter wereld dat gedroogde jackfruit aanbiedt. Inez: “Jackfruit wordt direct na de oogst geschild, gesneden en gedroogd waarbij voornamelijk vezels overblijven. Dit gebeurt in Oeganda zelf, waarbij we gebruik kunnen maken van drogerijen die gebruikt worden om vanillepeulen te drogen. Er is dus al een hele infrastructuur qua voedselveilige verwerking aanwezig waarop jackfruit kan meeliften.” Een groot voordeel is dat gedroogde jackfruit de transportvoetafdruk met bijna 90% verlaagt vergeleken met transport van hele jackfruit of jackfruit in conserven. “Bovendien, omdat we geen pekel gebruiken zoals bij jackfruit in blik, blijft de smaak neutraal. Tijdens de verwerking van de jackfruitvezels nemen deze daardoor heel goed de smaken op. Qua verwerking zijn de mogelijkheden legio, van bitterballen, in sushi tot allerlei sausen. De vezel geeft de meaty bite. Veel bedrijven in plantbased producten werken met erwten en soja. Om daaraan die meaty bite te geven zijn allerlei dure bewerkingen nodig en dat hoeft bij jackfruit niet. Door de vezels te mixen met proteïne krijg je een natuurlijk vleesvervangend product zonder verdere toevoegingen, zogenaamde clean label.”

Door jackfruit al in Oeganda te betrekken en verwerken, krijgen meer dan 1000 families in dorpen een extra inkomen en draagt het bij aan de economische ontwikkeling van het land zelf. “Deze waardeketen wordt nog niet door mannen beheerst.

Inez van Oord ontwikkelt naast FiberFoods samen met Stephan Duyck van Soonish Africa een lokaal merk jackfruit in Uganda

Koffie, chocola, vanille worden voornamelijk geleid door de mannen daar. De positie van vrouwen in Oeganda is achtergesteld, maar in deze sector vinden veel jonge vrouwen in Oeganda een baan. Het geld dat zij daarmee verdienen investeren ze in eten én in hun kinderen.”

Oeganda kent genoeg uitdagingen: lage productiviteit, gebrekkige toegang tot kapitaal, een gebrekkige infrastructuur en corruptie zijn daar een paar van. Ook het gebrek aan elektrische voorzieningen en de gebrekkige scholing hebben een negatieve invloed op de economie, aldus

het ministerie van Buitenlandse Zaken. Inez vindt ondernemen in Oeganda vooral heel erg leuk. “Het bruist, voor alles is een oplossing te vinden. Je zit niet zoals in Nederland met heel veel regels. Natuurlijk zijn er uitdagingen. Het is heel erg wennen om met allemaal mensen te werken die niet de opleiding hebben gehad die jij en ik al vanaf vier jaar oud op de Nederlandse scholen hebben gehad. Natuurlijk zijn er hele slimme mensen, net als in de rest van de wereld. Maar ze hebben niet geleerd om creatief, ondernemend out en of the box te denken. Dat mag ook amper. We zorgen dat ze exposure krijgen, dat ze de gelegenheid

krijgen om het grotere plaatje te zien, te voelen en te snappen. Want hoe kunnen ze voor ons werken als ze blijven denken in de kaders van die corrupte regering? Daar loop je tegenaan en dat is ook vandaag nog steeds een uitdaging. Eigenlijk moet je zoveel mogelijk zonder regering doen. Gelukkig erkent de president wel dat wij in een sector zitten die waarde toevoegt.” (ML) 

inez@fiberfoodsgroup.com

Foto's: Hester Ezra

Vrouwen spelen een belangrijke rol bij FiberFoods, van de oogst tot aan de verwerking tot vezels van jackfruit in Oeganda

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Waar kijk je met trots op terug?

Met trots kijk ik terug op de afgelopen jaren die voor ons best een hele uitdaging waren. De viruspreventie heeft onze bedrijfsvoering erg veranderd. Dit was in het begin erg wennen, want het werd er niet leuker op. We gaan steeds meer beseffen dat we waarschijnlijk moeten leren leven met deze preventieve maatregelen. Dit vergt discipline en doorzettingsvermogen, dat besef ik heel goed. Als ik zie hoe onze mensen zich hebben aangepast, dat het een ‘way of life/work’ is geworden, dat iedereen z’n steentje eraan wil bijdragen, elke dag weer, daar ben ik trots op!

Wat is er sinds corona veranderd?

In de coronatijd hebben wij ‘gewoon’ doorgewerkt, omdat wij voedsel produceren. Wij behoorden tot de cruciale sector. Voor ons waren er in die tijd niet heel veel veranderingen. Er zijn dus na de coronatijd ook niet echt veel zaken veranderd in het bedrijf zelf. Wij moesten al heel hygiënisch werken door de viruspreventie in de tomaten. En dat doen we nog steeds. Handen ontsmetten is voor ons een dagelijks ritueel bijvoorbeeld. Het enige wat er voor ons is veranderd, is dat de wereld toch wel dusdanig veranderd is, dat deze nooit meer hetzelfde wordt. De prijzen die verhoogd zijn door de coronaperiode, zijn daarna niet meer verlaagd en ook de oorlog tussen Rusland en Oekraïne geeft weer aanleiding om de prijzen te verhogen. Wat wel veranderde zijn de uitjes, feestjes en bijeenkomsten die we deden. Daarvan zijn er wel een aantal niet doorgegaan. Gelukkig is dat nu weer terug. En wat ook veranderd is, is de online communicatie met bijvoorbeeld Teams die nu vaker wordt toegepast. Deze manier van communiceren is ‘gewoon’ geworden.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

De inflatie waar we nu mee te maken hebben, is dusdanig hoog dat het wel een probleem gaat vormen. We merken dat onze medewerkers, net als wij, minder kunnen kopen voor ons geld. We moeten een paar stappen terug doen en extra goed opletten. Als bedrijf en als sector vinden wij dat de regering hiervoor verantwoordelijk is en met passende maatregelen moet komen. Zeker voor bedrijven die het heel moeilijk hebben. Het kan niet zo zijn dat alleen een werkgever opdraait voor de inflatie. Dit kwam bij ons vooral in de eerste plaats terug in de energiekosten. Als gevolg van die stijging zijn ook heel veel andere dingen veel duurder geworden, en daar hebben we allemaal last van, ook de mensen thuis. We zien dat de inflatie nu weer wat omlaaggaat en hopen dat deze trend doorzet en dat de regering de juiste maatregelen neemt om weer een gezonde economie te creëren.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

Energie is een grote uitdaging, voor mensen privé, maar ook voor ons als bedrijf om een balans te vinden tussen wat we nodig hebben om onze gewassen gezond te houden, zonder dat het onbetaalbaar wordt. Het is nog steeds een doel om alles te kunnen blijven betalen en toch op

een verantwoorde wijze CombiVliet gereed te maken voor een duurzame toekomst!.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Natuurlijk hoort een kerstcadeau bij Kerst! Niet alleen voor onze vaste medewerkers, maar ook voor onze seizoensmedewerkers die via ons uitzendbureau bij ons werken. We gaan nu de rustige tijd in, omdat de meeste kassen niet voorzien worden van groeilicht, door de energieprijzen. Veel van onze seizoensmedewerkers gaan de feestdagen bij hun familie vieren. We hopen natuurlijk dat ze in het voorjaar weer bij ons komen werken! Verder heeft elke locatie de vrijheid om Kerst op hun eigen manier te vieren, of dit nu om een kerstborrel of een kerstlunch gaat, alles is goed. Als ze het zelf maar leuk vinden! .

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Ik vier Kerst met de mensen waar ik graag bij wil zijn, met mijn familie. Maar kerstochtend is natuurlijk voor mijn vrouw en onze twee kinderen. Het blijft toch wel speciaal om wakker te worden op kerstochtend. Een lekker ontbijtje met z’n vieren. Wat er verder op het menu staat, is nog een verrassing voor mij. Ik vind alles goed, als we het maar leuk hebben. Twee dagen die in het teken staan van samen zijn. Het is goed daarbij stil te staan, dat dit iets is om dankbaar voor te zijn!

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Dit klinkt cliché natuurlijk, alle mensen die dit nodig hebben…. Het leven is een uitdaging en bestaat niet alleen uit leuke en gezellige dingen. Er zijn ook genoeg mensen die het moeilijk hebben, het is wel belangrijk om hier ook bij stil te staan. Hoe ik hen een hart onder de riem kan steken, vind ik moeilijk. Door deze woorden op papier te zetten, bereik ik deze mensen niet, dat begrijp ik. Maar voor de mensen die dit lezen, wil ik aangeven dat als je een probleem hebt, vraag hulp als dit je probleem hiermee kan oplossen of verkleinen. Wil je met iemand praten over je probleem, zoek de juiste persoon. En als ik voor iemand iets kan doen, dan hoor ik dit graag!

Boerenmarkten in Noord-Californië, zijn erg populair bij kopers en verkopers. Een overvloed aan goederen kan er gekocht en verkocht worden. De San Mateo Farmers’ Market, een van de grootste boerenmarkten in het gebied, heeft meer dan 95 verkopers en verwelkomt elke zaterdag tussen de 3.500 en 6.000 klanten.

Boerenmarkten zijn al meer dan honderd jaar populair in heel Californië en de populariteit is de afgelopen tien jaar alleen nog maar toegenomen. In het midden van de 20e eeuw kenden ze evenwel een dip.

In het midden van de 20e eeuw vaardigde Californië regels uit die het voor telers moeilijk maakten om hun producten op de boerenmarkten te verkopen. Kleinschalige telers moesten dezelfde regels en voorschriften volgen als de grote landbouwbedrijven en wilden zich niet te hoeven houden aan onnodige voorschriften met betrekking tot maatsortering,

etikettering, verpakking en containervereisten.

Een paar jaar later, in 1977, luisterde gouverneur Brown naar de kleinschalige telers en vaardigde hij een wet uit waarmee de eerder opgestelde regels werden overboord gegooid. Met de nieuwe regelgeving moesten telers in Californië nog steeds bepaalde kwaliteitsnormen volgen, maar hoefden ze geen regels te volgen die waren opgesteld voor grote bedrijven.

Sindsdien zijn de boerenmarkten weer tot bloei gekomen en trekken telers en consumen-

ten massaal naar de markten in heel Californië. In 2022 zijn er meer dan 700 boerenmarkten actief, verspreid over de hele staat. Veel kleinschalige telers zijn sterk afhankelijk

van de boerenmarkten. Enkele teeltbedrijven halen zelfs hun gehele inkomen uit de verkoop op boerenmarkten. 

Nieuwe bananenrassen bieden Australiërs meer keuze

De Australian Banana Growers' Council (ABGC) hoopt dat de Australische consument in de toekomst meer keuze heeft bij het eten van bananen en dat de telers en de sector beschermd zijn tegen Panama TR4. Department of Agriculture and Fisheries (DAF) van Queensland heeft vier nieuwe variëteiten van de Goldfinger-banaan aangewezen die aan de behoeften van zowel consumenten als telers kunnen voldoen. De nieuwe Goldfinger-rassen hebben een andere smaak dan zowel Lady Fingers als Cavendish, zodat Goldfinger-rassen wellicht een andere groep consumenten zullen aanspreken. Een nieuw ras kan belangstelling en enthousiasme opwekken in de hele bananensector, wat alle telers ten goede zou komen.

Eerder dit jaar namen 234 consumenten deel aan een reeks proeverijen om vijf nieuwe variëteiten Goldfinger-bananen te beoordelen, waarbij vier van de variëteiten even goed scoorden als de bestaande commerciële variëteiten Cavendish- en Lady Finger-bananen. Volgens Simoné Moller, consument- en sensorisch wetenschapper bij DAF, werden tijdens de test meer dan 1000 bananen geproefd.

Belpaco

Aardappelen Aan- en verkoop van consumptie-aardappelen en pootgoed.

Colmanstraat 50, 9270 Kalken, België belpaco@telenet.be | www.belpaco.be

Sorteren en verpakken van aardappelen voor groot- en kleinhandel.

Ongeschilde frietaardappelen.

Kerstmenu 2022 Hand van de knip en een groenterijk kerstmenu?

De inflatie zal ongetwijfeld invloed hebben op het kerstmenu voor 2022. De verwachting is dat mensen minder uit eten gaan met Kerst. Alles is duurder geworden de prijzen voor AGF stegen minder hard, maar een groenterijk of veganistisch menu vergt wel wat inspiratie. Waar zetten retailers op in deze Kerst? En hoe ging het met de verkopen van afgelopen jaar? Albert Heijn, Jumbo, Aldi Nederland, Colruyt, BioPlanet en Carrefour geven antwoord.

Kerstmenu bij Albert Heijn

zomerfruit. De kersen liggen binnen 24 uur na de oogst in de winkel en komen van Nederlandse telers. Ook het seizoensfruit aardbeien en frambozen van Albert Heijn zijn van Nederlandse telers. Met alle Nederlandse telers werkt Albert Heijn samen in het Beter voor Natuur & Boer-programma.

De Kerst Allerhande van Albert Heijn inspireert klanten met het samenstellen van een feestelijk en betaalbaar kerstmenu. “De Allerhande kersteditie 2022 bestaat uit meer dan 214 pagina’s kerstinspiratie. Een aantal gerechten in deze editie is vertrouwd, andere gerechten zorgen voor verwondering. Omdat ze er nog lekkerder smaken dan ze er uitzien, maar vooral omdat aan ieders wensen is gedacht. Van kerstklassiekers en verrassend vegetarisch tot kidsfavorieten en fantasievolle bakcreaties. Dit jaar staan er 62% meer vega recepten in dan vorig jaar en 16% meer vegan recepten. Dit jaar is voor het eerst een digitaal vegan kerstmagazine gemaakt. Samen met 3 vegan influencers zijn ruim 20 Allerhande kerstrecepten ‘geveganized’. In het digitale magazine staan samengestelde vegan kerstmenu’s, interviews en volop inspiratie,” aldus woordvoerder Pauline van den Brandhof van Albert Heijn.

Recepten met groente in de hoofdrol zijn de biet wellington en een vegan meatloaf, ook is er het AH Excellent Gesneden verspakket pompoen wellington. De meeste mensen zullen AGF als bijgerecht serveren. Specialties die Albert Heijn in het kerstassortiment heeft opgenomen zijn mini-groenten in de picture voor Kerst: mini-rode kool, mini-courgette, mini-Romanesco, mini-bloemkool. “Daarnaast zullen de regenboog wortelmix populair zijn, onze paarse spruiten, roodlof én de paarse bloemkool zal ook hoge ogen gooien,” zo verwachten ze. Daarnaast zijn in het kerstassortiment ovengroenten en kruiden uitgelicht en natuurlijk de klassiekers haricot verts en stoofpeertjes. Feestelijke aardappelen zijn ook een belangrijk bijgerecht. Gratin, hasselback, zoete aardappelpuree of pomme duchesse zijn bij Albert Heijn uitgelicht.

Terugkijkend op het afgelopen jaar ziet Albert Heijn steeds meer interesse in Nederlandse producten. Aardappelen zijn inmiddels jaarrond uit Nederland beschikbaar. Door ketensamenwerking is het gelukt om nieuwe oogst Elstar vroeger in het schap te hebben. Ook de meeste paddenstoelen komen van Nederlandse bodem. “Het hele jaar komen kastanjechampignons en de kleine kastanjechampignons, witte champignons, oesterzwammen, bundelzwammen en de koningsoesterzwam van Nederlandse paddenstoelentelers waar Albert Heijn mee samenwerkt in het Beter voor Natuur & Boer-programma. Eind van dit jaar komen alle paddenstoelen bij Albert Heijn uit Nederland. De portobello is momenteel bij klanten de favoriet vanwege het vele gebruik op de barbecue.” Terugkijkend op het zachfruitseizoen waren kersen favoriet

Verder zette Albert Heijn in op het tegengaan van verspilling. Met het Groente & Fruit zakje – voorheen het Verspil-meniet zakje – worden 5,5 miljoen stuks groenten en fruit, zo’n 3,5 miljoen kilo, gered op jaarbasis. Voor €1,00 krijgen klanten een herbruikbaar verszakje gevuld met groenten en fruit dat wat rijper is of een plekje heeft, maar nog steeds even lekker is. In het zakje zitten allerlei groenten- en fruitsoorten zoals appels, uien, mandarijnen, courgettes en tomaten en heeft een waarde van €3,00. Alle beschikbare zakjes van die dag liggen bij de groenten- en fruitafdeling.

pauline.van.den.brandhof@ah.nl

Kerstmenu bij Aldi

Als discounter zet Aldi natuurlijk het kerstmenu voor een klein budget op tafel. “We laten zien dat wanneer je bij Aldi je kerstinkopen doet je Kerst kunt vieren zoals je gewend bent, maar dan goedkoper,” aldus woordvoerder Marloes van Grotel van Aldi Nederland.

Onder de hoofdgerechten met groenten in de hoofdrol die Aldi ter inspiratie aanbiedt zijn er de snelle vegetarische hoofdgerechten: verse gevulde pasta met eekhoorntjesbrood of die met cherrytomaten en lente-ui en de veganplaattaart met zoete aardappel, biet en granaatappel. Ook de vega Wellingtons ontbreken niet, op de website een Wellington van champignons en spinazie en in de folder een met pompoen. Daarnaast bieden ze 24 recepten voor bijgerechten met groente (7 soorten), salades (9 soorten), (zoete) aardappel (8 soorten). Ook zetten ze een gezonde borrelplank in de kijker met crudités, gedroogd fruit en noten.

Terugkijkend op het afgelopen jaar was de AGF-afdeling volop in beweging. “In november vorig jaar werd het startsein gegeven voor de uitrol van onze nieuwste winkelformule, waarbij aardappelen, groenten en fruit bij binnenkomst van de winkel gepositioneerd zijn. De schappen krijgen tevens een meer klantvriendelijke lay-out. Ook verbeteren we de logistiek waardoor er een hogere beschikbaarheid van de producten is. Op inkoopgebied zijn wij al geruime tijd bezig om kwaliteit centraal te stellen. Dit doen we samen met onze leveranciers, onze getrainde keurmeesters op de dc’s en de collega’s in de filialen.

Daarnaast zijn er zowel in het voorjaar als in het najaar mediacampagnes geweest rondom ons AGF-assortiment. Dit alles heeft geresulteerd in positieve indexen in de gehele categorie. Een uitschieter zijn daarbij de aardbeien. Deze stonden centraal in onze voorjaarscampagne waarbij wij onze vaste aardbeienteler op het podium hebben gezet. Het was erg leuk om te zien dat de verkoop van aardbeien vervolgens continue groei liet zien en de klant onze kwaliteit weet te waarderen.”

In de Net Zo najaarscampagne stond de Nederlandse aardappel centraal. “Met onder meer de pop-up experience, Het Pieper Paradijs op Utrecht Centraal, hebben we de aardappel in de schijnwerpers gezet. Deze categorie hebben we ook uitgebreid met een compleet nieuwe look & feel, zodat onze klanten voor elke gelegenheid de juiste aardappel kunnen kopen bij ons. Verder hebben we het On the way to Planet Proof-keurmerk uitgebreid naar gesneden groenten. De onbewerkte AGF uit Nederland is bij ons al twee jaar nagenoeg volledig Planet Proof gecertificeerd.”

marloes.vangrotel@aldi.nl

Kerstmenu bij

Jumbo

Bij Jumbo is knolselderij de groente die schittert op het menu voor mensen die het liefst een geheel plantaardig kerstmenu hebben. De Vegan Knoldelderijsteak is al sous-vide gegaard en gemarineerd. Je hoeft deze enkel drie minuten aan beide kanten te grillen in de grillpan.

Als serveertip adviseert Jumbo geroosterde wortelen en de vegan jus van La Place. Ook champignons verwerkt tot burger zijn een vegan alternatief, serveertip hierbij is de regebooggratin van courgette, zoete en roseval aardappelen. Bijgerechten zijn onder meer recepten met haricot verts, pompoen, spruiten, rode kool, pastinaak, courgette, aubergine en kropsla. Tip voor extra groenten is een mini-crudité met groentedip van tuinerwten, selderij en bospeentjes. Daarnaast ook kerstverspakketten. Als toevoeging op Jumbo’s traditionele verspakketten voor vegetarische soepen, zijn tijdens de feestdagen de varianten kerstomaat-paprika en pastinaak-truffel in het assortiment bij Jumbo te vinden. Ook bieden ze een brede range aan mini-groenten en bijzondere smaakmakers. Daarnaast heeft Jumbo een uitgebreid aanbod van exoten, waarbij veel winkels ook over een speciaal exotendisplay beschikken.

Mariska.bergmans@jumbo.com

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Waar kijk je met trots op terug?

De motivatie, betrokkenheid en gedrevenheid van ons hele team in Rijnsburg. Daar krijg ik echt heel veel energie van.

Wat is er sinds corona veranderd?

Corona zelf zorgde voor een grote druk op de groep medewerkers. Thuiswerken was voor een groot deel niet mogelijk, dus we moesten veel puzzelen met de bezetting. We zagen qua afzet wat verschuivingen van foodservice naar retail, maar dat evenwicht is na corona weer hersteld. Wel zie je dat de retailafzet in relatie tot de coronajaren meer onder druk staat, omdat mensen ook meer buitenshuis eten.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

De impact is groot. De prijsstijgingen van onze grondstoffen zijn aanzienlijk. Je ziet daardoor dat verhoudingen binnen de sector ook anders worden. Dit goed managen is een behoorlijke uitdaging.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

Het managen van alle prijs- en kostenstijgingen. Maar vooral ook zorgen dat mensen steeds meer groenten en fruit gaan eten. Het belang van gezond eten en vooral de rol van groenten en fruit in een gezond voedingspatroon is nog te weinig terug te zien in het consumptiepatroon.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Er wordt bij ons ‘gewoon’ gewerkt, want alles draait altijd door, maar we maken het natuurlijk wel een beetje extra gezellig deze periode.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Zelf vier ik Kerst met familie en vrienden. Het menu moeten we nog maken. Het wordt in ieder geval iets met veel groenten.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Ik wil eigenlijk iedereen veel gezondheid en vooral ook heel veel energie toewensen!

Kerstmenu bij Colruyt

Voor Colruyt is het belangrijkste dat het basisassortiment goed in de kijker staat. “Met Kerst voegen we daar zaken aan toe zoals speciale champignonsoorten, mini-groentjes en een aantal exoten, de traditionele zaken die toegevoegd worden tegen eindejaar. Dat is een tijdelijk aanbod tot en met de eerste week van januari. Maar de basics verliezen we ook absoluut niet uit het oog, zij blijven ook tijdens de feestperiode een belangrijke rol spelen op het bord van de Belgische klanten,” aldus Hanne Poppe, woordvoerster van Coluyt.

Ook bij Colruyt begint het kerstfeest “bij onze laagste prijzen.” Op vegetarisch kookgebied heeft Colruyt twaalf recepten met groenten in de hoofdrol zoals Vegetarische vol-au-vent met 5 groenten, de Butternut Wellington met champignonsaus en spinazieslaatje, butternut steak en portobelloquiches met broccoli en paprika en diverse gerechten waarin ook (zoete) aardappelen schitteren. Ook volop inspiratie bij bijgerechten van groenten, slaatjes en aardappelen bij Colruyt, zoals een Tian met wintergroenten en hummus of krieltjessalade met spruiten en gekarameliseerde witloof. Als aardappelbijgerechten zijn er recepten voor hasselbacks, pomme duchesse en aardappelkroketten, maar ook aardpeer, pastinaak en zoete aardappel zijn suggesties.

Het totale volume AGF heeft het niet gemakkelijk in België. “Dat is algemene trend in de markt. Als we kijken naar de zomerperiode, zien we toch een stevige volumedaling – algemeen gaat de markt er dus wat op achteruit en wij volgen die trend,” aldus Hanne. “In de context van vandaag (oorlog, beperkt aanbod door klimaat/droogte) doen goedkopere producten het momenteel beter dan nicheproducten. Bijvoorbeeld: in tomaten heb je verschillende merklagen, waarbij klanten eerder voor de goedkopere ver-

sie gaan kiezen. We zien dat mensen daar op hun centen letten. Dat is een trend die zich overigens ook voortzet in andere foodartikelen, niet alleen AGF.”

Afgelopen jaar is wederom ingezet voor België ‘nieuwe’ teelten. “We hebben voor de tweede keer Belgische meloenen en abrikozen aan onze klanten aangeboden, in nauw partnership met lokale telers. Ook rond Belgische gember en kurkuma zetten we dit jaar enkele mooie stappen. Het is te vroeg om hier al definitieve conclusies aan te hangen. Het gaat over een testverhaal waar we zeker nog verder op willen inzetten. Voor de rest is het productgamma bij Colruyt eigenlijk redelijk stabiel. In het vierde gamma (zoals verpakte salade) komt er af en toe eens iets nieuws in de rekken, maar niets echt opvallend.”

AGF is een categorie die het online zeer goed doet bij Colruyt. Hanne: “Als je alles van AGF samen zou tellen, dan zie je dat 85% van de klanten groenten en fruit bestelt in hun winkelmandje. Dat ligt soms zelfs hoger dan de mensen die in de winkel zelf groenten en fruit in het winkelmandje leggen. Het is een gevoelige categorie voor onze online klanten, want ze kiezen de specifieke groenten of stuk fruit niet zelf, maar vertrouwen daarvoor op onze rondhalers. We zien

het met Collect&Go dan ook als een blijk van vertrouwen in onze mensen, die deze producten voor de klant uitkiezen alsof het voor henzelf zou zijn. In onze twee Collect&Go distributiecentra, waar rondhalingen gedaan worden voor de bestellingen die niet in de winkels zelf worden rondgehaald, worden deze verse producten in een apart koeltransport voorzien. We houden dus ook rekening met de criteria naar bewaring toe – we houden de producten in een mooie koeling tot de klant ze komt ophalen. AGF wordt online een categorie waar ook naar volgend jaar verder op zal ingezet worden, dat is een heel duidelijke ambitie.”

BIO- & BIO-PLANET Biologisch heeft het niet makkelijke binnen Colruyt Group. “Dat is duidelijk gerelateerd aan de huidige context en verminderde koopkracht. In volle coronaperiode was bio één van de grootste stijgers; mensen hadden toen meer focus op gezondheid, minder druk op assortiment. Maar in de huidige context, waar mensen heel erg op hun budget letten, merken we wel dat dit meespeelt. Tegelijk zien we dat, door onze voortdurende en duurzame inspanningen rond bio-assortiment, we een trouw cliënteel aan bewuste consumenten en bio-kopers hebben opgebouwd, zowel bij Bio-Planet dat 20 jaar gelden al is opgericht, als Colruyt, die ondanks die huidige context hun manier van consumeren verder zetten. Zij laten zich niet van de wijs brengen en blijven gaan voor bio vanuit hun engagement voor de gezondheid van zichzelf, hun gezin en van de planeet. Zij blijven met andere woorden bio kopen, inclusief groenten en fruit, maar gaan daarbinnen slimmer met hun budget om: meer intekenen op de promo’s, meer

huismerk Boni Bio kopen, meer seizoensproducten kopen, duurder vlees/ groenten vervangen door goedkoper vlees/groenten, koken met restjes, enz. De bewuste consument blijft op zijn pad, maar is inventief.”

De slogan voor kerstinkopen bij Bio-Planet is “Geef een feest dat écht goed voelt.” Op de website staan naast vega ook vegan recepten en lactose- en glutenvrije recepten. Specifiek voor Bio-Planet werkt Colruyt steeds beter aan de oorsprong van groenten en fruit.

“In die zin van steeds dichterbij willen sourcen. Indien niet beschikbaar in België, gaan we naar buurlanden. Indien nodig gaan we ook daar voorbij, maar we werken eraan om geen enkele groenten of fruit van buiten Europa te laten komen, buiten enkele bepaalde exoten. We willen ook in bio steeds meer werken aan beschikbaarheid van AGF om onze klanten een totaal supermarktgamma te kunnen aanbieden doorheen het jaar. In specifieke seizoenen kunnen we steeds breder gaan in aanbod.” Begin oktober is Bio-Planet opgestart met een assorti-

ment van 5 referenties champignons en vrac te verkopen. Hanne: “Klanten kunnen hiervoor hun eigen verpakkingen meebrengen van thuis. Eerste resultaten hiervan zijn positief. Drie referenties hiervan zijn gekweekt op onze eigen biobroodresten.”

Hanne.poppe@colruytgroup.com

Kerstmenu bij Carrefour

In aanloop naar Kerst is het goed verzorgen en aanleveren van het seizoens- en basisassortiment absoluut key bij Carrefour.

“De klassieke winterse groentenkrans is dan nooit ver weg. Omdat we er meer dan ooit van mogen uitgaan dat onze klanten weer massaal zullen kiezen om gezellig thuis te tafelen, zetten we ook in op enkele specialiteiten en feestproducten, zoals een uitgebreid gamma aan bulk paddenstoelen en andere champignon-specialties, een waaier aan mini-groentjes, een uitgebreid palet aan exotische vruchten en een omvangrijk aanbod aan verse kruiden. Verder hebben we ook enkele specifieke pakketten samengesteld die onze klanten meteen een eenvoudige oplossing kunnen bieden voor bijvoorbeeld een klassieke groentenkrans of kaasplank-toevoegingen,” aldus woordvoerder Siryn Stambouli van Carrefour. Knolselder, aardappelen en butternut en biet krijgen aandacht in het inspiratiemagazine, waarin ook de nutriscores van gerechten staan vermeld. Bij vegetarische recepten die via de website van Carrefour beschikbaar zijn, staan bloemkool, knolselder en koolrabi als geheel in de picture.

In het afgelopen jaar bleven de zachtfruitcategorieën, met de mooie zomer indachtig, het bijzonder goed doen, aldus Siryn. “Ook de verkoop van bananen, avocado’s en mango’s kende nog mooie progressies. Door enkele nieuwe impulsen te geven aan ons assortiment noten en droge vruchten tekenen we ook hier een mooie groei op met het aanbod van grote volumes aan interessante, ronde prijzen.” Verder ziet Carrefour dat de volumes op groenten meer terug op normale niveaus (pre-Covid) zijn. “Het zijn uiteraard écht bijzondere tijden waarin heel veel uitdagingen schuilen voor de retail en de AGF-sector. Na twee intense jaren van Covid en de hiermee gepaard gaande stijging van thuisverbruik in verse groenten en fruit, zien we dat de volumes op groenten terug op meer normale niveaus zijn gekomen. De prijsstijgingen

en het algemene marktaanbod op groenten is hier ook allerminst vreemd aan.”

Voor vernieuwing in het AGFschap kijkt Carrefour naar de markt. “In het eerste gamma laten we ons veelal inspireren door wat de markt te bieden heeft en durven we veel uit te testen. Bij Carrefour zetten we vaak in op deze last-minute-opportuniteiten waarmee we vlot kunnen schakelen bij aanbod van nieuwe variëteiten of tijdelijk aanbod. Daarnaast trachten elk jaar onze convenience-assortimenten nieuwe impul-

Online is een steeds belangrijker kanaal voor verkoop van versproducten. Siryn: “Zij zitten in de top 3 van zakencijfer van alle categorieën. Het aandeel AGF online blijft stabiel voor het eerste semester.” Bio-AGF staat onder druk. “Na de forse groei van de afgelopen jaren zien we nu

sen te geven volgens de seizoenen. Zo valt er elk jaar wel wat nieuws te rapen in de assortimenten van de fruitsalades en het vierde gamma.

Vanuit de trend van het flexitarisme of zeg maar ‘een dagje zonder vlees’, hebben we dit jaar binnen het champignonsegment opnieuw een mooie range van ready-to-cook mixen en gerechten gelanceerd die hun start zeker niet gemist hebben. Het is nu meer dan drie jaar geleden dat we Donderdag Veggiedag lanceerden in onze winkels: klanten kunnen elke donderdag genieten van een korting van 20% in de winkel op de vegetarische alternatieven uit de diepvriesafdeling en op de producten van het Carrefour Veggie merk.”

toch enigszins een stagnatie, zelfs licht dalende trend. We blijven evenwel vasthouden aan onze strategie om op permanente wijze een mooi en uitgebreid assortiment biologische groenten en fruit aan te bieden, geheel op het ritme van de seizoenen. Met Kerst verruimen we ons assortiment telkens met enkele exoten of specifieke opportuniteiten uit de markt.”

siryn_stambouli@carrefour.com

2022 INFLATIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Waar kijk je met trots op terug?

Dat we dit jaar een heel aantal mensen en medewerkers op vele niveaus binnen het bedrijf hebben kunnen halen, die behalve met hun vakkennis het Postuma-hart en het hart voor de vrije sector op de goede plaats hebben..

Wat is er sinds corona veranderd?

De groenteman staat weer beter op de kaart, zowel op de markt, als in de winkelstraat en ook de boerderijwinkels. Bovendien is de consument bewuster gaan eten en daarin passen de producten die onze specialisten in het assortiment hebben. Dit zien we terug bij de luxere speciaalzaken, maar ook in de winkels of bij ambulante handelaren, die meer prijsgericht zijn. .

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

De inflatie van onze kosten is hoger geweest dan de inflatie van onze producten, dus dat betekent dat er onderaan de streep gewoon minder overblijft aan rendement. We willen onze klanten niet confronteren met onnodig hogere inkoopprijzen, want dat zou hen direct raken in hun concurrentiekracht met de grote winkelketens. Dus wij zetten in op interne kostenbeheersing. Daar vragen we ook aan onze klanten om hierin zoveel mogelijk mee te denken, want uiteindelijk moeten we het als sector samen gaan doen in het nieuwe jaar.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De grootste uitdaging is om de kosten goed in de hand te houden voor het komende jaar. Dat is niet makkelijk met de huidige energieen brandstofkosten. Samen met de nieuwe CAO-verhogingen die eraan komen, is het bijzonder van belang dat we onze effectiviteit op alle gebieden gaan verbeteren. We hebben met onze ruim 5.500 zonnepanelen, die vanaf 20 november in gebruik zijn genomen, hierin een flinke stap gemaakt. Ook met de aanschaf van nieuwe type vrachtwagens met een gunstiger verbruik gaan we hier zeker een bijdrage aan leveren. Onze laatste maatregel is dat we met een Lean-traject bezig zijn, waarin we de effectiviteit van de orderproductie en onze eigen distributie met ongeveer 10% willen verhogen voor eind 2023. Ook onze ICT wordt verder ontwikkeld om ook in het in- en verkoopproces met dezelfde mensen meer gedaan te krijgen.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

De aanloop naar Kerst is bij ons altijd hectisch… dan blijft het bij wat lekkers bij de koffie voor onze medewerkers en natuurlijk het traditionele kerstpakket. In het nieuwe jaar hebben we wel een bijeenkomst voor alle medewerkers om elkaar onder het genot van een hapje en een drankje een gelukkig en gezond 2023 toe te wensen. .

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Met de familie en dan maak ik altijd zelf traditioneel het gerecht biefstuk Stroganoff van mijn moeder. Het liefst met champignonsoep als voorgerecht. .

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem ste ken?

Alle mensen die gedwongen thuis in de kou zitten en iedereen die moeite heeft om rond te komen in de komende koude maanden..

WIJ ZIEN GEEN KNOL IN DE GROND, MAAR ONEINDIG VEEL MOGELIJKHEDEN

Bloemkoolteler Ruud Slagter schaatst mee in topdivisie Marathonschaatsen

Ondernemen is topsport. Dat zit in de genen van de familie Slagter. Al generaties lang telen ze bloemkool en leveren ze van zo vroeg tot zo laat mogelijk in het seizoen bloemkool van Hollandse bodem. Ook de jongste generatie gaat daar weer vol voor, al had het niet veel gescheeld of Ruud Slagter had marathonschaatsen tot zijn professie gemaakt. Maar ondanks dat bloemkool op de eerste plaats staat, schaatst hij dit seizoen toch tegen de profs.

dat niet. Voor het eerst in 10 jaar ben ik een lang weekend met mijn familie mee op vakantie geweest en in februari, voor het bloemkoolseizoen begint, heb ik nog een week vakantie gepland met mijn vriendin.”

Daarmee

ging een langgekoesterde wens in vervulling. Tijdens zijn studententijd ging hij vol voor het schaatsen. “Toen had ik meer tijd om trainingsuren te maken dan nu. Aan het einde van mijn studie werd duidelijk dat rijden bij een topploeg er niet in zat en ben ik in het familiebedrijf gestapt. Voor marathonschaatsen bouw je conditie en spiermassa op gedurende de zomer. Juist dan is er veel werk in de bloemkool, dus ik had niet gedacht dat ik het topniveau nog zou bereiken,” vertelt Ruud. Door het fysieke werk tussen de bloemkolen op het veld, kon bij met relatief weinig trainingsuren ’s winters toch blijven presteren op de schaatsbaan. Door afgelopen seizoen in de tweede divisie de top te bereiken, lukte het te promoveren naar de topdivisie.

De winnaarsmentaliteit zit in de familie, vertelt Ruud. “We willen altijd het beste bloemkoolbedrijf en de beste bloemkolen telen. Daarom hebben we ook meegedaan aan de wedstrijd Agrarisch Ondernemer van het Jaar waar we het tot de laatste vijf schopten.” Vanzelfsprekend is Ruud heel fanatiek als het om winnen gaat. “Ik wil

altijd de beste zijn. Als ik een training doe, wil ik de snelste ronde rijden. Als we een spelletje doen, al is het Monopoly, dan wil ik gewoon winnen. Wanneer we aan het bloemkool snijden zijn, wil ik sneller snijden dan de rest.”

Veel winnen was een drijfveer om bij de B’s mee te blijven doen. Na de promotie konden Ruud en zijn medeploeggenoten qua trainingsaanpak eigenlijk niet veel veranderen. “Ik ga pas trainen als ik klaar ben op het veld. Als het meezit train ik drie, maximaal vier keer per week en dan hooguit anderhalf of twee uur.” Nu hij bij de A’s meerijdt, weet Ruud dat winst niet realistisch is. “In de topdivisie is de helft van het peloton prof, Jorrit Bergsma rijd ik er echt niet eventjes uit. Ik heb voor mezelf dit jaar als eerste doel gesteld dat ik alle wedstrijden wil uitrijden. Het tweede doel is, als er een kopgroep van tien man weg is, als sprinter voor de elfde of twaalfde plek mee te sprinten. Dat zou voor mij persoonlijk al best wel knap zijn.” Hij gunt zichzelf ook wat meer ruimte. “Wilde ik vorig seizoen per se iedere wedstrijd meerijden voor het klassement, dit jaar hoeft

Het schaatsseizoen loopt van eind oktober tot begin maart, dan is het relatief rustig in de bloemkool. De vrije tijd die telers in de winter hebben, maakt dat veel telers echte schaatsliefhebbers zijn. Maar bloemkool gaat altijd voor. Om als eerste het nieuwe seizoen af te kunnen trappen, zet Slagter winterbloemkool. Dat is een risicovolle teelt, want vroeg in het voorjaar kan het zomaar gaan vriezen en sneeuwen. Als er dan eens mooi natuurijs ligt, is er werk aan de winkel. De bloemkool op het veld moet dan worden afgedekt om zoveel mogelijk te redden. Ruud: “In eerste instantie hoop je als bloemkoolteler met winterbloemkool dat het niet gaat vriezen in de winter. Het is natuurlijk een deel van je inkomsten en je wilt niet dat dat verloren gaat. Maar aan de andere kant is er niets mooier dan op natuurijs schaatsen, helemaal in Nederland.”

Op de baan staat Ruud bekend als bloemkoolkoning mede door zijn opvallende schaatsen. “Dat zijn maatwerkschoenen die je qua materiaal helemaal kunt afstemmen op je eigen behoeften. Ook qua design dus, toen vond ik het wel leuk om voor bloemkolen te kiezen,” besluit Ruud. (ML)

Ruud Slagter (midden) op bloemkoolschaatsen

Hobby van

Marokko is qua waarde de 15e grootste fruitexporteur ter wereld geworden. Volgens de meest recente schattingen (2019) van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) is 66% van het landoppervlak bestemd voor de tuinbouw, waarvan meer dan 7% voor de fruitteelt. De Marokkaanse fruitexport is goed voor minder dan 2% van de wereldexport van fruit, maar de laatste 6 jaar is er een aanzienlijke stijging geweest te midden van een algemene stijging van de wereldwijde vraag. Tussen 2016 en 2021 is de Marokkaanse fruitexport meer dan verdubbeld van €702 mln tot meer dan €1,4 mld, goed voor meer dan een derde van de totale tuinbouwexport in 2021. Dit werd grotendeels gedreven door een aanzienlijke toename van zachtfruit (blauwe bessen, frambozen en aardbeien), dat nu goed is voor 60% van de groei van de fruitexport sinds 2016. Een bijna constante maar bescheidener stijging van de export van avocado's en watermeloenen heeft ook bijgedragen aan de groei van de fruitexport, terwijl de export van mandarijnen en sinaasappelen heeft bijgedragen

aan de totale groei, hoewel deze de afgelopen twee jaar is afgenomen.

De toename van de fruitexport is vergemakkelijkt door recente investeringen in de infrastructuur voor transport, waardoor beperkt houdbare producten nu binnen 48 uur na verpakking vanuit de zuidelijke Sahara naar Spanje kunnen worden doorgevoerd. Marokko heeft de grootste containerhaven in het Middellandse Zeegebied en er is ook geïnvesteerd in de bouw van een nieuwe haven in Dakhla in het Saharagebied, die naar verwachting in 2027 operationeel zal zijn. De Europese Unie bleef in 2021 de belangrijkste markt voor de fruitexport, met 70% van de export in waarde, waarbij de nabijgelegen landen Spanje en Frankrijk de belangrijkste bestemmingen waren. Het Verenigd Koninkrijk verving Rusland als hun tweede grootste markt met 10%, terwijl Canada en de Verenigde Staten elk minder dan 5% voor hun rekening namen. Marokko is het enige land in Afrika waarmee de Verenigde Staten een vrijhandelsovereenkomst hebben gesloten.

ZACHTFRUIT LEIDT GROEI IN WAARDE FRUITEXPORT

De wereldwijde teelt van blauwe bessen, frambozen en aardbeien heeft de afgelopen 10 jaar een enorme groei doorgemaakt, aangedreven door de wereldwijde consumentenvraag en mogelijk gemaakt door kwaliteitsverbeterende technologie op het gebied van genetica, oogst en verpakking. Met dit fruit dat goed is voor 60% van de fruitexportgroei sinds 2016, gaat Marokko mee op de 'zachtfruitgolf'.

BLAUWE BESSEN

De wereldhandel in blauwe bessen is de afgelopen 10 jaar sterk gegroeid, aangedreven door de groeiende populariteit van blauwe bessen en een groeiende verscheidenheid aan blauwe bessenproducten. Tussen 2011 en 2020 is de wereldwijde teelt meer dan verdubbeld tot meer dan 1 mln ton. Ontwikkelingen in de genetica maken teelt in verschillende klimaten mogelijk, waardoor de sector zich uitbreidt naar nieuwe regio's, waaronder Marokko. De teelt vond aanvankelijk plaats in het noorden van het land, maar

Marokkaanse export gestimuleerd door zachtfruit, mandarijnen, watermeloenen, avocado's en sinaasappelen

heeft zich uitgebreid naar de zuidelijke woestijnregio Dakhla-Oued Ed-Dahab. Momenteel worden blauwe bessen van september tot juni geoogst; in het Atlasgebergte worden echter proeven gedaan met rassen die koude temperaturen nodig hebben en die, indien succesvol, het hele jaar door zouden kunnen worden geteeld. Stijgend aanbod hebben ook geresulteerd in een groter stuk van het mondiale blauwe bessendeel. Blauwe bessen hebben momenteel geen eigen 6-cijferige geharmoniseerde systeemcode, dus de officiele wereldhandel is onzeker, maar naar schatting is het aandeel van Marokko in de wereldhandel op vergelijkbare wijze gegroeid, van ongeveer 3 naar 6,5%, om een van de top 10 exporteurs ter wereld te worden.

Blauwe bessen waren goed voor 28% van Marokko's groei in de fruitexport sinds 2016 en zijn nu hun tweede meest waardevolle fruitexport, met het grootste deel van de ladingen in januari tot en met mei. De EU is veruit de grootste markt, goed voor meer dan 80% in waarde en hoeveelheid, en gewaardeerd op € 234 mln in 2021. Het Marokkaanse aanbod aan de EU overlapt in het begin van het seizoen met het aanbod uit Peru en Chili en aan

het eind van het seizoen met het aanbod uit de EU, waarbij vooral met Spanje wordt geconcurreerd. Marokko is uitgegroeid tot een belangrijke EU-leverancier met een marktaandeel van 23% (27.000 ton) en overtreft Chili in 2021 om na Peru de grootste leverancier van de EU te worden. Hoewel het grootste deel van de export naar de EU gaat, zijn de markten divers. De export naar alle andere landen samen vertegenwoordigt slechts 15% van de export, maar de export gaat naar het Verenigd Koninkrijk, de op één na grootste markt, en naar ten minste 30 andere landen in de wereld. In 2021 steeg het aantal ladingen op alle markten op één na, terwijl elk van de zeven belangrijkste Marokkaanse markten sinds 2016 met meer dan 100% in waarde is gegroeid.

FRAMBOZEN

De wereldwijde teelt van frambozen heeft ook een zeer dynamische groei doorgemaakt en is tussen 2011 en 2020 met bijna 50% gestegen tot bijna 900.000 ton doordat de telers inspelen op de stijgende vraag van de consument. De Marokkaanse frambozenteelt is geconcentreerd in het noorden van het land, maar heeft zich verder naar het zuiden uitgebreid naar de semi-droge regio Souss-Massa, waar het

seizoen loopt van oktober tot mei. Officiële teeltgegevens zijn niet beschikbaar voor Marokko, maar de export is tussen 2016 en 2021 gestaag gestegen, met meer dan 300% tot meer dan €242 mln en een verviervoudiging van het aanbod tot meer dan 40.000 ton.

Marokko's derde meest waardevolle fruitexport, frambozen, zijn goed voor 24% van de groei van de fruitexport sinds 2016. Hoewel het hele jaar door verladingen plaatsvinden, loopt het belangrijkste exportseizoen van september tot en met juni, wanneer ze een bijna exclusieve marktaanwezigheid in de EU hebben. De EU is met een aanzienlijke marge hun belangrijkste markt, goed voor meer dan 80% van de export in hoeveelheid en waarde in 2021 (34.000 ton met een waarde van €209 mln). Door de inspanningen van de frambozensector om de kwaliteit te verbeteren, de opbrengst te verhogen en de handel uit te breiden is Marokko de belangrijkste buitenlandse leverancier van de EU geworden. Door de bijna constante groei van de export is het marktaandeel in de EU gestegen van 38% in 2015 (6.000 ton) tot meer dan 90% in 2021 (33.000 ton). Het Verenigd Koninkrijk is de op één na grootste markt, goed voor

bijna 15% van de totale export in 2021 (ter waarde van €31 mln). Hoewel de export momenteel geconcentreerd is in deze twee landen, bleef Marokko zijn markten in 2021 diversifiëren, onder meer naar de Verenigde Staten. De export naar andere markten dan de EU en het VK is met 1% van de totale export minimaal, maar het aanbod naar deze markten neemt toe.

AARDBEIEN

De wereldwijde aardbeienteelt steeg tussen 2011 en 2020 met bijna 40% tot 8,9 mln ton. Geconcentreerd in de geïrrigeerde gebieden Gharb en Loukkos, was de aardbeienteelt in Marokko in 2020 meer dan 50% hoger dan in 2011, van 111.000 ton tot 167.000 ton.

Aardbeien waren goed voor 8% van Marokko's groei in fruitexport sinds 2016. De aardbeiensector is gegroeid in directe reactie op de overzeese vraag uit de EU en het Verenigd Koninkrijk, met een export naar de wereld (vers en diepgevroren) van €103 mln (72.241 ton) in 2016 tot €166 mln (85.136 ton) in 2021, een stijging van 4% in waarde ten opzichte van het jaar ervoor. De export vindt voornamelijk plaats tussen oktober en maart. De

EU is de belangrijkste exportmarkt, goed voor 83% van de export, met het Verenigd Koninkrijk op een verre tweede plaats met 12% en de Verenigde Staten op de derde plaats met 4%. In de afgelopen 5 jaar had Marokko gemiddeld een marktaandeel van 39% in de EU. Marokko's geografische nabijheid geeft het land een logistiek voordeel ten opzichte van andere exporteurs naar de EU, zoals Chili en Mexico. Hoewel de export geconcentreerd is in de EU, breidt Marokko zijn bereik uit. Terwijl de export naar de EU de afgelopen 2 jaar afnam, werd de daling meer dan gecompenseerd door grotere export naar andere markten zoals Canada, Japan en de Verenigde Arabische Emiraten.

MANDARIJNEN

Mandarijn is een term die van toepassing is op een groep citrus waaronder variëteiten als clementine, honing, Satsuma en meer. De meeste mandarijnen zijn zoeter dan ander citrus, maar er bestaan ook meer wrange variëteiten. De meeste mandarijnen hebben een feloranje schil die gemakkelijk te pellen is en binnenste segmenten die gemakkelijk te scheiden zijn. Er zijn variëteiten met en zonder pit. De termen tangerine en mandarijn worden

soms door elkaar gebruikt, wat verwarrend kan zijn, want hoewel een tangerine een soort mandarijn is, zijn niet alle mandarijnen tangerines.

De wereldwijde mandarijnteelt is gestegen tot 37,9 mln ton tussen 2012 en 2021, een stijging van meer dan 50% als gevolg van de toenemende vraag van de consument. In de afgelopen 10 jaar is de mandarijnteelt in Marokko verdubbeld tot 1,4 mln ton in 2021/22. De teelt is geconcentreerd in de regio's Souss-Massa, Gharb en Oriental. Het geoogste areaal steeg met bijna 50%, maar bleef de afgelopen 5 jaar relatief stabiel: in 2021 werd 58.900 ha geoogst. Van de totale opbrengst aan mandarijnen werd meer dan 40% geëxporteerd.

Mandarijnen waren goed voor 6% van de groei van Marokko's fruitexport sinds 2016. De mandarijnensector is gegroeid in directe reactie op zowel de binnenlandse als de overzeese vraag uit de EU en Rusland. De exportwaarde is afgenomen van een piek van €379 mln in 2019, maar schommelt rond de €337 mln, ruim boven eerdere niveaus. De export piekte in 2018 met 553.000 ton, maar zijn gedaald tot

465.000 ton in 2019 en 497.000 ton in 2021 wegens een lagere opbrengst als gevolg van ongunstig hoge temperaturen tijdens de bloei en de vruchtzetting. De export vindt vooral plaats tussen oktober en april. De belangrijkste bestemming voor de mandarijnenexport in de afgelopen 6 jaar in waarde is de EU, goed voor 34%. Rusland was de tweede grootste markt met 31%, met Canada op een verre derde plaats met 13%, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Met een gemiddeld marktaandeel van 27% in waarde in de afgelopen 6 jaar (€135 mln in 2021) was Marokko de op één na grootste leverancier aan de EU tussen Zuid-Afrika en Israël.

WATERMELOEN

De wereldwijde watermeloenteelt is in stijgende lijn: 102 mln ton in 2020 tegen 95 mln in 2011. De Marokkaanse watermeloenteelt steeg met 17% ten opzichte van 2011, tot 677.000 ton in 2020. De teelt is geconcentreerd in het zuiden (Zagora, Ouarzazate en Errachidia), Gharb, Doukkala Abda, Souss-Massa en de regio Oriental.

Watermeloenen waren goed voor 17% van Marokko's groei in fruitexport sinds 2016. De Marokkaanse watermeloensector is gegroeid in directe reactie op de overzeese vraag uit de EU en het Verenigd Koninkrijk waarbij de export zich concentreert tussen maart en oktober. De EU is de topmarkt die goed is voor meer dan 95% van de export met het VK op een verre tweede plaats. De export sprong van €33 mln (79.610 ton) in 2016, naar €163 mln (257.737 ton) in 2021, een stijging van meer dan 15% ten opzichte van het jaar ervoor. Marokko had een record marktaandeel van 57% in waarde in de EU in 2021, vergeleken met slechts 2% in 2012. De geografische nabijheid van de EU geeft Marokko een concurrentievoordeel ten

opzichte van andere exporteurs naar de EU, zoals Brazilië en Costa Rica.

AVOCADO'S

De wereldwijde teelt en handel in avocado's is ook sterk gegroeid: de teelt is tussen 2011 en 2020 bijna verdubbeld tot 8,2 mln ton. Mexico en Colombia nemen een aanzienlijk deel van deze stijging voor hun rekening, maar ook Marokko heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt. Hoewel Marokko in 2020 minder dan 1% van de wereldteelt voor zijn rekening neemt, is de oogst tussen 2011 en 2022 meer dan verdubbeld tot 70.000 ton. Vanwege de optimale temperaturen is de teelt momenteel geconcentreerd langs de noordkust tussen Larache en Rabat.

Avocado's waren goed voor 9% van Marokko's groei in de fruitexport sinds 2016. De export verzesvoudigde bijna tussen 2016 en 2020 tot 36.000 ton, ter waarde van €104 mln. De export daalde tot 27.000 ton in 2021, maar bleef ruim boven het vijfjarig gemiddelde. Avocado's worden het hele jaar door geëxporteerd, maar meer dan 90% van de export vindt plaats van oktober tot en met maart, waarbij de EU op de topmarkt goed is voor 94% van de export. Marokko is de achtste grootste leverancier van de EU en hoewel de export naar die markt onder de 40.000 ton blijft, is de export tussen 2019 en 2020 zowel in waarde als in hoeveelheid bijna verdubbeld. De export steeg in 2020 voor het eerst boven €96 mln en 35.000 ton en verbeterde het marktaandeel tot 5%. Buiten de EU is het aantal exportmarkten van Marokko sinds 2016 stabiel gebleven en omvat het in 2021 meer dan 30 landen over de hele wereld, waarbij alle markten op 1 na een groei laten zien sinds 2016.

SINAASAPPELEN

De wereldwijde sinaasappelteelt is sinds 2012 gelijk gebleven op 50 mln ton. De

Hoeveel Carolina Reapers kan je verdragen?

De pittigheid van pepers meten we aan de hand van de schaal van Scoville. Op deze schaal, genoemd naar de uitvinder Wilbur Scoville, scoort de Jalapeño bijvoorbeeld tussen de 2.500 en 5.000 eenheden en de Habanero rond de 300.000. Dat is evenwel klein bier in vergelijking met de heetste peper ter wereld: de Carolina Reaper. In 2013 schreef dit type het Guinness World Record op zijn naam als heetste peper ter wereld,

met tussen de 1.641.183 en 2.200.000 Scoville-eenheden. Maar opgelet, het capsaïcinegehalte in een Carolina Reaper is niet zonder gevaar... In 2018 moest een 34-jarige man in het ziekenhuis worden opgenomen vanwege vreselijke hoofdpijn die was veroorzaakt door het eten van dergelijke peper. Een hersenscan onthulde dat zijn hersenslagaders volledig waren vernauwd. In 2020 meldde het National Center for Biotechnology Information in

Marokkaanse teelt wordt geraamd op een record van 1,2 mln ton in 2021/22, 11% meer dan het jaar ervoor en een derde meer dan de afgelopen 10 jaar. De teelt is geconcentreerd in de regio's Gharb en Souss-Massa. In tegenstelling tot het mandarijnenareaal, dat de afgelopen jaren stabiel is gebleven, is het geoogste sinaasappelareaal de afgelopen 10 jaar met een kwart toegenomen tot 56.500 ha in 2021. De consumptie bedroeg gemiddeld ongeveer 80% van het beschikbare aanbod. Van de totale opbrengst aan sinaasappelen wordt 10% geëxporteerd.

Sinaasappelen waren goed voor slechts 1% van de groei van Marokko's fruitexport sinds 2016 en komen tussen december en augustus. De sinaasappelsector is gegroeid in directe reactie op zowel de binnenlandse als de overzeese vraag uit Canada, de EU en Rusland. De export bedroeg gemiddeld €79 mln (144.000 ton) van 2017 tot 2020, maar daalde tot €56 mln (95.000 ton) in 2021. Verwacht wordt echter dat de export zal toenemen naarmate de oogst toeneemt als gevolg van het gunstige weer en de uitbreiding van het areaal, omdat nieuwe boomgaarden gaan bloeien. De belangrijkste bestemming voor de sinaasappelexport is de EU, die goed is voor meer dan de helft van de export, met Canada op de tweede plaats met een aandeel van 18% en Rusland op de derde plaats met 13%. Het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Senegal zijn de volgende grootste markten, goed voor nog eens 10% van de export. Met een gemiddeld marktaandeel van 9% in de afgelopen 6 jaar is Marokko na Egypte en Zuid-Afrika de derde grootste sinaasappelleverancier van de EU geworden. 

de VS dat een 15-jarige jongen door een acute hersenbloeding werd getroffen na het eten van een Carolina Reaper. En toch zijn er mensen die erin slagen meerdere na elkaar te verorberen. Op 17 september won Gregory Foster, een liefhebber van pittig eten die ook een eigen lijn sauzen heeft, de titel van de persoon die in de kortst mogelijke tijd 10 Carolina Reapers aankan. Hij deed er 33,15 seconden over om de pepers naar binnen te werken.

"Het is de passie voor pijn, denk ik," antwoordde Gregory toen hem werd gevraagd waarom iemand vrijwillig at wat hem fataal zou kunnen worden.

“Heel wat mensen hebben me voor gek verklaard,” lacht Karel Hermans. Toch stroomde het bloed waar het niet gaan kon en startte hij onlangs met zijn eigen transportbedrijf: Karel Hermans Transport. Een vertrouwd merk in een nieuw jasje, de ondernemer is namelijk de vierde generatie transportondernemer en kreeg het transport dus met de paplepel ingegeven. Zijn overgrootvader Karel Hermans startte bijna anderhalve eeuw terug onder dezelfde naam het transportbedrijf.

Toch lag er aan de start van de transportonderneming geen uitgekiende carrièreplanning ten grondslag. Karel werkte 20 jaar bij een vooraanstaande Venlose groenten- en fruitvervoerder. Toch scheidden in 2019 de wegen. “Toen mocht ik twee jaar lang niets doen en kwam ik van een rijdende trein, die altijd maar door-

ging, in een stilstaande trein terecht. Ik was gelukkig niet de enige, want juist in die tijd brak ook Corona uit. Maar nu ben ik wel weer heel blij dat ik weer dagelijkse mensen aan de telefoon heb.”

“En mijn hart lag in het transport. Zo is het idee ontstaan om Karel Hermans Trans-

port op te richten. Ik liep al met plannen om een eigen onderneming te starten en had de eerste auto’s al besteld, toen ik in contact kwam met Rob van Opzeeland van de Kivits Logistics Group. Ik kende hem al wel wat langer uit de markt, al hadden we nog nooit echt samengewerkt. Maar we zagen allebei wel heil in samenwerking. Voor mij is de back-up van Kivits ideaal, want zij hebben honderden auto’s rondrijden waar ik flexibel mee kan schakelen. Bovendien geeft het me de mogelijkheid om de rustigere periodes in de groentehandel op te vangen.”

PARTNERSHIPS

“Het is niet de makkelijkste tijd om te starten. De wereld staat in brand door de energiecrisis. Tegelijkertijd geloof ik ook

in het anticyclisch investeren. Als we nu in deze tijd een mooi bedrijf kunnen opzetten, staan we ook sterk in de toekomst, daar ben ik van overtuigd,” aldus Karel. “Gelukkig kan ik buigen op een mooi netwerk in de groenten- en fruitsector. Ik wil graag de samenwerking opzoeken met collega-vervoerders. Als je niet kunt delen, zul je ook nooit kunnen vermenigvuldigen.

Als je transparant bent naar elkaar zijn er mooie partnerships mogelijk, alleen red je het niet in deze wereld.”

Karel is met vier vrachtwagens gestart en de volgende twee zijn besteld. “Zonder arrogant te willen zijn, maar ik ben niet voor niets voor mezelf gestart. Uiteindelijk hoop ik dat we binnen vijf jaar wel veertig tot vijftig auto’s hebben rijden. Momenteel werk ik samen met een ander transportbedrijf in Straelen met dertien auto’s, samen kun je met een kleine twintig auto’s al heel wat werk verzetten. Ik hoop langzaam te groeien, maar wil vooral insteken op service, kwaliteit en korte lijnen. Een topdienstverlening leveren aan mijn klanten, dat is mijn doel. Met klanten weer vertrouwd aan tafel zitten om te sparren over het koeltransport voor morgen. Vooral niet teveel denken aan standaardoplossingen, maar maatwerk bij elke individuele opdracht.”

Gevraagd naar de straal van zijn werkzaamheden, antwoordt Karel: “Ik zeg altijd, als je met je passer 600 kilometer rond Venlo gaat, valt er heel wat te vervoeren. Doe je dat in Amsterdam, dan kom

je heel wat water tegen. Wij hebben hier een uitstekende hub om de Duitse markt op te gaan,” aldus Karel. “We zetten in op zo schoon mogelijk transport, maar zijn in deze opstartfase wel gereserveerd met het doen van grote investeringen. Ik geloof er heilig in dat we over een paar jaar op waterstof rijden, alleen moet er nog wel wat water door de Rijn stromen voordat de infrastructuur hierop ingericht is. Hetzelfde zie je nu met LNG. De vervoerders die hiermee voorop liepen, laat de overheid nu in de kou staan.”

“Onze grootste uitdaging is om personeel te binden. Een aantal jaren geleden wisten we al dat we een enorme vergrijzing hebben binnen het chauffeursbestand. De grote uitdaging is om deze tak weer sexy te maken voor jonge, gemotiveerde mensen. Maar we hebben er maar een paar nodig, die zullen toch wel ergens rondlopen! Ik hoop dat het mensen aanspreekt om in een jong team te werken met korte lijnen. Ook hier zal gewerkt moeten worden, maar ik wil er alles aan doen dat de chauffeurs zich ook gewaardeerd voelen.” (IH) 

FIJNE KERSTDAGEN EN EEN FANTASTISCH

THE BEST AVOCADOS BROUGHT TO YOU

KIES DE KWALITEITSAVOCADO WAAR PIT IN ZIT

Wij voorzien klanten van de beste kwaliteit avocado’s. We geloven in de kracht van samenwerken en gebruiken ieders expertise om tot het allerbeste product te komen. Altijd met oog voor onze mensen en de wereld om ons heen. Door persoonlijk contact bouwen we aan een duurzame relatie met onze klanten.

Afgelopen jaar was Avojoy aanwezig op diverse nationale en internationale beurzen. We hebben waardevolle ontmoetingen gehad met horecaleveranciers en -professionals.

EEN JAAR OM TROTS OP TE ZIJN

Terugkijkend op 2022, is het een jaar om trots op te zijn. We zijn trots op ons groeiende team, onze vaste partners en de diversiteit aan klanten. Avojoy heeft het afgelopen jaar een mooie ontwikkeling doorgemaakt en er zijn bijzondere samenwerkingen tot stand gekomen. Zo zijn onze premium avocado’s sinds oktober 2022 te vinden in de maaltijdboxen van Hello Fresh in de Benelux, Frankrijk en Duitsland.

We kijken uit naar meer vruchtbare samenwerkingen in 2023!

Hans Vanderhallen Coöperatie Hoogstraten Coöperatie Hoogstraten

Hans Vanderhallen

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Waar kijk je met trots op terug?

“De schaduw van de crisis heeft ertoe geleid dat onze verwezenlijkingen van het afgelopen seizoen niet altijd de aandacht hebben gekregen die ze verdienden. Als we naar onze missie “Samen vormgeven aan een duurzame toekomst in verse groenten en fruit door vakmanschap en hoogwaardige dienstverlening” kijken, is het logisch dat elementen als kwaliteitsborging, correctheid van facturatie, behaalde certificaten, de graad waarin het product en de verpakkingen getraceerd kunnen worden, de verbreding van onze klantenportefeuille, de effectiviteit van de promotionele acties… meer gewicht hebben dan een simpel omzetcijfer. Ik ben verheugd om vast te stellen dat we de laatste jaren op deze vlakken enorme vooruitgang hebben geboekt… in sommige gevallen zelfs indrukwekkender dan onze omzetsprongen. Naar mijn aanvoelen is de hoofdreden van deze evolutie het feit dat één van onze bedrijfswaarden, namelijk betrokkenheid, dag in dag uit beleefd wordt door onze medewerkers.”.

Wat is er sinds corona veranderd?

“Een wereldwijde gezondheidscrisis heeft veel mensen het belang van groenten en fruit opnieuw doen inzien. Het coronavirus heeft de thuisconsumptie de hoogte in gestuwd en ervoor gezorgd dat de consument meer aandacht kreeg voor gezonde, lekkere en veilige producten van bij ons. Corona heeft het product en de consument dichter bij elkaar gebracht. Meer dan ooit is de consument geïnteresseerd in informatie over de authenticiteit van het product in het schap. Het mooiste bewijs van deze groeiende behoefte aan transparantie is de stijging van 48% in het aantal opzoekingen via onze telermodule. Aan de hand van een QR-code op onze kartonnen aardbeipunnets kan de consument exact nagaan wie zijn of haar bakje aardbeien geteeld heeft en zelfs een berichtje achterlaten. Een unieke manier om kennis te maken met de producent achter de schermen. Stuk voor stuk vakmensen die de voorbij jaren serieus op de proef gesteld zijn. Na corona had iedereen nood aan rustiger vaarwater, maar helaas is de ene crisis haast naadloos overgegaan in een nieuwe crisis. Als de voorbije jaren ons één ding heeft geleerd, is dat daadkracht en wendbaarheid de belangrijkste succesfactoren zijn in de huidige marktcontext. En laat dat nu eigenschappen zijn waaraan onze telers geen gebrek hebben.”.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

“Over de evolutie van de energieprijzen is er ondertussen al veel inkt gevloeid, maar net zo belangrijk is de sterk gestegen kost van quasi alle andere productiefactoren op de teeltbedrijven en op de coöperatie. Dit gaat bij onze producenten van substraat over meststoffen tot de touwen waarlangs de planten groeien. Op ons bedrijf springen de verpakkingen het meest in het oog, maar ook de kosten van energie en allerhande verbruiksgoederen bereiken historisch hoge niveaus … Dat de gerealiseerde prijsvorming gelijke tred houdt met de sterk gestegen productiekosten is allesbehalve evident. Ook de koopkracht staat immers zwaar onder druk door de inflatie. Het is afwachten in hoeverre de consumptie van groenten en fruit hieronder te lijden zal hebben of zal veranderen. We zijn er ons van bewust dat de gevolgen van deze crisis voor onze sector veel groter kunnen zijn in vergelijking met corona, maar de volle impact zal pas later echt duidelijk worden.”

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

“De ganse land- en tuinbouwsector staat, net zoals veel andere economische sectoren, voor zeer grote uitdagingen. Ik durf zelfs zeggen dat onze sector er nog enkele extra heeft die extreem disruptief zijn. In onze sector hebben we echter nooit iets anders gekend dan voortdurende transformatie en zullen we moeten blijven zoeken naar antwoorden op vragen die zich in het verleden nooit stelden. In 2023 zal de sfeer bepaald worden door factoren waar we zo goed als geen impact op hebben. Toch ben ik ervan overtuigd dat we door vooruitziend samen te werken de randvoorwaarden kunnen creëren waarin onze telers met al hun vakmanschap kunnen blijven zorgen voor gezonde, veilige en lekkere producten en op een duurzame manier vergoed worden. Samen dragen we zorg voor het welzijn van onze groep producenten door ruimte te bieden voor ieders eigenheid en ieders persoonlijk ritme. Iedereen versterkt iedereen zodat we nieuwe kansen kunnen grijpen en nieuwe uitdagingen aankunnen. Als coöperatie moeten we voluit inzetten op de zaken waar we wel impact op hebben. Onze taken en verantwoordelijkheden nog beter uitvoeren en oppakken en dit moeten we samen doen. Want succes op persoonlijk vlak betekent niets als dit geen onderdeel is van een efficiënte afdelingswerking … en een efficiënte afdeling verdwijnt in de mist als het bedrijf in zijn geheel zijn doelstellingen niet waarmaakt.”

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

“Voor corona vierden we Kerst traditioneel met alle medewerkers en hun gezin rond een grote kerstboom. De eindejaarsperiode is voor iedereen een drukke tijd met familie en vrienden en daarom hebben we beslist om het over een andere boeg te gooien. We organiseren nu een personeelsfeest in het voorjaar waarbij we samen kunnen uitkijken naar het nieuwe seizoen. Dat betekent niet dat we onze medewerkers niet willen bedanken voor hun inzet het afgelopen jaar. Net zoals vroeger zal iedereen een geschenk ontvangen en is er ook aan de kinderen gedacht. We kiezen er wel voor om het nieuwe jaar in te luiden met een gezellige nieuwjaarsbijeenkomst voor producenten en medewerkers.”.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

“Ik ga Kerst vieren samen met mijn vrouw Nathalie, Frie, Jef en Karl. Kortom, een gezellige avond onder vrienden met lekker eten en een goeie Belgische pint.”.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

“Ik zou graag iedereen uit de primaire sector een hart onder de riem willen steken. Mensen die vaak al generaties lang werken aan een duurzame toekomst voor hun bedrijf. Hun levenswerk, hun passie wordt vandaag de dag steeds meer in vraag gesteld. Elke onderneming haalt energie uit positieve erkenning, uit waardering voor het geleverde werk en het geleverde product. En daar ontbreekt het momenteel dikwijls aan. Hoewel de uitdagingen groot zijn ben ik ervan overtuigd dat we deze ook weer te boven komen. Het is nog niet duidelijk hoe, maar de tijd zal het ons leren.”

“We kijken uit naar een ouderwets drukke decembermaand”

De eerste aanvragen voor de feestdagen druppelen half november alweer binnen bij Bud Holland. “Na twee coronajaren kunnen mensen weer écht bij elkaar zijn en is er geen lockdown in de horeca. Dat hopen we terug te gaan zien in de verkoop,” aldus Wanja Engbersen.

Bud Holland is importeur van exotische groenten en fruit en nicheproducten van over de hele wereld. Een groot deel van de producten vindt zijn weg naar de horeca via groothandels in binnen- en buitenland. Met de feestdagen in het vooruitzicht verwacht de in- en verkoper volop handel.

Van echte kerstdrukte is op het moment van schrijven nog geen sprake. “Wij verwachten dat de markt vanaf nu alleen maar meer zal aantrekken. Consumenten willen iets speciaals eten met de feestdagen. Daarbij komt dat we voor het eerst in jaren weer bij elkaar kunnen zijn in grote

het vanillemerg in een steelpannetje en verwarm deze tot zo’n 60°C.

Smelt intussen de witte chocolade au bain-marie of in de magnetron.

Giet het roommengsel bij de gesmolten chocolade en meng deze met behulp van een staafmixer. Voeg de boter toe en mix deze er nog kort door. Dek de ganache af met folie en laat deze op kamertemperatuur opstijven.

Verdeel de ganache over de taartbodempjes. Garneer de taartjes met pitahaya, carambola, physalis en de granaatappelpitjes. Schaaf vervolgens de witte chocolade eroverheen voor de finishing touch.

ruimtes. Na twee jaar van lockdowns en restricties is de horeca dit jaar weer open.” Wel is er wat onzekerheid als gevolg van de inflatie. Ondanks dat merken we daar in de verkoop nog niet zoveel van. Zeker richting de feestdagen verwachten we weer ouderwetse drukte.”

Met een assortiment van ruim 600 verse producten valt er bij Bud Holland genoeg te kiezen aan bijzondere producten voor de feestdagen. Traditioneel is er onder andere veel vraag naar asperges, haricot verts, peulen, verse vijgen, mangistan,

Peruaanse producten zijn in opkomst

baby ananas, passiefruit, physalis en mini groenten. “Ook bijzondere aardappeltjes doen het goed in de decembermaand. Verder zien we onder andere een toenemende vraag naar Marokkaanse citrusproducten zoals Sudachi limes, fingerlimes en Yuzu’s. Verse wasabi is ook erg populair. Dit product is niet te vergelijken met de groene pasta die vaak wordt geserveerd bij sushi. De echte sushi-chefs kiezen dan ook voor de verse wasabi. Een ander product dat de laatste jaren een grote boost heeft gekregen is jackfruit. Deze vrucht wordt onder andere vaak gebruikt als vleesvervanger. Je ziet jackfruit steeds vaker terugkomen op de menukaart.”

PERU IS HOT

Het valt hem ook op dat authentieke producten uit Peru en Thailand steeds vaker hun weg vinden naar de horeca. Volgens hem is dit vooral te danken aan de vele reislustige mensen die ver van huis kennismaken met andere producten. “Ook chef-koks willen graag vernieuwen met bijzondere producten. Er zijn de afgelopen tijd veel Peruaanse restaurants geopend. Het land heeft een rijke keuken met veelvuldig gebruik van groenten en fruit. Naast bekende Peruaanse producten zoals mango’s en asperges, zien we onder andere een toenemende vraag naar de zoete vrucht Lucuma, pepers zoals Rocoto, Aji Amarillo en Aji Limo en diverse kleurrijke knollen zoals Yacon, Mashua en Oca. De Peruaanse ambassade heeft een tijdje geleden nog een foodfestival georganiseerd met Peruaanse producten van Bud Holland om chefs te inspireren.”

HOE GAAN JULLIE OM MET DUURZAAMHEID?

Ook jonge kokosnoten en boomgerijpte, mango’s by air behoren tot de groeiproducten. Over luchtvracht gesproken, het lijkt erop dat steeds meer retailers gevlogen groenten en fruit gaan weigeren. Hoe kijkt Bud Holland hier tegenaan? “Natuurlijk heeft duurzaamheid ook bij ons veel aandacht; energiebesparing, zonnepanelen, uitstoot verminderen, duurzame verpakkingen, enzovoorts. We sourcen ook producten dichterbij huis,” aldus Wanja. “Zo hebben we sinds dit jaar zeewier uit de Noordzee, Hollandse jonge gember uit de kas, maar ook de Franse variëteit ‘Vitelotte’ aardappelen hebben wij tegenwoordig van Hollandse bodem. Ons assortiment bestaat uit vele bijzondere, smaakmakers en exoten uit overzeese landen, maar ook uit Nederland en de rest van Europa.”

“Wat ons betreft mag het hele duurzaamheidsverhaal genuanceerder. Met sommige relaties werken we al ruim dertig tot zelfs meer dan 40 jaar samen. We helpen plaatselijke producenten met de afzet van hun product en een grote groep mensen kan leven van het werk op en rond de plantages. Ook dat is duurzaamheid en voor ons heel belangrijk” (CH) 

w.engbersen@bud.nl

Fingerlime cocktail 1 persoon - 15 minuten

Ingrediënten: 2 Fingerlimes 10 ml limoensap 10 ml siroop 30 ml wodka Tonic Crushed ice

Bereiding: Snijd de fingerlimes door en druk de parels er voorzichtig uit. Deze kleine parels zitten vol sap met een heerlijke friszure smaak.

Doe de finger lime pearls, wodka, limoensap, siroop en crushed ijs in een cocktailshaker en schud goed door elkaar.

Schenk een laagje in de cocktailglazen en vul aan tot de rand met tonic. Garneer het drankje met

de huidige inflatie laat de vraag naar

Exoten hebben het in het huidige economische klimaat lastig. Waar december over het algemeen de maand bij uitstek is voor de verkoop van exoten in Nederland en België lijkt het dit jaar richting de feestdagen rustiger op de markt dan voorheen. “Zeker de duurdere producten laat men vanwege de inflatie sneller liggen. Het blijft koffiedik kijken, maar we merken gewoon dat de consumptie een stuk lager ligt,” vertelt Ive Lambert van het Belgische Starfruit.

Normaal gesproken wordt het steeds drukker voor de importeur naarmate de feestdagen naderen. “November is traditioneel gezien altijd wat rustiger, maar zodra we meer en meer richting de feestdagen gaan, neemt de vraag normaliter toe,” vervolgt Ive. “Met de huidige energieprijzen en inflatie zien we echter dat de vraag nog te wensen over laat. Men kan haar euro maar één keer uitgeven. Als deze naar de energierekening gaat, laat men de duurdere exoten wat eerder liggen. Dit geldt met name voor de ‘exclusieve’ producten. Het zijn prachtige producten om tijdens het kerstdiner tentoon te stellen, maar bijvoorbeeld granadillo, rambu-

tan of mangosteen zijn toch vaak het kind van de rekening. Voor ‘reguliere’ exoten, als avocado’s, mango’s en granaatappelen, geldt dit overigens iets minder. Deze zijn bij vele Belgische consumenten inmiddels ingeburgerd in het voedingspatroon, waardoor deze nog wel verkopen als men een wat exotischer product wil in deze tijden.”

GROTE PRIJSVERSCHILLEN BINNEN PRODUCTEN

Overigens zitten er binnen de verschillende producten, zo legt Ive uit, op het moment ook veel verschil in prijzen. “Als we kijken naar avocado’s zien we dat er

een overaanbod is van kleine maten en een groot tekort aan dikke maten. We zitten qua origine in een transitieperiode. Zo komt nu de aanvoer van Marokkaanse en Spaanse avocado’s op gang, maar beide landen hebben veel klimatologische problemen ondervonden tijdens de groeiperiode. Avocado is een fruit dat veel water nodig heeft. Als je dan ziet dat beide landen zeer veel hinder ondervonden hebben van het warme en droge weer resulteert dit in grote volumes aan kleinere maten. Uit beide landen komt weinig dik fruit. Het gevolg is dat er veel verschil zit in prijzen tussen de verschillende maten. De dikkere maten zijn duur en de kleinere maten zeer goedkoop. Deze verschillen zullen alleen maar groter worden.”

“Hetzelfde geldt overigens voor de mango’s uit Spanje,” gaat Ive verder. “Voor mango’s is het overigens sowieso een uitdagende markt. De aanvoer vanuit Brazilië, wat nu het hoofdland zou moeten zijn, was gestremd door de hele problematiek rond weersomstandigheden en de verkiezin-

“Door

exoten in december wat te wensen over” Duurdere exoten hebben het bij Starfruit moeilijk in huidig economisch klimaat

gen. Daardoor was er behoorlijk minder gekomen dan zou moeten in november. Dit is wel aangetrokken, maar toch blijft de markt de komende periode flink schommelen. “Als de hogere volumes vanaf januari aanhouden, knikkert de prijs echt fors onderuit. Alleen verwacht ik dat ze het, vanuit Zuid-Amerika met name, voorzichtiger aan zullen doen. Met de huidige vrachtprijzen van om en nabij de 10.000 dollar zit je aan 2 dollar vracht voor een doosje mango’s. Als ze hier dan voor 3 of

4 euro weggaan, wordt er niets meer aan verdiend.”

Een product waar de Belgische importeur wel veel potentie in ziet, zijn de Zuid-Afrikaanse lychees. “Hier zijn we recent mee gestart. De verkochte volumes liggen wel lager dan verleden jaar, maar op een moeilijke markt loopt dit relatief gezien opvallend goed. Het is een product dat de laatste jaren steeds meer gewaardeerd wordt in België, omdat het aandeel uit Zuid-Afrika

een stuk hoogstaander is dan de boothandel uit bijvoorbeeld Madagaskar. Lychee is fruit waarbij de consument toch kwaliteit boven prijs verkiest. Het voordeel hierbij is ook dat het een product is waarbij je met 300 gram in plaats van een halve kilo nog steeds veel fruit hebt. Men koopt wellicht wat minder, maar het verkoopt wel.” (JF) 

“Drive om producten duurzamer naar Nederland te halen alsmaar groter”

De kerstdrukte is begonnen bij Yex. Op de laatste dag van november delen Edwin van Leeuwen en Jeroen Groenewegen hun verwachtingen voor de feestdagen en het nieuwe jaar met Primeur. “Sterke partnerships zijn belangrijker dan ooit.”

“We leveren exotische groenten en fruit van over de hele wereld, waarbij de focus ligt op verrassende producten. Producten waarmee je iets bijzonders op tafel zet, zeker tijdens de feestdagen,” aldus marketing manager Jeroen Groenewegen. “Ook nu er economische onzekerheid heerst zien we volop kansen voor onze bijzondere producten. Uit eten gaan is best prijzig, voor een fractie van dat bedrag heb je een tas vol mooie producten waarmee je thuis flink kunt uitpakken. En het mooie is dat onze producten in alle gangen van de feestmaaltijd een rol kunnen hebben. Daarvoor hoef je niet eens een keukenprins of –prinses te zijn. Laat mij het toetje maar verzorgen. Een paar kleurrijke exoten, zachtfruit en ijs erbij. Dan

zit je altijd goed, maar met onze recepten durf ik zelfs het hoofdgerecht wel aan.”

OUDERWETSE KERSTDRUKTE

VERWACHT

De producten van Yex vinden grotendeels hun weg naar groothandel en retail in binnen- en buitenland. Grote afzetmarkten zijn Nederland, Duitsland, Oost-Europese landen, Oostenrijk en Zwitserland. Vooral Scandinavië springt eruit. “De Scandinavische landen importeren veel groenten en fruit, lopen in het verssegment ook wat voor op de rest van Europa. Het assortiment exotische groenten en fruit is daar ook breder,” merkt Edwin van Leeuwen op. De commercieel directeur ziet op het moment van schrijven de aanvragen en

planningen voor de feestdagen binnenstromen. “Het begin is er en het lijkt weer ouderwets druk te worden. Veel van onze producten komen van ver en hebben een langere voorbereiding nodig. Met de meeste supermarkten hebben we vooraf al planningen gemaakt.”

“Vooral producten als mango, passiefruit, physalis, carambola, en pitahaya lopen traditioneel met de feestdagen als een kogel. En graatappelen en vijgen niet te vergeten. Verder zien we extra veel vraag naar zoete aardappelen en peulvruchten zoals sugarsnaps.” De invloed van de inflatie is momenteel ook bij Yex merkbaar, en heerst een zekere mate van onzekerheid. “De sterke prijsstijgingen roepen vragen op en consumenten worden kritischer in hun aankopen. Ingeburgerde producten zoals mango en avocado blijven het boodschappenmandje wel ingaan, maar voor de specialiteiten zal het buiten de feestdagen om lastiger worden. Wat dit

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Bereiding:

1. Het is extra mooi om de puntjes van de groene asperges voor dit gerecht te gebruiken. Als je voldoende asperges in huis hebt, kun je ervoor kiezen om voor dit gerecht alleen de topjes te gebruiken en de stelen in een ander gerecht te verwerken (zoals bijvoorbeeld de boeuf bourguignon).

2. Roerbak de asperges in een klein beetje olijfolie met wat zout en peper beetgaar. Laat op een bordje afkoelen. Maak een dressing van fijngehakte

knoflook, gember, limoensap, een beetje water, lekkere olijfolie zout en peper.

3. Snijd de avocado rondom in tot aan de pit en draai de twee helften los van elkaar. Haal de pit eruit en lepel het vruchtvlees langs de schil los. Snijd de avocado in kleine blokjes. De papaya maak je schoon door hem te halveren en de zaadjes eruit te halen. Snij voorzichtig de schil eraf. Snij de papaya vervolgens ook in kleine blokjes.

4. Hak de verse zalmfilet fijn met een scherp mes. Meestal wordt zalmtartaar wat grover gesneden, maar in dit gerecht is het lekkerder om het wat fijner te snijden. Meng de zalm door de papaya en avocado. Breng op smaak met een beetje van de dressing en nog wat extra zout en grof gemalen peper.

5. Gebruik een ronde steker om de tartaar in een mooie ronde vorm op te maken met enkele aspergetopjes rondom. Als je geen steker hebt, kun je ook met een schaar van een plastic fles een steker maken. Garneer de tartaar rondom met de dressing en gesneden bieslook.

van ons vraagt? Goede samenwerkingen en gezamenlijke programma’s zijn altijd belangrijk, maar in tijden van economische onzekerheid al helemaal. De keten zo gesloten mogelijk houden, zo min mogelijk van leverancier wisselen, samen het risico aangaan en vooral samen de kansen zo goed mogelijk invullen. De komende tijd richten we ons nog meer op sterke partnerships, zowel met klanten als leveran-

ciers, waarin vertrouwen centraal staat, weten wat je aan elkaar hebt.”

UITBREIDING CONSUMENTENMERK

Jeroen: “Toch zien we nu ook zeker nog groeikansen. Consumenten willen gezonder eten, meer plantaardig. Daarin kunnen wij een rol spelen, bijvoorbeeld met inspiratie over de mogelijkheden van onze producten al dan niet met vlees. In het

nieuwe jaar gaan we ons consumentenmerk Discovered dan ook verder uitbouwen. Het merk laat een sterke stijging zien en er liggen nog volop uitbreidingsmogelijkheden. Met aansprekende verpakkingen, productinformatie en inspiratie houden we onze verrassende producten blijvend onder de aandacht.” Op onze website www.discovered.nl zien we ook een sterke

PASSIE VOOR EXOTEN

Scan me for more information

land en Scandinavië. Goed om te zien dat onze recepten daar ook veel gebruikt worden.”

Yex laat zich dan ook niet tegenhouden door de toenemende aversie tegen ingevlogen groenten en fruit. Edwin: “De ontwikkelingen geven ons juist alleen maar meer drive om betere oplossingen te bedenken, dat zijn we onze producenten ook verplicht. Producten zo duurzaam mogelijk naar Nederland halen staat voorop. Steeds meer exoten komen al per boot. Vijgen, physalis en passiefruit bijvoorbeeld werden vroeger altijd ingevlogen, maar door de schaalgrootte en verbeteringen op gebied van kwaliteit en houdbaarheid komen ze nu er per boot. Ze zijn daardoor duurzamer en betaalbaarder. Daarnaast zoeken we continu naar manieren om dichterbij huis te sourcen. Vroeger kwamen alle papaja’s uit Brazilië, tegenwoordig is er ook Spaans product beschikbaar.” (CH) 

j.groenewegen@farmhouseinternational.com e.vanleeuwen@farmhouseinternational.com

Romige mascarpone met verse vijgen en pitahaya 4 personen | 25 minuten

Ingrediënten:

• 250 gram mascarpone

• 250 ml slagroom

• 2 eetl. suiker

• 2 eetl. honing

• 1 bakje verse vijgen

• 2 takjes verse rozemarijn

• 1 handje kokoschips

• 1 pitahaya

• 4 krokante koekjes

Een romig dessert met de zacht zoete smaak van verse vijgen waardoor de crème lichtroze kleurt. Heerlijk in combinatie met de pitahaya. De rozemarijn met honing zorgt voor een aangename twist.

Bereiding:

1. Roer de mascarpone los in een kom en

klop met een garde de slagroom en de suiker er doorheen. Klop de crème luchtig tot kwarkdikte.

2. Verwijder van de helft van de vijgen het dunne schilletje en prak het vruchtvlees fijn. Pluk de naaldjes van een takje rozemarijn en hak deze heel fijn. Meng de geprakte vijgen, gehakte rozemarijn en de honing door de crème. Proeven mag. Doe de romige mascarpone crème in een spuitzak en leg koud in de koelkast.

3. Maak de kokoschips krokant in de oven op 180 graden totdat de kokos goudbruin is. Doe dit alleen als de kokos nog niet krokant is. Verkruimel de krokante koekjes.

4. Schil de pitahaya dun zodat een klein stukje van de roze schil nog zichtbaar is. Snijd de pitahaya in gelijke partjes. Snijd de vijgen ook in partjes.

5. Maak de bordjes op met de romige crème in het midden en daaromheen de koekkruimels, kokoschips, verse vijgen en pitahaya

Investeren in duurzaam, fairtrade en bio

onder het eigen merk Belleza. “Brazilië is een groeimarkt. Er wordt volop geïnvesteerd in pakhuizen, areaaluitbreiding, enzovoorts,” vertelt de in- en verkoopmanager. “Ook door ons. We willen hier verder uitbreiden en ons specialiseren in Fairtrade en biologisch. Zo zijn we een aantal jaar geleden in Bahia, in het noordoosten van Brazilië, een eco-friendly en Fairtrade project gestart voor de teelt van limes. Er worden nagenoeg geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt, na de oogst zelfs helemaal niets meer, wat best bijzonder is voor Brazilië. Daarnaast bieden we met dit project veel werkgelegenheid in de regio waar veel armoede heerst.”

EXTRA HANDLING VOORKOMEN LOONT

Exotenimporteur Torres Tropical blijft in ontwikkeling. Het bedrijf investeerde dit jaar in een verpakkingslijn voor duurzame verpakkingen en neemt volgend jaar een nieuw magazijn in gebruik. “We willen de komende jaren nog meer focussen op fairtrade en bio,” aldus Antoine Heijkoop.

Hetimportbedrijf uit Barendrecht is gespecialiseerd in mango, papaja, lime en gember. Antoine: “We leveren veel meer dan dat, maar onze core business zijn de vier genoemde producten. De tijd dat je als handelshuis totaalleverancier bent, is naar ons idee wel voorbij. Focussen op de producten waar je goed in bent en die verder uitbouwen. Dat is meer van nu. Retailers werken ook het liefst samen met specialisten. Daarbij komt dat we in

Brazilië voor de mango’s, papaja’s, limes en gember samenwerken met vaste partners.”

Torres Tropical importeert exoten van over de hele wereld, maar Brazilië is en blijft het belangrijkste teeltland. “Torres Brazil is onderdeel van onze onderneming. Naast de eigen teelt van mango’s en limes wordt er vanuit dit land onder andere veel gember, vijgen en passiefruit verhandeld

Torres Tropical investeert niet alleen in Brazilië, ook in Barendrecht gaan de ontwikkelingen door. Afgelopen jaar werd er een nieuwe flowpackmachine aangeschaft. “We zijn daarmee meteen voor milieuvriendelijkere verpakkingen gegaan. Voorheen werd het verpakken uitbesteed. Nu kunnen we alles in eigen beheer doen. Het biedt meer flexibiliteit en we kunnen bijvoorbeeld gemakkelijk mixverpakkingen maken. Daarnaast krijgen we een nieuw magazijn. Volgend jaar is de ruimte klaar voor gebruik. Zeker in een tijd van stijgende kosten is het heel belangrijk om de logistiek en kwaliteit op orde te hebben, daar zit de winst. Elke extra handling kost geld. Bovendien biedt het nieuwe magazijn ruimte voor onze uitbreidingsplannen, verder groeien in Fairtrade en bio-limes.”

DE FEESTDAGEN\

De economische onzekerheid gaat ook het importbedrijf niet voorbij. Antoine ziet dit momenteel nog niet direct terug in de verkoop. Begin volgend jaar verwacht hij wel een daling op de markt. “Alle kosten zijn fors omhooggegaan. Limes bijvoorbeeld, onze core business, zijn momenteel erg duur. Er wordt 10 euro voor een doos limes betaald,” vertelt hij half november. “Ook

de logistieke kosten blijven stijgen, maar dit zal wellicht veranderen de komende tijd. De grote rederijen zien al een terugloop, waardoor er ook weer wat containers vrijkomen. Vanuit Brazilië zijn we overigens wel wat gewend. De onrustige verkiezingstijd is er net achter de rug. Als gevolg van stakingen, blokkades en gesloten havens was er tijdelijk minder aanvoer. Daarnaast kampt het land al tijden met hoge zeevrachtkosten en een ongunstige wisselkoers.” Antoine blijft positief en kijkt half november met goede moed uit naar de feestdagen. “Consumenten hebben minder te besteden, maar toch willen de meeste mensen uitpakken met de feestdagen. En er zijn dit jaar geen coronabeperkingen meer. Kerst valt wat dat betreft gunstig.

Men kan tot het laatste moment boodschappen doen.”

Wat vindt Torres Tropical ervan dat supermarkten stoppen met luchtvrachtexoten?

“We doen aardig wat exoten ‘by air’. Braziliaanse papaja’s altijd eigenlijk. Deze zijn jaarrond beschikbaar. We doen ook bootpapaja’s, maar dan heb je het wel over een ander product. Het maximaliseren van de beladingsgraad zou ook al veel schelen. Wel merken we dat lokaler sourcen steeds belangrijker wordt. De papaja’s die geteeld worden in Portugal en Spanje komen aardig in de buurt. Deze volumes zijn echter nog lang niet toereikend. Ook in Nederland wordt geprobeerd om papaja’s in de kas te telen. Ik zou er niet van staan te kijken als dit de toekomst wordt.” (CH)

Antoine@torrestropical.com

GOEDE MARKTVERWACHTING VOOR

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Waar kijk je met trots op terug?

We gaan er niet flauw over doen dat het voor de REO Veiling in meerdere opzichten een behoorlijk turbulent jaar is geweest. Ondanks deze moeilijke omstandigheden heeft de REO Veiling dankzij de inzet en flexibiliteit van zowel haar medewerkers als producenten haar vertrouwde service blijven leveren gedurende het ganse jaar. Ik kijk daar met heel veel trots op terug. Alle fusiegesprekken en andere omgevingsfactoren ten spijt hebben klanten of producenten daar nauwelijks iets van gemerkt in de dienstverlening die we samen op peil hielden in 2022. Dit maakt me fier.

Wat is er sinds corona veranderd?

Bijna iedereen is weer fysiek aanwezig op de REO Veiling. Maar we hebben wel het hybride werken ontdekt. Digitale meetings zijn niet meer weg te denken uit onze vergaderagenda’s. Dit zorgt ervoor dat we geleerd hebben om stakeholders spontaan en snel online te contacteren. Waar we ons vroeger met de wagen verplaatsten, wordt nu bewust een Teamsvergadering ingepland. Ik verwacht dat deze duurzame en efficiënte manier van werken een blijver is op de REO Veiling.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Het feit dat de inflatie voor een stukje het verschil tussen wat de teler ontvangt voor zijn afgeleverd product en wat de consument voor zijn aangekocht product dient te betalen, doet groeien, zorgt voor een moeilijk evenwicht. Dit bezorgt onze producenten en onszelf nervositeit. We begrijpen dat de kosten voor transport en verpakkingen duurder zijn geworden, maar onze telers hebben daar evenzeer mee te maken en krijgen het niet allemaal doorgerekend. Als we als maatschappij gezonde, kwaliteitsvolle en betaalbare voeding op een duurzame manier willen blijven telen op eigen bodem, dan gaan we daar een volwaardige oplossing voor moeten vinden. Dat is een grote bezorgdheid voor onze telers en hun coöperatie.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De ongecontroleerde stijging van de grondstof-, energie- en productieprijzen samen met een regelgeving die de land- en tuinbouw op zijn zachtst gezegd niet gunstig gezind is, de stikstofproblematiek en de huidige discussie over het gebruik van noodzakelijke gewasbeschermingsmiddelen,… het staat in schril contrast met onze producenten die al vele decennia lang in weer en wind, dag in dag uit, heel hard voor de natuur en hun medemens hebben gezorgd door met hart en ziel gezonde en lekkere voeding te produceren. Als men op dit moment maatschappelijk en politiek zo verdergaat, dan begrijp ik dat de toekomstige overnemende dochters en zonen zeggen: pa en ma, laat het maar voor mij..

In Vlaanderen is slechts 6 procent van de landbouwers jonger dan 35 jaar. Daarom is de instroom en de verjonging van de land- en tuinbouwsector essentieel. Ik zie dat als de grootste uitdaging: onze jonge ondernemers -

die allemaal met kennis van zaken zijn opgeleid, zowel teelt technisch maar ook op het gebied van management - de goesting en perspectieven geven om verder te doen in deze mooie sector. Het is onze morele plicht om optimistisch te blijven en de veerkracht van onze sector te blijven tonen. We hebben al vaker gehoord no future, maar de weerbaarheid in onze sector is altijd heel groot geweest, omdat jonge ondernemers met veel creativiteit, passie en vakkennis aan de slag zijn gegaan. Immers, we hebben nog altijd de technische kennis en de hoogst opgeleide producenten om ook in de toekomst te blijven zorgen voor gezonde kwaliteitsvolle voeding.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Op de REO Veiling is het tijdens de eindejaarsperiode traditioneel zodanig druk, dat er weinig te vieren valt. Maar op tweede nieuwjaarsdag wensen we elkaar en onze kopers een gelukkig nieuwjaar bij een ontbijt. We bekijken ook de mogelijkheid om de jaarlijkse traditie van ons personeelsfeest in de tweede helft van januari nieuw leven in te blazen na twee coronajaren.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Ik heb nog altijd de eer en het genoegen om op Kerstavond bij mijn schoonouders te mogen aanschuiven en op Kerstdag bij mijn ouders. Beide ouderparen stellen een lekker menu samen en daarbij komen de klassieke groenten van bij ons uitgebreid op tafel: de betere paddenstoel, witloof, prei, knolselderpuree, noem maar op.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Alle producenten van vollegrondsgroenten over glastuinbouw tot paddenstoelenteelt.

Ik wens hen oprecht heel veel doorzettingsvermogen en de nodige creativiteit om het hoofd te bieden aan de uitdagingen die onherroepelijk op ons afkomen.

Dat ze met volle moed kunnen weerstaan aan deze uitdagingen, gesteund door onze partners in de rest van de keten.”

Klein aantal spelers en kort seizoen

De wereldmarkt van kaki’s wordt beheerst door een beperkt aantal landen. China is met zeer grote afstand de belangrijkste producent. Spanje is de belangrijkste exporteur. Azerbeidzjan en Oezbekistan exporteren ook best veel, maar de kaki’s uit die landen gaan vrijwel allemaal naar Rusland of andere landen in de regio. China exporteert ook redelijk veel, maar ook de Chinese kaki’s blijven veelal in de regio.

Rusland is met afstand de belangrijkste importeur. Vietnam is de tweede en dan volgt Duitsland. Andere grotere importlanden zijn Oekraïne, Kazachstan, Italië, Frankrijk, Wit-Rusland, Polen, Thailand en Litouwen. Nederland en België zijn heel kleine spelers.

90% IMPORT EU-LANDEN UIT SPANJE

In de EU domineert Spanje de kakimarkt. In het kalenderjaar 2021 importeerden alle EU-landen tezamen (incl. product voor re-export) 153.000 ton kaki’s. Dat was overigens nogal wat minder dan in

de beide voorgaande jaren. Toen was dat ruim 180.000 ton.

In 2021 was van de 153.000 ton EU-import naar schatting 15.000 ton re-export. De EU-landen importeerden in het afgelopen jaar 133.000 ton uit Spanje. Rond de 90% van alle import in EU-landen betrof derhalve Spaanse kaki’s.

Het Spaanse product wordt dan onder de naam Spaanse PersiMon op de markt gebracht. PersiMon is de handelsnaam van Spaanse kaki's met een beschermde

oorsprongsbenaming. De naam wordt bewust met één 'm' gespeld om onderscheid te maken met de internationaal veelal gebruikte naam persimmon. De beschermde oorsprongsbenaming van Spaanse kaki’s garandeert dat het fruit van het ras Rojo Brillante is en afkomstig is uit de regio Ribera del Xúquer, waar het voor het eerst werd ontdekt.

ANDERE EU-LEVERANCIERS

Naast de 133.000 ton die de EU27-landen vorig jaar uit Spanje importeerden werd er niet meer dan ca. 5.500 ton uit andere landen ingevoerd. Italië met 2.750 ton en Portugal met 1.100 ton en Zuid-Afrika met 550 ton waren de andere leveranciers van enige betekenis. De grootste importeur binnen de EU was vorig jaar Duitsland met 45.000 ton gevolgd door Italië met 24.000 ton, Frankrijk met 20.000 ton, Polen met 13.000 ton en Litouwen met 12.500 ton.

Kaki’s: Export in 2021 van de belangrijkste exportlanden (excl. re-exporteurs) in tonnen)

Bron: TM jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Samen 52.439 21.233 6.375 742 3.094 1.993 564 957 20.831 114.241 164.453 135.619

Spanje 26.069 5.032 367 54 516 113 65 27 2.404 33.883 63.536 61.427

Azerbeidz. 19.410 14.419 5.816 68 - - - - 2.408 22.143 46.525 33.427

Oezbekist. 663 112 - - - - - 162 4.335 20.244 23.718 17.439 China 3.530 909 15 - - - 4 721 11.046 27.423 16.763 8.640

Georgië 28 20 - - - - - - 347 5.831 4.079 1.949

Kazakhstan - - - - - - - - 21 - 44 6.849

Verenigde Staten 17 44 31 42 156 158 155 22 61 1.165 1.949 617

Italië 405 29 11 5 4 4 3 7 48 803 1.818 1.093

Frankrijk 633 117 12 6 12 19 5 6 110 1.062 1.098 1.082

Zuid Afrika - - - 265 1.736 1.132 154 - - 2 - -

Griekenland 398 10 6 - 0 1 - - 20 103 1.093 1.242

Israël 991 475 1 - 40 18 21 6 - 17 297 785

Kyrgyzstan - - - - - - - - 10 471 1.499 606

Armenië - 18 0 - - - - - 5 1.021 1.476Portugal 294 44 1 1 2 2 5 5 13 75 559 463

Brazilië 0 2 113 264 188 208 136 0 0 0 0 0 Chili 0 0 - 36 439 340 15 - - 0 - -

Kaki’s:

Spanje 130.959 163.346 184.761 194.865 215.295 171.788 214.634 212.650 185.966 Azerbaijan 95.118 69.311 95.631 94.202 118.305 150.941 146.092 125.772 174.158

Oezbekistan 73.006 55.024 47.414 97.487 75.237 China 35.799 38.826 56.397 55.642 66.626 58.673 71.609 108.014 70.382 Georgië 6.781 3.159 4.816 4.131 3.325 3.962 8.029 11.473 12.265

Litouwen 9.057 17.426 17.750 12.464 19.517 15.078 16.800 13.815 10.943

Polen 12.151 11.398 10.538 12.093 16.440 9.671 12.995 12.034 10.501

Kazakhstan 651 140 202 687 6.899 1.857 5.455 1.470 7.220

Verenigde Staten 5.440 5.555 5.153 4.380 3.527 3.970 4.573 4.470 4.467

Nederland 7.839 7.691 7.600 6.032 6.342 5.651 6.829 5.873 4.487

Italië 3.719 3.436 5.447 4.404 5.574 4.551 5.616 6.343 4.904

Frankrijk 3.830 5.577 5.189 5.309 5.586 4.222 4.580 5.262 4.051

Zuid Afrika 5.809 5.049 5.835 4.440 4.138 2.428 2.664 3.009 3.290

Griekenland 924 1.581 1.300 1.278 1.306 1.450 2.917 2.769 3.068

Kyrgyzstan - - 124 501 745 754 305 2.445 2.866

Armenië - 259 216 1 - 2.070 4.427 1.952 2.715

Libanon 2.300 1.861 1.515 2.542 1.549 1.648 2.542 3.729 2.699

Rusland 31 5 1.680 1.968 1.832 1.988 1.698 1.559 2.145

Korea, Republiek 7.379 8.470 8.612 6.840 7.085 5.736 5.463 5.616 2.098

Israël 13.084 13.615 5.783 4.195 5.534 4.906 3.110 5.277 2.000R

Iran 677 860 460 482 342 2.525 3.004 3.079 1.972

Nieuw Zeeland 1.145 1.601 1.358 1.492 1.464 1.370 1.929 1.482 1.815

Tajikistan - - - 2.406 2.364 274 749 1.649

Duitsland 2.255 3.104 2.944 2.364 3.024 2.066 1.988 1.795 1.519 Wit Rusland 5.056 9.495 11.221 7.591 11.959 6.219 3.643 2.577 1.387

Portugal 358 666 1.025 1.731 2.375 1.333 1.691 892 1.250

Turkije 110 159 66 81 296 140 143 722 1.269 Noord Macedonië 1.657 2.187 1.793 1.456 1.378 1.633 1.278 1.785 1.226

Brazilë 207 257 291 88 301 203 282 138 912 Chili 638 148 491 501 373 469 444 242 830 België 515 638 875 1.448 744 273 440 427 687 Overige 2.830 3.527 3.623 3.306 11.401 7.381 4.988 6.076 4.453

NEDERLAND EN BELGIË

KLEINE SPELERS

Volgens Eurostat cijfers importeerde Nederland in het afgelopen jaar 4.800 ton kaki’s. In de beide voorgaande jaren was dat meer nl. 6.400 ton in 2020 en 7.300 ton in 2019. Driekwart van de kaki’s kwam uit Spanje. Zuid-Afrika en Duitsland waren de volgende twee leveranciers, maar de hoeveelheden waren met resp. 540 en 500 ton beperkt van omvang.

Op basis van exportcijfers van de diverse landen blijkt dat er zo bezien wel meer naar Nederland is gegaan. Bij Spanje zou het gaan om 7.500 ton en bij Zuid-Afrika om 1.200 ton. De export van alle landen naar Nederland bedroeg vorig jaar 9.200 ton en in 2020 zelfs bijna 14.000 ton.

België importeert jaarlijks 2’ à 2.500 ton, voornamelijk kaki’s uit Spanje. Spaanse exportcijfers geven een grotere hoeveelheid aan, nl. ca. 4.000 ton.

SPANJE EXPORTEERT NAAR HEEL VEEL LANDEN

185.247

Brazilië 167.215 192.327 162.184 182.185 156.935 167.721 158.687

Oezbekistan 38.000 70.000 86.000 91.590 98.906 99.144 105.122

Taiwan 58.401 60.929 60.266 63.115 84.301 39.552 69.708

Italië 48.165 47.322 48.626 49.675 (50.000) 51.650 48.445

Iran 10.199 34.405 27.676 30.327 30.803 29.602 30.244

Israël 28.201 25.000 27.000 29.000 28.000 27.000 21.908

Nepal 690 2.401 2.846 2.823 3.013 3.085 2.574

Nieuw Zeeland 2.594 2.474 2.369 2.257 2.244 2.194 1.895

Slovenië 805 2.138 2.119 2.055 Australië 696 715 721 730 730 733 736

Chili 437 451 490 583 640 663 679 Mexico 363 141 51 53 54 54 198

Volgens het Spaanse ministerie van Landbouw worden er jaarlijks in Spanje tussen de 450’ en 500.000 ton kaki’s geteeld. Uiteindelijk wordt hiervan rond de 200.000 ton geëxporteerd. Het aantal landen waar Spaanse PersiMons naartoe gaan is best groot. Naar rond de 30 gaat meer dan 1.000 ton per jaar. Duitsland,

Kaki’s: Import wereldwijd (in tonnen)

Bron: TM/Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Totaal 458.808 573.614 518.616 558.881 640.924 581.297

Rusland 111.520 145.726 162.460 148.125 172.904 193.499

Vietnam M 39.215 44.503 41.730 44.567 72.253 52.092

Duitsland 41.355 47.231 45.319 54.469 53.517 44.506

Oekraïne 21.222 29.274 32.814 40.821 40.405 42.565

Kazakhstan 51.412 52.783 34.911 23.498 58.663 39.821

Italië 23.671 27.294 21.439 27.849 27.903 23.498

Frankrijk 20.294 27.986 25.546 26.961 27.716 20.496

Wit Rusland 22.705 32.031 20.663 23.231 18.946 15.241

Polen 11.551 14.656 8.343 11.608 12.494 12.901

Thailand 15.344 22.289 17.321 19.165 16.001 12.611

Litouwen 15.344 22.289 17.321 19.165 16.001 12.607

Canada 6.742 8.386 7.820 8.693 9.270 8.163

Zwitserland 6.059 6.104 5.157 5.681 6.801 6.484

Portugal 5.078 7.300 6.503 6.535 6.821 6.001

Armenië 849 967 2.660 5.870 3.216 5.950

Nederland 5.078 7.300 5.894 6.535 6.821 5.813

VK 6.382 7.520 7.131 12.461 11.970 5.277

Marokko 1.113 3.376 2.439 2.800 4.434 5.016

Tsjechië 1.824 2.230 1.696 4.166 4.061 4.317

Jordanië 3.304 2.544 1.692 3.348 2.119 3.908

Ver Arab Em 2.822 4.100 2.926 3.167 3.922 3.829

Maleisië 4.020 5.299 4.015 4.502 5.452 3.691

Turkmenistan 51 3.630 3.180 2.941 2.774 3.316

Slowakije 11 6 193 2.860 2.439 2.576

Singapore 3.179 3.544 2.496 2.239 3.201 2.369

Letland 3.108 2.791 2.141 2.851 2.537 2.351

België 3.197 2.832 2.168 2.507 2.425 2.337

Overige 32.358 39.622 32.639 42.267 45.858 40.062

Kaki’s: Import wereldwijd (in tonnen)

Bron: TM/Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Totaal 458.808 573.614 518.616 558.881 640.924 581.297

Rusland 111.520 145.726 162.460 148.125 172.904 193.499

Vietnam (mirrordata) 39.215 44.503 41.730 44.567 72.253 52.092

Duitsland 41.355 47.231 45.319 54.469 53.517 44.506

Oekraïne 21.222 29.274 32.814 40.821 40.405 42.565

Kazakhstan 51.412 52.783 34.911 23.498 58.663 39.821

Italië 23.671 27.294 21.439 27.849 27.903 23.498

Frankrijk 20.294 27.986 25.546 26.961 27.716 20.496

Wit Rusland 22.705 32.031 20.663 23.231 18.946 15.241

Polen 11.551 14.656 8.343 11.608 12.494 12.901

Thailand 15.344 22.289 17.321 19.165 16.001 12.611

Litouwen 15.344 22.289 17.321 19.165 16.001 12.607

Canada 6.742 8.386 7.820 8.693 9.270 8.163

Zwitserland 6.059 6.104 5.157 5.681 6.801 6.484

Portugal 5.078 7.300 6.503 6.535 6.821 6.001

Armenië 849 967 2.660 5.870 3.216 5.950

Nederland 5.078 7.300 5.894 6.535 6.821 5.813

VK 6.382 7.520 7.131 12.461 11.970 5.277

Marokko 1.113 3.376 2.439 2.800 4.434 5.016

Tsjechië 1.824 2.230 1.696 4.166 4.061 4.317

Jordanië 3.304 2.544 1.692 3.348 2.119 3.908

Ver Arab Em 2.822 4.100 2.926 3.167 3.922 3.829

Maleisië 4.020 5.299 4.015 4.502 5.452 3.691

Turkmenistan 51 3.630 3.180 2.941 2.774 3.316

Slowakije 11 6 193 2.860 2.439 2.576

Singapore 3.179 3.544 2.496 2.239 3.201 2.369

Letland 3.108 2.791 2.141 2.851 2.537 2.351

België 3.197 2.832 2.168 2.507 2.425 2.337 Overige 32.358 39.622 32.639 42.267 45.858 40.062

Kaki’s: Landen van waaruit de EU27-landen hebben ingevoerd (in tonnen) Bron: Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2020 jan-aug 2021 jan-aug 2022 jan-aug Totaal 144.763 177.530 148.461 182.471 181.755 153.186 50.842 29.570 35.864

Exportlanden 119.097 149.957 127.563 161.522 162.025 138.277 43.996 25.775 31.600 Spanje 114.540 145.545 123.736 156.733 156.722 132.811 42.505 24.131 28.721 Italië 3.080 3.581 3.073 3.308 3.458 2.751 402 269 805 Portugal 955 54 104 139 360 1.115 6 195 177 Zuid Afrika 82 82 21 786 497 555 497 555 703 Griekenland 181 250 392 268 388 428 100 104 62 Peru 0 79 186 79 186 695 Israël 240 323 116 18 321 183 320 183 154 Marokko 13 33 111 93 Brazilië 3 32 34 97 43 86 43 86 166 Uruguay 91 87 139 45 65 45 65 116 China 2 1 2 4 1 2

Re-exportlanden 25.667 27.573 20.898 20.949 19.730 14.909 6.846 3.796 4.264 Duitsland 7.742 9.954 6.719 8.591 8.486 7.205 2.012 887 1.356 Nederland 11.214 12.092 8.309 6.370 6.314 4.316 2.801 2.414 2.110

Frankrijk 1.909 1.821 1.244 1.558 1.053 787 313 118 205 Letland 418 838 482 491 383 487 82 17 61 Polen 629 492 656 851 854 350 216 32 102 Hongarije 57 6 15 64 208 253 9 40 45 Bulgarije 0 0 0 0 1 217 0 69 95 België 2.042 943 1.954 1.405 1.132 201 976 62 65

Italië, Frankrijk, Polen, Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Portugal en Marokko zijn de belangrijkste afnemers. Vorig jaar ging een kleine 150.000 ton naar EU-landen en bijna 40.000 ton naar landen buiten de Gemeenschap waaronder naast het Verenigd Koninkrijk en Marokko o.a. ook Saoedi-Arabië, Oekraïne, Zwitserland en Wit-Rusland.

EXPORT ISRAËL STELT NIET VEEL MEER VOOR

Israëlische kaki’s zijn een spe-

ciaal ras en komen onder de naam “Sharon” op de internationale markt. Israël exporteert tegenwoordig veel minder Sharonfruit dan voorheen. De laatste jaren worden er jaarlijks nog maximaal enkele honderden tonnen in de EU ingevoerd. Ook naar elders in de wereld exporteert Israël veel minder dan voorheen. Vorig jaar exporteerde Israël voor ruim 3 miljoen euro aan kaki’s vooral naar Rusland. In 2013 en 2014 was dat veel meer dan 20 miljoen dollar. Nederland

was toen na Rusland de tweede afnemer.

KORT SEIZOEN EN DAAR BUITEN WEINIG AANBOD

Het exportseizoen van Spaanse PersiMon loopt van oktober t/m januari met aan de randen daarvan aanbod van minimale hoeveelheden. Het seizoen van de andere grote exportlanden in Centraal Azië en China valt samen met het Spaanse. Zuid-Afrika, Brazilië en Chili zijn de enige landen van betekenis die daar buiten kaki’s

exporteren. Zuid-Afrika levert ze vooral in mei en juni, maar zoals gezegd gaat het om kleine hoeveelheden. 

Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Kaki’s: Import in EU-landen (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2020 jan-aug 2021 jan-aug 2022 jan-aug

EU27 totaal 144.763 177.530 148.461 182.471 181.755 153.186 50.842 29.570 35.864

Duitsland 41.355 47.231 45.319 54.469 53.517 44.506 17.527 10.757 9.920

Italië 23.671 27.294 21.439 27.849 27.903 23.498 8.731 5.562 8.791

Frankrijk 20.294 27.986 25.546 26.961 27.716 20.496 7.970 3.644 5.414

Polen 11.551 14.656 8.343 11.608 12.494 12.901 2.048 1.398 1.543

Litouwen 15.344 22.289 17.321 19.165 16.001 12.611 3.308 986 550

Portugal 5.078 7.300 5.894 6.535 6.821 5.813 2.094 1.562 1.836

Nederland 5.112 5.860 4.671 7.271 6.391 4.815 1.553 1.243 1.575

Tsjechië 1.824 2.230 1.696 4.166 4.061 4.317 512 285 442

Slowakije 11 6 193 2.860 2.439 2.576 206 212 185

Finland 2.333 3.273 2.026 2.740 3.879 2.479 1.670 688 262

Letland 3.108 2.810 2.141 2.877 2.537 2.371 224 163 255

België 3.196 2.831 2.165 2.492 2.462 2.335 698 525 742

Oostenrijk 2.157 2.751 1.869 2.411 2.870 2.306 943 724 878

Hongarije 942 657 817 628 1.202 2.134 188 167 295

Zweden 1.611 2.046 1.613 2.394 1.877 1.773 446 206 387

Slovenië 1.928 2.149 1.458 1.951 1.781 1.688 418 216 323

Roemenië 1.352 1.696 1.304 1.146 1.900 1.395 205 139 325

Estland 1.324 1.525 1.431 1.452 1.282 1.235 181 68 189 Griekenland 222 291 310 444 698 867 221 294 552

Denemarken 866 1.170 989 1.302 2.088 855 1.214 116 265 Overige 1.519 38 694 2.486 1.407 1.217 485 615 1.136

Kaki’s Import en export Nederland (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2020 jan-aug 2021 jan-aug 2022 jan-aug

IMPORT

Totaal 5.112 5.860 4.671 7.271 6.391 4.815 1.553 1.243 1.575 EU27 landen 4.959 5.805 4.640 6.348 5.650 4.079 832 510 660 EU27 extra 153 55 32 923 741 736 721 733 915

Spanje 4.422 5.067 3.916 5.557 4.715 3.488 694 449 557 Zuid Afrika 64 52 13 765 482 539 482 539 649

Duitsland 81 261 311 490 551 501 89 29 65 Israël 4 192 149 192 149 140 België 87 84 59 66 114 56 22 31 19 Brazilië 1 2 3 49 38 43 38 43 91 Italië 335 345 152 148 233 27 6 2 Overige 118 51 217 197 67 12 30 3 52

EXPORT

Totaal 6.032 6.342 5.651 6.829 5.873 4.487 1.958 1.910 2.144 EU27 landen 5.198 5.731 4.892 5.955 5.405 3.902 1.784 1.820 1.920 EU27 extra 835 610 759 875 468 585 174 89 224

Duitsland 2.863 3.155 2.551 2.985 2.719 1.621 1.017 950 878 België 439 461 364 465 514 582 136 278 234

Spanje 358 409 364 440 306 365 22 105 103 Zweden 595 529 579 489 414 345 109 129 122 Denemarken 195 243 245 257 258 298 75 42 48 VK 756 444 486 716 286 249 131 68 173 Litouwen 47 26 109 288 395 179 8 44 2 Frankrijk 30 12 29 55 50 98 24 65 92 Oostenrijk 249 182 183 181 160 43 115 29 99 Ierland 37 25 41 31 60 42 34 28 127 Slovenië 263 526 128 244 7 15 14 1 Overige 199 329 571 679 705 651 286 157 265

Kaki’s: Export Spanje (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2020 jan-sep 2021 jan-sep 2022 jan-sep

Totaal 194.865 215.295 171.788 214.634 212.650 185.966 41.463 26.170 37.810

EU27 landen 156.441 170.604 137.569 173.726 167.448 147.003 32.902 21.664 29.069

EU27 extra 38.423 44.691 34.220 40.908 45.202 38.964 8.561 4.506 8.741

Duitsland 42.325 47.885 42.276 52.679 50.015 45.665 9.080 5.681 5.957

Italië 28.440 30.041 25.100 32.368 30.756 26.206 6.914 5.543 7.957

Frankrijk 23.460 23.002 19.095 24.873 24.271 21.004 5.359 3.296 5.480

Polen 11.499 14.541 8.454 12.136 10.343 10.462 1.734 1.170 1.082

Nederland 10.933 12.680 10.455 12.882 12.195 7.392 2.050 1.336 1.629

VK 8.182 8.810 6.927 8.651 8.273 6.490 2.220 753 1.463

Portugal 3.636 5.027 4.599 5.518 6.282 6.466 1.654 1.813 2.466

Marokko 1.469 3.366 2.390 2.861 4.432 5.037 1.865 1.465 2.808

Tsjechië 7.405 5.420 3.319 4.324 4.238 4.972 345 234 420

Saoedi Arabië 4.373 4.754 4.409 4.973 5.463 4.722 1.060 341 1.376

Oekraïne 1.496 1.983 2.707 4.158 5.768 3.973 1.303 464 780

Litouwen 7.035 7.963 5.858 5.264 4.366 3.512 825 285 397

België 3.496 4.446 2.691 3.978 3.932 3.053 701 332 615

Zwitserland 2.025 2.091 2.262 2.428 2.348 2.754 400 330 461

Wit Rusland 5.489 5.132 861 1.444 2.695 187

Finland 2.637 2.705 2.677 2.519 3.873 2.689 1.217 262 357

Canada 2.144 3.006 2.645 3.616 4.169 2.534 297 46 166

Roemenië 1.857 2.063 1.958 2.609 2.414 2.468 314 194 251

Estland 2.327 4.191 2.626 1.676 2.735 2.451 264 185 322

Ver Arab Em 2.201 2.703 1.964 2.306 2.543 2.201 382 234 409

Letland 4.077 3.304 2.282 4.492 2.671 2.116 482 154 336

Slowakije 993 1.031 1.109 1.902 1.676 1.554 129 180 109

Moldavië 1.154 1.612 1.189 1.475 1.686 1.532 277 276 371

Hongarije 826 660 421 743 1.296 1.390 268 90 328

Hong Kong 1.372 2.202 1.719 1.980 2.135 1.367 34 38 26

Jordanië 2.347 1.452 1.145 1.398 582 1.298 264 69 396

Zweden 1.462 1.010 966 899 980 1.120 210 145 156

Oostenrijk 1.337 2.017 1.442 2.301 2.289 1.106 590 191 287

Brazilië 1.525 2.107 1.654 2.027 1.349 962 88 33 1

Noorwegen 603 833 807 688 784 803 77 13 29

Singapore 946 1.225 892 1.001 Denemarken 758 741 606 574 Bulgarije 386 211 101 174 Griekenland 49 54 111 310 Slovenië 867 636 668 802

Verenigde Staten 1.668 1.559 1.396 1.739 Ierland 174 295 184 323 Overige 1.890 2.537 1.823 1.988

Spanje: Productie en areaal van kaki’s

Bron: Spaans Min landbouw 2018 2019 2020 2021

Areaal niet-geïrrigeerd (ha) 3.591 2.594 3.098 2.744

Areaal geïrrigeerd (ha) 32.235 29.665 28.508 28.306

Productie boomgaarden (ton) 492.289 482.613 484.282 461.942

Productie losse bomen (ton) 31 33 33 33

Totaal (ton) 492.320 482.646 484.315 461.975

BESTEMMING:

Diervoeder (ton) - - 10 9.624

Mens (ton) 359 431 614 646

Voor mens. consumptie (ton) 283.649 396.417 369.751 272.965

Industrie (ton) 18.415 31.990 25.323 37.291 Restpost (verliezen?) (ton) 189.897 53.808 88.617 141.449

Export (kalenderjaar) (ton) 171.788 214.634 212.650 185.966

2022 INFLATIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

7 (kerst)vragen Leo van der Lans 7 (kerst)vragen Leo van der Lans

Lans Lans

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

De hoge energieprijs heeft vooral een grote impact op het teeltplan. De vraag is: belichten of niet belichten in de winterperiode?

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De overschakeling naar resistente rassen tegen het Tobamovirus.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Wij doen altijd een kerstborrel met onze medewerkers.

Waar kijk je met trots op terug?

Dat voor de komende jaren, door onze vaste gascontracten, er goede controle is. Ook kijk ik met trots terug op een stabiele bedrijfsvoering.

Wat is er sinds corona veranderd?

Bij ons niet veel.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Vrij groots, met de hele familie zo’n 20-25 man. Op dit moment weet ik nog niet wat op het menu staat.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Alle mensen die door de ontzettend hoge energieprijzen hun huis niet kunnen warmhouden.

Klanten op een makkelijke manier van realtime informatie voorzien

De aanhoudende drukte in de Rotterdamse haven leidt geregeld tot vertragingen. Wanneer een container later wordt gelost dan gepland, heeft dit gevolgen voor meerdere partijen. Om klanten beter op de hoogte te houden heeft logistiek dienstverlener LPB een nieuw informatieplatform ontwikkeld. Met behulp van een app is alle informatie eenvoudig en realtime inzichtelijk.

LBP Rotterdam verzorgt de volledige logistieke afhandeling voor exporteurs. Van inklaren en douaneafhandeling tot aan kwaliteitscontrole, rijpen, verpakken en (gekoelde) opslag. Het merendeel van onze klanten komt van overzeese gebieden. Het zijn veelal exporteurs uit Zuid-Amerika, Afrika en Azië waarvoor wij het logistieke centrum voor de Europese markt zijn,” aldus commercieel directeur Anton Filippo. “Klanten goed voorzien van informatie heeft een hoge prioriteit. We garanderen de juiste verzorging van hun producten. Dit betekent ook dat we onze klanten altijd op de hoogte

moeten houden van de status. En dat kan best uitdagend zijn.”

Anton doelt daarmee op de drukte in de Rotterdamse haven. “Containers lopen continu vertraging op, waardoor alle plannen wijzigen. Daar hebben we geen invloed op, maar we moeten het onze klanten wel steeds laten weten. En dat kost behoorlijk veel tijd. Steeds weer klanten up-to-date houden, mailen, Whatsappen, bellen; het gaat maar door, ook ’s avonds en in het weekend. Achter elke container zitten wel vijf of zes klanten en ook zij moeten hun klanten weer op de hoogte brengen van

veranderingen. We hebben daarom een app ontwikkeld waarmee we klanten op een makkelijke manier van informatie kunnen voorzien.”

ONTWIKKELD DOOR EN VOOR LBP

Het nieuwe informatieplatform is in eigen huis ontwikkeld door het ICT-team van LBP. “Geen standaard systeem dus, maar echt specifiek gemaakt voor onze dienstverlening en volledig aangepast op de wensen en behoeften van onze klanten. Ze kunnen hierin ook zelf meedenken. Zo hebben we op vraag van een klant een extra optie mogelijk gemaakt om bepaalde documenten in het systeem te hangen,” laat Loupie Loubser van LBP weten. “Alle klanten, van leverancier tot aan ontvanger kunnen gebruikmaken van het systeem. Zelfs de transporteur blijft dankzij de app op de hoogte. Alle informatie op klant- en containerniveau is in één overzicht en realtime te bekijken, inclusief barcode, laadcode, enzovoorts. Ook bevat

Alle informatie is in één overzicht en realtime te bekijken

elke order een QR-code die gemakkelijk weer gedeeld kan worden met klanten van klanten. Zodoende blijven alle betrokken partijen goed geïnformeerd. Pas als een container langer dan een dag vertraging oploopt, gaat er een pushmelding uit.”

TIJDSWINST EN EMOTIONEEL VOORDEEL

De app is inmiddels beschikbaar en gratis te gebruiken voor alle klanten van LBP. Anton: “Momenteel hebben we al zo’n 200

gebruikers en dat breidt zich elke week verder uit. Dit betekent overigens niet dat we los van het platform geen contact meer hebben met klanten, maar het wordt wel anders. Persoonlijk vind ik het best jammer dat de oorspronkelijk functie van de telefoon - bellen - steeds minder gebruikt wordt, maar we hebben nu eenmaal te maken met een jongere generatie. Zaken worden gerust per Whatsapp afgehandeld, email zal over een jaar of vijf à tien ook achterhaald zijn. Informatie moet altijd

beschikbaar en actueel zijn. Daar spelen we met het nieuwe informatiesysteem al op in. Het levert onze klanten en onszelf daarnaast tijdswinst en emotioneel voordeel op. Doordat de status continu bekend is weten klanten waar ze aan toe zijn, het zorgt onder andere voor minder ergernissen en minder verloren ritten.” (CH) 

llo@lbp.net afi@lbp.net

Op de wereldmarkt van papaja’s is een beperkt aantal aanbieders die de dienst uitmaakt. India is weliswaar met afstand de belangrijkste producent, maar de export stelt weinig voor. Mexico is de belangrijkste exporteur en Brazilië is de tweede. Ook Guatemala exporteert best veel. Op enige afstand volgen Maleisië, de Verenigde Staten (meeste re-export), Sri Lanka, China en dan Spanje (o.a. reexport en Nederland (uitsluitend re-export).

De grote exportlanden hebben elk hun eigen afzetmarkten en de overlap is niet groot. Mexico en Guatemala beleveren vooral de Noord-Amerikaanse markt

en Brazilië vooral de Europese markt. De export van Maleisië is vooral gericht op Singapore, die van Sri Lanka vooral op de golfstaten en die van India op Nepal en de

golfstaten. Alle grote exportlanden zijn jaarrond aan de markt en er is geen sprake van een echt hoofdseizoen.

FLINKE MARGE TUSSEN IMPORT EN RE-EXPORT

In totaal wordt er jaarlijks (netto) tussen de 350’ en 375.000 ton papaja’s internationaal verhandeld. Dat is nog geen 3% van de totale wereldwijde productie. De waarde van de export van alle landen had vorig jaar een omvang van 280 miljoen euro. Mexico exporteerde voor 95 miljoen euro aan papaja’s en Brazilië voor 43 miljoen

Papaja’s: Import wereldwijd per regio (in tonnen)

Bron: TM/Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Totaal 353.920 365.318 355.556 361.792 363.780 378.445

Noord Amerika 220.973 212.116 203.128 204.921 207.580 221.203

EU27 46.850 52.428 47.975 50.938 54.286 57.251

Zuid & Oost Azië 34.707 34.279 32.430 35.193 35.926 33.809

Rest Amerika 20.153 27.328 25.376 25.857 22.842 23.675

Midden Oosten 14.110 18.094 16.982 19.519 19.107 18.357 Afrika 3.341 6.551 11.337 10.945 12.945 12.539

Rest 13.786 14.521 18.328 14.419 11.094 11.611

Papaja’s: Import wereldwijd per land (in tonnen)

Bron: TM/Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Totaal 364.669 368.607 354.562 363.990 375.311 393.609

id. min Mexico 187.824 201.662 196.942 206.052 215.317 216.833

Mexico 176.845 166.945 157.620 157.938 159.995 176.777

Brazil 37.939 39.117 42.671 43.301 43.709 50.291

Guatemala 49.648 60.685 59.564 62.091 55.192 47.920

Maleisië 24.471 25.457 18.015 19.020 22.487 19.787

Ver Staten 13.151 14.226 14.434 14.320 14.934 16.640

Sri Lanka 3.336 5.072 7.500 10.011 13.272 16.075

China 8.502 8.553 9.956 11.170 10.894 9.618

Spanje 2.000 2.966 2.762 3.921 5.179 8.656

Nederland 8.811 8.597 6.458 6.062 9.182 7.995

India 12.242 11.508 8.951 8.982 7.346 7.215

Filippijnen 1.583 1.637 3.891 5.598 6.365 6.205

Costa Rica 3.931 3.212 2.028 2.764 1.495 3.470

Ethiopië 1.169 979 1.462 1.657 2.154 2.706

Mozambique 3 1.129 2.077 2.304 2.736 2.286

Duitsland 1.195 1.304 1.852 2.140 2.538 2.172

Thailand 1.150 1.933 801 874 1.214 1.871

Dom Rep 3.666 2.269 2.787 1.593 1.801 1.630

België 415 654 816 947 1.202 1.487

Portugal 1.290 1.248 1.164 1.103 1.638 1.478

Griekenland 15 137 17 3 1.301 1.399

Panama - - 257 621 898 1.186

Bulgarije 0 - - - 382 1.118

Frankrijk 273 370 249 365 1.794 938

Zuid Afrika 1.353 1.277 1.358 1.344 1.104 937

Belize 3.750 1.760 1.187 370 476 711 Ecuador 3.183 1.601 195 93 158 160 Overige 4.749 5.971 6.490 5.398 5.866 2.882

Papaja’s: Export wereldwijd per regio (in tonnen)

Bron: TM/Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Totaal 364.669 368.607 354.562 363.990 375.311 393.609

Noord Amerika 189.996 181.171 172.054 172.258 174.929 193.417

Rest Amerika 101.143 109.597 110.818 111.747 104.385 105.812

Zuid & Oost Azië 51.987 54.632 49.914 56.377 61.941 60.997

EU27 14.865 16.087 14.068 15.252 25.005 26.206

Rest 6.679 7.120 7.708 8.356 9.052 7.178

Papaja’s: Export wereldwijd per land (in tonnen)

Bron: TM/Eurostat 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Totaal 364.669 368.607 354.562 363.990 375.311 393.609

id. min Mexico 187.824 201.662 196.942 206.052 215.317 216.833

Mexico 176.845 166.945 157.620 157.938 159.995 176.777

Brazil 37.939 39.117 42.671 43.301 43.709 50.291

Guatemala 49.648 60.685 59.564 62.091 55.192 47.920

Maleisië 24.471 25.457 18.015 19.020 22.487 19.787

Ver Staten 13.151 14.226 14.434 14.320 14.934 16.640

Sri Lanka 3.336 5.072 7.500 10.011 13.272 16.075

China 8.502 8.553 9.956 11.170 10.894 9.618

Spanje 2.000 2.966 2.762 3.921 5.179 8.656

Nederland 8.811 8.597 6.458 6.062 9.182 7.995

India 12.242 11.508 8.951 8.982 7.346 7.215

Filippijnen 1.583 1.637 3.891 5.598 6.365 6.205

Costa Rica 3.931 3.212 2.028 2.764 1.495 3.470

Ethiopië 1.169 979 1.462 1.657 2.154 2.706

Mozambique 3 1.129 2.077 2.304 2.736 2.286

Duitsland 1.195 1.304 1.852 2.140 2.538 2.172

Thailand 1.150 1.933 801 874 1.214 1.871

Dom Rep 3.666 2.269 2.787 1.593 1.801 1.630

België 415 654 816 947 1.202 1.487

Portugal 1.290 1.248 1.164 1.103 1.638 1.478

Griekenland 15 137 17 3 1.301 1.399

Panama - - 257 621 898 1.186

Bulgarije 0 - - - 382 1.118

Frankrijk 273 370 249 365 1.794 938

Zuid Afrika 1.353 1.277 1.358 1.344 1.104 937

Belize 3.750 1.760 1.187 370 476 711

Ecuador 3.183 1.601 195 93 158 160 Overige 4.749 5.971 6.490 5.398 5.866 2.882

euro. De import van alle landen opgeteld komt flink wat hoger uit, nl. 340 miljoen euro waarvan 120 miljoen euro import in de Verenigde Staten. Dat is precies evenveel als de import van alle EU-landen bij elkaar opgeteld. De import van Nederland had in 2021 een waarde van 13 miljoen euro en die van België 4 miljoen. De waarde van de Nederlandse export bedroeg overigens ruim 20 miljoen euro. Er zat dan ook een flink verschil in de gemiddelde (cif) importprijs van 2.000 euro en de (FOB) exportprijs van 3.350 euro per ton.

BIJNA ALLES UIT BRAZILIË

VIA DE LUCHT

De EU(27)-landen importeerden in het afgelopen jaar een kleine 40.000 ton papaja’s uit landen buiten de EU. Hiervan was 35.000 ton (>90%) afkomstig uit Brazilië. Het overgrote deel van de import uit Brazilië komt de EU via de lucht binnen. Een steeds groter deel van de import uit Brazilië komt in Portugal aan. In de eerste 9 maanden van dit jaar is de export van Brazilië vanwege mindere groeiomstandigheden bijna 20% kleiner geweest dan vorig (record)jaar. De import van Braziliaanse papaja’s in de EU bleef iets minder ver achter. De import van Braziliaans product in Portugal was opvallend genoeg 6% groter. Nederland was in 2017 nog de belangrijkste afnemer in de EU, maar daarna nam Portugal het stokje over. Dit jaar nam de Nederlands import vanuit Brazilië zelfs met 40% af. Nederland is daarmee nog wel de tweede afnemer in de EU. Ook naar Duitsland, Spanje en Frankrijk nam de import van Braziliaans product af. Italië nam wel meer op, maar dat gaat (nog) om kleinere hoeveelheden. Als de trend van de eerste 9 maanden wordt voortgezet, zal de EU-import van Braziliaanse papaja’s dit jaar uit gaan komen op ca. 30.000 ton. Dat is de kleinste hoeveelheid sinds 2016.

Ook naar landen buiten de EU is de Braziliaanse export flink (-27%) wat kleiner geweest.

Totaal 46.850 52.428 47.975 50.938 54.286 57.251 35.201 40.205 32.965 -18%

EU27 extra 33.214 37.275 35.596 36.903 35.637 38.557 22.630 26.282 22.724 -14%

EU27 landen 13.636 15.153 12.379 14.035 18.649 18.694 12.572 13.923 10.241 -26%

Brazilië 26.802 32.087 32.655 33.853 32.755 35.538 20.991 24.479 20.594 -16%

Nederland 7.507 8.050 5.196 4.679 6.825 6.927 4.301 5.175 3.003 -42% Spanje 2.019 2.580 2.237 3.080 4.738 4.323 3.780 3.409 3.245 -5%

Duitsland 1.450 1.905 2.246 3.361 3.455 3.445 2.159 2.335 1.909 -18% Ghana 883 1.110 990 1.112 938 1.250 383 710 357 -50% België 327 478 639 868 962 1.177 573 744 671 -10% Portugal 957 975 1.033 1.029 949 987 595 658 790 +20% Luxemburg 660 577 522 457 656 564 508 561 5 -99% Thailand 649 733 783 756 456 528 311 367 239 -35% Frankrijk 425 230 176 199 710 462 395 388 99 -75% Mexico 46 279 261 292 219 371 167 215 341 +59% Angola 30 78 280 357 214 192 379 +97% Tsjechië 32 7 10 17 24 202 10 184 16 -91% Griekenland 0 76 33 65 103 186 90 178 66 -63% Italië 81 76 58 46 62 171 36 119 56 -53% Marokko 2 34 157 168 78 119 106 -11%

Rep. 466 82 47

84 27 33 22 29 +31% Ver Kon 359 470 243 241 436 23 276 17 0 -99% Costa Rica 588 753 129 87 84 3 11 2 73 Ecuador 2.803 1.358 63 34 Overige 795 601 620 603 395 542 289 332 989 +198%

Papaja’s: Import in EU27 uit landen buiten de EU in 2021 naar vervoerswijze (in tonnen)

IMPORT

Wereld 11.629 12.242 8.279 7.007 10.033 9.002 5.995 6.688 3.794 -43%

EU27 extra 10.941 11.664 7.710 6.154 9.374 7.925 5.554 5.909 3.141 -47%

EU27 landen 688 579 569 854 658 1.077 441 779 652 -16%

Brazilië 7.853 9.465 7.163 5.630 8.864 7.471 5.329 5.606 2.947 -47% Spanje 54 50 91 98 323 753 188 575 486 -16%

België 12 36 70 146 24 23 14 21 89 +317%

Mexico 16 64 59 56 52 60 52 32 68 +111%

Ghana 162 364 159 226 291 256 58 190 64 -66%

Thailand 118 133 150 163 99 82 70 53 53 -1%

Oostenrijk 2 3 11 30 46 21 29 10 31 +201%

Duitsland 374 256 265 519 233 104 187 52 28 -46%

Frankrijk 189 73 18 15 28 31 20 14 8 -41% Dom. Rep. 337 6 3 11 43 8 25 5 6 +23% Costa Rica 143 248 67 1 1 0 1 1

Ecuador 2.151 1.258 63 17 Overige 219 287 159 95 30 192 23 130 15 -89%

EXPORT

Wereld 8.811 8.597 6.458 6.062 9.182 7.995 5.692 6.048 3.889 -36%

Duitsland 5.884 5.724 3.958 3.099 3.903 3.839 2.288 2.959 1.705 -42%

Frankrijk 161 280 173 186 142 237 63 120 403 +236%

Italië 376 222 300 434 976 1.346 576 1.061 258 -76% Denemarken 95 98 72 30 41 71 21 49 253 +422% Zweden 176 151 219 208 310 262 206 182 178 -3% Polen 134 103 161 550 224 197 114 144 132 -8% België 187 303 322 352 262 302 169 227 126 -44% Noorwegen 195 131 158 198 202 214 132 154 123 -20%

+22%

Brazilië is voor de export van papaja’s voor meer dan twee derde afhankelijk van de afzet in de EU. Er gaan maar zeer bescheiden hoeveelheden naar Noord-Amerika. Die markt wordt bediend door Mexico en Guatemala.

Al met al zal de export van Brazilië dit jaar na het record van ruim 50.000 ton van vorig jaar uitkomen op 41.500 ton.

VERENIGDE STATEN IS VERUIT BELANGRIJKSTE AFZETMARKT

Naast de EU is de Verenigde Staten de andere grote afzetmarkt voor papaja’s. In hoeveelheid gezien zelfs veel groter, want in de import in de Verenigde Staten zal dit jaar de grens van 200.000 ton te boven gaan. Dat is 5x zoveel als de import in de EU.

Mexico is veruit de belangrijkste leverancier. Dit jaar is de import van Mexicaanse papaja’s weer wat verder gegroeid en zal uitkomen op ca. 165.000 ton. De import uit Guatemala zal vrijwel even groot worden als vorig jaar, nl. ca. 32.000 ton. Dan volgt een groot gat naar andere leveranciers zoals de Dominicaanse Republiek, Brazilië, Panama en Belize.

Ook noorderbuur Canada is een redelijk grote importeur

EU27

OVERIGE LANDEN

2020 992 1.013 1.042 279 531 745 935 1.043 1.227 1.234 1.103 1.058 7.807 2021 1.720 1.156 1.222 1.265 1.299 1.191 1.213 1.296 1.267 1.285 1.028 1.024 11.629 2022 930 813 862 911 1.020 870 849 970 817 8.042 Mut. 21/20 -46% -30% -30% -28% -21% -27% -30% -25% -36% -31%

van papaja’s. Inmiddels gaat het om meer dan 20.000 ton. Mexico is veruit de belangrijkste leverancier

INDIA GROTE PRODUCENT, MAAR EXPORTEERT NIET VEEL

In (Zuidoost) Azië wordt ook wel internationaal in papaja’s gehandeld, maar dat gaat om betrekkelijk kleine hoeveelheden. India is weliswaar wereldwijd veruit de grootste producent met een productie van meer dan 6 miljoen ton, maar daarvan wordt een heel klein deel geëxporteerd. Vorig jaar exporteerde India 7.200 ton. Voorheen was dat al eens meer dan 10.000 ton. De meeste gaan naar Nepal. Maleisië exporteert jaarlijks rond de 20.000 ton. Bijna alles gaat naar Singapore. De export van Sri Lanka groeit. Vorig jaar naar 16.000 ton. Bijna alles gaat naar de golfstaten.

Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Bron:

Totaal

Rest 10.575 10.234 9.275 10.223 10.351 11.185 14.333 10.997 8.051 -27%

Portugal 6.014 6.983 7.795 9.474 9.785 7.656 9.700 7.094 7.545 +6%

Spanje 6.200 5.303 6.167 7.501 8.120 7.291 7.780 5.963 4.754 -20%

Nederland 8.577 7.669 7.693 4.952 4.005 6.091 6.826 5.238 3.100 -41%

Ver Kon 4.765 4.969 4.972 5.536 5.140 4.979 6.516 5.236 3.844 -27%

Duitsland 3.769 3.848 4.316 6.293 7.195 6.268 5.617 4.320 3.504 -19%

Argentinië 81 366 288 240 353 2.086 3.272 2.352 1.479 -37%

Italië 1.658 1.523 1.342 1.684 1.521 1.790 2.487 2.005 1.990 -1%

Frankrijk 2.933 2.318 2.463 2.478 2.212 2.635 2.474 1.874 1.490 -21%

Ver Staten 3.355 3.053 2.377 2.746 2.485 1.862 2.044 1.585 1.358 -14%

Zwitserland 1.858 1.341 854 1.104 1.013 1.263 1.217 917 624 -32%

Canada 202 194 446 267 531 538 693 490 311 -37%

Oostenrijk 4 15 6 391 659 522 382 -27%

België 67 57 51 64 105 278 347 247 220 -11%

Uruguay 206 190 230 246 263 229 341 241 277 +15%

Ver Arab Em 93 73 64 67 65 78 88 66 41 -38%

Rusland 10 40 34 444 38 67 33 36 +7%

Luxemburg 6 2 68 24 23 3 -87%

Zweden 21 24 24 - -100%

Denemarken 1 35 20 18 7 -63%

Paraguay 39 16 10 29 +204%

Overige 5 8 10 17 57 73 79 66 52 -21%

KOTRA LOGISTICS , met vestigingen in Nederland, Frankrijk en Duitsland is niet alleen gespecialiseerd in het vervoer en opslag van verse en diepgevroren vis, levende schaal- en schelpdieren, maar ook in opslag en vervoer van lekvrij verpakte producten ( MAP ), zoals vlees, pastry, aardappelen, groente en fruit. KOTRA beschikt over zowel een koelhuis, een vrieshuis en sinds kort ook over een drycrossdock en biedt de mogelijkheid om de producten met verschillende temperaturen te combineren in één transport. Dagelijks distribueren zij met zo’n 200 vrachtwagens voor verschillende opdrachtgevers uit Europa en ver daar buiten.

Jan Kees Boon

Uienprijs niet eerder zo vroeg hoog

8 december. De uienmarkt kenmerkt zich al vroeg door hoge prijzen die sinds jaren niet gezien zijn. De exportvolumes liggen sinds week 44 iets achter op het vorige seizoen. Met name richting een aantal West-Afrikaanse landen gaan minder uien, onder andere door de hoge prijs die moet worden betaald. Binnen Europa echter lopen Engeland, België, Duitsland en Polen voor op het voorgaande seizoen. Ook Oekraïne blijft wekelijks uien afnemen. Verder weg valt op dat Indonesië en Brazilië behoorlijke volumes uien uit Nederland halen.

Degemiddelde uitvoer per week ligt dit seizoen op ruim 29.000 ton. Het zou niet verbazen wanneer er met de jaarwisseling 750.000 ton uien de grens over gegaan is. Dat betekent dat er nog zo’n 300.000 ton beschikbaar is voor de tweede helft van het seizoen, oftewel 11.500 ton per week. De gevreesde tekorten leiden bij de handel tot een gretigheid om uien te bemachtigen, waarbij de afgelopen week tot wel 60 cent per kilo op mei 2023 werd betaald.

Met een baalprijs die momenteel niet veel boven de 40 cent ligt voor alle maten gemiddeld betekent dat een behoorlijk risico. Anderzijds, nu blijkt dat uientekort een verschijnsel is wat wereldwijd opdoemt, zijn dergelijke prijzen straks normaal of misschien nog wel hoger.

Heftige regenval of juist extreme droogte en hitte door de klimaatverandering, in combinatie met fors minder gebruik van kunstmest, leidt wereldwijd tot misoogsten of beduidend lagere opbrengsten waardoor importuien nodig zijn. Die blijken dus schaars en duur te zijn. Bovendien

is van de totale wereldwijde oogst sowieso nog geen tien procent beschikbaar voor internationale handel. Veruit het grootste deel wordt lokaal vermarkt. Die combinatie van omstandigheden leidt nu tot lokale tekorten, waardoor in sommige landen zelfs politieke onrust dreigt. De roep om importheffingen te verlagen of eigen teelt meer te subsidiëren wordt dan ook al luider. Voor veel landen in (sub)tropische gebieden zijn uien de basis voor een maaltijd en dus onmisbaar. Tekort aan uien betekent veelal honger lijden. De vraag is wel of die lokale bevolking de dure importuien kan betalen met een matig besteedbaar inkomen. Normaal liggen de Hollandse uien voor een gunstige prijs op de markt, maar nu is die tot wel drie keer zo hoog en de vraag is dus hoe de uienprijs zich de komende maanden ontwikkelt.

De kwaliteit van de partijen uien die in Nederland achter de planken liggen te wachten op een afnemer, valt veelal tegen. Een

aantal telers zal de komende tijd gedwongen afscheid moeten nemen. Fusarium is inmiddels een hardnekkig probleem te noemen waar de sector vrijwel machteloos tegenover staat. Ook schot is een verraderlijke afnemer dit seizoen. Voor veel telers is het zaak om voor de jaarwisseling uien op vochtige potgrond in een kratje bij de kachel te zetten om te checken of er leven in de uien zit. De bespuitingen met MH zijn niet overal vlekkeloos verlopen, zeker in het zuidelijke teeltgebied.

Het is wederom een heel bijzonder uienseizoen, met een prijsniveau dat nog niet vaak zo vroeg in het seizoen zo hoog was. De risico’s zijn dan ook behoorlijk, maar anderzijds biedt het vooral de telers weer eens een kans om flink geld te maken van hun uien. Daarmee weet het bijzondere gewas zich de komende jaren ongetwijfeld bij veel akkerbouwers verzekerd van een plekje in het bouwplan.

u w p a l l e t s v e r k o p e n v . a . 5 0 s t u k s w i j b i e d e n d e h o o g s t e o p k o o p p r i j s - p a l l e t c e n t r a l e . n l

Mooiste supermarkt van Nederland: Plus Duinhal in Almere

Een belangrijk jaarlijks hoogtepunt is voor mij altijd de uitverkiezing van “Mooiste nieuwe supermarkt van Nederland”. De winnaar van deze alweer elfde editie werd onlangs uitgeroepen tijdens het door mij georganiseerde Supermarktvastgoedcongres. Het proces om te komen tot de winnaar is elk jaar leuk. In het voorjaar worden alle formules uitgenodigd om maximaal drie inzendingen te doen van nieuwe winkels die niet langer dan anderhalf jaar geopend zijn of die ingrijpend zijn gerenoveerd (dus geen formuleombouw). Dit levert een mooie ‘long list’ op die dankzij een ervaren en uitgebalanceerde jury met leden vanuit diverse disciplines vakkundig wordt teruggebracht tot een ‘shortlist’ met vijf genomineerde supermarkten. Dit jaar streden de formules Albert Heijn, DekaMarkt, Plus en Dirk om deze inmiddels felbegeerde titel.

Alle genomineerden worden op één dag door de voltallige vakjury bezocht. Dat levert meestal een lange dag met flink wat kilometers die worden gevreten. Dit jaar doorkruisten we het land naar Zevenbergen, Stompetoren, Heeg, Lemmer en Almere. Door de jaren heen heeft de prijs aan ‘standing’ gewonnen en wordt de jury met steeds meer ‘egards’ ontvangen. In ieder geval door de vastgoeddirecteur van de formule en soms zelfs door de burgemeester. De dag eindigt steevast met het traditionele jurydiner met als het goed is aan het einde daarvan ‘witte rook’.

De ‘witte rook’ betekende deze keer dat de jury unaniem van oordeel was dat de nieuwe Plus in de Duinhal in Almere tot terechte winnaar werd uitgekozen. Tijdens het Supermarktvastgoedcongres werd deze winnaar uitgebreid in het zon-

netje gezet, wat leidde tot veel emotie bij de ondernemer en zijn familie. Kippenvel. Met veel trots nam de ondernemer de prijs in ontvangst en barstte het feest los.

Wat maakt deze Plus nu tot mooiste supermarkt van Nederland? Een paar citaten uit het juryrapport. “Met veel visie en overtuigingskracht heeft PLUS-ondernemer Ed Slooten hier een uniek concept neergezet dat het woord ‘supermarkt’ ver overstijgt” of “De binnenkomst is spectaculair en uitnodigend: een grote lichte hal met een imposante houten dakconstructie en zicht op het omringende duinlandschap. In één oogopslag presenteert zich in de volle breedte het mooie palet van deze PLUS-formule. Alles is goed doordacht in sfeer en bedieningsgemak” en “De supermarkt zelf oogt erg aantrekkelijk met veel mooie versconcepten. Gezond goed eten met gemak is hier voor iedereen binnen handbereik. Parkeren is gratis in de parkeergarage en er is een grote inpandige logistieke hof. Aan ruimte geen gebrek”.

De versafdelingen zijn meer dan de moeite waard met een kwaliteit van ondernemerschap die je niet elke dag tegenkomt in ons land. Dit komt terug in het algehele winkelbeeld en zeker in de kwaliteit van productpresentatie en winkeloperatie. De ondernemer vindt binnen de formule PLUS veel ruimte om binnen de kaders van de formule volgens geheel eigen visie volop te ondernemen. Dus ben je een keer in de buurt van Almere, alle reden om deze supermarkt te bezoeken!

Jeroen van der Weerd info@bureauvanderweerd.nl

Aan het eind van dit jaar dankt het Iber Lengua team u voor uw vertrouwen en de goede samenwerking.

We wensen al onze relaties uit de AGF-sector een fijne kerst en een liefdevol, succesvol en stressvrij 2023.

Cedeo2021: 98%klanttevredenheid

Taaltrainingen voor de AGF-sector www.iberlengua.nl

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS 7 (kerst)vragen Ton van

Dalen 7 (kerst)vragen Ton van Dalen Oxin Growers Oxin Growers

Waar kijk je met trots op terug?

We zijn het afgelopen jaar in samenwerking met onze leden en handelspartners weer in staat geweest om alle producten bij de consument te krijgen. In eerste instantie dachten we dat het een moeilijk seizoen zou worden en hoewel er per product wel grote verschillen zijn, kijken we in z’n algemeenheid toch erg tevreden terug op 2022. We komen met onze omzet op een vergelijkbaar niveau uit als 2021, terwijl we halverwege het seizoen nog dik 15% achterliepen. Daar kijken we dan ook met trots op terug. Ook zijn we blij met de ontwikkeling die we als fusieclub van twee telersvereniging doormaken. We krijgen steeds meer een positie in de keten en dat heeft ook weer geresulteerd in een flinke groei van het areaal voor komend jaar.

Ook ben ik wel trots op de initiatieven die we vanuit de Federatie Vruchtgroente Organisaties (FVO) zijn gestart om het hightech glastuinbouwecosysteem als oplossing voor het voetlicht te brengen in de hele voedseldiscussie. Je merkt namelijk dat er, mede geïnitieerd door de stijgende energieprijzen, uit de maatschappij ook steeds meer vragen kwamen over het nut van de glastuinbouw. Om die polarisatie tegen te gaan, zijn we ingesprongen op het initiatief ‘Stop the food fight’. Bewust zijn er debatavonden in Amsterdam georganiseerd, omdat met name in de Randstad op een heel andere manier tegen voedselproductie wordt aangekeken. Het idee is om met een aantal films een nog groter publiek te bereiken en het verhaal te vertellen dat we als glastuinbouw de oplossing hebben om, waarbij we ecologie en technologie bij elkaar brengen door op een relatief klein stukje grond hoogwaardig, gezond en veilig voedsel te produceren. Ik vind het mooi dat we dit gezamenlijk als FVO hebben opgepakt en kijk uit naar het vervolg!

Wat is er sinds corona veranderd?

Gelukkig is heel veel weer bij het oude. Wel zijn we meer overgegaan naar hybride werken, dus een combinatie van op kantoor en thuiswerken. Of het helemaal met Corona samenhangt, weet ik niet, maar de personeelstekorten vind ik momenteel ook zorgelijk. Wij hebben onlangs de vacature van accountmanager ingevuld, maar hebben nog vijf vacatures openstaan. Je zou zeggen dat met de lagere koopkracht er meer personeel vrijkomt. Zo hadden we onder meer vanuit de sierteeltsector meer aanwas van personeel verwacht, omdat daar toch veel bedrijven andere keuzes hebben gemaakt, maar die aanwas blijkt voor de groenten- en fruitsector toch heel beperkt te zijn. Nog meer reden om ook goed te werken aan het behoud van je medewerkers.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

De inflatie gaat ook ons als Oxin Growers niet voorbij. Er wordt gesproken over een stijging van de loonkosten tussen de 7 en 10%, dus dat is fors. Voor de sector heeft het ook veel impact, vooral door

de kostenstijgingen op allerlei gebied. Niet alleen energie, maar ook bijvoorbeeld meststoffen en steenwolmatten zijn significant duurder geworden. Voor de telers heeft dat volop impact.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De grootste uitdaging voor Oxin Growers en haar leden is dat we de kostenstijgingen die we in 2022 om onze oren hebben gekregen, door kunnen voeren. Natuurlijk realiseren we ons dat we niet ongebreideld allerlei kosten elders kunnen neerleggen, maar er zal wel wat moeten gebeuren. De marges van de telers staan namelijk aanzienlijk onder druk.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

We gaan het kantoor sowieso gezellig aankleden, daarnaast gaan we gezamenlijk genieten van een gezellige kerstlunch in de Heeren van Ambacht in Hendrik-Ido-Ambacht

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Mijn jongste zoon heeft net een wereldreis achter de rug, dus we kunnen Kerst weer voltallig als gezin vieren. Het idee is om van allerlei kleine tapas-achtige hapjes te genieten, waarbij iedereen een aantal gerechtjes bereidt.

Wie wil je

het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Dat zou ik op willen dragen aan alle Oxin-leden, maar tegelijkertijd aan alle tuinders. Zij hebben zich het afgelopen jaar weer behoorlijk moeten aanpassen aan alle ontwikkelingen. Dat vergt een sterk staaltje ondernemerschap en het blijft toch iedere keer weer knap hoe men dat voor elkaar krijgt. Ik hoop tegelijkertijd ook dat we dit als Nederlandse tuinbouw volhouden en dat de maatschappij en politiek ons ook als producent van veilig, gezond en heerlijk voedsel blijft zien!

in

Paul van den Broek, Manager Snoepmans & Export Manager:

“Onze CEO is een wandelende LinkedIn”

diepvries frites en appels en peren, met een door ons ontwikkeld private label op de kratten.”

Dasa Group is een bedrijf met vele gezichten, maar heeft echter één gemeenschappelijk doel: de klant is koning. Dat gangbare cliché is voor de CEO van het bedrijf een belangrijke waarheid. Die horecamentaliteit schuurt weleens met die van de drukkerij- en AGFsector. Als wandelende LinkedIn legt de CEO van Dasa Group Saïd Darkaoui gemakkelijk overal connecties. Dat maakt dat Dasa Group in vele markten kansen ziet en grijpt, van security printing, een niche in drukwerk, tot de im- en export van food en AGF naar Noord-Afrika. Dat laatste valt onder de verantwoordelijkheid van Paul van den Broek die uitlegt hoe al deze nevenactiviteiten samen zijn gekomen.

“Dasa Group is ontstaan in 2010 en komt voor uit de drukkerij Profix, die gespecialiseerd is in beveiligd en waarde drukwerk. Als een van de weinige bedrijven in Nederland drukken we papier met kleuren, hologrammen of watermerken voor paspoorten en transportdocumenten, cheques voor banken in Afrika en Azië, beveiligde certificaten bijvoorbeeld tot aan stembiljetten voor buitenlandse overheden, daar verzenden wij wel 6 vliegtuigen vol naar toe.”

De CEO van Dasa Group is de Marokkaanse Nederlander Saïd Darkaoui. Als eigenaar is hij op alle vlakken betrokken en reist als ambassadeur de hele wereld rond. “Dertig jaar geleden is Saïd als 16-jarig ventje bij mij begonnen in de horeca. Hij heeft zijn vleugels uitgeslagen en kwam bij Profix terecht, groeide door als verkoper en klom verder op binnen de organisatie. In 2010 heeft hij een management buy out gedaan

en het bedrijf uitgebreid naar Marokko en Dubai.”

Mede daardoor ontstonden nieuwe markten en kansen. In Marokko werd een order voor het maken van folders en brochures voor een grote supermarktketen binnengehaald. De contacten met de eigenaren van de supermarktketen groeiden uit tot een vriendschap en vanuit daar ontstond de vraag naar een typisch Hollands product: kaas. “In 2015 kwam Saïd bij mij met de vraag of ik hem daarin wilde gaan helpen. Vanuit mijn achtergrond in horeca had ik wel enig verstand van de foodwereld. Met kennis vanuit de drukkerij over marketing en communicatie en een eigen dtp-afdeling ontwikkelden we in eigen beheer een campagne en zetten het merk Fromaasj voor hen in de markt. Daarin doen we inmiddels een aantal containers per jaar en het is nog steeds groeiende. Later kwam er ook vraag naar sausen,

Dasa Group richt zich met name op de (Noord-)Afrikaanse markt. Daar is een brede vraag naar kwaliteitsproducten, wel met een sterke focus op prijs. Paul weet daar wel raad mee, niets te gek voor hem. Hij heeft inmiddels een uitgebreid netwerk onder leveranciers in food, van zowel vers als diepgevroren producten geproduceerd in Nederland en uit andere Europese landen zoals Duitsland, België, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk. De toegevoegde waarde zit in het beheersen van het volledige proces. Van aankoop tot levering van het product op de plaats van bestemming, inclusief de kennis over marketing en communicatie. Paul: “Van de 10 vragen die we krijgen, kunnen we er altijd wel een paar invullen. Met mijn kennis van logistiek vind ik de juiste manier over de weg, zee en door de lucht voor internationale food gerelateerde projecten, tot aan ontwikkelen van Private Label en het verzorgen van de juiste exportdocumenten en certificaten.”

Inmiddels zijn er ook vragen gekomen vanuit Noord-Afrika en Spanje van leveranciers van vers product die willen exporteren naar Nederland. Hier gaat Paul, die ook een aantal jaar in Spanje woonde, ook op in. “We hebben verschillende aanbiedingen waarmee ik bij retailers probeer binnen te komen. Dat blijft, ondanks dat we daar al producten leveren en ik mijn weg weet te vinden, een zeer grote uitdaging.”

De drukwerkwereld is net als de AGF-wereld zeer competitief. Als horecaman heeft hij een heel andere kijk op het zaken doen. “In de horeca zetten we voor onze gast altijd alles op alles zodat zij tevreden de deur uit gaan. Dat zit bij mij van jongs af ingebakken. Daarom is het soms onbegrijpelijk dat over een paar cent soms nog onderhandeld moet worden. Ik begrijp natuurlijk dat, als het om grote volumes gaat, 1 of 2 cent een groot verschil maakt. In horeca is het meer een kwestie van geven en nemen.” (ML) 

Thijs de Jong, Pumpkings:

De pompoen wordt in de loop der jaren meer en meer een ingeburgerd product in het AGF-schap. Thijs de Jong en Bastiaan Blok, oprichters en eigenaren van Pumpkings, zien dat de vraag naar het product elk jaar gestaag blijft groeien. “Toen we tien jaar geleden begonnen werd het nog amper gegeten, maar vandaag de dag is het echt een onderdeel van het voedingspatroon van menig consument,” vertelt Thijs.

In 2012 begon het tweetal met de teelt van de pompoen op 0,2 hectare in de Flevopolder. “We zijn eigenlijk gestart met de gedachte om eens wat anders te proberen. Wat anders te doen dan anderen,” legt Thijs nuchter uit. “Dit bleek aan te slaan, want in de loop der jaren zijn we van 4 naar 8 naar 20 hectare gegaan en inmiddels telen we Hokkaido en Kabocha pompoenen op zo’n 50 hectare.” 80 procent van het areaal van Pumpkings bestaat uit Hokkaido en 20 procent is besteed aan Kabocha. De reden hiervoor ligt voornamelijk in het feit dat de Hokkaido marketingtechnisch beter verkoopt dan de Kabocha. “Maar ik moet eerlijk toegeven dat ik persoonlijk de voorkeur geef aan de Kabocha. Deze is wat zoeter en bovendien langer houdbaar,

maar verliest het esthetisch gezien van de Hokkaido. Deze wordt toch eerder uit het schap gepakt.”

DRIEHOEK LONDEN-BERLIJN-PARIJS

De afzetperiode voor het bedrijf loopt van begin september tot en met eind februari. Op dit moment zijn de zaken dus weer in volle gang. “De nieuwe oogst ziet er ook weer goed uit. Ze zijn gemiddeld genomen wel iets kleiner dan normaal door de droogte, maar omdat we op kleigrond telen, hebben we een stuk minder last van de droogte gehad. Bovendien is er weinig tot geen schade, dus kwalitatief zijn we uitermate tevreden.” Aan de vraagkant is de teler ook positief gestemd. Net als vele Nederlandse groenten wordt ook een

groot deel van de pompoenen geëxporteerd. “90 procent van onze pompoenen wordt binnen de denkbeeldige driehoek van Londen, Berlijn en Parijs geconsumeerd en hier binnen zijn we toch wel in staat een vast afzetgroep aan ons te binden. Onze afnemers komen eigenlijk ieder jaar weer terug en vragen ieder jaar een beetje meer volume. Het resulteert in een gestage groei van areaal en afzet.”

Thijs dacht in eerste instantie dat de groei mede werd veroorzaakt door de stijgende vraag van consumenten naar gezonde producten gedurende de pandemie. “Ik moet zeggen dat ik altijd het idee heb gehad dat we hebben geprofiteerd van het gezonde imago van de pompoen, die bovendien ideaal is als vleesvervanger. Het patroon van bewuste inkoop bij de consument lijkt met het einde van Covid echter niet terug te vallen. We verkopen niet minder. Integendeel, ik denk dat we alleen maar meer pompoen terugzien in de schappen. De pompoen is in de afgelopen tien jaar steeds meer ingeburgerd in het AGF-schap.”

“De pompoen is in de afgelopen 10 jaar steeds meer ingeburgerd in het AGF-schap”

ZORGEN OM ARBEIDSTEKORT

Toch zijn er ook voor de pompoenteelt de nodige uitdagingen in deze tijden. “De energiekosten zijn voor ons een minder groot probleem, omdat we dit redelijk goed op kunnen vangen met het gebruik van de energie van onze zonnepanelen. Bovendien hoeven we ook niet te koelen. Zo weten we in dat opzicht de kosten relatief binnen de perken te houden. De grootste uitdaging ligt voor ons echter in de beschikbaarheid van arbeid tijdens de

oogst. Dat is toch wel een zorgwekkend punt voor ons. Afgelopen seizoen is het nog goed gegaan door goed contact met ons vaste uitzendbureau. De oogst wordt echter volledig manueel gedaan, wat zeer arbeidsintensief is. Hoe dat de komende jaren zal gaan, hou ik mijn hart wel voor vast.”

Kijkend naar de toekomst blijft Thijs desalniettemin positief. “We gaan gewoon lekker door met zijn tweeën. Het is een unieke samenwerking, waarmee we van

een kleinschalige onderneming gegroeid zijn naar het punt waar we nu staan. Zo willen we een gezonde groei blijven realiseren. Een groei die wel vraag gestuurd is. Als een afnemer volgend jaar zegt dat hij stopt, zullen we het gereserveerde areaal voor die teelt ook afbreken. Zo bekijken we dat van jaar op jaar en verwachten we vele mooie jaren voor ons te hebben.” (JF)

INFLATIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS 7 (kerst)vragen

Willem Dijk 7 (kerst)vragen Willem Dijk Willem Dijk Willem Dijk

Waar kijk je met trots op terug?

Dat we dit jaar erg druk geweest zijn met ons nieuwe automatiseringstraject waar veel collega’s hard aan gewerkt hebben. Een nieuw kloppend hart voor ons bedrijf. We gaan begin 2023 live met ons nieuwe systeem en dit gaat ons enorm veel brengen.

Wat is er sinds corona veranderd?

Veel meer consumenten hebben de weg naar winkels, markten en boerderijwinkels gevonden, wat resulteerde in een mooie omzetgroei. Deze plus moeten we proberen vast te houden en dat wordt een uitdaging.

Met de stijgende kosten bij de consument zal een deel weer richting de budget retail gaan bewegen, omdat ze op de kleintjes moeten letten.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

In de komende maanden komen een aantal kostenposten bij elkaar, de oplopende energierekening, toenemende inkoop- en transportkosten en kostenstijgingen

vervanging van afnemende volumes, waarbij enerzijds scherpere keuzes in assortiment en kwaliteit worden gevraagd om winstgevend te blijven. Anderzijds zullen de diverse kostenstructuren in de interne organisatie consequent gemonitord en geëvalueerd moeten worden.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

Wat is geen uitdaging in deze tijd en voor 2023 zou de vraag beter kunnen zijn….. stijgende kosten, energie, personeel. Ik denk dat de grootste uitdaging wordt om de kosten in de hand te houden. Klakkeloos doorbelasten kan gaan resulteren in onbetaalbare AGF. Dan heb je jezelf weer te pakken. Anderzijds moet je wel, maar tot welk punt gaat de consument de prijs accepteren voor onze mooie producten?

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

We hebben drie hele mooie kerstbomen binnen ons bedrijf. In elke centrale personeels- of ontvangstruimte staat er één. Erg gezellig. Uiteraard ontvangen al onze toppers een mooi kerstgeschenk.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

verkoopprijzen door te berekenen zullen beperkt zijn in de sector door concurrentie en de invloed vanuit het buitenland waar de

Als gevolg daarvan verschralen binnenlandse concurrentie (ook door toenemen op zoek naar

We vieren Kerst gezellig met de familie met wat cadeautjes onder de kerstboom. Op het menu staat een Wagyu Picanha sousvide gegaard die ik lekker krokant ga afbakken op de barbecue.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Alle ondernemers die geld moeten verdienen in deze tijd met een overheid die gouden bergen belooft, maar in de praktijk alleen maar tegenwerkt.

komt regelmatig een post voorbij met een knipoog”

Social media wordt een steeds belangrijker kanaal voor bedrijven, zowel B2B als richting consumenten. Van Vugt Kruiden bevindt zich dan ook op zowel Facebook, Instagram als LinkedIn. “Begin 2021 zijn we actief geworden in het gebruik van social media voor Van Vugt Kruiden. Er is toen besloten om onze producten, de teelt en ons bedrijf meer op de kaart te zetten door middel van marketing en communicatie, waar social media een grote rol in speelt. We begonnen toen met 120 volgers op Instagram en zitten inmiddels op +1100. Iedere volger is er 1, we zijn blij dat er zo’n interesse is in verse kruiden en eetbare bloemen,” vertelt Maryn van Van Vugt Kruiden.

Het

doel is om via social media onze klanten, de eindgebruikers en ook de consument te voorzien van een transparant verhaal over de kruidenwereld. Maryn: “Dit begint bij het zaadje wat gezaaid wordt in de kas en eindigt bij de consument/kok op het bord. Daarnaast willen wij ook graag onze volgers inspireren met heerlijke recepten en geven wij gebruik- en bewaartips. En wat je als volger ook regelmatig voorbij ziet komen is het onderwerp duurzaamheid, want dat is één van de belangrijkste kernwaarden van ons familiebedrijf.”

Maryn verzorgt alles op het gebied van marketing, zo ook de socials. “Hier ben ik ingerold nadat er plannen waren gemaakt voor het uitbreiden van onze marketing en communicatie. Met mijn ervaring als foto- en videograaf was het logisch dat dit stukje bij mij terecht kwam en ik doe het met veel plezier. De afgelopen twee jaar

hebben wij als bedrijf een grote ontwikkeling gemaakt op het gebied van marketing en wij blijven hiermee doorgaan. Er is een nieuwe huisstijl ontwikkeld, de socials zijn groeiende en vorige maand is onze nieuwe website live gegaan, waar we veel enthousiaste reacties op hebben gehad.”

Via de socials wordt een brede doelgroep aangesproken. Zowel de B2B als de consument willen ze stimuleren en inspireren om meer kruiden te gebruiken in het dagelijks leven. Zowel Instagram (+1100 volgers), Facebook (+700 volgers) als LinkedIn (+400 volgers) worden daarvoor ingezet, waarbij Instagram het belangrijkste medium is om te inspireren en LinkedIn ook gedeeltelijk ingezet wordt voor HRM. “We posten over onze duurzaamheid, het teeltproces in het binnenen buitenland, over ons personeel, de productielocatie, onze verpakkingen, over het familiebedrijf, voorstelronde van collega’s,

recepten, tips op het gebied van smaak en gebruik en het promoten van nieuwe (seizoen)artikelen. Ook komt er regelmatig een post voorbij met een knipoog erin en gaan we in op feestdagen en bijvoorbeeld het WK-voetbal. Hiervoor gebruiken we ook de functie Reels op Instagram. Het maken van grappige content scoort altijd goed in het aantal views en likes.” De posts worden altijd zeer positief ontvangen. “Als mijn commerciële collega’s bij relaties op bezoek zijn, gaat het vaak eerst over wat er gezien is op Instagram. We krijgen veel leuke reacties en horen regelmatig dat mensen enthousiast worden van het kijkje dat wij ze geven in ons bedrijf. Als er contact met ons wordt opgenomen via één van de platformen, reageren wij hier direct op. Vanuit ons wordt er geen contact gezocht richting volgers of volgende partijen.”

De Reels op Instagram scoren het beste qua likes. De Reel waarin ze op de maat van de muziek een bosje kruiden overgooien kreeg 114 likes en 8000 views, de Reel van de tropische demotuin/kantine scoorde met 120 likes en 650 views ook erg hoog. Verder scoren meer persoonlijke berichten altijd goed zoals de familiefoto, de terugblik op het oude pand en ook de post over Piet zijn verjaardag kreeg veel likes. (ML) 

Maryn Molenaar-van Vugt, Van Vugt Kruiden:

“Er

Maandelijks vermelden we de AGF-switchers die de overstap hebben gemaakt naar een ander AGF-bedrijf. Heb je een switch van jezelf of namens je bedrijf te melden? Geef ze door aan marjet@agfprimeur.nl en hij staat er de volgende keer bij.

15 jaar geleden verruilde René Polak de AGF-handel voor de glastuinbouw waar hij tuinders voorziet van licht. Een switch die hem makkelijk afging. “Het maakt mij eigenlijk niet uit wat ik verkoop, AGF, licht of meubilair…. Commercie zit in het bloed. Ik heb het van mijn vader. Die leerde me om van een dubbeltje een kwartje te maken,” vertelt René.

Vader Polak had een groothandel in AGF en zo rolde René er ook in. Die groothandel werd later overgenomen door Westland Import, waar René nog twaalf jaar voor werkte. Samen met zijn collega Harry van der Spoel startten ze zelf, onder de vleugels van de Albert Fischer Groep. In die tijd een grote beursgenoteerde investeerder in de AGF-handel, die veel bedrijven overnam. Op het gebied van afzet gebeurde er destijds ook het een en ander. Waar je vroeger van inkopers de kans kreeg om iets terug te verdienen als je geld had verloren door een te lage prijs af te geven, werd dat met de opkomst van het grootwinkelbedrijf en discounters niet meer mogelijk. Het werd intekenen voor de laagste prijs. “Wilde je als kleine speler daarin meedoen, dan moest je enorme risico’s nemen,” vertelt René. “Voor kleintjes als wij werd het steeds moeilijker om te leveren. We importeerden voornamelijk uit Zuid-Afrika en Israël. Dat waren meteen hele boten vol. Die moesten we voorfinancieren, 50 % bij verlaten haven en 50% bij aankomst, en dan had je nog niets verkocht. De marges die je erop kon maken waren heel klein. 2% winst ligt dan heel dicht bij 2% verlies.”

Na 25 jaar AGF besloot René zijn verkoopskills in te zetten voor Ushio, een Japans beursgenoteerd bedrijf met diverse vestingen in Europa waar hij Sales Director Horticulture voor Europa werd. Ushio maakt onder andere High Pressure Sodium lampen (HPS) voor de tuinbouw. Tuinders die zulke lampen gebruiken zijn gemakkelijk te herkennen door de oranje gloed in de kassen. Licht is ook een business vol uitdagingen. De lichtverkoop staat deze winter extra onder druk. Veel tuinders besloten om geen of pas veel later tomaten te zetten. Ook de Russische markt is weggevallen. Daarnaast is er concurrentie in de vorm van LED-lampen. “Veel tuinders schakelen daarop over, omdat ze minder energie vragen. Of dat onder de streep echt zo is, is nog maar de vraag. Tuinders vergeten dat LED-lampen geen warmte afgeven. Dat betekent dat ze de kachel wel een graadje hoger moeten gaan zetten vergeleken met HPS-lampen, die wel warmte afgeven. Bovendien geven HPS-lampen het volledige lichtspectrum, wat een betere invloed heeft op de plant.” Het wel en wee in de AGF-sector blijft Rene volgen. “Ik heb een mooie tijd gehad in de handel, maar geen

spijt van mijn switch. Uiteindelijk gaat het om het contact met de mensen en de band die je opbouwt. Ik vind het fijn om klanten te bezoeken, persoonlijk contact is erg belangrijk. Dat vind ik ook het leuke van dit werk. Ik ben niet iemand die van 9 tot 5 achter een bureau kan zitten. Bij een bakje koffie bespreken we van alles en uiteindelijk kom je tot zaken. Het blijft natuurlijk een bepaalde vorm van gunning, maar als je altijd netjes voor je klanten zorgt en ze ontzorgt dan kun je die gunning krijgen.”

In zijn werk blijft er natuurlijk ook overlap met de AGF-sector. “Heel veel tuinders waar ik kom, die leveren aan bedrijven waar ik vroeger ook aan leverde. Daar verkoop ik nu licht aan. Je netwerk is heel belangrijk, het is niet ‘wat je kunt’, maar ‘wie je kent’. Omdat mijn vader ook al in de handel zat, ken ik van jongs af er veel mensen in de handel. Ik blijf het nieuws via de AGF-site volgen. Veel mensen van toen zijn inmiddels met pensioen of hebben de zaak verkocht. De herkenbaarheid wordt wel wat minder, maar het gevoel blijft,” besluit René. (ML) 

Rene.polak@ushio.de

2022 INFLATIE

WAT

2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

BelOrta BelOrta

Waar kijk je met trots op terug?

“Bijzonder trots op alle ketenpartners in onze sector, maar in het bijzonder op onze producenten en op de collega’s bij BelOrta. Het produceren en vermarkten van groenten en fruit lijkt de afgelopen drie jaar wel op het “Kampioenschap Tegenwindfietsen”. De productprijzen kunnen bij sommige groenten- en fruitsoorten soms wat beter zijn in 2022, maar dan nog is het geen garantie meer op een leefbaar inkomen voor onze telers. Het is tot treurens toe aangehaald, maar de opeenvolging van Corona, Brexit, de oorlog in Oekraïne is zodanig disruptief geweest dat het ondernemerschap wel flinke uitdagingen met zich mee brengt. Energie, lonen, hulpen grondstoffen, gesloten of onbereikbare markten, de inflatoire impact op consumptie, tot het tijdelijke wegvallen van bepaalde sectoren zoals die van de foodservice, … je moet het maar blijven bolwerken. Maar toch blijven we zoeken naar oplossingen en uitwegen om toch maar die verse groenten en fruit op het bord van de consument te krijgen.”

Wat is er sinds corona veranderd?

Bepaalde markten en lijnen zijn helaas stilgevallen als gevolg van logistieke redenen. Transportkosten swingen de pan uit, waardoor het niet meer haalbaar is om verse groenten en fruit betaalbaar van punt A naar punt B te krijgen. Daarnaast zijn ook nieuwe retailmodellen ontstaan of versneld uitgebouwd, denk bijvoorbeld aan alles wat online is of het nu om home-delivery gaat of afhaal. Ook niet alle foodservicekanalen lijken volledig hersteld te zijn.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Markttechnisch zagen we, naast enkele marktverschuivingen, ook bij een aantal soorten groenten en fruit een tijdelijk verminderde vraag. Ondertussen merken we hier wel een correctie op, maar enkele producten hebben het toch knap lastig gehad gedurende een bepaalde periode. Wat impact op de bedrijven betreft, leidt deze inflatie tot ongeziene indexsprongen met alle gevolgen van dien. Het is wel belangrijk aan te stippen dat verse groenten en fruit

steeds relatief betaalbaar zijn en blijven ten opzichte van veel andere voedingsproducten en dat ze uiteindelijk ook steeds een super alternatief kunnen zijn.”

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

“De rendabiliteit van bedrijven enerzijds ten opzichte van de koopkracht van de consument anderzijds. Dit wordt een heel moeilijke evenwichtsoefening om hier een balans in te krijgen. We hebben ook grote zorgen rond wat de uitvoering van de green deal te weeg zal brengen voor productie, handel en consumptie van verse groenten en fruit. Vooral de interpretatie ervan lijkt nogal verschillend te gebeuren. Duurzaam omgaan met onze planeet en alles wat er op leeft, is uitermate belangrijk, maar behoeft ook de nodige achtergrondkennis alvorens beslissingen te nemen en uit te pakken. Als de balans te veel in de andere richting uitslaat, komt voedselbevoorrading ook in gevaar.”

menu)?

“Wat er op het menu komt, weet ik nog niet en ik zal proberen om me ook niet (te veel) te moeien, maar hoe dan ook is het kerstfeest een moment bij uitstek om uitgebreid in de keuken aan de slag te gaan met heel wat lokale seizoensgroenten en -fruit. Ze zijn nu op hun best. We zijn daar elk jaar al in geslaagd, dus ben ik er zeker van dat het deze keer ook wel goed komt.”

“Eigenlijk bij heel wat mensen die het momenteel niet gemakkelijk hebben om diverse redenen. We willen graag iedereen een gezond en voorspoedig 2023 toewensen!”.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

“Best knap dat ik het al zo lang volhoud”

zakken van 25 kilo geschild. De kinderen vonden dat minder leuk, maar ik was blij dat ik op zo’n moment toch wat kon betekenen voor het bedrijf.”

Elke dag een traantje wegpinken op het werk en het daar toch ruim 30 jaar volhouden. Evelien Bouwmeester vierde onlangs deze mijlpaal bij Mol Fresh Food waar ze oktober 1992 aan de slag ging als productiemedewerker. Op uien is ze nog niet uitgekeken. Ook al staan de tranen vaak genoeg in haar ogen, haar blik blijft scherp, want uienschillen is en blijft een secuur werkje.

Over de eerste zak werd nog een uur gedaan, de laatste zakken gingen er in 45 minuten al doorheen, herinnert Evelien zich. Wellicht dat die ervaring haar hielp bij het veroveren van de titel NK Uienschillen, waar ze steevast hoge ogen gooide. Team Mol Fresh Food bezette jaar na jaar de top 3 tijdens dat kampioenschap. Evelien werd nooit zelf Nationaal Kampioene, maar mocht deze wel waarnemen. “Tegenwoordig heb ik ook veel Poolse collega’s. Eén van hen werd kampioen en zou geïnterviewd worden voor de radio, maar omdat ze toen nog niet goed Nederlands sprak, werd ik omgetoverd tot winnares, dat was heel grappig.”

Evelien

kwam bij Mol Fresh Food in dienst toen het familiebedrijf nog geleid werd door Boudewijn Mol. Het bedrijf was net neergestreken in Putten nadat de in 1947 door opa Mol opgezette uienhandel en -sorteerbedrijf in Zeeland was verkocht. In 1992 besloot het bedrijf zich te gaan onderscheiden en startte met het schillen van uien en sjalotten in Putten. In 2004 breidden ze het assortiment uit met snijden en verpakken van de uien. Met een productiecapaciteit van 350 tot 400 ton per week zijn ze uitgegroeid tot een van de Nederlandse marktleiders op het gebied van uienverwerking. Evelien en haar collega’s zien er streng op toe dat al de geschilde uien van de hoogste kwaliteit zijn.

Hoewel het schillen grotendeels machinaal gaat, gaan er regelmatig uien doorheen waar nog een stuk rok aanzit, een kopje of een kontje. “De machine maakt een inkeping en blaast de rokken eraf,

maar het komt soms voor dat we harde uien verwerken en dan zijn de rokken er net niet helemaal goed af. “Ook een inwendige slechte ui, waar je aan de buitenkant niets aan ziet als hij ongeschild is, springt er aan de leesband direct uit en die haal ik eruit,” vertelt Evelien. Ze heeft in de loop der jaren geen voorkeur ontwikkeld voor een bepaalde uiensoort. Als meest ervaren werknemer is ze verantwoordelijk voor de rode uien. “Die zijn donkerder van kleur, slechte plekjes zijn lastiger om te zien, dus moet je extra goed opletten.” Met sjalotten heeft ze een speciale band opgebouwd. Die werden tien jaar geleden handmatig geschild. “Ik had een aantal weken verlof. Net in die weken liep er een actie bij een grote retailklant van biefstuk met een dotje-kruidenboter en een sjalotje. Ze hadden me toen nodig op het bedrijf en ik wilde best helpen, maar had geen kinderoppas. Toen bedachten we dat ik kon thuiswerken. Telkens kwamen ze wat zakken brengen en totaal heb ik toen 40

Hoewel er in Nederland geen officiële lijst met zware beroepen bestaat, valt het werk van Evelien zeker in die categorie. Evelien merkt nu ze ouder wordt dat het werk haar zwaarder valt. “Om 4 uur staat de wekker en vooraf weet je niet hoe laat je klaar bent. Vooral in hutspot- en haringtijd is het druk. Van mijn man krijg ik altijd complimentjes dat hij er niets van merkt als ik opsta. Gelukkig ben ik een ochtendmens, maar op maandagen hik ik weleens tegen het vroege opstaan aan.”

Aan de prikkelende uienlucht is ze na 30 jaar nog niet gewend geraakt. “Als de afzuiging aangaat, wordt dat wel minder, maar als het een regenachtige en mistige dag is, of als het windstil is, dan merken we dat in de fabriek gelijk. Bij nieuwe uien is de lucht een stuk sterker dan bij oude, maar oude uien zijn weer lastiger om te schillen en dan hebben we ook wat meer werk aan de leesband. Het is best zwaar werk, dus ik vind het best knap van mezelf dat ik het al zo lang volhoud,” besluit Evelien. (ML) 

HET ADRES VOOR EXPORT-, FRITES- EN TAFELAARDAPPELEN

Evelien Bouwmeester (links) tijdens het WK Uienschillen

Wij wensen u prettige kerstdagen en een voorspoedig nieuwjaar

Nederlandse stoof-Nashiperen in trek rond feestdagen

Nashiperen uit Nederland? De meeste consumenten zullen ze wel kennen als de lichtgele vrucht in een netje die vooral rond de Kerst in de winkels ligt. Maar worden die niet uit Azië geïmporteerd? De meeste worden inderdaad ingevoerd, maar ze worden ook in Nederland geteeld. In Sommelsdijk telen Caroline en Remmert Koch op twee hectare biologische Nashiperen, ‘gewoon’ in Nederland dus.

Ooit voortgekomen uit een onderzoekstraject – naast Sommelsdijk ook in het noorden en het midden van het landom te zien of Nashiperen ook in Nederland geteeld kunnen worden, is Kwako Fruitteelt inmiddels al 16 jaar de eigenaar van Nederlands enige Nashiperenboomgaard. “Van de drie testlocaties bleef alleen Som-

melsdijk over en van een proefproject werd de boomgaard een commercieel bedrijf,” vertelt Caroline. “Toen we deze boomgaard kochten, hebben we die commercieel en biologisch gemaakt.”

BIOLOGISCH

Nashiperen blijken niet alleen prima in

Nederland te telen, maar kunnen ook heel goed biologisch worden geteeld, stelt Caroline vast. Zij geeft aan dat de boomgaard gunstig is gelegen tussen twee sloten en een grote kreek, waardoor de bomen, met wortels die ongeveer even diep reiken als de boom hoog is, vaak voldoende water hebben. Alleen bij extreme droogte en hitte, zoals deze zomer, wordt beregend.

Van oorsprong is de Nashipeer afkomstig uit Azië, waar de peer in vele variëteiten wordt geteeld. Kwako Fruitteelt heeft negen verschillende rassen Nashiperen in de boomgaard, van handperen tot stoofperen en van gele en bruine tot oranje Nashiperen, vertelt de fruitteelster. De peren zijn te vinden in biologische winkels, komen in groenten- en fruitabonnementen terecht of worden verwerkt tot sap en ijs voor de horeca. Rondom de feestdagen vindt vooral de stoofvariant gretig aftrek, ziet Caroline.

Bron: Wikipedia

RIJP GEPLUKT

“Nashiperen zijn rond en hebben de structuur van een appel waardoor ze

voor veel

De Nashipeer (Pyrus pyrifolia), zandpeer of Aziatische peer is een perensoort, die van nature voorkomt in het oosten van Azië, waar hij veel wordt gekweekt voor zijn eetbare vruchten. De sappige vruchten hebben de vorm van appels. Vanwege deze overeenkomst worden ze ook wel appelperen genoemd. In het Japans, is nashi het woord voor de Nashipeer, terwijl Europese peren

(Pyrus communis) yōnashi worden genoemd, wat letterlijk westerse Nashi betekent. De schil wordt als oneetbaar gezien, en voor consumptie verwijderd. In Japan wordt de vrucht gezien als zomervrucht, en wordt dan ook vooral ‘s zomers gegeten.

toepassingen geschikt zijn. De Nashipeer wordt niet zacht en kan bijvoorbeeld in een appelperentaart, kip kerrie of in een dessert in bladerdeeg verwerkt worden. Het is een leuk product voor een chef-kok om mee te werken.” Caroline geeft aan dat de Nederlandse Nashiperen rijp worden geplukt waardoor ze een betere smaak en meer suikers hebben dan het uit Azië ingevlogen product. Overigens teelt Kwako

Fruitteelt andere rassen dat de geïmporteerde lichtgele Nashiperen.

De verschillende rassen worden op verschillende tijdstippen geoogst in het najaar. Eerst de handperen en vervolgens de stoofperen. Gelijk in de boomgaard wordt al een grove sortering gemaakt: kleinere en beschadigde exemplaren worden direct geselecteerd en daarna wordt

het product in de koelcel bewaard. Vervolgens vindt bij uitlevering een grondiger sorteringsproces plaats en van de peren die niet worden uitgeleverd wordt sap gemaakt. Rond het einde van het jaar is de koelcel weer leeg.

PASSIE

Bij het telen van Nashiperen komt veel passie kijken, want Caroline geeft aan dat vooral de corona-periode, met het wegvallen van de markten en horeca, een zware tijd is geweest. “De groentenabonnementen gingen door, maar dat is maar een klein stukje van het verhaal.” Ook de markthandel is nooit meer op het pré-coronaniveau uitgekomen, merkt de fruitteelster op. Het is de reden dat Kwako Fruitteelt zich nu ook richt op een nieuwe loot aan het bedrijf: de theetuin waar onder meer de eigen sappen verkrijgbaar zullen zijn en ook de boomgaard beleefd kan worden. (MW)

INFLATIE

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS 7 (kerst)vragen Marjon van Aarle 7 (kerst)vragen Marjon van Aarle

Gebrs. van Aarle Gebrs. van Aarle

Waar kijk je met trots op terug?

Ik kijk met trots terug op alle medewerkers die met vol vertrouwen na het overlijden van mijn vader Frans, samen met mij dit prachtige bedrijf voortzetten. Ondanks dit grote verlies heeft ons bedrijf de veerkracht getoond om door te gaan en zich zelfs sterker op te richten. We hebben afgelopen zomer ons 55-jarig bestaan daarom ook extra gevierd met een geweldig inspirerende beurs en ik moet zeggen… dit smaakt naar meer.

Wat is er sinds corona veranderd?

De pandemie heeft de wereld compleet op z’n kop gezet. Dit hadden we nog niet meegemaakt. Covid heeft voor veel mensen een heftige impact gehad. Ook bedrijven kregen het erg zwaar. Voor de AGF-sector heeft het ook iets gebracht: gezonde voeding staat meer op de kaart en AGF speelt daarin een belangrijke rol. Helaas hebben we na Covid alweer te maken met de volgende uitdagingen en ook die zullen we gezamenlijk aangaan.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Dit heeft een grote invloed. De kosten stijgen en het product wordt duurder, met gevolg dat de marge onder druk staat. Dit geldt voor alle bedrijven. De uitdaging is om hier opnieuw de juiste balans in te vinden. Wij staan dagelijks intensief in contact met onze relaties. Samen met hen zijn wij continu op zoek naar ‘meerwaarde’. Dit betekent voor ons dat we naast onze mooie producten, onze diensten zoals transport, advies en flexibiliteit, extra aandacht hebben gegeven. Hiermee maken wij het verschil.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

De huidige tijd is raar en onvoorspelbaar. Ik zie globaal genomen twee grote uitdagingen: enerzijds het stabiel houden van het bedrijf in deze tijd, maar anderzijds juist ook vooruitgaan, innoveren en het onderscheid maken. Wij hebben bij Gebrs van Aarle een relatief nieuw managementteam. Het managementteam is bijna compleet. Met het team waar ik nu mee samenwerk, ontwikkelen we ambitieuze plannen voor de toekomst.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Kerst is één van de belangrijkste en drukste momenten van het jaar. Ik ben ervan overtuigd dat wij juist in deze belangrijke periodes het verschil richting onze relaties kunnen maken.

Maar ook maken wij tijd voor elkaar. Ik vind het belangrijk om al onze medewerkers persoonlijk te bedanken en mijn waardering uit te spreken. Het is bij ons traditie dat het managementteam een doorlopend kerstbuffet verzorgt voor onze medewerkers in de week voor Kerst. Daarnaast neem ik de tijd om iedereen persoonlijk te bedanken voor hun inzet met een cadeau.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Thuis vieren wij Kerst klein dit jaar. Met mijn eigen gezin, maar ook met de schoonfamilie en mijn twee zussen. Het is een tijd van bezinning, maar vooral ook van waardering. De wereld om ons heen is volop in beweging, maar deze Kerst hoop ik vooral tijd en aandacht voor elkaar te hebben. Lekker eten met een mooie wijn is voor mij belangrijk en daar kan ik op dit soort momenten extra van genieten.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Graag zou ik de consumenten, onze relaties en eigenlijk iedereen die in deze economische moeilijke tijd beslissingen en keuzes moet maken een hart onder de riem steken. Dagelijks worden wij geconfronteerd met moeilijke situaties die mij persoonlijk raken. Ik probeer met ons bedrijf daar te helpen waar we kunnen. De waardering die ik daarvoor terugkrijg is hartverwarmend.

Dynamisch, Duurzaam en

In 2023 groeit de Groot fresh group fors, dus zoeken wij talenten voor ons warme familiebedrijf. Word jij onze nieuwe collega en een belangrijk onderdeel van onze uitbreiding in 2023?

De Groot fresh group is een gezond familiebedrijf wat meer dan 90 jaar het lekkerste fruit en de mooiste groenten importeert, rijpt, distribueert en verpakt voor (inter)nationale partners. We hebben vestigingen in Hedel, Breda en in de UK. Door de toenemende vraag van een vaste groep klanten, maar ook door het toenemende aanbod van leveranciers groeien we door. Deze groei maken we graag samen met jou!

We hebben dus diverse vacatures openstaan. Zit jouw ideale droombaan er niet bij? Stuur vooral een open sollicitatie en verras ons met jouw kwaliteiten! Dan groeien we samen verder. Wil jij vrijblijvend kennismaken? Dit kan heel gemakkelijk!

Stuur een e-mail naar vacatures@degrootfreshgroup.com

Of neem rechtstreeks contact op met de afdeling HR op telefoonnummer 073 - 599 88 67. - Of solliciteer meteen op één van onze vacatures op www.degrootfreshgroup.com/vacatures

Overzicht Primeur cartoons 2022

By Sandor

Hala

Pandanus tectorius (Parkinson ex Du Roi ) – Pandanaceae

Deze voor de Europeanen wat bijzondere vrucht komt oorspronkelijk voor in het gebied van Australië en Zuidoost-Azië en in de Zuid-Pacific, met eilandengroepen in Micronesië als de Marshalleilanden, Kiribati en Polynesië en de Hawaïaanse eilanden. De vele Pandanus-soorten - er zijn er meer dan zeshonderd bekend - zijn in deze gebieden royaal vertegenwoordigd, elk eiland kent wel een soort die alleen op het eigen eiland voorkomt. Zoals op het eiland Tonga waar pandanusvruchten van de P.Whitmeeanus een gewicht van 35 kilo kunnen bereiken, maar hiervan is het blad belangrijker. Dat de internationale handel de naam Hala gebruikt is vanuit de marketing goed te verklaren, het is een korte naam die goed ‘bekt’. Inmiddels zijn er meer landen die deze bijzondere vruchten telen. o.a. door de Pacific Island Agroforestry institut zijn verschillende klonen van de P. tectorius uitgeplant buiten de oorspronkelijke habitat. Zelfs in Californië (VS) is de Hala aangeplant. Door het grote verspreidingsgebied is het fruit een jaarrond beschikbaar.

De historie van de Pandanus gaat terug tot ver voor onze jaartelling. Rotstekeningen gevonden in Australië en opgravingen bewijzen dat. Maar het is de Schotse botanicus Sydney C. Parkinson die in 1773 als eerste een wetenschappelijke beschrijving uitgaf over de Pandanus tectorius. Op

zijn rondreis door Australië en de pacific waar hij de eerste Pandanus tectorius boom en vruchten beschreef, hier ontdekte hij ook het gebruik van de schors en het blad van de Pandanus door de Aboriginals voor medische doeleinde.

De Pandanus tectorius, waarvan de vruchten hier worden beschreven, omvat een honderdtal variëteiten. Meestal het resultaat van mutatie, zaailingen en kruisingen, en komen in het gehele bovengenoemde verspreidingsgebied voor.

De vruchten zijn botanisch gezien, samengestelde steenvruchten en worden ca. 20 tot 35 cm lang en 8 tot 20 cm in doorsnede en heeft een langwerpige tot ovale vorm. Het gewicht is tussen 7 en 15 kilo. De vrucht bestaat uit veel dicht opeengepakte, vierkante tot onregelmatig gevormde wigachtige steenvruchten. Een vergelijking met het uiterlijk van de ananas is hier dan ook niet zo vreemd. De afzonderlijke segmenten bevatten soms een pit die ook wel noot, dus Pandanus-noot wordt genoemd.

Wanneer de vruchten rijp zijn, varieert Hala-fruit in kleur van felrood, oranjerood, goudgeel, groen tot geeloranje. Het feloranje vruchtvlees kan minimaal zijn, afhankelijk van de grootte van de vrucht, en heeft een enigszins houtachtig, vezelig en waterig karakter, vergelijkbaar met het kauwen op suikerriet of zoethout. Het vezelige vruchtvlees kan rauw of gekookt worden gegeten en geeft een zoet, tropisch sap af dat de voorkeur geniet vanwege zijn ongewone smaak en een mild, aangenaam aroma. Een essence van halafruit, kan zelfs vanille vervangen.

Halafruit heeft een milde, zoete en tropische smaak, vaak vergeleken met de smaak van jackfruit of een mix van ananasen mangonuances gecombineerd met sui-

kerrietsap en subtiele kunstmatige bananenondertonen. De zaden bevatten 24 % tot 34 % eiwit en 44 % tot 50% vet, en zijn geroosterd een lekkernij. Bij het eten van de zaden komt een rode kleurstof vrij.

PANDAN BLAD

Daun pandan, is ook in Nederland zowel vers als gedroogd te koop.

Naast de vruchten worden jonge pandanbladeren door sommige populaties gebruikt als smaak- en geurversterking voor sauzen, curries en stoofschotels. Het geeft rijst een bijzondere smaak. De bladeren worden ook gebruikt om vleesgerechten op smaak te brengen. Het oude en stugge blad wordt gebruikt om o.a. matten, manden en visnetten van te vlechten. Ook worden de vezels van het blad geweekt in zeewater en verwerkt als textiel.

Afhankelijk van land of streek van herkomst is bewaartemperatuur van de plukrijpe vruchten tussen 10°C en 15°C. Overrijpe vruchten vermenteren snel en verspreiden dan een zurige stank.

(kerst)vragen Gerrit van Gelder 7 (kerst)vragen Gerrit van Gelder

WAT 2023 CORONA KERST UITDAGING WAAR TROTS

Waar kijk je met trots op terug?

Elke dag heb ik het voorrecht om door onze nieuwbouwlocatie te lopen met onder andere een geautomatiseerd magazijn en nieuwe productielijnen. Dan bekruipt me zeker een gevoel van trots. Je merkt dat dit niet alleen een enorme uitstraling voor Van Gelder is, maar ook voor de AGF-sector.

Wat is er sinds corona veranderd?

Onze horecaklanten hebben een zware periode achter de rug met alle lockdowns. Maar nu alle beperkingen zijn opgeheven hebben ze te maken met een nieuwe uitdaging: het vinden van personeel. Ze komen handen tekort. Als Van Gelder hebben we de coronaperiode gebruikt om vol in te zetten op productontwikkeling met onder andere kant-en-klaarproducten. Het afgelopen jaar konden we eindelijk beginnen om dit uit te rollen. Ook zaten we midden in de verhuizing naar ons nieuwe pand toen corona uitbrak. Waardoor we nu pas volledig met het geautomatiseerde magazijn en nieuwe productielijnen kunnen draaien, daar hebben we jaren naar uitgekeken. Daarnaast lagen er grote plannen klaar voor het Experience Center die we eindelijk uit de ijskast hebben kunnen halen. Zo hebben we heel veel evenementen georganiseerd om te laten zien wat er allemaal mogelijk is met gezonde voeding en welke nieuwe technieken er beschikbaar zijn. Maar ook kon het proefcentrum zonder restricties open, waar iedereen kan genieten van een lunch met gezonde en plantaardige producten. Hier laten we elke dag vers bereid de smaak ervaren die we in de foodmarkt aanbieden in samenwerking met onze partners. Er is veel belangstelling voor inspiratie rondom meer groenten op het bord. Als sector is het belangrijk om mogelijkheden te kunnen laten zien en tevens is het ook goed voor de binding met onze klanten.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

Momenteel zie ik nog geen problemen, integendeel, er liggen zelfs mogelijkheden voor de sector. Je merkt dat klanten op zoek gaan naar alternatieven, omdat vlees en vis hard in prijs zijn gestegen. Door het aantal gram eiwitten op het bord te verminderen en te vervangen door mooie groenten- en fruitproducten stijgt de marge.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

Om Nederland een stukje gezonder en duurzamer te maken door meer AGF en plantaardige producten op het bord te krijgen. We staan voor de uitdaging om met z’n allen minder vlees en vis te eten. Dat gaat alleen lukken als er ook mooie en lekkere alternatieven beschikbaar zijn. Daar zijn we druk mee bezig.

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Kerst betekent altijd één van de drukste periodes van het jaar. Al onze medewerkers leveren een topprestatie om alle klanten te voorzien van mooie producten. Uiteraard belonen we onze medewerkers extra, niet enkel voor deze periode, maar voor de inzet het gehele jaar.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

De feestdagen vier ik met mijn gezin. Met onze drie dochters, schoonzoons en zeven kleinkinderen komen we bij elkaar en maken we allemaal een gerecht. Zo ontstaat elk jaar weer een gevarieerd menu, uiteraard boordevol met gezonde producten. Iets waar ik nu al naar uitkijk.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Ik wil iedereen een gezond 2023 toewensen.

Van Gelder Groente en Fruit Van Gelder Groente en Fruit

zijn daarom natuurlijk immens populair bij foodbloggers en op de Instagram accounts van hippe influencers. Het is een trend die uit Hawaï overwaaide naar Amerika en nu ook Europa verovert tot aan het Westland aan toe. Poké betekent snijden. Een echte Poké Bowl bestaat uit rijst, rauwe en vooral verse vis, met veel soorten kleurige groenten en met diverse mogelijkheden qua toppings en sauzen.

Thermomaaltijd

Het grote broertje van de thermosfles en ideaal voor (over)werk, als je veel onderweg bent of als je gaat kamperen. De Thermos food jar is geschikt voor warme en koude gerechten, zoals soep, noedels, salades en meer. Door plastic zakjes en bakjes te vervangen voor een foodcontainer is wegwerpplastic overbodig. De Human Nature food jar met praktische schroefdop is BPA-vrij en van dubbelwandig roestvrij staal, waardoor de temperatuur aan de buitenkant niet heet wordt. De foodcontainer is ontworpen om je eten tot wel 12 uur warm en 24 uur koud te houden. De thermos food jar is zeer licht en heeft een totale inhoud van 600 ml. In de deksel vind je een opvouwbare RVS lepel, waardoor je geen extra bestek mee hoeft te nemen.

Ultieme ontvangstbeleving

Eén van de grootste ergernissen bij het thuisbezorgen van boodschappen is een onduidelijk tijdsframe. Zeker als je aan het wachten bent op je kerstboodschappen die deze maand in groten getale besteld zullen worden. Met het routemanagementsysteem RoutiGo is dat verleden tijd. De software combineert routeplanning, navigatie, registratie en track & trace, waardoor klanten altijd weten waar ze aan toe zijn - er zijn nog vier klanten voor je! - en ondernemers krijgen zo meer grip op hun bestelling. Met behulp van de software belooft Routigo bedrijven hun routes met gemiddeld 27% te optimaliseren door slim om te gaan met data. Medewerkers kunnen efficiënter rijden met minder kilometers en CO2-uitstoot. Medewerkers kunnen er direct mee aan de slag zonder lange inwerktijd.

Snackpotje

De Mepal fruit & veggie pot ellipse is het ideale maatje voor iedereen die van snacken houdt. Maar dan wel gezond! Je neemt je snackgroente of fruit overal mee naartoe in deze lekvrije pot. Of je nu gaat picknicken, naar kantoor gaat, of hem meegeeft in de schooltas van je kind. Er zit ook een handig RVS-vorkje bij, dus je maakt je handen niet vies. Door het uitneembaar vergietje kan je de snack ter plaatse afspoelen. Doordat er een beetje ruimte zit tussen het vergiet en de bodem van het bakje kan je snack daarin uitlekken. De pot kan na gebruik gewoon in de vaatwasser. De Mepal fruit & veggie pot ellipse maakt gezond snacken onderweg heel gemakkelijk.

Tuinders in de dop

Een aanrader voor scholen. Met materialen van Grow Wizz Kid kunnen kinderen aan de slag met een moestuin, maar ook substraat- en waterteelt en leren ze over gezond eten. Grow Wizz Kids is ontwikkeld onder het mom: Je bent wat je (w)eet! GrowWizzKid is een vakoverstijgend lesprogramma dat voedseleducatie, natuur, techniek, duurzaamheid en innovatie op betekenisvolle verbindt aan bestaande leerlijnen, kern- en leerdoelen, methodes of concepten op scholen en kinderen vaardigheden aanleert. GrowWizzKid bestaat uit het binnenteeltsysteem met LED-verlichting en een online leeromgeving. Redstar is een van de partners van Grow Wizz Kids.

Goede voornemens

Gezonder leven zal bij veel mensen weer op nr. 1 komen te staan in het lijstje van goede voornemens voor 2023. De app Greenhabit belooft de meest effectieve manier te zijn om je gezondheid blijvend te veranderen. “Laagdrempelig en afgestemd op jouw persoonlijke doelen en voorkeuren. Alle programma’s omvatten uitdagingen en berichten over alle domeinen die je gezondheid positief beïnvloeden. Greenhabit past wetenschappelijke inzichten toe uit de positieve psychologie en neurowetenschappen. Door inzet van algoritmes kunnen onderliggende oorzaken worden geïdentificeerd en personaliseren we de uitdagingen in het programma.” Een van de habits die worden aangeleerd is natuurlijk het eten van de dagelijkse hoeveelheid aan AGF.

Product op de bon

Prijzen in supermarkten veranderen regelmatig, Checkjebon.nl werkt ze dagelijks bij en vertelt je waar je het goedkoopst uit bent voor je bananen, Elstar, aardappelen en andere groenten en fruit. Het gaat niet altijd goed, bij tomaten krijg je bijvoorbeeld ook resultaten voor tomatenpuree. Het is dus zaak om zo specifiek mogelijk te zijn bij het invullen. Checkjebon vergelijkt de online prijzen. Een aantal supermarkten als Lidl, Nettorama, Boni en online bezorgers Gorillas en Crisp hebben geen prijzen op hun website staan en worden daarom niet meegenomen in Checkjebon. Verder is Checkjebon.nl een open source project en daarom zijn de gebruikte supermarktdata gratis te hergebruiken in andere projecten.

Weetje: Spruitjes

Oer-Hollands maar ook leuk met Kerst: spruitjes. Spruitjes zijn afkomstig van de spruitenplant of spruitkool. Het is een koolsoort die tot wel een meter hoog kan worden. De kleine kooltjes die in de okselholten van deze koolplant groeien, zijn de eetbare spruitjes. Er zijn meer dan 30 ‘rassen’ spruitkool.

Spruitjes hebben een grote behoefte aan zwavel en nemen dat op uit de bodem waar ze groeien. De geur die vrijkomt bij het koken ontstaat door het vrijkomen van vluchtige zwavelverbindingen. De befaamde spruitjeslucht kun je beperken door een stukje ui of scheutje melk mee te koken.

Colofon

Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Primeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Privacy

AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Disclaimer

Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

... december 1996 (Primeur • negende jaargang)

Primeur 25 jaar geleden

With us your fruit is in good hands. From arrival at the port to collection from our storage; we offer your product the best possible treatment.

In our storage locations in Vlissingen and Kruiningen, the products are subjected to a quality check, after which they are stored and kept at the desired temperature until you want to transport the products further.