Schakel in Succes nr. 2 – april 2014

02 april 2014

Andre Beerepoort:

“ Baseer overname op toekomstperspectief�

Bedrijfsovername complex proces pagina 8 - 11

schakel in succes voor ondernemers in de tuinbouw, akkerbouw en veehouderij

Monitoringsonderzoek asperges pagina 16

Line-Up uniek vleespluimveeconcept pagina 23

In dit nummer

Belang leden voorop De bedrijven binnen Agrifirm Group lieten in 2013 wisselende resultaten zien. De ledenbedrijven

Inzicht in Agrifirm resultaten Ervaringen met vochtige voeders Terugblik Ledendagen

3 4 6

Agrifirm Feed en Agrifirm Plant sloten 2013 af met goede financiële en marktprestaties en ook binnen niet ledenbedrijven zagen we prima resultaten. Het totale volume voer steeg met 4% ten opzichte van 2012 en kwam daarmee voor het eerst boven de 7

Geitenhouders willen bedrijf uitbreiden

7

miljoen ton uit. In de plantaardige sector is het volu­ me kunstmest, granen en overige producten met 7,5% gestegen en uitgekomen op 1,1 miljoen ton.

Echter, mede door sterk gewijzigde markt­

Bedrijfsovername complex proces

8

omstandigheden, stonden de resultaten van met name de Co-producten divisie sterk onder druk.

Het netto jaarresultaat van Agrifirm kwam uit op

Tweede praktijktest sojateelt in Nederland

12

20 miljoen euro.

In workshops bij de Agrifirm Ledendagen hebben we met onze leden gesproken over de resultaten 2013 en de strategie van Agrifirm. De belangrijkste

Veiligheid gewasbeschermingsmiddelen Communicatie bloembollensector

14 15

uitkomsten deel ik graag met u. > Agrifirm blijft een coöperatie. Het vermogen wordt niet verdeeld onder de leden. > Ledenkortingen en Ledenvoordeel worden op basis van de omvang van de transactie uitbetaald.

Monitoringsonderzoek asperges

16

> De rendementseisen aan de ledenbedrijven liggen lager dan bij niet-ledenbedrijven, zodat de Nederlandse leden scherp bediend blijven. > Verdere groei in het buitenland is gewenst,

Producten tegen wildschade Beweiden in combinatie met melkrobot

Strak toommanagement tot afleveren

17 18 20

mits overzichtelijk en met beperkte risico’s. > De krachtige combinatie van veehouderij en plantaardige activiteiten blijft in stand.

Het ledenbelang blijft voorop staan. Dat is de basis voor alle stappen die we de komende periode binnen Agrifirm zetten. Deze heldere keuze inspireert ons om, met passie voor het vak, hard te blijven werken

Betere vertering met VIGOR

22

Line-Up uniek vleespluimvee­concept

23

Samenspel

2

schakel in succes april 2014

24

en scherpe keuzes te maken om de groei en bloei van uw onderneming mogelijk te maken.

on Loman T voorzitter hoofddirectie Agrifirm Group

Agrifirm steunt landbouw Afrika Agrifirm Plant en Agrifirm Feed ondersteunen verschillende inter­nationale ontwik-

hooiproductie en -handel voor Kieni

kelingsprojecten. Begin 2014 reisden medewerkers af naar Burundi en Kenia.

Dairy, een unie van zeven melk­ coöperaties. Dit is onderdeel van de

Agrifirm Plant ondersteunt van 2014 tot

adviezen al in de praktijk en zij waren

samen­werking met Agriterra. Mulders

en met 2016 Building on fertile Grounds,

enthousiast over de opbrengststijging.

en Jeurissen be­zochten verschillende

een landbouw ontwikkelingsproject in

Ik kon ook goed zien waar Dick vorig jaar

boeren en zuivelfabrieken. Aan het

Burundi. In 2012 is Dick Douma gestart

was geweest, op die percelen staan nu

eind van de week presenteerden ze

met een project om met bemesting de

gewassen die in Nederland niet zouden

hun bevin­dingen aan Kieni Dairy. “We

opbrengst van gewassen te verhogen.

misstaan. Dat is belangrijk voor de telers,

hebben verschillende partijen hooi

Harry Roerink en Erwin Boogaard

met hogere opbrengsten kunnen ze beter

gezien, van goede tot heel slechte

begeleiden het vervolgproject.

voor hun gezin zorgen”, vertelt Roerink.

kwaliteit. Onze conclusie: zorg eerst

Harry Roerink is half februari naar

voor kwaliteit en dan pas kwantiteit.

Burundi geweest voor de kick-off.

Vanuit Agrifirm Feed gingen Liesbeth

Goede kwaliteit ruwvoer levert meer

“Ik heb verschillende telers bezocht.

Mulders en Frank Jeurissen naar Kenia

melk en inkomen op.”

Sommigen van hen brachten de teelt-

om een businessplan op te stellen voor

Een greep uit onze vacatures >T eamleider Commerciële Binnendienst | Veghel | NutriControl

Kijk voor meer informatie en actuele vacatures

> Hoofd Nutritie | Apeldoorn | Agrifirm Feed

op www.agrifirm.com/werkenbijagrifirm

>A dviseur Vleespluimvee | Nederland | Agrifirm Feed

of volg ons op twitter @agrifirmjobs

Inzicht in Agrifirm resultaten Bij deze Schakel in Succes ontvangt u ook het Agrifirm Jaarbericht 2013. Daarin worden de resultaten van Agrifirm Group en de beide leden­bedrijven Agrifirm Plant en Agrifirm Feed in 2013 beschreven. Ook ko­men de directies aan het woord over de resultaten en de strategie voor 2014 en verder.

passie

Het thema van het Jaarbericht is ‘passie’.

Ondernemers en Agrifirm-medewerkers vertellen wat hun hart sneller doet kloppen.

jaarbericht 2013 Koninklijke Agrifirm Group

voor ons vak

Het volledige financiële verslag is beschikbaar op www.agrifirm.com/jaarverslagen. jaarbericht2013_hart.indd 1

14-03-14 11:40

schakel in succes april 2014

3

Vochtrijke voeders van Bonda

>

Beter rantsoen, lagere kosten Gluco+ is energierijk mengvoeder.

Vochtrijke mengvoeders zijn jaarrond be­schikbaar, zeer smakelijk en hebben een constante samenstelling. Net als afzonder­lijke enkelvoudige producten dragen ze bij aan lagere voerkosten en de kwaliteit van het rantsoen.

Een extra voordeel van vochtrijk mengvoer

Hans van den Broek, Odiliapeel

‘ Perfecte aanvulling op zetmeelrijk rantsoen’

is dat meer producten toepasbaar worden voor de rundveehouder. Sommige producten

“Proti+ is een perfecte aanvulling op ons maïsrijke rantsoen. Dit pro­duct

zijn enkelvoudig slechts beperkt te voeren,

past in onze strategie om efficiënt en gemakkelijk te werken.” Zo kijkt

maar in een mengvoer komen ze wel tot

Hans van den Broek terug op de eerste maanden waarin hij Proti+ voert.

hun recht. Specialist in vochtrijke diervoeders Bonda produceert in ’s-Hertogenbosch twee

Het bedrijf van Hans en zijn vrouw Rianne in het Noord-Brabantse Odiliapeel

stapelbare vochtrijke mengvoeders: Proti+

is volop in ontwikkeling. Afgelopen jaar hebben ze een nieuwe stal in gebruik

is eiwitrijk en Gluco+ is de energierijke

genomen. Momenteel bestaat de veestapel uit 140 melkkoeien en 140 stuks

variant. Hans van den Broek en Theo van

jongvee. De gemiddelde productie bedraagt 9.900 kilo, met 4,45 procent

Goch hebben er goede ervaringen mee.

vet en 3,60 procent eiwit. Hans is ook akkerbouwer. Hij bewerkt ruim

Meer informatie: www.bonda.nl.

4

schakel in succes april 2014

Theo van Goch voert Gluco+.

>

Theo van Goch, Ammerzoden

‘ Rantsoen beter in balans’ “Met Gluco+ heb ik het rantsoen beter in balans. Het eiwit brengt rust in het rantsoen en het hoge energiegehalte heeft een gunstig effect op de gehalten.” Dat is de ervaring van Theo van Goch.

Theo heeft samen met zijn vrouw

is extra aandacht besteed aan koe­

weken vooruit kunnen denken, om

Marijke een bedrijf in Ammerzoden,

comfort, stal­klimaat en energie­

te bepalen wanneer je op welk perceel

in de Bommelerwaard. Ze melken

besparing. In het afgelopen jaar heeft

maait.”

65 melkkoeien en hebben 42 stuks

Theo geïnvesteerd in zonnepanelen

jongvee. De roodbonte koeien op dit

en hij heeft nog meer plannen voor

Rust in het rantsoen

bedrijf geven gemiddeld 8.000 liter,

energiebesparende maatregelen.

De specialist van Agrifirm Feed

met 4,63 procent vet en 3,69 procent

Theo hecht eraan zijn koeien ’s zomers

stelde voor Gluco+ in het rantsoen

eiwit. In de ontwikkeling van zijn on-

te weiden, ook al heeft hij een kleine

op te nemen. Dat brengt ’s zomers

derneming streeft Van Goch naar –

huiskavel. Hij combineert weidegang

rust in het rantsoen. Ook in de winter

zoals hij dat zelf noemt – evenwicht.

met zomerstalvoedering. “Met zomer-

ziet Van Goch voordelen. “Door het

“Ik wil grondgebonden en duurzaam

stalvoedering benut je het gras

vochtige product krijg ik een betere

melkvee houden met lage kosten.” In

optimaal.” Een nadeel van zomer­-

menging van het rantsoen in de

2009 heeft hij een nieuwe stal gebouwd,

stal­voedering is de variatie in de

voermeng­wagen, zodat de koeien

volgens de richtlijnen van de Maatlat

voeder­waarde. “De ene snee gras is

niet meer selectief vreten aan het

Duurzame Veehouderij (MDV). Daarin

de andere niet. Je moet eigenlijk drie

voerhek.”

> Hans van den Broek voert Proti+.

90 hectare en teelt behalve maïs en gras ook suikerbieten en frites­aardappelen.

Arbeid is een beperkende factor op dit groeiende bedrijf. In de bedrijfsvoering houdt Van den Broek daarom van eenvoud. Dat geldt ook voor de voerstrategie. “Keep it simple”, is zijn motto. “Als je het ingewikkeld maakt, vergroot je de kans op fouten.”

Glanzende koeien

De ruwvoerbasis voor zijn melkgevende koeien bestaat voor twee­derde uit snijmaïs en een derde uit gras, aan­gevuld met gehakseld stro. Als aan­vulling op het energie­ rijke ruwvoer heeft Van den Broek altijd bierbostel ingezet als vast rantsoenbestanddeel. “Dat heeft een positief effect op de gezondheid. Met bier­bostel heb je altijd glanzende koeien.” Sinds november 2013 heeft hij dit product vervangen door Proti+.

“Proti+ bevat ook eiwit en er zit bovendien meer pensenergie in. Dat is belangrijk voor de gehaltes. En – ook heel interessant – het verlaagt de kostprijs.”

schakel in succes april 2014

5

Agrifirm Ledendagen in beeld Veel leden bezochten de Agrifirm Ledendagen die in februari werden gehouden. Ze volgden inspirerende workshops over een breed scala aan onderwerpen zoals social media, rundveevoeding en precisieteelt.

Daarnaast gaven het bestuur en de hoofddirectie toelichting op de Agrifirm resultaten over 2013 en de strategie voor de komende jaren. Op sommige locaties werden tevens extra sectorbijeenkomsten gehouden.

Op deze pagina een indruk van de Ledendagen, op www.agrifirm.com vindt u per locatie een foto足reportage en een videocompilatie.

6

schakel in succes april 2014

Agrifirm Exlan helpt met uitbreiding

>

‘ Dialoog met de buurt is belangrijk’ Paul, Anja en Patrick Buiks willen hun geitenbedrijf in het Brabantse Teteringen

Op de achtergrond Anja en Patrick Buiks met Exlan adviseur Elroy Vlemminx (m), vooraan Paul Buiks met Marco Schoenmakers (r).

uit­breiden. Agrifirm Exlan adviseur Elroy Vlemminx begeleidt hen bij het vergunningentraject. Specialist Marco Schoenmakers van Agrifirm Feed denkt met de familie mee over de inrichting van hun nieuwe stal.

Het geitenbedrijf van de familie Buiks

het invullen van de Brabantse Zorg­

dan vragen stellen en hun mening

telt nu zo’n 600 melkgeiten. Uitbreiden

vuldigheidsscore Veehouderij (BZV).

geven.” Een goed plan, aldus Paul.

was tot voor kort geen optie, vanwege

Elroy: “Deze nieuwe toetsing is in­

“Het is wel spannend, maar ik denk dat

de bouwstop in de provincie Noord-

gesteld door de provincie en kent

het goed is om de buurt te laten zien

Brabant. Die werd eind vorig jaar opge-

drie hoofdthema’s: Volksgezondheid,

wat je doet en wat je van plan bent.”

heven, waarna de familie Buiks direct

Diergezondheid en -welzijn en Fysieke

contact zocht met Agrifirm Exlan.

leefomgeving. Een veehouder die wil

Inrichting

“We willen het bedrijf over een jaar of

uitbreiden, moet per onderdeel mini-

De bouwtekeningen en de vergun-

tien graag overdragen aan onze zoon

maal een voldoende scoren. Daarnaast

ningsaanvragen liggen klaar, alleen de

Patrick, maar dan moet het wel groeien”,

moeten we aan een hele reeks andere

inrichting van de stal staat nog niet

vertelt vader Paul. Patrick vult hem aan:

voorwaarden voldoen.” Anja is blij met

vast. Dat gebeurt de komende tijd, ver-

“600 geiten is eigenlijk te weinig om

de ondersteuning van Elroy. “Hij is vol-

telt Marco Schoenmakers van Agrifirm

rendabel te zijn. We willen binnen twee

ledig op de hoogte van alle wetten en

Feed: “Elroy is van het regelwerk, ik

jaar groeien naar 1000 geiten, uiteinde-

regels. Tegen de tijd dat wij ons er zelf

help met de praktische inrichting van

lijk moeten het er 1200 worden. Dan

in verdiept hebben, zijn de regels al

de stal. Ik bespreek met Paul, Anja en

heb je een solide financiële basis.”

weer aangepast en aangevuld.”

Patrick de looplijnen in de stal, de voergang, hoe de opfok geregeld is, het wel

Zorg­vuldigheidsscore

Dialoog

of niet inzetten van personeel. En voer

Adviseur Elroy Vlemminx van Agrifirm

Een extra onderdeel van de BZV is

natuurlijk. Samen maken we een plan

Exlan begeleidt de familie met het aan-

dialoog met de omgeving. Elroy legt

van aanpak.” Paul sluit af: “Ieder heeft

vragen van de vergunningen om de uit-

uit: “De veehouder moet zijn plannen

zijn eigen rol en expertise. Zo maken

breiding te realiseren. Ook helpt hij met

aan de buurt presenteren. Zij kunnen

we er samen een mooie stal van.”

schakel in succes april 2014

7

Bedrijfsovername complex proces

‘ Zoektocht naar de beste strategie’ Het thema van de Agrifirm Jongerendag 2014 was bedrijfs­

“Het allerbelangrijkste voor een succes-

opvolging. In deze Schakel in Succes praten we hierover door

volle bedrijfsoverdracht? Dat is com-

met twee van de sprekers, lector familiebedrijven Ilse Matser en ondernemerscoach Sieto van Houten.

municatie.” Sieto van Houten van Agrifirm Exlan hoeft er niet lang over na te denken. Als ondernemerscoach zit hij vaak bij ondernemers aan tafel en de bedrijfsopvolging is daarbij een regelmatig terugkerend thema. “Soms is dat de reden voor het gesprek, maar ook bij andere veranderingen, zoals uitbreiding van het bedrijf, komt het thema bedrijfsopvolging ter sprake.

De toekomst van het bedrijf heeft

8

schakel in succes april 2014

“ Eigenlijk zijn agrarisch ondernemers altijd bezig met de volgende generatie.”

of de zoektocht naar de rol van de

overdracht binnen het gezin een succes

verschillende generaties.” Matser is

is: als er toekomstperspectief is voor de

lector Familiebedrijven aan Hogeschool

onderneming, de ouders op een goede

Windesheim en directeur van het

manier van hun pensioen kunnen ge-

Nederlandse Centrum voor het Familie-

nieten en er sprake is van acceptatie en

bedrijf. In voorbereiding op de Agrifirm

harmonie binnen het hele gezin. Van

Jongerendag ondervroeg ze samen

Houten: “Als de partijen goed commu-

met Agrifirm in een online enquête

niceren en daar op tijd mee beginnen,

de jonge ondernemers die zich voor

lukt dat gelukkig bijna altijd, maar het

de dag hadden aangemeld. 120 van

is geen vanzelfsprekendheid.”

de 550 jongeren vulden de enquête in.

95 procent van hen heeft de intentie

Overleg

om het ouderlijk bedrijf over te nemen.

Dat blijkt ook uit het onderzoek.

“Een grote meerderheid noemt als

Een derde van de jongeren geeft aan

belangrijkste reden dat ze boer zijn

dat ze het moeilijk vinden om over

het mooiste vak vinden wat er is.

de overname te praten en eenzelfde

Een heel positieve reden dus.”

percentage vindt zelfs dat het over­ nametraject tot nu toe niet geslaagd

Complex proces

is. “De emoties die bij een overname

Tegelijkertijd is juist die passie één van

komen kijken maken het altijd een

de redenen dat een bedrijfsoverdracht

moeilijk traject, en in familiebedrijven

een complex proces is, met veel ge­

geldt dat nog meer”, stelt Matser.

immers invloed op de keuzes die ge-

voeligheden. “Het bedrijf gaat iedere

“Je kent elkaar door en door en hebt

maakt worden, en andersom. Eigenlijk

ondernemer aan het hart, daarnaast

vaak aan een half woord genoeg. In de

zijn agrarisch ondernemers altijd bezig

zijn ze er voor hun inkomen van afhan-

dagelijkse praktijk is dat heel handig,

met de volgende generatie.”

kelijk en gaan wonen en werken vaak

maar voor een soepele overname en,

bijna naadloos in elkaar over. Het is ook

niet te vergeten, een soepele samen-

Enquête

niet altijd gemakkelijk om met familie

werking voor en na de overname, is het

“De overdracht is dan ook een bijna

samen te werken. Om dat goed te laten

belangrijk om regelmatig aan tafel te

continu proces”, vult Ilse Matser aan.

verlopen is het belangrijk om veel te

zitten om te overleggen.”

“Bijna altijd zijn er meerdere generaties

praten. Niet alleen over praktische

bij het bedrijf betrokken en in zekere

zaken, maar ook over emoties. Dat

Coach

zin blijft opvolging daarmee altijd een

vinden veel mensen moeilijk”, legt

Daar is een belangrijke rol voor de

thema. Of het nu gaat om de voorbe-

Matser uit. Matser en Van Houten zijn

ondernemerscoach weggelegd. “Ik

reiding op de daadwerkelijke overname,

het erover eens wanneer een bedrijfs-

ben geen onderdeel van het bedrijf

schakel in succes april 2014

>

9

‘ Baseer overname op toekomstperspectief’ Tien jaar geleden nam de toen 24 jaar oude Andre Beerepoort uit Wijdenes een moedige beslissing. Hij maakte een doorstart met het bloembollenbedrijf van zijn vader en oom. “Of het op dat moment echt een weloverwogen keuze was, weet ik eigenlijk niet”, vertelt Andre. “Maar achteraf ben ik blij dat ik de stap genomen heb”. Het bollenbedrijf van zijn vader en oom verkeerde in zwaar weer. Overname door Andre was de enige manier om het bedrijf een toekomst te bieden. Andre: “De doorstart is organisatorisch prima verlopen, alleen op persoonlijk vlak was het wel eens moeilijk. Het was natuurlijk ook

>

een bijzondere situatie voor mijn vader en mijn oom.” Volgens Andre spelen Andre Beerepoort

emoties vaak een grote rol bij bedrijfsovernames. Vooral als het om familie gaat. Andre: “Natuurlijk is het mooi als een bedrijf overgenomen kan worden door de volgende generatie. Toch moeten jongeren vooral ook naar de markt kijken en beoordelen of het bedrijf financieel toekomst heeft. Daar moeten ze hun keuze op baseren.”

Het bedrijf van Andre is in 10 jaar tijd uitgegroeid tot een succesvolle onder­ neming. Mét de hulp van zijn vader, want hij werkt nog steeds volop mee in het bedrijf. Andre: “Samen werken we er hard aan om het bedrijf nog succesvoller te maken.” Om het bedrijf dan over 20 jaar over te dragen aan zijn eigen kinderen? “Nou dat zullen we dan wel zien”, lacht Andre. “Alleen als ze het zelf willen. Ze zijn nu pas 8 en 4, dus dat duurt nog wel even.”

en van de familie”, legt Van Houten uit.

Broers en zussen

te communiceren en goede afspraken

“Daardoor kan ik het proces van een af-

Naast emoties, komen bij de coaching

te maken.” Bij dertig procent van de

standje bezien en de emoties bespreek-

feitelijke zaken op tafel. Van Houten:

jongeren die de enquête invulden,

baar maken.” Veel ondernemers zien de

“Ik betrek meerdere partijen, zoals de

is bovendien sprake van meerdere

meerwaarde van een coach, ook als er

bank en de boekhouder, bij het proces

overnamekandidaten, wat het proces

geen problemen zijn. Van Houten

en praat over zaken als financierbaar-

nog ingewikkelder maakt.

wordt naar eigen zeggen meestal om

heid, het opbouwen van vermogen

advies gevraagd omdat ondernemers

en het afdekken van risico’s. Er gebeurt

Partner

zich realiseren dat de bedrijfsopvolging

ontzettend veel op juridisch en fiscaal

Behalve de positie van de broers en

een kwetsbaar en complex traject is en

gebied, dat kun je als ondernemer niet

zussen, benadrukt Matser de rol van

ze het belangrijk vinden om dit goed te

allemaal zelf bijhouden.” Een belangrijk

de partner van met name de opvolger.

doen. Het gaat dan niet om problemen

gespreksonderwerp is bovendien de rol

“Hoewel bijna de helft van de partners

oplossen, maar om een zoektocht naar

van de overige gezinsleden, benadrukt

ook uit de agrarische sector afkomstig

de beste strategie. Ruim de helft van

Van Houten. “Hoe zorg je ervoor dat

is, blijkt uit de enquête dat zij niet vaak

de klanten wordt naar de coach door-

iedereen, ook de broers en zussen die

aan tafel zitten bij financiële of zakelij-

verwezen via hun Agrifirm specialist.

het bedrijf niet overnemen, een goed

ke beslissingen en weinig betrokken

“Zij hebben nauw contact met de

gevoel aan de overdracht overhoudt

worden bij het bedrijf. Dat terwijl de

onder­nemer en voelen vaak goed aan of

en dat niemand zich tekort gedaan

boerderij onvermijdelijk veel impact

er behoefte is aan een sparringpartner.”

voelt? Het is belangrijk om daar over

heeft op het leven van de partner en

10

schakel in succes april 2014

hij/zij ook weer invloed heeft op de

Zie het maar als een soort Raad van

nemers aan te zorgen voor een bedrijf

familieverhoudingen.” Bovendien

Advies, het is niet voor niets dat veel

dat bij ze past. “En wees trots op je

ziet Matser een waardevolle rol voor

grote bedrijven daarmee werken.”

vak. Boer zijn is een heel mooi beroep.”

de partners weggelegd, juist omdat

Juist dat maakt het voor de overdragers

zij minder met het bedrijf verweven

Advies

vaak moeilijk om het bedrijf los te

zijn. De meerderheid van de partners

Een ander advies dat Matser de op­

laten. “Dat is ook heel normaal, dat

heeft een baan buiten het bedrijf en

volgers wil meegeven, is om goed na

dat moeite kost”, vindt Matser. “Dat

steeds vaker zijn ze hoogopgeleid.

te denken over de toekomststrategie

is ook iets om goed over na te denken voordat je als ondernemer het bedrijf

“ Het is belangrijk om veel met elkaar te praten en goede afspraken te maken.”

overdraagt: hoe ga je de betrokkenheid bij het bedrijf vanaf nu invullen?”

Van Houten: “Vertrouw op de opvolger, durf los te laten. Geef hem of haar de ruimte om het bedrijf te ontwikkelen

“Zij kunnen juist een frisse blik op

van het bedrijf. “Waar liggen kansen

en te veranderen, ook al in aanloop

het bedrijf werpen en dat kan heel

voor het bedrijf en wat past bij jezelf?

naar de overname. De opvolger wordt

waardevol zijn. Zowel voor de bedrijfs-

Wees niet bang om te veranderen.”

boer, hij of zij moet verder met het

voering, als voor het overnametraject.

Ook Van Houten raadt jonge onder­

bedrijf.”

‘ Soepele overname door heldere afspraken’ In augustus 2010 gaf Hans Graveland (67) het stokje van zijn bedrijf over >

aan zijn zoon Klaas (42) en schoondochter Ranate. Het rundveebedrijf telt

Hans Graveland

90 melkkoeien, 50 stuks jongvee en heeft 48 hectare grasland in gebruik.

Hans mag dan op papier geen eigenaar meer zijn van het bedrijf, in de praktijk staat hij toch nog zeker zo’n 6 uur per dag tussen de koeien. Hans: “Ik ben nog steeds betrokken bij het bedrijf, alleen nu ben ik niet meer degene die alle beslissingen neemt. Ik heb nu meer een adviesrol: de ene keer volgt Klaas mijn advies, de andere keer niet.” Moeite met deze nieuwe rolverdeling heeft Hans niet. “Toen ik het bedrijf overnam van mijn vader, wilde ik ook mijn eigen keuzes maken. Ik weet hoe het werkt.”

De bedrijfsoverdracht verliep volgens Hans prima. Dat had volgens hem vooral te maken met een goede planning en met heldere afspraken. “20 jaar geleden kwam Klaas in het bedrijf. Mijn vrouw en ik hebben zo’n 12 jaar geleden een ander huis betrokken en Klaas is op de boerderij gaan wonen. Toen hebben we al een eerste stap naar de overname gezet . In 2010 zijn we met z’n allen om tafel gaan zitten om de feitelijke overname te bespreken. Mijn vrouw en ik, Klaas en onze drie dochters. Eigenlijk hebben we het toen in één avond geregeld, samen met de accountant. Het gaat erom dat iedereen weet waar hij aan toe is. Helder communiceren voorkomt gedoe achteraf.”

schakel in succes april 2014

11

plant

Picto

Eerste test succesvol verlopen

Afzetpool in tweede jaar sojateelt >

Specialist Gert Brommer tijdens de eerste praktijktest.

De eerste Agrifirm praktijktest met soja is succesvol afgerond. In 2013 werd verspreid over Nederland soja geteeld, met goede resultaten. Daarom gaan veel ondernemers nu soja testen op het eigen bedrijf. Agrifirm Plant ondersteunt met teeltadvies en het opzetten van een soja pool.

Soja biedt mogelijkheden voor akker-

november tot en met mei. De soja

Agrifirm Plant informeert geïnteresseer-

bouwers of veehouders met interesse

wordt verkocht aan de levens­

de telers graag over de teelt en het ver-

in de teelt van een nieuwe gewas.

middelenindustrie en de veevoeder­

wachte resultaat.

Zij kunnen een rendement verwachten

sector. De markt bepaalt de prijs.

dat vergelijkbaar is met zomertarwe of

Daarnaast wordt een extra premie

Aanmelden

gerst. Binnen het bouwplan geeft soja,

betaald voor niet-genetisch gemodifi-

Voor de praktijktest met soja zoekt

als extensieve vrucht, de grond rust.

ceerde soja­bonen.

Agrifirm in 2014 telers die op een akkerbouwmatige wijze soja gaan

Inzaaien gebeurt eind april en de oogst is aan het einde van de zomer.

Hoogwaardig krachtvoer

verbouwen. Volgt u nieuwe ontwikke-

Voor veehouders verkent Agrifirm Plant

lingen op de voet? En heeft u interesse

Soja pool

de mogelijkheden om soja opnieuw

om aan dit innovatieve project deel te

Agrifirm Plant begint in 2014 met

beschikbaar te maken als hoogwaardig

nemen? De specialisten van Agrifirm

een soja pool. Bij de start van de teelt

krachtvoer voor vee. Dit gebeurt dan na

Plant begeleiden u hier graag bij.

tekenen de deelnemers hiervoor een

bewerking bij een industriële partner.

Meld u vóór 9 april 2014 aan bij uw

contract, met de voorwaarden voor

Zo kunnen veehouders meer grond­

specialist of bel naar de afdeling

de afname van soja. Afzet van soja

gebonden ondernemen; dat draagt bij

Verkoopondersteuning Agrifirm Plant

vindt plaats in de periode van

aan een meer gesloten kringloop.

via (088) 488 12 10.

12

schakel in succes april 2014

Keten duurzame brouwgerst ligt op koers Brouwgersttelers die werken volgens het Veld­leeuwerik-programma voor duurzame teelt liggen op koers. In het tweede jaar van het ketenproject leverden zij 8000 ton duurzame gerst aan ketenpartners Heineken, Holland Malt en Agrifirm Plant. Dit is goed voor zo’n

>

375.000 hectoliter bier.

Telersbijeenkomst bij Holland Malt.

De telers van duurzame brouwgerst

Leren kennen

timmeren niet alleen qua productie

De ketenpartners leren van elkaar. Tijdens

stevig aan de weg. Er worden regelma-

werkbezoeken be­spreken ze onder­

tig bijeenkomsten georganiseerd waar

werpen als rassen­keuze, ziektes en

mooie basis om samen te werken aan

betrokkenen en belangstellenden een

bemestingsstrate­gieën. Ook de verwerk-

thema’s als duurzaamheid en verbeteren

kijkje krijgen in de complete gerst-

baarheid van brouwgerst in de mouterij

van rendement. Het project loopt van

mout-bier-keten. Door kennis te delen

en de invloed van het oogstproduct op

oogst 2012 t/m oogst 2014. Het doel

groeit het draagvlak voor het telen,

het eindresultaat zijn leerzame onder­

is dat de keten opschaalt naar de ver-

verwerken en vermarkten van duur­

werpen. Zo leren de be­trokkenen elkaar

werking van 10.000 ton duur­zame

zame brouwgerst.

kennen en oog krijgen voor elkaars

brouwgerst in 2014.

omstandigheden in de keten. Een

Snelle en efficiënte levering Bij Agrifirm Plant speelt de logistiek van gewasbeschermingsmiddelen een belangrijke rol. “Ons motto is: efficiënt als het kan, spoed als het moet”, vertelt Vincent Roelofs, manager vestigingen en logistiek.

“Met ons voorkoopordersysteem weten

van de leveringen heeft Agrifirm Plant

fessionaliseerd voor zowel uitgifte van

we grotendeels wanneer de telers welke

een exclusief samenwerkingsverband

gewasbeschermingsmiddelen als voor

gewasbeschermingsmiddelen willen.

met Van den Anker uit Son. Dit bedrijf is

zaai­zaden. “De vestiging Emmeloord is

Door weersinvloeden kan het gewenste

toegespitst op de distributie van onder

nu compacter ingericht. Door de kortere

aflevermoment wijzigen. We kunnen

andere gewasbeschermingsmiddelen.

looplijnen kunnen medewerkers efficiën-

daar flexibel op inspelen dankzij het

“Van den Anker investeerde voor ons

ter werken. Goedkoper functioneren,

voorkoopordersysteem, onze drie

flink in een automatische ordersorteer-

betekent in een coöperatie voordeel voor

distributiecentra en de samenwerking

machine. Dit systeem werkt secuur en

de leden. Voor zaaizaden bijvoorbeeld

met Van den Anker, een gespecialiseerde

efficiënt.” Wanneer een teler met spoed

is de verwerkingscapaciteit nu zo inge-

logistieke dienstverlener.”

iets nodig heeft, maakt Agrifirm Plant

richt dat we hoge pieken uitstekend

haar motto waar. “Als het nodig is, leveren

kunnen opvangen en in kort tijdsbestek

we binnen drie uur overal in Nederland.”

kunnen leveren ‘just in time’. Dit betekent

Professionalisering

“We leveren circa 10% van de gewas­

in praktijk dat er in de drukke periode

beschermingsmiddelen via onze distri-

Emmeloord

20 vrachtauto’s per dag de weg op

butiecentra in Hoogezand, Langeweg

Het distributiecentrum in Emmeloord

kunnen om klanten in het hele land

en Emmeloord.” Voor de overige 90%

is onlangs gemoderniseerd en gepro-

van zaai­zaden te voorzien.”

schakel in succes april 2014

13

plant

zijn de baten veel lager, waardoor de interesse voor deze voor Nederland essentiële gewassen soms beperkt is.

Wij overleggen intensief om ook hiervoor een voldoende breed en effectief middelenpakket te behouden”, legt Zwemer uit.

Veiligheid in drukbevolkt Nederland

In Nederland geldt strenge wetgeving op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen. Zwemer vertelt hierover: “Nederland is een dichtbevolkt, waterrijk en intensief telend land. Veiligheid

Veiligheid gewas­beschermings­middelen staat voorop

en volksgezondheid spelen daarom een grote rol. Na de ontdekking van een werkzame stof volgt een jarenlang proces van onderzoek om het juiste en voor de praktijk toepasbare product te ontwikkelen.” Venhuizen vult aan: “De kennis van onze teeltspecialisten draagt daar aan bij. Na uitgebreide

“Wij hechten er aan om een goed breed middelenpakket beschikbaar te hebben”,

toetsing wordt het gewasbescher-

zegt Rinus Zwemer, directeur van Cebeco Agrochemie. Aaldrik Venhuizen, manager

mingsmiddel geregistreerd en toe­

Research & Development van Agrifirm Plant voegt toe: “Cebeco Agro­chemie en

gelaten. Bij juist gebruik van het middel

Agrifirm Plant streven samen naar veiligheid en duurzaamheid en het beste

is veiligheid voor de consument en het

resultaat voor onze telers.”

milieu gegarandeerd.”

“Onze teeltspecialisten weten goed

van rendement door kennis en het ver-

wat er speelt, doordat ze continu in

beteren van veiligheid en duurzaamheid.”

gesprek zijn met telers uit alle sectoren.

‘ Bij juist gebruik is veiligheid voor de consument gegarandeerd.’

De telers krijgen gedegen advies en

Brugfunctie

omgekeerd is de informatie van de

Cebeco Agrochemie is een inkoop-

teeltspecialisten van grote waarde voor

kennis-organisatie, die de brug vormt

Agrifirm Plant en Cebeco Agrochemie”,

tussen leveranciers en de twee coöpe-

legt Venhuizen uit. “Informatie uit de

raties die aandeelhouder zijn van

Rinus Zwemer

markt kan verder onderzoek naar de

Cebeco Agrochemie, waarvan Agrifirm

Directeur Cebeco

meest optimale inzet van een gewas­

Plant er een is. “Cebeco Agrochemie

Agrochemie

beschermingsmiddel wenselijk maken.

heeft één landelijke dekking, wat ons

Op diverse proefvelden in Nederland

aantrekkelijk maakt voor leveranciers.

testen en onderzoeken we bijvoorbeeld

In Nederland worden veel aardappels

hoe een gewas reageert op bescher-

en uien geteeld, maar wereldwijd zijn

Aaldrik Venhuizen

mingsmiddelen, hoe we het residu in

dit kleine gewassen. Ontwikkeling van

Manager Research

het geoogste product kunnen verlagen

middelen vraagt hoge investeringen.

& Development

of waarmee we het rendement kunnen

Producenten wegen de kosten en baten

Agrifirm Plant

verhogen. Alles draait om vermeerderen

tegen elkaar af. Voor de kleine gewassen

14

schakel in succes april 2014

plant feed

Communicatie belangrijk in bollenteelt

‘ Ondernemen in een glazen huis’ <

Hans van der Heijden (r) in gesprek met Hans Kuper.

Er is een discussie over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de

andere manier van onder­scheiding in

bollen­sector. Volgens bloembollen­kweker Hans van der Heijden is communicatie

de bollensector.”

en dialoog essentieel.

Positief nieuws

“Omwonenden vrezen voor hun ge-

minimaal hetzelfde resultaat te halen.

Kuper bevestigt dat communicatie

zondheid. Met goede communicatie

Dit houdt in, dat er op onregelmatige

belangrijk is om meer begrip te krijgen

kunnen we die ongerustheid weg­

tijden een bespuiting wordt uitgevoerd.

voor de bollensector. “Social media kan

nemen”, stelt Van der Heijden.

Dit kan voor de omgeving de indruk ge-

ook voor deze sector een medium zijn

Hij teelt op zijn bedrijf in Vledder (Dr.)

ven dat er veel gespoten wordt, maar in

om positief in het nieuws te komen.”

op een oppervlakte van 40 hectare

totaal wordt er minder middel gebruikt.

Van der Heijden: “Dat begint wel met duurzaam en veilig ondernemen. Ook

voornamelijk lelies.

Hart voor omgeving

de Agrifirm Plant specialist kan hierin

Imago

“Als telers begrijpen we dat omwonen-

een rol spelen. Bijvoorbeeld door sa-

“Voor een hoge effectiviteit van spuiten,

den meer openheid willen. Door te

men de kwaliteit van de verschillende

werken telers met een uitgekiend spuit-

communiceren willen we duidelijk

percelen in kaart te brengen. Met de

schema”, vertelt Hans Kuper, teamleider

maken waarom we bepaalde dingen

Veris Scan, een apparaat dat kaarten

Bloembollen bij Agrifirm Plant. De ver-

doen”, legt Van der Heijden uit. Om die

maakt van onder andere de variatie

schillende middelen kennen een eigen

reden is er een gedragscode opgesteld

van pH en organische stof in de bo-

ideaal spuitmoment en worden volgens

met tien belangrijke punten. “We zijn

dem. Agrifirm Plant verwerkt dit tot

een schema toegepast. Middelen die

een branche met hart voor het milieu

taakkaarten en daarmee kunnen we

onkruiden bestrijden werken bijvoorbeeld

en voor onze omwonenden. In een

nog plaats specifieker bemesten en

vaak beter wanneer er nog geen of dunne

opleidingstraject onder leiding van een

plaagbescherming toepassen. Dat kan

waslaag op het onkruid aanwezig is.

communicatiespecialist, leren we dit

ons minder middelafhankelijk maken.

Dit geeft de mogelijkheid om bij

beter uit te dragen. Het zou in de toe-

Dat is belangrijk, want we ondernemen

het spuiten met minder actieve stof

komst kunnen leiden tot een label of

momenteel in een glazen huis.”

schakel in succes april 2014

15

plant

Picto

Nieuw onderzoek asperges

‘ Actualiseren van kennis voor beter advies’ <

Piet Beurskens van Limgroup (r) met Agrifirm Plant specialist Rolf van Dijck.

Op het gebreksziektenproefveld in Rolde (Dr.) voeren Agrifirm

tenveld in Rolde.” De veldjes in Rolde wor-

Plant en veredelingsbedrijf Limgroup uit Horst aan de Maas

den volledig bemest, maar op verschillende

de komende twee jaar gezamenlijk onderzoek uit in asperges.

stroken worden al 60 jaar bepaalde elementen zoals borium, koper, magne­sium,

De resultaten van het onderzoek moeten leiden tot gerichtere

fosfaat, kali, stikstof en kalk weg­gelaten.

en betere bemestingsadviezen.

“Deze proef geeft inzichten die nodig zijn om asperges optimaal te kunnen blijven telen. Precisie bemesten is bijvoorbeeld

Een aspergeperceel gaat in de meeste

Opbrengst en kwaliteit

een mogelijke optie. Maar dan moet je aan

gevallen ruim tien jaar mee. De effec-

“We willen aspergetelers nog beter

de plant kunnen zien en/of meten aan

ten van nieuwe rassen of van een aan-

kunnen adviseren over de teelt van

welke elementen het gewas een gebrek

gepaste bemesting of mineralengift

kwantitatief en kwalitatief betere as-

heeft. Bij asperges is dat vaak gissen.”

zijn daardoor pas na vele jaren terug

perges”, vertelt Rolf van Dijck, specialist

te zien. De huidige teeltadviezen zijn

akkerbouw en vollegrondsgroenten bij

Monitoringssysteem

daarnaast gebaseerd op ruim 50 jaar

Agrifirm Plant. “Om dit voor elkaar te

“Het ontwikkelen van een monitorings-

oude publicaties van onder andere

krijgen is meer kennis nodig over het

systeem behoort daarom ook tot de proef.

Wageningen UR. In de tussentijd is er

effect van bepaalde elementen op het

Door de planten nauwgezet te volgen zien

geen bemestingsonderzoek gedaan

gewas en daarvoor gaan we twee jaar

we hoe een bepaald elementengebrek op-

en zijn adviezen niet aangepast.

lang asperges telen op het gebreksziek-

tisch zichtbaar wordt en welk effect dit

16

schakel in succes april 2014

plant

Bescherm gewas tegen wildschade De laatste jaren neemt de wildschade enorm toe. Agrifirm Plant levert diverse producten ter bescherming van het gewas en voor het verjagen van zowel vogels als wild.

De ervaring leert dat het afwisselen van producten het meeste effect heeft. De dieren worden daardoor in verwarring gebracht en blijven voor langere tijd weg.

Een knalapparaat, konijnennetten, geluidssystemen en diverse vliegers zijn leverbaar.

Speciaal voor het verjagen van ganzen en spreeuwen heeft Agrifirm Plant een laserpen in het assortiment.

Laserpen

Schiphol werkt al vijf jaar met de laserpen. Deze groene laserbundel werkt goed tot een daglichtsterkte van 15.000 lux. In het donker heeft de bundel een bereik van meer dan 2.000 meter en kan daardoor vogels op grote afstand ver­jagen. De dieren ervaren de laserbundel als slaan met een stok en vluchten altijd direct wanneer zij de laserbundel zien. Bij regelmatig gebruik beschouwen de vogels het perceel als onveilig gebied.

De producten zijn te bestellen via Mijn Agrifirm Plant of vraag ernaar bij uw specialist.

Groenbemesters basis voor gezonde bollenteelt De teelt van groenbemesters zorgt voor een goede structuur en een vruchtbare bodem voor uw bloem­bollenteelt. De juiste groenbemester legt de basis voor de heeft op de groei”, legt Piet Beurskens,

teelt van een gezonde bol.

Sales Manager bij Limgroup, uit.

Agrifirm Plant zoekt bewust de samen-

Het gebruik van gecertificeerd zaaizaad is belangrijk, want dit zaad garandeert resis-

werking met het Limburgse bedrijf,

tenties tegen ziekten en plagen. Bovendien is het gebruik van niet-gecertificeerd

dat wereldwijd een vooraanstaande

zaaizaad in Nederland verboden.

positie heeft in de ontwikkeling en verkoop van (nieuwe) aspergerassen.

Wat wanneer kiezen?

Enkele bekende rassen zijn onder

Kies bij een risico op aantasting door Melodoigyne Chitwoodi of tabaks­ratelvirus voor

andere ‘Backlim’en ‘Grolim’.

een multiresistente bladrammenas. Uit onderzoek blijkt dat het bladrammenas ras ‘Contra’ meestal de hoogste reducties geeft van het Chitwoodi aaltje. Bovendien

Financieel resultaat

is ‘Contra’ een van de weinige rassen die ook resistent is tegen Melodoigyne Hapla.

Van Dijck besluit: “Door middel van

Bij een risico op aantasting door Pratylenchus Penetrans kan het beste wordengekozen

dit onderzoek gaan we gebreken sneller

voor Japanse haver. Een mogelijk nadeel is dat Japanse haver een waardplant lijkt

herkennen en onderscheiden en geven

te zijn voor het PlamV virus. Daarom vermeerdert Agrifirm Plant haar zaaizaad van

we de teler handvatten om gericht

de Japanse haver - ras ‘Pratex’ - in regio’s waar geen PlamV vectordruk aan­wezig is.

te bemesten. Uiteindelijk moet dit resulteren in een langere levensduur,

Heeft u vragen over de juiste keuze van groenbemester of wilt u graag aaltjesadvies?

hogere productie, betere kwaliteit en

Neem dan contact op met uw specialist.

dus een beter financieel resultaat.”

schakel in succes april 2014

17

feed

Beweiden in combinatie met melkrobot

‘ Smakelijk gras is succesfactor’ Arnold Druif is overtuigd beweider. Samen met zijn vrouw en vader runt hij een melkveebedrijf in het Noord-Hollandse Midwoud. “Weidegang is altijd onderdeel van onze bedrijfs­voering geweest en dat wil ik graag zo houden.” De komst van de melkrobot op zijn bedrijf weerhoudt hem er dan ook niet van zijn koeien te blijven weiden.

De keus om naar buiten te gaan, laat

“Je bent in grote mate afhankelijk van

op uitspoeling kleiner en is het veiliger

Druif over aan zijn koeien. “In het wei-

het weer en ook de bemesting van het

en gezonder voor het te weiden vee.”

deseizoen zetten we de staldeuren

land is een aandachtspunt.”

open en via de weidebox kunnen de

Smakelijkheid

dieren naar buiten,” vertelt de veehou-

Bemesting

De smakelijkheid van het gras is

der. “Weiden komt het beenwerk en de

De beweidingspercelen worden als

volgens Druif de succesfactor om

klauwgezondheid van de koeien ten

eerste bemest. De veehouder wint

weidegang te laten slagen. Hij doet er

goede. Voor ons meer werk, maar dat

advies over bemesting in bij Herman

betaalt zich terug in het plezier dat we

Marsman, specialist Rundveehouderij

er aan hebben als de koeien buiten

bij Agrifirm Feed. Druif: “Voorheen ge-

‘ Weiden is goed voor het beenwerk en de klauwgezondheid.’

bruikte ik op al mijn percelen dezelfde kunstmest. Ik denk er nu over om voor de te beweiden percelen een andere verhouding te gebruiken, met meer ammonium en minder nitraat.” Marsman legt uit: “Ammonium wordt heel

lopen.” Met twee robots laat de bezet-

langzaam in nitraat omgezet. Vervol-

ting van ruim 90 koeien het ook toe om

gens neemt de grasplant het gevormde

te weiden. Toch ziet hij ook knelpunten.

nitraat geleidelijk op. Hierdoor is de kans

18

schakel in succes april 2014

feed

Arnold Druif (r) met specialist Herman Marsman.

alles aan om zijn gras zo smakelijk mogelijk te houden. “Tijdig inscharen om groeitrappen te krijgen is de uit­daging. Dit betekent dat de koeien in het voorjaar niet te laat naar buiten moeten”, vertelt Druif. Daarnaast ziet hij het moment van maaien als belangrijk onderdeel. “Dit doen we ten dienste van het beweiden. Dat betekent bijvoorbeeld dat we grasbossen met de grasmaaier maaien en niet met de weilandbloter. Hoe weinig het ook is, het gemaaide gras harken we bij elkaar om er vervolgens één of twee balen van te laten maken. Zo houden we het grasland zo schoon en smakelijk mogelijk.”

Nieuw concept voor vleesvee: GRIP

Geleidelijke overgang

Groei, Rantsoen, Inzicht en Pens. Dat staat centraal in het nieuwe vlees-

Tot slot vindt Druif geleidelijke over-

veeconcept GRIP. Het rantsoen bestaat uit vijf stappen.

gangen belangrijk. “Dat begint al bij het weiden van het jongvee. De drachtige dieren doen we dag en nacht naar buiten. Zo leren ze te weiden voordat ze

1 Berekend rantsoen

2 Geladen rantsoen

3 Gevoerde rantsoen

4 Opgenomen rantsoen

5 Verteerde rantsoen

in het melkgevende koppel komen.”

Verder doelt Druif met de geleidelijke overgang op het rantsoen. “De koeien

In de praktijk kan er een groot verschil zijn tussen het berekende en het

halen een groot deel van het rantsoen

verteerde rantsoen, waardoor het optimale resultaat niet wordt behaald.

op stal. Er moet dus niet alleen smake-

De specialist Vleesveehouderij van Agrifirm zet GRIP in om dit verschil te

lijk gras in de wei zijn, maar ook kwali-

beperken. Met als resultaat een gezonde pens, vitale kalveren en meer

tatief goed voer voor het voerhek lig-

rendement.

gen. Zo houden we onze koeien gezond.

En gezonde koeien geven goed melk.”

Ondersteuning bij iedere stap

Voor elk van de 5 stappen van het rantsoen heeft Agrifirm Feed kennis en hulpmiddelen beschikbaar. Onder andere de volgende hulpmiddelen dragen Bedrijfsgegevens

bij aan een betere pensgezondheid en dus een hogere groei.

Firma A. en S. Druif > rantsoenberekening met BufferZuurBalans Omvang

> laadlijsten

97 melkkoeien, 60 stuks jongvee,

> schudbox

56 ha grond, waarvan 22 ha huis-

> mestzeef

perceel voor weidegang.

305-dagenproductie

Kijk voor meer informatie op www.agrifirm.com/grip

9.200 kg, 4,46% vet en 3,45% eiwit

schakel in succes april 2014

19

>

feed

Strak toommanagement

Minder stress en nauwelijks antibiotica Arbeidsefficiëntie en een zeer laag antibioticagebruik kunnen

Project antibioticagebruik

prima samen gaan. Dat blijkt uit de ervaringen van varkens­

Schouten werkt met een strak toom-

houder Antoon Schouten in Schijndel. “Alleen al omdat het je werk een stuk leuker maakt, is het de investering waard.”

management sinds hij heeft mee­ gedaan aan een project voor verlaging van antibioticagebruik. Dat was op initiatief van Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV), de afzetorganisatie waarbij

De koppels in de vleesvarkenshokken

het antibioticagebruik te verminderen.

hij aangesloten is. In dit project is ook

zijn nagenoeg allemaal broers en

“Mengen van dieren veroorzaakt stress

gekeken naar andere maatregelen, op

zussen. De tomen blijven bij elkaar

en risico’s op het overdragen van ziek-

gebied van klimaat, voeding en drink-

vanaf de eerste week in het kraamhok

tekiemen van het ene koppel op de

water. Het bij elkaar houden van de to-

tot aan het eind. Ook al zijn de groepen

andere”, legt de varkenshouder uit.

men past goed op dit bedrijf. Schouten

niet allemaal even groot, er wordt na

heeft kraamopfokhokken. Na het spe-

de eerste week niet meer overgelegd,

Gesloten bedrijf

nen wordt de zeug verplaatst en blijven

vertelt varkenshouder Antoon Schou-

Antoon Schouten heeft samen met

de biggen in het kraamopfokhok.

ten. “We willen zo weinig mogelijk

zijn vrouw Wilma een gesloten bedrijf

mengen. De eerste 24 uur doen we

met akkerbouw (om CCM te verbouwen)

Speendip kleiner

dat sowieso niet, want de biggen

in Schijndel (Noord-Brabant). Hun var-

Specialist Varkenshouderij Jan van Acht

moeten biest van hun eigen moeder

kensstapel bestaat uit 300 zeugen en

van Agrifirm ziet ook voordelen in de

hebben gehad. Alleen als een toom

2.500 vleesvarkens. Het bedrijf is

voeding. “De speendip is veel kleiner,

te groot is voor één zeug, leggen we

volledig gesloten, ze fokken hun eigen

omdat er minder stressfactoren zijn

biggen over naar een andere toom.”

zeugen en de biggen blijven op dit

rond het spenen. De zeug en de melk

Het is een maatregel om de gezond-

bedrijf tot ze worden afgeleverd als

vallen weg, maar voor de rest blijft al-

heid van de varkens te verbeteren en

vleesvarken.

les hetzelfde voor de biggen: de omge-

20

schakel in succes april 2014

feed < Antoon Schouten (r) en Jan van Acht in een kraamopfokafdeling.

Air Line® voor de biggen, brijvoer voor varkens In de voeding van de biggen op het bedrijf van Schouten spelen Air Line®-voeders een belangrijke rol: Air Line® Speen, Air Line® [2.0] Big en – aan het einde van de opfok Air Line® [2.0] Start. Deze voeders hebben een hoge energiewaarde en bevatten de juiste aminozuurverhoudingen. Door het gebruik van deze geconcentreerde voeders hebben de biggen gedurende de opfok relatief weinig voer nodig. (25,7 kg, voor een big van 25 kg).

Wanneer de biggen worden verplaatst naar de vleesvarkensstal worden alle biggen gewogen om ze ook hier op­timaal te kunnen voeren. De vlees­varkens krijgen brijvoer.

In een hoogenergetisch rantsoen verwerkt hij enkelvoudige grondstoffen als tarwe en soja, een eiwitrijk bijproduct (tarwegistconcentraat), energierijke bijproducten (Bondamix en Bivamix) en aardappelstoomschillen. Ook bevat de brij een voor­ mengsel van tarwe­zetmeel en CCM. In de rantsoen­optimalisatie wordt tevens rekening gehouden met de stabiliteit van de brij (Solide Index).

ving, de voerbak en hun toomgenoten.”

goed mogelijk te benutten. Zo hanteert

het je werk een stuk leuker maakt.

Het systeem is relatief duur, omdat een

Antoon een tweeweken-systeem. Hij

Antibiotica gebruik je als er gezond-

bedrijf meer kostbare kraamhokken

insemineert eens in de 14 dagen, in

heidsproblemen zijn. Als alles spring­

nodig heeft. “We hebben puur vanwege

plaats van elke week.

levend is, loop je toch met veel meer

de arbeid hiervoor gekozen. Je hebt

plezier door het hok!”

minder verplaatsingen en je hoeft minder

Springlevend

vaak hokken schoon te maken”, aldus

De maatregelen om het antibiotica­

Meer weten over het bedrijf van

Schouten. “We zijn met z’n tweeën, we

gebruik te verminderen hebben op dit

Antoon Schouten? Kijk dan op

moeten het zo efficiënt mogelijk doen.”

bedrijf een spectaculair effect gehad.

www.varkenshouderijschouten.nl

Schouten heeft in zijn bedrijfsvoering

De dierdagdosering is gedaald tot 0,2

meer keuzes gemaakt om de arbeid zo

voor de vleesvarkens. Bij de zeugen tot

Resultaten

minder dan 2. “Dat wil niet zeggen dat we helemaal geen gezondheidskosten

Gespeende biggen

meer hebben”, relativeert Schouten.

> leeftijd in dagen bij opleg 64

“We voeren bij­voorbeeld wel een extra

> gemiddelde levensgroei / dag 368

enting uit.” Jan van Acht ziet ook voor-

> kg voerverbruik bij 25kg 25,7

delen in de voerbenutting en de kwaliteit. “Als een dier ziek is geweest, zie je

Vleesvarkens (beren en gelten)

een dip in de groei. Die wordt later wel

> uitval 1,1%

gecompenseerd, maar het gaat altijd ten

> gemiddelde groei / dag 820

koste van de voeder­conversie en de clas-

> spierdikte 64,9

sificatie.” Voor de varkenshouder is het

> spekdikte 13,4

duidelijk dat investeren in vermindering

> voerconversie 2,33

van antibiotica loont. “Alleen al omdat

schakel in succes april 2014

21

feed

Betere vertering met VIGOR

‘ We zien het beloofde effect terug in de stal’ <

Bertus en Henriëtte Reefman.

Pluimveehouders Bertus en Henriëtte

len met voorgaande koppels. “Dit koppel

kwaliteit nog wel eens afzetproblemen

Reefman runnen in Bruchterveld (Ov.)

neemt, bij betere resultaten, gemiddeld

met de mest. Nu hebben we juist lagere

een legpluimveebedrijf met 20.000

118 gram voer per dag op, terwijl we

afvoerkosten.”

Lohmann Brown hennen. De introductie

eerder op 122 gram zaten. De kippen

van VIGOR was voor hen reden om

doen het super en het scheelt gewoon-

Verwachtingen uitgekomen

opnieuw van Agrifirm Feed te gaan

weg voerkosten.” Herman Timmerman,

Op de vraag of hij volgend koppel weer

voeren.

specialist Legpluimveehouderij bij

VIGOR gaat voeren, heeft Reefman geen

Agrifirm Feed: “De lagere voeder­

bedenktijd nodig. “Ja, onze verwachtin-

“Mijn ouders hebben altijd van Agrifirm

conversie geeft het positieve effect

gen zijn uitgekomen. Hoewel we ons

gevoerd en tot drie koppels terug heb-

op de vertering aan, wat ook uit onder-

realiseren dat het technisch resultaat

ben we dat zo gehouden. Toen zijn we

zoeksresultaten naar voren is gekomen.

niet alleen afhankelijk is van het voer,

overgeschakeld naar een andere voer­

De verteerbaarheid van eiwitten en

heeft het voor ons heel goed uitgepakt.

leverancier, maar het eiwitgehalte in

vetten is hoger dan bij standaardvoer.”

Het voer mag dan misschien iets duur-

het voer was hoog en ook kregen we te

der zijn, maar met een sterke hen, lagere

maken met darmontstekingen”, vertelt

Gezonde darmen

voeropname en betere kwaliteit mest

Reefman. “Op een gegeven moment

Goede vertering en gezonde darmen

verdienen we dat snel terug.”

kwam ik een filmpje van de Gezond-

gaan hand in hand. “We hebben één

heidsdienst voor dieren tegen over

keer een koppel gehad met chronische

VIGOR. Na verder geïnformeerd te

darmontsteking, dat willen we niet

hebben, besloten we terug te gaan

weer”, aldus Reefman. “De resultaten

Bedrijfsgegevens

naar Agrifirm.”

die ons met VIGOR zijn beloofd, zien

Bertus & Henriëtte Reefman

we nu gelukkig ook in onze eigen stal Lagere voeropname

terug.” De goede darmgezondheid zorgt

Leeftijd hennen:

“We hebben het koppel opgestart met

voor een sterke kip. Maar ook wat be-

Aantal eieren p.o.h.: 342

legstart en vervolgens VIGOR toege-

treft de mest ziet Reefman duidelijk

Uitval legperiode:

2,8%

voegd aan het kernvoer”, legt Reefman

verschil. “Het is nu stapelbaar”, lacht hij.

Voederconversie:

2,19

uit. Sindsdien ziet hij duidelijke verschil-

“Voorheen hadden we vanwege de lage

22

schakel in succes april 2014

74 weken

feed

Line-Up uniek vleespluim­vee­concept

Beter resultaat met scheiden hennen en hanen Hennen en hanen hebben verschillende voerbehoeftes. Agrifirm speelt hier als eerste op in met het concept Line-Up, waarbij hennen en hanen gescheiden worden gehuisvest in dezelfde stal. Dit zorgt voor gezondere en uniformere kuikens, minder voet­zoolproblemen en een hoger rendement.

Uitgangspunt van Line-Up is het ver-

te groeien tot ruim 3 kilo op 45 dagen.

op researchfarm Laverdonk en enkele

schillende groeipatroon van hennen en

“Hierdoor is de stalbezetting optimaal

praktijkbedrijven. “Drie bedrijven heb-

hanen in de vleeskuikenstal. “De stan-

en kunnen we de hogere groeipotentie

ben nu anderhalf jaar ervaring met het

daard voeders zijn afgestemd op de

en voer­efficiëntie van de hanen optimaal

concept, één bedrijf al meer dan drie

behoefte van hanen, waardoor hennen

benutten.”

jaar”, vertelt Denekamp. “Zij zijn erg

de nutriënten niet optimaal benutten”,

enthousiast. Over de hogere efficiëntie,

legt verkoopleider André Denekamp uit.

Voordelen

maar ook over het werkplezier. Ze vin-

“Met Line-Up worden hennen en hanen

Door de inzet van een speciaal hennen-

den het geweldig om met de mooie,

in dezelfde stal gescheiden gehuisvest

voer is de nutriëntenbenutting beter

grote hanen te werken.” Het concept

en gevoerd. Daardoor kan met hennen-

en is een lagere water/voerverhouding

is geïntroduceerd tijdens de Agrifirm

en hanenvoeders worden gewerkt.”

mogelijk. Dit zorgt samen voor droger

Ledendagen en de LIV Venray. “Er is

strooisel, waardoor minder voetzool­

veel belangstelling, zowel vanuit de

Het concept

laesies voorkomen. Dit is beter voor het

media als vanuit de sector. Meerdere

Een oplierbare afzetting deelt de stal in

welzijn en de gezondheid. Daarnaast

vlees­kuikenhouders hebben serieus

tweeën. De kuikens worden gesekst en

zorgt gescheiden voeren voor unifor-

interesse in het systeem.”

gescheiden opgezet. In de eerste weken

mere kuikens en efficiëntere groei.

krijgen de hennen en hanen hetzelfde

“In combinatie met de optimale stal­

voer, daarna worden twee verschillende

bezetting levert dat een beter rende-

voersoorten en voerregimes toegepast.

ment op. Bij een bedrijfsomvang

Denekamp: “De kuikens worden in drie

van 5.000 m2 kan het saldovoordeel

keer afgeleverd, waardoor drie keer naar

oplopen tot €4 per m2”, rekent Denekamp

de maximale bezettingsgraad wordt

uit. “Bij deze bedrijfsomvang is de

toegewerkt. De hanen blijven tot het

investering in de afscheiding en het

einde van de ronde in de stal. De hennen

gescheiden voersysteem in minder

worden op twee momenten tussentijds

dan twee jaar terug te verdienen.”

de van de hennen af­geleverd op 1.800

Veel belangstelling

gram, op 39 dagen de overige hennen

Line-Up is ontwikkeld door het Agrifirm

op 2.100 gram. Daarna krijgen de hanen

Innovation Center in samenwerking

de beschikking over de hele stal om door

met Agrifirm Feed en uitgebreid getest

>

afgeleverd.” Op 35 dagen wordt een der-

Line-Up werd gelanceerd tijdens de LIV Venray.

schakel in succes april 2014

23

“ Marcel is enorm fanatiek in het analyseren van cijfers. Zijn uitgebreide analyses zijn erg waardevol voor ons bedrijf.”

Luuk Bouwers varkenshouder en akkerbouwer in Zuidwolde

“Luuk is een echte doorzetter die zijn bedrijf constant spiegelt aan andere bedrijven in de sector. Dat is goed, want dat houdt ons beiden scherp.”

Marcel Plijner, specialist Varkenshouderij Agrifirm Feed

Samenspel Luuk Bouwers heeft 1.220 vleesvarkens en een akkerbouwbedrijf met 100 ha grond. In 2001 liet hij een nieuwe stal bouwen voor scharrelvarkens. Omdat de afzet van de scharrelvarkens stagneerde, besloot hij na een aantal jaar over te stappen op reguliere varkenshouderij. Gangbare varkens houden in een scharrelschuur viel niet mee, daarom vielen de technische resultaten tegen.

Sinds 2001 werkt Bouwers aan het optimaliseren van de stal. De stijgende lijn werd versterkt voortgezet toen specialist Marcel Plijner 4 jaar geleden op het bedrijf kwam. De biggenaankoop, het gebouw, het ventilatiesysteem en de voerkeuze: alles werd aangepast.

Ook stapte Bouwers over op het Good Farming Star concept. Inmiddels liggen de technische resultaten op het gemiddelde landelijke gemiddelde liggen.

colofon

schakel in succes is het relatiemagazine van Agrifirm en verschijnt 6 keer per jaar. Redactie Afdeling Communicatie Agrifirm (communicatie@agrifirm.com) Fotografie Marcel Bekken, Albert Brunsting, Fotostudio Wick Natzijl, Ronald van den Heerik, iStockphoto, Marnix Klooster, Wim Roefs, Van Assendelft Fotografie en Agrifirm Concept en realisatie JEEN bureau voor communicatie Drukwerk Ten Brink, Meppel

ISSN 2211-5811

niveau. Het volgende gezamenlijke project: de voerschema’s optimaliseren zodat de resultaten binnenkort boven het landelijk