Maatschappelijk jaarbericht 2011
Samen werken aan duurzaamheid Investeren in duurzaamheid is een belangrijke voorwaarde voor continuïteit, niet alleen voor Agrifirm, maar ook voor boeren en tuinders.
Coöperatie met zes divisies Al meer dan 200 jaar werken boeren en tuinders samen in coöperaties. Daarmee staan ze sterker in onder meer kennisontwikkeling, in- en verkoop. Van de kracht van dit principe is Agrifirm, als coöperatie van ruim 17.500 boeren
Agrarische ondernemers opereren in zeer competitieve markten. Prijzen voor zuivel, vlees, eieren, granen en andere producten
en tuinders, het levende bewijs. Onze zes divisies bieden een
worden bepaald op internationale markten met een sterke concurrentie. Duurzame oplossingen moeten dan ook financieel
breed scala aan producten en diensten voor de agrarische
rendabel zijn. De innovatiestrategie van Agrifirm heeft altijd als uitgangspunt om de kostprijs voor boeren te verlagen, maar op
sector in Nederland en andere landen in Europa.
een dusdanige wijze dat dit het duurzaamheidsbeleid van Agrifirm ondersteunt. > Divisie Feed: productie en afzet van diervoeders; Duurzaamheidsbeleid
De medewerkers van Agrifirm vervullen een centrale rol in
Kenmerkend voor de duurzaamheidsstrategie van
het duurzaamheidsbeleid. Hun veiligheid, betrokkenheid en
> Divisie Plant: afzet van zaaizaden, meststoffen,
Agrifirm is dat we als bedrijf niet alleen onze eigen
motivatie vormen de basis voor duurzaam ondernemen.
gewasbeschermingsmiddelen; collectie en afzet
activiteiten onder de loep nemen, maar naar alle
Goed opgeleide, gemotiveerde medewerkers die de taal van
van graan, uien en peen; advisering en onderzoek.
schakels in de keten kijken.
de agrariër spreken, maken het verschil richting de klant.
> Divisie Co-products: verwerking van bijproducten uit
Van de teelt van grondstoffen tot het moment dat het
advisering en onderzoek.
de levensmiddelenindustrie tot (grondstoffen voor)
voedsel bij de consument op het bord ligt. Binnen elke
Samenwerking
diervoeders.
schakel liggen knelpunten en kansen voor verder verduur-
Om vooruitgang te boeken op het vlak van duurzaamheid, is
> Divisie Specialiteiten: productie premixen, mineraal-
zaming. Agrifirm richt zich op vier overkoepelende thema’s:
het noodzakelijk om samen te werken met alle partijen in de
mengsels, eiwitrijke grondstoffen en nutritionele concepten voor diervoeding.
keten. De belangrijkste stakeholders zijn de coöperatieleden
> Werken aan verantwoorde grondstoffen
en klanten. Maar ook leveranciers en andere ketenpartners,
> Divisie Services: verkoop van landbouwmachines; technisch
> Efficiënte productie en logistiek
van grondstof tot consumentenproduct, zijn onmisbaar. Agri-
en juridisch agrarisch advies; laboratoriumonderzoek
> Planten en dieren laten presteren
firm zoekt nadrukkelijk contact door onder andere participatie
voor de productieketens van voedingsmiddelen; productie
> Bijdragen aan duurzaam consumentenaanbod
in samenwerkingsverbanden, het maken van (meerjaren)
en verkoop kunstmatig gedroogde groenvoeders en
afspraken en deelname in onderzoeksprojecten.
stroproducten; verkoop agrarische consumentenproducten.
> Divisie Deelnemingen: minderheidsdeelnemingen in
Duurzaamheid levert op de lange termijn altijd voordeel op
enkele bedrijven.
Feiten en cijfers
> Coöperatie met ruim 17.500 leden > Bestuurd door Raad van Commissarissen (12 leden) > Hoofdkantoor in Apeldoorn
Misschien niet altijd op de korte termijn, maar op de
> Diverse dochterondernemingen; actief in Nederland,
lange termijn altijd. Het is een misverstand dat duurzaam-
België, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Roemenië,
heid altijd duur is en kostprijsverhogend werkt. Om
Hongarije, Polen, Oekraïne, Rusland en China
succesvol te zijn op dit gebied is samenwerking door-
> Omzet: 2.272 (in miljoenen euro’s)
slaggevend. Dat doen wij op veel verschillende manieren,
> Winst (EBIT): 17,5 (in miljoenen euro’s)
met collega’s, met klanten, met bedrijven en met andere belanghebbenden binnen en buiten de landbouw, maar samenwerking binnen de voedselketen is cruciaal. Hoe wij het afgelopen jaar vanuit onze kerncompetenties bij “Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke pijlers onder de
hebben gedragen aan verduurzaming van de voedsel-
strategie van Agrifirm. Niet zonder reden, investeren in duur-
keten kunt u lezen in dit maatschappelijk jaarbericht”,
zaamheid levert ons en onze boeren namelijk voordeel op.
Ton Loman, voorzitter hoofddirectie Agrifirm.
Maatschappelijk jaarverslag 2011
Afzet (x 1.000 ton) Mengvoeders
4.135
Vochtrijke voeders
2.124
Graan, aardappelen, uien en peen
663,2
Kunstmeststoffen
391
Gewasbeschermingsmiddelen (in miljoen euro)
119,5
Dit jaarbericht is een samenvatting van het maatschappelijk jaarverslag van Agrifirm over 2011. Het volledige jaarverslag kunt u bekijken op www.agrifirm.com/jaarverslagen. Wilt u liever een gedrukt exemplaar ontvangen, laat dan uw adresgegevens achter op communicatie@agrifirm.com o.v.v. maatschappelijk jaarverslag 2011.
Maatschappelijk jaarbericht 2011 Agrifirm
1
Werken aan verantwoorde grondstoffen Duurzaam produceren begint vooraan in de keten:
Het duurzaamheidsbeleid van Agrifirm is uitgewerkt in vier thema’s. Het duurzaamheidsbeleid van Agrifirm Het van is uitgewerkt in vier thema’s. Het duurzaamheidsbeleid duurzaamheidsbeleid van Agrifirm Agrifirm is is uitgewerkt uitgewerkt in in vier vier thema’s. thema’s. bij het inkopen van verantwoorde grondstoffen.
Agrifirm stimuleert een duurzame teelt van soja en verkent de mogelijkheden van alternatieve eiwitbronnen. Daarnaast verwerken we restproducten uit de levensmiddelenindustrie tot hoogwaardig diervoer. Ook overleggen we met leveranciers over verantwoord gebruik van grondstoffen en de productie van gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw. Voor de activiteiten op het terrein van het verduurzamen van grondstoffen is het belangrijk dat zij aantoonbare milieuwinst opleveren.
Restproducten
Kernvoer is een geconcentreerd mengvoer dat vleeskuiken-
een grote schadepost zijn in de legpluimveehouderij.
houders kunnen aanvullen met lokaal verbouwde tarwe tot de
Op jaarbasis vermijdt dit voerconcept 3,1% CO2-emissies in de
industrie. Deze blijven over bij de productie van bijvoorbeeld
te worden geïmporteerd uit het buitenland en verwerking in
Daarmee is het een goed voorbeeld van hoe innovatie leidt tot
deze producten komt ook uit de biobrandstoffenindustrie.
de vorm van transportkilometers en energieverbruik: 1.378
Ruim 46% van alle droge grondstoffen die Agrifirm in veevoer
Werken aan verantwoorde Efficiënte productie Planten en dieren Bijdragen aan duurzaam opzichte van de traditionele manier van voeren. gewenste verhouding is bereikt. Omdat deze tarwe niet grondstoffen en logistiek latenhoeft presteren hele keten ten consumentenaanbod
verwerkt, bestaat uit restproducten uit de levensmiddelen-
Werken aan productie Planten Bijdragen aan duurzaam medewerkers, de basis van brood, koek, margarine, bier en suiker. Een groot gedeelte van de verantwoorde fabriek niet nodig is,Efficiënte levertOnze dit een flinke besparing opsucces inen dieren duurzaamheidswinst. grondstoffen en logistiek laten presteren consumentenaanbod Werken aan verantwoorde Efficiënte productie Planten en dieren Bijdragen aan duurzaam grondstoffen en logistiek laten presteren consumentenaanbod Werken aan verantwoorde Efficiënte Planten en dieren Bijdragen aanis duurzaam Daarnaast hebben producenten te productie maken met een groot aanton CO2-eq per jaar. Dat gelijk 2,4% besparing het Onzeaan medewerkers, de basis t.o.v. van succes grondstoffen en logistiek laten presteren consumentenaanbod
tal restpartijen die in een uitgekiende samenstelling uitste-
kend geschikt zijn als grondstofOnze voormedewerkers, diervoeders.de basis van succes Onze medewerkers, de basis van succes
gemiddelde voor de productie van kuikenvlees in Nederland.
Verantwoorde soja Verantwoord geteelde soja is soja geteeld volgens de principes van de Round Table on Responsible Soy (RTRS), waar Agrifirm
Het vernieuwde grondstoffenpakket van VIGOR heeft niet
bij is aangesloten. Tot en met 2014 werken de partijen in de
Voerconcepten met eigen grondstoffen
alleen een lage CO2-voetafdruk. Recent onderzoek van de
productieketen van dierlijke producten samen om in 2015
Bij het ontwikkelen van nieuwe voerconcepten denkt Agrifirm
Gezondheidsdienst voor Dieren toont aan dat VIGOR een
volledig overgestapt te zijn op het gebruik van verantwoorde
slim na over het omgaan met grondstoffen. Voorbeelden hier-
aantoonbaar gunstig effect heeft op darmgezondheidspro-
soja voor de productie van vlees, zuivel, eieren en andere
van zijn het Kernvoerconcept voor vleeskuikens en VIGOR voor
blemen bij leghennen. Chronische darmontsteking zorgt voor
voedingsmiddelen in Nederland.
legpluimvee.
een verhoogde uitval en een lagere productie en kan daardoor
Ronny Graat
Proeven met lokale Sojateelt
Proeven met lokale Sojateelt Proeven met lokale Sojateelt Proeven Proeven met met lokale lokale Sojateelt Sojateelt Vleeskuikenhouder in De Mortel
“In december 2010 ben ik gestopt met het Agrifirm is actief betrokken bij proeven met het telen van soja in Nederland. Agrifirm is actief betrokken bij proeven met het telen van soja in Nederland. De oogst is tot nu toe heel gebruik van antibiotica binnen mijn bedrijf. De oogst is tot nu toe heel redelijk, maar nog niet concurrerend met tarwe. Wel tonen
2015
Financieel rendement Financieel rendement Financieel rendement
2018
Financieel rendement Financieel rendement
2021
Soja
redelijk, maar nog niet concurrerend met tarwe. Wel tonen steeds meer boeren interesse om zelf met de Dit heeft erin geresulteerd dat we in 2011 steeds meer boeren interesse om zelf met de teelt te experimenteren. teelt te experimenteren. Wanneer het lukt om sojarassen verder geschikt te maken voor het Noordwest1,34 miljoen vleeskuikens 100% antibioticavrij Agrifirm is actief betrokken bij proeven met het telen van soja in Nederland. De oogst is tot nu toe heel Europese klimaat, zullen de opbrengsten in de nabije toekomst steeds dichter in de buurt komen van die Wanneer het lukt om sojarassen verder geschikt te maken voor het Noordwest-Europese hebben afgeleverd. Ondertussen zijn de redelijk, maar nog niet concurrerend met tarwe. Wel tonen steeds meer boeren interesse om zelf met de van tarwe. Lokale sojateelt kan dan een duurzaam alternatief vormen voor soja uit Zuid-Amerika. Agrifirm is actief betrokken bij proeven met het telen van soja in Nederland. De oogst is tot nu toe heel teelt te experimenteren. Wanneer het lukt om sojarassen verder geschikt te maken voor het Noordwestklimaat, zullen de opbrengsten in de nabije toekomst steeds dichter in de buurt komen technische resultaten verbeterd. De combinaAgrifirm is actief betrokken bij proeven met het telen van soja in Nederland. De oogst is tot nu toe heel redelijk, maar nog niet concurrerend met tarwe. Wel tonen steeds meer boeren interesse om zelf met de Europese klimaat, zullen de opbrengsten in de nabije toekomst steeds dichter in de buurt komen van die van die van tarwe. Lokale sojateelt kan dan een duurzaam alternatief vormen voor soja tie van goed uitgangsmateriaal, goed voer en redelijk, maar nog niet concurrerend met tarwe. Wel tonen steeds meer boeren interesse om zelf met de teelt te experimenteren. Wanneer het lukt om sojarassen verder geschikt te maken voor het Noordwestvan tarwe. Lokale sojateelt kan dan een duurzaam alternatief vormen voor soja uit Zuid-Amerika. uit Zuid-Amerika. advies van Agrifirm en extra parameters als teelt te experimenteren. Wanneer het lukt om sojarassen verder geschikt te maken voor het NoordwestEuropese klimaat, zullen de opbrengsten in de nabije toekomst steeds dichter in de buurt komen van die webcams in de stallen maken dit mogelijk. Europese klimaat, zullen de opbrengsten in de nabije toekomst steeds dichter in de buurt komen van die van tarwe. Lokale sojateelt kan dan een duurzaam alternatief vormen voor soja uit Zuid-Amerika. van tarwe. Lokale sojateelt kan dan een duurzaam alternatief vormen voor soja uit Zuid-Amerika. Ik vind het belangrijk om toekomstgericht en dus duurzaam bezig te zijn, daarom maak ik gebruik van het Kernvoerconcept van 2012
2012 2012
2012 2012
2015
2015 2015
2018
2018 2018
2021
2021 2021
Tarwe Tarwe Tarwe
Soja
Soja Soja
Agrifirm waarbij ik geconcentreerd mengvoer 2015
in 2011 één dier per vierkante meter minder 2015
opgezet. Openheid richting burgers 2018 2021 en consumenten is belangrijk om begrip te krijgen voor onze sector. Onze zichtstal is 24 uur per dag toegankelijk voor publiek.
2012
dat wil ik graag laten zien!”
Maatschappelijk jaarbericht 2011 Agrifirm
Tarwe Soja
2021 aanvul met 2018 aangekochte tarwe en hebben we
Ik ben trots op mijn werk en mijn bedrijf en
2
Tarwe
Soja
Financie
Efficiënte productie en logistiek Het efficiënt verwerken van grondstoffen en het transport van producten naar de klant zijn kerncompetenties van Agrifirm. Reductie van het energieverbruik is het speerpunt van ons
Daarnaast is ontwikkeling en gebruik van hernieuwbare ener-
duurzaamheidsbeleid bij dit thema. Met name op het gebied
giebronnen belangrijk. Agrifirm hanteert daarbij als uitgangs-
van transport en logistiek realiseren we al aanzienlijke bespa-
punt dat deze energie niet wordt gewonnen uit biomassa die
ringen door slimmer te plannen en zuiniger te rijden. Daar
ook als voedsel of diervoer te gebruiken is.
gaan we de komende jaren mee door.
Planten en dieren laten presteren Het thema ‘planten en dieren laten presteren’ behoort tot de kern van onze bedrijfsstrategie.
Door met onze producten boeren in staat te stellen planten en dieren optimaal te laten presteren, dragen we bij aan het verkleinen van de ecologische voetafdruk van de voedselproductie. Voorwaarde daarvoor is een goede gezondheid van dier, plant en bodem. Het Agrifirm Innovation Center en de andere R&D-afdelingen binnen Agrifirm hebben een spilfunctie om productinnovaties op dit terrein te ontwikkelen, dit doen zij samen met onderzoeksinstituten en in de praktijk. Duurzaamheidsscan
precies van welke voedingsstoffen zijn koeien nodig hebben
Door middel van een duurzaamheidsscan heeft Agrifirm
om het gewenste resultaat te bereiken.
het afgelopen jaar in kaart gebracht in hoeverre de honderd belangrijkste innovatieprojecten binnen de organisatie bijdragen aan ‘people’, ‘planet’ en ‘profit’. Hieruit blijkt dat deze
De voerconcepten van Agrifirm leverden in 2011 een
projecten niet alleen positief zijn voor het rendement van de
reductie van 37.863 kg fosfaat op in de rundveesector en
boer (‘profit’), maar ook op de gezondheid van mens en dier
308.876 kg fosfaat voor de varkenssector
(‘people’), de biodiversiteit en de uitstoot van broeikasgassen (‘planet’). Biodiversiteit: een gezonde en vruchtbare bodem
Krijn Verhage Akkerbouwer in Emmeloord
Optimaal presteren met het juiste voer
Agrifirm werkt in 22 projecten aan de vermindering van het
Voor elk type vee heeft Agrifirm het juiste voer. Het ontwikke-
gebruik van gewasbeschermingsmiddelen; bijvoorbeeld door
len van voerconcepten leent zich bij uitstek voor innovatie, en
het toepassen van precisielandbouw. Dit heeft een positief
daarmee voor verduurzaming. Dit is één van onze belangrijkste
effect op onder andere de kwaliteit van het oppervlaktewater
activiteiten. De uitdaging is om dieren zo gezond mogelijk
en het bodemleven, maar ook op het financiële rendement
te houden en optimaal te laten presteren.
van de teler.
Agrifirm ontwikkelt voerconcepten die ervoor zorgen dat dieren “Als agrarisch ondernemer ben je verantwoordelijk voor
meer stikstof en fosfaat kunnen benutten, zodat er minder in
Met hetzelfde doel werken we aan de introductie en optimale
de voedselproductie, nu én in de toekomst. Daarom
de mest terecht komt: Air Line® en P-min-voeders voor varkens
inzet van nieuwe bemestingsproducten en zijn we één van
willen we zo duurzaam mogelijk produceren. Samen
en nP-voeders voor rundvee. Voor deze voerconcepten wordt
de dragende partners in de Stichting Veldleeuwerik. Akker-
met Stichting Veldleeuwerik hebben we een duur-
jaarlijks de bijdrage aan de reductie van het totale fosfaatover-
bouwers werken hierin samen met het bedrijfsleven aan een
zaamheidsplan opgesteld voor ons bedrijf. Zo is het
schot berekend.
duurzame productie, waarbij behoud van grondkwaliteit en
bouwplan bijvoorbeeld aangepast en verbouwen we nu
bodemvruchtbaarheid centraal staan.
minder rooigewassen, die een intensievere grondbewer-
adviesmodules
king vereisen, en meer granen.
Naast voerconcepten biedt Agrifirm ook diverse adviesmodules aan waarmee boeren zelf het voeren kunnen optimali-
Ook probeer ik maximaal groenbemesters in te zetten.
seren. Voor varkenshouders is er bijvoorbeeld de rekenmodule
Op deze manier krijgt de bodem meer aanvoer van
Voerwinst. Samen met een specialist vult de boer de gegevens
organische stof en een betere structuur. Bovendien is
over zijn bedrijf in. Aan de hand van verschillende variabelen
deze aanpak beter voor het bodemleven en de water-
berekent het programma vervolgens welk voerschema de
huishouding. Door een uitgekiend mestbeleid houden
beste resultaten oplevert. Melkveehouders kunnen gebruik
we meer ruimte over voor de aanvoer van organische
maken van MelkNavigator. De veehouder bepaalt van tevoren
mest en compost.
wat hij wil bereiken, bijvoorbeeld meer melk of meer grammen vet of eiwit in de melk. Het programma berekent dan
Voor het imago van de sector en het bedrijf is het belangrijk om te laten zien dat je bewust bezig bent met het produceren van voedsel. Als individuele ondernemer is dit lastig, maar in een samenwerkingsverband als
Om het gebruik van kunstmest terug te dringen bemiddelt Agrifirm in organische vloeibare en stapelbare mest. Agrifirm
Stichting Veldleeuwerik kun je dit samen met andere
verhandelde in 2011 387.574 ton vloeibare en 27.448 ton stapelbare mest. Daarnaast leverden we 150.336 ton compost
partijen in de voedselketen oppakken.”
gemaakt van onder andere GFT-afval.
Maatschappelijk jaarbericht 2011 Agrifirm
3
Bijdragen aan een duurzaam consumentenaanbod De vraag naar gezonde en duurzaam geproduceerde consumentenproducten neemt toe.
Agrifirm vindt het belangrijk dat onze klanten de consument een ruime en verantwoorde keuze bieden. Daarom heeft Agrifirm een breed assortiment en werken we actief samen met ketenpartners om nieuwe concepten te ontwikkelen en te implementeren. Biologische voeders en granen
Veilig en gezond voedsel
Om resistentie tegen antibiotica te voorkomen is Agrifirm in
In 2011 heeft Agrifirm in totaal 32.000 ton biologische voeders
Voedsel moet veilig zijn. Met 86 diervoerderbedrijven in
Nederland, conform de afspraken binnen Nevedi, per 1 augus-
afgezet, tegen 30.000 ton in 2010 en 20.000 ton in 2008.
Nederland en België werkt Agrifirm samen in de organisatie
tus 2011 geheel gestopt met het produceren van voer waarin
Daarnaast heeft Agrifirm een sleutelrol in de Nederlandse
TRUST FEED. Deze organisatie controleert leveranciers en
antibiotica zijn verwerkt. Samen met ZLTO, Topigs en VION
markt voor biologisch graan. Zo’n 75% van de biologisch
grondstoffen en zorgt voor centrale registratie en uitwisseling
leiden we onze specialisten daarnaast op om met veehouders
geteelde baktarwe, haver, gerst, rogge en spelt wordt verhan-
van informatie. Bij een crisis is binnen enkele uren te achterha-
in gesprek te gaan over het terugdringen van antibioticage-
deld via onze graanpool. Van deze granen wordt bijvoorbeeld
len waar mogelijk besmet voer is geleverd.
bruik in de veehouderij.
biologisch brood gemaakt.
Onze medewerkers, de basis van succes Om succesvol te kunnen zijn als onderneming en ons te kunnen onderscheiden met innovatieve en duurzame producten en concepten, zijn deskundige, gemotiveerde medewerkers onmisbaar. Betrokkenheid bij de klant en bij elkaar staat centraal binnen Agrifirm. Onze medewerkers bepalen het onderscheidend vermogen van de organisatie. Daarom investeert Agrifirm in haar medewerkers. We bieden ze passende arbeidsvoorwaarden, opleidings- en doorgroeimogelijkheden. Bovendien besteden we steeds meer aandacht aan performance management; dit heeft een centrale plaats gekregen in het HR-beleid.
Albert Albers Melkveehouder in Nijbroek
“Voor zomin mogelijk kosten zoveel mogelijk produceren op een maatschappelijk verantwoorde, diervriendelijke manier. Dat is voor mij in het kort duurzaamheid op mijn bedrijf. We doen aan warmteterugwinning, mestscheiding en kijken of we zonnepanelen kunnen plaatsen om energiezuiniger te werken. Maar het belangrijkste vind ik transparantie en openheid
Wilt u meer weten over het
duurzaamheidsbeleid van Agrifirm? Neem dan contact op met dhr. Ruud Tijssens,
director Corporate Affairs, r.tijssens@agrifirm.com of +31 88 488 2900.
richting consument en burger. Dat mensen weten wat er gebeurt, dat ze zien waar producten vandaan komen, dat ze horen waarom mijn koeien bijvoorbeeld niet in de wei staan en dat ze vragen kunnen stellen. Contact
Daarom geef ik onder andere voorlichting op scholen, waarbij ik de leerlingen vervolgens bij mij op het bedrijf uitnodig om ze te laten zien hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Ook geef ik regelmatig rondleidingen op de boerderij. De ene keer is dat aan een groep medewerkers van de gemeente of een buurtvereniging, de volgende keer aan een aantal buitenlandse gasten. Wederzijds RA 05-12
begrip creëren, dat is zo belangrijk!“
4
Maatschappelijk jaarbericht 2011 Agrifirm
Agrifirm Boogschutterstraat 1A 7324 AE Apeldoorn
T +31 88 488 1000 E info@agrifirm.com www.agrifirm.com