Schakel in Succes nr. 1 - januari 2013

01 januari 2013

“ De optimale bemesting blijft zoeken�

Beter bemestingsadvies door samenwerking pagina 10 - 15

schakel in succes voor ondernemers in de tuinbouw, akkerbouw en veehouderij

Internationale uitbreiding Nuscience Group pagina 6

Mangaan in zomergraan via zaadcoating pagina 24

2013: Succesvol Groeien

In dit nummer Lezersonderzoek Schakel in Succes

3

Een groeiende, sterke onderneming kan huidige en toekomstige uitdagingen aan. Dat geldt voor u, maar

Hoger Ledenvoordeel door goed resultaat

ook voor Agrifirm.

4 De Agrifirm-strategie voor de komende jaren is gebaseerd op ‘succesvol groeien’. Groeien kent hierin verschillende aspecten.

Ledendagen Agrifirm Nuscience: altijd op zoek naar partners

5 6

Groeien in kwaliteit van service en producten Groeien in efficiency en effectiviteit Groeien in klantgerichtheid

Exlan begeleidt bedrijfsverplaatsing

8

Groeien in omzet en winst Agrifirm wil groeien. Niet om het groeien op zich, maar om de kwaliteit en het rendement van uw onderneming

Jongerendag 2013 Samenwerken voor betere bemesting Gezonde koeien, goede productie

9 10 16

te verbeteren en om Agrifirm gezond te houden. De komende jaren blijven we daarom stevig investeren in de kernactiviteiten, gericht op het verhogen van kwaliteit, toepassen van nieuwe technologieën en kostprijs­ verlaging. De verkoop van de belangen in Cefetra en

Omschakelen naar biologisch

18

Probroed in 2012 was hierin een logische stap.

Agrifirm blijft ook de efficiency verder verbeteren. In

Trends in de wereld van varkensvlees Trots op nieuwe vleesvarkensstal Topprestaties legpluimvee Efficiënt omgaan met energievoorziening Mangaan in zomergraan met zaadcoating

19 20 22 23 24

2013 staan bij zowel Agrifirm Feed als Agrifirm Plant logistieke aanpassingen op het programma. Daarnaast willen we het tempo van het doorvoeren van innovaties opvoeren. De producten en concepten die het resultaat op uw bedrijf verbeteren, moeten snel beschikbaar zijn.

Al in 2012 zijn de eerste stappen gezet. Mede hierdoor realiseerde Agrifirm een hoger resultaat van ruim 20

Proeven aanpak van Botrytis en virus

26

miljoen euro. Via Ledenvoordeel en klantenkorting wordt ruim 50 procent hiervan aan de Agrifirm leden/klanten uitgekeerd. We informeren u tijdens de komende

Thermoseed zaadbehandeling voor

28

Ledendagen graag over de ontwikkelingen bij Agrifirm.

biologische tarwe Voorspelling zwarte vlekken in bewaar peen

29

Boomteeltmixen voor de juiste bemesting

30

Samenspel

2

schakel in succes januari 2013

32

on Loman T voorzitter hoofddirectie Agrifirm Group

‘ De kracht van de coöperatie wordt nog zwaar onderschat’ Melkveehouder Dirk Bruins uit Dwingeloo (Dr.) heeft de NCR Coöperatieprijs gewonnen. De Nationale Coöperatieve Raad voor Land- en Tuinbouw (NCR) kende in november 2012 de prijs toe aan het Agrifirm-lid. Dirk Bruins mag zich daarmee een jaar lang de ‘meest coöperatieve agrarische ondernemer van Nederland’ noemen. <

Dirk Bruins

Bruins had niet verwacht de prijs te

werking in de keten. En vooral die

winnen: “Het was een verrassing om te

samenwerking vindt Bruins belangrijk:

horen dat ik door anderen was voorge-

“Er kwamen veel reacties en veel publici-

van 3.500 euro. Bruins: “Ik wil de reis-

dragen en dat een vakjury mij uitkoos

teit na het winnen van de Coöperatieprijs.

cheque benutten om het agrarisch

als één van de drie finalisten. De

Wat mij daarbij opviel is dat mensen de

ondernemerschap over de grens te

hoeveelheid stemmen van het publiek

kracht van de coöperatie nog zwaar

bestuderen. Bijvoorbeeld een reis naar

tijdens de NCR Coöperatiedag was de

onderschatten. Op basis van vertrouwen

een land als China of Brazilië. Oost-

kers op de taart.”

en gelijkwaardigheid samenwerken, en

Europa trekt mij ook erg.”

daarmee voordeel behalen, dat ziet nog Samenwerken

niet iedereen.”

In zijn presentatie tijdens de finale

In de finale van de NCR Coöperatie­prijs stond naast Dirk Bruins nog een

benadrukte Dirk Bruins dat er twee

Over de grens

Agrifirm-lid, namelijk akkerbouwer

thema’s van grote waarde zijn voor

Bruins ontving een award en reischeque

Michiel Bouma uit Rutten, Flevoland.

coöperaties: de afzetmarkt en samen-

voor een agrarische studiereis ter waarde

Bouma behaalde de derde plaats.

Lezersonderzoek biedt veel aanknopingspunten Direct na de verschijning van het

de moeite om in de open vragen uitge-

naar Agrifirm bevat. Het onderzoek

oktobernummer 2012 van Schakel in

breid te reageren op Schakel in Succes.

heeft veel handvatten opgeleverd voor

Succes ontving een aantal lezers het

Dat biedt volop mogelijkheden om

verbetering. Een complexe puzzel, waarin

verzoek deel te nemen aan een (digi-

het blad te verbeteren. Dat gaan we

naast Schakel in Succes ook de andere

taal) lezers­onderzoek. Het benodigde

ook doen, in de loop van 2013 gaat u

uitingen waarmee Agrifirm u van dienst

aantal van 600 reacties was al binnen

daarvan de effecten zien. U verwacht

wil zijn, zoals (digitale) nieuwsbrieven,

korte tijd bereikt en inmiddels zijn de

daarbij verbeteringen op het gebied

bijeenkomsten, buitendienstbezoeken

uitkomsten bekend.

van actualiteit en vakkennis, met

et cetera hun eigen plek hebben.

een goede vertaalslag naar uw bedrijf.

Dit jaar wil Agrifirm de afstemming en

Positieve punten waren onder andere

Tegelijk leest u ook graag over de

inhoud verder verbeteren. Uw deelname

de bekendheid van het blad en de mate

ontwikkelingen bij Agrifirm, in de

aan het onderzoek speelt daar een

waarin u waardeert dat u het blad

sectoren en, bij wijze van spreken, bij

belangrijke rol in. We danken u hartelijk

ontvangt. Tegelijk waren er ook verbe-

uw buurman. Daarbij verwacht u ook

dank voor uw medewerking en reactie.

terpunten. Veel van u namen daarbij

dat Schakel in Succes de nodige zelfkritiek

schakel in succes januari 2013

3

Goede resultaten leiden tot hoger Ledenvoordeel De Agrifirm-ledenraad heeft ingestemd met het voorstel om het Ledenvoordeel 2012 op 0,75 procent te zetten. Ten opzichte van het percentage voor het Ledenvoordeel 2011 is dit meer dan een verdubbeling.

Dit besluit is genomen op basis van de

is deze maand overgemaakt. De hogere

leden van de coĂśperatie en het eigen

verwachting dat het financieel resultaat

winstverwachting van Agrifirm wordt

vermogen op een goed peil te houden.

van Agrifirm Group over 2012 aan­

veroorzaakt door betere resultaten

Hierdoor kan Agrifirm Group blijven

merkelijk hoger uitkomt dan in 2011.

bij de meeste bedrijven binnen

investeren in verbeteringen van de

Het Ledenvoordeel 2012 wordt berekend

Agrifirm Group.

huidige bedrijven of in uitbreiding

over de omzet die Agrifirm-leden in 2013

Vooral de niet-ledenbedrijven zorgen

in interessante markten. In maart 2013

zullen doen bij Agrifirm Feed, Agrifirm

voor betere resultaten in vergelijking

zal de Ledenraad de definitieve resultaten

Plant en/of Bonda (producten voor de

tot 2011, deze resultaten geven de

bespreken en mogelijk goedkeuren.

varkenshouderij). De Agrifirm-leden

ruimte voor een hoger Ledenvoordeel.

Voor die tijd heeft u al de mogelijkheid

krijgen het geld in januari 2014 op hun

De algemene positieve ontwikkeling

om deze met de directie en/of Raad

rekening uitgekeerd. Het Ledenvoordeel

maakt het mogelijk om een behoorlijk

van Commissarissen de resultaten te

2011, berekend over de omzet van 2012,

bedrag terug te laten vloeien naar de

bespreken tijdens de Ledendagen.

Nieuwe fabriek voor vleespluimveevoer in Duitsland Eind 2012 is de nieuwe Agrifirm fabriek voor vleespluimvee-

pluimveehouders lokaal geteelde tarwe toevoegen aan het

voer, in het Oost-Duitse Losten, in gebruik genomen. Agrifirm

rantsoen, waardoor minder transport nodig is. Voorheen

kocht de fabriek in het voorjaar van 2012. Afgelopen jaar is de

werden Duitse klanten echter vanuit Nederland beleverd met

locatie voorzien van de nieuwste technieken om het Agrifirm

kernvoer en met de nieuwe fabriek wordt dus een enorme slag

kernvoer te kunnen produceren volgens dezelfde receptuur

gemaakt op het gebied van kostenefficiency en feedmiles.

als in de Nederlandse fabrieken. Met het kernvoer kunnen

4

schakel in succes januari 2013

Geef u op voor de Ledendagen Als lid en/of klant van Agrifirm heeft u de uitnodiging voor de Ledendagen 2013

ex-voetballer en voetbalanalist, ver-

ontvangen. Bestuur, directie en medewerkers van Agrifirm kijken er met plezier

zorgt in plaats van Hans van Breukelen

naar uit u te ontmoeten tijdens de Ledendagen.

de afsluiting in Alkmaar en Houten.

Mogelijk heeft u ook al de brief ontvan-

de site ledendagen.agrifirm.com. U kunt

Tot ziens op één van de Ledendagen.

gen waarin de specifieke zaken voor uw

deze site ook makkelijk benaderen via

district aan de orde worden gesteld.

onze website www.agrifirm.com.

Hierbij gaat het veelal om de verkiezingen van de districtsbestuursleden.

Uitnodiging

Inspirerende sprekers

Naast onze bekende presentatrice Om het programma zo goed mogelijk

Marit van Bohemen zorgen Hans van

te laten verlopen, vragen wij u om u op

Breukelen en Dennis van der Geest

te geven. Dat kan met de antwoordkaart

voor een sprankelende afsluiting

bij het uitnodigingsboekje of digitaal via

van de dag. Jan van Halst, bekende

Agrifirm Ledendagen

5 februari t/m

28 februari 20 13

Workshops

schakel in succes

Tijdens de Ledendagen kunt u deelnemen aan twee workshops. U hoeft van te voren niet aan te geven welke u wilt volgen.

De keuzemogelijkheden zijn: 1) Trots en ondernemerschap

5) Grondstoffen:

De land- en tuinbouw in Nederland presteert op een

Zijn grondstoffen bestemd voor veevoer of voor bio­

hoog niveau. Wat is uw rol daarin? Het bureau Marliez

brandstof? Er is geen duidelijke scheiding. Dit beïnvloedt

zoekt dat samen met u uit.

de prijzen, maar het geeft ook ruimte voor het benutten

2) S uccesvol groeien

van nieuwe restproducten. Daarmee krijgt het maken

Uw bedrijf nu en in de toekomst. Daartussen loopt

van voer een nieuwe dimensie. Agrifirm Feed neemt u

een weg, soms een kaarsrechte, maar soms een

graag mee in deze innovatieve ontwikkeling.

weg met vele kronkels. Agrifirm Exlan helpt u bij het uitzetten van de juiste route.

3) Social Media

6) Teeltfactoren

Een hogere opbrengst van goede kwaliteit is de belangrijkste factor om de kostprijs te verlagen. De specialisten van

Uw kinderen (of kennissen) zitten op Social Media. Maar

Agrifirm Plant zien in de praktijk een grote variatie in

wat doen ze eigenlijk? Kunt u daar ook niet mee aan het

opbrengst. Wat is hiervan de oorzaak? In deze workshop

werk? So-Me neemt u mee in deze wondere wereld en

gaan teeltspecialisten in op verschillende gewassen. Samen

maakt er voor u een begrijpelijke omgeving van.

met u brengen zij de meest bepalende factoren in beeld,

4) Mest

Als reststof in de veehouderij blijft het een beladen woord:

zodat u goed voorbereid het nieuwe teeltseizoen in gaat.

7) Kansen voor gezondheidsconcepten

mest. Agrifirm kent haar verantwoordelijkheden naar haar

Deze workshop focust op diergezondheid. Onderwerpen zijn

leden, maar het is moeilijk de juiste keuzes te maken.

onder meer weerstand en diverse concepten en ideeën zoals

Welke bedreigingen zijn er in 2013 rond dit onderwerp

VIGOR, Aromabiotic® Cattle, DairyFit® mineralen, Air Line®,

en waar liggen kansen in de mest be- en verwerking?

100-dagenaanpak, GezondheidsIndex en DairyStart® Vitaal.

schakel in succes januari 2013

5

Nuscience Group werkt aan uitbreiding internationale activiteiten

Continue zoektocht naar nieuwe partners Het afgelopen jaar stond voor Agrifirm dochteronderneming Nuscience Group in het teken van het aankopen van (concurrerende) bedrijven, het samenvoegen van bedrijfs­onderdelen, een naams­wijziging én een uitbreiding van haar activiteiten in Azië en Europa. 2013 belooft al net zo’n dynamisch jaar te worden.

Patrick Keereman, CEO van Nuscience

uit te pakken. Volgens Keereman is de

Nuscience Group investeert namelijk de

Group: “Ons jaarthema was in 2012

re-branding goed verlopen, zowel intern

komende drie jaar in Drongen (België) en

‘All for One’. Dit refereert naar het samen-

als extern. “Dit was nog best spannend

Utrecht in nieuwe productie-installaties.

voegen van alle bedrijfsonderdelen tot

omdat Vitamex in het buitenland echt

Deze investeringen zijn onderdeel van

één geheel: Nuscience Group. We hebben

een gevestigde naam was. Dan is een

de reorganisatie van de productie in

de oude namen binnen Vitamex Group

nieuwe naam soms best verwarrend.

de Benelux. De doelstellingen voor de

vervangen. Dit had vooral een psycho-

Daarom hebben we het logo maar mini-

reorganisaties zijn helder: het bereiken

logische reden. Vitamex heeft de laatste

maal aangepast. Het is een look-a-like

van efficiency in de productie, het

vijf jaar veel aan acquisitie gedaan.

logo geworden van het Vitamex-logo.

splitsen van productietechnologieën

Daaronder waren ook bedrijven die als

Zo zorgen we toch voor herkenbaarheid.”

en het creëren van een lage kostprijs.

“We komen van zes productielocaties

concurrent in de markt stonden, zoals Pre-Mervo. Voor medewerkers zou het

Synergie

en gaan uiteindelijk naar twee; Utrecht

lastig zijn om te werken onder de naam

In de Benelux was Nuscience Group in

en Drongen. De focus van Utrecht komt

van een vorige concurrent. Daarom

2012 vooral bezig met het creëren van

te liggen op grote volumes van premixen,

hebben we de keuze gemaakt voor een

synergie. Een thema dat ook de komende

mineraalvoeding, eiwitconcentraten en

geheel nieuwe naam.” Dit lijkt goed

jaren hoog op de agenda zal staan.

hoogwaardige eiwitgrondstoffen.

6

schakel in succes januari 2013

maken in deze landen. We hebben aangetoond dat onze klanten met onze producten duidelijk meer kunnen verdienen.”

Efficiency

Niet alleen in de Benelux, maar ook in China werkt Nuscience aan een efficiency­ <

Patrick Keereman, CEO van Nuscience Group

slag. Keereman: “In China hadden we vier productie-units. We hebben besloten

Drongen zal het expertisecentrum worden voor de productie van biggenvoer,

China en Oekraïne

deze units terug te brengen tot twee:

Nuscience heeft in 2011 geïnvesteerd in

Suzhou en Tianjin. In Suzhou hebben we

Oekraïne en dit jaar in China. De resul-

de productiecapaciteit uitgebreid met

taten waren in beide landen uitzonderlijk

een tweede productielijn. In Tianjin gaan

goed. Keereman: ”We hebben in China

we de capaciteit verdriedubbelen. We

en Oekraïne een succesvolle strategie

focussen de productie rondom twee

gehanteerd. We konden onze producten

sterke operationele teams in plaats van

met heel goede marges verkopen. Ook

het openen van meerdere locaties.”

“ We blijven de markten verkennen zodat we ook in de toekomst kunnen investeren in opkomende markten.”

Nieuwe partners

Ook in 2013 blijft Nuscience bezig met het uitbreiden van haar (internationale) activiteiten. De zoektocht naar nieuwe, internationale partners gaat onverminderd door, aldus Keereman. “In Hongarije hebben we het bedrijf Trouw Nutrition Környe Kft’s aangekocht, in Australië

biggenconcentraten en speciale voeder­

en Brazilië hebben we nieuwe partners

ingrediënten en natuurlijk ook alles dat voortkomt uit Nutrition Sciences, onze

hebben we in deze landen kunnen profi-

gevonden. Daar is het nu zaak om de

innovatie-afdeling. De nieuwe vestiging

teren van de hogere grondstofprijzen.”

productlijnen op te zetten en succesvol

in Drongen komt op dezelfde locatie,

Dankzij het uitstekende rendement

te ontwikkelen. In Spanje gaan we hard

naast de bestaande installatie en kan-

heeft Nuscience Group in deze landen

werken om onze markpositie te verbe-

toren. Dit investeringsplan is zo’n twee

haar markaandeel kunnen uitbreiden.

teren. We zullen ook in andere landen

jaar geleden gestart en zal waarschijn-

Keereman: “Naast het rendement heeft

de markten blijven verkennen zodat we

lijk worden afgerond tegen eind 2015”,

Nuscience Group met haar producten

ook in de toekomst kunnen investeren

zegt Keereman.

echt technologisch verschil kunnen

in opkomende markten.”

Nuscience Group Met ingang van januari 2012 zijn de Vitamex Group en Pre-Mervo opnieuw in de markt gezet als Nuscience Group. Nuscience Group produceert en exporteert premixen, concentraten, jonge diervoeding en speciale voederingrediënten zoals Aromabiotic® naar meer dan 60 landen. Het heeft eigen filialen met productievestigingen in België, Nederland, Spanje, Hongarije, Oekraïne, China en Rusland. Nuscience Group heeft op dit moment ongeveer 700 medewerkers. Zij genereert een jaarlijkse omzet van meer dan € 330 miljoen.

schakel in succes januari 2013

7

Ondernemers verplaatsen bedrijf

‘ De beste oplossingen ontstaan in overleg’ <

Bart (r) en Theo Verhees (m) met Agrifirm Exlan adviseur Gieljan van Iersel.

Bart en Theo Verhees verplaatsten

de ondernemers hierbij. “Dit zijn altijd

Overleg

hun bedrijf naar een nieuwe locatie in

lange trajecten. Met deze omvang ben

Samen zochten de broers en Van Iersel

een landbouwontwikkelingsgebied.

je verplicht een milieueffectrapportage

naar praktische oplossingen. “De beste

Agrifirm Exlan begeleidde het lange en

(MER) uit te voeren en dat duurt al

oplossingen ontstaan in overleg”, stelt

complexe traject.

meer dan een jaar. Als er dan nog wat

Van Iersel. “Je moet daar zelf ook flexibel

De broers hadden in 2005 plannen om

andere zaken spelen, ben je zo een paar

in zijn, open staan voor nieuwe inzichten.

jaar verder.”

De luchtwassers die nu op de stallen

het bestaande varkensbedrijf uit te

zitten bestonden nog niet eens toen Doorgaan

we de vergunning aanvroegen.” “We

komen op 600 zeugen gesloten op twee

Die andere zaken hadden vooral te maken

hadden het geluk dat de gemeente

locaties. “We hadden de vergunningen

met veranderende regelgeving en de

hier ook wel in mee wilde denken”,

rond, toen de gemeente voorstelde om

officiële aanwijzing van het LOG, die

vult Verhees aan. “Regels en technieken

gebruik te maken van de regeling Ver-

lang op zich liet wachten. “Onofficieel

veranderen, maar zelf kom je ook steeds

plaatsing Intensieve Veehouderijen”,

was het LOG in 2005 aangewezen, maar

verder in je inzichten. Samen met

vertelt Bart Verhees. “Dat paste beter in

officiëel pas een aantal jaren later”, ver-

Gieljan hebben we de verschillende

het bestemmingsplan. Deze uitbreiding

telt Verhees. “Pas toen kon de gemeente

belangen, zoals hygiëne, welzijn en

hadden we nog kunnen realiseren, maar

de vergunningaanvragen in behandeling

efficiëntie, vertaald naar de indeling

op de lange termijn loop je dan vast.

nemen en toen was het ook snel rond,

en inrichting. We hebben bijvoorbeeld

Het was ook een mooie kans om het

ook omdat we zelf door zijn gegaan.”

overal voor daglicht gezorgd en 1m2

hele bedrijf op één locatie te vestigen.”

Doordat het voortraject zo lang duurde,

leefruimte en daardoor kunnen we

kregen de ondernemers verschillende

nu voor het Beter Leven kenmerk

Zes jaar

keren te maken met veranderende regel-

produceren. Destijds bestond dat

In het landbouwontwikkelingsgebied

geving. Van Iersel: “De ammoniakwet-

nog niet, maar door vooruit te kijken

(LOG) bouwden de varkenshouders

geving bijvoorbeeld, veranderde drie

kun je wel anticiperen op wat gaat

een gesloten bedrijf met 1.000 zeugen

keer. En nieuwvestiging was opeens

komen.”

en 9.000 vleesvarkens met een hoge

niet meer mogelijk in Brabant, waardoor

gezondheidsstatus. Er ging een traject

ontheffing nodig was. Het is dan

Uw ambities realiseren?

van ruim zes jaar aan vooraf. Exlan

belangrijk om zelf gewoon door te

Exlan T (0413) 38 26 67 of

adviseur Gieljan van Iersel begeleidde

gaan en vast te houden aan je plan.”

T (0522) 26 86 00 of www.exlan.nl

breiden, zodat de totale omvang uit zou

8

schakel in succes januari 2013

Jongerendag trekt ruim 400 jonge ondernemers ‘Wat ligt er op mijn bordje in 2050?’ Op de derde Agrifirm Jongerendag zochten inleiders en aanwezigen het antwoord op deze vraag. Sprekers uit verschillende sectoren keken samen met circa 400 jonge ondernemers uit de land- en tuinbouw

Karel van de Graaf in gesprek met Leontien van Moorsel.

<

en dagvoorzitter Karel van de Graaf vooruit naar 2050. Onderstaand een samen­ vatting van de gezamenlijke verwachtingen en conclusies.

<

Corrie Meijer van Jumbo Supermarkten.

Op de bedrijven zelf vraagt dat initiatief,

lijk 9 miljard mensen gevoed worden.

aanpak en durf om regelmatig met

Een groot deel daarvan wil bovendien

nieuwe zaken te starten of op een

een beter, luxer gevuld bordje. Wanneer

andere manier de producten te ver-

zoveel meer mensen dan nu, meer eisen

markten. Veranderende politieke regels

dan de basismaaltijd alleen, ontstaat een

zijn daarbij lastig, maar geen reden om

grote uitdaging. De Nederlandse land-

bij de pakken neer te zitten.

en tuinbouw kan hier een rol in spelen.

De Jongerenraad van Agrifirm, organi-

Niet zozeer vanuit een sterk verhoogde

satie van de jaarlijkse Jongerendag, wenst

productie, maar meer vanuit de export

ieder veel succes met het toekomst­

van kennis en kunde om in de rest van

gericht maken van zijn of haar bedrijf.

<

In 2050 moeten wereldwijd waarschijn-

Joris Baecke, bestuurslid NAJK en CEJA.

de wereld de productie te verhogen. In Nederland moet de land- en tuinbouw

De foto’s geven een impressie van de

zich daarvoor op een hoog kennis- en

inspirerende dag.

innovatieniveau blijven ontwikkelen.

schakel in succes januari 2013

9

Meerwaarde voor de teler

Beter bemestingsadvies door samenwerking Een vruchtbare bodem is een voorwaarde voor een succesvolle

“Dat is waar het uiteindelijk om gaat:

teelt,of het nou gaat om akkerbouw, bollenteelt of de ruwvoer-

meerwaarde voor de klant, zodat zij het

teelt. Bemesting speelt daarin een belangrijke rol. Het is dan

maximale uit hun teelt kunnen halen”, vertelt kenniscoördinator Karin Oonk

ook een actueel onderwerp binnen zowel Agrifirm Plant als

van de afdeling R&D van Agrifirm Plant.

Agrifirm Feed. Er wordt zoveel mogelijk samengewerkt om

Ze is in gesprek met Agrifirm Plant

uiteindelijk het beste teeltrendement voor de klant te behalen.

teeltspecialist Fokko Prins, specialist ruwvoerteelt Frank van de Ven van Agrifirm Feed en Thijs Haanstra, coördinator organische mest. In dit gesprek gaan ze in op hoe ze er gezamenlijk voor zorgen dat de klant optimaal kan

10

schakel in succes januari 2013

Volatiele markt Tot enkele jaren geleden was de markt van meststoffen redelijk voorspelbaar. Stikstofmeststoffen hadden een vrij sterke relatie met de energieprijzen. Sinds enige jaren is dit veel minder geworden.

Energie is nog wel een belangrijk onderdeel van de kostprijs maar heeft minder invloed op de marktprijs.

De marktprijs van meststoffen wordt meer en meer bepaald door vraag en aanbod. Hiervoor is niet alleen belangrijk wat er in de landen om ons heen gebeurt. De markt voor meststoffen wordt steeds meer een wereldmarkt. Wereldwijd is er een grote vraag naar meststoffen door een groeiende behoefte aan voeding en groeiende economieën. Dit geldt niet alleen voor stikstofmeststoffen maar zeker ook voor kali.

De spelers aan de producentenkant van de markt worden steeds groter in omvang en kleiner in aantal door <

V.l.n.r. Frank van de Ven, Karin Oonk, Fokko Prins en Thijs Haanstra.

overnames en fusies.

De markt van meststoffen is door

bemesten om zoveel mogelijk resultaat

ontwikkelingen op de markt goed volg,

bovenstaande - net als andere

uit de teelt te halen.

zowel aan de veehouderij- als de akker-

grondstofmarkten - veel volatieler

bouwzijde.” Ook Oonk is als kennis­

geworden. Er kunnen geen garanties

Schakels

coördinator niet alleen actief voor

verkregen worden hoe de prijs van

Oonk en Haanstra spelen daarin een ver-

Agrifirm Plant. “Onze afdeling werkt

vandaag zich verhoudt tot de toe-

bindende rol. Als coördinator organische

zowel met Feed als met Plant. We doen

komst. Agrifirm volgt via haar net-

mest is Haanstra verantwoordelijk voor

proeven voor de bollenteelt en de tuin-

werken en informatiebronnen de

de in- en verkoop van organische mest

bouw, maar net zo goed voor maïs- of

markt zo accuraat mogelijk en zorgt

en hij is daarmee een schakel tussen vee-

grasteelt. Daar is ook heel veel te winnen,

dat haar medewerkers hierover op

houders en telers. “Dat is altijd zoeken

want ontwikkelingen in de ene sector

de hoogte zijn.

naar de beste oplossing voor beide

kunnen heel interessant zijn voor een

partijen. Daar hoort ook bij dat ik de

andere teelt.” Als voorbeeld noemt

>

schakel in succes januari 2013

11

> Oonk het dynamische beschikbaar-

Leren van elkaar

De markt voor organische mest is sterk

heidsmodel voor stikstof. Dit model

De interactie tussen de verschillende

aan veranderingen onderhevig, ziet

voorspelt wanneer er hoeveel stikstof

schakels binnen Agrifirm is essentieel,

Haanstra. “Dit najaar is er weinig aan-

vrijkomt uit een bepaalde samenstelling.

niet alleen om kennis te delen, maar

bod. Een slecht voorjaar kan daar zo

Door deze curve naast de behoefte­

ook voor de totstandkoming van onder-

weer verandering in brengen, maar het

curve van het gewas te leggen, is direct

zoek. “Een deel van de proeven die we

heeft wel structurele oorzaken. Zowel

zichtbaar wanneer er bijvoorbeeld een

doen ontstaan vanuit het aanbod van

veehouders als akkerbouwers hebben steeds meer opslagruimte en er wordt

“ Agrifirm heeft veel kennis in verschillende sectoren.

Uiteindelijk profiteert de klant daarvan.”

steeds meer mest geëxporteerd en verwerkt of bewerkt. Dat heeft gevolgen voor de vorm en samenstelling en ook voor de hoeveelheid beschikbare mest.”

extra stikstofgift nodig is. Van de Ven:

innovatieve producten. We onderzoeken

“Dit model is in eerste instantie ont-

dan hoe we de producten kunnen in-

Anticiperen

wikkeld voor de akkerbouw, maar wordt

passen in teelten”, legt Oonk uit. “Veel

De veranderingen in de markt vragen om

ook gebruikt in andere sectoren, onder

proeven ontstaan echter ook vanuit de

een andere benadering. “Dit is deels ook

andere in de veehouderij voor de be-

praktijk en worden ingegeven door ont-

een uitdaging voor Agrifirm”, denkt Prins.

mesting van maïs.” Hetzelfde geldt

wikkelingen in de markt of wetgeving.”

“Hoe spring je hier op in, welke producten

voor meer ontwikkelingen, aldus Prins.

“Er zijn wel verschillen tussen gewassen, maar ook veel overeenkomsten. Er is bijvoorbeeld veel overlap tussen granen en maïs en de processen in de bodem, zoals het beschikbaar komen van stikstof, zijn natuurlijk hetzelfde. Met de juiste kennis kun je zaken vertalen naar een andere sector, waardoor meer klanten er van kunnen profiteren.” <

<

Frank van de Ven

Fokko Prins

Goed gras met Grasmixen® Grasmixen® zijn samengestelde meststoffen met eenzelfde korrelgrootte en -gewicht (geen blend). Deze kunstmest bevat naast stikstof (N) ook essentiële elementen als zwavel, natrium, magnesium en selenium. Daarmee zorgen de Grasmixen® voor een hoger niveau van de basis van uw rantsoen, het ruwvoer. Het assortiment van Agrifirm bevat voor iedere situatie een passende Grasmix®.

Voordelen van Grasmixen®

> arbeidsgemak en arbeidsbesparing door alles in één werkgang te geven > goed strooibeeld, perfecte verdeling van de meststoffen > optimale verdeling van de elementen gedurende het groeiseizoen > betere ruwvoerkwaliteit > kostenbesparend > groot assortiment: gebruik alleen de elementen die u nodig heeft

12

schakel in succes januari 2013

kunnen een alternatief zijn? Compost

we dan de vraag van de klant naar een

“Daarin heeft het ook zeker meerwaarde

bijvoorbeeld, of het digestaat uit de

proef. Door die samenwerking kunnen

om onderling samen te werken, juist voor

vergister van Suiker Unie, waar we mee

we ook steeds meer maatwerk leveren,

de klant”, stelt Van de Ven. “Agrifirm

samen werken. Dat zijn mooie voor-

zoals de Grasmixen®, of de maatmixen

heeft veel kennis in veel verschillende

beelden van innovaties waarmee je

voor andere gewassen.”

sectoren, dat is uniek. Uiteindelijk profiteert de klant daarvan.”

kunt anticiperen op de toekomst.” “Dat moet ook absoluut”, vult Haanstra aan.

Meerwaarde

“De markt is continu in beweging, je

De afdeling R&D bespreekt de resultaten

Bodemvruchtbaarheid

kunt niet afwachten.” Oonk: “Het is

vervolgens eerst met de specialisten,

“Een goede, vruchtbare bodem is ge-

een constante afweging. Welke ontwik-

waarna gezamenlijk de conclusies

woon heel belangrijk”, besluit Prins.

kelingen verwachten we en hoe kunnen

worden bepaald. Daarna worden deze

“De bodemvruchtbaarheid staat onder

we daar in het onderzoek op inspelen.

verder uitgedragen, eerst op interne

druk, onder andere door de veranderen-

De praktijk verandert en daar moeten

bijeenkomsten en daarna voor de klant

de wetgeving, en het is belangrijk om

we als Agrifirm in meegaan. De buiten-

via bijeenkomsten of in het advies­

die op de lange termijn op peil te hou-

dienst is daarbij van groot belang.”

gesprek. Prins: “Die bemestingsproeven,

den. Dat vraagt om bewustwording,

Van de Ven kan dat beamen. “Wij horen

al het onderzoek eigenlijk, zijn van groot

een omslag in denken, en dat zie je

wat er speelt bij de klant, dat koppelen

belang. We hebben al veel kennis, maar

steeds meer terug in de praktijk.” Ook

we weer terug aan Karin. Samen vertalen

we willen wel voorop blijven lopen.”

veehouders worden zich meer en meer bewust van het belang van een goede bodem. “Het ruwvoer is de basis van het rantsoen, dus dat moet van goede kwaliteit zijn”, legt Van de Ven uit. “Een goede bodemvruchtbaarheid en een goede bemesting zorgen ervoor dat de opbrengsten van eigen grond hoger zijn, een aantrekkelijk gegeven voor iedere veehouder en teler.”

<

<

Karin Oonk

Thijs Haanstra

Toplijnen Agrifirm introduceert een aantal toplijnen in het assortiment. Producten in deze lijnen kenmerken zich door extra toegevoegde waarde boven het zeer brede assortiment bemestingsproducten wat Agrifirm aanbiedt. De producten dragen bij aan het realiseren van een hoger rendement voor de klant.

De top lijn bestaat uit:

> Top Trace: dit is een lijn bladmeststoffen van hoge kwaliteit. Deze productlijn heeft zich al een aantal jaren bewezen in de praktijk. > Top Cote: een nieuw concept waarbij hoogwaardige gecoate meststoffen gemengd kunnen worden met gangbare ongecoate meststoffen. Hierdoor wordt het gecontroleerd vrijkomen van mineralen uit gecoate meststoffen gecombineerd met de directe beschikbaarheid van de gangbare meststoffen. > Top Mix: dit is de nieuwe naam voor de inmiddels bekende lijn van Maatmixen. In dit concept worden hoogwaardige bouwstenen gemengd tot specifieke samenstellingen. > Top Soil: een lijn van hoogwaardige bodemverbeteraars met gegarandeerde technische specificaties, kwaliteit, veiligheid en toepasbaarheid.

schakel in succes januari 2013

13

plant

‘ Het uitgangspunt is dat je er beiden beter van wordt’ Peter van Cruchten heeft in het Limburgse Koningsbosch

grond en daarmee de opbrengstpotentie.” Voor de melkvee-

een melkveebedrijf met 90 melkkoeien en 60 hectare grond,

houder die zijn eigen ruwvoer teelt ligt dit eigenlijk niet anders,

akkerbouwer Klaas Hoekstra heeft een bedrijf met 50 hectare

zegt Van Cruchten. “De gewassen zijn de basis van mijn rant-

in Finkum, Friesland. Beiden geven hun visie op bodem-

soen, en dat is weer de basis voor een goede melkproductie.

vruchtbaarheid, bemesting en de mogelijkheden voor

De gewassen zijn dan niet het eind­product, maar wel degelijk

samenwerking tussen de akkerbouw en de veehouderij.

heel belangrijk.”

Optimaal bemesten is een voorwaarde voor een goede

Optimaal bemesten

bodem­vruchtbaarheid en daarmee heel belangrijk voor het

Beide ondernemers werken op een vergelijkbare manier aan

akkerbouwbedrijf, stelt Hoekstra. “De bodemvruchtbaarheid

het verbe­teren van de bodemvruchtbaarheid. “Behalve de

is de basis van het bedrijf; het bepaalt de capaciteit van de

ruwvoergewassen, teel ik ook conserven”, vertelt Van Cruchten.

“Ik rouleer zoveel mogelijk en ruil ook regelmatig percelen met akkerbouwers.” Ook Hoekstra ruilt zo nu en dan per­celen met veehouders uit de omgeving. “Daarnaast is bemesting heel belangrijk, en zorgen voor het behoud van de organische stof in de bodem. Sinds eind jaren ’90 gebruik ik daarom standaard vaste mest, aangevuld met kunstmeststoffen, en werk ik steeds meer met compost en groen­bemesters.” Voor Van Cruchten is de eigen mest de basis van de bemesting. “Ik vul dat ook aan met meststoffen van Agrifirm. Afgelopen jaar was dat onder andere Grasmix Inzaai. Ik laat me daarin adviseren door mijn Agrifirm specialist: wat is er aan eigen mest beschikbaar en wat moeten we toevoegen voor het beste resultaat?” “De optimale bemesting blijft zoeken, er is geen pasklaar antwoord. Een goede sparringpartner is dan belangrijk.

Zeker op de lange termijn, en bodemvruchtbaarheid is bij uitstek een onderwerp waarbij de lange termijn telt”, voegt Hoekstra toe. “Agrifirm heeft gewoon heel veel ervaring in verschillende

<

Peter van Cruchten

Biologisch meststoffenassortiment Naast het gangbare assortiment heeft Agrifirm ook een biologisch meststoffenassortiment: > Biologische kippenmestkorrels

> Luzernekorrels (A meststof) zijn geproduceerd uit biologische luzerne.

Het NPK gehalte van deze korrels kan

dus geschikt voor overbemesting in verschillende gewassen.

zijn geschikt als startgift voor lange teelten, maar niet geschikt voor kort-

uit biologische kippenmest.

durende teelten.

14

schakel in succes januari 2013

> Monterra Malt 5-1-5 (B meststof) is een 100 procent plantaardige meststof op basis van moutkiemen

Het NPK-gehalte van de huidige product.

beschikbaar voor het gewas en is

fluctueren per partij. Luzernekorrels (A meststof) zijn geproduceerd

partij zit op 37-29-25 kg per ton

stikstof. Deze stikstof komt snel

> Verenmeel (B meststof) is een mestkorrel die bestaat uit 11 procent

waaraan een restproduct uit de suiker­industrie is toegevoegd.

regio’s en op verschillende bedrijven. Daar moet je je voordeel mee doen.”

Vaste koppeling

Van Cruchten moet een deel van de mest afvoeren. “Ik heb een vaste samenwerking met een akkerbouwer in de buurt.

Dat vind ik prettig, je weet wat er met je mest gebeurt en het is mooi te zien wat er uit groeit.” Hoekstra is het met hem eens. “In het ver­leden heb ik ook een vaste koppeling gehad en het lijkt me wel mooi om daar uit­eindelijk weer naar terug te gaan. Het is goed om te weten waar de mest vandaan komt en misschien kun je dan, samen met de veehouder, ook wel sturen op de kwaliteit.” Beide ondernemers zijn voorstander <

van een meer intensieve samenwerking tussen veehouders en

Klaas Hoekstra

akkerbouwers. “We hebben hier in de buurt ook wel overleg met akkerbouwers en melkveehouders, om te kijken wat we voor

beter van worden. Het is een kwestie van het gesprek aan

elkaar kunnen betekenen”, vertelt Hoekstra. “We zitten hier in

gaan.” “Dat is heel erg belangrijk”, denkt ook Van Cruchten.

een melkveeregio, dan is het ook mooi om daar iets mee te doen.

“Ieder heeft zijn eigen prioriteiten en die lijken soms tegen-

Bovendien kun je veel van elkaar leren. Melkveehouders focussen

gesteld, maar het uitgangspunt zou moeten zijn dat je er

meer op de kwaliteit van het gewas in plaats van de kwantiteit,

beiden voordeel van hebt. Misschien kan Agrifirm daar ook

dat is heel leerzaam voor akkerbouwers. Andersom kunnen

wel een rol in spelen, om wat meer begrip te creëren.”

veehouders misschien weer veel leren van het akkerbouw­

“Beide partijen hebben gewoon een duwtje nodig, daar zie

matig telen van gewassen en het optimaliseren van de teelt.”

ik zeker een rol voor Agrifirm weggelegd”, aldus Hoekstra.

“Juist omdat Agrifirm zowel actief is in de veehouderij als

In gesprek

in de akkerbouw. Dat in combinatie met de omvang en de

Hoekstra ziet in deze gesprekken veel wederzijdse interesse.

landelijke dekking maakt dat Agrifirm veel kan bijdragen,

“Iedere sector is vaak gefocust op zijn eigen problematiek,

ook op het gebied van onderzoek. Daar profiteren we als

maar als je je in elkaars wereld verdiept kun je daar beiden

sectoren weer van.”

Het voordeel van deze meststof is

De stikstof uit de vinassekali komt

NPK- gehalte zit aankomend jaar op

dat er, net als bij verenmeel, snel

snel beschikbaar voor het gewas.

24-12-80 kg per ton product.

stikstof beschikbaar komt, maar dat

Het NPK- gehalte zit aankomend

de totale af­gifte over een vrij lange

jaar op 35-2,5-50 kg per ton product.

termijn wordt uitgesmeerd. Het NPKgehalte van deze meststof bestaat uit 5-1-5 per 100 kg product. > Vinassekali (B meststof) is een vloeibare plantaardige meststof.

Ook Eco Feed is afgelopen jaar als B-meststof aan het assortiment toegevoegd. Wij

> Protamylasse (B meststof) is, net als

ontvingen echter recent het bericht dat

vinassekali, een vloeibare plantaardige

de SKAL de toelating heeft ingetrokken.

meststof. De werkingscoëfficiënt

Het is op dit moment onduidelijk wat

van de stikstof uit protamylasse is

dat betekent voor producten die reeds

lager dan die van vinassekali. Het

uitgeleverd zijn. U wordt geïnformeerd.

schakel in succes januari 2013

15

feed

Goede productie, gezonde koeien

Totaalaanpak zorgt voor betere resultaten

Dick (l) en Ronald van der Horst (m) in gesprek met Agrifirm Feed specialist Rundveehouderij Niels Grootoonk.

Secuur werken en vaak controleren staan centraal op het

aan met onze adviseurs om scherp te

melkveebedrijf van Dick en Ronald van der Horst in Witharen

blijven binnen ons eigen bedrijf”, vult

(OV). Ze hebben een nauwe samenwerking met de dierenarts

Dick aan.

en specialist bij Agrifirm Feed. “Om gerichter te werken,

Dierenarts

maar ook om bedrijfsblindheid te voorkomen”, aldus Ronald.

Deze aanpak ontstond mede door

Het is volgens vader en zoon de manier om een goede productie te bereiken met gezonde koeien.

een dagdeel dat de dierenarts in het voorjaar van 2011 met zijn studiegroep organiseerde op het bedrijf van Van der Horst. “Elk jaar bezoeken zij een aantal bedrijven om te kijken wat

16

schakel in succes januari 2013

Kwaliteit is leidend, niet de kwantiteit.

verbeterpunten zijn. We hebben direct

“We willen een goed saldo draaien en

ingestemd toen onze dierenarts vroeg

blijven draaien. En dan gaat het er mij

of zoiets op ons bedrijf georganiseerd

niet om hoeveel koeien we melken.

mocht worden. We hebben daar heel

Als het resultaat maar goed is”, zegt

veel van geleerd”, vertelt Dick. Met de

Ronald stellig. “We houden onze ogen

verbeterpunten zijn ze concreet aan de

goed open en gaan graag het gesprek

slag gegaan. “Om te beginnen hebben

feed

we een vaste structuur aangebracht in

Grootoonk, specialist Rundveehouderij bij

bedrijf bezochten moeite de ontwikke-

de bezoeken van de dierenarts. Hij komt

Agrifirm Feed, voegt toe: “Verschillende

ling van het jongvee onder controle te

nu om de vier weken”, aldus Ronald. “En

cijfers laten zien dat het bedrijf er goed

houden. “Dat viel ook de dierenartsen

terwijl collega’s vaak denken dat we

voor staat. Het vervangingspercentage

op”, vertelt Dick. “Het eiwitgehalte van

meer gezondheidskosten hebben, is het

staat op 19 procent en de laatste

het kuilvoer dat we het jongvee voer-

tegendeel waar. Onlangs bleek dat wij,

melkcontrole gaf een ketosemelding

den bleek te laag.” Met behulp van het

met 0,51 euro per 100 kilogram melk,

van 0 procent.”

rantsoen berekeningsprogramma voor

toch aan de lage kant zitten.”

jongvee adviseerde Grootoonk een verOpfok

hoging van het eiwitpercentage in het

Conditie bij afkalven

Na het bezoek van de dierenartsen

rantsoen van 14 naar 18 procent. Om

Eén van de aandachtspunten die de

zijn Dick en Ronald er nog bewuster

de ontwikkeling van het jongvee goed

dierenartsen bij Van der Horst neer­

van hoe belangrijk de opstart van het

in de gaten te houden, wordt sinds een

legden, was de conditie van de vaarzen

kalf is voor een goede ontwikkeling.

half jaar de hoogtemaat gemeten van het jongvee in de leeftijd van vier tot

“ Met het programma Agrifirm Focus Jongvee weten we nu veel beter waar we aan toe zijn.”

zestien maanden. “In het programma Agrifirm Focus Jongvee hebben we nu met een grafiek inzicht in de ontwikkeling van ons jongvee. We weten nu veel beter waar we aan toe zijn”, legt Ronald

voor afkalven. “Doordat wij onze pinken

Met het opfokprogramma OPFOK24

uit. Grootoonk: “In feite is er nu een nul-

te rijk voerden, waren ze te ruim in

brachten de melkveehouders meer

meting waaruit blijkt dat 30 procent

conditie. Daarnaast hadden de vaarzen

structuur aan. “Zo zijn we er nu extra

van de jongste groep wat achterblijft in

na afkalven te veel zucht en was de

scherp op dat het kalf de eerste 24 uur

ontwikkeling. Daarom krijgen de kalve-

biestproductie aan de hoge kant.

voldoende biest binnen krijgt”, noemt

ren nu hoogwaardiger melkpoeder.

Verder viel het op dat we geen specifiek

Dick als voorbeeld. Er is een aparte

Door het jongvee regelmatig te meten,

berekend rantsoen voor de droge koeien

melkmachine aangeschaft om de koe

wordt vanzelf duidelijk of de maatregel

hadden”, legt Dick uit. Met deze bevin-

na afkalven direct te kunnen melken.

het gewenste resultaat heeft.” Dick

dingen zijn Dick en Ronald met hun eigen

“Ook hangen we bij koud weer standaard

concludeert: “Het begin moet goed

dierenarts en Agrifirm specialist om tafel

een warmtelamp boven het kalf”,

zijn, want achteraf corrigeren valt niet

gegaan om de situatie te verbeteren.

voegt Ronald toe.

mee. We willen op 24 maanden een

De 100-dagenaanpak van Agrifirm kwam

sterke vaars hebben. Een probleemloze

al snel naar voren.

Ontwikkeling

opfok staat daarbij voorop. Goed voor

Ronald: “We werken nu een jaar volgens

Bovendien had maatschap Van der Horst

het dier, de boer, de financiën én voor

dit concept, waarbij de focus ligt op de

in de periode dat de dierenartsen hun

het werkplezier.”

honderd dagen rondom het afkalven.

Afhankelijk van het celgetal en de melkgift zetten we de koeien selectief droog.

Bedrijfsgegevens

Vervolgens bekappen we de klauwen

Maatschap Van der Horst

en gaat de koe naar de andere stal, waar ze een droogstandsrantsoen krijgt.

Omvang

Veertien dagen voor afkalven gaan ze

> 120 melkkoeien, 80 stuks jongvee

in groepshuisvesting op stro. Dan krijgen

en 54 hectare grond waarvan

ze Prestart Excellentbrok.” Van der Horst

10 ha pacht

ziet duidelijk verbetering in de opstart

Gemiddelde productie

van de lactatie. “Afkalven gaat gemakke-

> 8.896 kilogram, 4,46% vet en

lijker en zowel de vaarzen als de koeien

3,63% eiwit

starten rustiger op”, aldus Dick. Niels

schakel in succes januari 2013

17

feed

Goede productie, gezonde koeien Agrifirm-klanten realiseren het hele jaar gemiddeld 1 kg melk per koe per dag extra. Om dit te bereiken maakt Agrifirm gebruik van de volgende concepten: GezondheidsIndex

lactatie gelegd. De 100-dagenaanpak

MelkNavigator

De GezondheidsIndex optimaliseert

bevat de juiste producten en het beste

In MelkNavigator is alle kennis over

het rantsoen op klauwgezondheid, uier-

advies voor de voeding, huisvesting en

het voeren van melkvee gebundeld.

gezondheid en vruchtbaarheid. Door

verzorging van koeien.

MelkNavigator spoort de nutriënten op

specifiek te sturen op nutriënten kan

die beperkend zijn voor meer liters,

met een aangepast rantsoen de gezond-

OPFOK24

heid van effectief worden verbeterd.

OPFOK24 is de totaalaanpak met de

melkeiwit of hogere gehalten.

juiste tools, adviezen en voeders voor

Meer informatie over goede

100-dagenaanpak

een optimale opfok van nuchter kalf

productie, gezonde koeien:

De 50 dagen voor en de 50 dagen na af-

tot een robuuste vaars die afkalft op

www.gezondresultaat.com

kalven zijn cruciaal voor elke koe. In die

24 maanden. De basis voor de hoogste

100 dagen wordt de basis voor de gehele

levensproductie.

Omschakelen naar biologische veehouderij

Siloactie Agrifirm Feed heeft van 1 januari tot 31 maart een siloactie. In deze periode

Omschakelen van gangbaar naar biologisch produceren is een ondernemerskeuze.

kunt u tegen gunstige tarieven voer- en

De specialisten Biologisch kunnen veehouders hierbij adviseren. Wat houdt de

kunstmestsilo’s aanschaffen. Zo kunt

biologische bedrijfsvoering in en waar moet rekening mee gehouden worden?

u uw ontvangstcapaciteit vergroten en optimaal profiteren van de cluster-

De vraag naar biologische producten

staan dicht bij de klant en zijn een

stijgt hard. Door de sterke vraagtoename

ervaren en deskundige gespreks­

is een tekort van tientallen miljoenen

partner om een weloverwogen keuze

Siloleverancier

liters biologische melk ontstaan op de

te maken. Naast gespecialiseerde

De voer- en kunstmestsilo’s worden

Nederlandse markt. Er is ruimte voor

adviseurs, nutritionisten en inkoop-

geleverd door Polem. Polem heeft een

omschakeling. Ook voor de biologische

medewerkers, is ook de productie­

groot assortiment silo’s van uitstekende

geiten- en varkenshouderij is nu

locatie in Emmen 100% toegespitst

kwaliteit en biedt een goede service.

omschakelen interessant. Meer inzicht in

op biologische productie. Deze

Naast silo’s kunt u ook manluiken, af-

het financiële plaatje bij omschakeling of

moderne productielocatie is voorzien

tapschuiven en andere opties bestellen.

meer weten van de prijsstelling en het

van nieuwe technische toepassingen

marktmechanisme van de biologische

voor een goede ontsluiting van

Meer info/deelnemen

producten? De specialisten van Agrifirm

nutriënten en hoge voeropname.

Bel Agrifirm Feed T (088) 488 10 12.

18

schakel in succes januari 2013

korting bij bulkbestellingen.

feed

Trends op het gebied van varkensvlees

‘ Volume of exclusiviteit, daar draait het om’ Als trendonderzoeker en foodwatcher houdt Anneke Ammerlaan zich bezig met trends op het gebied van voeding. Ze adviseert voedselfabrikanten, supermarkten en <

hotelketens hoe ze in kunnen spelen op actuele ontwikkelingen.

Anneke Ammerlaan

Ook in de markt voor varkensvlees ziet Ammerlaan trends die van belang kunnen zijn voor de producent.

Ammerlaan stond aan de wieg van

met koken en eten. “Ze eten minder

Invloed van het verleden

Allerhande en is hoofdredacteur van

vlees, maar willen wel kwaliteit;

Deze trends in de varkensvleessector

Smaakmakend, het consumententijd-

varkensvlees mag weer vet zijn, want

sluiten aan bij het algemene beeld;

schrift voor de biologische sector. Haar

vet is een belangrijke smaakmaker en

gezondheid, duurzaamheid en prijs­

passie ligt bij de primaire sector, want

een beetje is niet ongezond.”

bewustheid staan hoog op de agenda van consumenten. Niet verrassend

daar liggen volgens haar de kansen.

Voordelig

volgens Ammerlaan, want trends

Exclusiviteit

De andere trend is volgens Ammerlaan

komen voort uit het verleden. “Tijdens

Op het gebied van varkensvlees zijn er

gericht op prijs en volume. “Er is een

de Tweede Wereldoorlog lag de focus

eigenlijk twee trends te onderscheiden,

tweede groep consumenten die een

bij voedsel. In de jaren vijftig en zestig

vertelt de foodwatcher. Een kwalitatief

betaalbaar stukje vlees willen. Dieren-

veranderde dat: de massa had geen

hoogstaande productie en smaakbele-

welzijn en duurzaamheid spelen hier

honger meer en eten speelde niet

ving is daar één van. De consument wil invloed uitoefenen op zijn voedsel; het eten moet diervriendelijk en duurzaam worden geproduceerd. “Het draait weer

langer de hoofdrol. Geld werd nu

“ Varkensvlees mag weer vet zijn.”

om de relatie tussen mens en dier. De

besteed aan luxe-items zoals auto’s en vakanties.” De afgelopen jaren heeft weer een omslag plaatsgevonden.

“Mede door de kredietcrisis realiseren

consument verwacht eigenlijk dat de

natuurlijk ook een belangrijke rol, maar

mensen zich dat ze zelf verantwoorde-

varkenshouder een persoonlijke band

als een varkenshouder op de goede

lijk zijn voor de wereld om hen heen,

heeft met de varkens. Het gaat om

manier op grote schaal varkens houdt,

hun gezondheid, en hun voedsel.”

kleinschalige productie en dus exclusi-

heeft deze consument daar geen

En Ammerlaan concludeert: “Mensen

viteit.” Deze groep mensen gaan volgens

bezwaar tegen, zeker niet als dat een

zien in dat je door goed te eten beter

Ammerlaan op hun eigen manier om

gunstige invloed heeft op de prijs.”

functioneert.”

schakel in succes januari 2013

19

feed

Met nieuwe stal klaar voor de toekomst

‘ Ons bedrijf is ons levenswerk’ Varkenshouders Frans en Rieky Dortmans bouwden afgelopen

540 vleesvarkens en hebben alle stallen

jaar een nieuwe vleesvarkensstal om te kunnen voldoen aan de

op de thuislocatie zelf gebouwd”, vertelt

nieuwe milieueisen. Functionaliteit en kwaliteit stonden tijdens

hij. “De nieuwe stal is de eerste uitzondering. Het bedrijf wordt steeds groter,

de bouw voorop. “We wilden absoluut niet bezuinigen op

je hebt al genoeg om handen, en daar-

arbeidsgemak en werkplezier.”

naast was het ook een erg groot project.”

Afwerking

Frans en Rieky Dortmans verdubbelden

Te koop

Dortmans werkte daarom voor het

met de nieuwe stal, en een uitbreiding

De ondernemers gaan daarom verder

eerst met een aannemer. “Dan is het

op de andere locatie, het aantal vlees-

met de vleesvarkens en 200 rosé­

nog belangrijker om van tevoren alles

varkens naar 6.400. Tot voor kort was

kalveren. Het zeugenbedrijf, met 380

goed door te denken. Maar ook tijdens

het bedrijf, in het Brabantse Son,

zeugen, staat te koop. Hier is nog wel

de bouw liep ik vaak wel drie keer per

gesloten. “We hebben nu gekozen verder

geïnvesteerd in groepshuisvesting, zo-

dag op de bouw rond om op tijd bij te

te gaan met de vleesvarkens”, licht

dat het bedrijf voldoet aan de eisen die

sturen als iets niet precies zo werd als

Rieky toe. “We moesten investeren om

sinds dit jaar gelden. De aanpassingen

wij het wilden.” Rieky vult aan: “We

aan de nieuwe eisen van 1 januari te

aan het zeugenbedrijf en de andere

hebben er echt boven op gezeten. Het

voldoen en wilden het werk wel met

vleesvarkenslocatie heeft Frans groten-

moest gewoon goed worden. Het is

zijn tweeën doen, zonder vreemde

deels zelf gedaan, samen met een

maar een varkensstal, zeiden de bouw-

arbeid. Dan moet je keuzes maken.”

ZZP-er. “We begonnen in 1978 met

vakkers soms. Maar het is niet ‘maar’

20

schakel in succes januari 2013

feed

< Frans en Rieky Dortmans in hun nieuwe stal.

aan de maatlat duurzame veehouderij.

mooi dat te laten zien. Agrifirm heeft

Frans: “Dat heeft fiscale voordelen,

heel veel gedaan aan de open dag, zelfs

maar we vinden het zelf ook belangrijk,

de rondleidingen gegeven.”

ook omdat we aan de Keten Duurzaam Varkensvlees leveren. We hebben er

Tevreden

van tevoren goed over nagedacht en

De ingebruikname van de stal bete-

bewust gekozen welke onderdelen het

kende dat Frans en Rieky voor het

beste bij ons bedrijf passen.” Een voor-

eerst sinds 1998 biggen aan moesten

beeld is de gecombineerde inweek-

kopen. Frans: “Dat is natuurlijk

koelinstallatie, die zowel punten voor

wennen, we zijn gewend het hele

de maatlat oplevert als een arbeids­

traject zelf in de hand te hebben.

besparing. Het rondpompsysteem voor

We hebben bewust dezelfde genetica

warmte telt ook mee voor de maatlat

gekozen als onze eigen biggen, Topigs

en scheelt bovendien in het gasverbruik.

20 x Piétrain. We moesten natuurlijk ook wennen aan de nieuwe stal en de

Open dag

cdi. Jan heeft ons daarbij wel geholpen

een varkensstal, het is ons levenswerk!”

Tijdens de bouw hadden de varkens-

om de juiste schema’s te bepalen en

De betrokkenheid is terug te zien in het

houders veel contact met Agrifirm

alles goed in de vingers te krijgen.”

afwerkingsniveau van de stal. Functio-

Feed specialist Jan van ’t Westeinde.

Inmiddels is de nieuwe stal twee

naliteit was een belangrijk criterium.

“Het is prettig dat er iemand meedenkt

maanden in gebruik en Frans en Rieky

“Een eenvoudige stal, zonder onnodige

die het bedrijf goed kent en die je

zijn tevreden. “Er zijn altijd wat kinder-

poespas, maar vlekkeloos afgewerkt.

vertrouwt”, vindt Frans. Van ’t West-

ziekten maar die waren met kleine

Slordigheden staan je alleen maar in

einde voegt toe: “Ik vind het ook

aanpassingen snel verholpen. Zo

de weg. We moeten hier iedere dag

belangrijk om betrokken te zijn en een

hebben we na metingen de lucht­inlaat

gemakkelijk en met plezier kunnen

bijdrage te leveren. Ook samen met

in de afdeling wat aangepast. We

werken”, legt Frans uit.

collega’s en bijvoorbeeld Agrifirm Exlan,

lopen met plezier door de stal. Het is

die het bouwtraject begeleid hebben.”

ruim, overzichtelijk en de varkens lig-

Duurzame stal

De open dag op 26 oktober, met ope-

gen er mooi bij, je kunt zien dat ze het

De varkenshouders kozen voor een bio-

ning door Agrifirm directeur Ton Loman,

naar hun zin hebben. Voor technische

logische luchtwasser, die de ammonia-

was een voorstel van Van ’t Westeinde.

gegevens is het nog te vroeg, maar die

kuitstoot met 85 procent vermindert.

“We twijfelden eerst, maar het was

zien we vol vertrouwen tegemoet.”

Met interne saldering voldoen daarmee

echt een hele leuke, bijzondere dag”,

Met de uitbreiding is het bedrijf klaar

ook de andere stallen op de thuislocatie

vertelt Rieky. “Dé kans om te laten zien

voor de toekomst. Rieky: “We hebben

aan de huidige eisen. De stal is daarnaast

dat dit voor ons niet ‘maar een varkens-

geen opvolger, maar hier kunnen we

uitgerust met een computergestuurde

stal’ is, maar dat ons hart er in ligt. We

voorlopig samen vooruit. We doen het

droogvoerinstallatie (cdi) en voldoet

zijn trots op de nieuwe stal en het is

werk gewoon heel graag.”

schakel in succes januari 2013

21

feed hoe dat uit zou pakken, maar de resultaten vielen alles mee.” Strijdveen voegt toe: “Het koppel zou voldaan hebben aan het fokdoel van het fok­bedrijf, ISA Boxmeer, voor 2020: hennen die in 100 weken een productie van 500 eieren halen. Dat is wel heel bijzonder.”

Combinatie

Volgens Van Loon is het een combinatie van factoren. “Je moet ook een beetje geluk hebben. We hebben de uitval laag kunnen houden. Een goed klimaat is belangrijk, net als een goed voermanagement en goede begeleiding.” Op advies

Topproductie van 98 weken

van Strijdveen voerde Van Loon bij het afgelopen koppel het nieuwe VIGOR voer

‘ Je moet ook een beetje geluk hebben’

van Agrifirm Feed. “Dit voer zorgt voor robuuste hennen”, stelt Strijdveen. Van Loon voegt toe: “Het voer moet goed zijn, en de hennen deden het er goed op. Ik ben er daarnaast heel scherp op dat ze niet selectief pikken, maar het complete voer binnen krijgen.” Om dat <

Simon van Loon

te bereiken zorgt hij, door de voertijden en dosering zorgvuldig af te stemmen,

Legpluimveehouders die topresultaten behalen krijgen van

dat de voergoot minstens eens per dag

Agrifirm Feed een taart aangeboden. Simon en Marianne van

minimaal 1 uur helemaal leeg is.

Loon kregen zo’n taart van hun specialist Jos Strijdveen.

Begeleiding

Tijdens de opstart zijn de hennen extra “Het laatste koppel van Simon en

voederconversie van 2,05. “Eigenlijk wilde

ondersteund met organisch gebonden

Marianne is erg oud geworden en tot

ik de hennen ruien als de eierprijs slecht

sporenelementen. “Samen met Jos

het laatst goed in productie gebleven”

was”, legt Van Loon uit. “Dat gebeurde

bepalen we of dat nodig is, een kwestie

vertelt Strijdveen. “Samen zorgde dat

niet en toen ik het nog eens doorrekende

van goed op de kippen letten. In de

voor een topresultaat.” Van Loon heeft

kwam ik tot de conclusie dat ruien met

opstartfase komt Jos minstens iedere

in Nederweert een bedrijf met scharrel­

deze voerprijzen niet rendabel is. Ik heb

week en daarna ook zeer regelmatig.

hennen, in scharrel- en volièrehuis­

toen direct nieuwe kippen besteld, maar

Goede begeleiding vind ik heel belang-

vesting, en zeugen.

de kippen werden daardoor een stuk

rijk.” Dat Van Loon bij zijn nieuwe kop-

ouder dan anders. Het was afwachten

pel naar vergelijkbare resultaten

Ruien

streeft, spreekt voor zich. “Ik weet nog

De taart werd verdiend door het koppel

niet of we ze weer zo lang aanhouden.

Dekalb withennen in de volièrestal. Op

Dat moet je wel ruim van tevoren plan-

98 weken leeftijd hadden ze nog een

nen, maar het is zeker interessant om

productie van 73 procent. De totale

kippen langer te houden. Verder doen

productie per opgehokte hen kwam uit

we niks speciaals, net als anders.”

op 490,8 eieren, met een cumulatieve uitval van 6,6 procent en cumulatieve

22

schakel in succes januari 2013

< Simon van Loon (l) ontvangt de taart van Jos Strijdveen.

feed

Energie-efficiëntie

‘ Beter stalklimaat en lagere stookkosten’ Een perfect stalklimaat is één van de voorwaarden voor een goed bedrijfsresultaat. “Efficiënt omgaan met de energie­voorziening is daarbij van belang. Want energie is leider vleespluimveehouderij bij Agrifirm Feed.

Een goede verwarming is belangrijk voor een goed klimaat.

<

een belangrijke kostenpost”, aldus André Denekamp, verkoop­

“Doordat de opbrengsten met de huidige

worden gehouden met een hoger

opbrengstprijzen meer onder druk staan,

energieverbruik. Bovendien brengt dit

Houtkachel

hebben vleeskuikenhouders de neiging

systeem de ammoniakuitstoot terug; een

Jarig Boersma houdt in Weidum (Fr)

minder te stoken”, vertelt Denekamp.

belangrijk voordeel”, aldus Denekamp.

190.000 vleeskuikens. “Mede omdat

“Maar minder stoken betekent minder

De mogelijkheden zijn legio. Zo noemt

gas duurder wordt, koos ik tijdens de

ventileren en daardoor uiteindelijk

hij een voorbeeld waarbij één van zijn

nieuwbouw in 2010 voor een hout-

een minder goed resultaat. Een goed

klanten een prijsafspraak heeft gemaakt

kachel in plaats van een zwaardere

verwarmde stal is vaak droger en het

met de buurman die een mestvergister

gasleiding. Het systeem bevalt mij

CO2-gehalte is lager.”

heeft. “Zo kan de klant de warmte die

prima. Ik zorg dat er voldoende

zijn buurman uit de mestvergister wint

sloophout in de voorraadbak zit,

Mogelijkheden

gebruiken voor het verwarmen van de

zodat de kachel 9.000 m2 van

Om de opbrengsten zo hoog mogelijk

vleeskuikenstal.” Bij nieuwbouw is het

warmte voorziet.”

te houden is het interessant de stook-

TerraSea-systeem een interessante optie.

kosten te reduceren. Als opties voor

Dit systeem gebruikt onder andere aard-

bestaande stallen noemt Denekamp

warmte om grondwater te verwarmen.

de houtkachel en de warmtewisselaar.

Deze warmte wordt gebruikt voor vloer-

Warmtewisselaar

“Mede vanwege de alternatieve brand-

verwarming en opwarmen van ingaande

In De Heen (N-Br) combineert

stof zorgt de houtkachel voor een kosten­

lucht. Hiermee garandeert het systeem

Maatschap De Jager een akkerbouw-

reductie tot zo’n 50 procent. Ook voor de

een constantere temperatuur in de stal.

bedrijf met 32.000 vleeskuikens.

warmtewisselaar geldt een aanzienlijke kostenreductie, al moet er wel rekening

“ Een goed verwarmde stal is vaak droger en het CO2-gehalte is lager.”

“Hoewel de warmtewisselaar extra Tips

stroomkosten en schoonmaakwerk

Afhankelijk van de bedrijfssituatie is

met zich meebrengt, zijn we tevreden

een bepaalde methode passend, zo

nu we geen koude lucht in de stal

geeft Denekamp aan. “Maar in alle

hebben én voldoen aan de ammoniak­

gevallen kunnen algemene tips zorgen

richtlijn. Na de eerste week lopen de

voor een beter stalklimaat en lagere

stookkosten terug, waardoor we

stookkosten. Zoals goede isolatie, het

uiteindelijk 40 tot 50 procent aan

afdichten van kieren en voorkomen dat

stookkosten besparen.”

de stallen tussen de rondes afkoelen.”

schakel in succes januari 2013

23

plant

Mangaan in zomergraan via zaadcoating

‘ A ls je moet repareren, ben je te laat’ Vrijwel elk jaar zien Erik en Annie Huizing mangaangebrek in hun

akkerbouw van Agrifirm Plant. “De

zomergraan. Afgelopen groeiseizoen deden ze een proef met een

streefwaarde voor de pH op zandgrond

zaaizaadcoating met mangaan, Protinus. En hoewel er nauwelijks

bijvoorbeeld is 5,2. Een pH van 6 is dan hoog.” Tot nu toe loste Huizing een

mangaangebrek was, gaan ze het komend jaar weer Protinus

mangaantekort op met een bespuiting.

gebruiken. “De basis moet goed zijn.”

“Dan voegde ik TopTrace toe bij de ziektebestrijding of bij de onkruidbestrijding”, zegt hij. Ook het afgelopen jaar heeft

Gele strepen op het blad en een bruin-

en dalgrond en teelt jaarlijks 40 hectare

hij dat op enkele percelen gedaan. “Dat

verkleuring langs de nerven. Dat is het

zomergerst en zomertarwe. “Mangaan-

werkt prima, maar eigenlijk ben je dan

symptoom van mangaangebrek in zomer-

gebrek komt vooral voor in een droog en

te laat. Op het moment dat je mangaan-

graan. “De laatste jaren zien we dat elk

schraal voorjaar, op zandgronden met

gebrek ziet, heeft het gewas al een

seizoen wel”, zegt Erik Huizing. “Je komt

een hoog Pw-getal of met een relatief

tekort en dus kost het al opbrengst.

het meestal heel plaatselijk tegen. Heel

hoge pH”, zegt Peter Begeman, specialist

Mangaan is bovendien immobiel in de

soms heeft een deel van het perceel gebrek.”

Bespuiten

De akkerbouwer in het Drentse Buinen heeft een bedrijf van 140 hectare zand-

24

schakel in succes januari 2013

plant. Dat betekent dat je vaak enkele Erik Huizing:

“ Ik zie vaker mangaangebrek door krappere bemesting.”

keren moet spuiten.”

Mangaan via coating

Afgelopen jaar hoorde Huizing van Begeman over Protinus, een zaadcoating

plant

Innovatieve coatings voor gezond gewas Sporenelementen zijn essentieel voor gecoate.” Voor Huizing is het opnieuw

een gezond gewas, maar het gewas

afdraaien van de zaaimachine vaste

heeft er maar weinig van nodig. Zo

prik. “We doen het eigenlijk standaard.

weinig dat het lastig is om sporen­

Verschillende partijen zaaizaad verschillen

elementen in korrelvorm egaal over

vaak iets in duizendkorrelgewicht. Met

het perceel te verdelen. Door coating van zaaizaad of kunstmest geeft u

Peter Begeman:

“ Protinus is niet duurder dan een rondje spuiten.”

sporenelementen via de bodem en bent u verzekerd van een egale verdeling.

WolfTrax

WolfTrax is een coating voor bestaande kunstmeststoffen. Op het moment dat

onze machine is het drie minuten

de plant de kunstmest opneemt, zijn

werk”, zegt hij. “Zaai je teveel, dan is

ook de sporenelementen beschikbaar.

dat zonde van het zaaizaad. Maar zaai

WolfTrax Protinus is een coating voor

je te weinig, dan krijg je geen optimaal

zaaizaad. Het gevat ijzer, zink en

plantaantal en kost het opbrengst.”

mangaan. De sporenelementen zitten meteen bij de wortels en ze zijn goed

<

nnie en Erik Huizing (rechts) A met Peter Begeman.

Geen gebrek

opneembaar.

De zaaizaadbehandeling kost rond 20 euro per hectare. “Vergelijkbaar

Protinus

met onder andere mangaan. In de

met een rondje spuiten met een man-

Protinus is een mangaancoating voor

zaadcoating zit 200 gram mangaan

gaanhoudend middel”, zegt Begeman.

zaaigranen. Het bevat niet alleen

per hectare en dat is voldoende voor

Achteraf bleek het dit jaar niet nodig,

mangaan maar ook ijzer en zink. Het

zomergraan. Huizing vond het veel­­be­

want er was nauwelijks mangaangebrek.

product heeft twee werkingsmechanis-

lovend. “Daarmee breng je mangaan in

Toch is de akkerbouwer gecharmeerd

men. Ten eerste geef je met de coating

de bodem, direct bij de wortel van de

van zaaizaadcoating. “Het zaaizaad is

rond de 200 gram mangaan mee die zo

plant. Je geeft het dus vooraf, in plaats

iets duurder, maar dat weegt gemakkelijk

geformuleerd is dat deze makkelijk

van achteraf bijsturen als het fout gaat.

op tegen de kosten van mangaangebrek.”

opneembaar is voor het gewas. Het

Dat spreekt mij wel aan.” Hij legde zelf

Voor Huizing staat het vast: “We gaan

tweede en unieke werkingsmechanis-

een proef aan in een perceel van 10

het gewoon weer proberen, maar dan

me is dat de coating zorgt voor extra

hectare zomergerst. Een deel daarvan

ga ik het grootste deel inzaaien met

verzuring rondom de wortels. De pH

zaaide hij in met zaaizaad gecoat met

gecoat zaad. De basis moet goed zijn.

in de wortelzone neemt hierdoor af.

Protinus. Het ras was in beide delen

Je hebt als akkerbouwer tenslotte maar

Dit is gunstig want bij lagere pH’s komt

van het perceel gelijk, net als het aantal

één keer per jaar de kans om je gewas

de in de bodem aanwezige mangaan

korrels per vierkante meter. “Daarvoor

een goede start te geven.”

makkelijk beschikbaar voor de plant.

moet je de machine opnieuw afdraaien”,

Oftewel door de coating kunnen de

adviseert Begeman. “Het gecoate zaai-

Wilt u meer weten over zaaizaadcoating?

wortels ook makkelijker mangaan

zaad glijdt iets minder dan het niet-

Neem dan contact op met uw specialist.

opnemen vanuit de bodem.

schakel in succes januari 2013

25

plant

Aanpak van Botrytis en virus in tulpen

‘ Interessante resultaten bij tulpenproeven’ Agrifirm Plant werkt het hele jaar door aan proeven ter beheersing

en hagel, is het beter om te kiezen voor

van Botrytis (vuur) en virus in tulpen. Jan Koopman, product­

sterkere middelen uit de zogenaamde

manager bij Cebeco Agrochemie, en Piet Vriend, teeltspecialist bij

EBR-groep zoals de Rudis.”

Agrifirm Plant, leggen uit wat de proeven inhouden, wat de

Restricties

resultaten zijn en welke adviezen ze de telers geven.

Ter preventie van Botrytis wordt vaak een bedekkingsfungicide uit de groep Mancozeb ingezet. Deze groep middelen staat al geruime tijd onder druk. Piet

De tulpenproeven van Agrifirm Plant

seling minimaal 1 op 6. De ziektedruk

Vriend legt uit: “In een aantal bloem-

worden op verschillende locaties in

is hier niet zo hoog als in de

bollengebieden zit aan deze groep

Nederland aangelegd, zowel op zand-

bollenstreek en het noordelijk zand­

restricties in het gebruik. Daarom

als op kleigronden.

gebied, waar de vruchtwisseling beperkter is. In deze gebieden worden

“ Bij een kortere vruchtwisseling is de infectiedruk hoger.”

Botrytis

vaak ook andere bolgewassen geteeld

“Bij het voorkomen van Botrytis moet

zoals hyacinten, narcissen en krokus-

er rekening worden gehouden met de

sen. Grondvuur komt in deze gebieden

grondsoort en vruchtwisseling”, vertelt

dan ook meer voor.” Grondvuur kan al

Jan Koopman. “Bij een kortere vrucht-

ontstaan bij opkomst van de tulpen.

werken we aan proeven met middelen

wisseling is de infectiedruk hoger. Op

Ter voorkoming hiervan kan de teler

die als alternatief kunnen dienen.” Dat

de kleigronden in Westfriesland, de

starten met Rovral, Rudis of Collis.

blijkt in de praktijk nog niet mee te

Flevopolders en op de lichtere gronden

Koopman: “Ook bij zware infectie­

vallen. Vriend: “Naast het feit dat deze

in de Noordoostpolder is de vruchtwis-

kansen, bijvoorbeeld door vorstschade

groep middelen prima werken ter voor-

26

schakel in succes januari 2013

Nieuwe organische meststof activeert bodemleven Speciaal voor de bloembollenteelt heeft Agrifirm Plant samen met Orgaplus een

het CEC gehalte van de bodem. Uit

nieuwe organische meststof ontwikkeld.

onderzoek in de bloembollenteelt blijkt dat deze meststoffen beter presteren

Dit bemestingsproduct (Orgaplus

Phytium, worden door een gezond en

dan kunstmest en overige organische

Bloembollen) is verkregen door het

evenwichtig bodemleven beperkt.

mestkorrels. Door verbetering van het

composteren van verschillende orga­

teeltsaldo is het ook prijstechnisch zeer

nische grondstoffen. Het product

De mineralen en sporenelementen in de

aantrekkelijk. Door het zeer hoge gehalte

activeert het bodemleven en draagt bij

organische meststof zijn voornamelijk

sporenelementen van Orgaplus Bloem-

aan het herstel en de natuurlijke balans in

organisch gebonden. De nutriënten zijn

bollen besparen telers ook op de

de bodem. Dit heeft een positieve invloed

ook op zandgronden nagenoeg niet uit-

aanschaf (en werkgang) van extra dure

op de ontwikkeling van het wortel­

spoelbaar en komen vrij naar gelang de

sporenelementen.

gestel en verhoogde weerstand, waar-

behoefte van de plant. De meststoffen

door een sterkere en gezondere plant

tasten de pH-waarde van de bodem niet

Heeft u vragen of wilt u meer informatie

ontstaat. Schaderisico’s door ziekte­

aan, hebben een zeer hoog gehalte

over dit product? Neem dan contact op

verwekkende organismen als bijvoorbeeld

effectieve organische stof en verbeteren

met uw specialist.

koming van Botrytis, hebben ze ook

aangenomen dat het verstandig was

komt en als er mooie, heldere dagen

een goede bladvoedende

te starten met de bestrijding van

met veel zon verwacht worden.

werking. Deze dubbele werking is

luizen als het buiten 15 graden is. Uit

moeilijk te vervangen door een ander

onze proeven blijkt dat dat niet vroeg

Toelating

middel.” Voor bepaalde middelen

genoeg is. Bij één mooie dag gaat de

Agrifirm Plant doet testen met middelen

ter voorkoming en beheersing van

virusdruk al omhoog en raken planten

uit de groep pyrethroiden, neo-nicoti-

Botrytis geldt dat er beperkingen zijn

besmet. Zelfs nog voordat er één luis

noiden zoals Calypso en Gazelle en de

hoe vaak je het middel mag gebruiken.

in de vangbak te vinden is. Ons advies

luizendoder Pirimor. Dit laatste middel

De proeven die Agrifirm Plant houdt,

is dan ook: wacht niet tot mei, maar

werkt maar heel kort. Daarom test

zijn er dan ook op gericht om telers

start al in maart met de behandeling

Agrifirm Plant ook nieuwe middelen die

een goede keus te laten maken

tegen luizen.”

aan de vooravond staan van toe­lating; onder andere feedingblockers en een

tussen de diverse middelen.

Interval

middel uit de groep ketenolen. Feeding-

Virus

Naast het starttijdstip deed Agrifirm

blockers verlammen de snuit van de

“De proeven van Agrifirm Plant op het

ook proeven met interval van het

luis zodat hij niet meer kan steken. Bij

gebied van virusaanpak leverden een

spuiten. Pyrethroiden zijn eerder

de ketenolen-middelen wordt de vet-

aantal interessante resultaten op”,

uitgewerkt als de temperatuur boven

synthese van het insect geblokkeerd.

vertelt Jan Koopman. Allereerst is er

de 20 graden komt. De interval moet

De toelating van beide middelen wordt

meer duidelijkheid gekomen over

dan korter. Ook bleek dat een hoge

binnenkort verwacht.

wanneer je het beste kunt starten

lichtintensiteit de werkingsduur ver-

met de bestrijding van luizen. Vriend:

kort. Het advies is dan ook: verkort

Heeft u vragen over de aanpak van

”Zoals bekend wordt virus onder andere

de spuitinterval van 7 naar 5 dagen als

Botrytis en virus op uw perceel? Neem

door luizen verspreid. Eerder werd

de temperatuur boven de 20 graden

dan contact op met uw specialist.

schakel in succes januari 2013

27

plant

Betere opkomst met Thermoseed zaadbehandeling Ook voor biologische tarwetelers is

middelen nodig zijn, is het bij uitstek ge-

Mobiele machine

het nu mogelijk om zaaigraan te laten

schikt voor de biologische tarweteelt.

De ontwikkeling is afkomstig uit Zweden.

Agrifirm Plant heeft het al meerdere ja-

behandelen en schimmels letterlijk in de kiem te ‘smoren’. De ‘Thermoseed’

Minder DON risico

ren beproefd en op beperkte schaal zaai-

zaaizaadbehandeling doodt schimmels

Uit de resultaten van afgelopen jaren

zaad naar Zweden gebracht voor behan-

zonder dat er chemische middelen voor

kwam een duidelijk beeld naar voren

deling. Op dit moment hebben we de

nodig zijn.

van een vlottere beginontwikkeling en

beschikking over een mobiele machine

een betere opkomst van de behandelde

van Incotec die op ons zaaizaadbewer-

Dit bewerkingsproces behandelt zaai-

partijen. Dit resulteert in een egalere en

kingsbedrijf in Emmeloord gestationeerd

zaad korte tijd met stoom. Het zaad

dichtere stand wat onkruid beter onder-

is. Hierdoor kan Agrifirm Plant meer zaai-

wordt als het ware gereinigd, een op-

drukt. Door schoon zaaizaad is de druk

zaad behandelen en alle Lavett zomer­

waardering van het uitgangsmateriaal.

van fusarium schimmels tijdens de teelt

tarwe Thermoseed-ontsmet aanleveren.

De resultaten zijn duidelijk zichtbaar in

lager en daardoor komen er minder

een betere en meer gelijkmatige op-

mycotoxinen (DON) voor in het geoog-

komst. Omdat hierbij geen chemische

ste product.

Toets voorspelt zwarte vlekken in bewaar peen Agrifirm Plant heeft, samen met NSure

Introductie

en Bejo Zaden, een toets ontwikkeld

Agrifirm Plant introduceert de toets in

waarmee een voorspelling kan worden

de loop van 2013 zodat telers er

Afzet peen via Agrifirm Plant

gedaan over het optreden van zwarte

gedurende de bewaarperiode van het

vlekken in de peenbewaring.

aankomende teeltseizoen gebruik van

Veel peen wordt enkele maanden tot

worden aan het begin van de bewaar-

Dutch Carrot Group BV is de peen­

soms zelfs langer dan een half jaar

periode genomen, via Agrifirm Plant

ketensamenwerking tussen Agrifirm

bewaard. Gedurende de bewaarperiode

verzameld en door NSure in het labo-

Plant (teelt) Koop Landbouw en

kan er veel mis gaan. Agrifirm Plant,

ratorium beoordeeld en doorgemeten.

Hiemstra (verwerking en verkoop).

heeft enkele jaren geleden het initiatief

De teler krijgt na enkele dagen de

Door deze samenwerking realiseert

genomen om samen met NSure te

uitslag, waarin de mate van het risico

Agrifirm Plant voor haar telers via

Wageningen en Bejo Zaden nader

op het optreden van zwarte vlekken is

pool, contractteelt of daghandel de

onderzoek te doen naar de bewaar-

weergegeven. Met deze test heeft de

maximale waarde voor het product.

baarheid van peen. Dit onderzoek

teler een extra ‘gereedschap’ bij het

Dutch Carrot Group zet de NSure

heeft ertoe geleid dat er een toets is

vermarkten van zijn peen. Door een

toets in om de afzet beter te mana-

ontwikkeld waarmee een voorspelling

risicovolle partij peen tijdig af te

gen. De uitkomst van de toets is van

kan worden gedaan over het optreden

zetten, kan de teler tarra verliezen,

toegevoegde waarde om de maxi-

van zwarte vlekken in de bewaring.

afzetproblemen en dus verlies in

male waarde uit de peen te halen.

Het hele project is mede gefinancierd

financieel gewin behoorlijk beperken.

kunnen maken. Monsters van peen

door Productschap Tuinbouw.

28

schakel in succes januari 2013

plant

Agrifirm Plant

Specialisatie in vollegrondsgroenten Om verder te groeien in de vollegrondsgroentenmarkt en goed te voorzien in de veranderende behoefte van de groentetelers, gaat Agrifirm Plant haar marktbenadering aanpassen met gespecialiseerde gewasspecialisten.

Onderdeel van bouwplan

De teelt van vollegrondsgroenten in

delijkheid voor de technische kennis

De gewasspecialist biedt ook onder-

Nederland blijft erg belangrijk en is

over de specifieke teelt maar heeft ook

steuning bij klanten van collega’s

afgelopen jaren zelfs licht groeiend.

contacten binnen allerlei afzetorgani-

waarbij het gewas onderdeel uitmaakt

Vele verwerkers van groenten zitten

saties. De gewasspecialist kan speci-

van het bouwplan. Dit biedt de

in Nederland en dus dicht bij de

fieke producteisen die vanuit de

mogelijkheid om de specialistische

consumenten. Door de eisen aan

winkelketens worden gesteld, vertalen

kennis nog breder naar de Agrifirm

verse producten zal de teelt dicht

naar teelttechnische zaken en maatre-

klanten uit te dragen. Het belang van

bij de verwerkers blijven.

gelen. Telers hebben te maken met resi-

specialistische kennis die verder gaat

due-eisen van gewasbeschermingsmid-

dan kennis over de teelt, neemt in de

Gewasspecialisten

delen om gezonde producten te

komende jaren alleen maar toe.

Voor de grootste gewassen in Neder-

borgen. Met behulp van de specialist

Agrifirm Plant heeft er alle vertrouwen

land gaat Agrifirm Plant werken met

worden deze vertaald in spuitschema’s

in dat de gewasspecialisten in de

gespecialiseerde gewasspecialisten. De

om een kwalitatief goed en gezond

toekomst een prima sparringpartner

gewasspecialist heeft de verantwoor-

gewas te telen.

zijn voor de ondernemer.

Veel vraag naar Polybale wikkelfolie in eerste jaar Agrifirm Plant is sinds 1 januari 2011

in heel Nederland, het kan dus snel

exclusief dealer van Polybale wikkel-

ter plaatse zijn. Verder zijn er gunstige

folie in Nederland. Direct na de intro-

voorwaarden voor klanten die hun jaar-

ductie in 2011 was het product al erg

lijkse afname ineens willen afnemen.

populair en in 2012 is de afzet met 40 procent gestegen.

Voor meer informatie over wikkelfolie kunt u contact opnemen met uw

Polybale is een 5-laagse wikkelfolie

specialist.

met een verhoogde zuurstofbarrière en 100 procent stabiele productie­ procedure. De praktijkervaring leert dat dit kwaliteitsfolie op verschillende machines foutloos werkt.

Agrifirm Plant levert het wikkelfolie het hele jaar uit haar eigen voorraden

schakel in succes januari 2013

29

plant

Boomteeltmixen voor de juiste bemesting

Met zo min mogelijk verliezen naar maximale opbrengst Bomen en planten kweken met een uniek karakter als het gaat

nooit breed over het veld, maar altijd

om vorm, kleur en toepassing; dat is het doel van Boomkwekerij

op de rijen. “We streven ernaar de

Ebben te Cuijk (N-Br). De kwekerij vindt het daarnaast belangrijk

grond optimaal te gebruiken en efficiënt te bewerken. Zo besparen we nu een

om duurzaam te werken. “Gericht bemesten is daarbij een

derde aan kunstmest. Dat is gunstig

voorwaarde”, aldus medewerker Armand Zeelen.

voor het milieu, maar betekent ook financieel voordeel.”

Maatmeststof

Peter Swinkels, specialist Openbaar In 2012 vierde de kwekerij in het nieuwe

Milieukeurcertificering

groen bij Agrifirm Plant, maakte het

bedrijfspand haar honderdvijftigjarig

Als lid van de vereniging Duurzame

afgelopen jaar een maatmeststof voor

bestaan. De boomkwekerij is een succes-

Boomkwekers Nederland heeft Ebben

Ebben, gebaseerd op de Arbormag-mix

vol familiebedrijf, waar de vierde genera-

duurzaamheid hoog in het vaandel

uit de Top Mix lijn van Agrifirm Plant.

tie nu aan het roer staat. “De afgelopen

staan. “Net als de andere leden van

Nadat de bomen zijn gerooid, worden er

jaren zijn we ieder jaar zo’n tien procent

deze vereniging telen wij onder Milieu-

verschillende grondmonsters genomen.

in oppervlakte gegroeid”, vertelt Zeelen.

keur: we willen op een goede manier

Die worden in het laboratorium onder-

De kwekerij telt tachtig medewerkers

met het milieu en de aarde omgaan.

zocht om te bepalen wat de grond

en bestaat uit 400 hectare grond waarop

We merken ook dat klanten juist daarom

nodig heeft om bij nieuwe aanplanting

een groot assortiment bomen wordt

bij ons komen, ze zijn er zeker van dat

de bomen te kunnen geven wat ze

geteeld voor binnen- en buitenland,

de bomen op een zorgvuldige en door-

nodig hebben. “Aan de hand van de

voor particuliere klanten, landschaps­

dachte manier zijn geteeld”, aldus Zee-

analysecijfers bepalen we een midden-

architecten, projectontwikkelaars of

len. Als voorbeeld noemt hij het strooien

lijn die overeen komt met tachtig

gemeenten.

van kunstmest. Dit doet de kwekerij

procent van de bodeminhoud van het

30

schakel in succes januari 2013

plant Armand Zeelen (r) met Kees Overheul (m) en Peter Swinkels (l).

stortgewicht en ontstaat een goed

“Puur specifiek bekijken wat de grond en

strooibeeld. Een ander voordeel is dat

wat de bomen nodig hebben, vind ik heel

de mixen niet ontmengen. Zeelen: “We

belangrijk. Zeker omdat we graag voorop

zijn gebonden aan maximale elementen

lopen, is dit voor ons heel interessant.

stikstof (N) en fosfaat (P). Fosfaat wordt

Bovendien vind ik het belangrijk dat we

in onze grond knellend, we hebben te

alle elementen goed benutten en niet

maken met een hoog kalium (K)- en

meer gebruiken dan nodig is. Ook dat

een laag magnesiumgehalte. Daar

resulteert tenslotte weer in de twee

moeten we rekening mee houden in de

belangrijke voordelen. Goed voor de

meststoffenkeuze. De Arbormag-mix

portemonnee én voor het milieu.”

>

sluit daar heel goed bij aan.” Zeelen verwacht dat de standaard NPK op den duur zal verdwijnen. “De analyse van het grondonderzoek wordt samen met Agrifirm bekeken en dat helpt ons nu al om de juiste keuze te maken.”

Top Cote meststoffen

Swinkels vult aan: “Gezond bodemleven zorgt voor gezonde bodemgroei. Dat

Top Cote is een uniek bemestingssys-

willen we met de meststoffen bereiken.

teem dat Agrifirm Plant volledig onder

Zo is de stikstof in de boomteeltmixen

eigen vlag produceert. Het systeem

grotendeels afkomstig van een Entec-

voor gecoate en ongecoate meststoffen

component. Deze bezit een nitrificatie-

is specifiek leverbaar voor zowel zand-

onderzochte gebied. Vervolgens stellen

remmer die zorgt dat de stikstof

als kleigrond. De voordelen van deze

we een recept samen voor de beste

gecontroleerd, na tien tot twaalf

korrels met een Polymeercoating zijn

voeding. Daarbij houden we er rekening

weken, vrijkomt gedurende het

> Minder bemestingsmomenten.

mee of het zand- of kleigrond is, maar

groeiseizoen.”

De korrels hebben vocht nodig om

Meststoffen met harscoating

langer vochtgevoelig;

Juiste keuze

Een goede benutting van de meststof-

> Minder stikstof- en kaliverliezen.

In tegenstelling tot de traditionele

fen is belangrijk, stelt ook Zeelen. “Alles

Van te voren is duidelijk wanneer

blends, die uit losse elementen bestaan

wat verloren gaat, kost ons twee keer

de elementen vrijkomen;

en verschillen van korrelgrootte, zijn de

geld: in product en in opbrengst.

> Meer bemestingsruimte op het

meststoffen in de Top Mix samenge-

Uitdaging is de benuttingscoëfficiënt

bouwplan. Onder andere de

voegd in korrels van gelijke grootte.

zo hoog mogelijk te houden, want hoe

stikstofbenuttingscoëfficiënt van

Daardoor hebben de korrels hetzelfde

minder verlies, hoe hoger de opbrengst.”

90 tot 95 procent maakt dit mogelijk.

te starten, maar zijn daarna niet

ook welke bomen er geplant worden.”

Kees Overheul, specialist Boomteelt bij Agrifirm Plant, reageert: “Dat is precies

De Top Cote meststoffen zijn vanaf

de gedachtegang achter de nieuwe

1 maart 2013 leverbaar.

Top Cote meststoffen.” De Top Cote meststoffen hebben een harscoating.

Meer weten? Neem contact op met uw

“Door de meststoffen gedeeltelijk te

specialist bij Agrifirm Plant.

coaten, kunnen we schuiven met de elementen om de meststoffen op het moment vrij te laten komen wanneer de bomen het nodig hebben”, vertelt Overheul. Zeelen voelt daar wel wat voor.

schakel in succes januari 2013

31

“ Anja heeft veel kennis in huis. Vooral haar praktische kennis helpt mij om keuzes te maken voor mijn bedrijf.”

Henry van der Woerd, biologisch akkerbouwer in Tollebeek

“De wet- en regelgeving op het gebied van biologische bemesting is complex.

Ik help Henry aan de regels te voldoen én alles uit zijn gewassen te halen.”

Anja Hoorweg, specialist biologische akkerbouw Agrifirm Plant

Samenspel In totaal duurde het vijf jaar, maar het akkerbouwbedrijf van Henry van der Woerd in Tollebeek is sinds dit jaar volledig bio­logisch.

Met een bedrijfsgrootte van ongeveer 150 hectare teelt hij wortelen, uien, aardappelen, witlof en spinazie. De overstap naar biologisch was voor de akkerbouwer vooral een keuze voor een nieuwe uitdaging. Agrifirm Plant specialist Anja Hoorweg komt sinds drie jaar op het bedrijf van Henry. Ze bezoekt hem gemiddeld vier keer per jaar en praat hem dan bij over de laatste wet- en regelgeving rondom biologische bemesting. Ook adviseert zij Henry op het gebied van rassenkeuzes en biologische plant­ de gewassen is dat nog best een uitdaging. Maar Henry en Anja gaan deze uitdaging graag samen aan.

colofon

schakel in succes is het klantenblad van Agrifirm en verschijnt 6 keer per jaar. Redactie Afdeling Communicatie Agrifirm (communicatie@agrifirm.com) Fotografie Marten Aukes, Marcel Bekken, Albert Brunsting en Agrifirm Concept en realisatie JEEN bureau voor communicatie Drukwerk Ten Brink, Meppel

ISSN 2211-5811

versterkers. Voor Henry ligt de focus op het bereiken van een constante kwaliteit van zijn gewassen. Met de 1 op 6 rotatie van