AKI 2006 Catalogue

AKI-jaarboek 2005/06

AKI-jaarboek 2005/06

AKI-jaarboek 2005/06

AKI-jaarboek 2005/06 AKI, ArtEZ academie voor beeldende kunsten Enschede AKI-yearbook 2005/06 ArtEZ AKI, the Enschede Academy of Visual Arts

Amin 005

Amin, Roza — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›AKI Recycle ateliers‹, architectuur

recycle —— emotie —— ergens

A 006 Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen Informatie over de afdeling Deze afstudeerrichting is een laboratorium voor het ontwerpen van drie-dimensionale voorwerpen en ruimtes, gedacht vanuit vormgeving en architectuur in relatie tot beeldende kunst. Uit te voeren op ware grootte (voorwerpen, meubels, speelgoed, decors, interieurs, straatmeubilair), op schaal (exterieurs, landschap) of virtueel (cyberspace). Reagerend en vooruitlopend op maatschappelijke ontwikkelingen.

Uitgangspunt bij de afstudeerrichting Architectonisch/Ruimtelijk ontwer pen is het verrichten van vormonderzoek en leren ontwerpen vanuit een eigen belevingswereld, als een ontwerper met een visie. De opleiding is een dynamisch ontwikkelingsproces dat de student zelf stuurt. Aanleg, belangstelling voor het vakgebied, eigen initiatief en discipline bepalen het verloop van de studie. De student heeft een brede maatschappelijke interesse, een analytische en onderzoekende instelling en bestudeert zelfstandig vaktheorie, materiaal en historie. Anders dan bij andere autonome kunstdisciplines gaat het bij Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen niet om het realiseren van eindproducten, maar om prototypes van voorwerpen en ruimtes die in de praktijk doorgaans tot stand komen in samenwerking met anderen. Om die reden is het leren werken in opdracht een belangrijk aspect van de opleiding.

Docenten begeleiden, motiveren en gaan op basis van vertrouwen en respect de dialoog aan met de student, die wordt gezien als aankomend vakcollega.

De afstudeerrichting vormt een werkgemeenschap waarin plaats is ingeruimd voor theoretische en technische onderbouwing, materialenkennis, bouwkunde en ontwerpen op de computer (CAD). Een stage is verplicht, studieuitwisseling met buitenlandse academies is mogelijk.

Deze studierichting als Bachelor of Design wordt vanaf 2006/07 niet langer op de AKI aangeboden. Vanaf volgend studiejaar wordt deze in gewijzigde vorm en inhoud deels ondergebracht in de nieuwe specialisatie Environmental communication design (zie onder Visuele communicatie) en deels bij de nieuwe specialisatie Architectonische ruimte (opleiding Autonoom).

Architectural/Spatial design Information about the department This graduation course is a lab for the design of three-dimensional objects and spaces, conceived on the basis of design and architecture in relation to art, to be implemented actual size (objects, items of furniture, toys, dĂŠcors, interiors, street furniture), scaled down (exteriors, landscape), or virtually (cyberspace), and both reacting to and anticipating social trends.

The starting-point of the architectural design course is carrying out from research and learning to design, on the basis of your own experience of the world, as a designer with a vision. The course is a dynamic developmental process that is guided by the students themselves. Talent, interest in the subject, initiative and discipline determine progress in the course. Students have a wide social interest, an analytical and inquisitive mind, and are capable of studying architectural design theory, material and history on their own. Unlike the other autonomous disciplines architectural design is not concerned with implementing ďŹ nal products, but with the production of prototypes of objects and spaces that are usually implemented in practice in cooperation with other parties.

That is why learning to work on an assignment is an important aspect of the course.

The tutors supervise, motivate and engage in dialogue with the students on the basis of trust and respect.

The students are regarded as future colleagues. The course forms a working community in which there is room for theoretical and technological underpinning, knowledge of materials, building construction and computer-aided design (CAD).

A trainee placement is compulsory, and there are opportunities for exchanges with academies abroad.

This Bachelor of Design course will no longer be offered at the AKI from 2006 on. As of next year it will be incorporated partly, with a new form and content, in the new specialisation Environmental communication design (see under Visual communication), and partly in the new specialisation Architectural space (Autonomous).

Frank Sciarone (coĂśrdinator), Edward Geluk (mentor en docent), Kees Haafkens (docent), Nicolette Huibrechtse (docente), Guido Marsille (docent), Willem Smid (docent), Arnold Geerlings (ICT instructeur Digitale technieken 3D)

Ardini 007 1)

2)

3)

4)

5)

1) 2) 3) 4) 5)

videoinstallatie van twee monitoren (video) videowall, installatie van 16 monitoren (video) diverse foto’s installatie met beamer (video, 00:29 min – loop) videowall, installatie van 16 monitoren (video)

vloeibaar —— van mij —— vorm

Ardini, Valerie — Mediakunst

Atienza 008 1)

2)

1) ›Rillis I‹, video (15 min loop) 2) ›Rillis II‹, video (15 min loop)

See —— saw —— saw

Atienza, Marietta Martha Juanita — Gemengde media, Mediakunst ›RILLIS Series‹, twee video-projectie-installaties (15 min loop projecties op ›bond papier‹ in twee aparte houten boxen, 19 × 24 × 17 cm)

Atladóttir 009 1)

2)

3)

4)

5)

1) 2) 3) 4) 5)

›roperist 1‹, video still (video, 10 min) ›roperist 2‹, video still (video, 10 min) ›roperist 3‹, video still (video, 10 min) ›cut throat‹, video still (video, 10 min) ›eta board‹, video still (video, 10 min)

Sorgarendur —— og —— Ræfilshor.

Atladóttir, Dagmar — Gemengde media ›Roperist‹, video-painting installatie

≥ 294

≥ 266

≥ 029

≥ 297

≥ 214

≥ 124

≥ 144

≥ 027

Ballerstaedt 018

1) ›schlaf/slaap/sleep‹, boek (24 × 21 cm)

Schlaf —— Kindlein —— schlaf

Ballerstaedt, Kristina — Visuele communicatie ›Schlaf‹, boek

Bani 019

1) ›geen titel‹, serie ontdekte herinnering/en, schilderij (acryl, olie, linnen, 120 × 100 cm)

WEISCH —— DU —— NO!

Bani — Schilderen/Tekenen/Grafiek

B 020 Bastiaans, Rudi — Interview Vrijdag 21/04/2006, 13:30 uur; werkplaats Zeefdruk, AKI, Enschede met Rudi Bastiaans, instructeur technische vaardigheden Zeefdruk door Judith Hofmann, 3e jaarsstudente Visuele communicatie

NL

… (poetst bril) Dag Judith (lacht). Hai Rudi. Waar wil je het in dit korte interview over hebben? Ik wil het eigenlijk hebben over wat we vanuit de werkplaats allemaal doen. De verwarring is er al dat men het heeft over een zeefdrukwerkplaats en een grafiekwerkplaats, maar eigenlijk is zeefdruk ook een vorm van grafiek, dus ik wil het ook graag zien als grafiekwerkplaats. En het woord werkplaats, daar ben ik ook niet zo heel blij mee, want dat betekent dat je alleen maar hele praktische dingen doet hier en dat is niet zo. Dus, we proberen langzaam een grafiekafdeling – die bestaat niet meer op de academie, net zoals de keramiekafdeling niet meer bestaat – toch weer in ere te herstellen. Daar zijn we achttien jaar geleden mee begonnen (lacht) en zo langzamerhand beginnen we daar te komen waar we graag willen zijn. Een aardig voorbeeld daarvan is dat we dit jaar zijn begonnen … voor de Propedeuse met een aantal woensdagen waarin ze een soort basis, een kennismaking met de verschillende werkplaatsen krijgen. Dat heeft een heleboel voordelen. … Nou, dat is iets waar we, maar ik moet zeggen dat ik daar zelf, nou, trots op ben. Dat het eindelijk, na al die jaren gelukt is om dat op de rit te krijgen. Dat studenten niet in het derde jaar ineens denken ›verrek, hier ben ik nog nooit geweest‹. … Vanuit de Zeefdrukkerij wordt heel veel geïnitieerd. Niet alleen op het gebied van drukwerk, maar ik heb ook een hele goede samenwerking met mijn collega Keramiek. En eigenlijk is dat een hele logische link; ook fotografie zal een logische link zijn met zeefdrukken. Dus vanuit de Zeefdrukkerij kun je vele facetten zoals fotografie en keramiek combineren. We hebben een soort basispakket ontwikkeld waarin al deze technieken langskomen en met elkaar in verband gebracht kunnen worden. …

Waar we ook dit jaar mee zijn begonnen, is dat we een behoorlijke collectie kunstenaarsboeken opgebouwd hebben. Ik had zelf al een aardige collectie privé, het is een beetje mijn ding. Ik heb een fascinatie voor boeken. Op een gegeven moment dachten we, laten we kunstenaarsboeken gaan maken. En dat is op een aardig evenement uitgelopen.

We stellen maandelijks een tentoonstelling samen van kunstenaarsboeken, zowel op de AKI als daarbuiten, zoals bij Boekhandel Broekhuis. … Dit is eigenlijk maar een kleine greep hoor, want we doen nog wel veel meer dingen. Mijn collega Erik Kok van Keramiek en ik zijn ook herhaaldelijk in het buitenland om workshops te geven, omdat we een vrij uniek procédé in huis hebben. Alles waarmee we werken is watergedragen.

We werken niet met chemicaliën … Door al die contacten worden we ook weer uitgenodigd om deel te nemen aan tentoonstellingen, dus dat rolt van het ene in het andere. En het einde is nog lang niet in zicht wat ons betreft (lacht).

Naar de toekomst van de AKI gekeken … we gaan verhuizen. Wat zijn jouw gedachten, gevoelens daarbij …? Ik vind dat wel spannend. Aan de ene kant ben ik heel tevreden met de plek waar we zitten. Ik vind de campus een fantastische omgeving, zeker met zo’n bomenpark waar we middenin zitten … Ik weet ook niet waar we terecht komen, ik hoop alleen dat we dezelfde dingen kunnen blijven doen die we nu ook doen. …

Dus, wat die AKI is hè, zo’n vat vol experimenten. Dat we dat kunnen handhaven.

Dat we niet aan banden gelegd worden. En wat kan er nog beter, wat betreft het gebouw? … Wat heel goed is, denk ik, is een centrale plek voor alle werkplaatsen. Dus als je een gebouw als een vliegende schotel zou ontwerpen, dan zou het middenstuk eigenlijk voor de werkplaatsen moeten zijn.

Wat vind je een doodzonde voor een student op de kunstacademie? Ik heb moeite met het begrip doodzonde, want ik denk niet dat er doodzonden bestaan …

Maar waar je ontzettend voor moet hoeden, is dat je je beperkt. Ik denk dat het heel goed is om je zo open mogelijk op te stellen en alle informatie die je geboden wordt om daar echt gebruik van te maken. Je hebt vier jaar de tijd en ik zou zeggen (wijst naar camera) ›benut ze!‹

B 021

Verder, over de ontwikkeling van de student op de AKI. Wat heb je daar als docent niet in de hand ? Talent en betrokkenheid (lacht). Als je geen talent hebt, dan houdt het wel enigszins op … nee, je moet wel gevoel voor dingen hebben. En als dat niet aanwezig is … Nou ja, talent, dat is onmisbaar. En zou je naast dat talent, die betrokkenheid ook een eis kunnen noemen voor een kunststudent ? Ik … zou die betrokkenheid graag voor de gehele mensheid willen zien (lacht). Willem [Willem Boom, werkplaats Zeefdruk en Kunststof, red.] en ik hadden het daar vanmiddag tijdens de lunch nog over, dat mensen een stuk maatschappelijke betrokkenheid hebben, weten waarmee ze bezig zijn. … Dat je het hebt over het verschil tussen een gasfornuis en een magnetron, en wat daar de consequenties van zijn, dat is òòk belangrijk.

NL

B 022

Kunstenaarsboek ›Wanderwort/Geheimschrift‹ met ArtEZ-studenten en -medewerkers Artists’ book ›Wanderwort/Geheimschrift‹ with ArtEZ students and members of staff

B 023 Bastiaans, Rudi — Interview Friday 21/04/2006, 02:30 pm; workshop Silk screen printing, AKI, Enschede with Rudi Bastiaans, instructor technical skills Silk screen printing

by Judith Hofmann, 3rd year student Visual communication

… (cleans his spectacles) Hello, Judith (laughs). Hi, Rudi. What would you like to talk about in this short interview? I’d like to talk about everything we do in the workshop. There is already confusion when people talk about a silk screen workshop and a graphic workshop, because silk screening is a form of graphic work too, so I would like to see it as a graphic workshop too. And I’m not so keen on the word workshop either, because it means that you only do very practical things there, and that’s not the case. So we’re gradually trying to bring back a department of graphic art, which no longer exists in the academy, and neither does the Ceramics department. We started on that eighteen years ago (laughs) and we’re gradually getting where we want to be. A good example of that is that this year we initiated a number of Wednesdays for the Foundation year students in which they receive a sort of basis, an introduction to the different workshops. It offers lots of advantages … That’s something that we, and I must say I myself, are proud of now. That in the end, after all those years, it’s been possible to get it organised. So that third-year students don’t suddenly think ›goodness, I’ve never been here before‹. … A lot of initiatives start in this Silk screen printshop. Not just in the field of printing, but I also have a very good working relationship with my colleague in Ceramics. In fact, it’s a very logical link; photography will be a logical link with silk screen printing too. So from silk screen printing you can combine many facets such as photography and ceramics. We’ve developed a kind of basic package in which all these techniques are introduced and can be linked with one another … Something else we started this year is to build up a good collection of artists’ books. I already had a sizeable private collection, it’s something of a hobby. I’m fascinated by books.

At a certain moment we thought, let’s make artists’ books. It’s turned into an attractive event. We organise monthly exhibitions of artists’ books, both at the AKI and elsewhere, such as Boekhandel Broekhuis … This is just a small selection, you know, because we do a lot more. My colleague Erik Kok from Ceramics and I are regularly abroad to give workshops, because we have a pretty unique process here. Everything we work with is on a water basis. We don’t work with chemicals … Through all those contacts we are also invited to take part in exhibitions, so one thing leads to another. And the end is by no means in sight yet as far as we are concerned (laughs).

Thinking about the future of the AKI…we are going to move. What are your thoughts and feelings about that? I find it exciting. On the one hand, I’m highly satisfied with the present location. I think the campus is a fantastic environment, especially the location in the middle of a park of trees … I don’t know where we’ll end up, I just hope that we will be able to do the same things that we do now …

So, that’s what the AKI is, a crucible full of experiments. We must hold on to that and not get pinned down. What improvements can you imagine in relation to the premises? … I think it’s very good to have a central place for all the workshops. So if you were to design a building like a flying saucer, the central part should be reserved for the workshops.

What is a missed opportunity for a student at the art academy? I have some difficulty with the idea of a missed opportunity, because I don’t think they exist … But you must be extremely on your guard against imposing limitations on yourself. I think that it’s good to be as receptive as possible and to make real use of all the information that is offered you. You have four years, and I would say (points to the camera) ›use them!‹ And about the development of students at the AKI. As a tutor, what is beyond your control? Talent and commitment (laughs). If you haven’t got any talent, that’s all there is to it … no, you have to have a feeling for things. And if you haven’t got it … Well, talent, that’s essential. And could you call not only that talent but also that commitment essential for an art student? I … would like to see every

E

B 024

E

human being showing commitment (laughs). Willem [Willem Boom, Silk screen and Plastics workshop, ed.] and I were discussing that over lunch today, that people should have a measure of social commitment, know what they are doing. ‌ It’s also important for people to talk about the difference between a gas oven and a microwave, and what the consequences are.

B 025 Beeldhouwen Informatie over de afdeling Het begrip beeldhouwen suggereert ten onrechte een beperking tot driedimensionale kunstwerken. Op de AKI ligt dat anders. In tegenstelling tot ›een beeld houwen‹ is de uiteindelijke verschijningsvorm niet beperkt tot substantieel materiaal en massa. Ideeën kunnen evengoed in twee als in drie dimensies worden gerealiseerd. Waar het om gaat is ruimtelijk besef en appreciatie van drie-dimensionaliteit; de student moet het vermogen hebben in ruimtelijke termen te denken en te formuleren. Twee-dimensionaal werken betekent bij Beeldhouwen de trits idee-ontwerp-tekenen, maar ook tekenen naar de waarneming en tekenen als autonome activiteit. Ruimtelijk werken omvat beelden, objecten en installaties. Er zijn geen beperkingen wat betreft medium of materiaal. Het verwerven van basiskennis over computers, glas, metaal, hout, gips, keramiek en modelmaken behoort tot de vaste lesonderdelen. Voor overige technieken zijn vakmensen binnen en buiten de AKI beschikbaar. De presentatie van het werk en de bespreking daarvan door de student zijn van wezenlijk belang. Zo geeft elke student ieder jaar een lezing. Ontwikkelde mondelinge en schriftelijke vaardigheden zijn essentieel voor een goede uitoefening van het kunstenaarschap. Ontwikkeling en toetsing van deze vaardigheden vindt plaats in persoonlijke en groepsgesprekken en middels schriftelijke opdrachten, voorzien van beeld.

Behalve de mondelinge vaardigheden is documentatieopbouw door het fotograferen van werk, essentieel. Vanaf het begin van het tweede jaar wordt hier aandacht aan besteed. In het derde studiejaar loopt de student een stage op een academie in het buitenland. Ook na het afstuderen is er begeleiding, bijvoorbeeld bij het aanvragen van een startstipendium.

De huidige 6 autonome afdelingen worden in het studiejaar 2006/07 één afdeling met 9 specialisaties, te weten: Schilderen, Fotografie, Architectonische ruimte, Tekenen, Kunst in de publieke ruimte, Beeldhouwkunst, Computerkunst, Video en film, en Interdisciplinair beeldend onderzoek (voorheen Gemengde media). Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Sculpture Information about the department The term sculpture wrongly suggests a limitation to three-dimensional works of art. That is not how the AKI sees it. Unlike ›carving a sculpture‹, the final form in which the object appears is not confined to substantial material and mass. Ideas can be embodied just as well in two as in three dimensions. What is at stake are a sense of space and an appreciation of three-dimensionality; students must have the capacity to think and formulate in spatial terms.

In sculpture, working in two dimensions means the triad of idea, design and sketch, but it also includes object drawing and sketching as an autonomous activity. Working spatially includes sculptures, objects and installations. There are no limitations as regards medium or material. The regular course components include the acquisition of a basic knowledge of computers, glass, metal, wood, plaster of Paris, ceramics and modelling. Professionals from within and outside the AKI are available for other techniques.

The presentation of the work and discussion of it by the students are of key importance. Each student gives a talk each year. The development of oral and written skills is essential for anyone who wants to work as an artist. The development and evaluation of these skills take place in personal and group discussions as well as in written exercises, including visual material.

Beside oral skills, the building up of documentation through photographing work is essential. Attention is paid to this from the second year on. During the third year students engage in placement training at an academy abroad. Graduates can also count on assistance, for example when applying for an initial grant.

The present 6 Autonomous departments will form a single department in the academic year 2006/07 with 9 specialisations: Painting, Photography, Architectural space, Drawing, Art in Public space, Sculpture, Computer art, Video and Film, and Interdisciplinary visual research (formerly Mixed media). For the latest information click on www.artez-aki.nl

Mari Boeijen (coördinator), Hans Hovy (mentor en docent), Helen Frik (docente), Arno Kramer (docent), Ernst Varkevisser (docent)

Ben-Ezra 026 1)

2)

1) ›revenge of the giant brain that escaped from nowhere‹ 2) ›paradise city‹

I —— love —— life

Ben-Ezra, Ori — Mediakunst ›ordinary fantasies‹, video

Berendsen 027

Form —— Maus —— Leben

Berendsen, Jennifer Maria — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen Meubel

Bertling 028

Bertling, Guido — Mediakunst ›hyper media evolution‹, hyper media film installatie 1) ›freaks‹, uit de series ›docuview into AKI‹, digitaal (still)

—— ——

Bischoff 029

1) ›changes‹, installatie

Pommes —— Arcade —— Natur

Bischoff, Phillip — Mediakunst ›changes‹, installatie

Bomers 030

lam —— haken —— slaan

Bomers, Puck — Mediakunst 1) ›een kruis slaan‹, bokszak (ca. 1,8 m × 1,2 m)

B 031 Broeke ten, Rutger — Interview Dinsdag 25/04/2006, 11:30 uur; Oude Markt, Enschede met Rutger ten Broeke, docent Fotografie door Pim Rakers, 2e jaarsstudent Visuele communicatie

Stel jij de vragen maar en ik brand wel los. Ik weet dat u een gebeurtenis uit het afgelopen jaar mocht kiezen om over te vertellen. Nou, we hebben een verschrikkelijk aardige excursie gehad naar Praag. Alleen met de Fotografieafdeling? Dat was de bedoeling, maar we kregen zoveel belangstelling ook van andere afdelingen, dat het gevolg was dat we een bus met ca. 52 man bij ons hadden met 2 docenten [de afdeling Fotografie bestaat uit 36 studenten, red.]. We zijn vier dagen in Praag geweest. We hadden van tevoren operatickets besteld. In het Staatstheater, een van de mooiste oude theaters van Europa, hebben we een prachtige uitvoering van ›Tosca‹ gezien van Puccini. Voor de meeste mensen was dat de eerste opera die ze bijwoonden en ze waren diep onder de indruk.

We hebben de retrospectieve tentoonstelling gezien van Jan Saudek, erg de moeite waard.

Er was een grote tentoonstelling van Tjechische Avant-garde fotografie waarin je kon zien dat de Tsjechen een periode tussen 1920 en 1940 prachtige dingen op het gebied van fotografie en grafisch ontwerp maakten. Het was duidelijk dat er een sterke verbinding was met de Stijl en het Bauhaus en andere Avant-garde groepen uit dezelfde periode.

We hebben de kunstacademie Famu bezocht, die veel strenger en veel traditioneler is dan de AKI, maar ja, dat geldt voor bijna alle kunstopleidingen in de wereld. We kregen daar een lezing aangeboden, in het Engels, over Tsjechische Avant-garde en de band met de Tsjechische fotografie van nu. Zoals je weet, is de firma Agfa failliet gegaan.

Dat was een hele belangrijke leverancier voor fotopapier en filmmaterialen. Wij zijn op zoek naar alternatieven. Een hele oude Tsjechische fabriek in Hradec Králové, Foma, op ongeveer honderd kilometer van Praag, die maakt sinds de twintiger jaren fotopapier en film. Zij hebben ons daar ontvangen en we hebben een hoeveelheid testmateriaal meegekregen, dat hebben we geprobeerd, fantastisch, echt perfect! Dus ook wat dat betreft was onze tocht geslaagd. Verder hebben we veel kleine galerietjes bezocht en het Praagse museum voor moderne kunst … Hoelang geeft u al les aan de AKI? Dat is een goede vraag (lacht). Ik ben op mijn 24e les gaan geven aan de filmacademie en ben sinds die tijd docent in het HBO-onderwijs geweest, maar op de AKI geloof ik inmiddels 30 jaar.

Ik ken de AKI nog niet zo heel goed, ik kom zelf van de UT en heb daar mijn propedeuse Industrieel ontwerpen gehaald. Toen ben ik in het tweedejaar Visuele communicatie ingestroomd. Het eerste jaar dus overgeslagen, achteraf heb ik toch zoiets van … Nou ja, de propedeuse op de AKI is wel een hele bijzondere periode en ik geloof dat het ook anders is dan alle andere propedeuses op andere kunstacademies. Juist omdat het zo open is en geen directe relatie legt met de afstudeerrichting. Daardoor heeft het een waanzinnig goede rol voor het bepalen van je werkelijke richting, van wat je nou echt wil. Op de UT merkte ik toch dat het technisch te zwaar was en meer de grafische kant op wilde. En toen dacht ik nou, de kunstacademie staat me eigenlijk veel meer aan. Maar ik merk nu dat ik dat eerste jaar een beetje mis o.a. in de zin van creativiteit …

Maar, wat is een doodzonde voor een student aan de kunstacademie? (stilte) Gehoorzaamheid … het denken dat er een antwoord is op een creatieve vraag, dat buiten jou ligt. Hoe bedoelt u dat? De antwoorden op de vragen die je hebt, zitten in jou, die komen niet van buitenaf. Om die antwoorden te vinden, moet je eigenwijs zijn.

Eigenwijsheid is dus juist een deugd. Gehoorzaamheid is een doodzonde. Dat vind ik een mooi antwoord, daar ben ik het wel mee eens, met name met die eigenwijsheid.

Welke factoren van de ontwikkeling van een kunstenaar heeft u niet in de hand? Economische (lacht), om maar iets te noemen. Sociaal maatschappelijk, je wordt nou eenmaal in een nest opgevoed, dat heb je niet kunnen kiezen. Wie zei dat ook weer? ›Je kunt niet zorgvuldig genoeg zijn in de keuze van je ouders‹. Nou wat mij opvalt op de AKI is dat wij ontzettend weinig ouders zien. Uit gesprekken blijkt dat heel veel kinderen, heel veel studenten in conflict leven met hun ouders wat betreft de studie die ze hebben gekozen. Men had toch liever gezien dat ze dokter of notaris werden.

Ja, dat heb je dus niet in de hand. Wat verschrikkelijk belangrijk is voor de ontwikkeling van een kunstenaar en zijn carrière, is een netwerk en dat begint al op de academie.

NL

B 032

NL

De mensen met wie jij op school zit, vormen samen een generatie. Die kan je zien als het begin van een netwerk, waaraan je later steun kunt ontlenen. Dat is dus iets dat je zelf in de hand hebt, daar kun je aan werken. Door bijvoorbeeld adressen te blijven bijhouden van je medestudenten. Door naar hun tentoonstellingen te gaan. Door werk te ruilen, jij iets van mij ik iets van jou. Door elkaars voorspraak te zijn, samen dingen op te zetten als groepstentoonstellingen, publicaties, kunstenaarsinitiatieven.

De AKI gaat mogelijk in 2012 verhuizen, hoe stelt u zich het ideale gebouw voor deze academie voor? Ja, ik snap daar dus helemaal niets van. Ik heb dat dus ook gezegd en zelfs in de e-mails heel erg duidelijk gemaakt, het ideale gebouw voor de AKI daar zitten we in. Dat is het ideale gebouw voor de AKI en dat heeft ons meerdere miljoenen gekost om te verbouwen. Dat we niet met zijn allen aan het knokken zijn om dit gebouw voor de AKI te behouden. Ik hoef het niet eens te beschrijven, iedereen kent het, die openheid, een soort mini Centre Pompidou met allerlei faciliteiten voor ontmoetingen, open werkplaatsen waar je zo naar binnen kunt kijken, noem maar op. Het is de mooiste kunstacademie ter wereld.

B 033

Briefkaart van Fotografiestudenten, excursie van de afdeling Fotografie naar Praag, TCH, 27 t/m 30/03/2006 Postcard of Photography students, Photography department excursion to Prague, TCH, 27 – 30/03/2006

B 034 Broeke ten, Rutger — Interview Tuesday 25/04/2006, 11:30 am; Oude Markt, Enschede with Rutger ten Broeke, tutor Photography

by Pim Rakers, 2nd year student Visual communication

E

You ask the questions and I’ll let rip. I know that you can choose an event from the past year to talk about. Well, we had a terribly nice excursion to Prague.

Just with the Photography department? That was the idea, but there was so much interest from other departments too that as a result we had a bus with about 52 passengers and two tutors [the Photography department has 36 students, ed]. We spent four days in Prague.

We’d ordered opera tickets in advance. In the State Theatre, one of the most beautiful old theatres in Europe, we saw a fantastic performance of Puccini’s Tosca. For most of the students it was the first opera they had ever seen and they were very impressed.

We saw the retrospective of Jan Saudek, which was very worthwhile. There was a big exhibition of Czech Avant-garde photography in which you could see that between 1920 and 1940 the Czechs were doing fantastic things in the field of photography and graphic design. It was clear that there was a strong link with De Stijl and Bauhaus and other Avantgarde groups from the same period. We visited the Famu art academy, which is much stricter and more traditional than the AKI, but then that’s true of almost all art education institutes in the world. We attended a lecture there, in English, on the Czech Avantgarde and the connection with Czech photography today. As you know, the Agfa company has gone bankrupt. It was a very important producer of film materials and photographic paper. We are looking for alternatives. A very old Czech factory in Hradec Králové, Foma, about a hundred kilometres from Prague, has been making photographic paper and film since the 1920s. They received us there and gave us some test material. We’ve tried it out and it’s fantastic, just perfect! So in that respect too our trip was a success.

Besides that we visited a lot of small galleries and the Prague Museum of Modern Art …

How long have you been teaching at the AKI? That’s a good question (laughs). I started teaching at the film academy when I was twenty-four and since then I’ve been teaching in higher professional education, but at the AKI I think it’s thirty years by now.

I don’t know the AKI all that well, I’m from the Universiteit Twente, where I did my first year in Industrial design. After that I started as a second-year student in Visual communication. So I skipped the first year here, in retrospect I think … Well, the first year at the AKI is a very special period and I think that it is also different from all the other first years at other art academies, precisely because it is so open and does not form any direct link with the main subject that you take afterwards. That is why it plays such an exceptional role in determining your real direction, what you really want to do.

At the Universiteit Twente I found it technically too heavy and wanted to do more in graphics. So then I thought, the art academy is more up my street. But I see now that I miss that first year a bit, for instance in the sense of creativity …

Anyway, what is a mortal sin for a student at an art academy? (silence) Obedience … thinking that there is an answer to a creative question, it’s beyond your reach.

What do you mean? The answers to the questions that you have are inside you, they don’t come from outside. To find those answers, you have to be stubborn. Stubbornness is a virtue. Obedience is a mortal sin. I think that’s a good answer, I agree with that, especially that about stubbornness.

Which factors in an artist’s development are beyond your control? Economic (laughs), to mention one. In social terms, you are simply brought up in a nest, it’s not of your own choice. Who was it who said ›You can’t be careful enough in the choice of your parents‹? What strikes me at the AKI is that we see extremely few parents. Conversations reveal that a great many children, a great many students live in conflict with their parents with regard to the study they’ve chosen. Their parents would have preferred them to study to become a doctor or a solicitor. So that’s something beyond your control.

What is terribly important for the development of an artist and his career is a network, and that already begins at the academy. The people with whom you attend the academy form a generation. You can see them as the first step towards a network on which you will be able to fall back later on. So that’s something that is up to you, you can work on it,

B 035

for instance by keeping addresses of your fellow students, going to their exhibitions.

By exchanging work, you get something of mine and I get something of yours. Through mediating for one another, setting things up together such as group exhibitions, publications, artists’ initiatives.

The AKI will probably move to new premises in 2012. What is your picture of the ideal premises for this academy? Yes, I can’t understand that at all. I said so too and made it abundantly clear in the e-mails: the ideal building for the AKI is the one we’re in at the moment. That is the ideal building for the AKI and it’s cost us a few million to renovate it. Why aren’t we all fighting to preserve this building for the AKI? I don’t need to describe it, everyone knows it, the openness, a sort of mini Centre Pompidou with all kinds of facilities for meetings, open workplaces where you can easily take a look inside, and lots more. It is the most beautiful art academy in the world.

E

Butz 036

Objekte —— der —— Melancholie

Butz, Sindy — Beeldhouwen ›my sad picture of girl getting bitter‹, beelden, experimentele film 1) wearable objects (hertengewei, kunsthaar, metaal)

≥ 201

≥ 007

≥ 009

≥ 264

Carlier 041

techniek —— natuur —— fantasie

Carlier, Manuel — Gemengde media 1) ›confidans in nonsans‹ fotografie, (fotografie, waterpas, DIN A3 staand)

C 042 Colofon — Colophon Redactie — Editors Peter Sonderen, Wouter Hooijmans, Anne Tol, Johanna Siebein en Linda Sinewe Ontwerp en beeldredactie — Design and image editing Johanna Siebein en Linda Sinewe, Visuele communicatie, AKI Fotografie coördinatie — Photography coordination Marcel Vos Fotografie eindexamenwerk — Photography graduation work Jesco Gravemeier en René Strickstrock Fotografie portretten — Photography portraits Malte Rettberg Overige fotografie — Other photography Jaane Christensen, Katja Oortman; Marion Bouwhuis en Yolande Willink, digitaal archief, AKI Cover — Cover Malte Rettberg, Johanna Siebein en Linda Sinewe Tekst — Text Peter Sonderen, Elvira van Eijl, Arno Kramer, Joris Geurts, Martin Knaapen en Wilma Lagendijk Tekstredactie — Text editing Peter Sonderen, Anne Tol, Monique Bosman en Wouter Hooijmans Vertaling — Translation Peter Mason Lithografie en pre-press — Lithography and pre-press Jet Kruger, HardyStudio, Enschede Drukwerk — Printing Lochemdruk, Lochem Bindwerk — Binding Boekbinderij Sikkens B.V., Deventer Papier — Paper Freelife Vellum, wit recycled papier 100 g/m², 320 g/m² Hello Gloss 115 g/m²

Met dank aan — With thanks to Cover — Cover Jesco Gravemeier, Matthias Grottendieck, Judith Hofmann, Nadja en Lucy Maehl, Emilio Novani, Malte Rettberg, Skapti Runolfsson, René Strickstrock, Moritz Riedel, Bobby Parameswaran; Kinderboerderij De Wesseler, Enschede; Kostuumverhuur Minnebusch, Steinfurt, GER; Scharnhorstkaserne, Lingen, GER Interviews — Interviews Rudi Bastiaans, Rutger ten Broeke, Harry Brusche, Peter Dam, Elvira van Eijl, Anne Eshuis, Edward Geluk, Eric de Gram, Wouter Hooijmans, Hans Hovy, Petran Kockelkoren, Sabine Mooibroek, Pieter Baan Müller, Uwe Poth, Ed Schoonveld, Kees Smits, Peter Sonderen en Matty Vroegop Judith Hofmann, Elke van Lamoen, Fiete Lühn, Emilio Novani, Lisa Overmann, Manon Posthuma, Pim Rakers, Anastasia de Ruyter, Aline Soldan en Polo Vreedenburgh Uitwerken interviews — Typing of interviews Silvia Ardesch, Aafke van Ewijk en Katrien Klein

Uitgever — Publisher AKI, ArtEZ academie voor beeldende kunsten Enschede Campus UT, Hallenweg 5 Postbus 1440 7500 BK Enschede The Netherlands t +31 (0)53 / 482 44 00, f +31 (0)53 / 482 44 63 www.artez.nl, www.artez-aki.nl Distributie en productie — Distribution and production HardyStudio Postbus 1440 7500 BK Enschede The Netherlands t +31 (0)53 / 482 44 45, f +31 (0)53 / 482 44 35 hardy@hardystichting.nl

juni 2006 ISBN 90-73025-08-7 © AKI, AKI-studenten en betreffende auteurs © AKI, AKI students and relevant authors Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de AKI. No part of this publication may be reproduced without written permission from the AKI. Bij het samenstellen van dit boek zijn wij er van uitgegaan dat iedere eindexamenkandidaat in 2006 afstudeert.

In the preparation of this book we have assumed that every graduation student will graduate in 2006.

COOL BAROQUE — het begin — the start —

C 043

C 044

COOL BAROQUE

COOL BAROQUE — AKI-ArtEZ Festival NL

Het AKI-ArtEZ Festival had dit jaar als thema COOL BAROQUE. ›Cool‹ is een term die door velen gebruikt wordt om aan te geven dat men iets mooi, te gek of vet vindt. Het is een dubbelzinnige term, omdat het naast bewondering of waardering ook distantie kan uitdrukken. Dit geldt ook voor het begrip ›Baroque‹, dat zowel verwijst naar de historische barok die gebaseerd was op rationalistische orde, als naar overdaad, chaos en het overgearticuleerde. Bovendien is barok een cool begrip, omdat het in de hedendaagse kunst weer belangrijk is geworden, zoals een recente tentoonstelling in Salamanca, ESP, liet zien. De huidige neobarok is volgens de makers niet een eenvoudige terugkeer naar de gevierde stijl uit de 17de en 18de eeuw, maar ›… moet vooral een geest of esthetische categorie weerspiegelen, een vorm van culturele organisatie met zijn eigen representatie strategieën; een culturele metafoor voor onze eigen tijd die een esthetisch en sociaal-cultureel gedrag adopteert en herdefinieert dat … ontwikkeld is vanaf de klassieke tijden.‹¹ Het carnaval van Rio de Janeiro is net zo neobarok als de Berlijnse ›love parade‹. Zoals Tiepolo zijn plafonds beschilderde met adembenemende hemelgewelven, zo vervoert The Matrix in hedendaagse barokke termen. De grootste neobarokke ruimte die we nu beleven is het internet. Complexiteit, simulatie, variatie, inconsistentie, beweging, inversie, metamorfose, theatraliteit, trompe l’oeuil en dromen.

Peter Sonderen, directeur AKI

1 Zie catalogus ›Baroque and Neo-Baroque. The hell of the beautiful‹, van de tentoonstelling in Salamanca, ESP, 2005/06.

E

COOL BAROQUE

COOL BAROQUE — AKI-ArtEZ Festival E

The theme of this year’s AKI-ArtEZ Festival was COOL BAROQUE. Cool is a term that many people use to indicate that something is beautiful, fantastic or amazing. It is an ambiguous term, because it can express distance as well as admiration or appreciation. The same is true of the term Baroque, that refers both to the historical Baroque style based on a rational order and to excess, chaos and overarticulation.

Moreover, Baroque is a cool term because it has become important again in art today, as demonstrated, for example, by a recent exhibition in Salamanca, ESP. According to the curators, today’s Neo Baroque is not a simple return to the celebrated style of the 17th and 18th centuries, but ›… reflects a spirit or aesthetic category, a form of cultural organisation with its own representational strategies; a cultural metaphor for our own era that adopts and redefines … an aesthetic and socio-cultural behaviour that has been developed since classical times.‹¹ The carnival of Rio de Janeiro is just as Neo Baroque as the Berlin Love Parade. Just as Tiepolo painted his ceilings with the breathtaking vault of the heavens, The Matrix entrances in contemporary Baroque terms.

The biggest Neo Baroque space that we experience today is the Internet. Complexity, simulation, variation, inconsistency, movement, inversion, metamorphosis, theatricality, trompel’oeil, dream.

Peter Sonderen, director AKI

1 See catalogue ›Baroque and Neo-Baroque. The hell of the beautiful‹, of the exhibition in Salamanca, ESP, 2005/06.

C 045

C 046

COOL BAROQUE

COOL BAROQUE

C 047

C 048

COOL BAROQUE

C 049

COOL BAROQUE

AKI-ArtEZ Festival Programma DAGELIJKS

DINSDAG 25 APRIL

DONDERDAG 27 APRIL

Workshops voor AKI-studenten; AKI-shop, koop en ruil van kunstwerken van studenten; AKI-lunchcafé; het avondeten verzorgd door Kook en Co, Enschede, met elke dag een nieuw thema; ›Architects of Air‹ (GBR): opblaasbare, mobiele architectuur in futuristische ontwerpen, waarin bezoekers in de lange gangenstelsels een spectaculaire kleur, licht en geluidservaring opdoen.

12:30 Lunchconcert door Niels Bijl (saxofoon), Hans-Erik Dijkstra (vleugel), o.a. stukken van Glazounov, Smirnov en Robert Ward

11:00 Feestelijke viering van de ondertekening van de fusie van het conservatorium met ArtEZ

MAANDAG 24 APRIL 09:30 Opening, Grote Kerk, Oude Markt, met orgelconcert door Gijs van Schoonhoven, docent orgel aan het conservatorium 10:00 Start programma, door Peter Sonderen (directeur AKI), Juul Diteweg (directeur Conservatorium) en Elvira van Eijl (dAcapo-ArtEZ Studium Generale), geluidschoreografieën d.m.v. interactieve elektronische kleding van de Audio Gruppe, Berlijn 11:00 Start workshops en non-stop filmprogramma (dagelijks) 15:30 Mediated Music 06, onderzoeken van de grenzen tussen kunst, geluid en technologie. Buddha Machines door FM3 (elektronische soundscapes gebaseerd op Chinese, religieuze gezangen); Yokomono van Staalplaat Soundsystem (elektronische muziek van ronddraaiende auto’s op vinyl geven signalen aan FM radio’s); Sound by Sculpture van Der Wexel (samples van machinegeluiden verwerkt door een mengpaneel); Janek Schaefer (concert/installatie met zijn beroemde ›Triphonic-Turntable‹) 15:30 Lezing door Bert Jan van Egteren over De Kunstfabriek in Amsterdam, www.dekunstfabriek.com 17:00 Lezing door Stijn Peeters over zijn werk in het Centrum voor Beeldende Kunst aan de Langestraat 18:00 Optreden Velvet Underwear, tribute to Lou Reed en The Velvet Underground 19:30 Skatefestijn op het Stationsplein, begeleid door SHOT, het Studenten Harmonie Orkest Twente 21:00 Soundperformance door de Audio Gruppe, Berlijn 21:15 ›Cool Baroque in Afrika‹, Dansoptreden door Arabesque en stichting Maromre 21:30 Muziekperformances door Tifen en Keynote Speakerz

12:30 Lunchconcert, zang door conservatoriumstudenten o.l.v. Annette Kleine 15:30 Discussie, vier mensen uit het beroepsveld poneren een stelling over kunst 15:45 Lezing door Jan Wilbers, docent Muziektheorie, over de muzikale Barokperiode 19:30 Voorstelling ›Dieu le Veut‹ van Theatergroep Verse Vis, Atak 19:30 Muziekperformance door de keelzangers Whaskar Schneider en Litho Bringas, Jacobuskerk 21:00 Optreden door 14-mansformatie Babylon Circus, mix van stijlen als rock, ska, reggae, jazz en oosterse muziek in een circus-vaudeville setting, www.babyloncircus.com

WOENSDAG 26 APRIL 12:30 Muziekperformance door gitarist Bobby Roodvelt (en co.)

15:30 Gesprek met Pater van Kilsdonk, die zich jarenlang heeft ingezet voor homoseksuelen en aids-slachtoffers 15:30 Lezing door architect Michiel Raaphorst van EEA, over de samenhang van historische architectuur en de hedendaagse context 16:00 Openbare les door gastdocent Jan van Duikeren (trompet) van het Conservatorium, Arkezaal Conservatorium 17:00 Lezing door Ilja Gort, over zijn barokke levenswandel van bandlid tot componist, schrijver en wijnmaker 17:00 Lezing door Ton Schaap, stedenbouwkundige, over de inrichting van de Eilanden in Amsterdam, Roombeek en het Muziekkwartier in Enschede 18:00 Muziekperformance door Michael Jamieson en Harmke Seinen (sopraansaxofoon) 19:00 Open podium gepresenteerd door Ilja Gort, studenten tonen hun talenten 22:00 Optreden door de band Zaad, Nederlandstalige rockband rondom liedjesschrijver Rob Kleiss

12:30 Lunchconcert ›Quator pour la fin du temps‹ door Laura Sandee e.a.

15:30 Lezing door Elena Simons, maatschappelijk uitvinder (bijv. burger buddy-project), over creatieve oplossingen van onoplosbare problemen in de samenleving, www.burgerbuddy.nl, www.wonder.nl 17:00 Lezing door Norbert Then, Duitse kunstenaar, over zijn inspiratiebronnen in de Afrikaanse kunst en cultuur, www.kunstklaerwerk.de 19:00 Eindpresentaties van de workshops 19:30 Modeshow op de Oude Markt, presentatie van de workshop 22:00 Eindfeest met The Tommycats (Enschedese 3-mansformatie, mix van oude rock, grunge en latinopop); The Incredible Derrick (bonte mengeling van muziekgenres, www.theincrediblederrick. de); Traktor (combo met eigen sound op basis van bigband en balkantraditionals, www.traktor.be); DJ-show ›One entity‹ met performance

C 050

COOL BAROQUE

COOL BAROQUE

C 051

C 052 AKI-ArtEZ Festival Workshops 01

Electronic Guy o.l.v. Benoit Maubrey optreden met electro-akoestische kleren en video, door de Audio Gruppe uit Berlijn, www.audioballerinas.com

02

Sex voor een hamburger door Chantal Kleine/Karin Schipper maken van een hedendaags sculpturaal Gesammtkunstwerk van een actuele voorstelling waarin het thema ›Cool Baroque‹ zichtbaar wordt

03

Cool Baroque koken door kookstudio Kook en Co. verzorgen van de dagelijkse maaltijd en aankleding van het buffet varïerend van Cool tot Baroque

04

Mobiel kinetische objecten door Anette Rawe ontwikkelen van corresponderende vlakken en plastische vormen uit verschillende materialen tot een groteske barokke mobile

05

Het Barokke Portret door Blanka Wasowicz maken van een barok portret met de digitale camera van een persoon, op een zelfgekozen locatie

06

Modeworkshop en modeshow door Lucas Kwant/Harriët Ooijman ontwerpen en maken van nieuwe outfits van tweedehands kleding met als uitgangspunt ›Cool Baroque‹

07

Boventonen zingen voor beginners door Waskhar Schneider leren van grondslagen en ademtechniek van het boventonen zingen zoals het Kargiraa uit Mongolie en Tuva, www.palosanto.de

08

Dansworkshop door Sabine Bulk je lichaam als kunstvorm, barok als dans, reagerend op de ruimte komen tot een voorstelling

09

Peeping Tompouce door Uli Langendorf vervaardigen van een barokke reuzen tompouce om met het publiek te komen tot autocratische speelregels: zijn kunstenaars ›gek‹ en ›cool‹? Wat is het publiek dan, gluurders?

COOL BAROQUE

10

Elektronisch Muziek produceren door One entity produceren van een gemeenschappelijk nummer bestaande uit loopjes en samples die worden opgenomen met behulp van live instrumenten

11

Performance as Play: Closing the Artist Audience Gap door FM3 discussiëren over de FM3 Buddha Machine, over de functie ervan in een voorstelling of het dagelijks leven

12

Art into Architecture door Janek Schaeffer produceren van een kleine mixed media installatie geïnspireerd op de omgeving

13

Hyper Media Research door Daan Roosegaarde/Petran Kockelkoren onderzoeken hoe een gekozen voorwerp, gebouwd in een sequentie, steeds anders verschijnt in verschillende media

18

AKI Persbureau door Jeroen Kumeling uitbrengen van verslag van het festival door ›journalisten‹ van het in het leven geroepen persbureau AKI-Press in de vorm van radio- en videorapportages en een festivalkrant, vanuit de reportagewagen van de Tubantia

19

Breakcore Bernini Beats Nam June Drum’n Bach door Planet Art maken van digitaal geluid en beeld dat als een audiovisueel orgasme tot een digitaal fresco leidt en wordt geprojecteerd op het plafond van de Grote Kerk, www.planetart.nl

20

Barok schilderen door Robert Klumpen aan de slag gaan met barokke schilderkunst onder begeleiding van deze kunstenaar

21

Social networking op het web door Florian Schroiff het bouwen en inhoudelijk vullen van een webblog met de gratis verkrijgbare software ›Wordpress‹

Barok anno NU, workshop frottage/ rubbings door Rudi Bastiaans/Erik Kok/ Willem Boom maken van een zo groot mogelijke afdruk van een oppervlak of object dat je persoonlijk aanspreekt in de stad en hiervan verslag leggen via video en markeren van de genomen route op de stadsplattegrond

15

22

14

Coole Kast door Frans GM Venhorst ombouwen van een foeilelijke koelkast tot een ›cool‹ (koel) object

16

Decordoek en rekwisieten door Lowieke van Aarle/Albert Bouhuis toewerken naar een barokke omlijsting van het festivalpodium in de vorm van een altaar met beschilderde panelen

17

Metallworkshop door Nobert Then experimenteren met staal door dit materiaal om te vormen tot een ruimte die in combinatie met licht leidt tot een barokke ervaring. www.kunstklaerwerk.de

Site-specific transformators door Said Mahrouf onderzoeken van de mogelijkheden om de perceptie van een ruimte te transformeren met verschillende middelen en materialen, www.stcomposite.nl

23

Schilderij voor Enschede door Stijn Peters maken van een gezamenlijke monumentale muurschildering voor de stad Enschede, geïnspireerd op thema’s uit het nummer ›Gekkenhuis‹ van de hiphopgroep ›Opgezwolle‹

24

Verovering, verleiding & verstoring door Vroegop/Schoonveld ingrijpen in de openbare ruimte in en om het centrum van Enschede waarbij tijdelijkheid en snelheid centraal staan, en fotografisch vastleggen van wat teweeg wordt gebracht

COOL BAROQUE

C 053

C 054

COOL BAROQUE

N

COOL BAROQUE

C 055

Terugblik — AKI-ArtEZ Festival NL

Een jaar lang stond het thema COOL BAROQUE centraal tijdens de activiteiten van het Studium Generale op de AKI. Cool in de betekenis van nieuw en anders en Baroque als verwijzing naar de kunsthistorische periode waarin overdaad en verleiding kernbegrippen waren. Binnen dit kader waren er een aantal zeer inspirerende lezingen te volgen o.a. van Walter van der Leur, over het ontstaan van hot en cool jazz, een lezing van Robin Brouwer over de positie van de kunst in een samenleving die steeds meer in entertainment is geïnteresseerd, en een sprankelend concert door het Aurelia Saxofoon Ensemble.

Eind april vond 4 dagen lang het AKI-ArtEZ Festival plaats met als episch centrum de Grote Kerk op de Oude Markt in de binnenstad van Enschede. Plaats en thema sloten dit jaar naadloos op elkaar aan en studenten verklaarden enthousiast dat ze zich enorm thuis voelden binnen de oude muren van de kerk. Het was mooi weer, er waren 24 workshops, een groot aantal middaglezingen en ’s avonds optredens van spraakmakende groepen als Traktor uit België en Babylon Circus uit Frankrijk. Vooral de laatste groep gaf de concertbezoekers voor een paar uur het gevoel in een poptempel als Paradiso te staan.

En dat in Enschede. Fantastisch. Grote aantallen bezoekers van buiten de academie kwamen naar de binnenstad. Niet alleen voor het AKI-ArtEZ Festival, maar ook om de superstructuur ›Amazozo‹ van de Architects of Air uit Engeland te zien.

Tijdens de festivalweek werd de fusie tussen het Conservatorium en ArtEZ getekend en waren meteen de eerste vormen van samenwerking zichtbaar tussen de beeldende kunst en de muziek. Hoogtepunt vond ik het moment waarop de koorklas van het Conservatorium het podium in de Grote Kerk beklom om een openbare repetitie te houden waarbij o.a. het Requiem van Fauré werd ingestudeerd. Tegelijkertijd waren naast het podium AKI-studenten in een workshop bezig de laatste hand te leggen aan hun ontwerpen voor de modeshow.

C 056

COOL BAROQUE

De jongens in de achterste rijen van de koorklas konden met moeite hun ogen op de partituur houden en lieten hun blikken geregeld richting de schaars geklede modellen glijden.

Dat twee zo verschillende culturen elkaar kunnen ontmoeten, was de uitdaging van dit festival. Ik hoop dat deze voorproef de toon voor de samenwerking in de toekomst heeft mogen zetten. Ik bedank iedereen die heeft bijgedragen tot het enorme succes van dit festival.

Het festival werd opgedragen aan Han van het Bolscher, systeem- en netwerkbeheerder op de AKI en technische man achter het festival. Hij overleed drie dagen voor de opening van het festival.

Elvira van Eijl, coördinator dAcapo-ArtEZ Studium Generale Enschede

Retrospection — AKI-ArtEZ Festival E

Cool Baroque was the theme of the General Studies activities at the AKI this year — Cool in the sense of new and different, Baroque as a reference to a period in art history when excess and seduction were key concepts.

A number of very inspiring lectures were organised around the theme, including Walter van der Leur on the origins of hot and cool jazz, Robin Brouwer on the position of art in a society that is increasingly interested in entertainment, and a fantastic concert by the Aurelia Saxophone Ensemble.

The 4-day AKI-ArtEZ Festival took place at the end of April, with as its epicentre the Grote Kerk on the Oude Markt in the inner city area of Enschede. The place and theme were in perfect harmony this year and the students declared enthusiastically that they felt incredibly at home inside the historic walls of the church. The weather was fine, there were 24 workshops, a large number of afternoon lectures, and performances in the evening by groups such as Traktor (BEL) and Babylon Circus (FRA). Babylon Circus in particular made the concert-goers feel that they were in a temple of pop like Paradiso for a couple of hours.

And that in Enschede! Fantastic. Large numbers of visitors who were not from the academy came to the city centre, not only for the AKIArtEZ Festival, but also to see the superstructure ›Amazozo‹ by the Architects of Air (GBR).

The merger of the Conservatorium with ArtEZ was signed during the festival week, and the first forms of collaboration between art and music were immediately visible. The climax for me was the moment when the choral class from the Conservatorium mounted the stage in the Grote Kerk for a public rehearsal, including Fauré’s Requiem. At the same time, AKI students in a workshop were putting the finishing touches to their designs for the fashion show. The lads in the back rows of the choral class had difficulty in keeping their eyes on the score and regularly glanced in the direction of the scantily clad models next to the stage. The encounter between two so very different cultures was the challenge of this festival. I hope that this foretaste has set the tone for future collaboration.

I would like to thank all those who contributed to the enormous success of this festival.

The festival was dedicated to Han van het Bolscher, system and network administrator at the AKI and the technical wizard behind the festival. He passed away 3 days before the opening of the festival.

Elvira van Eijl, Coordinator dAcapo-ArtEZ Studium Generale Enschede

COOL BAROQUE — het eind — the end —

C 057

D 058 Dam, Peter — Interview Dinsdag 25/04/2006, 10:00 uur; Planet Art, Enschede met Peter Dam, coördinator Propedeuse door Emilio Novani, 2e jaarsstudent Monumentale kunst

NL

Kunt u in het kort vertellen wat u op de AKI doet? Ik geef al 20 jaar naar genoegen les in het basisjaar. En daarnaast heb ik het coördinatorschap van het eerste jaar, het basisjaar. Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het afgelopen jaar?

Ja, de belangrijkste dingen zijn toch altijd de dingen die met de studenten gebeuren.

Daar omheen gebeurt natuurlijk een heleboel organisatorisch en onderwijsvernieuwend.

Er wordt heel hard gewerkt aan een nieuw curriculum voor de AKI, een andere opzet voor de academie. Maar ik vind het belangrijkste wat de studenten doen. En dan denk ik aan de eerste week van januari, waarin eerstejaars studenten – ik heb het natuurlijk voornamelijk over de eerstejaars – in een soort projectweek dingen gedaan hebben die ze normaal gesproken eigenlijk niet doen, maar die wel met kunst te maken hebben: schrijven, muziek en theater. Dat soort activiteiten, die komen zo uit hun zelf. Het was wel aangestuurd door de docenten. Maar ja, dat is niet echt het specialisme van de docenten, het was een soort opzet die aangeboden werd en daarna gingen de studenten er zelfstandig mee verder. Zouden studenten eigenlijk de studie zelf moeten maken? Dat doen ze altijd al (lacht). Nee, je moet wel bepaalde voorwaarden stellen waardoor studenten geprikkeld worden. Bepaalde dingen níet kunnen doen en juist daardoor dingen ontdekken. En vanaf dat moment, ja, dan doen ze het helemaal zelf. Maar het stellen van bepaalde voorwaarden die zijn vooral aangenaam bedoeld, om niet in de valkuil van een cliché te stappen en dingen te doen waardoor studenten in contact komen met dingen die ze niet kennen. Heeft u veel contact met de overige jaren of met de docenten daarvan? Dat wisselt. Er is best een behoorlijke groep docenten die les geven in het basisjaar, die ook op de afdelingen werken. Daardoor ontstaat er al min of meer contact met afdelingen. En daarnaast zit je natuurlijk via het coördinatorenoverleg dat je, meer formeel, in contact komt met de andere afdelingen.

Maar wat zou een doodzonde zijn voor een student op de kunstacademie?

Wat zou die juist niet moeten doen? (glimlacht) Zich onwaarachtig gedragen. Verklaar u nader. Hij dient te allen tijde totaal oprecht te handelen. Tot het uiterste ga je in het zoeken naar zijn waarheid en dat hij niet iets gaat doen waarvan hij denkt ›nou dat is misschien wat er gevraagd of bedoeld wordt‹ en waar hij zelf toch niet echt contact mee heeft. Is dat niet meer iets voor de latere jaren? Nee, dat is juist in het begin zo belangrijk. En dat is natuurlijk wel eens moeilijk als een student in zo’n basisjaar geconfronteerd wordt met bepaalde dingen waarvan hij denkt ›ja, wat moet ik hiermee?‹, of waar hij eigenlijk geen affiniteit mee heeft. Om het dan toch zo te gaan benaderen dat het wel vanuit een volstrekte oprechtheid gedaan kan worden. Ik denk dat een student daar vanaf het begin heel sterk mee geconfronteerd moet worden.

En welke factoren van aanstaande kunstenaars heb je niet in de hand?

Ja, wat je niet in de hand hebt, is de student zelf (glimlacht). Er zijn studenten die toch dingen doen op een manier waarvan je denkt dat dat binnen de kunst niet zou moeten. En dan, ja dan komt er een rare situatie, want dan ga je dus zeggen ›eigenlijk hoor je hier niet‹.

Dat blijft arbitrair dan. Ja, het zelf van die student. Daar heb je geen enkele vat op.

De AKI gaat mogelijk in 2012 verhuizen naar een ander gebouw, hoe stelt u zich de ideale nieuwe locatie voor? Dit is mijn tweede AKI. De eerste AKI was echt als een kunstacademie gebouwd: met een bepaald ideaal van hoe een kunstacademie zou moeten zijn. Dit is op een hele andere manier tot stand gekomen, maar als ik het zou moeten vormgeven, dan zou ik in mijn onbeholpenheid direct kiezen voor een replica van dit gebouw. Ik vind het een fantastisch gebouw. In alle opzichten hoor, in maat, maar ook in de mogelijkheden die het heeft en de openheid, inwendig de openheid. Wat die omlopen allemaal wel niet doen.

D 059

Introductie 1e jaarsstudenten, ›Guerrilla Army of Arts‹, 05/09/2005 First-year students introduction, ›Guerrilla Army of Arts‹, 05/09/2005

D 060 Dam, Peter — Interview Tuesday 25/04/2006, 10:00 am; Planet Art, Enschede with Peter Dam, coordinator Foundation course

by Emilio Novani, 2nd year student Monumental art

E

Can you say in a few words what you do at the AKI? For twenty years I’ve enjoyed teaching the Foundation year. Besides that, I am coordinator of the Foundation year, the first year. What have been the most important events of the past year?

Well, the most important things are always the things that happen with the students.

Of course, all kinds of organisational things and course innovations go on around that as well. A lot of hard work is being put into developing a new curriculum for the AKI, a different structure for the academy. But I find what the students do most important.

And then I think of the first week in January, when first-year students – of course I’m talking primarily about first-year students – have done things in a sort of project week that they don’t usually do, but which are related in some way to art: writing, music and theatre. Those kinds of activities originate from the students themselves, though under the direction of the tutors. But, right, that is not really the specialisation of the tutors, it was a kind of project that was offered, and afterwards the students developed it on their own. Should students draw up their own course of study themselves?

They have always done that (laughs). No, you have to lay down certain conditions to motivate the students. Not be able to do certain things and precisely for that reason to discover things. And from that moment on, yes, then they do it all on their own. But the laying down of certain conditions which are above all positively intended, to avoid falling into the trap of a cliché and to do things which bring students into contact with things that they don’t know. Do you have much contact with the other years or their tutors?

It varies. There is a pretty large group of tutors who teach in the Foundation year, who also work in the departments. That already leads to more or less contact with the departments. And besides, the coordinators’ consultation means that, at a more formal level, you are of course in contact with the other departments.

What would be a missed opportunity for a student at an art academy?

What shouldn’t they do? (smiles) Not behave authentically. Could you explain that?

They should act in a perfectly honest way at all times. You go to the limit in the search for your truth, and you don’t do anything about which you think ›well, perhaps that is what they want or mean‹ but with which you don’t have any real contact. Isn’t that something more for students after their first year ? No, it’s so important right at the start.

And of course it can be difficult if students are confronted in the Foundation year with certain things about which they think ›what am I supposed to do with this?‹, or with which they have no real affinity. We should still approach it in such a way that the student can do it in complete honesty. I think that the student should be sharply confronted with that right from the start.

And which factors of prospective artists are beyond your control? Well, what you can’t control are the students themselves (laughs). There are students who still do things in a way which you think isn’t the right one in art. And then, yes, a strange situation emerges, because you say ›you shouldn’t really be here‹. It remains arbitrary.

Yes, the personality of that student. You have no grip on it at all.

The AKI will probably move to other premises in 2012. What is your picture of the ideal premises? This is my second AKI. The first AKI was built as a real art academy: with a certain ideal of what an art academy should be like. This one came about in a very different way, but if I had to design it, in my clumsiness I would immediately choose a replica of this building. I think it’s a fantastic building. In every respect, you know, in dimensions, but also in all the potential it has and the openness, the openness on the inside. What an effect all those corridors produce!

De AKI schrijft door

De AKI schrijft door Over ontmoetingen en schrijven De ontmoeting vindt altijd plaats. Bij elke blik en bij elke aanraking. Die blik ontmoet een andere, ontmoet het landschap of de lucht. De hand raakt een ander, een glas, een bloem of een brief. Er gaat een pen over het papier, er worden mededelingen gedaan die bij lezing tot een ontmoeting leiden. De dichter heeft door het schrijven op papier zijn ontmoetingen gespecificeerd.

De dichter is het middel waardoor het gedicht bestaat en waardoor het leeft.

Er waren ook andere ontmoetingen. Letterlijke van gastdocenten/ dichters en AKI-studenten. De afgelopen jaren gaven de dichters Martin Reints, Kees ’t Hart, Erik Lindner en Maria Barnas met enthousiasme les op de AKI. Onder hun bezielende leiding werden lessen besteed aan het schrijven van gedichten en het bediscussiëren van elkaars werk. Er is over literatuur gesproken en er zijn kleine opdrachten uitgevoerd. Hoewel het volgen van deze lessen facultatief was, hebben een aantal studenten met enthousiasme alle lessen gevolgd en gedichten geschreven. Deze zijn enkele malen gebundeld en ze worden nu voor de tweede keer opgenomen in het AKI-jaarboek. Anderen kunnen nu ook lezen wat er is gemaakt.

Ook in lezen ligt immers de ontmoeting verankerd. Taal maakt de ontmoeting mogelijk. En beeld natuurlijk ook. Ik heb vaak gedacht dat de lijn in de tekening als het ware een beeldend syntactisch element is. Het draagt de tekening voor het grootste gedeelte. Bouwend op die lijnen ontvouwt de tekening zich naar het uiteindelijke beeld toe. In de taal komt die syntaxis er wellicht nog meer op aan. Anders wordt taal snel tot onzin.

Toch blijkt het mogelijk om ook met inversies (omkeringen) in zinnen tot een oorspronkelijk gedicht te komen of door zelf woorden te bedenken, de neologismen, die toch de kern van een betekenis verraden.

Er staan hiervan voorbeelden in deze bijdragen van de studenten.

Het zijn eerste ontmoetingen geworden. Ik hoop dat er nog vele zullen volgen.

Arno Kramer — docent Propedeuse en Beeldhouwen

D 061

D 062

De AKI schrijft door

Op het cement geworteld

Wat het begin genoemd kan worden, kan dat dus niet voor jou zijn.

Ondersteboven lag je daar. Je hoofd in de grond verscholen en je lichaam raakte ergens wel de hemel. Maar je had geen voeten om door die hemel te kunnen lopen, dat wat van je ontnomen is.

In je lichaam gewoond, de huid in stukjes weggehaald en je bloedde, je bloedde de droogte uit. Opengescheurd in het midden, een openheid die ook jouw leeftijd onthulde.

Verlangde je naar dat stukje grond ?

De aarde die slechts drie tegels ver van jou ligt, maar je staat nu verlamd en nog steeds daar. Je verblijf daar is tijdloos.

Ga alsjeblieft niet als eerste weg: laat mij maar gaan !

Arta Hajdari

De AKI schrijft door

weer

gebogen in gedachten richt hij zijn ogen op de grond nog een beetje dieper buigen rond zijn as draait hij zich rond ogen die eerst de grond nog zagen zien nu alleen maar zichzelf een cirkel is gebogen een cirkel op zichzelf een cirkel met een eigen atmosfeer een eigen hemel en een lucht het glas weerspiegelt zijn reectie zijn adem vertoont een kleine vlek elke adem is een uitvlucht een aanval op de cirkel zelf met genoeg adem zou het glas wel barsten maar het volume neemt niet toe elke adem die is gelaten eist zichzelf dan weer op Esther Jacobse

D 063

D 064

De AKI schrijft door

Witte mensen Helemaal wit Witte stoffen Witte huid Voeten Handen Een witte laag overheen Zij staan naast elkaar Dicht Op afstand Samen Ver weg Ruimte ertussen Een witte laag Een film Een huid De stof is vast Star Onbeleefd Bevroren Langzaam Een figuur beweegt

De AKI schrijft door

Lost zich uit de lijn Komt Begint te bewegen Langzaam Eén na één Achter elkaar Het veegt Wankelt Lost op Nina Linstädt

D 065

D 066

De AKI schrijft door

waarheden

Ik zwaai. Je zwaait terug.

In me beweegt iets mee.

Dat je me ziet lopen is vast alleen maar omdat je gewoon goed kijkt.

Je ogen zien er wel zo uit.

Of je toen dat huppeltje echt maakte, en dat je je hand haalde door je haar.

Christiaan Wikkerink

De AKI schrijft door

Ontwaken

Met de vingers achter mijn hoofd in elkaar gestrengeld, Laat ik de slaap van mij afglijden, Een lome bedwelming die langzaam wegtrekt, als de vloed van een vlak strand.

Mijn oogleden wegen nog zwaar, en onder mijn hoog opgetrokken veren dekbed, smoor ik de onweerstaanbare behoefte om te geeuwen.

Daisy Oost

D 067

D 068

De AKI schrijft door

In bed

›Trek eens aan mijn vinger?‹ Zeg jij met een duivels lachje …

Moe en rozig als ik ben, trek ik en hoor geborrel en geblaas Gevolgd door luid gelach, handen die de dekens pakken en wapperen tot ik Groen wegtrek en verafschuwd maar vertederd wordt door een kinderlijke lach Die lacht omdat ik ben vergast …

Maartje van Overbeeke

De AKI schrijft door

C.V.

Als ik je zie kan ik me een heleboel vragen voorstellen, bijvoorbeeld; wanneer heeft dat litteken jouw wenkbrauw bestempeld of sinds welke leeftijd hebben jouw borsten deze omvang ?

Maar het enige wat ik echt wil weten, is het Curriculum Vitae van je slipje.

Bij wie en wanneer ging hij uit?

Thomas Plas

D 069

D 070

De AKI schrijft door

Wapperen

Als ik toch zou kunnen vliegen Wapperen en Flapperen met mijn beide armen Als ik toch zou kunnen vliegen dan Raakten mijn benen van de vloer, Mijn hoofd in de wolken en koers houdend op Zuid-Afrika Een Ooievaar?

Het maakt niet uit ik vlieg op eenzame hoogten Daar waar de Adelaar zijn nesten bouwt Broze schalen in zijn nest, Ik vind het best en Laat me dragen door de wind Een vliegend kind En schubben heb ik niet Manon Posthuma

De AKI schrijft door

het was een muts zomaar blauw al dagen hij lag daar maar van niemand te zijn bewoog ook liever niet meer de blaadjes kropen toen nam ik hem maar mee misschien heeft ie heimwee naar een kapstok of een hal of bijpassende handschoenen of een hoofd met oren Froukje Reitsma

D 071

D 072

De AKI schrijft door

Liggend in het gras scheppen mijn sandalen zand de paardendeken kriebelt aan mijn kuiten – als miertjes voelt het aan – de zomer in de warmte voelt als lichte leemte in mijn lijf en tuimelt alledag net losgelaten komt zij uit het donker ik hoor de stem van verre mensen ijl en blikkerig met geen gewicht de grote boom wuift over en kraakt zacht straks valt hij misschien op mij zoals zijn schaduw op het boek

De AKI schrijft door

ik zie mij niet – en niet mijn moeder – in het platgelegen gras de wereld is geluiden en de wind en ietwiet waait hij blaast de suizel en waait weer weg ik was het kind.

Elsa Snijder

D 073

D 074

De AKI schrijft door

Een kat met één wit pootje staat doodstil.

De zon maakt een ster in de hoek tussen de schoorsteen en het dak.

In de flat sloopt iemand een muur.

Een witte auto stopt voor de vuilcontainer en een nette meneer stapt uit.

Een zwarte hond hinkt voorbij op drie poten.

Ik zit in de vensterbank, mijn rechterbeen bungelt uit het raam mijn linkerbil slaapt.

Een kat met één wit pootje staat doodstil.

In de flat sloopt iemand een muur.

Ik laat me vallen dan vangt iemand mij vast op.

Lydia van de Streek

De AKI schrijft door

D 075

D 076

De AKI schrijft door

De AKI schrijft door

D 077

D 078

De AKI schrijft door

≥ 319

≥ 295

≥ 244

≥ 041

≥ 230

≥ 219

≥ 255

≥ 198

≥ 176

≥ 177

≥ 135

≥ 195

E 091 Eijl van, Elvira — Interview Donderdag 27/04/2006, 15:00 uur; hal Concordia Kunst & Cultuur, Enschede met Elvira van Eijl, coördinator Theorie door Gonda Steffens, studente Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd)

Aan mij is gevraagd je een paar vragen te stellen over wat er gebeurd is op jouw afdeling afgelopen schooljaar? Ik vind persoonlijk dat we sowieso de belangrijkste afdeling van de school zijn. Dat vind ik echt, hoor, dat is geen grapje! Ik vind, reflectie dat is wel het hart van de zaak, toch? De hersens. En, als je vraagt, wat is er het belangrijkste … Ik denk dat dat voor alle jaren verschillend is. Er is een hele goede excursie naar België geweest, dat was met het eerste jaar, daar was men heel enthousiast over.

Ik vond zelf, maar daar valt een beetje de theorie van het Studium Generale in, een aantal lezingen heel interessant die we gehad hebben. O.a. van Walter van der Leur over hot and cool jazz vond ik een heel erg goeie lezing. En we zijn twee weken geleden op Goede Vrijdag naar het Van Abbemuseum [Eindhoven, red.] geweest. Daar zijn we door de directeur Charles Esche ontvangen. Er waren zowel heel veel deeltijd- als dagschoolstudenten bij, dat vond ik erg inspirerend. We hebben natuurlijk met de theorieles altijd een dagdeel en een avonddeel en als ik vrijdagochtend met de mensen weg wil, dan moeten ze meestal vrijdagsmiddags weer een les volgen. Daarom was het mooi om op Goede Vrijdag juist met z’n allen weg te kunnen, zodat we ook de middag hadden.

En er was toch een club van een man of dertig komen opdagen, wat me niet tegenviel.

Want de OV-kaarten golden niet, iedereen was met elkaar meegereden en zo …

Ja, dat vond ik ontzettend leuk. En we hebben een discussiedag gehad, die was door het lectoraat [ArtEZ-lectoraat Kunst & Technologie, red.] georganiseerd, met o.a. Anna Tilroe en Cornel Bierens; die vond ik ook heel goed. Want dat ging echt over ›waar moeten we met de school naartoe? Wat wacht je na de school?‹ Echt die problematiek die heel dichtbij ligt. Dat vond ik ook een hoogtepunt.

Wat is een doodzonde voor een student op de kunstacademie? Om niet open te staan voor datgene wat je aangeboden wordt. En dan spreek ik bijna vanuit een soort ergernis. Ik zie vaak het volgende proces: je biedt een lezing aan en mensen lopen vrolijk, zo met de rugzak al op de rug, langs die lezing de hal uit en gaan dan buiten een sigaretje staan roken. Dan denk ik ›hoe is het in godsnaam mogelijk dat je niet geïnteresseerd bent in je vak? Hoe is het mogelijk dat je niet uit bent op kennis?‹. Het lijkt wel of men op een zeker moment alleen maar in zichzelf geïnteresseerd is. Weet je wel, dat navelstaarderige. Zal ook wel met de leeftijd te maken hebben. Een heleboel mensen zijn natuurlijk jong en nog bezig met hun eigen ontwikkeling en ik denk dat het op de AKI ook gaat om je eigen ontwikkeling. Weten wie je bent, waar je mee bezig bent, wat jouw eigen signatuur is, wat kenmerkend voor jou is. Dat handschrift kun je volgens mij vervolmaken, juist ontwikkelen, door o.a. te kijken naar wat anderen jou te bieden hebben, wat ze te zeggen hebben. En of dat nou films zijn die aangeboden worden op de AKI, of lezingen, workshops, excursies … Een bakker, neem ik aan, die op een bakkersschool zit, die is ook geïnteresseerd in ontwikkelingen op z’n vakgebied. Die leest misschien vakbladen, of kijkt eens in het buitenland als hij toevallig op vakantie is hoe een ander een gebakje maakt, met wat voor ingrediënten. Om zijn blik te verruimen. Bij mij thuis wordt wel eens gezegd dat ik soms te ver ga. Ik heb een grote passie en dat noemen mijn kinderen ›KV‹: kennis vergaren. Daar ben ik inderdaad min of meer verslaafd aan. Maar als je dat niet doet, sta je stil en bloed je dood. In mijn vak zeker.

Welke factoren heb je in de ontwikkeling van kunstenaar of ontwerper niet in de hand? Ik denk talent. Want kijk, heel veel dingen kun je leren: vaktechnische dingen, maniertjes kun je leren, veel uit boeken halen … Maar als je werkelijk geen talent hebt, denk ik dat dat voor een kunstenaar dramatisch is. Het lijkt me buitengewoon frustrerend, als je voor jezelf het gevoel hebt, dat je graag de kunst in wilt maar het lukt niet, omdat het je ontbreekt aan artisticiteit – dat bedoel ik ook met dat talent: geen artisticiteit.

Dat je dus … in het eerste jaar bijvoorbeeld, bij een opdracht nooit enige fantasie hebt om de vraag te interpreteren, de opdracht die je wordt gegeven dat je dat niet voelt, of het niet kunt vertalen naar een beeld, dat je daardoor niet verder komt. Maar ik denk echt als je niet voelt waar het in de kunst om draait, dus dat je … geen diepgang kunt geven aan

NL

E 092

NL

de dingen, zodat het geen clichés worden, geen oppervlakkige belevenissen, ja, dat heeft volgens mij alles met talent te maken. Ik denk wel dat mensen ook kunstenaar kunnen worden zonder een academie overigens, daar zijn genoeg voorbeelden van. Maar dat zijn meestal niet alleen natuurtalenten, maar ook nog eens extreem harde werkers, de geïnteresseerden, de doordouwers en noem maar op. Maar ja, ik ben zelf geen kunstenaar.

Ik kom wel uit zo’n familie … En daar voelde ik dat ook, hard werken plus talent, ik geloof dat het daarop aankomt uiteindelijk. Concentratie, discipline, sappelen … maar toch ook wel door durven borduren op dat wat je hebt. Ik heb toevallig talent voor kletsen, dus …

De AKI gaat mogelijk voor 2012 verhuizen, hoe stel jij je het ideale gebouw van de academie voor? Ik weet precies wat het moet worden. Wat ik zou willen hebben.

Heb ik al héél veel over nagedacht (grinnikt). Ik ben best tevreden met waar we nu zitten, ik vind het alleen een beetje ver uit de stad, voor mijzelf is dat geen probleem, want ik woon in Enschede, mooi dat ik er ’s ochtends door het groen naar toe rij. Ik denk dat voor de studenten en voor het contact met de stad, het leuk is dat de AKI in de binnenstad zit.

Mijn ideale plek is toch wel bij het Muziekcentrum. Ik stond vorig jaar op dezelfde tijd, dat was namelijk de laatste dag toen, van het festival, bij het gebouw van de Sociale Dienst en toen zou het een week daarna afgebroken worden. Toen heb ik nog tegen Peter Sonderen [directeur AKI, red.] gezegd ›Als we hier toch ooit terug zouden kunnen komen, op deze plek‹. Gewoon vlak bij het conservatorium, waar we vandaag [donderdag 27 april 2006, red.] mee gefuseerd zijn, dan heb je de muziek en de beeldende kunst bij elkaar. De boekwinkel in de buurt, de stadsbibliotheek, het plein waar je dingen kunt doen. En ik zie dan wel zo’n soort gebouw zoals de AKI nu is voor me. Openheid moet het hebben. Ik denk dat het ’t experimentele karakter van een laboratorium moet hebben, een soort hal waar alles kan. En uiteraard werkplekken voor de studenten, collegezalen, en een centrale ruimte, waar je verschillende dingen kunt doen. Wat zou er nou leuker zijn dan bij zo’n muziekkwartier, waar ook Atak zit, conservatorium en alles, dat je op een zeker moment daar in de academie allerlei opvoeringen kunt laten plaatsvinden. Echt.

En dat mensen ’s avonds nog even binnenlopen en kijken ›goh, is er weer iets loos?‹ Ja, mijn ideale plek blijft toch wel daar: het Muziekkwartier. Ja. Ik zie het helemaal voor me.

E 093 Eijl van, Elvira — Interview Thursday 27/04/2006, 03:00 pm; hall Concordia Kunst & Cultuur, Enschede with Elvira van Eijl, coordinator Theory

by Gonda Steffens, student Painting/Drawing/Graphic (Parttime)

I’ve been asked to ask you a few questions about what has happened in your department in the past academic year. Personally, I think that we are the most important department in the academy. I really think so, I’m not joking! I think that reflection is the heart of the matter, isn’t it? The brains. And if you ask what is the most important … I think that it’s different for each year. We had a very good excursion to Belgium, that was with the first year, and they were very enthusiastic about it. I thought, but it overlaps a bit with the theory in General Studies, that a number of the lectures we had were very interesting. For instance, I thought Walter van der Leur on hot and cool jazz was a very good talk. And two weeks ago we went to the Van Abbemuseum [Eindhoven, ed.] on Good Friday, where we were received by the director, Charles Esche.

There were a lot of both part-time and full-time students, I found that very inspiring.

Of course, the theory lessons have always had a daytime component and an evening component, so if I want to go off with the students on Friday morning, they usually have a class on Friday afternoon. That’s why it was so good to be able to go all together on Good Friday, so that we had the afternoon too. There were thirty or so of us, which I thought was a good turnout. Because the public transport passes weren’t valid, so they had arranged to give one another lifts … Yes, I thought that was very enjoyable. And we’ve had a discussion day organised by the lectureship [ArtEZ lectureship Art and Technology, ed.] with Anna Tilroe, Cornel Bierens and others; I found it very good too. Because it really was about ›what direction should the academy be moving in? What awaits you after the academy?‹ These are questions that are very close to students’ concerns. That was another climax for me.

What is a missed opportunity for a student at the art academy? Not to be receptive to what is offered you. I find it very irritating. I often see the following process: you organise a lecture and people breeze out of the hall with their rucksack on their back while the lecture is still in progress for a smoke outside. Then I think: ›How on earth can you be uninterested in your subject? How is it possible that you aren’t hungry for knowledge?‹. It is as though at a certain moment people are only interested in themselves.

You know, staring at their own navel. It’s probably connected with age. A lot of the students are young, of course, and are still focused on their own development, and I think that your personal development is also important at the AKI. Knowing who you are, what you’re doing, what your own style is, what is characteristic of you. I think you can complete, develop that personal style by looking at what others can offer you, for example, and what they have to say, whether in the form of films that are offered at the AKI, or lectures, workshops, excursions … A baker, I suppose, who is at a school for bakers is also interested in developments in his own profession. He might read professional journals, or if he happens to be on holiday he might see how another baker abroad makes a cake, what ingredients he uses. To widen his horizon. At home I’m sometimes told that I go too far.

I have a great passion, and my children call that ›CK‹: collecting knowledge. It’s true, I am more or less addicted to it. But if you don’t do it, you stand still and bleed to death.

Especially in my profession.

Which factors in the development of an artist or designer are beyond your control? I think talent. Look, you can learn an awful lot of things: things related to your subject, ways of doing things, you can get a lot out of books … But if you really have no talent, I think that is dramatic for an artist. It must be extremely frustrating, if you feel that you would like to go in for art but it doesn’t work because you lack artistry – that’s what I mean by talent, no artistry. So … with an assignment in the first year, for instance, if you never have any imagination in interpreting the question, you don’t feel the assignment you’ve been given, or can’t translate it visually, and don’t get any further as a result.

But I really think, if you don’t understand what matters in art, that you … can’t give any depth to things to prevent them from becoming clichés or superficial experiences, well, I think that it’s all connected with talent. I think that people can become artists without

E

E 094

E

an academy, by the way, there are enough examples of that. But they are usually not just natural talents but also extremely hard workers, very interested, determined, and so on.

Still, I’m not an artist myself. I come from an artistic family … And I felt that too, hard work plus talent, I believe that’s what matters in the last resort. Concentration, discipline, hard graft … but also daring to elaborate on what you’ve got. I happen to be talented in chattering, so …

The AKI will probably move in 2012. What is your picture of the ideal academy? I know exactly how it should be. What I would like to have. I’ve already given it a great deal of thought (grins). I’m pretty satisfied with where we are now, except that I find it a bit far from the city. It’s not a problem for me because I live in Enschede, it’s nice that I can drive through the greenery to it in the morning. For the students and for the contact with the city, I think that it will be better if the AKI is in the inner city. My ideal location is still near the Muziekcentrum. Last year I stood at the same time, it was the last day of the festival too, near the Social Security building, which was due to be demolished a week later. Then I said to Peter Sonderen [director of the AKI, ed.] ›Suppose we could come back here some day, to this location‹. Next to the music academy, with which we have merged by now [Thursday 27 April 2006, ed.], then you have music and art together.

The bookshop nearby, the city library, the square where you can do things. And I see the kind of building that the AKI is for me now. It must have openness. I think that it should have the experimental character of a laboratory, a sort of hall where anything is possible.

And of course workplaces for the students, classrooms, and a central area where you can do all kinds of things. What could be nicer than that music quarter, where Atak is also located, the music academy and everything, and that at a certain moment you organise all kinds of performances in the academy? Really. And that people drop in at night and look ›Wow, is something going on again?‹ Yes, my ideal location is there: the Muziekkwartier.

Yes. I can see it in my mind’s eye.

E 095 Eshuis, Anne — Interview Woensdag 26/04/2006, 12:30 uur; AKI-winkel, AKI-ArtEZ Festival, Enschede met Anne Eshuis, coördinator International office door Judith Hofmann, 3e jaarsstudente Visuele communicatie

Waar wil je het graag in dit korte interview hebben? … Over welk thema van de afgelopen periode? Wat mij betreft natuurlijk internationalisering, dat is voor mij het speerpunt binnen de AKI. En met name de grote gebeurtenissen dit jaar bij de AKI vanuit het International office. Het International forum dat georganiseerd is 12, 13 en 14 oktober op de AKI. Ja, ’t is sowieso super natuurlijk om zoveel academies … want er waren heel wat academies uit binnen- en buitenland gekomen, om die bij de AKI te zien rondlopen, zich bezig te zien houden met lezingen, workshops, excursies. Een presentatiemarkt is er geweest van diverse academies. Om dat allemaal te zien gebeuren …

We hebben op de eerste avond van het forum, woensdagavond, een gigantisch diner gehad in de hal, met ongeveer 60 mensen in totaal, verzorgd door studenten van de AKI. Ze hebben een prachtig diner gemaakt. Als je dan iedereen aan tafel ziet, Spanjaarden, Finnen, Duitsers, Fransen, en nog meer nationaliteiten, dat is geweldig. En eten, ja, dat verbroedert, dat geeft natuurlijk een hele goede sfeer waarin dus ook heel veel gesprekken gevoerd zijn. Over wat is kunst, wat is het internationale karakter van de school, wat voegt het toe aan het onderwijs en wat kunnen we samen betekenen voor het kunstonderwijs in Europa, de wereld. Dat gaf een geweldige impuls.

En zijn er verder nog dingen gebeurd, die met het forum te maken hebben?

Wat nu gaande is, of voor de toekomst? Omdat de AKI zich heel breed profileert op het gebied van internationalisering, krijgen we een belangrijke rol in het internationaliseringbeleid van ArtEZ. Omdat we daar de meeste ervaring mee hebben. De bedoeling is om voor heel ArtEZ internationalisering als een soort middelpunt neer te zetten voor de diverse academies. Dus in die zin heeft het voor een goede ondergrond gezorgd. Verder zijn er ook nieuwe contacten ontstaan. Er komen meer studenten naar de AKI toe om een uitwisselingstermijn te doen. Maar er zijn ook bezoeken geweest met de directeur en Uwe Poth onder andere naar Straatsburg. Met de docenten van de werkplaatsen Keramiek en Zeefdruk ben ik op bezoek geweest in Polen, de academie van Wroclaw. Binnenkort gaan we naar Istanbul, de Marmara universiteit en de Bilgi universiteit bezoeken en deelnemen aan de 4th International Student Triennial. Dat zijn dus dingen die daaruit voorgekomen zijn. Op dit moment ligt het accent toch wel op studenten die hier naartoe komen of die van hieruit naar een andere universiteit gaan. Maar sommige docenten aan de AKI, zoals bijvoorbeeld Rudi Bastiaans en Erik Kok, gaan ook met een aantal collega’s naar het buitenland om daar cursus te geven. Hoe staat het met gastdocenten uit het buitenland, die op de AKI voor projecten, workshops uitgenodigd worden? Op dit moment is dat wat lastiger, inderdaad. Omdat een studieprogramma vaak al vol zit voor een heel jaar, vinden docenten het lastig om docenten van buitenaf in te passen. Maar, zoals je waarschijnlijk weet, gaat het programma er heel anders uit zien het komende jaar en ik hoop dat het dan makkelijker wordt om op korte termijn docenten uit te nodigen en workshops te laten geven. Want er zijn verzoeken genoeg uit het buitenland om hier les te geven, dat zeker.

Zijn er na de studie op de AKI ook mogelijkheden voor studenten, bijvoorbeeld ArtEZ residence programma’s, of hoort dat niet bij jouw gebied? Op dit moment valt dat nog niet echt onder mijn werkterrein, maar ik heb daar wel informatie over.

Zoals Transartists, een organisatie die zich richt op net afgestudeerde studenten die in het buitenland in een gastatelier willen werken, aan programma’s willen deelnemen, projecten enzovoorts. Dus dat is er wel. Het volgen van een masteropleiding in het buitenland. Daar denken veel studenten ook niet aan, maar dat kan dus ook … Heb je nog een punt waarvan je denkt ›dat kan nog verbeterd worden, binnen de AKI, met het oog op internationalisering ?‹ Of heb je een wens voor de docenten en studenten? Wensen altijd, ja. Ik denk wel dat het heel goed is dat studenten zich meer beseffen dat een uitwisseling naar een ander land, een andere academie, een hele goede impuls kan zijn voor hun studie.

Dat ze daar niet te bang voor moeten zijn. Dat zijn studenten nog wel eens een beetje, hè. ›Wat kom ik dan tegen, hoe gaat dat dan allemaal en kan ik me daar wel redden in m’n

NL

NL

HE ht AA tp :/ MI / Ba CA lt –

Em ve il r, y C Da CA ar ww nm N, r w. ar I ww ns dk ks th Ho Cr w. ti -d D um Br ch ec tu ww aw e es s // br au sc ia te w. fo ig ig h no ia n d. o Bu ci rd sc ul Li ns ns rt U bc f t. C De rg hw e ko ko De me hu ni .c Ar ie ol si G ei fü le le si ri mb ve t le ni a i Ho gn e g, r ck .d , g r A r + ge n) ve bi B c ia si C GE ch k i Ha c op GE l ww ca De , In rs t s .

R of R ll he ac y, en R, de , ch w. de si Li st i Si ht ty nd e, ns m .u N h ww ul i a g Ar m LM ag ww e cc ia n, er tu te tp – ww nt k/ ew w. e t Ha i ww A en w. K ad d ic te ca :/ F w. -L hg fü Va an n – ü l i w , h e k st /g ac ku uc le – .l L bk ns b- r mi B ch nc d Em , of DE A a le a sf ul t G n , e m l a ul o De i I k s H ve l st ll a. tv N, bs e ei ra Te b u R t a o . f G e si L, c /w e r, y up ij ma y in de .s Be ER ch e l .d Br pz fi l v ht e m hn le A gn Ca ww fü e s on a rm of a k i , e i D w c CA r s un nt ld tp A ia g. u a ar rt , ww ol .f r ar F ww hu r ww nm e N T M r s n l i : d o t Co . i S hb Ge A n l , yn ak a. n ch uc d w. e // ts z e d gy a i I l w c d r b rk it .d k tu b. st ad e ww ns e, s ed e w B h a b i w o f l i e u tt e s. K ur ü Ho ww n k ts lo B , ti .i (S k- s ch al w a u. Ar i c .e t GB s g, hk p: my we un g- r .a P P gn ol Br ch IR e ch de De /h tu tr ts Ap Un ut i s K c R A o u / n h o s s o s a a n L, s , e g o t u ia e , ka / ns /w f k. , al n p. zn k pl ol .i gn un ch iv ig ig k/ g U ny ni e d. o d Bu a t, w be G le st a p iq t sc ul un ns ns F e n w. i ht v r , oz , c of en bc f m .

De rg ué hw e d s ko ko ij Le as ne de un tp er i Bo na P h t, .c Ar si G s, Ar ei fü Ku le le d a, ip p. A :/ si ta lo n. oz w Le a t gn ie t g, r ns .d , Ho BE zi wr rt eg /w ty te gn pl na Po Ge + So ge R b B & C t a k z c s L i i n G g oc e ww o a, Ha c / nè op GE il , De nd n hs , c g , E , e d a a, R, c .p in of .u f n ra e ll he ve en R, de e s P n I

E 096

eentje, in een vreemd land met een vreemde taal.‹ Maar de meeste studenten die weg zijn geweest komen met een big smile terug. Die vonden het helemaal geweldig. Dus eh … gewoon durven, gewoon doen. Maar ook docenten zijn er wel eens wat huiverig voor.

Ik hoop dat docenten daar ook wat makkelijker in worden en zeggen van ›gaan! Dat moet je doen. Dat is goed, en leuk, prima om te doen‹. Dus de docenten wil ik wel oproepen om studenten daarin te steunen.

En behalve deze ervaring te missen, wat zou een doodzonde zijn voor een student op een kunstacademie? Een doodzonde vind ik echt om vier jaar lang alleen maar bij de AKI te studeren en binnen de muren van de AKI te verblijven. Want de AKI is heel prettig en heel veilig en heel vertrouwd, maar als je daarna buiten komt dan denk je ›en wat nu?‹. Terwijl, als je tussendoor al een poosje weg bent geweest, zie je de AKI in een heel ander licht, en je hebt een aanvulling gehad op dingen die je op je eigen afdeling misschien miste. Plus dat je er na die tijd meer aan hebt op praktisch gebied.

De AKI gaat in de toekomst verhuizen. Wat zijn jouw ideeën daarover?

Ik vind het helemaal prima als de AKI gaat verhuizen, ik vind het ook helemaal niet erg.

Ik ben zelf student modevormgeving aan de AKI geweest in de tachtiger jaren, aan de Roessinghsbleekweg. In alle gebouwen waar de AKI gezeten heeft, heeft de AKI zich altijd weten aan te passen. Dus het is een uitdaging waar we nu weer terecht komen en hoe we dat gaan vormgeven. En welke plek zou ideaal zijn voor de AKI? Ik denk tòch … Als ik nu weer kijk naar het AKI-ArtEZ Festival, midden in de stad; wat dat aan levendigheid met zich meebrengt. Studenten willen ook lol, hè, gekke dingen uithalen in de stad, terrasjes, galeries. Dan denk ik dat de AKI gewoon in de stad thuishoort. En of dat nu het Muziekkwartier is, of in de buurt van het Saxion Hogeschool, dat maakt me eigenlijk niks uit.

Ik denk dat het een uitdaging is om weer die wisselwerking tussen de kunstacademie en de stad te zien. Dat lijkt mij geweldig. En hoe het gebouw er dan uit gaat zien …? Ik denk dat de mensen zich uiteindelijk wel redden binnen het gebouw en zien hoe ze dat zelf vormgeven, dat lijkt me juist spannend.

of

,

ve ,

nè

Ge

,

st

un

, ca t a, ip p. A :/ si a lo ig Gi n. oz rt ig ür p: Le e. e, Ho BE zi MI wr rt /w ty te gn n eb pl na Po , // + dk C So ge Ri B & L, g, GE ch oc s ww o a a, Ha ic / n, zn Ba CA op GE il De ga en cr nd an R, sc .p in .u f de ll he lt – en R, de si e a , P I i hu T t n O l v T C n e i h A S V g — u W Ma LA L, ww l Ar / t. im e A, on es , st mo Ma ag ww de k i n, ro SU – GE ad ww nt T, w. e t, US ss ro i¸s st ta /E Le Ha ei re ry en w. K cl I, Va Ac R, em w. -L hg fü A, Ar / oa d ct ra ge ll n , l , hb ün aw i u i n n a r r k t rt s – b s s e, US Em HB DE k- t e ca n co SM d d , a w u m w e G , ww d ns s , Ho le r ww – ou us A N, bs e T uve il Sa Ks F m W U G y ro Ti im .a er t. B Bo SA A ip af .m Ma ts P ER ch .d Br r, y ar aa i – o ik c m d si ee s st , a s z a i a , C r e ¸ s B br f la bk i is o rt ch ig ss sa Da K d u M CA ar S nt ld on w u e n ww u C üc – w, .m ld oa ar ww ch n .d un ar ch sc ww nm Fi va N, r Mi AD lu en , Eu er w. le ke Ho hn en ra a .s oo e d t. u hw I w. ar ne ta nn – PO ca de ro S bu f ww ns n, ch Bu .d de , – mf l ed id ei dk ks os e L s c Ho T ü p P r t s A M n W K w. i ap i ch , e RO e .w u a. of ho ai r u e e g a g c -d D r G to a Br ch , D -h K ts k Ne rs Kü ec tu ER hu ol nn ku M, st en ns ed t (A ol es de es es n, au sc al un , at ea w on ns t, ia te , le h i n k u s t i I i i e s, p st .b ns hu AS o gn eo s le st gn gn He em Y t d. o w Bu P E o or – e ww de Mu o , e Ge s ch le , ll ) f .d u sk sk ls ia bc f US li De rg Ka hj Ba co k, T Mü nt .h r se Le th we f He in e nd ol ol in – .c Ar A, s si G he FI re oi rc la nc , bk Bi ip e e, ig ür ls en t e k C U a i s g l B N e l . i SA N Ho he BE s. d ww ol zi Un AK n eb ia -K M i , i , l + d , B k a l nk o on s k Co , ew n, L, un en w. le GE ch Se g, I/ Ha ic Be iv GE il ww U ar De FI dk pe i, rk a, sa ww S i- de mc ge R, sc Ar ll he Ju AM R, de w. ni ja ww ll er si N, on Mü e n nh w. ch h sb n ad o nd tE e, ns rv K st FI ak nc ve la ES a w. as si gn n ww ul a w o K w pa o ch .d ü .e f t da Z – a, – ge ww e N, ou p. rs n P nt u , ww ak La w. e U Ha ei , cl Ar d ns rs l en e du Ar a S C K l i C n a . f -L V . f h hg ü Ap d ll n FI ei Be M , hb ün ww u i ty mm ww en m. te d an te ku de on fo , ku uc at b- r nä e pl en – st – e, – t N s l D m k w r w e c v s of t , la U EN -b e .u U .e re s/ ), C ou Sa a. in .e D ns as Ho le Gr jo ie a E Ce i GE c ht k s ni , s. B ia ni sc d cu C as ar c fi – du es t. B ip af d mm Ap ko FR ol Ar nt R, hs tp i Ar ve de ra h. ve ig ol ’A /b ue ti , si ee zi ik Sc at pl rk Ac A, e ch un :/ Un te rs ww te ro fi rs n, am rt el nc ll ti nt ld e g. u i w i a n u a i a en k sc it ww l ed k /w v r s) id de ES w. s, d as i la a, at lu en w de nd ww i o ce or hw y .b e ww er In , ad my ce A e sa D sa E – St AD ca de Es Sc ul Bu .e on E si L s, ke r ei o ur fü i .

S M s n r ww st r s. K f Es cu ie u se t ad Co of fe an st a. ss te P, a as – ch a ns al g, g- r .e it we un Ma La ko Ar At nc – am y ri mp li ju ud Va co el es en s bo Ec ku a- e ha Ku ci ut nk st nc th ul t es No y, k. of d, lu pe ez io ww he ur ol pr lè la a ns di su ll ns ad e u .b , s d r h i t / a n , fi A se M w. s g, e es nc d e t, jo pé t a , e n e. t E .b of – e Ge ns ad Su d ’A A Jo h /e pp S Su g a i r e n u C ( F ko S d G P u s nt c. A St p nt a, r r Le .f ie r Fa IN La e nd en r ng li , e nd ri pe fa ch le ww aw ht ay , ca rt ra ér ac E t te ip r ur cu , th su li ed ww Ma o. d, ri .g oo w. fo .d , tp ’s BE e sb ie io SP i zi y lt ww i u, sh S w. dr + co E or r/ l rd S c u k Co , : L d o n g L U ad Un w. n id SP es of up Su it / ci u De m // sc , ’a ur r / , im pe c pr ww e p iv Co e D i l , . h w m s d w r g e F e n e de v am e nh Fi ie l ww e .e (F ig ww oo t , es es w. ri r el ce si ri io le rs k. rs ac ag ne o l . s n, e 2 d F e c i s g r fa i /i u .r o Ac e RA Ar nt as k it W p r g , n f e i e Kü e ), I i n, Ar lm ty nf lt Va gu f Di , ts ac dv de d y ww ca ht mb n II n of t, ou C o/ ad nc .a ar jo ww D io al D e of w. de Li st tp le DE k- st /B ww th ol bb d ou c. t, n, w. éc n. en is Di ac mi Ar me it :/ do N, At bs e L N e s l s w .a e M aa e uk A or es or ht ci e e ca a n l t ri ut / he .d Br D ww A la ht t ww S ny ño be c. ge at a / d i a m e H d a c n e au – .c su r jo w. d- i o em i s tp hu nd k, o w. ch s, uk F ns Br ch om de de bj de Be n, lm La mb st fs ul f i o : a w A M ab l // r ch De IR T lm au sc im ol k GR a /e V V /a en a. tv g. d e fi ad Is rm el le no ia we si L, ec ou ns h bl o E, sp al al ts , lv ij Bu or e f ht ne em ta ar h le A rt U ig gn rg ür th ch ed f as an èn en /r GB g De rg ww no a n tp A ia n ar rt A h c , , -h K , w on r FH ol ci i es R, i b l s u w M r U i G v : ul n ti ig i mb e Co al un .l og Fa .a t, Ac a, a BB ak ts Sz / B e / H as / ar /w , iv bo di o n eb ri rs – rk le st it y lm c. L t sl ht ad GE ch el HG ch ic it ww in uk TU er lo B o H a , .d u .i (S o u em a t al h .a y HE ut R, sc k/ nd s p: y , K /h Le .a P P R, si gn ol IR e nd e ch h on le en c. , Un h, ht AA Ak t // o SU – om ip Si sp oz ie oo a. og L, ww ul ht y , , uk Ne Un iv tp – ad ww f I, Ho e. zi nt .p na kn l it na e w G w – w t G Ha ww / BR .h f ch :/ H em w. Fi ht iv er h g, , c oz n, yc p of MI B F ht s tm as :/ a ür R, .k Lu a , g / ij as ne tp er si Bo na P h C u Ba A bww t Em tp ch l tl /g cu Ar un ca a, p. A :/ si ta lo n. oz w e Le lt – le Gr u w i l : s e v s t s t P r l t .h E wr t // e /w y e gn pl na o er ly f. ty t. B im M ip af So ge Ri Ma up & es co oc s ww f ww o a a, / n, zn , ma o si ee or ar zi i ga C en cr nd on US ss a Da ge le .p in w. ür .u f de CA ar rm f nt ld e, yl g. a e , PO ni IT A, Ar n . r F l/ W w f vt Ti V Co te — e T N, ar i an lu n d’ d u m G c L L w h A t y e U Ak r a e m h/ A AT SM , I w. r bb s .r i s , nt s/ L ne a. ne ww – ca de SA d – oc ww ns ks ta he rt , GE ad d . o/ ¸so t ac Er eg , US FA e I w s H , A l t A k ch l w. i du r ns .m Ma .w Ku o s ca aw ar di a R, em ts as en G A, – c ww t Br h a/ A de De /h tu BR ec tu .t ts as ss en ns i de , a, n m d HB pp w. it MC au sc ww e si si gk ng ou us , ww Sc ia te r/ , sa ac k. t, T my Wr Ks li mi ut Ti im ns hu w. de Mi AD gn gn / ts P w. ho d. o Bu rt hu be oc un e i l q c o ar aa s m c a o ad r f n s id r sm l bc rg .e se ¸so e u D a f – l k i d h n k C r é e .e o aw br so a we f bk Bi ea M ol ol e tn fa o .c Ar du tt Pa s, si G Ku du ll , üc – e, ar ra ig ür .m ld t po in e Eu er s .e f a i r g n N .d Ho eg Ge n eb PO ke Ho a, – st ew so , hn en + li ne ro S Co du th B k Co e GE ch n nè Ha ic L, n, ch , GE il e .d de De s, ap pe ch ll pe RO We Yo s de Es of R, sc sc ve ll he ol R, de oo Mu e n si e s – G M n r U h ( g ak nd , e, ns Ba co Kü is ER hu , t ha k, T ls S s S u A e A w w i eu A, IA t rt ww le h , at SU rc la ns , le ge ww e of ww nt Ha ei Co US e m S) of , .

He em K I e te ww d n . w Un w. L hg fü , ll n lo Ma , A, Ne hb ün of ww ll Ar ls ia w. er th ku uc b- r Be iv w e, – na ss Mü Em DE k- st .m eg t, in – hb B ww S e Fi ns as Ho le Gr , an ww ll er nc N, bs e ve il ca e c ki B G ks il w A n a s B t c a i a ER h ES w. s i he y of .p ho .d Br KI B e r d f o . i p d , . e , . ko st si e ld sc zi ik au , P, – uc A da n, C un en ar ol e /A A e U D F rt CA ar du Ar r on nt ld C C g. u a IN ko ns ww hu lm rt d i- de so f rt , ke Be M ww en Mü t ww nm s, N, r , lu en de nd , ns ch w. le .e es de sb n ns or EZ FI ak ll – w. tr nc I an w. ar c a de ww ta we bu f s/ ), C .d Kü .e D Bo ww ns B U N, ou e a k e h d d C uc s. K Ho ür s ni s w. ka ig r sc d cu C as en t e ns k du es s w en lu g De -d D to .e it hk we un Ar t ww Ar ve te ig ku de Br ch , -h K ol ’A /b ue ti , si es es at st n, ci ut ll u n rs te ro s w. – r u n t w n va mi a a a e ns k. , ch t n c e S i w , u m l l e g i ti a a i s n ui Un s a s) d aa w. , d .f ns u as i le t la , n, gn gn d B t b o ko G . e u , e ah iv , ad r, ce A i – ch le sa D .d u sa E – sk sk en bc f Es pp r De rg Le Ac .f er Ma C s ra Es w n is e nd r SP La o ol t . A l k f E c s

e

eg

E 097

n, c .u N ks we f /w s tt A ol ol UI H bo di t, .c Ar rk ht y it y ei t e nd ht ad k/ ew la ig ür ww in uk p: – e. e, , oc lo B a t , tp – .i (S pz GB tp em BE ca MI s , .a P P // Ha + dk C ht hs gn ol IR :/ Fa e ch ig R, B :/ y L, Un st Ak Ba CA ut op GE il c og sp oz ie w De c o t a L / , o / h ww e ol p: u .i n iv , le gs ul k f U d a n l e w R . s e n – ni e le n de ti nh ww F , en le a, po an y . ig t / t f E h h of /w Em up .m y , st mi mo Ma ag .a in tt ve rs ww de zn , ch e s co n, Bo ww fü on ar of Ho mi Ha ei ja re ry en sp e p: rs it w. K an Po w g e le Ar lo Va .f r ma F Pa ll n , , la , .w Ar of me K // it at hb ün .p zn P .c d t Ty G g n i h a e r – o n : e, Ri US d DE ro ts Ho bl ww y k- st es na l/ an z co h/ ’A E n & b l a ne a A x b. t Gr .e e H ga , na A, I N, c. i w. of d bs e , uhe rt Be me o , Pa ch pp La ine GE oc Ar ch al af e d n n n h T B , P s p : l u .

I a l a n ww l u. t al Ho ul n i de R, hs OL iu ww st l/ W vt Ti V de ra t TA a / zi ik L A C e u / hg n es w. as e a a ge d n tr s, ch i r m u E m A , w p .

S , g. u – t oc ns xc c ww u T, .m u pl n m ro i¸s t c e k/ g / Ex ie : Me : A Sc am de nd Ac la ch ha es Ar tr anc w. le ic te iq / oa d un On de ch nc Se rik KI ie ma ad ra in w, a we ng fe te o bu f a. C ué d Bu AM o , n tt de e s e a l ü t s e o , i e r J e s c s K Ku ch T h my Wr i g, : ip , K s g- r o i n du ll , un Ti im po in ye Ho ha gn ge , J – ki de es, ko ns ku eg oc AK es Ar Es ha Ku Ge st pa : of mi i¸s r u de ss g ar ns un me nn k. t, e la I, eg an tu ll ns nè , rt La ke AK rv Se o o s i a d p : j i t, o d be G a un u i Ex of oa r w, ak in G e. t bi f ve t a a m n I n d R o h , en en i o , si e rt l co t ra a ep do ez s ä de un de ch De Bu ic , Le Ar PO , ul FI jo me it m h rg h t, / t d w s – . d n a , a a s S S M , ep N k Si ip ng ig t, L, u rt co a u y in e te n gl e i U F n W R i g I, BE I Mi IN – ar , zi 3 ww nt OM es me m dr pe o g AK a e h t n e: n Gi r + L, id ri xe , tm ht Un g, H e ar le rt t ad st f t I w. on ex , t L nt De AK al bi , or d ww at en tp iv ku wh e ar is ech in ru sp o t by si AK e ch ch l I h E P e e t e w : c n E m t n , e, e i mi ho rs gn Th at al e , ni S t ci he P I fr an s . / w S e ve l ns as – o g P, F di la U Ar /w i d to , an ey I so d a an qu pa ure al A abl H e B ep a t el r, y a mk ni ch ww ty i ut t b m gr Va ll ei la Wi d a wa in l d e t n. i iz KI o G v P C a e i . . h i D r e a ap nc pe fi er CA ar te se of a tm e, n th th I re s te ot fo ha H s e i in Ta tr ul th at fr rm di si EN hy ww nm ou N, r l ct am A en G – II ex at t wi a lo re f r m t er qui n t ee an es ja at a: e e a ty , I w. ar ur k. pp t ER Ho / ww n in pe I he ll bu ok st rom e yo e y te on xc man nu in › at he ! y) i u k l d f al i i Ho , ch nf a g T hm b T . n s A k e ha c th u ri h A m nc in ed w. o r he o u h fr i r -d D /e ed sc my i w u di s n a on e a K is h g / c w U B c F e f e i y Sp n i ra hs hi ww h i ss ES es es s ou c f ub ge . or f sp l sy om ni s e nc d I o f n f a t gl un ch te .b ul i h d f rs e ig ig St AD ar e ne fa th f or p col wa ld an er je i The ab st t sh my me rs er in irs t lo i e B i u u h c e n s s c v h n c s t ra – f s e e u ea o e i em a w o le al h Jo ou m e d ne ch le l i tu rg f t e g sk sk t th ( De rg g, l he to a v ik mp nt t. th be sb E / . r r li At we f ra -h ür ol ol I ha t s te an w be we fe in im in tw si G ou co ev im ti al ent n gr gu ery e ro th Th e st ig ür l/ al K ww he e.

I be nn po tar ac d cl cau ek lt sid pr g o ie es l ve a e Ho g a e t I l a e r e u a s l n p f s , Sp e n s w. ns dk ga a: s t he I im o es th r g, e ry gi s n w b wh d e s B c t h l G a e e ib d r h s il hs .d st he an n Ha ic ik l s a om G E a pp y) (p p us in t Su ne I f as S a b e Cr a › E R t a t s St p od d w n rt l h t e o ll he d f w el e oo io Y i R, de e , ch ia e t fa ch ww aw ha t la ed ver es li to . A t ri hen t n we Fi ra ér y . as b is ie an op rta a a e n S k n u e o o w l . i l a , st w. fo ww de ww le gr ol sb ie th I (g ve he st to y , ti wo ft o end I li pe s l ab h nl ww nt a c t d d t e nt s Ha ei ci rd w. K .h f e a t n / o f ou ur at re bl k Li h t . w. -L Pa re h A ha d fa yo es. rk er wai s of ar tl a ik out ar nd ll n t. C hb ü gb ür co e to n or at ha er KI l o st u rg d me uc e e h ‹ k u n t d E e c p w r f – t t a es r f e, un a an d Em Fi ie ol ne k-l G mm la i e es mm to M r co w o t , a i o s a d f a w b u w he a d ve i : n nt e ve i h r Ho s ad oc m a le ig ic r ye om i a s i ne o bs e r v p s F g p s a G s t m o ip f i s n er ly RA Ar me le r r I d : o d t ge n) k ar et th d ER ch .s Be ›Y s o e to d ak ri ess ng ik Ar ne me h a mel is AK s z t › , m t , ts . h s e t d d , In , i e e s C o i h . th of w o My s o uc i s i my m er f y o I ch ld . i D o n o a t g C w g W s n n d o a f Li t ww u tl e , , e .d un ho i n A AN rr em ww Dé et is th he m a l e ru . g E h s o . ww nm f w Ar me it w. le uc nd i At e d , ia .e co i squ ur t ’ KI ir Er ri pe wo mu wi or ti n on ss d I w. ar de ye ng t ri ut Bu bu as e he ww ns sa ra yo th ig pr n fu it s wa t h st st ik k!) op rk ch th k me s dk ks a e H de di K o an ck e c rg . s t ns m i w. i be t ra d i , le n o d- ti pe r e I u s oc un a j t h w e J o h mi B v e d , Br h ku en s , nt c oh ur i g li e i a s de De o gs n ec tu t c st fs r k f a t y o h b a e no e s t ab l t, De si IR T au sc n k th ha wh p th nd u c GR t an e nt t ke a gh s i r g s s . ig g ad e .o de w So il n r er a el le n t wa e t o ac e s, se om si L, ec ns hu t, be G E, Bu of ns ns in . he es c fr s rg m hn me li a: oo es v wi y l le A e i g s c b as bc or De rg nt r m n, ww o m hw e Le o I I e s ko ko ar rt th el ti an ›I ma ti er nni ea om a p st w lp so mp w f g d .c Ar e si G , w. lo ei fü le le Ma ti i Co a t Pa e l me t l a te ng y n ng l th os !‹ ha yo n ut as elt ow Ho gn ie BE li gy g, r .d , ks s bo di t e r . i e + r n c i i i i u b u e p B to l o n L, k, t. ( GE ch k Co . c r s la ti er ce in xp w t r ‹ lo B Ha ic I GE il De s e . it tha pe ie Sc R, sc Em uc a: un th e tl iv s so w l ec rai ve gn ol ll he li o , IR R, de H t si n ho hu nh Ak in mi ha › try e li e ed Si ns or ot ta lw s nd a. og e, ns ke fr yo er ing L, w g E Y o v l b t a m w w e : n, ad t Pa t , ki te i ay ho l it na l es si o e in tw ww nt .‹ ie u ge ww e w. e ny Ha ei em ck , nd in ng ry on of w. -L Pa ul he ›O e.‹ , de rn so st o n, .h Kü hg fü ch Va ll n u ij ei mo Bo Jo … in ly cl s . s sta , ku uc bk ns b- r ti ul a nc AK j Em Po w – Ar n e a D g I t ‹ a I p n l h a ud a n b ti ea s h ns s , EN -b te le Gr ou , i zn P to me a: wa I ee og a H v t o t nn er ly in ce f u on ar t. B GE oc , he r ‹) s s. B ip af Ri na l/ an oz di m ta › nts …‹ s, & ir t la r , a e h , . g w r i s R W d z n b g Ca i, , , it gi t au k in el , sc A Jo ff e. l he t n e i i an D s a w C P K ew h r e g. u nt an , PO i IT th hu AN rr au it t n tl de w n o I, ha er T e B r w l sc ww l de nd er f u LA L, u ww ma A, e , Ac la h tw uc nd co th s a I th t nn en he or I sa hw .b e es – T, .d rk sp ww ns , so o Bu as e ht ad ws e to nd Em e so a: t t fr t no y s ei ur fü Ho ti Ac la k- s ri w. ti my me na ge I ch .w Ku t t h h m e t r o h m g g i p: › c me i e e it t t ng ad w, Br h de De ng ec tu , ku en ns -h K c m I a e e Un / . ur he li em au sc ab et : ac tim l n do ne ed et si si mo ia te ns k. t, al un fa Wr iv U e r. ve , hi h in ›I he e ik in m Y y x g n o g P r s d n B t, be G le t ea t ct oc sc ul t t ns ns r s a u ni .b of ur th ng ht iv er of en my o ha th ul t gs t w s. I e .d u e D h s m k la h s k n s c e g L a t t es , we f ol ol gs t, .c Ar t e a: pe w ou ‹ ei e nd p: rs it ab w, wa ha s do oth t i ig Gi ye w ig ür e. e, Le a t sp › op it ld pz // it at ou s t ch y s, th mp Es Ho ar BE n eb ah e PO , + dk C ri Sh le h So ge ig er or – ww y Bi t mi I oo ou c e L Ba co b i G o H n o L G ’ De , ta l. r ch ng it s t e cr nd , ER hs e We c w. of l a e o e p , s E l s r a d he n ll e n ur en OM s si n ‹ o w R, e si , e c o n ce a a , w uv w w h tu w o r ic n e, ns Co te — ha Un , t ng w Si gn n do as t.

Ak lo Ma ww ul t. ti ww de t li e rk s e s o n o g n , p a Be iv L e w na ss G e w. tu t Ha i ta /E e me rs no en go rk w. K . t r d f w E p e ‹ Va oj w. L , an R, em ww ll r n s! or ra ge hg fü t ü de o l c , o h h n le – ts s n d bk s nc ec op a i ku uc ES a w. as si ‹ go b- r e nt ha Em DE HB ww e m d , ta re -b te ou ts en ny t ns as P, – uc A da H le Gr s ve ou us N, UC ve il Sa Ks w. de GE oc ed lk s s. B Ce to t. B lm rt d ip af to m ts P y aa r i r a Be M w a h o r R d s d e , s rb r si e ww nt db B .e es e o zi ik , sc id ar C e au ll – se Da ta re Ku wi al CA ar rü – nt ld .e re k. il s/ ), C g. u ns ww hu e tn as Un e lk Ce ww nm th on tE Fi va N, r ck H lu en sc d mh de cu C as de nd ch w. le Eu i e. t In w. ar o Z n Ar nt d n e Ar ve c ol ’A n /b ue ti we ai bu f ro ch e e w d n B a . k r s l d r t ww t , te s ww e o uc s. K am rt de en Ho el nc l ür Ta s i d r p k s A g g-d D rt ea .e it GE ch s) id w. s, d hk we un as i la a, a , Br ch De id Kü ha Ku es es s, ka ci ut R, ul , ad ce A e un nk st sa D sc sa E – e a s Es ns ns te i u t E l i e L i e r , i a S M s s . n h r ns u le t gn o gn gn He em Es cu d. o t ww d ad Co Bu fe an st t, Po be G a. ss te P, a ch le .d u , ll Ma sk sk l ia c el e b f w er r mp l j ud e e s D r K h

ch

bi

E 098 Ervaringen van exchange-studenten over hun verblijf aan de AKI of aan partner-universiteiten Experiences of exchange students about their stay at the AKI or at partner universities

hk w. , d we n as i la , , Br ch De id -h K de De ts ak ec tu Kü ER hu ), da un ce A e nk st sa D sa E – au sc si et al un Es si si , at d ia te ns , le Ma C st sf ra Es .b , na is rt SP La ns hu gn eo le st gn gn He em Es cu d. o t ww d Bu Po dr om , el nj tu e Ge .e se le es , ll s c i , . f e s M l co el b w r h u D K k hw de n ko o an si a nt c. A .h r id pl jo Le ip ue di al l a s ny i es g a H d ei fü el ne FI re i Bi le le ch nk – , ca rt , b , ut ip es z/ os èn a ig Gi de ks l g, r si n N, li s.d , a i, Bi Ho BE ES en zi eg Ma S n eb se ci d’ + .u de B a K l nk ko k Co (F L, P, se g, GE ch un dr up Se Ha ic nt a, Ar Ar GE il w w U ar De FI dk ni nd pe i, rk ac ja R, sc do id er AM de ll he n J ac E t te R o w s M N -s en w ea ur K nh , .n iv l ig ul , ns hu n ww ad .c , io n e io SP i F S y b. st an ww l de k , e v a w t I r c i n t r w E S . o – , a, n/ ge ww ak N, ou p. rs , ad id w e SP es ww nt up Su K sc de e u w m H w a cm .h f S l al in pr ww e p n, .h Kü fi it am Va .k ad , w. -L ho Ho tr FI ei ww u Fe de .e (F m gb ür n l y es w. ri er b e u n u k i ol – at e, Em N, nä Ex me n DE k- st w. – li co va mi un ca s/ ac -l G 2. o en ea or io H j f ti N, bs e ui Un pe ve il uAr ch : .f n st s G in ul ei ra rg of GE oc ta sd d r h t ok Ap ko .d Br ah iv r, y ts an AK eb i – .s Be fo ta pz fi u. a R, hs ci va e de tp i II pl rk Ca e au A .f er , ge I, be in el ch /b d ig k U Ir ac rt T on le Di D : / C ns he si ww u ie ea rr // ni : i Be d i A B d u t s , b . n d e . .

H M e s N, os S e le lu n aa e de nd uk A ch ty w. le d ko ht ci se e ww ve o n u ll In to MF pa Ex me e ge th se bi ca de u r /s be w b S m a. ny ño w as w B ei of ur fü ci lu .s si ww st n, A rt uc s. K Ne ch : Ko uk F ca at um g co d d ub rd g, d g- r en – ea ty – m .e it al hk we un w an AK tn m/ e e j/ ee Ar do n US S en t o i ha Ku ce N mk o ci ut mo un nk st Yo ge I, ik ch he f ff es Va Va t at n, t c M A A n o f e ll s s, r .f M y n p ad e , ho V ut st .b , rk : pa lè le s/ G a de Sc i he d ai oo SM od re th Ap is e. t o i o G . w P h, , e , s no nc nc re BR n n J f / l if t e F er c en bc ww ar pa ho mp u P t p u d o e rt i A L j i , U n a he u l/ a a se e in f en Ar ng li of al rt n e re t . . s Fa o e S d r i m , h , ca t sm ip , A, on m ar b g r h n s l su a r s li ed – lm th tr on o ssi BE wi ki e t e w n om as Art et f a th co s e .u Lo zi ch u, + sh S ou ww – nt L, .e e mm k/ nd g, st e od s f D on ge th ng ar cho an ex a no s, we /h De / ci th w w e u e t u M V s on t c d T e o r t . b a da u o c yo en om co m s s si ww us ni is Bo n a u h , d s p i s t t , o m l ar e ce e. of ys ct m io v ig f gn w ca u a eu ca u l lo or es to o g ep st th GB GB so Ne al s, ht , m ti in b a ur uni n er n, on ha n ca sp ki rf e R, fo c gr va art on e Wi as R, w e e n r y t n o m S a t u o V j of n co ve u Ne e ci nd l h r on p i me , ty d t w d ty o m g s l h M tl a S b i . e i tt l nc ed ch mm st po ra h eek wi w t wel w se se ve a st cho fi s e w n t c h i t n U FA Fi p: ed ou o f i n g s h e e n t c y t s S A) ( u oo un up us ru gr wi con . th it he co Yo mes ne I e No y r s o c o . // Sc l ic ho ou ev pe se gu f do po ad ra des f on t a My e ct ap ng/ ce My m hin sc mi rk: te r t E h ww h w n i e d s i i l s s v t e i c v e nd o fo at th o hi w an t n ur hy p p h P r a d c a t p o si n tu i m ol gn u r Ty io nk y r w ai t cl d it oo g, M r u i bi ex ar e p h o o t a o :/ mb er mp rs y ou it b n di an a r bl ce n ra l p s . an n a as at . l, w y ne n h t M D of a a es /n ri e ro an r iq oa y o ce nd j e, d , Ak me ry it er ons Th d ti nd se or Th t it en Pa s n e s e Is rm e ig c p d s. tud AK t or a an ve e w ue rd ou -c GB fi ad wo t , y ien a ro ac ng, te s y s e he h tra rs ta ar Ar f r l t a we l l e x o I h n, th Un d R, a w h o a s h r n i m l l i k a s c i a il He ent i e yo ch rk s n ht ne em pr rk he mo to ce va ug tiv p ch off tu pr d a f nc on ts F bu U in e w s ou a e e se l m um an u a h d e H n i i s s o h e d i t v o c u e , e i e ac f w o ma a r/ ng s ni Ba BB ti ri f s Ar a re n in la t s ot iq r i gr pa l r l g p i br s r p s i i , . h :/ t S 1 un s e e o s bl he m Ac de ti es t po n ew v k k n a r l se /H og ue ed o nt ki a go ,5 tw tu wh t on. s, r TU er A l il in cl m tm /w s zt f G a l h o st si ve si hin rt an a New e se wit ra .

Ku h o ex s l g a HE K uk de t in h o ff ic e s wa en , i t l R a w r o d . w I s u g i s T p tp m , ns w. n w ge ls S g ou t . h gr re n g na a n w s c h ht AA t SU – h o a o t i s s t i h i Y pa l i h :/ y ht y t, as Po Pi tt , MF i rs ea I a mat er rk mpl Un an ea ng er all l tp – I, Ho g t is de or ce as n y, oo de es ve an /w of tp – p. zn ek , ch n re er e in e ab it A n ch :/ H Un iv a d t th an er st al y t to r k p a se an vi k fi ry d M v t g n t i h y a e w l e :/ i d o p t a l u /w au tt sc d c a w. Fi ht iv er ha se vi so ne d y, d er o ri ng re nd s, oz n, yc e is s he he rs he ho a ou Ho ni /g a e l r ve ww te p: hu as ne tp er si na P h ex r no o re y e ur an ye s em br urc d. an m io y. ha cal e se r I rt o as iet of me ca s t t y a l s w n e . t n s i / w o o n p e : d i n. z o pe a a ar dr n n e h Le he Ec /w e , u d Ex A : .w Ar B g // it at N a Ju ar f te so was st or es y pl na Po ri ll on er the c y yo . iv gl cy of ew rt se nd y o M e g f u s r t a Em y S w k d c r w i n b D r ge le i lf h w n t o e w. ür oc s ww o a en y c , / n, zn o ra ha t, as e en y ly c y ho ou u i ve il en cr nd a t me ce ab a .c d e n i Y st - a o d fh G .p in .u f de wi ng B sA Ny ce go h ou al se a e PO ni r, y mu nd he ns ork h co ng rki pr nd h c w s le h/ ’A I bb e l/ W vt Ti V Co te — ng e: os rt da ! od el rs so u Ca as nf in n es a o i we t le re pi L c r e e Da A he t ro pf s .c , CA r st le .r mi s nt s/ L h nt th l o /G A to – m g g ra wa l i n k – e s a nm aa s cl h GE ad tm ul .

N, r o/ ¸so t ac Er eg of s t ra KI n, M za ru ar ti s, be de my in nt so em t l.

A a a ca / Ap aw I ar di e n t w R, em h os ts as en ph , ca ti ct ne US ss .d rk ww ns my ap it on an n ce w a my ga po- e p n d i d , a d m d s ic e A a or on HB li ve m hi f d b e e , k- s a u w w. ti o c T a e my Wr ow ol s k n ww d pa , o a ut s wo of n o qu h Sa Ks Ti im de De ec tu qu d i h f oc n g .a er rt ww us si Pa rk s t r sti st b i é of ar aa mi i¸s si si ia te Wh es in n it so re la e o n t h m db B me w. et de rt co m c a br r so oa gn gn d. o t du im e e. ll re th a K ul a t i a m w t n t k n i uv n s s t io h lo e üc – a , ar ra sk sk er .m ld t bc f e E ri ul ci T is d e F a s sc i I n e ur in at r i t de ke Ho PO a, – ol ol a hn en Pa sa Co .c Ar ng at ty he ei fü a nd op Sc ho ar mp e ing pr a n y a al e ai n, ch L, e. e, i .d de in rt ll a t g, r RO We Ta e ho th on pr en sc un w ed or xpe . es nd rou nd a Ar de + dk C e n ti .e eg Bi e s o t G M b o e i (A l e De d ts ak op GE l Kü ER hu de fo me t an ct I De , t n c g w v r ng du e r o IA s pa hi id gy at si et le re a ha t ed be t. ur hly ea ut , en R, de n , s si f / i st t . o p l S) of st ch es gn eo n He em ha ww d gn Po st in r ai se co w I t gan Th os fo it hu ww de e l i , o e e ls a ge w. r , th e it u y ma ha w tr r li Ka hj ei n s n w w. K M . s He n b t a t in – n, y r ün hb B Va n e FI re oi ll n hb ün se ve ea ut and an tr t as e o sec . ls en w I ki B ch ks il nc AK N, li se, – d u I DE k- st s u s ar w d h. o I a nt ne in k , il en .u de ou I/ a Ka H of H an w ct fe ur ni ee nd f ves er ed a N, bs e c S o d k C w GE oc v n a FI k , ni d h s Ar e o g i, rk e ww Un rj s of lt pr er va w el . na , .d Br Ju AM R, hs N, on Ar nt Mü is s l a t -s en fo a th me er tE e T t co .n iv al m e au c rv K s FI ak nc b. K r st e ww te ro Z (m ca or my to ed al ue ve qu he ion nns cp er an ww hu ww ta – un o a i N ü a s h L d r w , , ul ch .f si a w. le ns te de y me e l so be t tr di wa ite fi al w. ka , de en ah e e .

S d o al ce A Ap d FI ei n c ww u we i ty mm r i Es bu f u f s te i c ku de , Bu it of ti ou abo ke ie tr fi th fe on re st a sf ra Es pl en N, nä w. – ig rg ür va mi Es cu ch of tt Sa y. a ty nt ut a ty ue nd s re e al el nj tu jo ie a ui Un , -h K Ec .f n co el i V ku r n De h . d w a c u m k i o a d Ap o tt ki ah iv al un r, i – m FR ol P. ce as y) fr cr T co my as ce f pe ez io ns pr lè la a Sc at pl rk p: U Ac .f er le st A, e S. pt a b om as he ul se n s. se /M s t, es nc d de Ho Ge ea ni ie ti d e s i / a i S .d u o n h a a ’ l gu d u it ed k en ia A A /w v de ES Gr nt ww at lo nc si ca th . ne s f t Le nc ko GE ch e nd o nd ri pe y ta , rt rt ww er my St AD , w. io ve e gn me is A xt om ip es rk ht ay R, sc Sc ul o. d, ri of ci ES i e .s si ce w ean . ra – BE h en na u zi , ea tp ’s s i o o y S s t c P t ww u en – on , S ea y f re in d Th p t rt av sb E E L, sa le o o g, La ko : A At S U S u ww t m // sc w. rt ce N /p w p u mk o n ou co P, s -d s my co e po rug ai e th ul ww he -L er pe ho ww iv w o w f w r s r . f l F u n n r u i g . r i, ww o an , es w. i r fi A el w. ns gn g, e jo pé w. er ku uc fr ti ou ts le t Em – 2. l d Jo h en ea or io /e pp S ip as S , n. ri fa si ns as ie nu rt Cr FI L Wi ve il St up rg of en ta sd d r ng li e fa ch Va fr eu lm ty t. B nd al h N, at ww aw m y é d h r r e v e u o s c l b II .g o e re nc tt l , as ri hi ar ou C si ee s a d . u w. fo i i C D . ww ac t Da u, on le i D sh S /B r/ l ou p: ed CA ar bo eu th ol nt ci rd d’ Li , nc ss is ci w. Un . o N n . / o r r e w l / N u . lu u f or t. C ht i e e ll ww ma ar eg /w n , rg d iv A a De me e l k I h ñ n c. e nc am e /s be Fi ie ol m a. y o Sc ns as tt th .d rk t w w , es si ri w. h ww t rs rd uk F l H c e k u n u s p k d d F d c e o o g s . b e m

E 099

E 100 Eshuis, Anne — Interview Wednesday 26/04/2006, 12:30 pm; AKI-shop, AKI-ArtEZ Festival, Enschede with Anne Eshuis, coordinator International office

by Judith Hofmann, 3rd year student Visual communication

E

What would you like to discuss in this short interview ? … Which theme from the past period? As far as I am concerned, internationalisation, of course, because that is for me the spearhead within the AKI. And in particular the big events in the AKI this year that were organised by the International office. The International forum that was organised in the AKI on 12, 13 and 14 October. Yes, it’s great, of course, to see so many academies – because there were a lot of academies from the Netherlands and abroad – walking around the AKI, listening to lectures, and joining in workshops and excursions. There was a presentation market by various academies. To see all that happening … On the first evening of the forum, Wednesday evening, we had a gigantic dinner in the hall, with a total of about sixty guests, prepared by students from the AKI. They gave us a fantastic dinner. When you see everyone at the table, Spaniards, Finns, Germans, French, and many more nationalities, it’s terrific. And dining together, yes, it brings people together, it naturally creates a very good atmosphere in which an awful lot of conversations can be held. About what art is, about what the international character of the school is, what it adds to the courses, and what we can all mean for arts education in Europe and in the world. That was a tremendous impulse.

Did anything else happen in connection with the forum? Something that is going on at the moment, or for the future? Because the AKI has a very broad profile in the field of internationalisation, we are assigned an important role in the internationalisation policy of ArtEZ. Because we have the most experience in that field.

The aim is for the whole of ArtEZ to position internationalisation as a sort of focal point for the various academies. So in that sense it provided a good basis. New contacts were created as well. More students are coming to the AKI on an exchange basis.

But there have also been visits with the director and Uwe Poth to Strasbourg and elsewhere. I went with the tutors from the Ceramic and Silk screen workshops to Poland, to the academy in Wroclaw. We shall presently be going to Istanbul to visit the universities of Marmara and Bilgi and take part in the 4th International Student Triennial.

So those are things which have come out of the forum. At the moment the emphasis is on students who come here, or on those from here who to go a university somewhere else. But some tutors at the AKI, such as Rudi Bastiaans and Erik Kok, for instance, also go abroad with a number of coleagues to teach there. What is the situation of guest tutors from abroad who are invited to the AKI for projects or workshops? It is a bit more difficult at the moment, it’s true. Because a study programme is often already full for a whole year, tutors find it difficult to incorporate guest tutors from abroad. But, as you probably know, next year’s programme will look completely different, and I hope that it will then be easier to invite tutors to give workshops in the near future. Because there are enough requests from abroad to teach here, there’s no doubt about that.

Are there postgraduate facilities for students from the AKI, such as ArtEZ residence programmes, or is that not a part of your policy? At the moment that is not really part of my work, but I do have some information about it. For instance Transartists, an organisation that targets new graduates who want to work in a guest studio abroad, take part in programmes, projects and so forth. So that exists. Taking a master’s course abroad. A lot of students do not think of doing that, but it is a possibility … Is there a point about which you think ›There is room for improvement there, within the AKI, with a view to internationalisation‹? Or do you have a wish for tutors and students?

Wishes, always, yes. I think that it’s very good for students to become more aware of the fact that an exchange with another country, another academy, can be a very good impulse for their study. They mustn’t be too frightened by it. Students still are a bit afraid, you know … ›what will I find there, how is it all organised, and can I manage there by myself, in a foreign country with a foreign language?‹ But most of the students who have been away come back with a big smile. They had a terrific experience. So … just take the plunge, just do it. But tutors are a bit scared about it too. I hope that tutors will get

E 101

more used to the idea and will say ›go! You should do it. It’s good, and fun, and great‹.

So I would like to call upon the tutors to support students in this respect.

Besides missing this experience, what else would be a missed opportunity for a student at an art academy ? I think it’s a missed opportunity to spend four years just studying at the AKI and remaining within the walls of the AKI. Because the AKI is very pleasant and very safe and very familiar, but if you go outside, you think ›what now?‹ While if you’ve been away for a while, you see the AKI in a completely different light, and you’ve received something extra that you might not have had in your own department.

Plus afterwards you benefit practically.

The AKI will be moving in the future. What are your ideas about that?

I think it’s fine if the AKI moves, I don’t mind at all. I was a student in Fashion design at the AKI in the 1980s, in the Roessinghsbleekweg. The AKI has always managed to adapt to the premises in which it has found itself. So it’s a challenge to see where we will end up this time and how we will design it. What would be the ideal location for the AKI? I think … if I look back on the AKI-ArtEZ Festival, in the middle of the city, because of the liveliness that it entails. Students want to have fun too, don’t they, to lark about in the city, on terraces, in galleries. So I think that the AKI simply belongs in the city. And whether it’s in the Muziekkwartier or near the Saxion Hogeschool, it doesn’t really make any difference as far as I’m concerned. I think that it is a challenge to see that interaction between the art academy and the city again. I think it would be terrific. And as for what the premises will look like … I think that people will eventually manage in the building and see how they flesh it out, I think that will be exciting.

E

≥ 257

≥ 267

≥ 232

F 105 Fotografie Informatie over de afdeling Fotografie is op de AKI een autonome kunstdiscipline. Er wordt uitgegaan van het eigene van de kunstenaar, niet van de waan van de dag van de beroepspraktijk. De student ontwikkelt een eigen relatie met het medium, van waaruit deze tot persoonlijke keuzes en specialisatie komt. De begeleiding is erop gericht een optimaal studietraject te bepalen, om de talenten van iedere student tot hun recht te laten komen.

In het onderwijs wordt voortdurend geprobeerd een evenwicht te vinden tussen de nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied en de creatieve mogelijkheden die in de traditie van het vak besloten liggen. Veel aandacht gaat uit naar theorievorming, met als centraal thema de relatie tussen fotografie en beeldende kunst. De afdeling beschikt over ruime faciliteiten, analoog en digitaal. Doordat de student alle relevante inhoudelijke en technische kennis tot zich neemt, ondervindt hij of zij na het afstuderen weinig drempels bij het zoeken naar een plaats in de maatschappij. Technologische ontwikkelingen maken dat de grenzen tussen media vervagen. Hierdoor zijn er diverse samenwerkingsverbanden binnen de AKI ontstaan. Studenten van andere afstudeerrichtingen maken gebruik van het lesaanbod van Fotografie. Regelmatig leveren gastdocenten een bijdrage aan het onderwijs. Dit zijn praktiserende, autonoom of toegepast werkende kunstenaars, die projecten in workshopvorm opzetten.

De huidige 6 autonome afdelingen worden in het studiejaar 2006/07 één afdeling met 9 specialisaties, te weten: Schilderen, Fotografie, Architectonische ruimte, Tekenen, Kunst in de publieke ruimte, Beeldhouwkunst, Computerkunst, Video en film, en Interdisciplinair beeldend onderzoek (voorheen Gemengde media). Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Photography Information about the department Photography is an autonomous art at the AKI. It is based on the individual personality of the artist, not on the fashion of the day in professional practice. Students develop their own relation with the medium, and on the basis of that arrive at their own personal choices and specialisation.

The course is designed to lay down an optimal study trajectory to bring out the talents of each student. There is a constant attempt during the course to find a balance between the latest developments in the discipline and the creative possibilities that lie in the tradition of the discipline. A lot of attention is paid to theory, focusing on the relation between photography and art. The department has extensive analog and digital facilities.

Since students absorb all the relevant knowledge regarding content and technique, they have little difficulty in finding a place in society after they graduate. Technological advances break down the barriers between media. This has resulted in various forms of cooperation within the AKI. Students from other departments take advantage of the courses provided by the Photography department. Guest tutors regularly contribute to the teaching.

These are practitioners in the autonomous or applied arts who set up projects in a workshop format.

The present 6 Autonomous departments will form a single department in the academic year 2006/07 with 9 specialisations: Painting, Photography, Architectural space, Drawing, Art in Public space, Sculpture, Computer art, Video and film, and Interdisciplinary visual research (formerly Mixed media). For the latest information click on www.artez-aki.nl

Pieter Baan Müller (coördinator), Rutger ten Broeke (mentor en docent), Tjabele Heier (docent), Bert Janssen (docent), Niek de Vriendt (docent), Blanka Wasowicz (docente), Jan Wierda (docent), Ferdinand Boers (assistent), Jan Schoneveld (assistent), Marcel Vos (instructeur Technische vaardigheden)

≥ 211

≥ 179

≥ 199

≥ 308

≥ 137

≥ 335

≥ 251

≥ 134

≥ 019

≥ 030

≥ 320

≥ 278

Gebbe 118

1) ›happy circle (or: how it all goes together well)‹, collage (recent work)

experimental —— film —— making

Gebbe, Katrin Désirée — Visuele communicatie ›The Editing Ballet – installation‹, ›KOI – a short movie in hebrew‹, ›RAIN – an experimental movie‹ (Super 8-/16mm-film), ›How Do You Want It? – love in 5 chapters‹

G 119 Geluk, Edward — Interview Woensdag 26/04/2006, 15:30 uur; lokaal Architectuur, AKI, Enschede met Edward Geluk, docent Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen door Aline Soldan, 4e jaarsstudente Beeldhouwen

Ik ben Edward Geluk, hoofd van de afdeling Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen … Ik ben een generalist in ontwerpen. Ik heb sinds ik hoofd ben de afgelopen zeven, acht jaar hard gewerkt aan de opbouw … maar er is afgelopen jaar een donderwolk over ons heen gekomen. De afdeling moet in deze vorm verdwijnen. Dat heeft te maken met de reorganisatie en herstructurering van het onderwijs van ArtEZ, de hogeschool waar de AKI deel van uit maakt. Dus vanaf dit jaar gaat de architectuurafdeling niet meer zo bestaan als hij nu bestaat? Nee, het probleem is een beetje dat we een laboratorium zijn in de breedste zin van het woord: alles wat met ontwerpen te maken heeft en gebaseerd is op architectuur en ontwerp. Een laboratoriumfunctie houdt altijd een risico in, omdat je niet weet waar je heen gaat … Daar is minder ruimte voor.

Daarom moeten we specialisaties gaan afleveren, terwijl we juist generale mensen willen afleveren. De huidige studenten kunnen de studie gewoon afmaken, want die hebben recht op de Bachelor of Design. En hierna worden specialisaties aangeboden in de Architectuur? Nee, niet binnen Architectonische vormgeving. Interieurarchitectuur wordt afgestoten en ook Productontwerp. Er blijft wel wat van architectuur over: Architectonische ruimte, maar dat valt dan onder de noemer Bachelor of Art. Dus je krijgt een aanknopingspunt met wat de ruimtelijke architectuur is, maar je wordt geen ontwerper meer in een architectonische hoek. [Binnen Visuele communicatie wordt nu ook Environmental communication design ontwikkeld waarin de relatie communicatie en architectuur centraal staat, red.]

Werken jullie aan externe opdrachten? Ja, we hebben lopende externe opdrachten, praktijkopdrachten, waar de studenten wel op reageren, maar je moet ze wel stimuleren en goed uitleggen wat de praktijkervaring betekent, ook als bijdrage aan hun CV. Wat voor opdrachten zijn dat? Het herinrichten van openbare ruimtes, het herinrichten van een veldwerkcentrum, een interieur dus. Het vormgeven, het ontwerpen van een feest voor het Rijksmuseum in Enschede hebben we gedaan. Er zijn ook langlopende opdrachten die nog in de ontwikkelfase zitten, voor het aanleveren van ideeën voor een bedrijf dat zich bezighoudt met recycling, om een ontwerpafdeling op te zetten. En we zijn vorig jaar gevraagd, gedeeltelijk hebben we dat al ingevuld, om een vakantierecreatieoord opnieuw in te richten en te ontwerpen, omdat er achterstallig onderhoud was. Maar dat zijn hele lange opdrachten, die zullen mogelijk stagneren. Maar komen die partijen gewoon naar jullie toe? Dat gaat het via horen zeggen van andere mensen. Of via mij, omdat ik natuurlijk ook mijn eigen netwerk heb. En opdrachten die ik zelf niet wil of kan doen, die geef ik dan door aan de studenten. Het gebeurt ook wel eens andersom, maar dat mag natuurlijk niet. Interessante opdrachten die hier van buitenaf binnenkomen, zal ik niet voor mezelf reserveren. Wat ik trouwens het belangrijkste vind op de AKI, is dat studenten die hier binnenkomen vooral zichzelf moeten zijn en dat ook moeten ontwikkelen. Als je na vier jaar nog niet kunt zeggen wie je bent, dat je je verstopt hebt, of heel introvert bent, heb je echt een kans gemist. Want de maatschappij zorgt er wel voor dat jij weer een scherm of een schild om je heen ontwikkelt. Dus wees vooral jezelf en zoek de confrontatie op. Ik heb het gevoel dat dat iets minder wordt de laatste jaren … Het kan ook zijn dat ik zelf brutaler wordt. Dat kan, dat weet ik niet.

Ik heb nog drie vragen. De eerste: wat is een doodzonde voor een student op de kunstacademie? Ja, dat is eigenlijk wat ik net verteld heb, dat je niet ontdekt wie je zelf bent, dat je de AKI niet als broedplaats gebruikt. De AKI is een huis, is een bron, is een kweekschaal voor nieuwe energieën en ideeën. Docenten zijn als het ware jouw goede tegenpartij. Ga dus alsjeblieft die confrontatie aan. Ga je dus niet verstoppen, niet isoleren … en alsjeblieft niet vragen of iets mag. ›Mag dat?‹ of ›is het goed genoeg?‹. En o, wee, als je geen honger hebt. Je moet hier staan te trappelen om je ei te kunnen leggen …

De tweede vraag is: welke factoren heb je in de ontwikkeling van een kunstenaar of ontwerper niet in de hand? Ontwerpen is vijf tot tien procent van het hele werk en de negentig procent die daarna komt, heb je niet geheel in de hand. Dus dat zijn

NL

G 120

NL

dan de niet-persoonlijke processen. Kijk, als jij iets ontwerpt, dan is dat van jou persoonlijk. Maar als je het ontworpen hebt, dan is het daarmee nog niet naar buiten en dat hele proces dat daarna volgt, is ontzettend ingewikkeld. Dat kan je niet altijd op een academie leren, maar je moet er wel voor open staan en het kost ook jaren om dat te leren.

Wat je ook niet in de hand hebt is hoe iemand netwerkt. Je kan wel een uitgebreid netwerk hebben, maar als dat niet vruchtbaar is voor jou … Kan de school je überhaupt zoiets leren? Die negentig procent …? Jawel, je kan er een heleboel aan doen, maar dan moet je daar ook wel de tijd voor hebben. Dat is op het moment wat moeilijker, want studenten hebben meer belangen tegenwoordig dan alleen hun studie. En dat is natuurlijk een beetje controversieel. Eigenlijk wordt er van studenten in drie, vier jaar zoveel verwacht, dat ze er amper aan kunnen voldoen. Want ze hebben ook ruimte nodig om dingen te laten bezinken en zichzelf te ontdekken.

De laatste vraag … De AKI gaat mogelijk voor 2012 verhuizen. Hoe stel je het ideale gebouw, de nieuwe academie voor? Vooropgesteld: ik ben het niet eens met een nieuwe huisvesting, er is in het verleden enorme energie gestoken in het ›visuele AKI-merk, het gebouw‹, dat moet je niet weggooien, ik weet waar ik over praat, want dit is onderdeel van mijn dagelijkse beroepspraktijk. Er moet heel veel overruimte in zitten, zogenaamde ethische ruimte. Je kunt mensen niet op een aantal afgemeten vierkante meters neerzetten en zeggen ›doe dit en doe dat‹. Dat doe je maar op een HTS of bij iemand die Engels studeert, maar op een academie waar iedereen vrij moet kunnen handelen in woord en gebaar … met z’n handen, daar heb je heel veel overruimte nodig.

En er hoort een heleboel buitenruimte bij. Dus laat de AKI alsjeblieft niet de fout maken om in een smal straatje in een hoog gebouw te gaan zitten. Het moet heel open zijn en contact met de buitenwereld hebben. Dat er ook mogelijkheden zijn om buiten te exposeren, enzovoort. En er moeten in zo’n gebouw ook plekken zijn, waar studenten en docenten elkaar kunnen ontmoeten. Daar ontbreekt het nu ook wel een beetje aan.

G 121 Geluk, Edward — Interview Wednesday 26/04/2006, 03:30 pm; department Architectural/Spatial design, AKI, Enschede with Edward Geluk, tutor Architectural/Spatial design

by Aline Soldan, 4th year student Sculpture

E

I’m Edward Geluk, head of the Architectural/Spatial design department.

I’m an all-rounder in design. Ever since I was appointed head seven or eight years ago I’ve been working hard on building it up … but a black cloud descended on us last year. The department in its present form has to close down. It’s connected with the reorganisation and restructuring of teaching at ArtEZ, of which the AKI is a part. So from this year on the Architecture department will no longer exist in its present form? No, the problem is rather that we are a laboratory in the widest sense of the word: everything that is connected with design and based on architecture and design. A laboratory function always entails a risk, because you don’t know what you’re heading for … There is less scope for that now. That is why we have to switch to specialisations, while what we want to turn out is all-rounders. The present students can simply complete their course, because they are entitled to the title Bachelor of Design. And will specialisations in architecture be offered afterwards? No, not within Architectural design. Interior architecture and Product design are both being dropped. There will still be some architecture left: Architectural space, but that falls under the title Bachelor of Art. So you have a connection with what spatial architecture is, but you no longer become a designer in an architectural field. [Environmental communication design is now being developed within Visual communication, focusing on the relation between communication and architecture, ed.]

Are you working on external assignments? Yes, we have current external assignments, assignments from professional practice, to which the students react, but you have to encourage them and explain properly what the practical experience means, also as a contribution to their curriculum vitae. What kinds of assignments are this?

Redesigning public spaces, redesigning a fieldwork centre, an interior, that is. Design, we did the design for a party for the Rijksmuseum in Enschede. There are also long-term assignments that are still in a developmental stage, to come up with ideas for a company that is involved in recycling, to set up a design department. And last year we were asked to redesign and reorganise a holiday centre because the maintenance had not been kept up, and we have already carried out part of that assignment. But those are very long-term assignments, which will probably stagnate. Do those parties simply come to you? It goes via the grapevine. Or via me, because of course I also have my own network.

And I pass assignments that I am unable or unwilling to do on to the students. It sometimes happens the other way around, but that’s not allowed, of course. I won’t reserve interesting assignments that come here from outside for myself. What I find most important at the AKI, by the way, is that students who come here must above all be themselves and work on that. If after four years you still can’t say who you are, that you’ve kept a low profile, or are very introvert, you’ve really missed an opportunity. Because society ensures that you wrap another shield or screen around yourself. So above all be yourself and go for the confrontation. I have the feeling that there has been less of that during the last few years … Or perhaps I have grown bolder. Maybe, I don’t know.

I have three questions left. The first: What is a missed opportunity for a student at the art academy? Well, that’s what I was just saying, if you don’t discover who you are, if you fail to use the AKI as a breeding ground. The AKI is a house, a source, a Petri dish for new energies and ideas. Tutors are, as it were, your sparring partner.

So please go for that confrontation. Don’t hide away, don’t isolate yourself … and please don’t ask whether something is allowed. ›Can I do that?‹ or ›is it good enough?‹. And woe betide you if you’re not hungry. Here you have to be dying to lay that egg of yours …

The second question is: Which factors in the development of an artist or designer are beyond your control? Designing is five to ten per cent of the entire work, and the ninety per cent that comes afterwards is not entirely under your control. So those are the non-personal processes. Look, if you design something, it’s your personal

G 122

E

thing. But once you’ve designed it, it’s still not out, and the whole process that follows is a very complex one. You can’t always learn it at an academy, but you have to be receptive and it takes years to learn it. Another factor beyond your control is how somebody operates in a network. You can have an extensive network, but if it doesn’t work for you … Is it at all possible to learn something like that at an academy? That ninety per cent …? Yes, you can do a lot about it, but you also have to make time for it. That’s more difficult at the moment, because students today have more interests than their study alone. And that’s somewhat controversial, of course. In fact, so much is expected from students in three or four years that they can barely satisfy the demands. Because they also need time to let things sink in and to discover themselves.

The last question … The AKI may move to new premises before 2012.

What is your picture of the ideal academy? First and foremost, I am not in agreement with the new premises, an enormous amount of energy has been devoted in the past to the ›visual AKI hallmark, the building‹, you shouldn’t throw that away, I know what I’m talking about, because it forms a part of my everyday professional practice.

There must be a lot of surplus space, so-called ethical space. You can’t squeeze people into a fixed number of square metres and tell them to do this and to do that. You can do that at a technical college or with someone who is studying English, but at an academy where everyone must be able to act freely in word and deed … with their hands, so that requires a lot of surplus space. And lots of outdoor space is called for as well. So please don’t let the AKI make the mistake of ending up in a high-rise building in a narrow alley. It must be very open and have contact with the outside world, with opportunities for exhibiting work outside, and so on. And the building must also have spots where students and tutors can meet. That’s somewhat lacking at the moment.

G 123

Gemengde media Informatie over de afdeling Het concept, het idee van een kunstwerk staat centraal bij Gemengde media.

Eerst komt de vraag: wat fascineert me? Hoe sta ik in de wereld? Dan pas de keuze voor vorm en kunstdiscipline. Het ontwerpen van een boek met daarin bepaalde beelden, kan een heel andere uitwerking hebben op de toeschouwer dan wanneer dezelfde beelden aan een muur zijn opgehangen. Afhankelijk van het concept komt de student tot de keuze voor materiaal, techniek en werkmethode.

In het tweede jaar krijgt de student workshops aangeboden in een aantal media, zoals Mediakunst en Fotografie. Zo worden de aanwezige expertise en technische faciliteiten binnen de AKI optimaal benut en leert de student omgaan met onder meer computer en video. Soms richt de student zich op het letterlijk mengen van verschillende media in een kunstwerk, maar vaak ook niet. De kern is dat men zich niet afhankelijk weet van één bepaalde discipline of techniek. Hierdoor kenmerken de afstudeerprojecten zich door een grote diversiteit. Er worden installaties gemaakt, of men kiest voor film of mode, voor schilderen of fotografie. Maar bijvoorbeeld ook voor een kunstwerk dat zich uitsluitend bezighoudt met geluid.

De student Gemengde media is inventief, heeft discipline en bevlogenheid.

De aard van de multidisciplinaire afstudeerrichting Gemengde media maakt dat zelfstandig kunnen werken een grote rol speelt. De docenten vertegenwoordigen verschillende richtingen in de kunst en zijn bovendien de schakel naar de andere afstudeerrichtingen binnen de AKI. De huidige 6 autonome afdelingen worden in het studiejaar 2006/07 één afdeling met 9 specialisaties, te weten: Schilderen, Fotografie, Architectonische ruimte, Tekenen, Kunst in de publieke ruimte, Beeldhouwkunst, Computerkunst, Video en film, en Interdisciplinair beeldend onderzoek (voorheen Gemengde media). Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Mixed media Information about the department The concept, the idea of a work of art is the key issue for Mixed media.

First comes the question ›what fascinates me? Where do I stand in the world?‹ Then comes the choice of a form and artistic discipline. The design of a book with specific images may have a very different effect on the viewer than when the same images are displayed on a wall.

Depending on the concept, the students opt for a certain material, technique and working method.

In the second year students are offered workshops in a number of media, such as Media art and Photography. In this way optimal use if made of the expertise and technical facilities available at the AKI, and students learn to work with computers, video and other media.

Sometimes, though less often, students literally concentrate on com-bining different media within a single work of art. The main thing is not to be dependent on just one discipline or technique. The graduation projects consequently display a wide range.

Installations are made, but students may also opt for film or fashion, painting or photography, or for a work of art that is exclusively concerned with sound.

Mixed media students are inventive, disciplined and inspired. The nature of the multidisciplinary course in Mixed media means that being able to work by themselves plays a major role. The tutors represent different artistic tendencies, and they also act as mediators for the other graduation subjects within the AKI. The present 6 Autonomous departments will form a single department in the academic year 2006/07 with 9 specialisations: Painting, Photography, Architectural space, Drawing, Art in Public space, Sculpture, Computer art, Video and film, and Interdisciplinary visual research (formerly Mixed media). For the latest information click on www.artez-aki.nl

Mari Boeijen (coördinator en docent), Harry Brusche (docent), Sabine Mooibroek (docente), Lon Robbé (docente), Gé-Karel van der Sterren (docent), Berend Strik (docent), Thomas Voorn (docent)

Graber 124

words —— sounds —— motion

Graber, Inga — Mediakunst ›FRANKENSTEIN‹, stop-motion animatie film met plasticine poppetjes 1) ›FRANKENSTEIN – Dr. Frankenstein en zijn monster‹, video (ca. 10 min, plasticine, hout en gips)

G 125 Gram de, Eric — Interview Donderdag 20/04/2006, 19:30 uur; voor de afdeling Schilderen/Tekenen/Grafiek, AKI, Enschede met Eric de Gram, coördinator Deeltijd door Anastasia de Ruyter, 3e jaarsstudente Visuele communicatie

Zijn er bijzondere dingen dit jaar gebeurd voor de Deeltijd? Ik ben zelf altijd overdag hier, dus dan zie je niet allemaal wat er ’s avonds gebeurt … Nou, er zijn altijd heel veel, zeer actieve Deeltijdstudenten en iedere avond is er veel te doen. Hebben jullie ook eigen activiteiten die echt alleen voor de Deeltijders zijn? Ja, er zijn het hele jaar door excursies. Het is meestal zo dat we één keer per jaar een introductieexcursie hebben.

Dit jaar zijn we in Düsseldorf geweest. En we proberen ook een excursie voor alle jaren te organiseren, om bijvoorbeeld met zijn allen naar Londen te gaan. Dit jaar zijn het tot nog toe allemaal korte excursies geweest. Naar Rotterdam, naar Maastricht. Afgelopen vrijdag zijn we naar het van Abbemuseum [Eindhoven, red.] geweest, met Elvira van Eijl, Ton Harmsen en Jan Wierda. Maar er gebeurt veel … Tentoonstellinkjes hier in de school.

Toen we hier de open dag hadden, toen was er echt ontzettend veel aandacht voor de tentoonstelling van de tekenaars en de schilders van de Deeltijd in Hal 2. Hoeveel mensen doen de Deeltijdopleiding ? Op dit moment hebben we zo’n 85 à 90 studenten. Voel je dat er veel verschil is tussen de dagopleiding en de Deeltijdopleiding? Enorm veel verschil, ik bedoel, dagschoolstudenten komen van een middelbare school en beginnen aan een HBO-opleiding, dus dat is een totaal andere leeftijdscategorie. De leeftijd van de Deeltijder is tussen de achter in de twintig tot, nou ja, zeg het maar! We hebben dit jaar een student van tweeënzeventig die afstudeert. Wauw! We zijn bijzonder trots op zo iemand.

Deeltijders hebben vaak al een maatschappelijke positie, een baan of een gezin. Dus die staan op een totaal andere manier in het leven als iemand die net van school komt.

Die komt hier binnen met stürm en drang, en denkt ›ik ga hier de grote beroemde kunstenaar worden‹ (glimlacht), daar zijn we bij de Deeltijd iets voorzichtiger mee. Zie je ook een verschil tussen de kunst die gemaakt wordt …? Gelukkig niet. Ik denk wel dat het realistisch is te zeggen dat de Deeltijd niet altijd de voorhoede van de AKI is. Maar we lopen ook niet achteraan. Het is vaak heel innovatief en soms heel traditioneel, maar binnen die traditie heel goed en bijzonder eigenzinnig werk.

Met de verhuizing van de AKI in 2012 gaan jullie dan ook de structuur veranderen? Ja, die verhuizing … het is allemaal nog onduidelijk en onzeker wát er gaat gebeuren, wáár we heen gaan, wat voor een gebouw het dan zal zijn. We gaan terug in ruimte.

We hebben nu het meest ideale en prachtige gebouw dat je maar kan bedenken, vind ik.

Beeldend kunstenaars en ruimte zijn goed bevriend met elkaar (glimlacht). Het is nooit genoeg. Hebben de Deeltijdstudenten hier ook verspreid hun werkplaatsen? Nou, bij voltijd heeft iedereen een eigen werkplek. Dat kunnen we Deeltijdstudenten niet bieden. We hebben eigen ruimtes en in sommige delen daarvan staan we toe dat studenten met regelmaat werken, maar dat is niet een regel, eerder een uitzondering. Maar dat is ook niet erg, want Deeltijdstudenten werken veel thuis, in eigen tijd. Vaak hebben ze een atelier of in ieder geval een werkplek. Het komt veel voor dat begeleidende docenten bij de studenten thuis in plaats van op school komen.

Want, hoe zou het dan ideaal zijn met een nieuwe AKI? Ja, nou ja, wat is ideaal? Voor mijn gevoel hebben we nu een vrij ideaal gebouw. Maar dit zou een voorbeeld kunnen zijn. In ieder geval transparantie en openheid, vind ik. Als we in de stad gaan zitten, waarvan ik hoop dat het in de stationsomgeving zal zijn, dat we dan ook voor publiek toegankelijk kunnen zijn. Tentoonstellingen die ook door niet-AKI-ers bezocht worden.

Tegelijkertijd ook een verdieping waar niemand mag komen, waar het donker is en waar het meditatief is (glimlacht).

Wat is een doodzonde voor een student op een kunstacademie? Wat een gekke vraag. Ik associeer dat met fundamentalistische geloofsopvattingen. Er zijn natuurlijk wel dingen over te zeggen, maar … Duchamp heeft wel aardig gezegd ›de grootste vijand van de kunst is de goede smaak‹. Maar als je er diep over nadenkt, is dat natuurlijk ook weer niet waar. Laat ik het zo zeggen: het is toch de taak van de kunst om steeds de grenzen te verleggen. Dus, ook als je ›een goede smaak is de grootste vijand‹ heel letterlijk neemt, klopt het weer niet. Maar overdrachtelijk wel, het is heel mooi om over na te denken.

NL

G 126 Gram de, Eric — Interview Thursday 20/04/2006, 07:30 pm; in front of the Painting/Drawing/Graphic department, AKI, Enschede with Eric de Gram, coordinator Parttime

by Anastasia de Ruyter, 3rd year student Visual communication

E

Has anything special happened this year in the Parttime course? I’m always here in the daytime, so I don’t see what goes on in the evenings … Well, there are always a lot of very active Parttime students and there’s a lot going on every evening.

Do you also have activities of your own that are exclusively for the Parttime students?

Yes, there are excursions all through the year. We usually have an introduction excursion once a year. This year we went to Düsseldorf. And we also try to organise an excursion for all the years, for instance for all of us to go to London. This year they’ve all been short excursions so far. To Rotterdam, to Maastricht. Last Friday we went to the Van Abbemuseum [Eindhoven, ed.], with Elvira van Eijl, Ton Harmsen and Jan Wierda. But a lot goes on … Small exhibitions here in the academy. When we had the open day here, there was so much attention for the exhibition by the Parttime students of Drawing and Painting in Hal 2. How many Parttime students are there? At the moment we have between 85 and 90 students. Do you think that there is much difference between the day course and the Parttime course? There is an enormous difference, I mean, daytime students come from secondary school and embark on a higher professional education course, so they form a completely different age category. The age of the Parttime students is between the late twenties and, well, whatever! We’ve got a 72-year-old student graduating this year.

Wow! We are particularly proud of someone like that. Parttime students often already have a social position, a job or a family. So their position in life is completely different from that of someone who has just come from school. They come here with Stürm und Drang and think ›this is where I’m going to become the big and famous artist‹ (smiles), while we’re a good deal more cautious in the Parttime course. Do you also see a difference in the art that is made …? Fortunately not. I think that it’s realistic to say that the Parttime department is not always the vanguard of the AKI. But we’re not lagging behind either.

It’s often very innovative, and sometimes highly traditional, but within that tradition very good and highly idiosyncratic work.

Will you change the structure when the AKI moves to new premises in 2012? Yes, that move … it’s by no means clear and certain what is going to happen, where we’re going, what kind of a building it will be. We will lose out on space. At the moment we have the most ideal and wonderful building that you can imagine, I think. Artists and the space are on friendly terms with each other (smiles). It’s never enough. Do the Parttime students have their workplaces scattered here as well? Well, all the fulltime students have a workplace of their own. We can’t offer that to the Parttime students.

We have rooms of our own, and in some of them we allow the students to work regularly, but that’s an exception rather than a rule. But it doesn’t matter, because Parttime students work a lot at home, in their own time. They often have a studio, or at least a workplace. It is common for supervisory tutors to visit students at home instead of their coming to the academy.

What would be the ideal situation for a new AKI? Yes, well, what is ideal?

To my way of thinking, we already have a pretty ideal building. But this could be an example. At any rate transparency and openness, I think. If we move to the city, and I hope it will be near the station, then I hope that there will also be access for the public. Exhibitions that can be visited by people from outside the AKI as well. At the same time, a floor where no one is allowed to come, where it is dark, and where it is meditative (smiles).

What is a capital sin for a student at an art academy? What a funny question. I associate that with fundamentalist religious views. Of course there are things that can be said about it, but … Duchamp put it like this ›The biggest enemy of art is good taste‹. But if you give it serious consideration, that’s not true either, of course. Let me put it like this: it is the task of art to keep stretching boundaries. So, even if you take ›good taste is the main enemy‹ literally, it doesn’t make sense either. But metaphorically it does, it’s wonderful to think about.

Groenendijk 127

1) A study into interactions of architecture and weather

Weather —— Report —— 2005

Groenendijk, Max — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen

Groot de 128

eat —— my —— shorts

Groot de, Frans — Schilderen/Tekenen/Grafiek Schilderij

Gülker 129

1) ›Massenverknüpfung‹, installatie, (stof)

form —— verbindung —— haltung

Gülker, Kathrin — Gemengde media Installatie

≥ 280

≥ 194

≥ 187

Haar ter -Geerdink 133

1) ›Marskant 111‹, fotografie

kijken —— zien —— voelen

Haar ter -Geerdink, Erna — Fotografie (Deeltijd) Fotografie, boek

Haeger 134

Haeger, Arne — Gemengde media

� � � ��

����������� � � � � � ������������������������ � � � � �������������������������� �� � ������

����� � � ��� � � � � � � � � � �� ������� ��������������� � � � ���������� � � �� ������ ������� �

� � ��

����� �� Ω

€

GELD —— SPIELT —— KUNST

������� ������

Handgraaf 135

Openbare ruimte —— Integreren —— Groepsmeubel

Handgraaf, Ingeborg Winimar — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen Exterieur meubel

Hellemans 136

1) ›Grootmoeder van Eva‹

Mens —— en —— loop

Hellemans, Jaap — Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) ›wandelen met de mens‹, schilderijen

Hemmelder 137

1) ›Warmte‹, installatie, (hout en wol, 80 cm × 32 cm × 27 cm)

liefde —— hart —— beeld

Hemmelder, Antoinette Marie Désirée (Tonneke) — Gemengde media (Eindexamen 2005) ›Mijn Schatkamer‹, objecten, tekeningen, schilderijen, installaties

Henzen 138

N 53.399929 – E 6.453968 —— / —— N 50.849707 – E 5.704778

Henzen, Rozemarijn — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen Slaapplaats in de openbare ruimte

H 139 Hooijmans, Wouter — Interview Vrijdag 21/04/2006, 14:30 uur; voor de afdeling Visuele communicatie, AKI, Enschede met Wouter Hooijmans, coördinator Visuele communicatie door Aline Soldan, 4e jaarsstudente Beeldhouwen

Zijn er bijzondere dingen gebeurd waarvan jij zegt, dat is sprekend voor dit jaar hier op de AKI? Eén van de meest bijzondere dingen is onze studiereis naar Istanbul geweest. Istanbul is een hele bijzondere stad. Duizenden jaren lang ligt die stad tussen twee grote culturen, de Europese en de Aziatische cultuur, en ja, dat speelt nu heel erg, hè. Het was zo goed om te zien dat daar werk werd gemaakt door kunstenaars, ontwerpers – jongere, oudere, bekende en onbekende – en dat je kon zien hoe we terug aan het gaan zijn naar een pure vorm van communicatie. Een pure vorm van communicatie? Wat stelt dat precies voor? Nou, jij zit bij Beeldhouwen, wij bij Visuele communicatie en daar gaat het vooral over ontwerpen. Ontwerpers hebben de naam dat ze dingen mooi maken of versieren, de esthetiek. Terwijl ik denk dat ontwerpers heel veel te maken hebben met inhoud. Dat je eerst voor de inhoud moet gaan, dat je daar een goede vorm voor moet vinden. Niet andersom … Niet eerst de verpakking en daarna de inhoud. Precies.

Op de biënnale was duidelijk te zien dat zowel beeldend kunstenaars als ook mensen die als ontwerper werken, niet meer van elkaar te onderscheiden zijn.

En dat ze zich op een bepaalde hele specifieke manier richten op de problematiek waarmee ze bezig waren. En dat was in dit geval Istanbul zelf. Kunstenaars hadden de opdracht gekregen iets met de stad te doen. De directheid waarmee dat gedaan was, gaf de maker niet de gelegenheid om na te denken over de esthetiek. Het was gewoon heel puur werk. Direct uit de camera, direct getekend, direct gegraveerd, of direct geschilderd. En hoe ben je er op gekomen daar heen te gaan? Was je alleen of met studenten?

We zijn er met een clubje docenten en studenten naar toe gegaan. We hebben daar een kleine week gezeten in een hotel. In het oude stadsdeel, tussen de moskeeën. Maar ja, waarom ga je er naartoe? Ik denk dat Istanbul één van de ankerplaatsen is waar het gebeurt. Daar vinden ontmoetingen plaats tussen mensen en cultuur. New York is natuurlijk ook zo’n locatie, en ook Shanghai en Johannesburg. Birmingham in Engeland is ook een heftige stad waar veel mensen elkaar ontmoeten en waar veel communicatie plaatsvindt over die dingen die naar mijn gevoel erg richtinggevend zijn aan onze cultuur.

Ik denk dat we later op deze samenleving, op deze tijd, gaan terugkijken als een soort van grote volksverhuizing. Mensen uit andere landen komen naar óns land en er zijn veel Nederlanders die naar andere landen gaan, die migratiegolf is heel groot. Daar hoor je heel weinig over, maar dat speelt wel. Dat is niet alleen een fysieke migratie, maar er is ook een migratie via communicatiemiddelen. Ja, je ziet het met internet, daar haal je de wereld binnen, dat bestond vroeger niet. Het is een heel nieuw soort van beleving waar je ›à la minute‹ informatie kan binnenhalen over iets wat zich op dit moment aan de andere kant van deze globe afspeelt. Tien jaar geleden bestond het ook al, vijftig jaar geleden een beetje en dat was vooral de televisie en de krant die dat voor je deed. Daarvoor was het de telefoon en de telegraaf. Het is niet nieuw, maar het is intensiever geworden en het maken van keuzes is daardoor wezenlijk, vind ik, voor kunstenaars en ontwerpers die zich in deze tijd willen bezighouden met hun vak. Want dat vak verhoudt zich tot die wereld. Ja, dat is voor mij zo ongelooflijk belangrijk voor de dingen die gebeuren binnen het kunstonderwijs. Natuurlijk is het spannend als de wereld van jezelf of van een kunstenaar groter wordt, maar is het ook niet lastig dat er zoveel deuren openstaan? Ik had het er laatst met studenten over tijdens een bespreking van een bepaalde opdracht, en toen zeiden ze, dat er zo ongelooflijk veel informatie is. ›Ja‹, zei ik, ›en dat zal alleen maar nog meer worden. Je hebt gekozen voor een vak binnen de communicatie, dus dat moet ook jouw terrein zijn om daar keuzes in te maken. Je kan er niet omheen lopen‹. Toen heb ik de vergelijking gemaakt met sommige delen van Siberië, waar het altijd vriest (lacht) je kan nooit meer om de vorst heen. Je moet er mee leren leven. Wij leven niet meer in een lokale wereld, wij leven in een internationale wereld.

Ik heb nu nog drie precieze vragen. Wat is een doodzonde voor een student op een kunstacademie? (stilte) Bestaan er doodzonden? Ik weet het niet. Ja, ik denk dat één van de grote doodzonden is jezelf niet serieus te nemen en je eigen authenticiteit

NL

H 140

NL

uit de weg te gaan. Dat je vooral oog moet hebben voor datgene waar je zelf mee bezig wilt zijn. Dat is natuurlijk in eerste instantie de allerbelangrijkste drijfveer. Als je daar geen oog voor hebt en je daar niet in laat begeleiden, is dat voor mij een doodzonde, dan hoef je hier niet rond te lopen.

Welke factoren heb je in de ontwikkeling van een kunstenaar niet in de hand? Hetzelfde wat voor iedereen geldt op deze aarde, alle gebeurtenissen die je niet in de hand kán hebben. Alles wat met leven en dood te maken heeft en dat is alles wat met de natuur te maken heeft. De natuur is een enorme chaos, en wij zijn daar een deel van. Wij proberen dat als mens een klein beetje te structureren. Dat probeer ik natuurlijk ook met dit onderwijs, we proberen dat ook als kunstenaar te doen. Ik denk dat kunst ook een vorm van het begrijpen van die chaos is. Als je denk dat die chaos niet bestaat, dan is ook dat de doodzonde (glimlacht).

De AKI gaat voor 2012 verhuizen, hoe stel jij je het ideale gebouw voor deze academie voor? Het ideale gebouw voor de AKI? Daar moeten we veel over nadenken. Gelukkig zijn er een paar goede mensen die dat doen. Dat gebouw moet aan de ene kant een hele heftige functionaliteit hebben, dat iedereen daarin kan doen wat gedaan moet worden. Dat het beheersbaar is, dat het niet gauw te groot en ook niet gauw te klein is. Je hoeft het niet per definitie gelijk gezellig te vinden. Maar je moet het wel kunnen veroveren en na een paar maanden kunnen zeggen dit is mijn gebouw.

Dat hoeft niet op voorhand. Ik had toen ik hier voor het eerst kwam juist het gevoel dat de AKI openheid uitstraalde en dat sprak me heel erg aan. Dat is misschien een deel van een functionaliteit. Dat je je er niet van afkeert. Dat je er gewoon naar toe moet, want je weet dáár is het onderwijs wat ik wil volgen. Maar het hoeft in mijn perceptie niet direct gezellig te zijn. Dat je het na een paar weken of maanden fantastisch vindt, vind ik belangrijk.

H 141 Studiereis 28/10/2005 Study trip 28/10/2005

Istanbul, TUR, met studenten en docenten van de afdeling Visuele communicatie, t/m 04/11/2005; project ›PingPong‹, videowerk, van Christina Schürmann en Bas Könning to Istanbul, TUR, with students and tutors from the Visual communication department, – 04/11/2005; project ›PingPong‹, video work by Christina Schürmann and Bas Könning blue Sultanahmet Istanbul

Mahir Mustafa Yavuz Elke van Lamoen Bagdad women tear smile mouth what mouth eyes cry baby mother baba pope religion islam burka what burka sue question mark euro value life hope couch telvizyon show business car road bike Amsterdam Holland milk sugar coffee bed sleep dream pillow warm hot shower water fish water midye tava press paper news war Bagdad church host beggars Ethan colour

Gozde Turkkan Mary Krühler Tokio cars Gyros dresses blond angel paradise fruits vegetable cooking kitchen hot bath swimming summer sun sand beach hotel bar drunk headache orange juice noch ma, was party dancing skirts shoes high-heals broken leg sick hospital cancer canvas photoshop illustrator painting Acrylfarben colour black sky Gewitter ceiling stormy weather space aircraft crash accident death murder jail Elvis eighties

rock ’n roll drugs sex condom plastic rubber pencil paper wood wall painting photography chemicals weed tabac roll Beethoven whole darkness lost city Berlin Amsterdam Paris Eiffelturm underground metro tube cube cubed mangos murder killing love hart passion moods fruits cocktails carrots cows horse friendship nice warm pillow glasses wine rose flower cactus Mexico tequilla hunger eating poverty energy electricity lands tv news Korea stress hurry time businessman Anzug money

small change exchange programm Erasmus Orgasmus pleasure hair pubic Dublin purple rain flower rainy windy stormy face nose eyes blue lipstick kisses sweat sugar baklavah honey bee man wood animals wild nice scary ghosts hounter free freedom peace Greek war raket dropjes reglice Regina car red blood flüssig liquid flowing flying swimming dancing eat meets feets walking shoes cosy names identity powerfull enterprise Jean-Luc Picard Perrier soda rainbow colours pink

red tatoo hurt pain broken enjoy grass peace flowers blue teeth dentist Spritzen sprite coke dinner müde und satt fashion nice street crouwded envy empty Istanbul

H 142 Hooijmans, Wouter — Interview Friday 21/04/2006, 02:30 pm; in front of the Visual communication department, AKI, Enschede with Wouter Hooijmans, coordinator Visual communication

by Aline Soldan, 4th year student Sculpture

E

Has anything special happened that you see as characteristic of this year, and for you, here at the AKI? One of the most outstanding things was our study trip to Istanbul. Istanbul is a very unusual city. For thousands of years it has been situated between two major cultures, European and Asian culture, and that’s very topical at the moment, isn’t it? It was so good to see that work was done there by artists, designers – young and old, famous and not so famous – and that you could see how we are going back to a pure form of communication. A pure form of communication? What exactly does that mean? Well, you’re in Sculpture, we’re in Visual communication, and that’s primarily about design. Designers are supposed to make things beautiful or decorate them, aesthetics. While I think that designers have an awful lot to do with content. You should go for the content first, find a good form for it. Not the other way round … Not the packaging first and the content afterwards. Exactly. At the biennial it was clear to see that both artists and people who work as designers are no longer distinguishable from one another. And that they tackle the problem on which they’re working in a very specific manner. And in this case that was Istanbul itself. Artists had been given the assignment to do something with the city. The directness with which that was done did not give them the opportunity to reflect on the aesthetics. It was simply very pure work. Straight from the camera, directly sketched, directly engraved, or directly painted. And how did you hit upon the idea of going there? Were you on your own or with students? We went with a small club of tutors and students. We spent almost a week there in a hotel. In the old part of the city, amid the mosques. But, why go there? I think that Istanbul is one of the anchor places where it happens. That’s where encounters between people and culture take place. New York, of course, is one of those locations, and so are Shanghai en Johannesburg. Birmingham in England is also an intense city where a lot of people meet one another and where a lot of communication takes place about the things that, in my opinion, are very decisive for our culture. I think that later we will look back on this society, on this era, as a sort of major migration. People from other countries come to our country, and there are a lot of Dutch who go to other countries, that wave of migration is very big. You don’t hear much about it, but it is going on. It’s not just a physical migration, but there is also a migration via means of communication. Yes, you can see it with internet, you can bring the world in with it, it wasn’t like that in the past. It’s a very new sort of experience where you can bring in the latest information about something that is taking place at this moment on the other side of the globe.

It existed ten years ago as well, fifty years ago a little bit, and it was primarily TV and the newspapers that did it for you. Before that it was the telephone and the telegraph.

It’s nothing new, but it’s become more intensive and making choices is therefore crucial, I think, for artists and designers who want to engage with their profession in the present time. Because that profession stands in relation to the world. Yes, that is for me so incredibly important for the things that go on in art education.

Of course it’s exciting if your own world or that of an artist expands, but isn’t it also a problem that so many doors are open? I discussed that with students recently when we were talking about a particular assignment, and then they said that there is such an incredible amount of information. ›Yes‹, I said, ›and it will only increase.

You’ve opted for a communication discipline, so it also has to be your terrain to make choices there. You can’t get around it‹. Then I made the comparison with some parts of Siberia which are always freezing (laughs), you can never get around the frost again.

You have to learn to live with it. We don’t live in a local world any more, we live in an international world.

I have three precise questions left. What is a missed opportunity for an art student at an art academy? (silence) Are there missed opportunities? I don’t know. Yes, I think that one of the missed opportunities is not to take yourself seriously and to steer clear of your own authenticity. That you must above all pay attention to what you want

H 143

to work on. Of course, in the first instance that is the most important motivation. If you ignore that and fail to receive guidance in it, I see that as a missed opportunity, then there’s no need for you to hang around here.

Which factors in the development of an artist are beyond your control?

The same that applies to everyone on this earth, everything that you can’t control.

Everything connected with life and death, and that is everything that is connected with nature. Nature is an enormous chaos, and we are a part of it. As human beings, we try to structure it a bit. That’s what I try to do with this course too, of course, and as artists we try to do that too. I think that art is also a form of understanding that chaos. If you think that chaos doesn’t exist, that’s a missed opportunity too (smiles).

The AKI is going to move to new premises before 2012, what is your picture of the ideal building for this academy? The ideal building for the AKI? We’d have to give that a lot of thought. Fortunately there are a few good people who are doing that.

On the one hand, that building must have a very strong functionality, so that everyone can do what has to be done there. That it is controllable, that it is not readily too big or too small. You don’t have to find it immediately congenial by definition. But you have to be able to take it over and to say after a few months: this is my building. That doesn’t have to be done in advance. The first time I came here, I had the feeling that the AKI radiated openness and that appealed to me very much. That’s perhaps a part of a functionality. That you don’t turn away from it. That you are simply drawn to it, because you know: that’s where the course is that I want to take. But as I see it, it doesn’t immediately have to be cosy. I think it’s important that you find it fantastic after a couple of weeks or months.

E

Horsch 144

skulptur —— gedicht —— tekening

Horsch, Hannah Corinna — Fotografie Fotografie

Hout van 145 1)

2)

3)

1) ›Erica‹, fotografie (zeefdruk, DIN A2) 2) ›Marieke‹, fotografie (zeefdruk, DIN A2) 3) ›Patrick‹, fotografie (zeefdruk, DIN A2)

apocalyps —— uiverkorenen —— anders

Hout van, Roger Adrianus Henricus — Fotografie ›Waiting for the apocalypse‹, zeefdruk, website, sculptuur, fotografie

H 146 Hovy, Hans — Interview Vrijdag 28/04/2006, 12:00 uur; afdeling Beeldhouwen, AKI, Enschede met Hans Hovy, docent Beeldhouwen door Lisa Overmann, 4e jaarsstudente Visuele communicatie

NL

Wat is er voor belangrijks gebeurd in de AKI het afgelopen jaar en in het bijzonder op de afdeling Beeldhouwen? We hebben een aantal projecten gedaan, zowel in het tweede jaar als het derde en ’t vierde. Vooral in het derde eigenlijk, want het vierde doet examen en is daar dan druk mee bezig. En het derde jaar, daar is wat meer ruimte, dus die gaan soms op uitwisseling, Duitsland in een psychiatrische inrichting … Dat is afgelopen week begonnen onder leiding van Arno Kramer. En we zijn naar Wimbledon geweest in Londen, een academie … Kun je heel kort toelichten wat ze in die psychiatrische inrichting hebben gedaan? Een oud-student van de afdeling Beeldhouwen, Eva Meschede, die Duitse is, is naar München terug gegaan. Zij heeft een project in Münster georganiseerd met beeldend kunstenaars en met de studenten hier op de AKI … Elke student wordt gekoppeld aan één persoon en daar gaan ze mee werken. Daar moet iets uitkomen in de vorm van beeldende kunst; tekeningen … of ruimtelijk werk. En dat wordt tentoongesteld. Het kan ook gekocht worden. Ze zijn daar heel actief in, ook in het exposeren, mensen van buiten naar binnen halen.

We waren voor de tweede keer op de academie in Wimbledon, we zijn een week gebleven. Soms komen er ook studenten van Wimbledon naar de AKI. Dan wordt er samengewerkt, letterlijk … Dat is dan wel kortstondig, maar heel intensief ook. Londen is natuurlijk een fantastische stad, daar valt ook heel veel te zien. Daar gebeurt, zeker op beeldhouwgebied, waanzinnig veel. Altijd al zo geweest. De mentaliteit is natuurlijk heel anders. Londen is toch een miljoenenstad, hè. Maar met Aberdeen hebben we ook een uitwisseling. Daar wordt dan brons gegoten. Het is een project van het tweede jaar.

Dus eigenlijk meer de techniek leren, maar het is ook leerzaam, gewoon interessant om met andere academies samen te werken … Glasblazen, daar ben ik dan zelf bij geweest, dat hebben we een aantal weken geleden gedaan in Amsterdam. In het bedrijf wordt glas geblazen, maar er wordt ook heel veel geappliqueerd, dus glas gesmolten en samengesteld … En mogen studenten ook echt veel zelf doen, of hebben ze iemand die een beetje daarbij helpt? Nou, nee, we hebben twee mensen die blazen … want je kan niet zomaar blazen. Daar moet je voor oefenen. Ja, heel lang. We hebben een student die heeft het in Amerika gedaan, Sindy Butz van het vierde jaar, die was mee en die heeft geholpen ook. Die was gewoon wat verder …

Op naar de volgende vraag: Wat is een doodzonde voor een student op een kunstacademie? Ja, dat heb ik opgeschreven vanochtend in de trein. Afwezigheid, zou ik zeggen, en ongeïnteresseerdheid. Te weinig ambitie, misschien … dat is een wat mindere zonde, maar toch wel een beetje zonde. En denken dat het morgen ook nog wel kan, en te weinig beeldhonger, misschien. Heel veel mensen houden op, als ze ’t verzonnen hebben. Dan blijft dat wel in dat hoofd zitten, maar er komt niks uit. Dus dat mis ik wel eens.

Welke factoren heb je in de ontwikkeling van een kunstenaar of ontwerper niet in de hand? Ja, ik denk dus toeval. Met de sport zeggen ze ›je kan het toeval afdwingen‹, dat is natuurlijk ook wel zo. Hoe meer je doet, hoe meer het toeval, het gunstige toeval, op je weg komt. En ja … als je jezelf opsluit, dan kan je nog wel hele goeie dingen maken, natuurlijk, maar dan wordt het wel anders. Ik denk voor jezelf moeilijker.

En … soms is het goed, maar uiteindelijk vind ik wel dat je het werk moet laten zien.

En daar moet je natuurlijk ook niet tot je tachtigste mee wachten, want dan is het te laat.

De AKI gaat mogelijk voor 2012 verhuizen. Hoe stel je het ideale gebouw van deze academie voor? Dat is heel lastig. Want is het een nieuw gebouw, of is het een oud gebouw? Ik heb erover nagedacht. Ik heb ook in zo’n clubje gezeten die moest nadenken en ik denk dat het belangrijk is dat werkplaatsen vrij centraal zijn. Dat je daar heel goed gebruik van kan maken, dat het een open gebouw is waar je overzicht hebt, dus niet dat je in allerlei hokken zit die onvindbaar zijn … Ik denk aan een soort vierkant gebouw. Dit is een langgerekt bouw … dus je weet eigenlijk niet voorin wat er achterin gebeurt. Ik denk dat het het voordeel heeft, de oude AKI … die was misschien nog wel beter dan deze, dat was ook geen vierkant gebouw, overigens. Die vond ik wel heel goed

H 147

een soort centrale ingang hebben, waar heel veel gebeurde. En hier zou het beter kunnen, maar het is wel een prachtig gebouw. Dus ik sta niet te springen om hier weg te gaan.

Maar we moeten d’r uit, heb ik begrepen. Ik vind het zo fantastisch aan dit gebouw dat je bijna alles mag … en dat iedereen die aanwezig is, ook zichtbaar is, dus niet zo verstopt.

Op sommige academies moet je een papiertje invullen om iets op te hangen aan de muur, dus het is wel de vrije mentaliteit die in dit gebouw terugkomt. Het ligt ook heel erg aan het gebouw … En aan de mensen die het gebruiken, natuurlijk, en aan degene die zegt dat het niet mag, hè, die spijker in de muur, want als dat gebeurt dan is het afgelopen, denk ik. En hier mag je inderdaad nou ja, veel … Een spijker in de muur vind ik ook wel het minste wat moet kunnen. In Engeland is het nog veel erger, daar mag je niet eens een hamer hanteren als het ze uitkomt. Maar goed, in het begin toen het hier nieuw was mocht er ook van alles niet, hoor … Het moet ook groeien, zo’n gebouw. Daarom ben ik eerder voor een oud gebouw dan een nieuw gebouw, want vaak is dat dan opgetrokken uit spaanplaat of heel goedkoop materiaal waar je niet eens een spijker in kan slaan.

Dus veel ruimte met veel stopcontacten, dat is eigenlijk wat we nodig hebben. Enne … nou, als het 2012 is, wat hier staat, dan ben ik allang tevreden. Het zou eerst 2007 zijn.

Je moet er ook niet tegenop zien natuurlijk, als het zo ver is. We moeten ons niet laten wegjagen door de universiteit. Ik vind het ook jammer, want ik vind het hier op het Universiteitsterrein eigenlijk een fantastische sfeer. Ik weet niet hoe het in de binnenstad is, maar tussen dat bier van de week [AKI-ArtEZ Festival, red.], vond ik het toch een stuk minder dan hier.

NL

H 148

Workshop ›Bonding‹ van de afdeling Beeldhouwen, Wimbledon School of Art, London, GBR, 06 t/m 13/03/2006 Sculpture department workshop ›Bonding‹, Wimbledon School of Art, London, GBR, 06 – 13/03/2006

H 149 Hovy, Hans — Interview Friday 28/04/2006, 12:00 pm; in the Sculpture department, AKI, Enschede with Hans Hovy, tutor Sculpture

by Lisa Overmann, 4th year student Visual communication

What important events took place at the AKI last year, and in particular in the Sculpture department? We have carried out a number of projects in the second, third and fourth year. Above all in the third, in fact, because the fourth year students are busy preparing for their finals. There’s more breathing space in the third year, so they sometimes go on exchanges, a psychiatric clinic in Germany … That started last week under the supervision of Arno Kramer. And we went to Wimbledon in London, an academy …

Could you briefly comment on what they did in that psychiatric clinic? A former student from the Sculpture department, Eva Meschede, who is German, went back to Munich.

She’s organised a project in Münster with artists and with the students here at the AKI … Each student is paired with one person and goes to work with them. It has to result in something in the form of art: sketches … or three-dimensional work. And it’s put on display. It can also be bought. They’re very active in that and in exhibiting and bringing people in from outside.

It was our second visit to the academy in Wimbledon, we stayed for a week. Sometimes students from Wimbledon come to the AKI too. Then they can literally work together … It’s for a brief period, but is very intensive. Of course, London is a fantastic city, there’s lots to see there. There a tremendous amount going on there, especially in the field of sculpture. It’s never been any different. Of course, the mentality is very different. After all, London is a city with millions of inhabitants, isn’t it? But we also have an exchange with Aberdeen, where bronze is cast. It’s a second year project. So it’s really more about learning the technique, but it’s also instructive, just interesting to work with other academies … Glass blowing, I was there myself, we did it a few weeks ago in Amsterdam. They blow glass in the company, but there’s also a lot of appliqué work, molten glass and composites … And are the students really allowed to do a lot themselves, or do they have to have someone to give them a hand? Well, no, we’ve two people who can blow … because it’s not as easy as that. You have to practise. Yes, very long. We have a student who did it in the States, Sindy Butz in the fourth year, she went along and helped too. She was simply a bit more advanced …

On to the next question: What is a missed opportunity for a student at an art academy? Right, I wrote that down this morning in the train. Non-attendance, I would say, and lack of interest. Too little ambition, perhaps … though that is less of a waste, but it’s still a waste all the same. And thinking that it can be put off until tomorrow, and too little visual hunger, perhaps. An awful lot of people stop once they’ve thought it up. Then it stays put in that head, but nothing comes of it. So that’s something I sometimes miss.

Which factors in the development of an artist or designer are beyond your control? Yes, I think of chance. In the case of sport they say ›you can influence chance‹, and of course that’s true. The more you do, the more that chance, positive chance, comes your way. And yes … if you close yourself up, you can still make very good things, of course, but then it’s different. I think you make it more difficult for yourself. And … sometimes it’s good, but in the last resort I think that you must show your work. And of course it’s no good waiting until you are eighty, because it’s too late by then.

The AKI may be moving to new premises before 2012. What is your idea of the ideal premises for this academy? That’s a very tricky question. Is it a new building, or an old one? I’ve thought it over. I’ve also been in one of those clubs that had to give it some thought, and I think that it’s important for the workshops to be fairly central so that you can make good use of them. It should be an open building that is easy to grasp, not one in which you are in all kinds of corners that are impossible to find … I think of a kind of square building. This is an elongated building … so at one end you don’t actually know what is going on at the other. I think that it has an advantage, the old AKI … was perhaps better than this one, though that wasn’t a square building either, by the way.

I thought it was very good to have a kind of central entrance, where a lot went on. There is room for improvement here too, but it’s still a fantastic building. So I’m in no hurry to

E

H 150

E

leave here. But we have to go, I’ve been led to understand. I think it’s fantastic that almost everything is possible in this building … and that everyone who is here can be seen and is not hidden away. In some academies you have to fill in a form in order to be able to hang something on the wall, so it’s the free mentality that comes back in this building. It depends very much on the building … And on the people who use it, of course, and on the person who says it’s not allowed, hey, that nail in the wall, because that means the end, in my opinion. And a lot is allowed here … I think a nail in the wall is the least that should be permitted. It’s much worse in England, you’re not even allowed to use a hammer if it suits them. But okay, at first when everything was new here there were all kinds of restrictions too, you know … A building like this has to grow. That’s why I prefer an old building to a new one, because that’s often made of triplex or very cheap material where you couldn’t even hammer a nail home. So plenty of space, with plenty of power points, that’s what we really need. And … well, if it is in 2012, as it says here, then I’m perfectly happy with that. It was going to be 2007 at first. Of course, you mustn’t dread it when the time comes. We must not let ourselves be driven out by the university.

I think it’s a pity, because I find it a fantastic atmosphere here on the Universiteit Twente site. I don’t know what it’s like in the inner city, but amid that beer, last week [AKI-ArtEZ Festival, ed.], I thought it was a good deal less attractive than here.

≥ 180

≥ 008

≥ 254

≥ 128

≥ 334

Ianatchkova 156

1) ›FALLING ON THE FOVEA‹, stills van video (13:30 min)

sense —— impulse —— perception

Ianatchkova, Kristina — Mediakunst ›FALLING ON THE FOVEA‹, written and directed by Kristina Ianatchkova and Vitto Valentinov, sound design Peter Suyderhoud, (video 13:30 min)

∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏ ∏∏

∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ I 157 Index AKI-jaarboek 2005/06 — Index AKI-yearbook 2005/06 ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ ∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏ VOORWOORD — PREFACE V 324 Voorwoord door Peter Sonderen (directeur) — Preface by Peter Sonderen (director)

INDEX AKI-jaarboek 2005/06 — INDEX AKI-yearbook 2005/06 I 157

INDEX EINDEXAMENSTUDENTEN — INDEX GRADUATION STUDENTS I 158 Op afdeling (adres en curriculum vitae) — By deparment (address and curriculum vitae) EINDEXAMENWERK — GRADUATION WORK Op achternaam in alfabetische volgorde — By last name in alphabetical order

PORTRETTEN EINDEXAMENSTUDENTEN — PORTRAITS GRADUATION STUDENTS In willekeurige volgorde met link naar eindexamenwerk — At random with link to graduation work ≥ JAAROVERZICHT 2005/06 — ANNUAL SURVEY 2005/06 J 170

INFORMATIE OVER DE AFDELINGEN — INFORMATION ABOUT THE DEPARTMENTS A 006 Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen — Architectural/Spatial design B 025 Beeldhouwen — Sculpture F 105 Fotografie — Photography G 123 Gemengde media — Mixed media I 167 Informatie AKI-opleiding — Information AKI education M 233 Mediakunst — Media art M 238 Monumentale kunst — Monumental art P 273 Propedeuse — Foundation course S 291 Schilderen/Tekenen/Grafiek — Painting/Drawing/Graphic T 313 Theorie — Theory V 322 Visuele communicatie — Visual communication

INTERVIEWS — INTERVIEWS B 020 Bastiaans, Rudi (instructeur techn. vaardigheden Zeefdruk — instructor techn. skills Silk screen printing) B 031 Broeke ten, Rutger (docent Fotografie — tutor Photography) D 058 Dam, Peter (coördinator Propedeuse — coordinator Foundation course) E 091 Eijl van, Elvira (coördinator Theorie — coordinator Theory) E 095 Eshuis, Anne (coördinator International office — coordinator International office) G 119 Geluk, Edward (docent Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen — tutor Architectural/Spatial design) G 125 Gram, de Eric (coördinator Deeltijd — tutor Parttime) H 139 Hooijmans, Wouter (coördinator Visuele communicatie — coordinator Visual communication) H 146 Hovy, Hans (docent Beeldhouwen — tutor Sculpture) K 188 Kockelkoren, Petran (lector Kunst&Technologie — lector Art and Technology) M 239 Mooibroek, Sabine/Harry Brusche (docenten Gemengde media — tutors Mixed media) M 245 Müller, Pieter Baan (coördinator Mediakunst — coordinator Media art) P 268 Poth, Uwe (docent Monumentale kunst — tutor Monumental art) S 298 Smits, Kees (docent Schilderen/Tekenen/Grafiek — tutor Painting/Drawing/Graphic) S 304 Sonderen, Peter (directeur AKI — director AKI) V 326 Vroegop, Matty/Schoonveld, Ed (project-docenten FastFurniture — project tutors FastFurniture) COOL BAROQUE, AKI-ArtEZ Festival — COOL BAROQUE, AKI-ArtEZ Festival C 043 DE AKI SCHRIJFT DOOR D 061 Over ontmoetingen en schrijven; gedichten van elf AKI-studenten

IN MEMORIAM I 168

LEXICON — LEXICON L 216

COLOFON — COLOPHON C 042

I 158 Index Eindexamenstudenten — Index Graduation students Eindexamenstudenten Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen — Graduation students Architectural/ Spatial design Amin 005 Amin, Roza *16/05/1983, Halabj, IRQ Rossumbrink 19, 7544 WX Enschede t +31 (0)53 /477 21 96, m +31(0)6 /44 73 13 01 Hanar_shuti@hotmail.com AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Edward Geluk, Nicolette Huibrechtse, Kees Haafkens, Guido Marsille) STAGE IAA architectenbureau, Enschede Atelier Van Lieshout, Rotterdam Berendsen 027 Berendsen, Jennifer Maria *29/09/1981, Gronau, GER AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docent: Edward Geluk) STAGE Studio Tolk, Köln, GER PROJECT 2005 | Straatbank op het Heldersplein, Glanerbrug, Enschede Groenendijk 127 Groenendijk, Max *11/12/1976, Kranenburg, GER Haverstraatpassage 5, 7511 ET Enschede m +31 (0)6 / 41 51 57 30 maxgroenendijk@hotmail.com AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen OPLEIDING Werktuigbouwkunde Universiteit Twente, Enschede Handgraaf 135 Handgraaf, Ingeborg Winimar *02/07/1979, Lelystad, NED Fazantstraat 210, 7523 EE Enschede iwhandgraaf@hotmail.com www.ingeborghandgraaf.com AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Edward Geluk, Kees Haafkens, Guido Marsille) STAGE Clip Architecten, Utrecht MINOR Public Space Henzen 138 Henzen, Rozemarijn *03/06/1978, Enkhuizen, NED Gestelseweg, 5216 VB ’s-Hertogenbosch t +31 (0)73 / 612 65 61 rozemarijnhenzen@hotmail.com AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Edward Geluk, Kees Haafkens, Guido Marsille)

STAGE Theaterfestival Boulevard, ’s-Hertogenbosch OPLEIDING Hout- en Meubileringscollege, Rotterdam Jacobs 176 Jacobs, Peter Christiaan *29/06/1982, Utrecht, NED Wellinkhofweg 10a, 7396 NM Terwolde t +31 (0)57/127 52 51 AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Edward Geluk) STAGE Marijn van der Poll, Eindhoven Jong de 178 Jong de, Stephan Folkert Antonius *31/12/1980, Leeuwarden, NED Finne 30, 9055 MN Britsum m +31 (0)6 /23 56 99 02 sdejong@hjhosting.nl AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Nicolette Huibrechtse, Kees Haafkens, Edward Geluk) STAGE Studio Groen+Schild, Deventer Knebelkamp 187 Knebelkamp, Elke *19/04/1972, Rheine, GER Elter Straße 7a, 48429 Rheine, GER m +49 (0)172 /183 79 09 elke-knebelkamp@gmx.de AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Willem Smid, Kees Haafkens, Edward Geluk) STAGE Terhechte & Höfker Architekten, Rheine, GER UITWISSELING 2003/04 | FHBB, Fachhochschule beider Basel, Basel, SUI Koeze 194 Koeze, George *25/09/1974, Emmen, NED Prins Willem Alexanderlaan 13, 8084 AA ’t Harde georgekoeze@yahoo.com AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Edward Geluk, Willem Smid, Nicolette Huibrechtse) STAGE DAAD architecten, Beilen

Pet 263 Pet, Stijntje Marit *12/04/1978, Amsterdam, NED Oosteinde 356, 7671 AH Vriezenveen t +31 (0)5 46 / 56 67 77 marjanlowik1@hotmail.com AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen (begeleidende docenten: Edward Geluk, Kees Haafkens) STAGE De Jong Architecten, Zeist Wesseling 334 Wesseling, Floris *26/02/1976, Nijverdal, NED Zonnedauw 49 a, 7443 EP Nijverdal t +31 (0)5 48 / 61 33 50 AFDELING Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen OPLEIDING Bachelor of science HTS Werktuigbouwkunde, Enschede ANDERE studiereis door USA, CAN, NZL, AUS en JPN

Eindexamenstudenten Beeldhouwen — Graduation students Sculpture Butz 036 Butz, Sindy *21/09/1981, Zittau, GER Am Winkel 16, 15345 Altlansdberg, GER t +49 (0)33 41/ 30 89 30, m +31 (0)6 /13 78 23 55 sinonskin@hotmail.com AFDELING Beeldhouwen (begeleidende docenten: Ernst Varkevisser, Helen Frik, Arno Kramer, Hans Hovy) STAGE Strange Cut Studios, New York, USA UITWISSELING Massart, Boston, USA Gray’s school of art, Aberdeen, Schotland, GBR EXPOSITIES Münster, screenings in Berlijn, Münster, Boston, Miami, Amsterdam, Providence WORKSHOPS bronsgieten workshop, Schotland, GBR glasblazen, USA fotografie, film, modedesign cursussen, USA

Jonker 179 Jonker, Filip Josef Emil Chang *09/12/1980, Rotterdam, NED Postbus 732, 7500 AG Enschede m +31 (0)6 /14 33 10 52 Le Thanh 214 filipilif@yahoo.com, info@filipjonker.nl Le Thanh, Tu www.filipjonker.nl *27/10/1982, Hanoi, VIE AFDELING D5-02, Nam Thang Long (Ciputra) Beeldhouwen Tay Ho District, VIE UITWISSELING t +84 (0)47 58 22 49 MUCHA academy, St. Petersburg, RUS tutiami@yahoo.com AFDELING EXPOSITIES Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen 2005 | Daalweg, Enschede (begeleidende docenten: Edward Geluk, Guido 2005 | (he)art(break)hotel, Hengelo Marsille, Nicolette Huibrechtse) 2005 | Waterkwartier, Almelo STAGE 2005 | Van hier tot ginder, Deventer BFGF, Büro für Gestaltungfragen, Hamburg, GER 2005 | Wimbledon school of arts, London, GBR

I 159

2004 | Im Kino, Münster, GER 2004 | OPDRIFT, sociale dienst, Enschede 2004 | ›De Kunstvlaai‹, Amsterdam 2004 | Freie Kunst Academie, Essen, GER 2003 | Off Mess, Enschede PUBLICATIES 2005 | blvd 2005 | FastFurniture 2004/05 | Tubantia 2004 | Trouw 2004 | TRAIN Kappe 186 Kappe, Marleen *20/08/1983, Deventer, NED Reuvekampsweg 15, 7391 EW Twello t +31 (0)6 / 44 19 67 36 marleenkappe@hotmail.com www.marleenkappe.nl AFDELING Beeldhouwen (begeleidende docenten: Arno Kramer, Hans Hovy) STAGE 2005 | straattheatergroep Warner & Consorten, Amsterdam EXPOSITIES 2005 | Morden Hall Garden, London, GBR 2005 | Maashavengebouw, Rotterdam PROJECT 2006 | glasblaasworkshop 2003/04/05 | Organisatie AKI-ArtEZ Festival Kranendonk 200 Kranendonk, Reinier Roeland *20/11/1980, Spijkenisse, NED Prins Bernhardpark 14, 7524 RB Enschede m +31 (0)6 / 54 92 59 30 Reindier@gmail.com AFDELING Beeldhouwen 2006 | EXPOSITIES K!R!K!, Enschede 2005 | Specfete, Delft 2005 | Beton, Enschede 2005 | (he)art(break)hotel, Hengelo 2005 | Expooh, Enschede 2004 | Kunstausstellung, Münster, GER 2004 | OPDRIFT, Enschede 2004 | Kunstroute, Lonneker 2004 | SILO, Lonneker 2003 | Begin of Proces, Lonneker OPLEIDINGEN 1986/99 | Vrije School, Leiden/Zwolle/Zutphen 1999/2000 | KABK, Architectonische vormgeving, Den Haag Müller 248 Müller, Stefanie *20/01/81, Meppen, GER In den Vogesen 10, 49716, Meppen, GER t +49 (0)59 31/ 68 77 mue_stefanie@freenet.de AFDELING Beeldhouwen (begeleidende docenten: Helen Frik, Hans Hovy, Arno Kramer, Ernst Varkevisser, Riet Schennink) UITWISSELING 2005 | Wimbledon school of arts, London, GBR 2003 | Gray’s school of art, Aberdeen, Schotland, GBR

EXPOSITIES Hawerkamp Münster, GER Morden Hall Park London, GBR WORKSHOP 2003 | bronsgieten workshop, Schotland, GBR Schulze 293 Schulze, Nicole *01/11/1978, Salzwedel, GER Chopinstraße 9, 49565 Bramsche, GER t +49 (0)54 61/ 610 43 nicoleschulze@hotmail.de AFDELING Beeldhouwen (begeleidende docenten: Helen Frik, Hans Hovy, Arno Kramer, Ernst Varkevisser, Riet Schennink) UITWISSELING 2005 | Burg Giebichenstein, Halle/Saale, GER 2005 | Wimbledon School of Art, London, GBR 2003 | Gray’s School of Art, Aberdeen, Scotland, GBR EXPOSITIES 2005 | Burg Giebichenstein, Halle/Saale, GER 2005 | Morden Hall Park, London, GBR 2004 | Hawerkamp, Münster, GER WORKSHOP 2003 | bronsgieten workshop, Schotland, GBR Soldan 303 Soldan, Aline Stefanie *15/02/1980, Berge, GER Butenesch 6, 49626 Berge, GER aline.soldan@web.de www.alinesoldan.de AFDELING Beeldhouwen (begeleidende docenten: Hans Hovy, Helen Frik) UITWISSELING LIT Limerick Institute of Technology, IRL EXPOSITIES 2004 | Hawerkamp, Münster, GER

Eindexamenstudenten Deeltijd — Graduation students Parttime Haar ter -Geerdink 133 Haar ter -Geerdink, Erna *01/06/1956, Hengelo, NED Johan Buziaustraat 44, 7558 LB Hengelo t +31 (0)74 / 277 78 08, m +31 (0)6 /13 66 66 92 ernaterhaar@hotmail.com AFDELING Fotografie (Deeltijd), (begeleidende docenten: Tjabele Heijer, Jan Wierda, Blanka Wasowicz) Hellemans 136 Hellemans, Jaap *03/06/1936, Geldermalsen, NED Drieneresweg 130, 7552 PD Hengelo t +31 (0)74 / 291 33 43 hellehof@planet.nl AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) (begeleidende docenten: Kars Persoon, Albert Bouhuis, Jan Wierda, Charl van Ark, Lowieke van Aarle, Eric de Gram) WERKZAAMHEDEN oud-tropenarts, oud-huisarts

Joore 180 Joore, Folkert *03/11/1974, Breda, NED Lindelaan 26, 7391 JZ Twello t + 31 (0)5 71/ 27 36 90, m +31 (0)6 /12 38 96 38 fjoore@hotmail.com AFDELING Gemengde media (Deeltijd), (begeleidende docenten: Charl van Ark, Ton Harmsen, Rob van der Werdt) EXPOSITIES 2004/05 | ›Handelsgeest‹, Groot Handelsgebouw, Rotterdam Koning de 195 Koning de, Marijn *18/06/1980, Warnsveld, NED Vordensebinnenweg 11, 7231 BA Warnsveld t +31 (0)5 75 / 52 66 49 AFDELING Schilderen/Tekenen/Geafiek (Deeltijd) (begeleidende docenten: Charl van Ark, Lowieke van Aarle, Albert Bouhuis, Jan Wierda) Lansink 212 Lansink, Odette *05/01/1973, Oldenzaal, NED Zandbreeweg 24, 7577 BZ Oldenzaal t +31 (0)5 41/ 51 43 11 odette.lansink@zonnet.nl AFDELING Gemengde media/Fotografie (Deeltijd) Mikx 236 Mikx, Huub *09/07/1949, Rotterdam, NED C.T. Storkstraat 31, 7553 AP Hengelo t +31 (0)74 / 243 02 67 huubmikx@planet.nl AFDELING Beeldhouwen/Gemengde media (Deeltijd) (begeleidende docenten: Ton Harmsen, Rob van der Werdt, Uli Langendorf, Riet Schennink, Elvira van Eijl) EXPOSITIES Haertgardens, Hengelo Stichting de kunstwerkplaats, Borne reizende tentoonstelling K.C.O., Zwolle OPLEIDING Vakschool goud- en zilversmeden, Schoonhoven WERKZAAMHEDEN 25 jaar eigen edelsmederij-atelier, Hengelo Rouwhof 280 Rouwhof, Christine Berendine (Christel) *13/02/1957, Enschede, NED Molenstraat 43, 7671 KA Vriezenveen m +31 (0)6 / 29 42 67 30 cbterhorst@hotmail.com AFDELING Fotografie (Deeltijd) (begeleidende docenten: Tjabele Heier, Rutger ten Broeke, Charl van Ark, Jan Wierda)

I 160

Steffens 308 Steffens, Jacoba Hillegonda (Gonda) *22/01/1954, Hoogeveen, NED Tuindorpstraat 50, 7551 AV Hengelo t +31 (0)74 / 250 41 29 gondasteffens@yahoo.com AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) (begeleidende docenten: Charl van Ark, Lowieke van Aarle, Albert Bouhuis, Kars Persoon, Uli Langendorf, Jan Wierda EXPOSITIES 2006 | ›Stanjel‹, groepsexpositie, Galerie Artistiek, Hengelo 2005 | ›gevangen in kunst‹, groepsexpositie, Politiebureau, Hengelo 2004 | ›Dober dan Stanjel‹, groepsexpositie, Galerie Artistiek, Hengelo Vaneker 319 Vaneker, Michél John Paul *25/11/1963, Enschede, NED Haaksbergerstraat 149/226, 7513 EL Enschede t + 31 (0)53 / 431 15 71 AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) (begeleidende docenten: Jan Wierda, Albert Bouhuis, Eric de Gram) Wielink 336 Wielink, Hendrika (Herna) * 08/04/1950, Almelo, NED Rembrandtstraat 3, 7556 WB Hengelo t +31 (0)74 / 242 96 29, m +31 (0)6 /18 15 02 25 hernawielink@home.nl AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) (begeleidende docenten: Jan Wierda, Lowieke van Aarle, Kars Persoon, Charl van Ark)

Eindexamenstudenten Fotografie — Graduation students Photography Horsch 144 Horsch, Hannah Corinna * 02/06/1981, Dernbach, GER m +31 (0)6 / 27 10 74 02, m +49 (0)160 / 333 16 87 hannah.horsch@gmail.com www.hannahhorsch.com AFDELING Fotografie (begeleidende docenten: Bert Janssen, Rutger ten Broeke) UITWISSELING 2005 | University college Falmouth, Falmouth, GBR EXPOSITIES 2006 | ›woordwerken & boekbeelden‹, groepsexpositie, CODA Museum, Apeldoorn 2005 | ›International Forum‹ AKI, Enschede 2005 | Lahn Artists Kunstzentrum, Limburg, GER 2005 | Falmouth Arts Centre, Falmouth, GBR 2005 | Berliner Kunstprojekt, Berlijn, GER Hout van 145 Hout van, Roger Adrianus Henricus *24/12/79, Eindhoven, NED De Loop 6, 5501 ER Veldhoven m +31 (0)6 / 55 34 27 38 rogervanhout@gmail.com

www.barbatron.com, www.barbatron.nl www.geefgeld.nu AFDELING Fotografie (begeleidend docent: Jan Wierda) EXPOSITIES Centrum voor de kunsten, Eindhoven ›2d2‹ Galerie Broekhuis, Enschede Waalse Kerk, Zwolle Barbatron opening expositie, Enschede Autorai, Berlijn, GER EAA, Beelitz, GER ANDERE Wereldgodsdiensten, Leiden European art academie, GER Kottmeier 199 Kottmeier, Sarah *20/09/1982, Emsdetten, GER Heidekamp 4, 48268 Greven, GER t +49 (0)25 71/ 979 46, m +49 (0)172 /488 61 34 sarah.kottmeier@web.de AFDELING Fotografie (begeleidende docenten: Rutger ten Broeke, Bert Janssen) EXPOSITIES 2006 | ›risk and temptation‹, groepsexpositie, Atrium of the city hall, Den Haag, photography prize from Dutch insurance association 2004 | Galerie Broekhuis, groepsexpositie, Enschede 2003 | Triptychon, groepsexpositie, Münster, GER Ludwig 221 Ludwig, Veronika Lucia Levina *12/08/1980, Giessen, GER Geraniumstraat 1, 7531 ZT Enschede m +31(0)6 41324028 foto@veroland.com AFDELING Fotografie Oostindie 255 Oostindie, Fabian Fransiscus Gertjan *25/05/1981, Zwolle, NED Alm 86, 8032 BM Zwolle m +31 (0)6 /24 43 83 36 fotofab@home.nl AFDELING Fotografie (begeleidende docent: Bert Janssen) OPLEIDING LTS, MTS metaal bewerker/lasser ANDERE ROC Almelo Fotografie Opmeer 256 Opmeer, Marieke *13/11/1982, Voorburg, NED De Akkers 30, 7963 EA Ruinen t +31 (0)5 22/47 14 83 pearledluna@hotmail.com www.mariekeopmeer.nl AFDELING Fotografie (begeleidende docent: Rutger ten Broeke) EXPOSITIES zie website www.mariekeopmeer.nl

Pahl 262 Pahl, Alina *26/01/1979, Freckenhorst, GER m +31 (0)6 /18 70 70 07 alina_pahl@hotmail.com, www.alinapahl.com AFDELING Fotografie (begeleidende docent: Bert Janssen) UITWISSELING 2004/05 | Emily Carr Institute, Vancouver, CAN EXPOSITIES 2006 | ›4th International Student Triennial‹, groepsexpositie, Marmara University, Istanbul, TUR 2006 | Hype Gallery, groepsexpositie, Amsterdam 2006 | ›woordwerken & boekbeelden‹, groepsexpositie, CODA Museum, Apeldoorn 2006 | ›potpourri‹, solo expositie, Café Sentrup, Münster, GER 2006 | ›risk and temptation‹, groepsexpositie, Atrium of the city hall, Den Haag, photography prize from Dutch insurance association 2005 | Triptychon, groepsexpositie, Hawerkamp, Münster, GER 2005 | ›circus van de geest‹, groepsexpositie, de Waal, Texel 2005 | ›International Forum‹ AKI, Enschede 2005 | ›banana show‹, groepsexpositie, Concourse Gallery, Emily Carr Institute, Vancouver, CAN 2004 | ›Beelden binnen/Beelden buiten‹, Kunstroute Lonneker, Lonneker 2004 | Galerie Broekhuis, Enschede, groepsexpositie met docenten en studenten 2004 | ›The Silo‹, groepsexpositie, SILO, OffMess, Enschede Polman 266 Polman, Niki *29/12/1982, Enschede, NED Weerseloseweg 271, 7522 PS Enschede m +31 (0)6 / 41 81 33 22 nikipolman@hotmail.com AFDELING Fotografie (begel. docent: Rutger ten Broeke UITWISSELING 2005 | EEA European Exchange Academy Beelitz, Berlijn, GER EXPOSITIES 2006 | ›De Kunstvlaai‹, Amsterdam 2006 | Hype Gallery, groepsexpositie, Amsterdam 2006 | ›woordwerken & boekbeelden‹, groepsexpositie, CODA Museum, Apeldoorn 2006 | expositie, ›Speelz‹, Den Haag 2005 | expositie ›Remi‹, Grote Kerk, Amsterdam 2005 | ›International Forum‹ AKI, Enschede 2005 | expositie, Belitz EEA, Berlijn, GER PROJECTEN 2006 | boek ›Wanderwort/Geheimschrift‹ 2005 | fotografie ›jaarcatalogus‹ Rosenboom 279 Rosenboom, Hendrik *07/07/1981, Meppen, GER Emsblickstrasse 11, 49762 Fresenburg, GER t +49 (0)176 /23 41 25 02 hendrik@henro.de, www.henro.de AFDELING Fotografie (begel. docent: Rutger ten Broeke) UITWISSELING 2005 | EEA European Exchange Academy Beelitz, Berlijn, GER

I 161

EXPOSITIES Icelandic Art Museum, Reykjavik, ISL 2002 | Exhibition & Debate in Fredriksberg, 2006 | ›risk and temptation‹, groepsexpositie, Bryggeriets hus, Copenhagen, DEN Atrium of the city hall, Den Haag, photography 2001 | ›i studiestraede‹, Galleri Krebsen, prize from Dutch insurance association Copenhagen DEN 2005 | ›International Forum‹ AKI, Enschede OPLEIDING 2005 | EEA European Exchange Academy Beelitz, FATAMORGANA, School of Photography, Berlijn, GER, groepsexpositie Copenhagen, DEN 2004 | Triptychon, groepsexpositie, Münster, Hawerkamp, GER 2004 | Art Group Barbartron, groepsexpositie, Carlier 041 Enschede Carlier, Manuel *27/04/1982, Quenca, ECU 2004 | Galerie Broekhuis, Enschede, groepsMinakrusemanstraat 193, 7513 HG Enschede expositie met docenten en studenten t +31 (0)53 /432 35 28 ANDERE carlier-naberman@hotmail.com Studiereis door COL, GUA, HON, USA en EUR AFDELING Gemengde media (begeleidende docente: Schymik 294 Karin Feenstra) Schymik, Anna *01/04/1983, Herdecke, GER Gülker 129 Im Ostholz 83, 44897 Bochum t +31 (0)2 34 /46 15 75, m +49 (0)172 / 967 31 92 Gülker, Kathrin annaschymik@yahoo.de *12/07/1979, Lohne, GER Landriede 4, 49356 Diepholz, GER AFDELING t +49 (0)54 41/28 35 Fotografie AFDELING Gemengde media Slebos 297 Slebos, Kitty Anne-Marie EXPOSITIES *01/11/1978, Oldenzaal, NED Hawerkamp Münster, GER Scholtendijk 63, 7573 BP Oldenzaal Kongsi, Enschede t +31 (0)5 41/ 51 39 49 kittyslebos@hotmail.com Haeger 134 AFDELING Haeger, Arne Fotografie (begel. docent: Rutger ten Broeke) *20/06/1982, Blankenburg/Harz, GER Enscheder Straße 86, 48599 Gronau, GER m +49 (0)172 /498 83 23 Eindexamenstudenten Gemengde arne@haegart.de media — Graduation students www.haegart.de, www.trade.haegart.de Mixed media AFDELING Gemengde media (begel. docenten: Lon Robbé, Atienza 008 Sabine Mooibroek, Harry Brusche) Atienza, Marietta Martha Juanita *22/06/1981, Manila, PHI Hemmelder 137 12th FLR. VICTORIA BLDG, 429 Hemmelder, Antoinette Marie Désirée (Tonneke) UNITED NATIONS AVE., 1000 Ermita, PHI *07/06/1964, Stad-Delden, NED Overeshof 9, 7561 BJ Deurningen t +63 (0)2 / 525 94 24 m +31 (0)6 /23 36 46 63 juanita_atienza@yahoo.com a.m.d.hemmelder@home.nl www.marthaatienza.com AFDELING AFDELING Gemengde media (begeleidende docenten: Gemengde media, Mediakunst (begeleidende Uwe Poth, Sjef Sales) docenten: Sabine Mooibroek, Lon Robbé) UITWISSELING STAGE Kuvataideakatemia, Helsinki, FIN Benetton Group SpA 0 –12 kinderkleding lijn, EXPOSITIES styliste 2005 | ›10‹ Kaiku Gallery, Helsinki, FIN UITWISSELING Robertson University, Aberdeen, GBR 2004 | Kunstroute Lonneker, Lonneker 2004 | ›The Silo‹, SILO, OffMess, Enschede EXPOSITIES 2006 | Galerie Lans-Uylen en Mooren, Hengelo 2004 | Project Internationalisering, Essen, GER Mei t/m juni 2005 | Eindexamen expositie Ateliers ’93, Hengelo Atladóttir 009 2002 | permanente expositie Treviso, ITA Atladóttir, Dagmar *07/05/1978, Reykjavík, ISL 1989/99 | Treviso, ITA Bólstadarhlíd 56, 105 Reykjavík, ISL WERKZAAMHEDEN HAVO Schoevers (directiesecretaresse), t +354 / 581 12 01 DAGMARATLA@GMAIL.COM H.E.S. Hogere Economische School, Nima, AFDELING Amsterdam Gemengde media CURSUSSEN EXPOSITIES Bronsgieten, Aberdeen, Schotland, GBR 2005 | Planet Art, Enschede Illustratie van kinderboeken, Venetië, ITA 2005 | Triptychon, Hawerkamp, Münster, GER Glasbewerking, Murano, ITA 2004 | ›Culture Night, Young clothing designers‹, Architectuur, Treviso, ITA

Boekbinden, Amsterdam bij Nina Bookworks Zeefdrukken, Delden Koster 197 Koster, Karlijn *28/09/1982, Groningen, NED Roer 72, 9733 AH Groningen m +31 (0)6 /40 97 79 88 karlijnkoster@digilijn.nl, www.digilijn.nl AFDELING Gemengde media UITWISSELING 2005 | Emily Carr Institute, Vancouver, CAN EXPOSITIES 2006 | ›4th International Student Triennial‹, groepsexpositie, Marmara University, Istanbul, TUR 2005 | ›Hoor de merel‹, Entr’acte Jan Hanlo Essayprijs, De Balie, Amsterdam 2005 | ›Mal was anderes‹, Kunstsommer Kunstverein Oberhausen, Oberhausen, GER 2005 | Solo expositie ›2000zoveel‹ CBK, Nijmegen 2004 | ›East Meets West‹, tram expositie, Rotterdam 2004 | Beeldbijdrage aan ›La Nuit d’Europe‹, Merlijn Twaalfhoven, SLO en Paradiso, Amsterdam Kruk 203 Kruk, Esther Dieudonnée *23/01/1984, Arnhem, NED Papaverstraat 110, 7514 XH Enschede m +31 (0)6 /13 52 51 85 esther.kruk@gmail.com, www.krukhier.nl AFDELING Gemengde media EXPOSITIES 2006 | VJ performance, Revenge Tivoli, Utrecht 2005 | Expodium, Utrecht 2005 | Galerie De Morguen, Enschede 2004 | ›La Nuit d’Europe‹, Merlijn Twaalfhoven, Paradiso, Amsterdam 2004 | ›La Nuit de Bratislava‹, Merlijn Twaalfhoven, Bratislava, SLO 2004 | ›Drga Drga Dutch Indie bands night‹, Expo Centre Norwich, GBR WORKSHOPS 2005 | Lazy Marie, ›VJ workshop‹ i.s.m.

Kunstenaars & co 2005 | Femke Hoying, workshop ›animatie maken‹ 2005 | Workshop ›Experimentele animatie‹ o.l.v. filmmaker Dirk de Bruyn, Filmwerkplaats Cinema, Rotterdam 2004 | Workshop ›16mm animatie maken‹ m.b.v. de Bolex camera door Inger Lisse Hansen, Filmwerkplaats, Rotterdam 2004 | Workshop ›Tekenen‹ op 16 mm door José Vonk, Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam Lappi 213 Lappi, Laura Maria *25/04/1979, Lahti, FIN Beatrixstraat 178, 7511 KV Enschede m +31 (0)6 /42 71 76 79 L_Lappi@hotmail.com AFDELING Gemengde media UITWISSELING 2005 | School of the Museum of Fine Arts, Boston, USA

I 162

Lindhout 218 Lindhout, Mark *28/02/1980, Alphen aan de Rijn, NED Blekerstraat 12, 7513 DW Enschede m +31 (0)6 / 48 07 27 56 info@langdradig.nl, http://www.langdradig.nl AFDELING Gemengde media EXPOSITIES Hotel Bosch, Arnhem Occi, Amsterdam Linstädt 219 Linstädt, Nina *14/01/81, Berlijn, GER Schlieperstraße 7, 13507 Berlijn, GER t +49 (0)30 / 433 37 29 nina-linstaedt@hotmail.com AFDELING Gemengde media (begeleidende docenten: Harry Brusche, Lon Robbé, Sabine Mooibroek, Thomas Voorn, Mari Boeyen, Riet Schennink) UITWISSELING École supérieure des arts décoratifs de Strasbourg, Straatsburg, FRA EXPOSITIES 2004 | ›East Meets West‹, tram expositie, Rotterdam ›spirit‹ Expositie, Vrijhof, Enschede ›Kunst im Keller‹, Kunst und Kulturhof, Dahlhausen/Berlijn WORKSHOP 2006 | ›De AKI schrijft‹ met Maria Barnas 2005 | ›De AKI schrijft‹ met Kees ’t Hart 2005 | ›De AKI schrijft‹ met Erik Lindner Lodmfjörd 220 Lodmfjörd, Kristján *09/12/1977, Arhus, DEN Blikanes 6, 210 Gardabaer, ISL t +354 / 562 17 57 krissi@Lortur.org AFDELING Gemengde media EXPOSITIES 2005 | Hagkaup Skeifunni, Reykjavik, ISL 2003 | Kolaportid, Reykjavik, ISL Magnúsdóttir 230 Magnúsdóttir, Hrafnhildur Osk *24/11/79, Akureyri, ISL Sudurbyggd 27, 600 Akureyri, ISL t +354 / 462 48 21 habbyosk@gmail.com AFDELING Gemengde media UITWISSELING 2005 | Massachusetts College of Art, USA 2005 | School of the Museum of Fine Arts, Boston, USA EXPOSITIES 2006 | Triptychon, performance, Münster, GER 2005 | PEK festival, performance, Den Haag 2005 | Hengelo Kunstcentrum, performance, Hengelo 2005 | House of Nonni, performance, Akureyri, ISL 2005 | Gallery Box, performance, Akureyri, ISL 2005 | Cafe Karolina, performance, Akureyri, ISL 2005 | Massart Library, performance, Boston, USA

2005 | SMFA, performance, Boston, USA 2004 | Metropool, groepsexpositie, Hengelo 2004 | ›East Meets West‹, tram expositie, Rotterdam 2003 | Icelandic National Museum, performance, Reykjavik, ISL Pinkster 265 Pinkster, Susan Geertruida Johanna Hendrika *25/11/1977, Enschede, NED susanpinkster@gmail.com http://suusaa.blogspot.com AFDELING Gemengde media EXPOSITIES 2006 | Performance, opening Stichting Steunpunt Vuurwerkramp slachtoffers, Los Hoes, Enschede 2005 | ›Enter Into Acceptance‹, Utrecht 2004 | ›Drug of the nation‹, (drga-drga), OCCII, Amsterdam 2004 | ›White Suit Projection‹, Jongerencentrum De Rots, Enschede 2004 | ›Drug of the Nation‹, (drga-drga), Cultuurhuis Bosch, Arnhem 2004 | ›Drug of the Nation‹ (drga-drga), Metropool, Hengelo 2004 | ›Wombatwombat‹, Norwich Artscentre, Norwich, GBR 2004 | ›East Meets West‹, tram expositie, Rotterdam 2004 | ›La Nuit de Praha‹, Merlijn Twaalfhoven, Archa Theater, Praag, CZE 2004 | ›La Nuit d’Europe‹, Merlijn Twaalfhoven, Paradiso, Amsterdam WERKZAAMHEDEN 1996/2000 | Maatschappelijk werk & dienstverlening, Enschede Runolfsson 281 Runolfsson, Skapti * 08/06/1970, Hafnafjordur, ISL Heidarlundi 3, 210 Gardabae, ISL m +31 (0)6 / 21 49 23 12, t +354 / 698 00 51 skapti@gmail.com www.myspace.com/soulviper AFDELING Gemengde media EXPOSITIES 2005 | ›Expooh‹, Enschede 2004 | Klink og Bank, ISL 2003 | De Fabriek Westerveld 335 Westerveld, Wessel *14/01/1978, Winterswijk, NED Papaverstraat 102, 7514 XH Enschede m +31 (0)6 / 41 43 49 77 info@wexel.nl, www.wexel.nl AFDELING Gemengde media EXPOSITIES 2006 | ›Sound By Sculpture‹, Kraak Geluiden Amsterdam 2005 | ›Foepertjes Machine‹, Trofee voor de Jan Hanlo Essay Prijs, Amsterdam 2005 | ›Sound By Sculpture‹, Ateliers’ 93, Hengelo 2005 | ›Sound By Sculpture‹, CBK, Nijmegen

2005 | ›Sound By Sculpture‹, Ver Uit De Maat Festival, Worm, Rotterdam 2005 | ›Sound By Sculpture‹, Garage festival Stralsund, GER 2005 | ›Sound By Sculpture‹, Polderlicht festival, Amsterdam 2005 | ›Sound By Sculpture‹, 66 East, Amsterdam 2004 | ›Wipkip 16 +‹, Garage festival Stralsund, GER 2004 | ›East Meets West‹, tram expositie, Rotterdam

Eindexamenstudenten Mediakunst — Graduation students Media art Ardini 007 Ardini, Valerie 04/06/1980, Genova, ITA Deventer, m +31 (0)6 / 28 78 99 13 valerie@ardini.nl, www.ardini.nl AFDELING Mediakunst (begeleidende docent: Pieter Baan Müller) EXPOSITIES 2004/05 | ›Handelsgeest‹, Groot Handelsgebouw, Rotterdam 2005 | ›Villa Electrique II‹, Villa de Bank, Enschede Atienza 008 Atienza, Marietta Martha Juanita *22/06/1981, Manila, PHI 12th FLR. VICTORIA BLDG, 429 UNITED NATIONS AVE., 1000 Ermita, PHI t +63 (0)2 / 525 94 24 juanita_atienza@yahoo.com www.marthaatienza.com AFDELING Gemengde media, Mediakunst (begeleidende docenten: Sabine Mooibroek, Lon Robbé) UITWISSELING Kuvataideakatemia, Helsinki, FIN EXPOSITIES 2005 | ›10‹ Kaiku Gallery, Helsinki, FIN 2004 | Kunstroute Lonneker, Lonneker 2004 | ›The Silo‹, SILO, OffMess, Enschede 2004 | Project Internationalisering Essen, GER Ben-Ezra 026 Ben-Ezra, Ori *24/02/1974, Petah-Tiqua, ISR Vaitzmah 15, Petah-Tiqua, ISR t + 972 (0)5 44 71 38 45 thisisori@yahoo.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docent: Paul Jansen Klomp) UITWISSELING 2005 | Massart, Boston, USA Bertling 028 Bertling, Guido *23/11/1977, Rheine, GER Prins Bernhardpark 14, 7524 RB Enschede guido.bertling@gmx.de, www.openaki.org

I 163

AFDELING Mediakunst (begeleidende docent: Paul Jansen Klomp) EXPOSITIES 2006 | ›Bingo‹, Kongsi, Enschede 2005 | ›AKI-ArtEZ Festival‹, Enschede 2005 | ›The Overkill II‹, OffMess, Enschede 2005 | ›Expooh‹, Enschede 2004 | ›Masterscreen‹, video projections in open space, Groningen, Utrecht 2004 | ›R-Eject Film Festival‹, Rotterdam 2004 | ›The Silo‹, SILO, OffMess, Enschede 2004 | EMAF European Media Art Festival Osnabrück, film and installation, Osnabrück, GER 2004 | ›Opdrift‹, Planet Art, SILO, Enschede 2004 | ›THE Overkill I‹, OffMess, Enschede 2003 | ›Begin of Process‹, SILO, OffMess, Enschede 2003 | ›All‹ film winner best of post production, Film Festival DAD, Leeuwarden Bischoff 029 Bischoff, Phillip *24/03/1981, Ibbenbüren, GER Schlickelder Str. 160, 49479 Ibbenbüren, GER phillip@howtorock.de AFDELING Mediakunst EXPOSITIES 2004 | EMAF European Media Art Festival Osnabrück, GER ›Minor‹ 2005 | ›Villa Electrique II‹, Villa de Bank, Enschede Bomers 030 Bomers, Puck *04/07/1980, Groenlo, NED Klaashofweg 40, 7151 DT EiIbergen t +31 (0)5 45 /47 47 91 1621311@gmail.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docenten: Paul Jansen Klomp) Graber 124 Graber, Inga *25/11/1977, Nordhorn, GER Fasanenstraße 12, 48527 Nordhorn, GER t +49 (0)59 21/ 343 71 inga_graber@web.de www.ingagraber.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docenten: Jacqueline Hoogeveen, Paul Jansen Klomp, Pieter Baan Müller, Frits Maats) EXPOSITIES 2004 | Düsseldorf, Münster, Dortmund, Rheine, Steinfurt, Warendorf, Oelde, GER PRIJS Filmprijs ›Regionale 2004‹ Ianatchkova 156 Ianatchkova, Kristina *29/05/1982, Sofia, BUL Sveta Troica, bl. 174, entr. 3, app. 173, 1309 Sofia, BUL t +359 (0)29 29 71 51 kristina.ianatchkova@gmail.com

AFDELING Mediakunst (begeleidende docenten: Paul Jansen Klomp, Jacqueline Hoogeveen) UITWISSELING 2004/05 | Emily Carr Institute of Arts and Design, Vancouver, CAN EXPOSITIES 2005 | ›Subtle‹, video installation, HardyStudio Hal AKI, Enschede 2005 | ›Laika Space Program‹, participatory performance Great, Northern Way Campus, Vancouver, CAN 2005 | ›Hard-Wired‹, performance, BLIM Gallery Vancouver, CAN, 2005 2005 | ›Zero Gravity‹, video installation, Concourse Gallery Emily Carr Institute, Vancouver, CAN 2004 | ›Muddy Road‹, video installation AKI, Enschede 2004 | ›Drift Apart‹, video, EMAF European Media Art Festival Osnabrück, GER 2004 | ›ID-post-beyond-postness‹, media performance AKI Hal, Enschede 2003 | ›Organic process‹, video, Noordelijk Film Festival 2003 | ›Company‹, video installation, Hal D, Enschede 2002 | Group Photo Exhibition, NBU hall, Sofia, BUL

Ladizadeh 210 Ladizadeh, Mojgan *31/03/1969, Teheran, IRI Vlierstraat 352, 7544 GK Enschede m +31 (0)6 / 20 06 86 74 mmojgan@hotmail.com AFDELING Mediakunst Martin 231 Martin, Katharina D *09/02/1971, Braunschweig, GER Schwalbenweg 2, 48429 Rheine, GER m +49 (0)160 /440 23 00, m +31 (0)6 /10 07 13 54 www.k-virus.de AFDELING Mediakunst, Monumentale kunst (begeleidende docenten: Margret Wibmer, Pieter Baan Müller) EXPOSITIES ›The Seamstress‹, Het Torentje, Almelo 2006 | ›woordwerken & boekbeelden‹, groepsexpositie, CODA Museum, Apeldoorn 2005 | ›a tribute to …‹, AKI, Enschede 2005 | ›Villa Electrique II‹, Villa de Bank, Enschede 2005 | ›everybody can be famous‹, Hawerkamp, Münster, GER 2005 | ›Oberhausener Kunstsommer‹, Kunstverein Oberhausen, GER 2005 | ›Oberhausener Kunstsommer‹, Theater Oberhausen, GER 2005 | ›Kunst in unserer Region‹, Kunsthaus Kloster Gravenhorst, GER 2004 | ›EMAF European Media Art Festival, Osnabrück‹, GER 2004 | ›GOGBOT‹, Media Art Festival, Enschede 2003 | ›The Company‹, AKI, Enschede 2003 | ›Offene Ateliers am Hawerkamp‹, Münster, GER 2002 | ›Alternative Art Festival‹, Kamen, GER 2001 | ›Mudia Art‹, Essen, GER 2000 | Galerie 14, Oldenburg, GER 1999 | Galerie 14, Oldenburg, GER OPLEIDING Diplom der Sozialpädagogik mit Themenschwerpunkt Art Brut

Krijnen 202 Krijnen, Antoinette Elisabeth Maria (Annette) *10/03/1959, Eindhoven, NED Geessinkweg 243, 7544 TX Enschede t +31 (0)53 /477 14 07, m +31 (0)6 /13 72 79 48 AFDELING Mediakunst (begeleidende docenten: Uli Langendorf, Charl van Ark, Rob van der Werdt, Jacqueline Hoogeveen, Paul Jansen Klomp, Frits Maats) EXPOSITIES 2005 | groepsexpositie ›Villa Electrique II‹, Villa de Bank, Enschede 2005 | bijdrage op PDA: onderzoek naar ›Film op straat‹, www.droombeek.nl 2005 | groepsexpositie ›Pink Ribbon Award‹, Bijenkorf, Rotterdam 2004/05 | ›Handelsgeest‹, Groot Handelsgebouw, Rotterdam Mavzalevskaya 232 2004 | groepsexpositie ›Left‹, Planet Art, Mavzalevskaya, Sophie Enschede *27/12/1982, Moskou, RUS 2002 | groepsexpositie ›De Stoel‹, Publiekssophie@nonselective.net centrum voor beeldende kunst, Enschede AFDELING 2002 | groepsexpositie ›Stoff en Staub‹, Mediakunst (begeleidende docenten: Baumwollspinnerei, Gronau, GER Jacqueline Hoogeveen, Paul Jansen Klomp) 2002 | groepsexpositie ›Multiple-projekt‹, AKI, EXPOSITIES Enschede 2004 | ›Begin of Process‹, Offmess, Enschede 2002 | groepsperformance ›Levende Sokkels‹, 2004 | ›Opdrift‹, Planet Art, Enschede AKI, Enschede 2004 | Kunstroute Lonneker, Lonneker, 2001 | groepsexpositie ›Drijvende voorwerpen‹, Offmess, Enschede UT-terrein Enschede 2004 | ›The Silo‹, SILO, OffMess, Enschede, 2000 | groepsexpositie ›De Familie‹, UT, Enschede FESTIVALS ANDERE 2004 | ›EMAF EUROPEAN MEDIA ART werkzaam bij Kunstruimte Villa de Bank, FESTIVAL‹, Osnabrück, GER Enschede (kunstenaarsinitatief), vrijwillig 2003 | ›nagrada.ru‹, National Russian Internet zaalwacht bij Concordia Kunst & Cultuur Award, Moskou, RUS (theater/cinema) 2003 | ›art.flash‹, Moskou, RUS CURSUSSEN 2003 | ›machinista.ru‹ (won in ›Machine in place moderne dans Arabesque, bouw Art décor of the artist‹ category), Moskou, RUS

I 164

Meer van der 234 Meer van der, Alex *31/10/1982, Sneek, NED Buitengasthuisstraat 78, 8041 AB, Zwolle m +31 (0)6 /10 57 18 83 i12batv_guy@yahoo.com www.alexpo.nl AFDELING Mediakunst O’Hare 254 O’Hare, Karen Elisabeth *05/12/1981, Groenlo, NED karenohare@hotmail.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docenten: Pieter Baan Müller, Paul Jansen Klomp, Jacqueline Hoogeveen, Frits Maats) Pieket 264 Pieket, Lee *14/07/1979, Laren (NH), NED Douwelerdwarsstraat 5, 7417 ZN Deventer m +31 (0)6 /43 09 50 21 Liever_lee@hotmail.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docent: Pieter Baan Müller) EXPOSITIES Sociale Dienst Enschede, Enschede Kelderkunst, Hoornwerk, Deventer Post 267 Post, Jessica Anna *26/12/1981, Borghorst, GER Leydsweg 75, 7533 VM Enschede m +49 (0)163 / 610 69 34 jessicaannapost@hotmail.com AFDELING Mediakunst EXPOSITIES Triptychon am Hawerkamp, Münster, GER Raphaela 277 Raphaela, Shamira Angele Rika * 27/10/1982, Eindhoven, NED Esscheweg 65, 5262 TV Vught www.shamiraraphaela.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docenten: Pieter Baan Müller, Jacqueline Hoogeveen) PROJECTEN 2004 | Masterclass Korte Fictie Film PROJECTSUBSIDIES 2005 | Prins Bernhard Cultuurfonds 2005 | UNOCA Aruba ANDERE 2004/05 | Propedeuse Journalistiek Vassiliev 320 Vassiliev, Danja *18/03/1978, St.Petersburg, RUS Altayskaya ul., 12/73, 196066 St. Petersburg, RUS t +7 (0)81 23 73 67 89 binary.koala@gmail.com AFDELING Mediakunst (begeleidende docent: Paul Jansen Klomp)

EXPOSITIES 2006 | Solo expositie, Planet Art, Enschede 2006 | ›Hackers and Crackers‹, Hermitage, St.Petersburg, RUS 2006 | ›De Kunstvlaai‹, festival, Amsterdam 2005 | ›(He)art(break)hotel‹, Hengelo 2004/05 | ›The Overkill‹, festival, Enschede 2004 | ›Machinista.org‹, Glasgow, Schotland, GBR 2003 | ›Machinista 2003‹, Moskou, RUS 2002 | ›Read_Me 1.2‹, festival, Moskou, RUS 2001/02 | ›Art-Moscow‹, art-fair, Moskou, RUS 2001 | ›MediaArtShow‹, Perm, RUS 1999 | ›Da-Da-Net‹, festival, Moskou, RUS OPLEIDING 1996/99 | Academie of Culture, St.Petersburg, RUS Voermans 323 Voermans, Johannes *10/08/1980, Brummen, NED Brielselaan 188a, 3081 LK Rotterdam m +31 (0)6 /42 74 40 71 jovoermans@gmail.com www.jovoermans.nl AFDELING Mediakunst (begeleidende docent: Paul Jansen Klomp) EXPOSITIES 2005 | groepsexpositie, project Coesfeld, GER 2005 | ›Villa Electrique‹, Villa de Bank, Enschede 2005 | ›Rotterdamse Museumnacht‹, locus010, Rotterdam 2005 | ›AKIlab@Gogbot‹, Planet Art, Enschede 2005 | ›DSTRUCT back in Town II/III‹, LVC, Leiden 2005 | ›Charlois Open Atelier Route‹, St. Het Vertrek, Rotterdam 2005 | ›DSTRUCT record release party‹, Worm, Rotterdam 2004 | ›The Silo‹, SILO, Enschede 2003 | ›first‹, SILO, Enschede 2004 | ›Beelden binnen/Beelden buiten‹ 2004 | Kunstroute Lonneker, Lonneker 2004 | ›Labland Bunker Exhibition‹, Labland, Rotterdam 2004 | ›Charlois Open Atelier Route‹, St. Het Vertrek, Rotterdam 2004 | ›Houseparty‹, Tilburg

Eindexamenstudenten Monumentale kunst — Graduation students Monumental art Korswagen 196 Korswagen, Rikke *23/08/1983, Apeldoorn, NED Trommelaarshoeve 207, 7326 VV Apeldoorn t +31 (0)55 / 541 9312 lepelsnijdery@hotmail.com www.skinring.nl AFDELING Monumentale kunst EXPOSITIES 2004 | ›O Sole Mio‹, Kloster Bentlage, Rheine, GER Triptychon, Münster, GER NP3, Groningen Garage, Kunstsommer Oberhausen, GER ›Moving One‹, Apeldoorn

OPDRACHTEN Arcadis Amersfoort McDonalds Huis ter Heide McDonalds Groningen McDonalds Breda Dorpsgemeenschap Okkenbroek MINOR FastFurniture Public Space Lekatompessy 215 Lekatompessy, Robin *26/10/1976, Lunteren, NED Hulweg 74, 6741 CJ Lunteren m +31 (0)6 /40 60 59 24 tempestha@yahoo.com AFDELING Monumentale kunst EXPOSITIES 2006 | Universiteit voor de Humanistiek, Utrecht 2005 | Stadskantoor, Enschede 2005 | ›International Forum‹ AKI, Enschede ANDERE 2005 | Zelfstandige werk-/studiereis, Beijing en Xi’an, CHN Martin 231 Martin, Katharina D *09/02/1971, Braunschweig, GER Schwalbenweg 2, 48429 Rheine, GER m +49 (0)160 /440 23 00, m +31 (0)6 /10 07 13 54 www.k-virus.de AFDELING Mediakunst, Monumentale kunst (begeleidende docenten: Margret Wibmer, Pieter Baan Müller) EXPOSITIES ›The Seamstress‹, Het Torentje, Almelo 2006 | ›woordwerken & boekbeelden‹, groepsexpositie, CODA Museum, Appeldoorn 2005 | ›a tribute to …‹, AKI, Enschede 2005 | ›Villa Electrique II‹, Villa de Bank, Enschede 2005 | ›everybody can be famous‹, Hawerkamp, Münster, GER 2005 | ›Oberhausener Kunstsommer‹, Kunstverein Oberhausen, GER 2005 | ›Oberhausener Kunstsommer‹, Theater Oberhausen, GER 2005 | ›Kunst in unserer Region‹, Kunsthaus Kloster Gravenhorst, GER 2004 | ›EMAF European Media Art Festival, Osnabrück‹, GER 2004 | ›GOGBOT‹, Media Art Festival, Enschede 2003 | ›The Company‹, AKI, Enschede 2003 | ›Offene Ateliers am Hawerkamp‹, Münster, GER 2002 | ›Alternative Art Festival‹, Kamen, GER 2001 | ›Mudia Art‹, Essen, GER 2000 | Galerie 14, Oldenburg, GER 1999 | Galerie 14, Oldenburg, GER OPLEIDING Diplom der Sozialpädagogik mit Themenschwerpunkt Art Brut

I 165

Mol 237 Mol, Karin *03/08/1981, Nijkerk, NED Bolder 10, 3863 TL, Nijkerk m +31 (0)6 / 22 95 08 50 ka_new@hotmail.com www.karinmol.com AFDELING Monumentale kunst UITWISSELING 2005 | European Exchange Academy, Beelitz, GER EXPOSITIES 2006 | ›Onomstotelijk‹, Hällefors, Zweden 2006 | ›Public Space‹, Presikhaaf, Arnhem 2005 | ›Public Space‹, Arcadis, Amersfoort 2005 | ›The image versus the word‹, EEA Beelitz, Beelitz-Heilstatten, GER 2004 | ›O Sole Mio‹, Kloster Bentlage, Reine, GER Siemons 296 Siemons, Remo *16/12/1979, Zwolle, NED Wentholtstraat 81, 7731 DW Ommen t +31(0)5 29/45 38 60 remosiemons@hotmail.com www.remosiemons.com AFDELING Monumentale kunst (begeleidende docent: Uwe Poth) EXPOSITIES 2005 | Broerenkerk, Zwolle 2005 | Patentamt Futurismus (Felix Kubin), Ateliers ’93 Hengelo 2005 | ›everybody can be famous‹, Triptychon, Münster, GER 2004 | ›Opdrift‹, Enschede 2004 | ›De Kunstvlaai 5‹, Westergasfabriek, Amsterdam 2004 | ›O Sole Mio‹, Kloster Bentlage, Rheine, GER

Eindexamenstudenten Schilderen/ Tekenen/Grafiek — Graduation students Painting/Drawing/Graphic Bani 019 Bannwart, Philippe (Bani) *09/03/1980, Baar, SUI Rainstraße 8, 6314 Unterägeri, SUI t +41 (0)7 64 08 44 72, m +31 (0)6 / 41 15 29 13 bani.b@gmx.ch AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek EXPOSITIES 2006 | Galerie peniasula, Eindhoven 2005 | ›Witte Dame‹, Eindhoven 2005 | Inkijkmuseum Eindhoven, Eindhoven 2004 | ›Offene Atelies Münster‹, Münster, GER Groot de 128 Groot de, Frans *09/01/1981, Borculo, NED Leliestraat 122, 7514 XP Enschede m +31 (0)6 / 29 53 80 56 franssnarfdegroot@yahoo.com AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek

Kreimer 201 Kreimer, Verena *18/05/1979, Steinfurt, GER Am Brunnenbach 7, 48727 Billerbeck t +49 (0)25 43 / 93 04 46 verena.kreimer@web.de AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (begeleidende docent: Kars Persoon) OPLEIDING 1998/2002 | opleiding als decorateur Niederbremer 251 Niederbremer, Anna Sophia *11/07/1982, Osnabrück, GER Niemandsland m +31 (0)6 / 30 79 27 67 anna.ni@web.de AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek UITWISSELING 2005 | Cuenca, ESP EXPOSITIES 2005 | ›de IJssalon I‹, Enschede Tollenaar 314 Tollenaar, Petra Jolanda *11/08/1981, Haarden, NED Vogelenzangsweg 286, 2114 CH Vogelenzang m +31 (0)6 / 44 24 06 79 petratollenaar@yahoo.com AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (begeleidende docent: Joris Geurts) EXPOSITIES 2006 | ›en plein air‹, Katwijksmuseum, Katwijk 2005 | ›expozee‹, N.H. Kapel, Noordwijk 2003 | ›Mendel na Beelden‹, ABC Architectuurcentrum, Haarlem OPLEIDING Academie voor beeldende vorming Hogeschool v.d. Kunsten, Amsterdam lerarenopleiding beeldende vorming Veraart 321 Veraart, Thijs Christiaan *03/08/1975, Alkmaar, NED Meerweg 47, 1861 MS Bergen t +31 (0)6 /13 52 53 62 tveraart@hotmail.com AFDELING Schilderen/Tekenen/Grafiek (begeleidende docenten: Kees Smits, Steven Aalders, Kars Persoon, Joris Geurts) OPLEIDINGEN 2000 t/m 2005 | docentenopleiding tekenen, Amsterdam

Eindexamenstudenten Visuele communicatie — Graduation students Visual communication Ballerstaedt 018 Ballerstaedt, Kristina *03/12/1980, Mettingen, GER Droste-Hülshoff-Allee 12, 48282 Emsdetten, GER mail@tinaballerstaedt.de www.tinaballerstaedt.de

AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Johan Visser, Roland Sips) STAGE 2000 | Internetagentur UITWISSELING FH Design, Münster, GER EXPOSITIES ›Unterwegs‹, Wanderausstellung, NED, GER, POL Gebbe 118 Gebbe, Katrin Désirée *03/03/1983, Ibbenbüren, GER Poggenortstraße 27, 48477 Hörstel, GER t + 49 (0)54 59 / 83 16, m +49 (0)162 / 983 93 47 katringebbe@aol.com www.katringebbe.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Bas Könning, Frank Engeman) UITWISSELING 2005 | SMFA School of the Museum of Fine Arts, Boston, USA EXPOSITIES 2006 | Screening, soloexpositie van Tamar Hirshfeld, Kadosh, Jeruzalem, ISR 2006 | Screening, Museum of Fine Arts, Boston, USA 2006 | KONGSI, Enschede 2005 | ›The Overkill II‹, OffMess, Enschede 2005 | Online-film, cinema.nl 2005 | ›Rettet den Hawerkamp‹, Münster, GER 2004 | ›The Overkill I‹, OffMess, Enschede 2003 | ›Begin of Process‹, SILO, OffMess, Enschede 2001 | ›Recht, Gericht, Gerechtigkeit‹, Amtsgericht Ibbenbüren CURSUS deelname aan Deeltijdopleiding Fotografie, Rutger ten Broeke Jakobs 177 Jakobs, Jana *19/03/1983, Nordhorn, GER Münchener Straße 5, 48529 Nordhorn, GER t + 49 (0)59 21/ 99 49 98 www.janajakobs.com contact@janajakobs.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Wouter Hooijmans, Johan Visser) STAGE 2005 | HardyStudio, AKI Agenda 2005/06, Enschede Kotnik 198 Kotnik, Irene *20/10/1982, Saalfeld/Saale, GER Tryllerstrasse 2, 07318 Saalfeld, GER t +49 (0)36 71/ 51 20 99 irene_kotnik@web.de www.irenekotnik.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Roland Sips, Johan Visser) STAGE 2005 | Animation Collective, New York, USA UITWISSELING 2005 | Parson School of Design, New York, USA

I 166

EXPOSITIES 2005 | ›Kinky Sex‹, soloexpositie, Brooklyn, New York, USA 2005 | ›von wegen Video‹, videoinstallatie, München, GER 2004 | ›O Sole Mio‹, Kloster Bentlage, Rheine, GER 2004 | ›The Silo‹, SILO, OffMess, Enschede 2004 | ›Beelden binnen/Beelden buiten‹, Kunstroute Lonneker, Lonneker 2004 | ›Opdrift‹, Planet Art, SILO, Enschede 2004 | Die Linse ›labor‹, SILO, Münster, GER 2003 | ›Begin of Process‹, SILO, OffMess, Enschede PROJECT 2005 | post production director for the filmproject ›Fast-nation‹ Kühn 204 Kühn, Sebastian *21/08/1980, Neuenkirchen, GER Stadtbergstraße 97, 48429 Rheine, GER t +49 (0)59 71 / 870 30 seb@spyd.de www.spyd.de AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Johan Visser, Frank Engeman) STAGE 2003 | Hochform Werbeagentur, Ochtrup, GER Lamoen van 211 Lamoen van, Elke *11/07/1984, Waalre, NED Ranonkelstraat 11, 5482 MT Schijndel t +31 (0)73 / 547 95 59, m +31 (0)6 / 46 29 78 98 e.vanlamoen@hotmail.com www.elkekeerelke.nl AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Wouter Hooijmans, Johan Visser) STAGE 2005/06 | publicatie studiegids ArtEZ Mesker 235 Mesker, Ingo *02/06/1979, Georgsmarienhütte, GER Schumacherstraße 16, 49170 Hagen aTW, GER t + 49 (0)54 05 / 72 48, m + 49 (0)176 / 24 43 75 73 ingo@ideasfirst.de www.ideasfirst.de AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Johan Visser, Frank Engeman) Mühlenbrock 244 Mühlenbrock, Joana *27/05/1981, Haltern, GER Goldammerweg 9, 45721 Haltern, GER t +49 (0)23 64 / 84 37 contact@joanam.com www.joanam.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Johan Visser, Bas Könning) STAGE 2001/02 | Zwei Fürsten Werbemanagement, Münster, GER 2005 | ›Jaarcatalogus‹, HardyStudio, AKI

UITWISSELING 2005 | Danmarks Designskole, Kopenhagen, DEN Overmann 257 Overmann, Lisa *09/08/1981, Münster, GER lisa.overmann@gmail.com www.lots-of-dots.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Johan Visser, Bas Könning) STAGE 2001 | steenbeeldhouwbedrijf Steinmetz Paetzke 2005/06 | publicatie studiegids ArtEZ EXPOSITIES 2005 | ›everybody can be famous‹, deelname, organisatie en PR, Triptychon, Münster, GER 2005 | ›inclusive‹ (Erhaltet den Hawerkamp), deelname en organisatie, Triptychon, Münster, GER CURSUS deelname aan Deeltijdopleiding Fotografie, Rutger ten Broeke MINORS Mediakunst FastFurniture Rauen 278 Rauen, Carolin *10/08/1982, Steinfurt, GER Bültstraße 7, 48493 Wettringen, GER t + 49 (0)176 / 219 73 47 hallo@carolinrauen.com www.carolinrauen.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Wouter Hooijmans, Johan Visser) STAGE 2005 | labor b, Dortmund, GER 2005 | ›Jaarcatalogus‹, HardyStudio, AKI UITWISSELING 2005 | EASD Valencia, ESP Selanski 295 Selanski, Jacek * 27/03/1981, Ratibor, POL Wasserstraße 276, 44789 Bochum, GER t +49 (0)2 34 / 30 08 63 hallo@earlysparrow.com www.earlysparrow.com AFDELING Visuele communicatie (begeleidende docenten: Wouter Hooijmans, Roland Sips) STAGE 2005 | HardyStudio, AKI Agenda 2005/06, Enschede STUDIE 2005 | Diploma in Airbrush Design

Eindexamenstudente Autonoom ontwerpen — Graduation student Autonomous design Schipper 292 Schipper, Minka *24/08/1980, Delft, NED Sterkerstraat 15, 7545 TE Enschede t +31 (0)6 / 50 91 73 21 minkaschipper@hotmail.com AFDELING Autonoom ontwerpen (begeleidende docenten: Willem Smid, Matty Vroegop, Ed Schoonveld STAGE Architectuurcentrum Twente EXPOSITIES 2004 | ›Opdrift‹, Planet Art, Enschede ANDERE 2003/04/05/06 | organisatie AKI-ArtEZ Festival

I 167 Informatie AKI-opleiding Een goed kunstenaar, autonoom of toegepast, blijft altijd doorleren. De AKI legt voor dit proces een solide basis. Het onderwijs is van hoog niveau, er zijn wereldwijde uitwisselingsprogramma’s en artistieke grenzen worden steeds verlegd.

De AKI bevindt zich op de bosrijke campus van de Universiteit Twente, in een voormalige scheikundige proeffabriek van glas en staal. De inhoud is veranderd, maar de experimenteerdrift van weleer heeft het gebouw nooit verlaten.

Een student maakt zich tijdens zijn of haar studie op de AKI een grote mate van zelfstandigheid eigen. Het ontwikkelen van een eigen beeldtaal en het leren communiceren en reflecteren op eigen werk en dat van anderen staan voorop. Kritisch oordeelsvermogen en een eigen mening worden vanzelfsprekend. Een duidelijk eigen gezicht komt naar voren.

Ervaren docenten die met beide benen in de beroepspraktijk staan, zorgen voor kritische en stimulerende begeleiding. Het kleinschalige karakter van het AKI-onderwijs garandeert dat iedere student op de best mogelijke wijze tot de ontwikkeling van haar of zijn artistieke identiteit komt.

In het studiejaar 2005/06 is de ›interdisciplinaire woensdag‹ geïntroduceerd.

Op het programma staan workshops, lezingen, projecten e.d. Deze woensdagen zijn bedoeld voor alle studenten van de AKI.

Information AKI-education A good artist, whether in the autonomous or applied arts, never stops learning. The AKI creates a solid foundation for this process.

The teaching is at a high level, there are international exchange programmes, and artistic limits are constantly stretched.

The AKI is located on the green campus of the Universiteit Twente, in a former physics lab made of glass and steel. The content has changed, but the old eagerness to experiment has never left the premises.

Students acquire a large amount of independence during their period of study at the AKI. The focus is on developing their own visual idiom, and learning to reflect and communicate on their own work and that of others. The ability to pass critical judgement and to have an opinion of one’s own go without saying.

A clear-cut individuality emerges.

Experienced tutors who are engaged in professional practice provide critical and stimulating supervision. The small scale of teaching at the AKI guarantees that each student is able to develop his or her artistic talent in the best possible way.

The interdisciplinary Wednesday was introduced in the academic year 2005/06. The programme includes workshops, lectures, projects, etc.

These Wednesdays are intended for all AKI students.

I 168 In memoriam Henk van Woerden [06/12/1947 – 16/11/2005] Henk, een alleskunner.

Begonnen als schilder, later schrijver geworden, maar ook fotograaf, muzikant, slimmerik, docent en vriend. Een fijnzinnig kunstenaar en denker en, zoals Rutger ten Broeke terecht opmerkte: een Renaissancemens.

Jarenlang zijn we samen heen en weer gereden van Amsterdam naar Enschede. Dat waren lange, intensieve dagen. Enerverende gesprekken voerden we, over het reilen en zeilen van de AKI, over lastige studenten, over literatuur, over schilderkunst. Alles passeerde de revue. Ons werk en leven speelde daar doorheen. Henk schreef stukken voor mij; ik richtte zijn tentoonstellingen in.

De laatste jaren was de traag, maar gestaag vorderende roman ›Ultramarijn‹, dat voor hem zo exemplarisch overzeese pigment, een onderwerp van gesprek. Soms was het even stil in de auto, meestal bij de brug bij Deventer waar het landschap zo volstrekt 17e-eeuws wordt, en keek hij dromerig naar buiten. Ik wist dan dat hij zat te broeden op iets lastigs, een hoofdstuk, een passage of een zin.

Henk heeft in de afgelopen twintig jaar honderden studenten begeleid. Hij heeft geschaafd, gezaagd en gebeiteld aan de fundamenten van veel kunstenaars in spe, die allemaal iets hebben meegekregen van zijn ideeën en gedachtegoed. Hij was trouw, beminnelijk, betrokken, bevlogen, enthousiasmerend, alert en kritisch.

Hij was ook blij met zijn uitstapje naar Ann Arbour in Amerika. Lekker even weg, andere mensen, andere lucht, nieuwe dingen. Henk’s universum overschreed letterlijk en figuurlijk grenzen.

Het land, de geschiedenis, de verhalen, de beelden.

Een citaat uit een van zijn laatste e-mails, vlak voor het verschijnen van zijn laatste boek: Caramba Compadre, Hoezo rumoer in de grote stad?

Hopelijk toch geen reikhalzende nieuwsgierigheid naar foto’s.

Hier is alles goed. Ik zit op mijn kantoor op mijn studenten te wachten die nu en dan individueel binnendruppelen.

Vanavond weer drie uur conferentie, waar ze van genieten, hoor ik.

Ik schijn het hoogst onconventioneel te doen, of had ik dat al een keer laten weten?

In elk geval krijgen ze straks straf als er niet straf geschreven blijkt te zijn.

Ajuus, tot volgende week, nog zeven nachtjes slapen; hoe gaat het met de kinderen trouwens?

En een paar weken later, na de opening en presentatie van zijn boek in Amsterdam: Howdy Brother, De opening was inderdaad erg leuk, hoewel ik niemand lang gesproken heb. En ook nog vergat ik sommige mensen een gratis exemplaar te bezorgen.

Hier alles kits; wel koud. Mijn studenten zijn schatten en we hebben de grootste lol. Meer cabaret dan lesgeven eigenlijk. Altijd wat te lachen en ze schrijven ook nog goed. Verder sukkel ik maar wat door. Schreef twee hoofdstukken in het engels, maar moet over een plotje gaan nadenken. Werd toen afgeleid door de recensies – dat wordt steeds pijnlijker naarmate je ouder wordt, of het nu goed of slecht uitpakt, gek genoeg. Ik ben blij dat ik hier zit.

Ga veel naar lezingen, volgende week een concert van Joussou N’Dour – meer dan genoeg om te doen en de tijd vliegt voorbij …

Hou je goed, Henk

Joris Geurts, november 2005

Henk van Woerden, docent Schilderen/Tekenen/Grafiek, AKI

I 169 In memoriam Han van het Bolscher [20/07/1957 – 21/04/2006] Sommige personen binnen een organisatie zijn er gewoon. Dat wil zeggen, zij doen niet slechts hun werk van negen tot vijf en zijn niet een van die collega’s zoals je die overal tegenkomt, zij zijn bovenal steun en toeverlaat, het rustpunt in hectische tijden, en vriend.

Het zijn mensen die, wanneer zij er niet zijn, direct worden gemist. Niet omdat hun werkzaamheden niet door anderen ingevuld kunnen worden, maar omdat zij een meerwaarde hebben.

Meerwaarde voor zowel collega als instelling. Het zijn dit soort mensen die altijd dat stapje extra doen, ook wanneer het niet gevraagd wordt, ook als dat niet gerelateerd is aan werk.

Han van het Bolscher was zo’n man. Vanuit zijn kleine, ietwat rommelig en chaotisch ogend kantoortje, hield hij controle over servers, computers, netwerken, muziekbestanden, software, collega’s en niet in de laatste plaats over de studenten.

Hoewel hij altijd voor iedereen klaar stond, zette hij de studenten voorop. Eerst de studenten, dan het onderwijs en dan pas de rest. Die betrokkenheid bij studenten toonde hij ook door elk jaar tenminste één kunstwerk van een student te kopen. Hij wist precies wat er speelde onder de studenten.

Han gaf veel. Vroeg weinig. Een rustige en introverte vent. Maar wat wisten wij nou eigenlijk van Han? Ja, dat hij tijdens feestjes niet of weinig dronk en dat hij rustig gevraagd kon worden om de Bob te zijn. En dat hij van muziek hield. Hij kon er vreselijk van genieten om onder het genot van een drankje en een sjekkie naar muziek te luisteren. Zo kwam hij bij van de drukte en hectiek.

Maar wie wist eigenlijk dat hij diabeet was? En vrijwel niemand was op de hoogte van zijn zorgen rondom en aandacht voor het huishouden en zijn kinderen. Han was een vrolijke, hardwerkende en relativerende kerel die zijn privé-leven, uit pure bescheidenheid, zoveel mogelijk buiten de AKI gemeenschap hield.

Iemand als Han is zo’n persoon die je pas echt mist als hij er niet is. Dan zie je hoe belangrijk een mens als hij voor een organisatie of gemeenschap is. Zijn werkzaamheden zullen echt wel uitgevoerd worden, maar hij zal nooit echt verdwijnen. Want, wat iedereen binnen de AKI weet: Han was en blijft gewoon één van en met ons.

Han overleed in de nacht van donderdag 20 op vrijdag 21 april op 48-jarige leeftijd. Een paar dagen voor aanvang van het door hem zo geliefde AKI-ArtEZ Festival. Dit is aan hem opgedragen.

Martin Knaapen en Wilma Lagendijk, mei 2006

Han van het Bolscher, systeem- en netwerkbeheerder, AKI

J 170 Jaaroverzicht 2005/06 — Annual survey 2005/06 AUGUSTUS 2005

SEPTEMBER 2005

01/08/2005 t/m 01/10/2005

01/09/2005

Rudi Bastiaans en Marion Bouwhuis, start expositie kunstenaarsboeken, wisselende thema’s, Boekhandel Broekhuis, Enschede

Kunstenaarsduo Vroegop/Schoonveld i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, start project ›FastFurniture‹

16/08/2005 t/m 11/09/2005

Deeltijd/Schilderen en Gemengde media, groepsexpositie in Le Bourg, FRA

15/09/2005

Afdeling Communicatie, rondleiding en persconferentie voor redacteuren van Duitse schoolkranten, thema ›studeren in Enschede‹, hieraan werd een perswedstrijd verbonden 15 t/m 20/09/2005

Rudi Bastiaans, reizende expositie kunstenaarsboeken ›Inside cover‹, in galeries in de USA

22/08/2005 t/m 02/09/2005

Studentendecanaat, taalcursus voor 1e jaarsen uitwisselingsstudenten

21/09/2005

Propedeuse, introductie werkplaatsen Hout, Metaal, Printshop, Kunststof, Keramiek, Zeefdruk, Grafiek; elke woensdag 21/09/2005

Mediakunst/Pieter Baan Müller, start videoprogramma ›Het bewegend beeld: de eenvoud van de techniek‹ (3 bijeenkomsten) 22/09/2005

Fotografie, expositie eindexamen 2005, Treehouse Gallery, Amsterdam 23/09/2005

ArtEZ lectorendag, de lectoren Petran Kockelkoren, Bert van de Schoot, Merlijn Twaalfhoven en José Teunissen presenteren zich, uitreiking publicatie ›De bomen en het bos‹, Odeon, Zwolle 09/2005

Visuele communicatie, Environmental communication design i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, excursie naar expositie ›Fused Space‹, Stroom, Den Haag

03/09/2005

Uwe Poth, expositie ›Scheinbewegungen‹ i.h.k.v.

Kunstsommer 2005/Zyklus 3, Oberhausen, GER

07 t/m 10/09/2005

Mediakunst, deelname door AKI-studenten op het GOGBOT Media Art Festival, met lezing van o.a. Petran Kockelkoren, Planet Art, Enschede 13/09/2005

Beeldhouwen, excursie Joep van Lieshout en Krijn Giezen, Otterlo

J 171

OKTOBER 2005 12 t/m 14/10/2005

International office/Anne Eshuis, International forum ›Art academies and international exchange‹, met werkgroepen en lezing ›The intercultural Validity of Art‹ door Petran Kockelkoren

19/10/2005

Mediakunst, lezing Jeroen Kooijmans over zijn videowerk 19/10/2005

Arno Kramer, presentatie van de tekencyclus ›Exploded view‹ (5 bijeenkomsten) 19/10/2005

De AKI schrijft/Arno Kramer, start workshop met Maria Barnas (4 bijeenkomsten) 20/10/2005 t/m 17/11/2005

Rudi Bastiaans, grafiekexpositie ›Van 2D naar 3D‹, Muzeum Waradowe, Poznan, POL 24 t/m 30/10/2005

Mediakunst, werkweek, Joure 25/10/2005 t/m 01/11/2005

Peter Sonderen, studiereis naar New York op verzoek Gemeente Enschede 28/10/2005 t/m 04/11/2005

Visuele communicatie/Wouter Hooijmans, studiereis o.a. bezoek Biënnale, Istanbul, TUR

J 172

NOVEMBER 2005

DECEMBER 2005

JANUARI 2006

02 t/m 05/11/2005

07/12/2005

04/01/2006

Peter Sonderen/Uwe Poth/Petran Kockelkoren, AIAS International Symposium ›Techno cultures in Art‹, Baltimore, USA

Visuele communicatie, Environmental communication design i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, lezing en workshop ›Fused Space‹ door Bert Mulder oprichter Informatie Werkplaats, Den Haag

Fotografie, Marieke Opmeer wint 2e prijs bij Fotoprijs Verbond van Verzekeraars, Den Haag

06 t/m 11/11/2005

Deeltijd/Punt Colenbrander, excursie naar Venetië, ITA 09/11/2005

Studenten, FKK (Film Koffie Koek), wekelijks filmprogramma op de woensdagen

07/12/2005

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, lezing door musicoloog Walter van der Leur

01/2006

Propedeuse, werkplaatsweken en presentatiedag ›beeld +‹ 10/01/2006

FastFurniture, expositie van FastFurnitureproject tijdens de conferentie ›Cardboard in Architecture‹, tevens ontwerpwedstrijd, Delft

09/11/2005

11/01/2006

Punt Colenbrander, lezing ›Très Riches Heures de Duc de Berry‹

Elvira van Eijl, start workshop door Roel Faassen over het vermarkten van een idee

09/11/2005

11/01/2006

Monumentale kunst/Frank Sciarone, lezing door Uwe Poth over het AIAS-congres in Baltimore, USA

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, lezing ›Psychedelic Rococo‹ door Berend Strik

15/11/2005

Helen Frik, excursie naar de Frik Collection, Den Haag 15 t/m 17/11/2005

Vrijhof Cultuurcentrum (UT), lectoraat Kunst & Technologie en AKI, drietal voorstellingen van Theatergroep AdHoc #1 16/11/2005

Henk van Woerden overleden, docent Schilderen/ Tekenen/Grafiek, AKI 16/11/2005

Punt Colenbrander, excursie naar expositie ›Rijke uren‹ Museum Het Valkhof, Nijmegen 16/11/2005

dAcapo-ArtEZ Studium Generale, opening AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, inleiding door Peter Sonderen

08/12/2005

Visuele communicatie, Sjoerd de Vries neemt afscheid 12/12/2005

Beeldhouwen/Hans Hovy, uitnodiging gastdocenten Gijs Assmann en Linda Molenaar 14/12/2005

Jan Wierda en Rob van der Werdt i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, start project ›It’s an artshow‹ over de kunst van het tentoonstellen

13/01/2006

Midwinterdiner, voor AKI-medewerkers

14/12/2005

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, lezing ›Joseph Beuys‹ door Volker Harlan

16/11/2005

Visuele communicatie, Environmental communication design i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, lezing door Guido Marsille over publieke ruimte en media 18/11/2005

Werkplaats Zeefdruk/Keramiek, workshop voor collega’s van de Willem de Kooning Academie, Rotterdam 23/11/2005

Fotografie/Marcel Vos, lezing en workshop door fotografe Loes Schleedoorn 26/11/2005

AKI, Open dag en Meeloopdag 30/11/2005

Gé-Karel van der Sterren, lezing door schilderes Tatjanya Yassievich over socialistische kunst 04 t/m 18/11/2005

Rudi Bastiaans, grafiekexpositie ›Unterwegs‹, met studenten en docenten van de AKI, Kunsthalle, Steinfurt, GER

18/01/2006

Hans Hovy, lezing door Kie Ellens over openbare opdrachten, m.n. van het Atelier Rijksbouwmeester in Den Haag

J 173

FEBRUARI 2006

MAART 2006

01/02/2006

06 t/m 13/03/2006

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, lezing door Robin Brouwer, hoofdredacteur van HTV de IJsberg

Beeldhouwen/Arno Kramer, workshop in/excursie naar Wimbledon School of Art, London, GBR

02/02/2006

AKI/werkplaats Grafiek/werkplaats Zeefdruk, Praktijk Werkdagen

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, uitvoering ›Ad Parnassum‹ door het Aurelia Saxofoon Kwartet

11 t/m 12/02/2006

10/03/2006

FastFurniture, brainstormweekend, met o.a. gastspreker Siebe Rossel, Otterlo

AKI, Open dag en Meeloopdag

08/03/2006

14 t/m 17/02/2006

Rudi Bastiaans, Erik Kok, workshop screenprinted ceramic on-glaze transfer, Wroclaw, POL 15/02/2006

Visuele communicatie, Environmental communication design i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, lezing door beeldend kunstenaar QS Serafijn over zijn werk 17/02/2006

lectoraat Kunst & Technologie/AKI, rondetafelconferentie ›Een nieuwe kunstenaar, een nieuwe academie?‹ met o.a Cornel Bierens en Anna Tilroe

15/03/2006

Kees Haafkens, excursie naar expositie ›Dromen van Amerika met Frank Lloyd Wright‹, Museum Hilversum, Hilversum 15/03/2006

Autonome afdelingen, debat over de nieuwe opzet van Autonome kunst in de AKI 19 t/m 31/03/2006

Beeldhouwen, workshop bronsgieten, Academy, Gray’s School of Art, Aberdeen, GBR 27 t/m 30/03/2006

Fotografie, excursie naar Praag, CZE 29/03/2006

Margret Wibmer en Christine van der Heide, workshop ›Shelter‹ over smart materials 29/03/2006

Els Schopman, start workshop ›verhalen schrijven‹ 29/03/2006

Monumentale kunst, forumdiscussie over het project ›invisible‹ 30/03/2006

Hans Hovy, workshop glasblazen, Amsterdam 22/02/2006

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, discussie ›Is er leven na de AKI?‹ door John Heymans met schilderes Lies Kortenhorst, ontwerper René Put, beeldhouwer Jeroen Kuster en studenten

J 174

APRIL 2006

MEI 2006

05/04/2006

06 t/m 16/05/2006

Jan Wierda, lezing ›European Exchange Academy‹ door Harry Heyink

Monumentale kunst, excursie naar Hällefors, SWE

08/04/2006 t/m 20/05/2006

10 t/m 13/05/2006

dAcapo-ArtEZ Studium Generale, Rudi Bastiaans, Marion Bouwhuis, expositie ›Woordwerken & boekbeelden‹ met o.a. AKI-studenten en medewerkers, CODA Museum, Apeldoorn

Schilderen/Tekenen/Grafiek, excursie naar London, GBR 11/05/2006

ArtEZ, onderwijsdag ArtEZ academies Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving 17/05/2006

Lezing door beeldend kunstenaar Daan Roosegaarde 19/05/2006

Lectoraat Kunst & Technologie, excursie Ruhrgebiet o.l.v. Peter Timmerman en Gert-Jan Hospers van de Universtiteit Twente 26 t/m 28/05/2006

12/04/2006

Hans Hovy, lezing door Eveline Mulckhuyse over de subsidiestroom van het Fonds BKVB 21/04/2006

Han van het Bolscher overleden, systeem- en netwerkbeheerder, AKI 24 t/m 27/04/2006

AKI-ArtEZ Festival ›Cool Baroque‹, workshops, presentaties, lezingen, discussies en muziek, in het centrum van Enschede. Overdracht van het conservatorium Saxion naar ArtEZ 24/04/2006 t/m 05/05/2006

Beeldhouwen/Arno Kramer, project met Akademie der Bildenden Künste München en psychiatrische patiënten, Münster, GER 30/04/2006 t/m 28/05/2006

Akademie der Bildenden Künste München, AKI, Kunsthaus Kannen, Alexianer Krankenhaus Münster, exposite ›vitamin k – Künstler treffen Künstler‹, Kunsthaus Kannen, Münster, GER

Jan Wierda en Rob van der Werdt i.s.m. lectoraat Kunst & Technologie, expositie ›Massa’s Elite‹ van het project ›It’s An Art Show‹, P/////AKT, platform voor beeldende kunst, Amsterdam

J 175

JUNI 2006 05 t/m 30/06/2006

International office/Peter Sonderen/Wouter Hooijmans/Anne Eshuis/vijf studenten, deelname aan de expositie en het symposium 4th International Student Triennial, Marmara university faculty of fine arts, Istanbul, TUR 30/06/2006

AKI, opening AKI-Eindexamententoonstelling 2006, presentatie AKI-jaarboek 2005/06 08 t/m 23/06/2006

Vrijhof Cultuurcentrum, Universiteit Twente, AKI, Lectoraat Kunst & Technologie, Deeltijd, ›AKI onderzoekt UT‹, Campus UT

Jacobs 176

ervaring —— materiaal —— water

Jacobs, Peter Christiaan — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›TOB‹, product: bad

Jakobs 177

zusammen —— leben . —— Hautnah

Jakobs, Jana — Visuele communicatie All media, social report

Jong de 178

Jong de, Stephan Folkert Antonius — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen Ruimtelijk object

Dynamiek —— Beleving —— Ontspannen

Jonker 179

1) ›Terra nullius‹, site specific sculptuur (sloophout, 6 × 2 × 7 m)

c’est —— l’art —— d’urgence

Jonker, Filip Josef Emil Chang — Beeldhouwen ›Terra nullius‹, site specific sculpture

Joore 180

1) ›M2PAKT‹, installatie (piepschuim, tape, kit, hout, 3,5 m × 1 m × 1 m)

tape —— oranje —— ruimte

Joore, Folkert — Gemengde media (Deeltijd) ›z.t.‹, installatie

≥ 028

≥ 197

≥ 221

≥ 005

≥ 279

Kappe 186

1) ›we rule‹, tekening (fotokopie, acrylverf, potlood, papier, 87 × 63 cm)

samenlopende —— omstandigheden —— .

Kappe, Marleen — Beeldhouwen ›hier ergens moet het zijn‹, installatie

Knebelkamp 187 1)

2)

3)

1) werkmaquette 2) werkmaquette 3) werkmaquette

Hoffnung —— Treue —— Liebe

Knebelkamp, Elke — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›Bivio‹, ›Wer im Gedächtnis seiner Lieben lebt, ist ja nicht Tot, er ist nur fern! – Tot nur ist, wer vergessen wird‹ (Freiherr von Zedlitz), sculpturale landschapsarchitectuur

K 188 Kockelkoren, Petran — Interview Woensdag 26/04/2006, 11:30 uur; Boekhandel Broekhuis, Enschede met Petran Kockelkoren, lector Kunst & Technologie door Manon Posthuma, 3e jaarsstudente Schilderen/Tekenen/Grafiek

NL

Zou je iets over jezelf willen vertellen in het kort? Ik ben filosoof van huis uit. Vanuit een filosofisch standpunt stel ik de vraag welke rol kunst speelt in cultuur.

Dat betekent, dat ik ook vragen stel hoe de kunstenaar/ontwerper zichzelf in dat opzicht bekijkt. Een cultuur verandert, dus ik kijk hoe kunstenaars veranderen. Ik probeer studenten in ieder geval te begeleiden, met zo’n proces. Met wie ze zijn, wat ze willen …

Ik hoorde dat een van je vragen zou zijn ›Wat is een doodzonde voor een student op de kunstacademie?‹ Ik vind het een zonde voor een kunststudent als die alleen maar de kunstacademie doormaakt om zijn of haar eigen handschrift of zelfexpressie te ontwikkelen, dan heb je als ideaal voor de academie een soort couveuse.

Waarin je het diepste diep van je innerlijke zelf moet onderzoeken. Nou, dat vind ik eigenlijk kortzichtig en vrij bekrompen; om rond te wentelen in je eigen koker en niet die hele grote culturele perceptie waarvan jezelf exponent en drager bent, om die te onderzoeken in je werk. Probeer je bewust te zijn van waar al die beelden vandaan komen waar je mee te maken hebt. De onderliggende dynamiek van de cultuur. Besef bijvoorbeeld dat je een culturele identiteit hebt of dat je in ieder geval te maken krijgt met andere culturen.

Dat is een verrijking. Maar dan moet je wel beseffen dat die culturele identiteit iets is wat gevormd wordt door alle middelen en media die ter beschikking staan … Dan ben ik wel heel erg ruim hoor, als ik het over media heb. Het gaat niet alleen over kranten, televisie, internet en dergelijke. Alles waar je je mee uiteenzet, wat je deel maakt van jezelf. Waarneming, mijn bril is een medium. De auto waarin je zit is een medium van de waarneming. Eigenlijk kun je niet zonder. Je zit er altijd tot over je oren in.

Waarneming is een objectief woord, tot er niets meer over blijft. Dat is wel een interessante invalshoek. Kijk, als ik zeg ›kunstenaars die zullen toch ook hun eigen culturele condities onderzoeken‹, dan refereer ik wellicht aan wetenschappelijk onderzoek en met wetenschappelijk onderzoek is het zo dat het onderzoek van de één kan worden voortgezet door de volgende, kan worden hernomen. Dat zie je in de kunst zelden.

Tenminste zelden rechtstreeks. Bij Mediakunst gebeurt het trouwens wel, dat kunstenaars een heel eigenzinnige programmatuur ontwikkeld hebben die een andere kunstenaar in een eigen werk kan hernemen en voortzetten, maar dat gebeurt toch nog vrij weinig. Ik vraag me ook af of dat echt een ideaal moet zijn, maar daar denk ik aan als jij zegt ›is het dan objectief‹. Ik denk dat het mogelijk is dat je kunst niet alleen puur subjectief is, maar dat je behalve je persoonlijke invalshoek te belichten, ook nog een uitspraak doet over je cultuur. Je wilt ook niet alleen maar herkend worden omdat jij zo’n uniek, wonderbaarlijk individu bent, dat iemand anders dan als schilderij boven het bankstel wil hebben. Dat geldt voor een wetenschapper volgens mij ook, toch? Nou ja, een wetenschapper wil enerzijds natuurlijk zijn eigen standpunten uiteen zetten in z’n onderzoek, maar hij is ook content dat hij daarmee in een veel grotere ontwikkeling meedoet, een steentje bijdraagt.

Zijn er veel raakvlakken tussen de wetenschap en de kunst? Ja, ja het zal wel niet helemaal hetzelfde zijn, want ze hebben ieder hun eigen dynamiek en hun eigen criteria. Maar ja, ik zie het wel als ideaal om dat met elkaar in overeenstemming te brengen. Misschien dat ze ook meer kunnen samenwerken? Ja, maar goed, dat stelt ook zekere eisen. Je ziet ook hoe langer hoe meer dat wetenschappelijke instituten kunstenaars bij het onderzoek betrekken en dat is omdat de natuurkundige theorieën van tegenwoordig zo abstract zijn dat ze nauwelijks voorstelbaar zijn, dus dan roep je kunstenaars erbij die vertrouwdheid hebben in eeuwen van visualisatie ervan, en die eerst in de anatomie, maar geleidelijk ook in andere domeinen, geleerd hebben doorsneden te maken, grafische weergaven, visualisaties – tegenwoordig 3D. En als je kunstenaars erbij roept, dan kan het zo zijn dat de wetenschappers een beeld krijgen dat weer nieuwe vragen oproept, wat in staat stelt het onderzoek in een ander kanaal weer voort te zetten.

En dan hebben kunstenaars niet alleen een functie achteraf, om te illustreren, maar dan wijzen ze ook een beetje de weg. Maar om dat te kunnen doen, moeten de kunstenaars

K 189

wel heel goed worden opgeleid. Het zoeken naar hun eigen handschrift, eigen persoonlijke idioom, mag op zich ook, maar tegelijkertijd moeten ze ook de weg leren verkennen van hoe je je werk in dienst kunt stellen van kennisverwerving. En dat betekent dat je je zelf bepaalde restricties oplegt. Dat een kunstenaar dus zichzelf niet alleen maar als een hypersensitieve seismograaf ervaart (lacht). Wat een beeld. Dat ie ook heel nuchter zijn grenzen trekt, niet verder springt dan de stok lang is. Dat is voor kunstenaars soms moeilijk. Ja, ze schieten gauw de kosmos in met hun beeldtaal, het diepste zoeken, terwijl ze in dit geval heel erg restrictief moeten zijn. Dus misschien toch meer toegepast? Ja, ik vind dat heel lastig wat toegepast en wat autonoom is. Ze hebben allebei hun verdiensten, maar ik vind dus dat autonome kunstenaars juist, zichzelf bewust van grenzen, hun bijdrage kunnen leveren aan ontwikkelingen in de wetenschap, industrie, techniek. Dat dat de toekomst zelfs zou kunnen zijn. Ja, ik denk dat daar een hele nieuwe wereld open gaat. Dan zou een kunstacademie toch moeten veranderen, praktisch gezien? Dat vind ik wel, ja. Kijk, mijn hoogtepunt van het afgelopen jaar aan de AKI was de conferentie die we georganiseerd hebben vanuit het lectoraat ›een nieuwe kunstenaar, een nieuwe academie?‹. Mijn hoop is dat de kunstenaar een nieuwe roeping krijgt in de maatschappij, net zo een als de filosoof, maar dan met andere middelen.

Als filosoof loop je niet alleen maar in de kantlijn, maar je probeert te begrijpen wat de drijfveren van een tijdperk zijn. En die probeer ik te analyseren en probeer ik terug te spiegelen, meestal in tekst. Kunstenaars doen het niet in tekst, maar in beeld.

Zou de vraagstelling dan misschien anders moeten zijn? Of het uitgangspunt van de kunstenaar? Ik denk het wel. Ik denk dat ze een veel bredere opleiding moeten hebben, niet zozeer gericht op privé ontwikkelingen, maar ook op een diagnostiek van wat er in de cultuur gebeurt, wat nodig is, wat grenzen zijn. Dat kunst een eigen kennisideaal heeft tegenwoordig, en die kennis, wil die valide zijn, dan moet ze toch aan bepaalde eisen voldoen. Door deze brede oriëntatie op wat cultuur drijft, ontplooi je jezelf innerlijk ook. Maar het moet gelijk oplopen. Het moet niet zo zijn dat de kunstacademie een overbeschermde plek is waarin je eerst jezelf ontplooit en pas daarna nog eens de bedreigende samenleving ingaat. Niet echt gezond, zeg maar. Nou, je moet dat gelijk op laten lopen.

Maar denk je niet dat de ene mens meer behoefte heeft aan zelfreflectie en dat soort dingen? Er zijn een heleboel verschillende functies die je kunt uitoefenen.

Maar maatschappelijk engagement vind ik zeker goed, hoor. Maar ik had het nou over culturele processen waar je als kunstenaar aan deelneemt, maar je kunt kunst natuurlijk ook gebruiken in maatschappelijke projecten, dat zal dan weer een hele andere route zijn. Daar heb ik me nog niet zo druk over gemaakt. Je hebt nu een hele discussie over crisis in de kunst en dan is de diagnose dat kunst de white cube van het museum verlaat, de elite positie waarin ze verkeert opgeeft – dus ze gaat meer fusies aan, zoals op het moment hoogst actueel met vermaakindustrie, beleveniseconomie. Dat gaat om ervaringsgoederen, dat gaat echt de kant op van gaming, graffiti. Kunst die zich met merchandising verbindt, kunst die dus de wereld in gaat. Dat vind ik aan de ene kant heel erg goed, dat vind ik ook wel een legitieme uitlaatklep, maar dat vind ik te beperkt gezien. De kunst moet niet alleen maar in die sector verdwijnen.

Dan wordt het leeg, denk ik. Leeg, ja. Dus dat moeten we niet doen, we moeten ons daartegenover ook niet helemaal op een eigen eiland terug willen trekken, dus het eigen innerlijk uitventen. Maar in de discussie over kunst in crisis komen er verschillende antwoorden. Op die dag van ›een nieuwe kunstenaar, een nieuwe academie?‹ waren Anna Tilroe en Cornel Bierens uitgenodigd. Anna Tilroe verzette zich nogal tegen creatieve industrie. Zij zei over kunstkritiek, dat het eigenlijk alleen nog over cultuur en beleving gaat, wat doet het met je. En dat is geen echte kritiek op inhoudelijkheid. Cornel pleit ervoor dat kunst wat meer ambachtelijk ontwikkeld wordt. Dus de één gaat voor ambachtelijkheid en de ander voor engagement van de kunst. Maar ik ben het eigenlijk

NL

K 190

NL

met geen van beiden helemaal eens (lacht). Nee, ik vind niet dat een kunstenaar nou een ambachtsman moet worden of een ethicus. We hebben wel genoeg dominees in Nederland, zonder dat kunstenaars ook nog eens commentaar moeten geven, over wat er mis is in de samenleving. Pleit je voor meer nuances dan? Nee, ik heb het over onderzoek, dat kunstenaars hun eigen domein moeten hebben. Het domein van de esthetiek, esthetiek in de letterlijke zin van het woord: de wereld van de zintuigen, waarnemingen.

Onderzoeken en dan wetende dat zintuiglijke waarnemingen geen absolute gegevens zijn, maar dat ze cultureel, door talloze media geconditioneerd zijn.

Mis je intellect aan de academie? Och, mis ik het … ik ben zelf uitgenodigd om theorievorming aan te moedigen, studenten te helpen bij hun zelfstandige ontwikkeling van het intellect … Het meer inzichtelijk maken van dingen. Ja, onderwijs dat je attent maakt op dat soort culturele processen en van je verlangt dat je meedenkt over je positionering ›wat wil je nou‹. De klassieke theorie aan een kunstacademie staat niet vaak genoeg in het teken van deze discussie, het is allemaal kunsthistorische stijlen.

Een opeenvolging van stijlen en dan moet je je eigen werk daarin kunnen onderbrengen.

Natuurlijk zijn er ook zat collega’s die wel praten over de actualiteit van de kunst waartoe je je verhoudt. Maar ik denk dat een wat grondiger reflectie op de verschillen tussen ambachtelijkheid, engagement en kunst als onderzoek nodig is. Het gaat mij daarbij vooral om culturele zelfdiagnostiek, in een soort groot globaal perspectief, om de positionering van eigen cultuur ten opzichte van andere cultuur, dat staat nog maar in de kinderschoenen.

Dat zou echt een vak kunnen zijn op de AKI bijvoorbeeld? Meer dan één vak.

Ja goed, ik bivakkeer in ieder geval nog in de bevoorrechte positie van het lectoraat, dus ik kan een aantal projecten uitzetten. Ik heb bijvoorbeeld een project ondersteund van Jan Wierda en Rob van der Werdt over de toekomst, die na de academie komt, ›It’s An Art Show‹. En dat gaat niet alleen over de kunst van het tentoonstellen, maar het gaat meer over kunstenaarsinitiatieven. Hoe maak je een portfolio, hoe werken curatoren, hoe werken fondsen, de subsidieaanvraag bij een fonds, hoe begeef je je als cultureel ondernemer in dat rangeerterrein van de kunsten. Erg belangrijk. En met Ed Schoonveld en Matty Vroegop heb ik me zelf nogal actief geëngageerd in het proces FastFurniture. Dat gaat over hoe je als autonome kunstenaar je eigen vorm ontwikkelt, maar dan meteen in samenspraak met de industrie. Dat je dingen maakt die weliswaar uniek zijn voor jezelf, maar die ook vermenigvuldigd en verkocht kunnen worden.

Niet het product staat centraal maar het proces en de context waarin je opereert.

Contextual art Practice. Nou, misschien kunnen we over een tijdje weer een interview hebben (lacht), bedankt.

K 191 Kockelkoren, Petran — Interview Wednesday 26/04/2006, 11:30 am; Boekhandel Broekhuis, Enschede with Petran Kockelkoren, lector Art and Technology

by Manon Posthuma, 3rd year student Painting/Drawing/Graphic

Would you like to say a few words about yourself ? I’m a philosopher by training. I raise the question of the role played by art in culture from a philosophical point of view. That means that I also raise questions about how artists/designers view themselves in that respect. A culture changes, so I look at how artists change. I try at any rate to guide students in a process of that kind. Who they are, what they want …

I heard that one of your questions would be ›what is a missed opportunity for a student at the art academy?‹ I think it’s a missed opportunity for an art student who only goes through the art academy to develop his or her own style or self-expression, because in that case your ideal academy is a sort of incubator in which you are supposed to investigate the deepest depth of your innermost self. I think that’s short-sighted and pretty narrow; to revolve in your own cocoon and not to investigate in your own work that whole great cultural perception of which you are yourself an exponent and support.

Try to become aware of where all those images that you are confronted by come from.

The underlying dynamism of culture. Become aware, for instance, that you have a cultural identity or that you are at least confronted by other cultures. That is an enriching experience. But then you should be aware that that cultural identity is something that is shaped by all the resources and media that are available … I’m very broad when I talk about the media. I’m not just talking about newspapers, TV, internet and so on. Everything by which you unfold yourself, which makes you a part of yourself. Perception ›my spectacles are a medium‹. The car you sit in is a medium of perception. In fact, you can’t do without. You’re always up to your neck in them.

Perception is an objective word, until there’s nothing left. That’s an interesting point of view. Look, if I say ›artists will have to look at their own cultural conditions too‹, then I’m probably referring to scientific research, and in the case of scientific research one person’s research can be continued and resumed by the next. You don’t often see that in art. At least not directly. Though it does happen in Media art, artists can develop a highly idiosyncratic programme that other artists can take over and develop in their own work, but it is still a rare occurrence. I ask myself whether that really should be an ideal, but that’s what I think of when you say ›is it then objective‹. I think that it’s possible that your art is not only purely subjective, but that besides throwing light on your personal point of entry you are also making a statement about your culture.

You don’t want just to be recognised because you are such a unique, miraculous individual, that someone else will then want to have as a painting above the sofa. That’s true of academics too, isn’t it ? Well, an academic wants, of course, to expound his own views in his research, but he is also content that in doing so he is also taking part in a much broader development, to which he makes his own contribution.

Are there many points of contact between science and art? Yes, they will never be entirely the same, because they each have their own dynamism and their own criteria. But, yes, I see it as an ideal to bring them into harmony with one another.

Perhaps that they can also work more closely together ? Yes, but remember, there are certain requirements for that. Increasingly you can see how academic institutes are involving artists in the research and that is because today’s theories of physics are so abstract that they are barely conceivable, so then you call in the artists who are familiar with centuries of visualising them, and who learnt, first in anatomy, but gradually in other fields too, to make sections, graphic representations, visualisations, and nowadays 3D. And if you bring in artists, it can happen that the scientists are given a picture that in turn raises new questions, that makes it possible to continue the inquiry in a different channel. In that case artists do not just have the retrospective function of illustrating, but they also point the way forwards to some extent. But in order to be able to do so, artists must receive a proper training. There’s nothing wrong with searching for a style of their own, a personal idiom, but at the same time they must also learn to explore the way for putting your work at the service of knowledge acquisition. And that means

E

K 192

E

imposing certain restrictions on yourself. It means that artists must not just regard themselves as hypersensitive seismographers (laughs). What a metaphor. That they also draw their boundaries very clearheadedly and don’t overshoot the mark. That is sometimes difficult for artists. Yes, they readily shoot into the cosmos with their metaphors, seeking the depths, while in this case they should be extremely restrictive. So perhaps more applied? Yes, I find it very difficult to decide what is applied and what is autonomous.

They both have their advantages, they both can contribute to developments in science, industry and technology. That might even be the future. Yes, I think that a whole new world is opened up there. So an art academy ought to change, in practical terms?

I think so, yes. Look, for me the highlight of the past year at the AKI was the conference that we organised by the research department ›a new artist, a new academy?‹.

My hope is that artists will receive a new calling in society, like the philosophers, but then with other resources. As a philosopher you don’t just walk on the sidelines, but you try to understand what the driving forces of an era are. And I try to analyse them and to reflect them, usually in text. Artists do the same, not in text but in image.

So should the questions raised be different? Or the artist’s premise? I think so. I think that they must have a much broader training, not so much aimed at private developments, but also at the diagnosis of what is going on in culture, what is needed, what the limits are. Art has its own ideal of knowledge at the moment, and if that knowledge is to be valid, it has to satisfy certain criteria. By adopting a broad orientation to the driving forces behind culture you develop your innermost self too. But the processes must proceed in parallel. It should not be the case that the art academy is an over-protected place where you first develop yourself, and only afterwards enter the threatening society.

Not very healthy, you might say. No, they have to proceed in parallel.

But don’t you think that some people have a greater need for selfreflection and that kind of thing? There are lots of different functions that you can exercise.

I’m certainly in favour of social commitment. But I was just talking about cultural processes in which you take part as an artist, but you can also use art, of course, in social projects, and that will be a different route again. I haven’t paid so much attention to that so far.

There’s a whole discussion going on at the moment about the crisis of art and then the diagnosis is that art should leave the white cube of the museum, abandon the élitist position in which it finds itself, so it will enter into more mergers, as it currently so topical, with the entertainment industry and the experience economy. Those are experience commodities, moving in the direction of gaming, graffiti. Art that is linked with merchandising, art that enters the world. On the one hand I think that’s very good, I think it’s a legitimate escape valve, but I think it is too narrow-minded. Art must not just disappear in that sector.

It would become empty, I think. Empty, yes. So that’s not what we should do, but on the other hand we must not want to retreat to an island of our own and trade our innermost selves. But a variety of responses emerge in the discussion of the crisis in art. Anna Tilroe and Cornel Bierens were both invited to the day of ›a new artist, a new academy ?‹. Anna Tilroe was pretty much opposed to the creative industry. She said that art criticism is in fact now only about culture and experience, what it does to you. And that is no genuine substantive criticism. Cornel calls for art to develop in a more craftsmanlike direction. So one goes for craftsmanship and the other for artistic engagement.

But I’m not in full agreement with either of them (laughs). No, I don’t think that artists should become craftsmen or preachers. We have enough of those in the Netherlands without artists preaching to us about what is wrong with society too. So are you calling for more nuances? No, I’m talking about research, that artists should have a domain of their own. The domain of aesthetics, aesthetics in the literal sense of the word: the world of the senses, of perceptions. Researching and then knowing that sensorial perceptions are no absolute givens but that they are cultural, conditioned by innumerable media.

K 193

Do you miss intellect at the academy? Do I miss it? … I was invited to stimulate the formation of theory, to help students with their independent development of the intellect … Offering more insight into things. Yes, teaching that makes you aware of those kinds of cultural processes and expects you to think about your own positioning ›what you do really want?‹ The classical theory at an art academy neglects this discussion too much, it is confined to art historical styles. A succession of styles, and then you have to be able to place your own work in that context. Of course there are also plenty of colleagues who do talk about the topicality of the art to which you relate. But I think that there is a need for a more thorough reflection on the differences between craftsmanship, commitment and art as inquiry. I give priority to a cultural self-diagnosis, in a sort of great global perspective, to the positioning of one’s own culture vis-à-vis another cultures. That is only just getting started.

Could that be a real discipline at the AKI, for example? More than one discipline. Well, I am still in the privileged position of the lectureship, at any rate, so I can lay out a number of projects. For instance, I supported a project by Jan Wierda and Rob van der Werdt on the future after the academy, ›It’s An Art Show‹. It is not just about the art of exhibiting, but more about artists’ initiatives. How do you create a portfolio, how do curators work, how do funds work, the application for a grant from a fund, how do you operate as a cultural entrepreneur in that marshalling yard of the arts? Very important. And with Ed Schoonveld and Matty Vroegop I’ve become actively involved in the FastFurniture process. That is about how you develop your own form as an autonomous artist, but then immediately in consultation with the industry. That you make things that are unique for yourself, but which can also be reproduced and marketed.

The focus is not on the product but on the process and the context in which you operate.

Contextual Art Practice. Well, perhaps we can have another interview some time in the future (laughs), thank you.

E

Koeze 194 1)

2)

3)

1) ›situatie in 3D‹ (overzichtsmaquette in karton, schaal: 1:500) 2) ›uitgangspunt‹ (processchets) 3) ›principeschets‹ (processchets)

Noaberschap —— Water —— Enclave

Koeze, George — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›Alles in waterland‹

Koning de 195

man —— met —— stok

Koning de, Marijn — Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) Schilderij

Korswagen 196

1) sculptuur (geperst papier, schaal 1:1)

—— ——

Korswagen, Rikke — Monumentale kunst sculptuur

Koster 197

1) collage

dagelijks —— toevoeging —— R R R R R

Koster, Karlijn — Gemengde media Installatie, gemengde media

Kotnik 198

more than $ 400 billion a year is spent on advertising worldwide – a typical television viewer watches more than 40.000 commerials a year 30% of local and major news broadcasting time is devoted to advertising – the general costumer views more than 10.000 advertisments a day

nasty —— propaganda —— deluxe

Kotnik, Irene — Visuele communicatie ›The Big Sell Out©‹, video installatie

Kottmeier 199

ideal —— standard —— selbst

Kottmeier, Sarah — Fotografie Fotografie

Kranendonk 200

1) ›Het Rammelende Raam‹ draaiorgel/beeld (gemengde media)

een. —— Twee. —— Twee.

Kranendonk, Reinier Roeland — Beeldhouwen ›Het Rammelende Raam‹, draaiorgel; ›Opblaaspop‹, installatie; machine/beeld, installatie

Kreimer 201

1) schilderij/tekening (linnen, 150 × 280 cm)

stille —— kern —— regel

Kreimer, Verena — Schilderen/Tekenen/Grafiek ›De schil en de geestelijke betekenis erover‹, schilderijen, animatie, video, afdrukken van gips

Krijnen 202

1) ›de stilte‹, beamerprojectie wandvullend zonder geluid, video (z/w, loop, 1:01 min)

ruimte —— tijd —— licht

Krijnen, Antoinette Elisabeth Maria (Annette) — Mediakunst ›de stilte, het geluid en de gebeurtenis‹, drie intallaties in verschillende ruimten die aan elkaar grenzen

Kruk 203

1) ›ibook is stuk‹, bewegende tekening, (Macromedia Flash, 1 min)

beweging —— conserveren —— herinneren

Kruk, Esther Dieudonnée — Gemengde media Bewegende tekening, Macromedia Flash; video

Kühn 204

1)

2)

1) ›The Tell Tale Heart‹, video (14 min) 2) ›Am Hawerkamp‹, documentaire, video (25 min)

me —— myself —— I

Kühn, Sebastian — Visuele communicatie ›The Tell Tale Heart‹, video; ›Am Hawerkamp‹, documentaire

≥ 336

≥ 236

≥ 234

≥ 303

≥ 235

Ladizadeh 210 1)

2)

3)

4)

1) 2) 3) 4)

›feeling‹, video (Mini DV, 1 min) ›travel to …‹, video (Mini DV, ca. 15 min) ›life and death‹, video (Mini DV, ca. 2 min) ›Traveller‹, video (Mini DV, ca. 30 min)

nieuwjaar —— god —— verjaardag

Ladizadeh, Mojgan — Mediakunst ›Traveller‹, video, installatie

Lamoen van 211

Lamoen van, Elke — Visuele communicatie ›portret van ArtEZ‹, een film uit fotostills; ›AcademieKeuzegids‹, drukwerk 1) ›De gezichten van ArtEZ‹, fotografie

identiteit —— gedachtegoed —— verschillen

Lansink 212

sensueel —— vleselijk —— broeierig

Lansink, Odette — Gemengde media, Fotografie (Deeltijd)

Lappi 213

1) ›Heads Of The Hunting Club Romantic Fleshly Day‹, tekening (kleurpotloden, 1 m × 1 m)

Love. —— Young. —— Anxiety.

Lappi, Laura Maria — Gemengde media ›Heads Of The Hunting Club Romantic Fleshly Day‹, installatie met tekeningen, beeldhouwwerk, videowerk

Le Thanh 214

touch —— feel —— look

Le Thanh, Tu — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›My Dutch Friends‹, ruimtelijk product 1) ›Friends Furniture‹

Lekatompessy 215

oog —— voor —— detail

Lekatompessy, Robin — Monumentale kunst ›beleefde tekeningen‹, tekeningen 1) ›z.t.‹, tekening (cellofaan, inkt, metaal, hout, afmeting nog onbekend)

NL

L 216 Lexicon AIAS Staat voor ›International Asociation of Independent Art and Design Schools‹. Deze organisatie werd opgericht op 30 november 1990 in het Bauhaus, Dessau in Duitsland door de Schule für Gestaltung (Basel, GER) en de Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam). Het doel is de contacten te versterken tussen de deelnemende instituten, alle kunsthogescholen met een sterke traditie en hoge kwaliteit, die kunnen bijdragen aan de internationalisering van kunstopleidingen. Peter Sonderen, directeur van de AKI, is de huidige president van de AIAS. AKI Stond voor Academie voor Kunst en Industrie. De AKI werd opgericht in 1949 en is sinds 1998 gevestigd op de campus van de Universiteit Twente, in een voormalige scheikundige proeffabriek. De huidige naam luidt AKI, ArtEZ academie voor beeldende kunsten Enschede.

AKI-ArtEZ Festival Elk jaar organiseert de AKI een Studium Generale – onderdeel van dAcapo ArtEZ Studium Generale – waarin deskundigen in de vorm van lezingen, voordrachten en workshops het jaarthema belichten. Naast maandelijkse bijeenkomsten vindt in de laatste week van april een 4-daags festival plaats.

Coördinator voor de AKI: Elvira van Eijl, t +31 (0)53 / 482 44 00, dacapo-enschede@artez.nl.

ArtEZ De AKI vormt samen met de Christelijke Academie voor Beeldende Kunsten (CABK) Zwolle en de Academie voor Beeldende Kunst en Vormgeving Arnhem (ABKVA), de faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving.

De faculteit is onderdeel van ArtEZ, Hogeschool voor de Kunsten. ArtEZ verzorgt in Arnhem, Enschede en Zwolle onderwijs voor beeldende kunst, vormgeving, bouwkunst, muziek, dans en theater. Met ongeveer 2800 studenten en ruim 600 medewerkers is ArtEZ een van de grootste zelfstandige HBO-instellingen in Nederland. Centraal telefoonnummer: t + 31 (0)26 / 353 56 35, info@artez.nl.

International office Het International office van de AKI, ontstaan vanuit het studentendecanaat, is sinds 2003 een zelfstandig bureau binnen de AKI, dat samenwerkt met 45 academies op internationaal niveau. Dit omvat gastdocentschappen en gezamenlijke projecten, maar het hoofdbestanddeel wordt gevormd door de uitwisseling van studenten binnen en buiten Europa. Coördinator: Anne Eshuis, t +31 (0)53 / 482 44 14, international.aki@artez.nl.

Communicatie/Interne en externe betrekkingen Monique Bosman, t +31 (0)53 /482 44 43, m.bosman@artez.nl.

DAI Het Dutch Art Institute (DAI), is een tweedefase-opleiding (masters) voor Autonome kunst en Kunst in de publieke ruimte, verbonden aan ArtEZ. Op DAI werken max. 30 jonge kunstenaars van diverse nationaliteiten, gedurende 2 jaar aan een verdieping van hun kunstenaarschap, onder begeleiding van kunstenaars, ontwerpers en theoretici. DAI is gevestigd in de AKI in Enschede. http://www.dutchartinstitute.nl/.

Deeltijd Dit is een opleiding die in principe gelijk is aan de voltijdopleiding.

Afstuderen is mogelijk in vier autonome richtingen: Schilderen/Tekenen/ Grafiek, Beeldhouwen, Gemengde media en Fotografie. Coördinator: Eric de Gram, docenten: Lowieke van Aarle, Charl van Ark, Albert Bouhuis, Rutger ten Broeke, Punt Colenbrander, Gerhard van Dragt, Elvira van Eijl, Eric de Gram, Ton Harmsen, Christine van der Heide, Tjabele Heier, Uli Langendorf, Kars Persoon, Sjef Sales, Coen Scheen, Riet Schennink, Roland Sips, Arie Stronks, Blanka Wasowicz, Rob van der Werdt, Jan Wierda.

Directie Directeur Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving: Tonny Holtrust.

Directeur AKI: Peter Sonderen; bureaumanager: Martin Knaapen; directiesecretariaat: Naznaz Majeed, t +31 (0)53 / 482 44 54, directie.aki@artez.nl.

E

Facilitaire zaken Hoofdconciërge: Henry Platje; conciërges: Wim Posthumus, André Vreeman; assistent: Rizgar Salih, t +31 (0)53 / 482 44 50, faz.enschede@artez.nl.

Financiën Marjolijne van Waveren, Isabel Ezendem, t +31 (0)53 / 482 44 60, m.vanwaveren@artez.nl.

HardyStudio Heeft als doel het bevorderen van het functioneren van kunst en vormgeving in de samenleving, verricht contractactiviteiten, bemiddelt tussen opdrachtgevers en kunstenaars, brengt een derde geldstroom op gang en verzorgt cursussen zakelijke voorbereiding op de beroepspraktijk van kunstenaars en vormgevers. Coördinator: Coen Scheen; medewerkster: Jet Kruger, t +31 (0)53 / 482 44 45, hardy@hardystichting.nl.

Lectoraat Kunst & Technologie Dit lectoraat, dat gevestigd is in de AKI, verkent de raakvlakken tussen kunst en techniek en geeft dit gestalte in lezingen, symposia en workshops.

Sinds 2001 kent het hoger beroepsonderwijs lectoren die zijn aangesteld bij alle hogescholen om bij te dragen aan kenniscirculatie en (toegepast) onderzoek, het onderwijs te vernieuwen en docenten te professionaliseren.

Lector: Petran Kockelkoren; bureaumanager: Anne Tol, t +31 (0)53 /482 44 53, a.tol@artez.nl.

Mediatheek Bevat boeken, tijdschriften, videobanden, dia’s, digitale media en een archief op het gebied van beeldende kunst, vormgeving, architectuur.

Materialen zijn ter inzage en/of te leen. Hoofd Mediatheek: Nicolien van den Brûle; mediathecarissen: Maarten van Doremalen, Yolande Willink; coördinator Digitalisering mediatheek/Archief: Marion Bouwhuis, t +31 (0)53 / 482 44 75, mediatheek.aki@artez.nl.

Receptie Ans Effing, Marijke Juurlink, Wilma Lagendijk, t +31 (0)53 / 482 44 00, receptie.aki@artez.nl.

Studentenadministratie Anne Rose Hanekamp, t +31 (0)53 / 482 44 61, a.hanekamp@artez.nl.

Studentendecanaat Geeft informatie, advies en begeleiding op studie- en persoonlijk vlak aan alle studenten en aankomend studenten. Studentendecaan: Nini Derlagen, t +31 (0)53 / 482 44 13, n.derlagen@artez.nl.

Universiteit Twente Studenten en medewerkers van de AKI kunnen tegen gereduceerd tarief gebruik maken van diverse faciliteiten van de Universiteit Twente, zoals sportfaciliteiten en mensa’s.

Werkplaatsen De AKI beschikt over verschillende werkplaatsen ter ondersteuning, uitvoering en begeleiding van lesopdrachten en kunstwerken.

Digitale technieken 2D: Jeroen van Uden; Drukkerij/Printshop: Jan Groen; Grafiek: Theo Bakker; Hout: Jan Horstman, Norbert Huuskes, Bert Kanter; Keramiek: Erik Kok; Kunststof: Willem Boom; Metaal: Harry van Aartsen, Jeroen Budde, Hans Kamphuis; Systeembeheer Onderwijs: Han van het Bolscher †; Zeefdruk: Rudi Bastiaans, Willem Boom.

Winkel Verkoop diverse kunstenaarsmaterialen en -benodigdheden.

Beheerder: Mark Janssen, t +31 (0)53 / 482 44 68.

L 217 E

Lexicon AIAS On the 30th of November 1990, the ›International Association of Independent Art and Design Schools‹ (AIAS) was founded in the Bauhaus, Dessau, GER. This Association was an initiative of the Schule für Gestaltung in Basel and the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. The aim is to re-enforce and strengthen the contacts between the participating institutions, all of which are schools of higher education with strong traditions and high standards of quality, which can contribute to the internationalisation of education in the arts. Currently the director of the AKI is president of this orgnisation.

AKI Originally stood for Academy for Art and Industry. The AKI was founded in 1949, and has been located in a former chemistry lab on the campus of the University of Twente since 1998. Its present name is ArtEZ AKI, the Enschede Academy of Visual Arts.

AKI-ArtEZ Festival Every year the AKI organises a series of General Studies – as part of dAcapo ArtEZ General Studies – in which experts illuminate the theme of the year in the form of lectures, presentations and workshops. Besides the monthly meetings, a 4-day festival is held in the last week of April.

Coordinotor of the de AKI: Elvira van Eijl, t +31 (0)53 / 482 44 00, dacapo-enschede@artez.nl.

ArtEZ The AKI, the Protestant Academy for Art (CABK) Zwolle, and the Academy for Art and Design Arnhem (ABKVA) combine to form the Art and Design faculty. The faculty is part of ArtEZ, Polytechnic for the Arts. ArtEZ provides education in art, design, architecture, music, dance and theatre in Arnhem, Enschede and Zwolle. With some 2800 students and more than 600 members of staff, ArtEZ is one of the largest independent institutes of higher professional education in the Netherlands. Central telephone number: t + 31 (0)26 / 353 56 35, info@artez.nl.

International office The International office of the AKI, which was set up by the student dean, has been an independent office within the AKI since 2003. It cooperates with 45 academies at an international level. This includes guest lectureships and joint projects, but most of its work is concentrated on the exchange of students inside and outside Europe. Coordinator: Anne Eshuis, t +31 (0)53 / 482 44 14, international.aki@artez.nl.

Communication/Internal and external relations Monique Bosman, t +31 (0)53 /482 44 43, m.bosman@artez.nl.

DAI The Dutch Art Institute (DAI) is a postgraduate master’s course in Autonomous Art and Art in the Public Space under the aegis of ArtEZ. A maximum of thirty young artists of various nationalities work at DAI for two years to further develop their artistry, under the supervision of artists, designers and theoreticians. The DAI is housed in the AKI in Enschede.

Parttime This course is in principle equivalent to the full-time course. There are four graduation options: Painting/Drawing/Graphic; Sculpture; Mixed media; and Photography. Coordinator: Eric de Gram; mentor: Ton Harmsen; tutors: Lowieke van Aarle, Charl van Ark, Albert Bouhuis, Rutger ten Broeke, Punt Colenbrander, Gerhard van Dragt, Elvira van Eijl, Eric de Gram, Christine van der Heide, Tjabele Heier, Uli Langendorf, Kars Persoon, Sjef Sales, Coen Scheen, Riet Schennink, Roland Sips, Arie Stronks, Blanka Wasowicz, Rob van der Werdt, Jan Wierda.

Director Director of the Faculty of Art and Design: Tonny Holtrust. Director of the AKI: Peter Sonderen; office manager: Martin Knaapen; secretary to the director: Naznaz Majeed, t +31 (0)53 / 482 44 54, directie.aki@artez.nl.

Caretaker Head caretaker: Henry Platje; caretakers: Wim Posthumus, André Vreeman; assistant: Rizgar Salih, t +31 (0)53 / 482 44 50, faz.enschede@artez.nl.

Finance Marjolijne van Waveren, Isabel Ezendam, t +31 (0)53 / 482 44 60, m.vanwaveren@artez.nl.

HardyStudio Its purpose is to promote the functioning of art and design in society.

It carries out contract activities, mediates between clients and artists, initiates third-party funding, and gives courses to prepare artists and designers for the business side of professional practice. Coordinator: Coen Scheen; assistant: Jet Kruger, t +31 (0)53 / 482 44 45, hardy@hardystichting.nl.

Lectureship in Art and Technology This lectureship at the AKI explores the interface between art and technology in the form of lectures, symposia and workshops. Lectureships were set up in all institutes of higher professional education in 2001 to contribute to the circulation of knowledge and (applied) research, to vitalise teaching, and to raise the professional level of tutors. Lector: Petran Kockelkoren; office manager: Anne Tol, t +31 (0)53 /482 44 53, a.tol@artez.nl.

Media documentation centre Contains books, periodicals, video tapes, slides, digital media and an archive in the field of art, design and architecture. Materials can be consulted and/or borrowed. Head of Media documentation centre: Nicolien van den Brûle; assistants: Maarten van Doremalen, Yolande Willink; coordinator Digitalisation media documentation centre/Archive: Marion Bouwhuis, t +31 (0)53 / 482 44 75, mediatheek.aki@artez.nl.

Reception Ans Effing, Marijke Juurlink, Wilma Lagendijk, t +31 (0)53 / 482 44 00, receptie.aki@artez.nl.

Student administration Anne Rose Hanekamp, t +31 (0)53 / 482 44 61, a.hanekamp@artez.nl.

Student dean Gives information, advice and counselling in relation to study and personal matters to all (prospective) students. Student dean: Nini Derlagen, t +31 (0)53 / 482 44 13, n.derlagen@artez.nl.

University of Twente Students and members of staff of the AKI can make use of various facilities of the Universtiteit Twente, such as sports facilities and canteens, at a discount.

Studios The AKI has various studios for back-up, implementation and assistance with assignments and works of art. 2D digital techniques: Jeroen van Uden; Print shop: Jan Groen; Graphics: Theo Bakker; Wood: Jan Horstman, Norbert Huuskes, Bert Kanter; Ceramics: Erik Kok; Plastics: Willem Boom; Metall: Harry van Aartsen, Jeroen Budde, Hans Kamphuis; Education system manager: Han van het Bolscher †; Silk screen: Rudi Bastiaans, Willem Boom.

Shop Sell of various artists materials and other related items. Manager: Mark Janssen, t +31 (0)53 / 482 44 68.

Lindhout 218 1)

2)

1) ›NUKE001‹, kleurenprint (ca. 100 cm hoog × ca. 70 cm breed) 2) ›De ›Jeroen‹ Tatoeage‹, tatoeage op linker bovenarm (2 cm hoog × 8 cm breed)

LEPEL —— CONTRAST —— LEEG

Lindhout, Mark — Gemengde media ›Geen titel‹, Installatie

Linstädt 219

Linstädt, Nina — Gemengde media Beeld (gemengde materialen) observator —— ruimte —— verzamelaar

Lodmfjörd 220 1)

2)

1) ›Slimeball Pest … The Musical – the tale of the chocolate queen‹, internet musical (video en music, 16 min) 2) ›Slimeball Pest … The Musical – the tale of the chocolate queen‹, internet musical (video en music, 16 min)

self —— pity —— walls

Lodmfjörd, Kristján — Gemengde media ›one more time for the people © 2006‹, DVD publication of selected musicvideos

Ludwig 221

Ludwig, Veronika Lucia Levina — Fotografie Fotografie 1) foto, PE papier (70 × 100 cm)

licht —— lucht —— liefde

≥ 218

≥ 231

≥ 136

≥ 186

≥ 127

≥ 213

≥ 237

≥ 202

Magnúsdóttir 230

1) ›It makes life better‹, performance

you —— need —— it

Magnúsdóttir, Hrafnhildur Ósk — Gemengde media Video-performance-installatie

Martin 231

1) foto

performed —— video —— art

Martin, Katharina D — Mediakunst, Monumentale kunst Video, performance, fotografie

Mavzalevskaya 232 1)

2)

3)

1) ›The Overkill Festival website‹, website (Flash, ActionScript2, PHP5, MySQL., CSS., XML. …)

2) ›Baby Maggot‹, object (disassembled monitor, webcam, real time video processing software, steel basin with live maggots) 3) ›nonselective.net‹, website that supposedly represents me on the net (Flash, ActionScript2, PHP5, MySQL., CSS., XML. …)

bittersweet —— joyride —— sourcecode

Mavzalevskaya, Sophie — Mediakunst ›panem & circenses, inc.‹, installatie

M 233

Mediakunst Informatie over de afdeling Niet de intrinsieke waarde van het kunstwerk, maar het medium is bij Mediakunst het belangrijkst. Het gaat om het leren spelen met (innovatieve) technieken, apparatuur, elektronica en software. De mediakunstenaar ligt in de voorhoede van maatschappelijke ontwikkelingen, zet zaken op losse schroeven, creëert denkruimte, breekt baan en is per definitie pionier.

De opleiding is gericht op het onderzoeken en ontwikkelen van een persoonlijke beeldtaal door het maken van autonoom werk. Directe omgang met het medium, met de techniek, is van wezenlijk belang. Door experimenteel onderzoek ontstaan vaak nieuwe inzichten en ideeën. Door het genereren van – soms toevallige – beelden en het verwerken van de informatie die dat oplevert, krijgt de student inzicht in het ontstaan van een beeld en de aard van het medium. Het leren werken met de apparatuur van de afdeling is daarom geen doel op zich, maar vanzelfsprekend onderdeel van het werkproces. Voor sommigen betekent dit een ontdekkingsreis door de elektronica, voor anderen is het genoeg te weten waar de opnameknop van de camera zit. Het gaat niet om de vraag ›hoe werkt een computer?‹, maar om de kwestie ›wat is een computer, camera of tv?‹ De student Mediakunst werkt vanuit een eigen fascinatie en ontwikkelt een persoonlijke opvatting en eigen beeldtaal. Hij of zij heeft doorzettingsvermogen, werkt zelfstandig en is in staat het eigen werk kritisch te analyseren en professioneel te presenteren. ›Leren door doen‹ is een belangrijk uitgangspunt van de studie. Mediakunst verzorgt samen met Visuele communicatie, de Universiteit Twente en Saxion Hogeschool Enschede de minor Kunst, Media en Technologie.

De huidige 6 autonome afdelingen worden in het studiejaar 2006/07 één afdeling met 9 specialisaties, te weten: Schilderen, Fotografie, Architectonische ruimte, Tekenen, Kunst in de publieke ruimte, Beeldhouwkunst, Computerkunst, Video en film, en Interdisciplinair beeldend onderzoek (voorheen Gemengde media). Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Media art Information about the department Not the intrinsic value of the work of art, but the medium, is the most important thing for Media art. It is about learning to play with (innovative) technologies, equipment, electronics and software. Media artists are in the vanguard of social trends, call things into question, create room for thought, make new breakthroughs, and are by definition pioneers.

The course is aimed at investigating and developing a personal visual idiom through the creation of autonomous work. Direct contact with the medium, with the technology, is of prime importance. Experimental research often leads to new insights and ideas. Through generating – sometimes fortuitous – images and processing the information that this yields, students acquire insight into how an image arises and the nature of the medium. Learning to work with the department equipment is therefore not an end in itself, but an intrinsic part of the working process. For some students this means a journey of discovery in the world of electronics, while for others it is enough to know where the recording button of the camera is.

The question is not: ›How does a computer work?‹, but ›What is a computer, camera or TV ?‹ Media art students work on the basis of their own fascination and develop a personal vision and visual idiom of their own.

They have determination, can work by themselves, and are able to critically analyse and professionally present their own work. ›Learning by doing‹ is an important principle of the course. Media art offers a minor in Art, Media and Technology together with Visual communication department, the Universiteit Twente and the Saxion Hogeschool Enschede.

The present 6 Autonomous departments will form a single department in the academic year 2006/07 with 9 specialisations: Painting, Photography, Architectural space, Drawing, Art in Public space, Sculpture, Computer art, Video and film, and Interdisciplinary visual research (formerly Mixed media). For the latest information click on www.artez-aki.nl

Pieter Baan Müller (coördinator en docent), Jacqueline Hoogeveen (docente), Paul Jansen Klomp (docent), Frits Maats (docent), Sabine Mooibroek (docente), René Damen (assistent), Georg van der Veen (assistent)

Meer van der 234

Meer van der, Alex — Mediakunst

mooi —— is —— goed

Mesker 235

1) ›Der Rede wert‹, affiche

GESELL —— SCHAFFT —— MEHR.

Mesker, Ingo — Visuele communicatie ›Great in Greeting‹, full-media-campaign

Mikx 236 1)

2)

3)

4)

5)

1) ›Insh Allah (als god het wil)‹, beeld (vrijstaand) (metalen tafeltje met kleedje katoen, met daarop een in het Arabische gestelde tekst, op het tafeltje een fles met olie en bloed, 100 cm hoog/35 cm doorsnede) 2) ›Hemelvaartsdag‹, hangende, rood metalen beugel met drie kruizen van vrolijk gekleurd tafelzeil gevuld met fiber vezels, en een kleine verwijzing naar treintijden (plastic, 40 × 60 cm) 3) ›Obstructie‹, vrijstaand, halve kubus (punt omhoog) steunend op drie wandelstokken (multiplex plaat/houten wandelstokken, 80 × 80 cm, 120 cm hoog) 4) ›Try to fly‹, vrijstaande trapleer voorzien van vleugels (houten trapleer/metalen vleugelconstructie, bekleed met takken, 2,5 m hoog/3,5 m spanwijdte) 5) ›One way to paradise‹, hangend objekt in vorm van een bommenvest met vleugels (papier, hout, metaaldraad, 75 × 75 × 50 cm)

vrijheid —— emotie —— samenhang

Mikx, Huub — Beeldhouwen, Gemengde media (Deeltijd) ›Er is meer dan alleen maar mooi.‹, beelden (ruimtelijk/grafisch) met poëtische of emotionele gedachten, ontstaan door maatschappelijke betrokkenheid

Mol 237

1) ›Cetacea‹, installatie (stof, grijs en oranje, draad, 2 m × 2 m)

Mysterieus —— Speels —— Grensoverschrijdend

Mol, Karin — Monumentale kunst ›Cetacea‹, installatie

M 238 Monumentale kunst Informatie over de afdeling De context behoort tot het kunstwerk bij Monumentale kunst. Projecten vinden plaats in binnen- en buitenland, waar werk wordt ontwikkeld in relatie tot plaats en cultuur. Uit verschillende disciplines wordt geput: installatie, sculptuur, video, schilderen, tekenen, fotografie, projecten in situ. Zwaartepunten zijn het ontwikkelen van een onafhankelijke, individuele beeldtaal door middel van experimenteren, het in ruime zin onderzoeken van context en betekenis van ontwikkelde werkstukken, en het werken in opdracht. De afstudeerrichting gaat door op de artistieke vrijheden die in de twintigste eeuw zijn verworven.

Haar manier van werken laat zich typeren als ›toegepaste autonomiteit‹.

De student Monumentale kunst is actief, zelfstandig en innoverend. Het multidisciplinaire karakter biedt ruimte voor contact en samenwerking met andere afstudeerrichtingen en docenten. Monumentale kunst kent een minimale vaste kern en maximale participatie van tijdelijke krachten. Dit zijn vaak jonge beeldende kunstenaars die het aantrekkelijk vinden zich voor een korte periode volledig in te zetten. Voor zowel studenten als docenten is deze manier van werken, die zorgt voor actuele kritische discussies, bijzonder interessant.

De huidige 6 autonome afdelingen worden in het studiejaar 2006/07 één afdeling met 9 specialisaties, te weten: Schilderen, Fotografie, Architectonische ruimte, Tekenen, Kunst in de publieke ruimte, Beeldhouwkunst, Computerkunst, Video en film, en Interdisciplinair beeldend onderzoek (voorheen Gemengde media). Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Monumental art Information about the department When it comes to Monumental art, the context is part of the work of art.

Projects are located in the Netherlands and abroad, where work is developed in relation to place and culture. Students draw on a variety of disciplines: installation, sculpture, video, painting, drawing, photography, and in situ projects. The focal points are the development of an independent, individual visual idiom through experimentation, investigation in the widest sense of the word of the context and significance of pieces of work that have been developed, and working on assignments.

The specialisation continues on the basis of the artistic freedoms that were acquired in the twentieth century. Its procedure can be characterised as ›applied autonomy‹.

Monumental art students are active, independent and innovative.

The multidisciplinary character of the course offers scope for contact and cooperation with other departments and tutors. Monumental art has a minimal permanent core and a maximal participation by temporary tutors. These are often young artists who find it attractive to throw themselves fully into the teaching for a short period. Both students and tutors find this way of working, which is conducive to topical critical discussions, to be very interesting.

The present 6 Autonomous departments will form a single department in the academic year 2006/07 with 9 specialisations: Painting, Photography, Architectural space, Drawing, Art in Public space, Sculpture, Computer art, Video and film, and Interdisciplinary visual research (formerly Mixed media). For the latest information click on www.artez-aki.nl

Frank Sciarone (coördinator en docent), Uwe Poth (docent), Ed Schoonveld (project-docent), Matty Vroegop (project-docente), Margret Wibmer (project-docente)

M 239 Mooibroek, Sabine/Brusche, Harry — Interview Donderdag 11/05/2006, 12:30 uur; voor de HardyStudio, AKI, Enschede met Sabine Mooibroek, docente Gemengde media met Harry Brusche, docent Gemengde media door Fiete Lühn, 1e jaarsstudent Propedeuse

Wat is er bij jou in dit studiejaar voor belangrijks gebeurd op jouw afdeling?

Ik weet niet of ik dat zozeer als belangrijk moet omschrijven, maar wel als imposant en indrukwekkend, dit jaar zullen zestien kandidaten afstuderen. Dat is nooit eerder voorgekomen. Met het gemis van een docent/coördinator vanaf september, is het eigenlijk heel indrukwekkend om met vier collega’s alle zestien studenten tot een klinkend eindexamen te begeleiden. Wat ook dit jaar gebeurd is, is dat bij Gemengde media een site is ontstaan: http://www.flickr.com/groups/aki-gemengde-media. Daarop kan iemand, verbonden met de afstudeerrichting Gemengde media zowel (ex-) student als docent, eigen werk zetten. Op die manier kun je met elkaar over je werk corresponderen. Daarop kun je bijvoorbeeld ook zien wat studenten die zes jaar geleden afgestudeerd zijn, nu doen (kosteloos alumnibeleid). De diversiteit in werkwijze en mentaliteit is groot. Op de academie als student, maar ook daarna als beginnend kunstenaar. Bijvoorbeeld de een is heel gesloten, en is bijna als een monnik met zijn werk bezig, bemoeit zich weinig met de buitenwereld. Maar door die site wordt wel contact gemaakt en onderhouden.

Het is een internetgemeenschap geworden. Op dat geboden platform, daar ben ik zelf wel een beetje trots op.

Wat is voor jou een doodzonde wat een student kan doen op een kunstacademie? Echte doodzonden die bestaan voor mij niet. Het heeft meer te maken met vallen en opstaan. Dus een doodzonde, dat is te absoluut en definitief. Op het moment dat je niet aan de kwaliteiten van het kunstonderwijs kunt voldoen, is dat geen doodzonde, maar dan is het de vraag of deze opleiding de juiste opleiding voor je is. Je kunt zeggen het is zonde, het is jammer, als studenten hun werk niet serieus nemen. Dat is wel iets dat buiten je vermogen, je talent, ligt. Als je gewoon komt rondhangen, jezelf, je werk en je omgeving niet serieus neemt. Dat is jammer voor de organisatie, voor ons, voor iedereen.

Welke factoren heb je in de ontwikkeling van kunstenaar niet in de hand?

Je hebt niet in de hand wanneer het omslagpunt plaatsvindt. Bijvoorbeeld studenten maken dingen en ineens ontdekken ze waar hun passie of interesse ligt. Dan kan het bijvoorbeeld plotseling heel snel gaan met hun ontwikkeling. Dat heb je niet in de hand, terwijl het misschien het belangrijkste moment is. Wat je ook niet in de hand hebt, is als je met studenten praat of je verhaal bij hen aankomt. Toch? Wat daarna komt, hoe het verteerd wordt. Je kunt alleen maar iets aanbieden. Maar je kunt niet beïnvloeden of dat ook overkomt … Dat probeer je natuurlijk wel. Soms probeer je iets te forceren, nog meer druk op de ketel te zetten, of door studenten met nog meer theoretische bagage te confronteren of met werk uit de praktijk. Het mooie van het docentschap op de AKI is, maar dat zal in andere instituten niet anders zijn, dat een student ineens doorschiet, dat opeens het kwartje valt, hij tot een soort inzicht komt. Voor mij zijn dat kleine wonderen. Als dat gebeurt, kan ik ook luid op het stuur slaand naar huis rijden (lacht). Dan is het een beetje feest.

Maar … we wilden het ook graag in dit interview over individuele studenten hebben. Gemengde media bestaat natuurlijk uit individuen. De zestien mensen die nu afstuderen, wat een monumentaal aantal is, daarin is een grote diversiteit te vinden in media, in mentaliteit en in visie. Bijvoorbeeld, iemand is met het onderwerp geld en reclame bezig. Wat is het, wat voor invloed heeft het, waarom heeft het invloed …

Oorspronkelijk komt hij uit Oost Duitsland, waar hij dat veel extremer heeft meegemaakt dan hier. De laatste tijd is hij, naar zijn eindexamen toe, veel intenser gaan nadenken, lezen en onderzoeken … Toen hij over zichzelf en over zijn eigen persoonlijke geschiedenis ging nadenken en dat ging beschrijven, o.a. over zijn opvoeding in Oost Duitsland. Daar was hij eigenlijk al drie jaar in zijn werk mee bezig, maar het kwartje viel pas echt een half jaar geleden. Toen hij ging beschrijven. Waardoor er ineens voor hem een veel grotere speelruimte kwam. Door verworven inzicht. Dan is er nog iemand die geluidskunstenaar is geworden, dat ontwikkelde zich vooral in die laatste anderhalf jaar. Ja, in het tweede jaar was hij daar ook al mee bezig, met geluidskistjes. Dat heeft hij toen even vaarwel

NL

M 240

NL

gezegd en op een gegeven moment is hij daar toch weer mee verder gegaan. Het is zijn eigen taal geworden. Hij heeft een fascinatie voor mechanica als voormalig automonteur.

Zijn fascinatie voor die mechanica, die weet hij in treffende beelden neer te zetten, als ook zijn fascinatie voor het geluid. Een van de studenten heeft ontdekt dat ze van schrijven houdt. Ineens ging er een wereld voor haar open. Schrijven is een medium waar ze alles in kan uiten. Dat is prachtig. En iemand werkt met mode en de sociale aspecten ervan. Over afstand en haptische ruimten. Zij werkt ook weer op een totaal ander gebied.

Nou ja kijk, je ziet de diversiteit binnen de afdeling. Van geluid, tekst, lichaam en ruimte ‌ Dus eigenlijk kan je het zeggen dat alle facetten van de beeldende kunst grosso modo op dit moment binnen de afstudeerrichting Gemende media te vinden zijn.

Iets anders. De AKI gaat mogelijk voor 2012 verhuizen, hoe stel je het ideale gebouw van deze academie voor? Daar ben ik heel duidelijk in: een beter gebouw als dit gebouw bestaat er niet. Ik ben op vrij veel academies geweest, ook in het buitenland. En iedere keer als ik hier terug kom ‌ het gebouw, de infrastructuur, dit is gewoon het beste dat je je als academie kan wensen. En juist omdat het in eerste instantie niet als academie gedacht is.

M 241

Werk (thermo-papier met hologram, hobbylijm) van Afong Toh, 2e jaarsstudent Gemengde media Work (thermal paper with hologram, hobby glue) by Afong Toh, 2nd year student Mixed media

M 242 Mooibroek, Sabine/Brusche, Harry — Interview Thursday 11/05/2006, 12:30 pm; in front of the HardyStudio, AKI, Enschede with Sabine Mooibroek, docente Mixed media with Harry Brusche, docent Mixed media

by Fiete Lühn, 1rst year student Foundation course E

What important happened in your department in the past academic year?

I don’t know whether I should call it important, but it is certainly remarkable and impressive: sixteen candidates will graduate this year. That has never happened before.

With the absence of a tutor/coordinator since September, it is in fact very impressive for me and four colleagues to coach all sixteen students for a brilliant final examination.

Something else that happened this year was the setting up of a multimedia site: http:// www.flickr.com/groups/aki-gemengde-media/. Anyone connected with the Mixed media department, whether a (former) student or a tutor, can place their own work there.

It’s a way of corresponding with each other about your work. You can see there, for instance, what students who graduated six years ago are doing today (no-cost alumni policy).

The diversity in method and mentality is great, both for students at the academy and for beginning artists afterwards. For example, one may be very closed off and dedicated to his work almost like a monk, taking little interest in the outside world. But that site does mean that contact is made and maintained. It has become an internet community.

I’m quite proud of the platform that we can offer.

What is for you a missed opportunity for a student at an art academy?

I don’t believe in real missed opportunities. It has more to do with learning from your mistakes. So the term missed opportunity is too absolute and too definitive. The moment when you cannot satisfy the qualities of the art education is not a missed opportunity, but the question does arise of whether this course is the right one for you. You can say that it is a pity, a waste, if students don’t take their work seriously. It’s something that lies outside your ability, your talent. If you just come to hang around, without taking yourself, your work and your surroundings seriously. It’s a pity for the organisation, for us, for everybody.

Which factors in the development of an artist are beyond your control?

You can’t control the crucial turning-point. For example, students make things and suddenly discover where their passion or interest lies. Then their development may suddenly speed up. It’s beyond your control, even though it’s perhaps the most important moment. Another thing that is beyond your control is when you talk with students or what you are saying reaches them. Isn’t that true? What happens afterwards, how it is digested. You can only offer something. But you can’t influence whether the message gets across … Of course, you try to. Sometimes you try to force something, put more pressure on, or confront students with even more theoretical baggage or with work from practice. The nice thing about teaching at the AKI – but that won’t be any different in other institutes – is that a student suddenly shoots forwards, the penny suddenly drops, they arrive at a sort of insight. For me those are little miracles. When it happens, I can drive home blowing my horn (laughs). There’s something to celebrate.

But … we would also like to talk about individual students in this interview. Mixed media consists of individuals, of course. The sixteen students who are graduating now, which is a monumental number, reflect a great diversity in media, mentality and vision. For instance, one of them is working on the theme of money and advertising. What it is, what kind of an influence it has, why it has that influence …

He came from East Germany, where he has experienced that in a far more extreme way than here. As he prepares for the graduation, he has recently begun to reflect, read and research more intensely … Then he started to think about himself and his own personal history and to describe it, including his education in East Germany. In fact he had been getting to grips with that in his work for three years already, but it was only six months ago that the penny dropped. Then he started to describe it. That suddenly created a much larger room for manoeuvre for him. Through the insight he acquired. There’s another who has become a sound artist, a development that took place mainly in the last eighteen months. He was already interested in that in the second year, working with sound boxes. He bade that farewell for a while, but at a certain moment he has picked

M 243

it up again. It has become his own language. As a former car mechanic he is fascinated by mechanics. He is able to reflect his fascination with mechanics and with sound in striking images. One of the students has discovered that she likes writing. A world suddenly opened up for her. Writing is a medium in which she can express everything.

That’s fantastic. Another student is working on fashion and its social aspects, on distance and haptic spaces. She’s also working in a completely different area. Well, just look, you can see the diversity within the department. Sound, text, body and space …

So in fact you can say that, roughly speaking, every facet of art can be found in the Mixed media department at the moment.

Something different. The AKI may be moving to new premises in 2012.

What is your picture of the ideal building for this academy? It’s very clear to me: there is no building better than the present one. I’ve been to quite a lot of academies in the Netherlands and abroad. And every time I come back here … the building, the infrastructure, this is simply the best academy you could wish for. Precisely because in the first instance it was not conceived as an academy.

E

Mühlenbrock 244

1) affiche uit een serie (70 × 100 cm)

wirk-lich —— wunder-bar —— zweifel-haft

Mühlenbrock, Joana — Visuele communicatie ›03 und 04/2006 wirk-lich wunder-bar zweifel-haft – eine Posterserie über unser Zeitgeschehen‹, basierend auf aktuellen Zeitungsartikeln

M 245 Müller, Pieter Baan — Interview Woensdag 26/04/2006, 16:00 uur; voor de videowall, AKI, Enschede met Pieter Baan Müller, docent Mediakunst door Aline Soldan, 4e jaarsstudente Beeldhouwen

Zijn er bijzondere activiteiten geweest bij jou op de afdeling Mediakunst?

We zijn op werkweek geweest in Friesland. We hebben een week in een boerderij doorgebracht met de hele afdeling. Bij ons is dat echt een werkweek. We halen de hele afdeling op de AKI leeg, alle apparatuur gaat in een auto en wordt daar weer opgesteld.

Er wordt een netwerk gemaakt, er hangen beamers, er worden films gedraaid. Er wordt een opdracht gegeven en elke student maakt dan een werk in die week. Aan het einde van de week houden we een presentatieavond. Verder is het ook vooral heel erg gezellig, met een openhaard en een tap (lacht). Klinkt goed. Werken studenten alleen of ook wel samen? Sommige studenten werken ook graag samen en vaak wordt ook samengewerkt aan één werk. Dat zag je ook tijdens de werkweek. Je hebt natuurlijk altijd mensen die veel liever dingen alleen doen en dat kan ook. En verder? Excursies of exposities?

We hebben aan het begin van het jaar met het Muziekfestival in een container werk laten zien met een clubje studenten. Met het festival GOGBOT van Planet Art hebben we ook werk laten zien van studenten. We hebben ook vaak presentaties in Villa de Bank, ›Villa Electrique‹. Met de hele afdeling bouwen we daar dan een tentoonstelling op in die grote villa. Dat lijkt me bijzonder zo’n oude villa met het modernste videowerk. Ja. Het is dan helemaal volgebouwd met apparatuur, het maakt ongelofelijke herrie en iedereen heeft ook ruzie met elkaar, want al het geluid zit elkaar in de weg. Als je ergens een video hebt draaien met geluid dan beheerst dat de hele ruimte, dus … Maar dat is dus de beroepspraktijk. Ik zelf stel me zo voor dat het best makkelijk is zoiets tentoon te stellen, maar mijn medium is het niet … Nou, met videowerken, zeker met filmpjes, is de ruimte niet zo van belang. Bij beelden is dat heel anders. Als je iets op een tv of monitor ziet, dan is dat een raampje waar je induikt, je zit dan in een andere wereld. Dat heeft voordelen, maar ook nadelen. Je zit met de factor tijd. Je kunt iets van drie minuten maken, wat kort is, maar ook veel langer. Je moet de kijker dan dwingen om van het begin tot het eind te blijven kijken. Het is een heel specifiek medium, dat z’n eigen karakteristieken heeft.

Ik heb nog drie vragen. De eerste is: wat is een doodzonde voor een student of kunstenaar? Niet veel, hoor. Wat is nou een doodzonde? Luiheid zit ik aan te denken, maar zo erg vind ik dat nu ook weer niet. Wat een echte doodzonde is, is onverschilligheid, dat het studenten allemaal niks uitmaakt. Als ik studenten moet motiveren om iets te gaan doen, dan is er eigenlijk iets mis. Iedereen heeft wel eens even dat hij niet weet hoe hij het moet doen en dat hij een duwtje nodig heeft, dat hoort er bij. Maar als je daar onverschillig over gaat doen, is dat een doodzonde.

En welke factoren heb jij in de ontwikkeling van de kunstenaar niet in de hand? Die vraag moet je andersom stellen (lacht). Ik zou niet weten wat ik wél in de hand heb. Uiteindelijk moet je jezelf ontwikkelen, dat moet je echt allemaal zelf doen.

Als docent kan ik alleen ondersteunen, ik kan studenten helpen reflecteren en ik kan praten over het werk, dingen duidelijk maken. En als student zelf? Ja, dat zijn een aantal dingen. Motivatie, het werken, de discipline om dingen te doen. Iedereen heeft wel eens een dip dat het niet gaat, dat moet je ook leren … Het werkproces heb je niet echt in de hand in het begin, als je net van school afkomt. Misschien is dat het belangrijkste dat je op de AKI leert: dat je je eigen werkproces een beetje onder controle krijgt. Soms gebeurt het dat er twee maanden van een jaar echt helemaal niks uit mijn handen komt.

Als je dat van jezelf weet en de rest van de maanden van het jaar goed aan het werk bent, is het geen probleem. Dan weet je dat. Maar het echt in de hand hebben wat betreft dingen maken, dat heb ik nooit. Dan is het ook niet leuk meer (lacht).

De AKI gaat mogelijk voor 2012 verhuizen, hoe zou voor jou het ideale gebouw voor de AKI eruit zien? Zoals dit hè (lacht), hier zijn een hele hoop dingen in die ik echt heel mooi vind. Maar het gebouw moet denk ik heel open zijn, met veel glas. Met al dat glas kun je overal door de ramen naar binnen kijken en je ziet dat er mensen aan het werk zijn en dat je van elkaar ziet waar je mee bezig bent.

NL

M 246

Fotocollage van Jesco Gravemeier, werkweek Mediakunst, Joure, 24 t/m 30/10/2005 Photographic collage by Jesco Gravemeier, Media art working week, Joure, 24 – 30/10/2005

M 247 Müller, Pieter Baan — Interview Wednesday 26/04/2006, 04:00 pm; in front of the videowall, AKI, Enschede with Pieter Baan Müller, tutor Media art

by Aline Soldan, 4th year student Sculpture

Have there been any special activities in the Media art department?

We had a working week in Friesland. We spent a week on a farm with the whole department.

It’s a real working week for us. We empty the whole department at the AKI, all the equipment goes in a car and is reassembled there. We make a network, hang up beamers, and show films. There is an assignment and every student produces something in that week. At the end of the week we organise a presentation evening. Besides that, it’s also a lot of fun, with an open hearth and a beer tap (laughs). Sounds good. Do the students work on their own or together? Some of them like to work together, and they often work together on a single work. You could see the same thing during the working week.

Of course, you always have people who prefer to do things on their own and that is possible too. What else? Excursions or exhibitions? At the start of the year we showed a container with work by a group of students during the Muziekfestival, and we also presented students’ work at the GOGBOT Festival of Planet Art. We also have regular presentations in Villa de Bank, ›Villa Electrique‹. We construct an exhibition in that big villa with the whole of the department. That’s pretty unusual, an old villa with the very latest video work. Yes. We fill it completely with equipment, it makes an incredible din, and we’re all fighting with one another because all the noise gets in everyone’s way.

If you are showing a video somewhere with the sound on, it dominates the whole space, so … But that’s what the professional practice is like. I imagine that it’s fairly easy to exhibit something like that, but it’s not my medium … Well, with video works, and especially with short films, the space is not so important. With still images that’s very different. If you see something on a TV or monitor, it’s a window you pass through, leading to a different world. It has its advantages, but there are disadvantages too. You have to deal with the factor of time. You can make something that lasts three minutes, which is short, but it can also be much longer. In that case you have to force the viewer to keep watching from the beginning to the end. It’s a very specific medium that has its own special characteristics.

I have three more questions. The first is: What is a missed opportunity for a student or artist? There aren’t many, you know. What is a missed opportunity? I think of laziness, but I don’t think it’s all that serious. What really is a wasted opportunity is indifference, that students couldn’t care less. If I have to motivate students to do something, then there is something wrong. Everyone can have a moment when they don’t know how to do it and are in need of a push, that’s normal. But if you act indifferently to it, that’s a missed opportunity.

Which factors in the development of an artist are beyond your control?

You should put that question the other way around (laughs). I wouldn’t know what is within my control. In the last resort you have to develop yourself, you have to do it on your own. As a tutor all I can do is offer support, help students to reflect, and talk about the work, make things clear. What about the students themselves? Yes, there are a few things. Motivation, work, the discipline to get things done. Everyone goes through a bad patch at some time, you have to learn that too … You don’t really control the working process at first, when you’ve just come from school. Perhaps that’s the most important thing you learn at the AKI: to gain some control over your own working process. Sometimes it happens that for two months of a year I don’t manage to get anything done.

If you recognise that and are working properly during the remaining months of the year, it’s not a problem. Then you know. But complete control when it comes to making things, I never have that. There would be no fun any more (laughs).

The AKI may be moving to new premises before 2012. How do you see the ideal AKI building? Like this one (laughs). There are lots of things here that I find really beautiful. But I think the building must be very open, with a lot of glass. With all that glass you can look inside through all the windows and see that people are at work and you can see what each one is working on.

E

Müller 248

1) sculptuur (klei, stof, elk ca. 30 cm hoog)

—— ——

Müller, Stefanie — Beeldhouwen Sculptuur

≥ 323

≥ 133

Niederbremer 251

2 —— half —— d

Niederbremer, Anna Sophia — Schilderen/Tekenen/Grafiek ›Garten‹, schilderij, grafiek, installatie

≥ 220

≥ 292

O’Hare 254

1) ›oh, hare‹, foto

– —— – —— –

O’Hare, Karen Elisabeth — Mediakunst Installatie

Oostindie 255

1) 75 × 75 cm

schijn —— bedriegt —— niet

Oostindie, Fabian Fransiscus Gertjan — Fotografie Foto werk

Opmeer 256

verdord —— verlangen —— verwacht

Opmeer, Marieke — Fotografie Fotografie

Overmann 257

identity —— identification —— idea

Overmann, Lisa — Visuele communicatie ›ID‹, videoinstallatie, muziekclip, print

≥ 210

≥ 248

≥ 118

≥ 293

Pahl 262 Pahl, Alina — Fotografie Foto, installatie

alles —— ist —— eins

Pet 263

JIJ —— EN —— IK

Pet, Stijntje Marit — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›Nestas‹, ›Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu./ Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve jij en ik; waar wachten we nog op?‹, een gebouw of woning, maquette

Pieket 264

1) wave, videoinstallatie (niet bij het eindexamenwerk behorend)

slurf —— still —— snik

Pieket, Lee — Mediakunst ›Hoornwerk 12/08/2006‹, mediamix te Deventer

Pinkster 265

1) performance

omgeving —— beleving —— actie

Pinkster, Susan Geertruida Johanna Hendrika — Gemengde media Installatie, gemengde media

Polman 266

1) ›1.64 m‹, foto (1 × 1,64 m)

—— ——

Polman, Niki — Fotografie Fotografie

Post 267

1) ›3 Gewalten‹, fotoinstallatie, serie (3 × 4 m)

Thanks —— To —— Timm

Post, Jessica Anna — Mediakunst ›madhatterdays‹, legoanimatie, musicvideo, fotoinstallatie

P 268 Poth, Uwe — Interview Donderdag 20/04/2006, 14:30 uur; voor de Mediatheek, AKI, Enschede met Uwe Poth, docent Monumentale kunst door Pim Rakers, 2e jaarsstudent Visuele communicatie

NL

Wordt de afdeling Monumentale kunst ook opgesplitst in het nieuwe studiejaar, net als Visuele communicatie? Het splitst allemaal op. Er komt een nieuwe structuur.

Niet meer een soort hermetische afdelingen, maar een opener structuur …waar verschillende disciplines aangeboden worden. Men moet niet bang zijn dat iets niet meer kan of dat je iets verliest. Je krijgt er alleen iets bij, denk ik. Okay, maar ik kom van de Universiteit Twente. Ik heb daar twee jaar Industrieel ontwerpen gestudeerd. Dat vond ik toch te technisch en te zwaar. Ik had een beetje een wazig beeld van de AKI: daar word je kunstenaar en dat zie ik nog niet zo zitten. Ik wil wél iets leren, om het maar heel cru te zeggen. Maar nu ik op de AKI zit, valt dat me alleszins mee, tenminste bij Visuele communicatie! Ik leer mezelf niet alleen ontwikkelen, maar ik leer ook nieuwe technieken en door opdrachten leer ik dingen zelf ontdekken. Wat vind je van dat beeld? Nou ja, je hebt al een heleboel verteld. Als we de toelatingsexamens afnemen, wordt ook altijd de vraag gesteld ›waarom kom je hier? Wat verwacht je ervan? Wat denk je te kunnen bereiken?‹ We weten uit ervaring dat veel mensen met heel andere verwachtingen – dat zeggen ze tenminste – binnenkomen en dan op één of andere manier door de verrijking of de stimulatie van henzelf tot ontplooiing komen. Onder begeleiding van deskundigen of ervaren docenten ontwikkel je zo, neem ik aan, een vertrouwen dat het niet mis kan gaan (glimlacht) …

In het basisjaar verlies je niet een jaar – jij hebt het niet mee gemaakt – maar in dat eerste jaar ontdek je je talent feitelijk. Je wordt dan met dingen geconfronteerd, die je nu weet te omzeilen. Wij studeren hier niet project- of productgeoriënteerd, maar probleemgeoriënteerd. Zodat je vanuit de problematiek, vanuit wat je wil bereiken en hoe je dat kan bereiken, beseft ›daar moet ik iets aan gaan doen, ik moet studeren‹. Dat trekt ook veel buitenlandse studenten naar Enschede. Niet alleen van vlak over de grens, maar ook uit Berlijn en Hamburg. Mijn directe collega’s zijn allen min of meer betrokken in dat wat ze doen vanuit hun eigen werk, vanuit eigen fascinatie … Ze hebben betrokkenheid, die is speciaal, hoe men met elkaar omgaat om die speciale kwaliteit te waarborgen. Van de AKI. Ja, die kun je niet definiëren. We moeten nu ineens van de overheid een begrip van kwaliteit definiëren, die niet te definiëren valt. Die kwaliteit hoef je niet te definiëren als het zo goed functioneert. Het risico is echt dat ze ons het plezier of de betrokkenheid een beetje afnemen. Nou ja …

Ik wil nog iets zeggen over de vele buitenlanders die hier komen. Die komen niet voor de plek in Nederland, maar voor de AKI. Het is niet voor niets dat Simon den Hartog [oud-directeur Gerrit Rietveld academie, red.], na de val van de muur in Duitsland, zeshonderd brieven aan alle academies stuurde en vroeg hoe ze dachten over onafhankelijkheid. Kun je onafhankelijk zijn in denken en doen? Nou, daar kwamen toen zestig, zeventig directeuren en docenten van kunstacademies van over de hele wereld in het Bauhaus in Dessau. Vijfendertig hebben er in Dessau meteen een contract getekend … een vriendschapscontract om als independent denkende en voelende bevriend met elkaar te raken. Hier ontstond de AIAS, the Association of Independent Art and Design Schools.

Dus in Nederland de Gerrit Rietveld academie en de AKI? Verder niet? Hadden anderen geen belangstelling? Er was niemand anders die zei ›ik voel me independent en ik ga dat doen‹. Na Dessau was het de bedoeling dat we twee keer per jaar bij elkaar kwamen.

Eén keer om een workshop te organiseren die meestal in Bentlage in het kasteel plaatsvond en één keer per jaar een week lang met ook een vergadering van de General Assembly …

En waar zit hem dan dat independent in? In de houding. Niet of je geld van de staat krijgt of dat je particulier betaalt, maar of je een aanspreekpartner op dat instituut hebt, dat je nog iemand kent. De laatste jaren was het moeilijk, want er zijn oud-leden overleden of ze gaan met de VUT. Nu is de nieuwe president van de hele organisatie onze directeur, Peter Sonderen. Dus daarom hebben we een nieuwe aanpak en weer een toestroom van nieuwe leden. Dit jaar was het de eerste keer weer heel hoopvol (glimlacht). Er zijn nieuwsgierige aspirant-leden, zoals uit Polen en Straatsburg. In november gaan wij naar

P 269

Evora in Portugal voor de volgende meeting. Daar zitten dan mensen uit Tokio, uit Baltimore (MICA). Het zijn ook niet de kleinsten, van Tokio, van Korea … Was dat ook al vanaf het begin, dat het wereldwijd was? Dat was vanaf het begin al. De nieuwe leden en de nieuwe directeuren zeggen ›waarom geen Afrikaanse leden erbij?‹. Maar dat kost geld, daar moeten we een oplossing voor bedenken. Wat voor een beeld hebben anderen van de AKI? Nou, ze hebben het beeld dat de AKI van iedereen alles weet, net zoals het gebouw dat zo transparant is en dat alles beweegt (lacht). Als je hier binnenkomt denk je ›wow! Prachtig!‹. Ik had vorige week de academie uit Münster op bezoek, die zeiden ›waarom doen ze het bij ons niet zo?‹. Hier is een openheid. Het zuigt je bijna op, het geeft je energie.

Ja, okay. Wat is een doodzonde voor een student op de kunstacademie?

Het is een doodzonde als je niet meer gelooft, als je niet meer denkt ›hé, het lukt.‹ De meeste studenten die hier komen, komen niet voor de mooie stad of voor de mooie dingen. Die kiezen ervoor voor om te denken … hier ga ik het maken. Dat zit heel diep.

Maar als je die hoop opgeeft, dat zou ik echt heel doodzonde vinden. Ik zou het ook voor de toelating publiek willen maken dat je hier alleen mag komen als je die hoop hebt.

Je zou niet moeten komen als je alleen goed kan tekenen, of goed kan schrijven, of goed verven, nee … En als laatste was de vraag met dat gebouw?

Ja, de AKI gaat mogelijk voor 2012 verhuizen. Hoe zie jij het ideale gebouw voor de academie? Nou, het meest ideale is dat het transparante gewaarborgd blijft.

Dat je voelt als je binnenkomt dat je welkom bent. Als medewerker, als gast … En dat je plek hebt waar je kan werken. Ja, dat zou op de één of andere manier moeten kunnen.

NL

P 270

Project en tentoonstelling ›Onomstotelijk‹, 02 t/m 15/05/2006, twintig studenten Monumentale kunst in het ›EuropeanArtists.tv‹, Hällefors, SWE Project and exhibition ›Onomstotelijk‹ (Unstoppable), 02 – 15/05/2006, twenty students from the Monumental art department in the ›EuropeanArtists.tv‹, Hällefors, SWE

P 271 Poth, Uwe — Interview Thursday 20/04/2006, 02:30 pm; in front of the Media documentation centre, AKI, Enschede with Uwe Poth, tutor Monumental art

by Pim Rakers, 2nd year student Visual communication

Will the Monumental art department be split up in the new academic year, like Visual communication? It’s already split up. There will be a new structure.

No longer a sort of hermetic department, but a more open structure … where different disciplines are offered. There’s no need to be afraid of not being able to do something any more or of losing something. You only stand to gain, I think. Okay, but I’m from the Universiteit Twente. I studied Industrial design there for two years, but I found it too technical and too demanding. I had a pretty vague picture of the AKI: that’s where you are trained as an artist, and I’m not so keen on that. I want to learn something, to put it very crudely. But now I’m at the AKI, it’s all better than I’d expected, at least in Visual communication! I teach myself not only to develop, but I also learn new techniques and from the assignments I learn to discover things for myself.

What do you think of that picture? Well, you’ve already said an awful lot. During the admission exams, we always ask the question ›why do you want to come here?

What do you expect from it? What do you think you will achieve?‹ We know from experience that a lot of people are admitted with very different expectations – at least, that’s what they say – and then in one way or another begin to develop from being thrown in at the deep end, being exposed to a wealth of new stimuli. Under the supervision of experts or experienced tutors, you develop, I suppose, a sense that it can’t go wrong (laughs)…

The Foundation year is not the loss of a year – you haven’t experienced it – but during that first year you discover where your talent really lies. Then you are confronted with things that you now know how to handle. Study here is not orientated towards a project or a product, but a problem. So that, when facing up to the problem, what you want to achieve and how you can achieve it, you realise ›I must do something about that. I have to study‹. That is also why a lot of foreign students come to Enschede. Not only from just across the border, but also from Berlin and Hamburg. My immediate colleagues are all more or less involved in what they do on the basis of their own work, of their own fascination … They are committed, that is special, to how they treat one another to guarantee that special quality. Of the AKI. Yes, you can’t define it. The government has suddenly told us that we have to come up with a definition of quality, but you can’t define it. There’s no need to define it if it works so well. The danger is real that they will take away some of our pleasure or commitment. So much for that.

I would also like to say something about the many foreign students who come here. They don’t come for the location in the Netherlands, but for the AKI. It is not for nothing that, after the collapse of the wall in Germany, Simon den Hartog [former director of the Gerrit Rietveld academie, ed.] sent six hundred letters to all the academies and asked them what they thought about independence. Can you be independent in what you think and do? Anyway, sixty or seventy directors and tutors of art academies from all over the world met in the Bauhaus in Dessau. Thirty-five of them immediately signed a contract in Dessau … a friendship contract to become independently thinking and feeling friends of one another. That was the birth of the AIAS, the Association of Independent Art and Design Schools. So in the Netherlands it was the Gerrit Rietveld Academie and the AKI? Nobody else? Weren’t the others interested? There was nobody else who said ›I feel independent and I’m going to do that‹. After Dessau the idea was to meet twice a year. Once to organise a workshop, which was usually in the castle in Bentlage, and once a year to spend a week with a meeting of the General Assembly too … What does the independent element consist of? It’s in the attitude. Not whether you get money from the state or pay privately, but whether you have a discussion partner in that institute, whether you know somebody there. It’s become more difficult recently, because some old members died or took early retirement. Now the new president of the whole organisation is our director,

E

P 272

E

Peter Sonderen. So that’s why we have a new approach and influx of new members.

This year was the first time that it was very promising again (smiles). There are curious candidate members from Poland, Strasbourg and elsewhere. Our next meeting, in November, is in Evora, Portugal. There will be members from Tokyo, and from Baltimore (MICA). They are not small fry, from Tokyo, from Korea … Was it already evident from the start that it was worldwide? Yes, right from the start. The new members and the new directors ask ›why aren’t there any African members?‹. But that costs money, we’ll have to find a solution for that. What kind of a picture do others have of the AKI? Well, they have the image that the AKI knows everything about everybody, like the building that is so transparent, and that everything is in movement (laughs). If you come here, you think ›wow! Great!‹. Last week the academy from Münster were here on a visit, and they said ›Why isn’t it like this with us?‹. There’s openness here. It almost swallows you, it gives you energy.

Right, okay. What is a missed opportunity for a student at the art academy?

It’s a missed opportunity if you no longer believe, if you no longer think ›hey, it works‹.

Most of the students who come here don’t come for the beautiful city or the beautiful things. They choose to think … this is where I’m going to make it. It’s very deep-seated. But if you abandon that hope, that’s what I would call a real missed opportunity. I would also like to make it public for admission that you are only welcome here if you have hope.

You shouldn’t come if you’re just good at drawing, or at writing, or at painting, no … And was the last question the one about the building?

Yes, the AKI will probably move to new premises by 2012. What is your picture of the ideal building for the academy? Well, the most ideal is for the transparency to be guaranteed. That you feel welcome as soon as you walk in. As a member of staff, as a guest … And that you have a place to work. Yes, it must be possible in one way or another.

P 273 Propedeuse Informatie over het eerste jaar De Propedeuse is het fundament waarop de AKI rust. Dit eerste studiejaar heeft een algemeen beeldend en vormend karakter. Uitgangspunt is het werken vanuit, en het reflecteren op, de beeldende kunst. Deze algemene vorming is autonoom van aard en gericht op de persoonlijke ontwikkeling van de student. Daardoor ontdekt deze in de loop van de Propedeuse waar zijn of haar eigen, specifieke beeldende kwaliteiten en talenten liggen.

In de eerste twee trimesters werkt de student naar opdrachten die door de docent zijn geformuleerd. Deze opdrachten confronteren de student met de veelzijdigheid van de vakgebieden en met de eigen beperkingen. Ze worden in snelle opeenvolging aangeboden, soms meerdere per dag. Flexibiliteit en zin voor avontuur in de uitvoering ervan worden verwacht. De student die braaf op instructies wacht, die niet in staat is een opdracht naar zichzelf toe te trekken en te herformuleren, zal het niet ver schoppen. In feite is het streven om de opdrachtsituatie zo snel mogelijk overbodig te maken; de aankomende kunstenaar is zijn eigen opdrachtgever.

De student – kunstenaar in spe – bevrijdt zich door het jaar heen van een aantal vooronderstellingen en maakt zich een bepaald soort bevlogenheid, durf en inzicht eigen. Er wordt de kiem gelegd voor een attitude die onontbeerlijk is in de professionele beroepspraktijk van de beeldend kunstenaar: een onafhankelijke instelling, persoonlijke moed, improvisatievermogen en een flinke dosis hartstocht.

Foundation year Information about the first year The Foundation year is the basis on which the AKI rests. This first year of study has a general visual and educational character. It concentrates on working on the basis of art and reflecting on it. This general course is autonomous and is aimed at the personal development of the student. As a result, students discover in the course of this first year where their own specific visual qualities and talents lie.

During the first two terms, students work on assignments formulated by the tutor. These assignment confront the students with the many facets of the discipline and with their own limitations. They are offered in rapid succession, sometimes more than one a day. Flexibility and a keenness for adventure are expected in carrying them out. Students who tamely wait for instructions, who are not able to give a personal interpretation to an assignment and to reformulate it, will not get very far. In fact, the aim is to make the assignment situation redundant as quickly as possible; prospective artists draw up their own assignments.

In the course of the Foundation year, the students – would-be artists – rid themselves of a number of preconceptions and acquire a particular kind of inspiration, courage and insight. The basis is laid for an attitude that is essential in the professional practice of an artist: an independent stance, personal courage, the ability to improvise, and a good deal of passion.

Peter Dam (coördinator en docent), Niek de Vriendt (mentor en docent), Rutger ten Broeke (docent), Harry Brusche (docent), Punt Colenbrander (docente), Jan van Delft (docent), Karin Feenstra (docente), Christine van der Heide (docente), Hans Hovy (docent), Arno Kramer (docent), Wim Kroep (docent), Uwe Poth (docent), Ernst Varkevisser (docent), Blanka Wasowicz (docente), Margret Wibmer (docente), Pieter Baan Müller (docent), Paul Jansen Klomp (docent)

≥ 212

≥ 256

≥ 145

Raphaela 277 1)

2)

3)

4)

1) 2) 3) 4)

documentaire-film documentaire-film documentaire-film documentaire-film

(Betacam (Betacam (Betacam (Betacam

SP) SP) SP) SP)

multicultureel —— gepassioneerd —— idealistisch

Raphaela, Shamira Angele Rika — Mediakunst ›Cu salo den mi wowo/Met zout in mijn ogen‹, documentaire, een portret van de Arubaanse samenleving gezien door de ogen van drie verschillende meisjes, elk met een ander verleden, elk met een andere toekomst

Rauen 278

fremde —— vertraute —— Welt

Rauen, Carolin — Visuele communicatie ›8‹, web-based magazine

Rosenboom 279

1) ›mother’s son‹, serie van 5 foto’s (fotoprint)

serious —— honest —— direct

Rosenboom, Hendrik — Fotografie Fotografie

Rouwhof 280

Negatief —— Positief —— Wonder

Rouwhof, Christine Berendine (Christel) — Fotografie (Deeltijd) ›Landschap in pinhole‹, fotografie

Runolfsson 281

1) ›Soul Viper‹, The best of the best (stuff)

For —— My —— Mother

Runolfsson, Skapti — Gemengde media ›Soul Viper‹, installation, video, sound and stuff

≥ 200

≥ 296

≥ 196

≥ 129

≥ 263

≥ 262

≥ 314

≥ 138

≥ 204

S 291 Schilderen/Tekenen/Grafiek Informatie over de afdeling Alle mogelijke aspecten van de schilderkunst – ook de grensoverschrijdende dimensie – komen aan bod in de afstudeerrichting Schilderen/Tekenen/ Grafiek. Kunstenaars uit verschillende richtingen en van een zeer divers pluimage vormen het docententeam. Individuele begeleiding vanuit het perspectief van de beroepspraktijk is het voornaamste uitgangspunt. Naast technische en formeel schilderkunstige instructie ligt de nadruk op een doortastend begrip van de geschiedenis van het vak. Inhoudelijk wordt van de student betrokkenheid bij de actualiteit verwacht, hetzij in persoonlijke zin, dan wel ten opzichte van maatschappelijke ontwikkelingen. Dit staat garant voor levendige discussies op de afdeling. Bevlogenheid, onafhankelijkheid van geest en een kritische instelling zijn bepalend voor de schilder.

Bovendien wordt van de student een brede oriëntatie op het culturele veld verwacht. Daaronder verstaan wij ook: het voor buitenstaanders kunnen verwoorden – en eventueel op schrift stellen – van een eigen visie of concept.

Dit theoretische deel van de studie wordt afgesloten met een cursus ›creative writing‹ op vrijwillige basis. Wat het praktische deel betreft, wordt de student in het laatste jaar van de specialisatie gelegenheid voor verdieping geboden in een atelier te Twekkelo. Bij het afstuderen worden twee of drie experts uit het beroepsveld betrokken, meestal een recensent, een kunstenaar of een galeriehouder van naam.

De huidige 6 autonome afdelingen worden in het studiejaar 2006/07 één afdeling met 9 specialisaties, te weten: Schilderen, Fotografie, Architectonische ruimte, Tekenen, Kunst in de publieke ruimte, Beeldhouwkunst, Computerkunst, Video en film, en Interdisciplinair beeldend onderzoek (voorheen Gemengde media). Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Painting/Drawing/Graphic Information about the department Every possible aspect of painting, including the trailblazing dimension, is covered in the Painting/Drawing/ Graphic art course. The team of tutors is composed of artists from a variety of backgrounds and of very different kinds. Individual coaching from the perspective of professional practice is the main principle. In addition to technical and formal instruction in painting, the emphasis is on a penetrating grasp of the history of the discipline. As for content, students are expected to be engaged in the present, whether at a personal level or with regard to social developments. This ensures lively discussions in the department. Inspiration, an independent mind and a critical attitude are the hallmarks of the painter.

Moreover, students are expected to show a wide orientation towards the cultural field. We take this to include the ability to convey their personal vision or concept to outsiders, orally and in writing if required.

This theoretical part of the course is concluded with an optional course in creative writing. As far as the practical component is concerned, students in their final year are given the opportunity to tackle their work in greater depth in a studio in Twekkelo.

Two or three experts from the professional field are brought in for the graduation, usually a critic, an artist or a well-known gallery owner.

The present 6 Autonomous departments will form a single department in the academic year 2006/07 with 9 specialisations: Painting, Photography, Architectural space, Drawing, Art in Public space, Sculpture, Computer art, Video and film, and Interdisciplinary visual research (formerly Mixed media). For the latest information click on www.artez-aki.nl

Mari Boeijen (coördinator), Henk van Woerden † (mentor en docent), Joris Geurts (mentor en docent), Kars Persoon (docent), Kees Smits (docent), Reggy Gunn (docent), Steven Aalders (docent)

Schipper 292

communicatie —— ik —— jij

Schipper, Minka — Autonoom ontwerpen ›Heb je nog iets leuks gedaan vandaag?‹, object voor de openbare ruimte

Schulze 293

1) ›last supper‹, object (klei, kunststof, 30 cm × 30 cm × 10 cm )

I’m —— dead —— serious

Schulze, Nicole — Beeldhouwen ›tell the kids that it’s alright‹, tekeningen en 3D beelden

Schymik 294

—— ——

Schymik, Anna — Fotografie Fotografie

Selanski 295 Selanski, Jacek — Visuele communicatie all media design 1) ›Lost‘n’found‹, video, a film about the relationship between Freddy the Pinscher and a tennis ball 2) ›Das Abenteuer von Seedorf‹, boek, an illustrated story for children between the age of 2 and 7, written in rhymes, about endurance, hope and acceptance 3) ›Vince and Lopaka’s Voodooluau‹, video, a video ringtone from the dratted mountains of Oahu

humorous —— didactic —— critical

1)

2)

3)

Siemons 296

Siemons, Remo — Monumentale kunst Zeefdrukken, foto’s, video

ita —— ius —— esto

Slebos 297 1)

2)

1) fotografie (60 × 40 cm) 2) fotografie (20 × 25 cm) 3) fotografie (50 × 35 cm)

in —— de —— huid

Slebos, Kitty Anne-Marie — Fotografie Fotografie

3)

S 298 Smits, Kees — Interview Vrijdag 28/04/2006, 14:00 uur; Hal 2, AKI, Enschede met Kees Smits, docent Schilderen/Tekenen/Grafiek door Elke van Lamoen, 4e jaarsstudente Visuele communicatie

NL

Ik ben Elke van Lamoen, 4e jaars Visuele communicatie. En ik ben Kees Smits, docent Schilderen. Kunt u mij vertellen wat er voor belangrijks is gebeurd op de AKI of op de afdeling Schilderen in het afgelopen jaar? Dat heb ik opgeschreven: Dit jaar werd bepaald en getekend door de dood van Henk van Woerden. We waren een hechte ploeg. Dat verband is nu minder … Het moet eigenlijk opnieuw uitgevonden worden … Ik ben niet iemand die denkt in hoogtepunten. Iets wat regelmatig terugkeert en goed is, doet me meer. Het slagen van een schilderij is belangrijker dan een tentoonstelling. Als een student een goede, naar mijn oordeel beslissende stap maakt, dan heb ik weer zo’n terugkerend moment. Soms gebeurt dat ineens. Dit jaar bij een leerling zelfs tweemaal.

De eerste keer, ik dacht in november, de tweede keer deze maand april. Dat was Claudia Brueler. Ineens liet ze zien dat kleur, ruimte, licht en vorm één is. En ik stond erbij.

Dat was het. Wat je vertelde over studenten … de dingen die je ziet gebeuren in hun schilderijen, komt dat er bij iedere student uit? Die ontwikkelingen? Nee, nee. Natuurlijk niet. Dat is nu juist waar het om gaat. Uiteindelijk heeft elke student door de jaren wel eens een keer zoiets. Maar, dat het zo expliciet is en zo duidelijk is, dat is, ja … eigenlijk uitzonderlijk …

Wat is een doodzonde voor een student op een kunstacademie? Nou, je moet met je talent woekeren. En als je jouw talent verzaakt, dan is dat iets eh … waar straf op staat denk ik. Als je een schilderij maakt, dan moet dat schilderij op een gegeven moment zichzelf schilderen. Dus je persoon verdwijnt. Als dat ding dan af is, dan kun je jouw handtekening eronder zetten. Maar, dat vergt eigenlijk een soort van psychologische koprol, die moet iemand kunnen maken. Of willen maken. Ja, daar gaat het eigenlijk om.

Je moet in staat zijn om … die psychologische kanten gewoon te overbruggen. En welke factoren in de ontwikkeling van een kunstenaar of een ontwerper kun je niet in de hand hebben? Ja, zo’n beetje alles wat hem tot een kunstenaar maakt. En wat maakt iemand volgens jou tot een kunstenaar? Dat is een combinatie van talent en psychologische factoren, maar daar heb je eigenlijk niet zoveel greep op. Je zit eigenlijk in het voorgebied daarvan … hoe leg je zoiets uit … Ik las een stuk van Arno Kramer, hier op de academie.

Die had het over serendipiteit. Je zoekt op een bepaald gebied, maar je doet een uitvinding op een ander gebied. Dus eigenlijk zit al je aandacht op de verkeerde plaats. Maar het betekent wel, dat die aandacht die je op de verkeerde plaats hebt eigenlijk wel diep moet zijn. Anders komen die toevalligheden niet die je op een ander gebied onderzoekt?

Ja, nou, ik weet niet of Arno Kramer dàt bedoelt, maar ik vond het wel typisch. Je zou dus een academie eigenlijk een verkeerde plaats moeten kunnen noemen. Waar je dus dingen doet, maar wel met een bepaalde diepgang. Met een bepaalde hardnekkigheid, een bepaalde consequentie. En als je dan dat talent hebt, dan komt die duvel uit een doosje. Die ›serendiepe‹ sprong, die wordt dan wel gemaakt, hè? Maar daar heb je dus geen greep op, verder …

De AKI gaat mogelijk voor 2012 nog verhuizen. Hoe stel jij je het ideale gebouw van de nieuwe academie voor? Ja, je begint met een functie. En bij schilderen weet ik dat. Er moet ruimte zijn boven een schilderij en naast een schilderij. Ik denk dat elke discipline wel zo’n soort principe heeft, wat betreft ruimte. Nou, daar moet een academie in voorzien. En voor de rest denk ik aan zoiets als Twekkelo [schilderatelier gelieerd aan de AKI, red.]. Dat is dus een hechte groep, die, omdat ze eigenlijk hetzelfde doen, verwantschap kunnen voelen, elkaar kunnen beïnvloeden en elkaar kunnen beconcurreren. En dat zou dus betekenen … je hebt een academiegebouw, daar is een centrum en rondom dat centrum zijn paviljoens. Die paviljoens, daarvan wordt de vorm bepaald door de functie en de afstand tot dat centrum, die zijn eigenlijk van jou. Dat kan vlakbij zijn, maar dat kan ook, zoals Twekkelo, op een andere locatie zijn. De AKI heeft een hele grote centrale hal waar alles op uit komt. Dat is al een groot verschil met andere academies.

Waardoor je natuurlijk ook veel van de andere richtingen te zien krijgt, zeg maar. Ja, dat is dus die publieke ruimte, die hier inderdaad groter is dan de werkruimte. Ik denk dat

S 299

het precies omgekeerd moet zijn. Ja … En verder qua indeling, behalve dat het publieke verkleind zou moeten worden en de werkruimtes groter? Nu bedoel je hoe die verschillende disciplines met elkaar verweven moeten raken? Dat gebeurt of dat gebeurt niet, maar ik vind dat geen uitgangspunt. Ik vind het werk dat iemand doet het uitgangspunt.

Dat moet optimaal zijn. En als je iemand … vanuit het werk dat hij doet tot iets anders komt, wat hem bij wijze van spreken in een andere discipline terecht doet komen, dan gebeurt dat vanuit die aandacht die voor die aanvankelijke discipline bestaat. Dan komt dat wel tevoorschijn. Maar, ik geloof niet zo in wat ze zo lekker ›kruisbestuiving‹ noemen.

Dat zie ik helemaal niet zo. Nee, ik ben voor die aandacht op het werk zelf.

NL

S 300

Foto van docenten van de afdeling Schilderen/Tekenen/Grafiek op hun excursie naar Parijs, FRA Photograph of tutors from the Painting/Drawing/Graphic department on their excursion to Paris, FRA

S 301 Smits, Kees — Interview Friday 28/04/2006, 02:00 pm; Hal 2, AKI, Enschede with Kees Smits, tutor Painting/Drawing/Graphic

by Elke van Lamoen, 4th year student Visual communication

I’m Elke van Lamoen, a fourth-year Visual communication student. And I’m Kees Smits, tutor in Painting. Can you tell me what important events have happened in the AKI or in the Painting department in the course of the past year? I’ve written it down: This year was marked and determined by the death of Henk van Woerden. We were a closeknit team. That cohesion is less now … In fact, we have to find it again … I’m not the kind of person who thinks in terms of highlights. I’m more impressed by something that regularly recurs and is good. The success of a painting is more important than an exhibition. If a student takes a good step, one that I regard as decisive, then I have one of those recurrent moments. Sometimes it happens all of a sudden. It even happened twice in the same year with the same student this time. The first time, I thought in November, the second in this month of April. That was Claudia Brueler. Suddenly she showed that colour, space, light and form are one. And I was there. That was it. What you said about students …the things you see going on in their paintings, does that happen with every student? Those developments? No, no. Of course not. That’s precisely the point. Eventually every student has something like that once in the course of the years. But for it to be so explicit and so clear, that is, yes, that is really exceptional …

What is a missed opportunity for a student at an art academy ? Well, you must let your talent flourish. And if you neglect your talent, that’s … a crime, I think. If you make a painting, then at a certain moment that painting has to paint itself. So your personality disappears. When it’s finished, you can put your signature to it. But that calls for a sort of psychological somersault, you have to be able to do it. Or want to do it. Yes, that’s what’s really at stake. You have to be able … simply to bridge those psychological aspects. And which factors in the development of an artist or a designer are out of your control? Well, pretty much everything that makes him an artist. And what in your opinion are the things that make someone an artist? It’s a combination of talent and psychological factors, but you don’t really have much control over them. In fact, you are an extension of their domain … how can you explain it …? I read a piece by Arno Kramer, here at the academy. He was talking about serendipity. You search in a certain field, but you make a discovery in a different one. So in fact all your attention is focused on the wrong place. But it does mean that the attention that you focus on the wrong place has to be deep. Otherwise those chance events don’t happen that you’re investigating in another field? Yes, well, I don’t know whether that’s what Arno Kramer meant, but I found it a good characterisation. So you should actually call an academy a wrong place. Where do you certain things, but with a certain depth. With a certain persistence, a certain consistency. And if you’ve got that talent, the jack pops out of the box. That’s when you make that serendipity leap, isn’t it? But you don’t have any control of it, otherwise …

The AKI may move to new premises before 2012. What is your idea of the ideal premises for the new academy? Right, you start with a function. And I know what it is for painting. There has to be space above and around a painting. I think that every discipline has a principle like that concerning space. So an academy has to provide it.

In other respects I imagine something like Twekkelo [a painting studio connected with the AKI, ed.]. That’s a close-knit group who feel an affinity because they are doing the same thing, can influence one another and compete with one another. So that would mean … you have an academy building with a centre and pavilions around it. Those pavilions, whose form is determined by their function and distance from the centre, are actually yours.

It can be near, or it can be on a different location, as in the case of Twekkelo. The AKI has a big central hall into which everything emerges. That is already a big difference from other academies. It means that you get to see a lot of the other departments, you could say. Yes, so that’s the public space, which is bigger than the working space here. I think that it should be the other way around. Yes … And what else can you say about its organisation, apart from the fact that the public space should be smaller and the working space bigger? Do you mean how the different disciplines are supposed to become

E

S 302

E

intertwined? It happens or it doesn’t, but I don’t see it as a starting point. I think that the work someone does is the starting point. It has to be optimal. And if the work someone does takes him to something else, leads him to a different discipline, then it happens on the basis of the attention for that original discipline. Then it emerges clearly. But I don’t believe in what they like to call cross-fertilisation. I don’t see it like that at all. No, I’m in favour of concentrating on the work itself.

Soldan 303

ontdekkingen —— fabelgeschichten —— lekkerland

Soldan, Aline Stefanie — Beeldhouwen ›Nixe‹, tekening (papier, acrylverf, potlood, 88 × 63 cm)

S 304 Sonderen, Peter — Interview Dinsdag 25/04/2006, 12:00 uur; voor de Grote Kerk, Enschede met Peter Sonderen, directeur AKI door Polo Vreedenburgh, 3e jaarsstudent Mediakunst

NL

Ik wil je vragen je voor te stellen: wie ben je, wat doe je, wat spook je uit?

Ik ben de directeur van deze academie. Ik probeer de AKI in goede banen te leiden en aan te passen aan de strenge eisen die tegenwoordig gesteld worden aan onderwijsinstellingen. En, lukt dat een beetje? Dat gaat langzaam, maar het gaat wel. Het betekent een cultuurverandering. De AKI is heel lang opgevat als een soort kunstenaarswerkplaats waar je met elkaar op voet van gelijkheid spreekt. Dat is heel belangrijk, alleen je moet ook een soort kwaliteitskeurmerk waarmaken die ze voor staat. Dat kan alleen maar door schriftelijke rapportage in het algemeen. Als kunstinstelling heb je er natuurlijk moeite mee om zulke dingen op papier te krijgen. Het proces, nog afgezien van de discussie daarover, is vrij moeizaam. Dat komt ook omdat docenten parttime werken …

De AKI staat erom bekend dat ze, vergeleken met andere academies, heel vrij is qua omgang met docenten en werkplekken en dat je 24 uur de school in kan, ook tijdens vakanties. Die zelfstandigheid van studenten is uitermate belangrijk. Om daar de nadruk op te leggen, is heel wezenlijk. Dat lukt voor sommige mensen, maar je hebt ook altijd een gedeelte waarvan je je afvraagt ›kunnen die de vrijheid wel aan?‹. Precies.

Dus daar moet je ook je onderwijs op richten. Kijk, het echte onderwijs is eigenlijk altijd bedoeld voor de middenmoot. Dat bedoel ik niet negatief, maar je hebt altijd mensen die daar bovenuit springen, die hun eigen weg wel zoeken. En daar is de hele onderwijsinstelling helemaal niet voor bedoeld. De onderwijsinstelling is er voor bedoeld om mensen te begeleiden in een proces naar zelfstandigheid. Dus daar moet je heel goed naar kijken. Ik denk dat het op sommige plekken heel goed gebeurt en op andere plekken minder. Het is in ieder geval niet altijd heel systematisch of structureel aanwezig en ja, waar wij op afgerekend worden is wel dat die continuïteit gegarandeerd wordt. We zoeken naar een manier waarop de AKI dat onderwijs kan blijven geven waar ze sterk in is, maar tegelijkertijd ook voldoet aan de regelgeving die we nu over ons heen krijgen. Want je kunt je niet permitteren dat ze in 2008 zeggen ›het is een hartstikke leuke academie, maar de onderwijsprocessen zijn ontzettend slecht beschreven, er is geen zicht op hoe het onderwijs verloopt‹ – dat was n.l. de kritiek bij de vorige visitatie. Dan krijg je gewoon geen vergunning meer om studenten aan te nemen. Zo streng is dat. Dus, je moet kritisch naar jezelf durven te kijken. Ja. Veel docenten zijn heel tevreden over hun eigen afdeling, maar ik kijk ook naar het geheel en ook naar ›worden de studenten wel begeleid zoals we dat op de AKI willen?‹. Bij Autonoom zie je dat er zes afdelingen zijn die allemaal hun eigen dynamiek hebben. Daar zitten hele waardevolle dingen in, maar ik wil wel graag de garantie hebben dat alle studenten met dingen in aanraking komen waarvan wij vinden dat het belangrijk is. Bijvoorbeeld, iets heel eenvoudigs, het fotograferen van eigen werk. Dat hoort gewoon bij het beroep. Wat je ook gaat doen, je moet weten hoe je eigen werk moet presenteren.

Bij Beeldhouwen hebben ze dat heel goed ontwikkeld. Mijn mening is dat alle studenten dat moeten ontwikkelen. Er zijn nog wel meer dingen, bijvoorbeeld beroepsvoorbereiding.

We zijn een beroepsopleiding HBO, dus wij moeten voor een beroep opleiden. Dat betekent dat je ook goed ingelicht moet zijn over wat je beroep inhoudt, zodat je ook de zakelijke kant kan ontwikkelen. We weten hoe moeilijk dat is, omdat de meeste studenten daar helemaal niet in geïnteresseerd zijn (lacht). Nee, dat kom ik ook niet heel veel tegen, persoonlijk.

Nou, daarom zijn we nu ook met die onderwijshervorming bezig om te kijken hoe we dat wel structureel kunnen aanpakken. Daar moet je natuurlijk een vorm voor vinden. En hoe kun je dat spelenderwijs doen, want om nou gewoon maar een boekhoudcursus te geven daar heeft niemand wat aan. Dus we zijn bezig om te kijken of we het niet in projectvorm kunnen doen. Zo is er bijvoorbeeld net een workshop begonnen ›It’s An Art Show‹, die gaat over tentoonstellen. Daar komt organisatie bij kijken, onderhandelen om expositieruimtes te krijgen, met elkaar afspraken maken. Daar zitten allerlei aspecten

S 305

aan die te maken hebben met de beroepspraktijk. Daar doe je ook aan groeps- of solotentoonstellingen mee, maar je moet wel nagedacht hebben en een vorm gevonden hebben over hoe je je werk kunt presenteren. Je moet een communicatieplan maken, hoe ga je uitnodigingen versturen en aan wie en wie gaat dat betalen. Dat zijn dingen waar we in het onderwijs structureel aandacht aan willen besteden …

Dan komen we bij de volgende vraag: wat is een doodzonde voor een student op de kunstacademie? Als een student geen gebruik maakt van de mogelijkheden die vier jaar worden geboden op de academie. Van de voorzieningen, de docenten, lezingen, leuke gastdocenten. Dat mensen liever in hun bed blijven liggen dan daar naartoe te gaan. Dat zou ik doodzonde vinden. Ik heb zelf een paar keer een lezing gevolgd, maar ik vind de lezingen een beetje oubollig, niet erg vooruitstrevend en niet hele nieuwe of speciale dingen brengen … Kijk, eigenlijk willen we lezingen koppelen aan praktische activiteiten, dat het niet los staat. Wij willen een breed palet aanbieden, in die zin willen we prikkelen. Daar zoeken we ook naar in de woensdag programmering – daar gaan steeds meer dingen gebeuren die van belang zijn voor studenten – door films aan te bieden, klassiek en modern, en lezingen. Het heeft ook met een houding te maken die je als student moet ontwikkelen, een besef dat dit bij het beroepsveld hoort. Ik vind het ook van belang dat studenten meedenken over de programmering, dat doen we nu ook structureel bij het AKI-ArtEZ Festival. Kom maar, en als je dit niet interessant vindt, wat dan wel?

Dat heeft ook met vrijheid te maken. Wij merken dat studenten, en niet alleen zij, steeds meer consumentengedrag vertonen. Zo van ›dat smaakt me niet zo lekker, ik loop weer door‹.

We gaan naar de volgende vraag: welke factoren heb je in de ontwikkeling van de kunstenaar/ontwerper niet in de hand? Nou, wat je niet in de hand hebt is in hoeverre je je creatief blijft ontwikkelen. Je hebt heel veel mensen die fantastisch produceren, maar die ›op‹ zijn. Verder natuurlijk of na de academie jouw werk opvalt. Dat kan heel lang duren en soms gebeurt het helemaal niet, dat is van veel factoren afhankelijk.

De laatste vraag. De AKI gaat mogelijk in 2012 verhuizen, hoe stel jij je het ideale gebouw voor? Het ideale gebouw zou eigenlijk één grote werkplaats moeten zijn, een soort industriële werkplaats, waar je veel kunt doen en waar het een komen en gaan is van activiteiten. Een semi-publieke ruimte waar mensen in en uit kunnen lopen. Het moet transparant zijn en er moeten ook plekken zijn waar mensen zich terug kunnen trekken. Ik vind zelf zoals we de academie nu hebben met de grote hallen, de zichtbaarheid van dingen, uitermate belangrijk. Dat je ziet dat iedereen bezig is en waar ze mee bezig zijn.

NL

S 306 Sonderen, Peter — Interview Tuesday 25/04/2006, 12:00 pm; in front of the Grote Kerk, Enschede with Peter Sonderen, director AKI

by Polo Vreedenburgh, 3rd year student Media art

E

I would like to ask you to introduce yourself: who are you, what do you do, what do you get up to? I’m the director of this academy. I try to guide the AKI on a proper course and to adapt it to the strict demands that are made on educational institutes today.

With success? It’s slow, but it’s moving in the right direction. It means a change of culture. For a long time the AKI has been viewed as a sort of workshop for artists where you talk to one another on the basis of equality. That is very important, but you also have to guarantee a sort of quality standard that it stands for. Generally speaking, that can only be done by written reports. As an art institution you naturally have difficulty in putting things like that down on paper. The process, apart from the discussion of it, is tough going.

That’s also because tutors work part-time …

The AKI has a reputation for being very free, compared with other academies, in terms of contact with tutors and workshops and the fact that the academy is open 24 hours a day, even during the holidays. The ability of students to work on their own is extremely important. It’s crucial to emphasise that. That works with some people, but you always have a few who make you wonder ›can they handle that freedom?‹. Exactly.

So you have to target on them with the course you offer. Look, real teaching is in fact always aimed at the middle segment. I don’t mean that in a negative way, but you always have people who stand out, who find their own way. And that is not at all what the whole educational institute is about. The educational institute is there to guide people in a process towards being able to work on their own. So that’s what you have to keep an eye on. I think that it works very well at some points, and less well at others. At any rate, it is not always systematically or structurally present, and, yes, we are held accountable for guaranteeing that continuity. We are looking for a way for the AKI to continue to provide the tuition which is its strength, but at the same time also satisfies the regulations that we have to live with. Because you can’t get away with having them say in 2008 ›It’s a very nice academy, but the description of the educational processes is extremely poor, and there is no vision of how the teaching proceeds‹ – because that was the criticism made during the last inspection. Then they simply take away your licence to admit students.

It’s as strict as that. So you have to have the courage to look at yourself critically. Yes. Many tutors are very satisfied with their own department, but I also look at the whole and ask ›Are the students coached the way we want at the AKI?‹ There are six Autonomous departments, each with its own dynamism. There is a lot of value there, but I want the guarantee that all students come into contact with the things that we think are important. For instance, something very simple, photographing their own work. That’s simply part of the profession. Whatever direction you choose, you have to know how to present your own work. They’ve developed that very well in Sculpture. I consider that all students must develop that skill. There are plenty of other things, such as preparation for the profession. We are an institute of higher professional education, so we have to train students for a profession. That means providing them with good information about what that profession involves, so that the practical side can be developed too. We know how difficult that is, because most of the students aren’t interested in it at all (laughs). No, I don’t often come across it myself, personally.

Well, that’s why we are conducting educational reforms now to see how to tackle that structurally. You have to find a form for it, of course, and a way of doing it in an entertaining way, because just providing a course in accountancy isn’t going to interest anyone. So we’re trying to find a way of doing it as a project. For instance, we’ve just started with a workshop ›It’s An Art Show‹, about showing work. It includes organisation, negotiating to get exhibition spaces, making agreements. It covers all kinds of aspects that are connected with professional practice. You also take part in joint or solo exhibitions, but you have to have given it thought and found a form for the presentation of your work. You have to draw up a communication plan, how and to whom you are going

S 307

to send out invitations, and who is going to pay for it. Those are facets that we want to cover structurally in the courses …

That brings us to the next question: what is a missed opportunity for a student at the art academy? If a student fails to make use of the opportunities that are offered in four years at the academy. The facilities, the tutors, lectures, interesting guest speakers. When they prefer to stay in bed rather than attending. That’s what I would call a missed opportunity. I’ve been to a couple of lectures myself, but I find them a bit old-fashioned, not very progressive, and not introducing anything very new or special … Look, what we really want is to link the lectures with practical activities so that they are not separate from them. We want to offer a broad range, in that sense we want to stimulate. That is what we also try to do in programming the Wednesdays – that’s where we will be offering more and more things that are of interest for the students – by offering films, classical and modern, and lectures. It’s also connected with an attitude that students have to develop, a realisation that this is part of the professional field.

I think it’s also important for students to join in thinking about the programming. We now do that structurally for the AKI-ArtEZ Festival. Just come, and if this doesn’t interest you, what does? It’s also connected with freedom. We notice that students, and not just students, display an increasingly consumerist behaviour. You know ›I’m not so keen on that, I’ll move on to something else.‹ On to the next question: which factors in the development of an artist or designer are beyond your control? Well, what is beyond your control is the extent to which you continue to develop creatively. You have lots of people who are fantastic at production, but who are worn out. Furthermore, of course, the question of whether your work makes an impression after you have left the academy. It can take an awfully long time, sometimes it never happens at all, it depends on a lot of factors.

The final question. The AKI may be moving to new premises in 2012. What is your picture of the ideal building? The ideal building should really be one big workshop, a sort of industrial workshop, where you can do a lot and where there is a bustle of activity. A semi-public space where people can walk in and out. It must be transparent and have spots to which people can retreat. I think that what the academy presents us with at the moment – the big halls, the visibility of things – are extremely important. The fact that you can see that everyone is working, and what they are working on.

E

Steffens 308 1)

3)

2)

4)

5)

1) 2) 3) 4) 5)

›de bruid‹, schilderij (olieverf op doek, 80 × 100 cm) ›morgenrood‹, schilderij (olieverf op doek, 80 × 80 cm) ›blik naar binnen‹, schilderij (olieverf op doek, 40 × 40 cm) ›zonder titel‹, schilderij (olieverf op doek, 100 × 100 cm) ›zonder titel‹, schilderij (olieverf op doek, 40 × 50 cm)

balans —— werkelijkheid —— kleur

Steffens, Jacoba Hillegonda (Gonda) — Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd) ›Levenszaken‹, schilderijen

≥ 277

≥ 156

≥ 321

≥ 036

T 313 Theorie Informatie over de afdeling Ieder kunstwerk, ook datgene dat slechts mooi en zinnenprikkelend wil zijn, is ›geworpen in de wereld‹. Het neemt in het geheel van de beeldende kunst een bepaalde positie in en is bovendien beïnvloed door maatschappelijke ontwikkelingen. De vakgroep Theorie zorgt er gedurende de hele studie voor dat de student een zo groot mogelijk inzicht verwerft in de kunstgeschiedenis en filosofie, zodat een eigen, professionele plaatsbepaling mogelijk wordt.

De lessen worden gegeven met behulp van onder meer dia’s, videobanden, film, geluidsmateriaal en computerbeelden. De eerste twee jaar ligt in de (interactieve) hoorcolleges de nadruk op het krijgen van een overzicht van de kunstgeschiedenis van de prehistorie tot heden, waarbij direct al wordt gepoogd een relatie te leggen met de hedendaagse kunst.

In de historische kennismaking met de denkbeelden van filosofen en kunstenaars gaat het onder andere over de relatie kunst – filosofie en de relatie kunst – maatschappij. Vanaf het derde jaar vindt verdieping plaats in werkgroepverband. Aandacht wordt besteed aan kunst- en cultuurgeschiedenis, aan kunstbeschouwing en de filosofie van de kunst. Het programma wordt vanaf het derde jaar bepaald in overleg met de afstudeerrichtingen en de individuele student. Denken over kunst en het formuleren van een eigen visie wordt gestimuleerd door groepsdiscussies, het houden van referaten en het presenteren van een tekstueel eindonderzoek.

Zelfreflectie is een essentieel onderdeel van de persoonlijke ontwikkeling van de student. Vertrouwd raken met filosofie en kunsttheorie, met denkbeelden en gedachten die onze cultuur en actualiteit beïnvloeden, is daarbij belangrijk. Het stelt de student in staat eigen concepten te ontwikkelen, om vervolgens in de werkpraktijk een eigen positie te kunnen innemen. Want, misschien wel meer dan ooit, is het essentieel voor de kunstenaar om zich goed te kunnen verantwoorden.

Theory Information about the department Every work of art, even one that is only intended to be beautiful and to stimulate the senses, is ›cast into the world‹. It assumes a particular position within the totality of art and is also influenced by social developments. The Theory department ensures that throughout their course, students acquire the greatest possible insight into art history and philosophy to enable them to determine their own position professionally. The course is given using slides, video tapes, film, sound material, computer images, etc.

The first two years are devoted to a survey of the history of art, from prehistory to the present. From the third year on group sessions go into certain topics in more depth.

Attention is paid to the history of art and culture and to the appreciation of art. The programme is drawn up in consultation with the departments and individual students.

Thinking about art and formulating one’s own vision are encouraged through group discussions, giving talks, and writing a graduation thesis.

Thinking for oneself is an essential part of the personal development of a student. A familiarity with philosophy and the theory of art, with ideas and views that influence our culture and the world we live in, is important in this respect.

It enables the students to form their own ideas and views so that they can assume a position of their own in practice. In the historical introduction to the ideas of philosophers and artists, the relationship between art and philosophy and the relationship between art and society are among the topics that come up for discussion. The emphasis is constantly on reflecting, reading, talking and writing about these issues for oneself, for artists must be able to justify themselves more than ever.

Elvira van Eijl (coördinator en docente), Punt Colenbrander (docente), Karin Feenstra (docente), Petran Kockelkoren (docent), Wim Kroep (docent), Riet Schennink (docente)

Tollenaar 314

verveling —— concentratie —— schilderen

Tollenaar, Petra Jolanda — Schilderen/Tekenen/Grafiek ›Schilderen in Twekkelo, alles voor de kunst‹, schilderijen

≥ 018

≥ 281

≥ 203

≥ 215

Vaneker 319

1) Schilderij (acryl op doek, 120 × 120 cm)

schilderij —— zonder —— titel

Vaneker, Michél John Paul — Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd)

Vassiliev 320

1) ›Elecro!cute (Monument for the A.I.), 2005‹, computer installatie (computer hardware, staal, 1 m × 1 m, 150 kg)

root —— access —— denied

Vassiliev, Danja — Mediakunst ›Poweronoff online‹, environmental internet-installation (niet bij het eindexamenwerk behorend)

Veraart 321

1) zonder titel, schilderij (olieverf op doek, 180 × 120 cm)

thijs —— ver —— aart

Veraart, Thijs Christiaan — Schilderen/Tekenen/Grafiek schilderij

A 322 V 10 Visuele communicatie Informatie over de afdeling Het vakgebied van de grafisch of audiovisueel ontwerper/vormgever is voortdurend in ontwikkeling. Professionele overdracht van informatie voor de publieke en commerciële sector stelt steeds andere eisen aan degenen die in dit vak actief zijn. Innovatie en het omgaan met een werkterrein dat voortdurend aan verandering onderhevig is, staan daarom centraal bij deze afstudeerrichting. De inhoud ervan wordt bepaald door zowel het klassieke vak grafisch ontwerpen, als door nieuwe ontwikkelingen zoals time-based en interactive media. De opleiding begint met een oriëntatie op het vakgebied: historie en ontwikkeling van de visuele communicatie. Ook verricht de student zelfonderzoek naar vaardigheden en analytisch vermogen. Studies op het gebied van typografie, kleur en vorm, illustratie, fotografie en een oriëntatie op het gebruik van de Mac en specifieke software, vormen de basis voor de keuze van een van de specialisaties binnen Visuele communicatie.

Belangrijke terugkerende elementen zijn: grafische en typografische vormgeving, visueel-grammaticale studies, ontwerpstrategie, redactie en vormgeving van audiovisuele en interactieve producties, en het gebruik van hard- en software. Verder is er aandacht voor betekenis en herkomst van beeld en onderzoek naar het gebruik van media en een authentieke opstelling daarin. Tijdens de gehele studie staat de overdracht van inhoud voorop.

Het initiëren van projecten op basis van eigen gedachtegoed neemt een even belangrijke plaats in als het werken in opdracht. De specialisaties hebben veelzijdige dwarsverbindingen, binnen de eigen opleiding en met het geheel van de beeldende en toegepaste kunst. Samen met de afstudeerrichting Mediakunst, de Universiteit Twente en Saxion Hogeschool Enschede biedt Visuele com-municatie ook de minor Kunst, Media en Technologie aan.

In het studiejaar 2006/07 zal de afdeling haar curriculum veranderen.

Deze opleiding zal 2 hoofdspecialisaties krijgen, te weten Video- and interactive communication design en Environmental communication design. Deze twee specialisaties worden tijdens de studies geflankeerd door 2 ›bijvakken‹, dit zijn Graphic design en Photographic design. De naam van de opleiding wordt onder voorbehoud AKI-Communication design. Actuele gegevens vindt u op: www.artez-aki.nl

Visual communication Information about the department Graphic or audiovisual design is constantly developing. The professional communication of information to the public and commercial sectors imposes changing demands on those who are active in this branch. Innovation and dealing with an area of work that is constantly subject to change therefore occupy a central place in this course. The content is determined by the classic discipline of graphic design and by new developments such as time-based and interactive media.

The course begins with an orientation towards the subject: the history and development of Visual communication.

Students also carry out investigations of their own skills and analytical capacity. Studies in the field of typography, colour and form, illustration, photography and an orientation towards the use of the Mac and specific software form the basis for the choice of one of the specialisations within Visual communication.

Key recurrent features are: graphic and typographic design, visual grammatical studies, design strategy, editing and design of audio-visual and interactive productions, and the use of hardware and software. Attention is also paid to the significance and origin of the image and research on the use of the media and an authentic attitude towards it.

The communication of content occupies a central place throughout the course.

The initiation of projects on the basis of the students’ own ideas is just as important as working on assignments. There are many connections between the specialisation, both within the course and with the whole field of visual and applied art. Visual communication offers also a minor in Art, Media and Technology in combination with the Media art department, the Universtiteit Twente, and the Saxion Hogeschool Enschede.

The department will change its curriculum in the academic year 2006/07.

It will comprise two main specialisations: Video and interactive communication design, and Environmental communication design. These two specialisations are flanked during the course by two secondary subjects: Graphic design and Photographic design. The name of the course will become AKI-Communication design. For the latest information click on www.artez-aki.nl

Wouter Hooijmans (coördinator en docent), Bas Könning (mentor en docent), Frank Engeman (docent), Coen Scheen (docent), Roland Sips (docent), Johan Visser (docent), Jellichje Reijnders (docente), Jan Spaans (assistent), Jeroen van Uden (assistent)

Voermans 323

1) ›Model‹, 3D model van de installatie (hout, 1 computer, 4 TFT schermen, animatie, 301 frames)

rot —— ter —— dam

Voermans, Johannes — Mediakunst Installatie

V 324 Voorwoord — Peter Sonderen, directeur AKI Preface — Peter Sonderen, director AKI NL

E

Structuur en chaos is het thema dat de derdejaars studenten Visuele communicatie Linda Sinewe en Johanna Siebein aan het AKI-jaarboek 2005/06 van de AKI hebben meegegeven. Beide begrippen vertonen verwantschap met het onderwerp van het AKI-ArtEZ Festival dit jaar, COOL BAROQUE. Beide thema’s zijn paradoxale begrippen.

Structuur wordt meestal tegenover chaos gezet, en koel en beheerst lijken tegenstrijdig met barok, met overschrijding, met overdaad. De tegenspraak is ogenschijnlijk.

Barok sluit orde helemaal niet uit, en chaos is vaak een nog niet ontdekte structuur.

Het AKI-jaarboek dat u nu in handen heeft, probeert op eigen wijze uitdrukking te geven aan de paradoxale ordening van gebeurtenissen in dit schooljaar. Naast de presentatie van de 96 eindexamenwerken en de willekeurig geplaatste portretten van de makers, treft u een verslag aan van gebeurtenissen op de AKI. Dit zijn onder meer interviews met docenten over tentoonstellingen, workshops, lezingen en symposia en andere evenementen.

Een daarvan was een bijeenkomst met 15 andere Europese academies die in het teken stond van internationale uitwisseling in de veranderende Europese onderwijsstructuren.

Dit jaar zijn meer dan twintig buitenlandse studenten op uitwisseling bij ons geweest en zijn er even zo vele AKIstudenten naar diverse buitenlandse academies gegaan.

De samenstelling van de AKI-populatie wordt ook steeds internationaler. Het aantal Duitse studenten dat instroomt bedraagt ruim 40%, 10% komt uit andere landen.

De AKI komt op deze manier steeds meer in het midden van Europa te liggen. In de zomer van 2005 was de zogenoemde ›Kunstsommer‹ van Oberhausen gewijd aan tentoonstellingen van studenten en docenten van de AKI en de DAI [Dutch Art Institute, red.]. Deze zomer doet de AKI met studenten en oud-studenten mee aan een tentoonstelling in het Finanzamt van Münster, waar ook de twee andere ArtEZ-academies in participeren. In de maand juni van dit jaar doen 5 AKI-studenten mee aan de Studenten Triënnale van de Marmara Universiteit in Istanbul. In de herfst van 2005 waren we vertegenwoordigd op het Maryland Institute College of Art in Baltimore op het symposium en bij de workshop van de Association of Independent Art and Design Schools (AIAS), waarvan ik als directeur van de AKI voorzitter ben. Deze internationale contacten en activiteiten merk je op de academie. Buitenlandse uitwisselingsstudenten waarderen onze ›chaotische‹ school, terwijl ›onze‹ studenten in het buitenland vaak de ouderwetse orde prettig vinden, in ieder geval tijdelijk. Deze combinatie geeft de AKI haar eigen sfeer en dynamiek.

Het studiejaar 2005/06 was een bewogen jaar omdat twee zeer toegewijde medewerkers van de AKI, Henk van Woerden en Han van het Bolscher, onverwacht zijn overleden. Het jaar was ook in beweging omdat we in het kader

Structure and chaos is the theme that the third-year students of Visual communication Linda Sinewe and Johanna Siebein have chosen for the AKI-yearbook 2005/06.

Both concepts are connected with the theme of this year’s AKI-ArtEZ Festival, COOL BAROQUE. They are both paradoxical concepts. Structure is usually opposed to chaos, while cool and controlled seem to be in conflict with baroque, with transgression, with excess. The contradiction is only apparent. Baroque by no means rules out order, and chaos is often a structure that has not yet been discovered.

The AKI-yearbook in front of you tries in its own way to express the paradoxical order of events in this academic year. Besides the presentation of the 96 graduation works and the arbitrarily placed portraits of their creators, you also find a report of events in the AKI, including interviews with tutors on exhibitions, workshops, lectures, symposia and other events. One of these was a meeting with fifteen other European academies in the context of international exchange in the changing European educational structures. This year we have had more than twenty foreign exchange students, and the same number of AKI students have gone to various academies abroad.

The composition of the AKI population is growing more international. The intake of German students is more than 40%, and a further 10% come from other countries.

This increasingly puts the AKI in the centre of Europe.

In the summer of 2005 the Oberhausen ›Kunstsommer‹ was devoted to exhibitions by students and lecturers from the AKI and the DAI [Dutch Art Institute, ed.]. This summer students and graduates from the AKI are participating in the Münster Finanzamt, in which the two other ArtEZacademies . In the month of June of this year five AKI students take part in the Studenten Triënnale of the Marmara University in Istanbul. In the autumn of 2005 we were represented at the Maryland Institute College of Art in Baltimore at the symposium and workshop of the Association of Independent Art and Design Schools (AIAS), which I chair as director of the AKI. These international contacts and activities leave their mark on the academy. Foreign exchange students appreciate our ›chaotic‹ school, while ›our‹ students abroad often enjoy the old-fashioned order, at least for a while. This combination confers a special atmosphere and dynamism on the AKI. The academic year 2005/06 was a turbulent year because two very dedicated members of staff of the AKI, Henk van Woerden and Han van het Bolscher, passed away unexpectedly. It was also a turbulent year because, in connection with course innovation, we started an interdisciplinary Wednesday, when students are offered a diverse programme with lectures, workshops, studio days, film programmes, etc. The course programme in Visual

V 325

NL

E

van onderwijsvernieuwing een interdisciplinaire woensdag zijn begonnen, waar studenten een rijk programma wordt aangeboden met diverse activiteiten: lezingen, workshops, werkplaatsdagen, filmprogramma’s etc.

Het onderwijsprogramma van de opleiding Visuele communicatie werd grondig herzien. Naast andere nieuwe specialisaties werd een onderdeel van de opleiding Architectonische vormgeving erin opgenomen. Een ander deel van deze opleiding is omgezet in de specialisatie Architectonische ruimte en is in de opleiding Autonoom ondergebracht. De opleiding Autonoom krijgt als geheel een andere structuur. In plaats van zes afdelingen biedt de opleiding vanaf 2006/07 negen specialisaties aan die ondergebracht zijn in drie kernen: 2D, 3D en 4D. Veranderingen brengen altijd weerstanden met zich mee.

Iedereen op de AKI heeft wel een idee hoe de AKI zich naar de toekomst moet ontwikkelen. En dat is maar goed ook. De AKI is geen consensus-academie. Belangrijk is dat het voor de studenten helder is waar ze voor kunnen kiezen en dat de mogelijkheden voor hun ontwikkeling duidelijk zijn. Er is dit jaar hard gewerkt om het onderwijs aan de AKI goed te beschrijven en in al haar rijkdom te laten zien. Dit weerspiegelt zich ook in deze catalogus die de veelheid aan uitingen in een gestructureerde chaos toont.

Dat is AKI.

communication was drastically revised, incorporating a part of the course in Architectural design as well as including new specialisations. Another part of this course has been turned into the specialisation in Architectural space and incorporated in the Autonomous course.

The Autonomous course as a whole is to be completely restructured. Instead of six disciplines, from 2006/07 the course offers nine specialisations, grouped in three cores: 2D, 3D and 4D. Changes always entail resistance. Everyone at the AKI has an idea of how the AKI ought to develop in the future.

And that is a good thing too. The AKI is no consensus academy. It is important that the students have a lucid picture of what they can choose and that the possibilities for their development are clear. This year a lot of work has been put into providing a good description of the courses at the AKI and showing the full range. This is also reflected in this catalogue, which shows the diversity of expressions in a structured chaos. That is AKI. Peter Sonderen Director ArtEZ AKI, the Enschede Academy of Visual Arts

Peter Sonderen Directeur AKI, ArtEZ academie voor beeldende kunsten Enschede

… —— … —— …

≥ Op verzoek van de redactie heeft elke eindexamenstudent/e drie kernwoorden geformuleerd over zijn of haar werk.

At the request of the editors each graduation student has formulated three keywords about his or her work.

V 326 Vroegop, Matty/Schoonveld, Ed — Interview Dinsdag 25/04/2006, 16:00 uur; achter de Grote Kerk, Enschede met Matty Vroegop, project-docente FastFurniture met Ed Schoonveld, project-docent FastFurniture door Manon Posthuma, 3e jaarsstudente Schilderen/Tekenen/Grafiek NL

Jullie doen veel projecten samen. Alles ja. Alles? We werken sinds 1992 samen, maar geven sinds een aantal jaren les op verschillende kunstacademies. Hebben jullie ook een andere visie? Dat je elkaar versterkt? Dat is vaak zo, daarom werkt het ook zo goed als we samen studenten begeleiden of werk bespreken, dan zijn we het geregeld oneens. Ja, dat geeft lucht, en als je vaak tweegesprekken ziet tussen docent en studenten, is dat een soort onbalans en lijkt heel snel de waarheid te liggen bij de docent, terwijl als wij in driegesprek zijn met een student en wij zijn het oneens, dan ligt de waarheid ineens in het midden. En dat wisten we natuurlijk ook niet van tevoren, maar de afgelopen jaren is gebleken dat dit een hele fijne methode is.

Kan je inhoudelijk iets vertellen over het project FastFurniture? Ja, dat kan ik heel goed (lacht). Het project is gebaseerd op het samenvallen van allerlei disciplines binnen de academie, maar ook buiten de academie, waardoor je een samenwerkende groep mensen krijgt die elkaar gaan helpen om bepaalde dingen van de grond te krijgen.

Wat wij in het klein doen met z’n tweeën, breidt je uit naar een grote groep mensen.

Bij FastFurniture heb je studenten van Industrieel ontwerpen van de UT, maar ook van een bedrijfskundige studie en van verschillende afdelingen binnen de academie. Het werkt wonderschoon, want er zijn gewoon mooie combinaties tussen die verschillende opleidingen en studies. We hebben gewoon heel veel aansluiting, bij de industrie en bij tentoonstellingsplekken; we gaan eind juni 2006 in Museum Jannink in Enschede een tentoonstelling maken. We hebben ook een tentoonstelling gehad op de TU Delft in januari dit jaar. Dus je krijgt het werk op heel veel plekken te zien. Een aantal ontwerpen zullen ook worden uitgevoerd door de industrie. Voor de komende zomer worden drie ontwerpen in productie genomen, gaan de markt op. Dus dat gaat heel goed. Ik kan me ook voorstellen dat het hele proces, dat nu nog steeds loopt, interessant is om te filmen.

Hoe studenten daar aan het werk zijn, is erg inspirerend. Een aantal meiden van Visuele communicatie, zijn bezig een website te maken. En alle filmpjes die we hebben, alle foto’s, alle projecten die lopen, die komen allemaal op die website … Dus dan kan je gewoon www.fastfurniture.nl intikken en hup! Kan je alles zien wat we gedaan hebben. Goh, dat vind ik wel heel mooi dat het doorloopt naar de praktijk …

Ik heb nog een hele leuke vraag voor jullie: wat is een doodzonde voor een student op een kunstacademie? Een doodzonde? Ja, ik schrok er zelf ook van (lacht).

Niet hard werken. Ja, je moet er helemaal in gaan. Dat vind ik. Als je dat niet doet, zonde.

Kun je dat gelijk zien aan het werk? Nee, maar dat weet je zelf, je weet zelf wanneer je niet alles hebt gegeven. En ik denk dat je, je hebt maar kort de tijd – vier jaar, en misschien nog twee jaar daar achteraan met een masters of zo – maar gooi alles erin, gewoon alles. En je moet je ook niet isoleren, ik denk dat dat ook een doodzonde is. Behalve dat als je je op zo’n manier isoleert dat het zo radicaal is dat het weer opvalt. Dan draait het zich weer om. Maar álles eruit halen, willen samenwerken, elkaar gebruiken in positieve zin. En elkaar tips geven en dingen veroorzaken.

Dat is een mooi woord, veroorzaken, dat koppel ik aan jullie project. Welke factoren heb je in ontwikkeling van kunst en ontwerpen niet in de hand? De reactie denk ik, die van buitenaf komt. Je weet nooit precies hoe mensen op je werk zullen reageren en of het succesvol is of niet. Ja, je zou willen dat je een prachtige overzichtstentoonstelling kan krijgen, hè, vlak na de academie, maar dat is nog de vraag. En, heb je die mensen dan weer nodig voor je eigen werk dan, om weer verder te gaan? Je kan dingen niet los van elkaar zien. Wij zijn ervan overtuigd dat je dingen moet aangaan in je omgeving, je de lijnen moet gaan leggen vanaf een heel vroeg stadium. Dus ook niet denken dat je eerst moet weten wat je wil en vervolgens de wereld in, je moet met de vraag van dat je niet weet wat je wilt de wereld in gaan. Dat is mooi. Als je om je heen kijkt en je kijkt naar de computertechniek, je kijkt naar de televisie, je kijkt naar alles wat ons omringt, dan is alles gebaseerd op een netwerk. Alles is aan elkaar verbonden. Dan is het heel raar om jezelf als een los onderdeel te zien, dat kan eigenlijk niet …

V 327

De AKI gaat mogelijk in 2012 verhuizen. Hoe stel je het ideale gebouw voor? Ik heb wel een ideaalbeeld voor ogen. (Aan Ed) Jij dan? Ik heb ook wel een ideaalbeeld. Zal ik eerst het mijne doen? Ja, doe jij de jouwe eerst (lacht). Ik stel me een industrieterrein voor met allemaal loodsen en dat je grote werkplaatsen hebt waar iedereen zich kan verzamelen om bepaalde dingen te doen … Zo’n oud industrieterrein helemaal opknappen, helemaal strak maken, presentatieruimte erbij waar je dingen kan laten zien … Een soort openheid, werkbaarheid. Geen lokaaltjes met mensen in ateliertjes, maar een grotere beweging, veel meer ruimte … En jij dan? Dat is wel heel interessant, ik denk niet aan de academie als een gebouw, maar als een gedachte. Waar vanuit je, als je een organisatievorm hebt, geen ruimte nodig hebt, niet één gebouw, maar… Stel je voor, jij wilt op de academie komen werken, of er dingen doen en dat de academie mogelijkheden biedt om dat te gaan doen. Bijvoorbeeld dat het een centrum is dat desgewenst doorverwijst naar diverse podia en werkplekken en binnen die mogelijke bewegingen begeleiding geeft aan beeldende en inhoudelijke ontwikkelingen van studenten.

Jullie vullen elkaar fantastisch aan, wat leuk. Bedankt voor het gesprek. Bedankt voor het interview. En tot een volgende keer. www.fastfurniture.nl! (lacht).

NL

V 328

Foto’s van het project ›FastFurniture‹, brainstormproces Photographs of the ›FastFurniture‹ project, brainstorm process

V 329 Vroegop, Matty/Schoonveld, Ed — Interview Tuesday 25/04/2006, 04:00 pm; behind the Grote Kerk, Enschede with Matty Vroegop, project tutor FastFurniture with Ed Schoonveld, project tutor FastFurniture

by Manon Posthuma, 3rd year student Painting/Drawing/Graphic

You do a lot of projects together. Yes, everything. Everything? We’ve been working together since 1992, and have been teaching at different art academies for a number of years. Do you have a different vision? That you reinforce one another? That’s often the case, that’s why it works so well if we jointly supervise students or discuss work, then we are often in disagreement. Yes, it opens things up, and when you often see discussions between a tutor and students, there is a kind of imbalance and the tutor soon seems to have right on his side, while if the two of us are in discussion with a student and we do not agree, the truth lies somewhere in the middle. And of course we didn’t know that beforehand, but during the last few years this has proved to be a very good method.

Can you tell me something about the FastFurniture project? Yes, I certainly can (laughs). The project is based on the convergence of all kinds of disciplines both inside the academy and outside it, so that you end up with a team of people who help one another to get certain things done. What the two of us do on a small scale is extended to a large group of people. FastFurniture includes not only students of Industrial design from the Universiteit Twente, but also from a business management course and from various departments within the academy. It works amazingly well, because there are simply fantastic combinations between the different courses and studies.

We simply have plenty of contacts, both with the industry and with exhibition sites. We’re going to make an exhibition at the end of June 2006 in Museum Jannink in Enschede.

We’ve also had an exhibition at the TU Delft this year. So the work is seen on lots of different locations. A number of designs will also be implemented by industry. Three designs are being taken into production and marketed for the coming summer. So it’s going very well. I can also imagine that it’s interesting to film that entire process, which is still under way. The way students work on it is very inspiring. A number of girls from Visual communication are making a website. And all the short films we have, all the photos, all the current projects, will all be on that website … So you can type www. fastfurniture.nl and – there you go! You can see everything we’ve done. Wow, I think that’s great, that it ties in with practice …

I’ve got another nice question for the two of you: what is a mortal sin for a student at an art academy? A mortal sin? Yes, it took me by surprise too (laughs).

Not working hard. Yes, you have to go into it fully. That’s what I think. If you don’t, it’s a waste. Can you see that immediately in the work? No, but you know yourself, you know yourself when you haven’t given everything. And I think, you only have a short time – four years, and perhaps two years afterwards with a master’s or something – but throw everything into it, everything. And you mustn’t isolate yourself, I think that’s a real waste. Unless you isolate yourself in such a way that it’s so radical that it catches attention. Then it turns itself around again. But get everything out of it, try to work together and use one another in a positive way. And give one another tips and cause things.

That’s a nice word, cause, I connect that with your project. Which factors in the development of art and design are beyond your control? The reaction, I think, that comes from outside. You never know exactly how people will respond to your work and whether it is successful or not. Yes, you’d like a fantastic retrospective, soon after graduating, but that’s the question. And do you need those people for your own work in order to go further? You can’t separate things from one another. We’re convinced that you must tackle things in your surroundings, that you must lay down the lines at a very early stage. So don’t think that you first have to know what you want before going out into the world, you must go out into the world with the question about what you don’t know.

I like that. If you look around you and consider computer technology, if you look at TV, if you look at everything that surrounds us, it’s all based on a network. Everything is connected with everything else. So it’s very peculiar to see yourself as a separate component, it’s not possible …

E

V 330

E

The AKI may move to other premises in 2012. What is your picture of the ideal premises for the academy? I have an ideal picture in mind. (To Ed) What about you?

So do I. Shall I do mine first? Yes, go on (laughs). I imagine an industrial site with lots of sheds and that you have big workshops where everyone can meet to do certain things …

Doing up an old industrial site, tidying it up, with a presentation area where you can show things … A sort of openness, workability. No classrooms with people in little workshops, but a bigger movement, much more space … And what about you? That’s very interesting, I don’t think of the academy as a building, but as a concept. Once you’ve got an organisational form, you don’t need a space or a building, but … Just imagine, you want to come and work at the academy, or do things there, and the academy offers the opportunity to do that. For instance, that it is a centre that, when necessary, refers you on to various podiums and workplaces and within those possible movements offers guidance to the visual and substantive development of the students. You complement one another fantastically, it’s great. Thank you for the discussion. Thanks for the interview.

See you next time. www.fastfurniture.nl! (laughs).

≥ 026

≥ 265

≥ 178

Wesseling 334

confetti —— gatling —— techno

Wesseling, Floris — Architectonisch/Ruimtelijk ontwerpen ›Crazy Confetti‹, produkt en tool

Westerveld 335

1) ›01 project(or)‹, installatie

mechanic —— eccentric —— klang

Westerveld, Wessel — Gemengde media ›Project(or)‹, performance met een installatie (vier 8 mm filmprojectoren, vier diaprojectoren, schakel/control-unit, contact en electreet microfonen, audiomixer)

Wielink 336

1) schilderij (olie op doek)

via —— weg —— onderweg

Wielink, Hendrika (Herna) — Schilderen/Tekenen/Grafiek (Deeltijd)