ALBAOLA MEMORIA 2017/2018 EU by Albaola Itsas Kultur Faktoria

AL BA OLA

MEMORIA 2017/2018

________________________________________________________ 3 1.1 Albaola elkartea_________________________________________________________ 3 1.2 2017/2018ko mugarri handiak _____________________________________________ 4

____________________________________________________ 6 2.1 Albaola Itsas Kultur Faktoria _______________________________________________ 6 2.1.1 Ontziola-museoaren datuak __________________________________________________________ 7 2.1.2 San Juanaren eraikuntza _____________________________________________________________ 9 2.1.3 Lanbide tradizionalaren berreskurapena _______________________________________________ 11

2.2 Ontzigintza eskola ______________________________________________________ 12 2.3 Ozentziyo _____________________________________________________________ 14 2.4 Nabigazio Zentroa ______________________________________________________ 16 2.5 Ikerketa ______________________________________________________________ 17 2.6 Pasaiako Itsas Festibala __________________________________________________ 20 2.7 Donostiako Untzi Museoa ________________________________________________ 22 2.8 Gizarteratze- eta hedatze-ekimenak _______________________________________ 24 2.8.1.- Hitzaldiak _______________________________________________________________________ 24 2.8.2.- Zurezko ontzigintzaren erakustaldiak ________________________________________________ 28 2.8.3.- Itsas jaialdiak ____________________________________________________________________ 28 2.8.4.- â&#x20AC;&#x153;Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitikâ&#x20AC;? ________________________________________ 30

_____________________________________________ 30 3.1 Boluntariotza __________________________________________________________ 30 3.2 Praktikak _____________________________________________________________ 31 3.3 Giza-esparruan kolaborazioak ____________________________________________ 33

_____________________________________ 36 4.1 Harreman instituzionalak ________________________________________________ 36 4.2 Esparru zientifiko-akademikoa eta itsas ondarearena _________________________ 39 4.3 Kultura eta gizartea _____________________________________________________ 43 4.4 Orokorrean enpresa-mundua eta turismo arloa ______________________________ 44

_____________________________ 46 __________________________________________ 48 __________________________________ 63

Klororik gabeko paperean inprimatuta

1.1 Albaola elkartea Albaola irabazi asmorik gabeko elkarte bezala sortzen da 1997an, euskal itsas ondarea berrindartzeko asmoarekin. Bere lan esparru nagusiena itsas teknologia tradizionalaren inguruko ikerkuntza eta berreskurapena da, ondare-balioa duten ontzi historikoen eraikuntzaren bitartez eta haiekin praktikatutako nabigazioaren bitartez. Albaolaren lan-ildo nagusienen arteanjakinduriaren transmisioa eta ontzigile berrien formakuntza dira lehentasunak, bildutako jakinduria horren gizarteratzearekin batera. Albaolaren beste zeharlerroetako bat ingurugiroarekiko errespetua eta bere jarduera guztien jasangarritasuna, hau da: lehengaiak, turismo eredua, artisau-teknologia, nabigazio tradizionala eta abar. Itsas ondarea eta itsas kultura ikuspegi global batekin begiratzen du Albaolak, dinamika elkartezale eta partehartzaile baten bidez, jakintzan sakonduz eta hura gizartearekin partekatuz beti ere.

1.2 2017/2018ko mugarri handiak Ikus 30. orrialdea

Ikus 12. orrialdea

Ikus 20. orrialdea

Ikus 57. orrialdea

2017

2018

Lanpostuak

Boluntarioen kopurua

401

472

852.000€

974.977€

Dirulaguntza publikoak Baliabide propioak

%36 %64

%30 %70

-haietatik laguntza pribatuak:

143.062€

180.761€

53.055

63.197

Aurrekontu osoa

Faktoriaren bisitari kopurua

2.1 Albaola Itsas Kultur Faktoria Pasaiako Albaola Itsas Kultur Faktoria 2014an publikoari zabaldu zenetik ezkero Albaola elkartearen egoitza da. Gaurdaino bere egitasmorik handienari aurre egin ahal izateko Albaolaren lehenengo zabalkuntza izan zen: publikoaren begien aurrean San Juan baleontziaren eraikuntza, gehi elkartearen beste proiektu guztiak baita ere; egunero ikusi ahal izaten dira itsasoari lotutako zenbait lanbide ontziola-museoan, hala nola ontzigintza bera, sokagintza, txirrikagintza... ia galdutako jakinduriak berreskuratuz. Ontzigile profesionalek eta Aprendiztegi nazioarteko ontzigintza eskolaren ikasleek kultura eta turismoa uztartzen dituen espazio hau, bisitarien aurrean ondare-balioa duten ontziak eraikiz eta zaharberrituz.

2.1.1 Ontziola-museoaren datuak Gipuzkoako hirugarren museorik bisitatuena izaten jarraitzen du Faktoriak. 2017. urtea 53.055 bisitariekin itxi zuen, eta 2018an 63.197 hartu zituen, 10.000 bisitarietako igoera izanik.

BISITARIAK (210.228) 70000

63197

60000 49289

50000

53055

35459

40000 30000 20000 10000

9425

0 AÑO 2014

AÑO 2015

AÑO 2016

AÑO 2017

AÑO 2018

2014ko uztaileko zabaltzetik hona bisitarien kopuruan izandako igoerarik handiena suposatu du azken igoera honek. Grafikoan ikus daitekeenez, 2016. urtean zehar ere oso antzeko igoera bat izan zen; kontutan hartu behar da, ordea, urte horretan zehar ekitaldi ugari ospatu zirela Faktorian, Donostiaren Kulturaren Hiriburutasun Europarra zela eta, 5.000 inguru ikusle bertara erakarriz. 2018an ospatutako bi ekitaldiek, berriz, 500 pertsona baino ez dituzte erakarri.

Jatorriak kontutan hartuta, bisitarien erdiak Euskal Autonomia-Erkidegotik etortzen jarraitzen dute, bizkaitar bisitarien ugaritze nabarmen bat igertzen delarik. Ondoren, oso berdinduta, espainiar estatutik nahiz Frantziatik datozenak ditugu, bigarren eta hirugarren postuak betez; 2017. urtean bisitari frantsesek guztien laurden bat izan ziren, baina 2018an Estatutik etorritakoak frantsesak baino gehiago izan dira.

Faktoriaren eskeintza didaktikoak 219 ikastetxe erakarri bazituen 2017an, 2018an 300 zentru izan ziren; ikasleen kopurua handitu zen baita ere, 8.522 partehartzaileetatik 11.878tara, %7 gora eginez. Datu hauetan ez dira kontatzen opor sasoitan (Aste Santua, udako oporrak edo Eguberrikoak) egindako pista-jokoetara edo familia-giroan haurrentzat antolatutako tailerretara etorritakoak, azken bi urte hauetan eskeintza berriak direnak.

Aipamen berezia merezi du Ibilbide Zientifiko, Artistiko eta Literarioak hezkuntza-programak, Espainiako Gobernuko Hezkuntza, Kultura eta Kirola Ministeritzak antolatutakoa; Faktoriaren zabaltze beratik aurrera ezinbesteko hitzordua da beraientzat. Programa horren bitartez Espainia osoko 663 ikasle etorri dira Albaolara 2017 eta 2018. urteetan zehar. Bestalde, Pasaiako Blas de Lezo Itsas Arrantza BHIko ikaslegoak San Juan baleontziaren eraikuntzaren hasieratik erregularki bisitatzen du Faktoria, eraikuntza-prozesuaren alde teknikoen jarraipena egiteko, bi erakundeen arteko lankidetza-hitzarmenaren testuingurua dela eta. Amaitzeko, Faktoriak jasotako sariak aipatu nahiko genituzke; 2015. urtean San Juanaren eraikuntzak jasotako UNESCOren babesari eta 2016an bertako zuraz altxatako eraikinagatik Egurtek arkitektura sariari beste bi gehitu zaizkie: Sagardiren Urteko Txapeldunarena eta Eusko Jaurlaritzaren 2018ko Turismo Jasangarriaren saria. Bestalde, urteoro berritzen dira Turismoko

Estatu Idazkaritzak xedatzen duen Kalitate Turistikoarekiko Engaiamenduaren ikurra (Sicted) eta Basquetourrek Berrikuntzarekin Konpromisoa zigilua.

2.1.2 San Juanaren eraikuntza 2017 eta 2018. urteen bitartean San Juan baleontziaren estruktura aurrerapen handia jasan du; txopako nahiz brankako gazteluetara iritsi gara, haien alboak barne hezurdura hartzeko prest daudelarik. Bestalde, mastak eta bergak lantzen hasteko lehen urratsak dagoeneko emanda daude. ESTRUKTURA: San Juanaren lehenengo kubierta, hau da, behekoa, bukatuta zegoen 2017ren hasieran, eta bigarrenaren estruktura baita ere; azken hau 2017ko lehen hilabetetan amaitu zen eta brankako bita jarri zen. Pieza sendoa da hau, bertan itsasontzia amarratzeko kableak bertan lotuko zaizkielarik. Hura jarrita baleontziaren alboen eraikuntzari jarraipena eman zitzaion, barrenoteen jartzearekin haien goreneko altueraraino iritsiz.

Ondoren, hirugarren kubiertarekin hasi baino lehen, ikerkuntza-fase batekin hasi beharra izan zen; izan ere, jatorrizko San Juan baleontziaren saskarra aurkitu zen arte ez zen inoiz ezagutu haren hirugarren kubierta sostengatzen zuen antzeko estrukturarik; hori dela eta, bere osaketaren detaile askoren inguruan zalantzak baziren. Ezezagun horiek argituta kubiertaren eraikuntzari ekin zitzaion, eta 2018ko azken hilabeteetan kubierta hori, itsasontziaren gorena, amaitutzat eman zen.

Txoparen estruktura bukatu da baita ere, bere bi gangaerdiak eta haien gaineko barrenoteak barne. Amaitu ezin izan den txopaldearen alde bakarra ixtarren goiko muturra da, txoparen gailurra osatzen dutenek (metro t'erdiko zatitxoa) dagoeneko ontziolaren sapaia jotzera iritsi bait gara.

MASTERIA: itsasontziaren mastak eta bergak egiteko erabiliko diren izeiak 2018ko martxoaren ilberan bota ziren. Harrez gero, enborrak Pasaiako portuko ur gazikara dagoen ingurune batean egon dira hondoratuta; horrela zurak bere izerdiaren parte bat galtzen du eta izan daitezkeen onddo nahiz intsektu egurjaleak hiltzen dira. Urte bereko udazkenean Faktoriaren harmailan uretatik ateratzen hasi ginen. San Juan baleontziaren masta izango denari dagoeneko azala kendu zaio, eta neurri handinetako beste bi prozesu beretik pasa dira; trinketearen masta eta bela nagusiaren berga egiteko erabiliko dira.

ERAIKUNTZARAKO LEHENGAIAK: 2017 eta 2018. urteetan alkitrana egiteko lau labealdi egin dira Burgosko Quintanar de la Sierran, bertako alkitrangile adituen zuzendaritzapean eta Albaolaren boluntarioen partehartzearekin. Haietako bakoitzean batez beste 200 kg alkitran eta bikea lortu dira, baleontzia istinkatzeko eta zura babesteko erabiliko direnak.

Halaber, forjatutako zenbait iltze-sorta egin dira eraikuntzarekin jarraitu ahal izateko; Gipuzkoan geratzen den azkenetako errementeritza tradizionalean egiten dira horiek.

2.1.3 Lanbide tradizionalaren berreskurapena Txirrikagintza: azken bi urte hauetan txirrikak egiteko teknikak eta prozedurak hobetzen joan gara, bai San Juan baleontziaren beharrak asetzeko eta baita ontzi tradizionalen beste erreplikenak ere. Bi arlo ditu prozesu osoak; alde batetik kanpoko egitura haritzezko zati batetik lantzea eta, beste aldetik, txirrika edo polea bera torneatzea. Azken lan hau oinari eraginez funtzionatzen duen tornu batekin egiten da, publikoaren begien aurrean.

ERREMENTERIA: Albaolaren errementeriak baditu beharrezko diren baliabide teknikoak. Edozein ontziola handitan beharrezkoa izan da errementeri bat iltzeak egiteko (San Juanak 13.000 inguru beharko ditu), txabetadun buloiak egiteko, lemaren burdineria forjatzeko eta baita aingura eta arpeuak egiteko ere. Faktorian lan horiek jendaurrean burutuko dira; izan ere, dagoeneko Pasaiako Itsas Festibalaren bitartean, 2028ko maiatzean, zenbait egunez lanean aritu zen, zenbait boluntarioek kudeatuta. Orain talde batek bertan lan egiten ikasten ari da, errementeria astean behin zabaltzeko asmoz. SOKAGINTZA: itsasontzietan erabiltzen diren sokak ekoizteko teknikak berreskuratzea Albaolaren helburuetako bat da. Horretarako Jean Louis Boss Baionako ikerlariaren lankidetza lortu du Albaolak; honek bere garaian inkesta etnografiko guztiz zehatza egin zuen Hondarribian 60ko hamarkada arte aritu zen azken sokagilearen inguruan. Jean Louis Bossek bere lan osoa (360 orrialde baino gehiago) Albaolaren esku utzi zituen. Lan horretan eta beste informazio-iturri batzutan oinarrituta, sokak egiteko behar diren tresnak berdiseinatu eta eraiki dira. Kalamuzko hariak bihurrituz soka egiteko makina handi bat da pieza nagusia, gaur egun gure lehenengo sokak egiteko erabiltzen ari garena. Bossen ikerketa-lanak soka egitearen prozesua berbera deskribatzen du baita ere; prozesu hura aplikatuz euskal kostaldean erabili ahal izan diren teknikak berreskuratzen ari gara Albaolan.

Angeluko Centre Compagnonnique FCMBrekin izandako lankidetza dela eta, zentro hartako zurginak izateko prestatzen ari diren sei ikasle etorri dira Albaolara; beraiek eraiki dituzte behar ziren sokagintzarako makina horiek, Kantabrikoaren kostaldean esistitu den azken sokategikoaren erreplikak. Aipatutako iturrietan oinarrituta eta atzerritik etorritako zenbait adituek lagunduta, Albaolako kide batzuk sokagilearen lanbidea ikasten ari dira. Denboraren poderioz, San Juan baleontziak eta beste ontziek behar duten soka guztia Albaolan egitea litekeena izango da.

2.2 Ontzigintza eskola Ezagutzaren transmisio-kate luze batek iraunarazi ditu ontzigintza tradizionalaren teknikak; maisuak bere apredizari erakusten zion eta hark, garaia iristen zenean, besteren bat trebatzen zuen. Kate hori hautsi zen, 20. mendearen hondarreko egoera sozioekonomikoak zirela eta. Bere hastapenetatik Albaolak beti izan du helburu doako ontzigintza eskola bat sortzea, ezagutza-kate horri jarraipena eman ahal izateko, horrela euskal ontzigileen eraikuntza-teknikak eta diseinuak belaunaldi berriei transmitituz.

Eskolaren jarduerak garatzen joaten den corpus bat bilduko du, horrela ezagutza tekniko horiek babestuz eta besteei erakutsiz. 2017. urteko irailean Aprendiztegi Lance Lee Nazioarteko Ontzigintza Eskola sortu zen Albaolan, irakasle espezializatu baten eskutik eta hiru ikasleetako lehen promozioarekin (belgiarra bat, frantsesa bestea eta bizkaitarra hirugarrena), ontzigintzaren hiru urtetako formakuntza-zikloari hasiera emateko.

Hasiera-hasieratik ikasleek bi ontzietan batera hasi dira lanean: euskal batel tradizional bat eta 4 m-tako luzera duen bela-estropadetarako monotipo bat. Azken hau, Waterwag motakoa, Dublinen 1888an diseinatutako ontzi batean oinarritzen da; botadura Pasaiako Itsas Festibalaren ekimenen artean egin zen, ontzi bukatu berria jasotzera Irlandatik etorritako jabeen presentziarekin.

2018ko irailaren eta 2019ko urtarrilaren artean beste bederatzi aprendiz berri hasi ziren Aprendiztegian; eskolaren bigarren promozioa osatzen dute: euskaldun bat, madrildar bat, kanariar beste bat, frantses bat, italiar bat, bi greko, mexikar bat eta estatubatuar bat. Bigarren promozioa iritsita eraikuntza-proiektu berriak jarri ziren martxan, alegia, hondo laueko Aturri ibaiko couralin bat eta Shellback bat, belaz eta arraunean dabilen aisialdirako bote txiki bat. 2018aren azken asteetatik aurrera, ikasleek hasi dituzte baita ere 10,5 m luze duen arraunketa ozeanikorako prototipo bat eta 15 m-tako ontzi kortsario bat, 18. mendeko plano batean oinarrituta. Ontzi hauek ezaugarri guztiz ezberdinak dituzte; hori horrela izanik, aprendizek eraikuntza teknika-barietate handia ezagutzera iristen dira, tradizionalak bezala modernoenak ere.

Urtea 1. 2. X X X X X X X X X X

Generoa

Adina

Jatorria

Ikasketak

Aurretiko lanbidea

M F M F M M M M M M

25 25 33 23 46 31 22 23 30 23

Madrid Grezia Grezia Estatu Batuak El Hierro México Donostia Frantzia Italia Belgika

Arte Ederrak Produktu eta Sistemen injinaritza Masterra Argazkilaritza Antropologia Nabigazio-Arrantzan Goi-tekn. Komunikazio Zientziak Baso Kudeaketa Zientzietako Diplomatura Linguistikan Masterra L.H. Zurgintza

Getxo

Batxillergoa

Francia

F.P. Carpintería de ribera

– – Zurgina Zurgina Ontzigizona Nekazal langilea Eraikuntza Nekazal langilea Gondola irakaslea Zurgina Telefoniaren instalatzailea –

2.3 Ozentziyo Ozentziyo Donostiako kaian geratzen zen egurrezko azken arrantzontzia zen... eta bada. José Ramón Mendietak Lekeition eraiki zuen 1990. urtean, zurezko atunontziak eraikitzen ohikoa ez zen garaian. Xaxian aritzen zen normalean, euskal uretan mendeetako tradizioa duen arrantzateknika. 2015. urtean Albaolak Ozentziyo erosi zuen eta zenbait urtetan zehar jarduera berrietarako eraldatzen aritu da, beste bizitza baterako egokituz baina bere identitatea eta itxura aldarazi gabe.

2017. urteko maiatza arte egindako lanak atunontzia berriro itsasoratu zezan egin ziren, oraingoan euskal itsas ondarearen enbaxadore bezala bi itsas festibaletan aritzeko. Don Bosco eskola profesionalaren laguntzarekin ontziaren sukaldea handiagotu zen, bertako ikasleek aluminio-lanetan beraien lan-praktikak egin zituztelarik; bestalde Albaolako ontzigileek hoztegia eraitsi eta haritz-zura erabiliz 8 plazatako kamarote bat eraiki zuten eta kroskoa dekapatu, kalapetatu eta margotu zuten; JOTUN ibéricaren laguntza eta baita Pasaiako Astilleros Zamakonarena garrantzi handia izan zuten horretan. Bestalde, instalazio elektrikoa berritu eta handitu zen eta segurtasun ekipamenduak nahiz tresneria elektroniko zaharkituak aldatu ziren.

Azkenik, bere bizitza berriko lehen nabigazioa egin ahal izateko, zerrenda-aldaketa gauzatu zen: 3. zerrendatik (arrantzontziak) 6.era pasa zen (profesionalki aisialdi-jarduetara dedikatutako ontziak); hori eginda Bretainiarantz abiatu zen, “Semaine du Golfe du Mor Bihan” itsas jaialdian parte hartzeko, 2017ko maiatzean. Vannesko portuan egon zen astebetez, "ospe handiko ontzia" izendapena jasoz. Bigarren bidaia Combarrora izan zen, Galiziara, “XIII Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia Combarro-Poio 2017” jaialdian parte hartzeko.

Ozentziyoren berreskurapenaren hasieratik erabakiorra izan da, arestian aipatutako kolaboratzaileen ekarpenaz gain, Irizar S. Koop.en laguntza, Ozentziyoren patrozinatzaile nagusia. Beste laguntzaile garrantzitsu gehiago izan dira, hala nola Lasanaval injinari etxea eta Eusko Jaurlaritzaren Kultura Saila, azken honek dirulaguntza nominatibo baten bitartez; Pasaiako Portu Agintaritzak ere bere sostengua eman dio Ozentziyoren proiektuari. 2018an berriro baratu zen Ozentziyo Zamakona Yards ontziolan, Pasaiako ontziolaren eta Albaolaren arteko lankidetza-hitzarmen bati esker; ontziaren azpiak garbitu eta patentea aplikatu ahal zitzaion. Lan ezberdinak bete ditu Ozentziyok 2018. urtean: euskal kostaldeari buruzko ikusleri handiko telebista-erreportaiak grabatzeko plataforma, kostaldean ospatutako jaialdietan musikaeszenategia ere izan da eta Pasaiako Itsas Festibalean parte hartu du. Hortaz aparte, itsas ondarean aditu-talde frantses baten ikerketa-helburua izan da, MARINA II kongresuaren bitartean, "Itsas Ondarearen eragileak hobetzeko eta indartzeko formakuntza" goiburu izan duena; ERASMUS +en dirulaguntza europar bati esker Aventure Pluriel elkarte frantsesak antolatu zuen.

2.4 Nabigazio Zentroa Etorkizunean Pasaiako Nabigazio Tradizionalaren Zentroaren egoitza izango den eraikinaren birgaitzea hartu du bere esku Pasaiako Udalak 2017. urteko azken hilabeteetan. Hurrengo urtean, 2018an, Albaolak egindako nabigazio-jardueratarako koordinatze-puntua eta material nautikoaren biltegia izan da eraikina; txosten honetako beste ataletan aipatzen diren ekimenak eman dira aurrera Nabigazio Zentrotik: Pasaia-Lezo Lizeoarekin batera egiten den Marinel Gazteak programa, Pasaiako Itsas Festibalaren bitartean egindako nabigaziotan, Kontxako estropaden garaian egiten ditugun itsas irteeretan, Marea Urdina ekimenean parte hartzerakoan, telebista-kate ezberdinetako grabaziotan, Marina II kongresuaren aditu partehartzaileei Albaolaren ontzi tradizionalak aurkezterakoan eta abar.

Gaurdaino, Zentroaren erabiltzaileak elkartearen bazkideak izan dira beti. Etorkizunerako asmoa, ordea, jende orori zuzendutako kanpo-zerbitzua ematea da. Eraikin honetan (Itsasoko Nabigazioneko Etxea izendatua) nabigazioarekin zerikusia duten jarduera eta zerbitzu guztiak bilduko dira: nabigazio eskola, Atlantic Challenge Internationalen eskifaia, ontzien alokairua, itsas jaialdietan partehartzea, itsas espedizioen antolakuntza edota itsasorako irteerak.

2.5 Ikerketa Albaolaren sail honetan ohikoa den bezala, harremana duten bi arloetan banatzen dira egindako jarduerak: ikerketa basikoa eta hedapen zientifikoa. Ikerketa basikoaren arloa dela eta, zenbait ikerketa-proiektu landu dira 2017 eta 2018. urteetan: 1. Maine-n ikerketa arkeologikoaren proiektua (Acadia Parke Nazionala, Maine, Estatu Batuak), Abbe Museoa, World Ocean Observatory, Nature Conservancy eta Acadia Parke Nazionala lankide izanda eta Montreal eta Harvardeko ikerlarien partehartzearekin. Etorkizuneko indusketa arkeologikoak ahalbidetzeko ikerketa dokumentalean oinarritu da

egindako ikerketa-lana. Proiektu hau Elkarrekin-Together dokumentalaren inspirazioa izan da.

2. Euskal Herriko zurezko itsas ondarearen katalogoaren sorkuntza. 2017. urtearen bitartean Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailarentzat Gipuzkoako eta Bizkaiko lurraldeetan dauden zurezko ontzien babeserako irizpideak ezartzen dituen dokumentu bat sortu da. 3. Estropada baten historia: 1939. urtean Donostian ospatutako traineruen estropadaren izaerari buruz. Ikerketa-lan honek estropada horren testuinguru historikoa ezagutzea izan du helburu. 4. Jose Maria Zubia "Mari"ren biografiari buruzko ikerketa historikoa, 2017an bukatutakoa. 2016an hasi zen ikerketa-lan hau, Zumaiako Udalak eskatuta, Donostian gertatutako itsasgizon handiaren heriotza heroikoaren 150. urteurrenaren ospakizunen testuinguruan. Emaitzak Zumaiako eta Donostiako Udalek patrozinatutako monografia batean argitaratu dira. 5. 2017-2018 biurtekoan munduari lehenengo bira eman zion Victoria itsasontziari eta espedizio berean parte hartu zuen beste itsasontziei buruzko ikerketa burutu da. Egindako lanek Estatu Espainolaren funts eta artxibategi dokumentaletan gordetzen diren agirietan oinarritu dira. 6.

â&#x20AC;&#x153;Egitasmo Arkeologikoa. Gipuzkoako Kostaldeko Antzinako Portugunetako Miaketa Arkeologikoen VIII. Kanpaina (Zumaia-Deba)â&#x20AC;?, 2018. urtean burututakoa.

7. Indonesiako Moluka Irletan burututako ikerketa-lan historikoa eta arkeologikoa. Egitasmo hau 2018an garatu da, Magallanesen espedizioan parte hartutako euskal itsasontzien saskarrak bilatzeko asmoarekin. 8. "Victoria ontziaren testuinguru teknologikoaren ikerketa eta analisia, lurraren lehen zirkumnabigazioaren esparruan" Nazioarteko Kongresuaren antolakuntza, EHUko 2018. urteko Udako Ikastaroen barne ospatu dena. 9. "Amarreen Ibilbidea"ren edukiak sortzeko egindako ikerketa bibliografiko eta ikonografikoa; Pasaiako Udalaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimenez sortutako proiektua da, Pasaian zehar geratzen diren amarraleku zaharren aztarnak ezagutzeko ibilbide historikoa.

10. 2017. urteko uztailetik aurrera, Donostiako Untzi Museoaren zuzendaritza zientifikoa Albaolaren Ikerketa Sailaren esku geratu zen. Hori dela eta, orduz gero burututako ikerketa-lan guztiak eta 2018. urtearen abendua arte egindako erakusketen edukien sorkuntza bere esku egon dira. Guzti hau txosten honen 2.7. Donostiako Untzi Museoa atalean zehatzago adierazten da. 11. Albaolan eraikitzen diren ontzi guztiei buruzko aurretiko ikerketa. Esate baterako, San Juan baleontziaren kasua dela eta, Albaolaren talde teknikoak itsasontziaren aparailuari (belak, sokak, txirrikak) eta masteriari (mastak eta bergak) buruz ikerketa sakon bat burutzen ari da, osagai horien kokapena, tamainak eta beste ezaugarri teknikoak erabakitzeko asmoarekin.

12. Sokagintza. Gaur egun sokagilearen lanbidea ia galdurik dagoenez, idatzietan eta iturri etnografikoetan bildutako informazioak izaten dira jakinduria horren iturri. Albaolan ezagutza hori praktikara eramanez berreskuratzen ari gara (ikus Sokagintza, 2.1.3 atalean); hori egiteko iturri idatzi ugari kontsultatu eta konparatu behar dira horretarako, eta praktikan lortutako emaitzak idatzitakoarekin kontrastatu eta ebaluatu. Albaolako Ikerketa Sailak nazioartean dauden zenbait adituekin harreman estua du, eta haien esperientzia eta ekarpenak balio handikoak izaten ari dira zentzu horretan. Hedapen zientifikoaren alorrean, 2.8 atalean aipatzen diren hitzaldietatik aparte beste jarduera hauek burutu dira baita ere:

1. Lau hizkuntzetan (euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez) euskal itsas historiari buruz argitaratutako dibulgaziozko monografia: Euskal Herria itsastarra, San Juan baleontzitik. 2. 2018ko abenduan Recalada aldizkariko 170. alean argitaratutako artikulua: Finantzariak, hornitzaileak, armadoreak eta merkatariak: Munduari Lehenengo Bira ahalbidetu zuen sare enpresariala. 3. Ikerketa sailak burututako arkeologia-lanen inguruan, ontzigintzaren historiaren edota balearen ehizaren inguruan zenbait komunikabideei emandako aholkularitza zientifikoa eta historikoa.

2.6 Pasaiako Itsas Festibala 2018. urteko maiatzaren 17tik 21era Pasaiako Itsas Festibalaren lehen edizioa ospatu zen; haren sustatzaileak Pasaiako Udala, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza izan ziren. Albaola elkartea antolaketan laguntzaile izan zen eta bere presidentea den Xabier Agote lehen edizio honen zuzendaria izan zen.

2017. urtean zehar antolakuntza-lanetan eta hedapen-jardueretan aritu zen Albaola, zenbait itsas jaialdietan Itsas Festibala aurkeztuz, hala nola Mor Bihaneko Golkoko Astean edo Galiziako Combarro-Poion ospatutako XIII Ontzi Tradizionalen Topaketan; hedapen-lan hori Madrilen ospatzen den Nazioarteko Turismo Azokan (FITUR) egin zen baita ere, eta dagoeneko 2018an Escale Ă SĂŞte itsas jaialdian erebai.

Albaola elkarteak, Festibalaren ideia bera izatetik aparte, urte luzetan itsasoaren munduan egindako harremanak Festibalaren antolakuntzaren esku jarri zituen. Uretan gertatu behar zen ororen antolakuntza eta ontzi tradizionalen munduko elkarteekin harremanak Albaolaren lantaldearen esku egon ziren. Lehen edizio honen emaitza aurrekaririk gabeko arrakasta izan da. Festibalaren ondoren egindako eragin sozioekonomikoaren azterketak zera erakusten du: • • • • • •

115 ontzi tradizional parte hartu zuten, 300dik gorako tripulante zebiltzalarik. 94 jarduera kultural burutu ziren. 84 enpresa nahiz giza- eta kultur-eragile hartu zuten parte antolakuntzan. 250 boluntario aritu ziren lanean. 125.756 bisitari izan ziren, estimazioen arabera. Pasaiako ekonomian gutxi gorabehera 3,06€tako itzulera izan zen Festibalean inbertitutako euro bakoitzagatik. • Komunikabideetan hirurehundik gora albiste sortu zituen Festibalak; haien balio ekonomikoaren estimazioa 1.500.000€takoa da.

Datuetatik haratago, azpimarratzekoa da Festibalak Pasaiarentzat eta Gipuzkoarentzat izan duen eragin onuragarria eta lurraldea itsas ondarearen erreferente bihurtu izana; baita ere itsas ondarea balioan jartzea eta berreskuratzea, Albaola elkartearen helburu nagusia delarik. Agian lorpen handienetako bat sentimendu baikor baten sorrera izan da, bereziki bizigarri berriak behar dituen kokapen geografiko eta sozial batean; pasaitarren artean bertakoa izatearen harrotasuna sustatu da, itsas ondarearen bitartez. Nolabait, eskualde honetako biztanleek beraien itsas historiarekin topo egitea lagundu du Festibalak; ekitaldi honen bitartez bertakoek itsasoaren ispiluan isladatuta ikusi dute bere burua, agian beste inoiz bezala.

2.7 Donostiako Untzi Museoa 2017ko uztailean Donostiako Untzi Museoak berritutako zuzendaritzapean zabaltzen ditu bere ateak, Raúl Pérez zuzendaria delarik eta Albaolarekin kudeaketa partekatuz. Ikerkuntza arloan eta kultur egitarauan datza elkartearen zeregina batez ere; Albaolaren Ikerketa Sailaren zuzendari den Xabier Alberdi Untzi Museoaren zuzendarikidea eta zuzendari zientifikoa da baita ere, eta Albaolaren presidente den Xabier Agote Untzi Museoaren kultur egitarauaren zuzendaria da. Untzi Museoa berriz zabaltzetik aurrera egitasmo eta erakusketa berriak sortu dira: #Kontxa1917, #Kontxa1918, “Elkano, Bere Oroitzapena Berreskuratzen”, “Elkano, 4. mendeurrenaren ondarea “Zoriontasunaren bilaketan”, “Rafael Munoa: bi baleen ehiza 1763”

eta "Victoria ontziaren testuinguru teknologikoaren ikerketa eta analisia, lurraren lehen zirkumnabigazioaren esparruan", Untzi Museoa antolatzaile eta Gipuzkoako Foru Aldundia sustatzaile izan duen Nazioarteko Kongresua, EHUko 2018ko Udako Ikastaroen barne ospatutakoa.

2018an hedapenerako bi ekimen burutu ziren Untzi Museoaren eta Albaolaren artean. Alde batetik museoaren SOTOA zabaldu zen, non Albaolako zurginek itsasoarekin lotura duten lanbideak praktikatu dituzte bisitarien aurrean: ontzigintza, upelgintza eta poleagintza bereziki. Bestalde, uda bitartean bonu bikoitz bat jarri zen salgai; bonu horrekin bi museoak (Untzi Museoa eta Albaola) deskontuarekin bisitatu zitezkeen, euskal itsas historiaren ikuspegi osoago bat emateko eta bi museoen arteko bisitarien jarioa partekatzeko asmoarekin.

Untzi Museoaren jarduerei buruzko informazio zehatzago nahi ezkero, museoaren urteko memoria bere webgunean kontsultatu daiteke: http://untzimuseoa.eus/eu/gaurkotasuna/11522018-09-28-12-13-44).

2.8 Gizarteratze- eta hedatze-ekimenak Itsas ondarea balioan jartzea dela eta, Albaolak bere hastapenetatik garatu ditu ondare hori Euskal Herrian bertan eta baita kanpoan ere ezagutarazteko, hedatzeko eta nabarmentzeko ekimenak. San Juan baleontziaren kasuan, bereziki, Faktorian bertan egiten den hedapenaz gain egitarau kultural bat izanda baita ere; horren bidez, baleontziaren egitasmoa eta, orokorrean, itsas ondarearen balioa hiritarrengana eraman izan da, kale eta plazaraino.

2.8.1.- Hitzaldiak Euskal itsas historia zabaltzeko asmoarekin egindako ekimenen artean 2017an eta 2018an emandako hitzaldi eta solasaldiak nabarmendu daitezke:

GIPUZKOA -

“Gidarien profil profesionala sortzen”. Eider Bergaretxe Albaolaren gidarien arduradunak Irungo Ficoban emandako hitzaldia, Turislan jardunaldien barne. “San Juan baleontziaren historia zirraragarria”. Xabier Agote Albaolaren presidenteak Donostiako Erreal Klub Nautikoan emanda, Itsasoko Jendeak izeneko jardunaldietan. “Krisiaren atzean ezkutatzen dena: Gipuzkoako ontzigintzaren espezializazioa 16. mendearen bigarren erditik aurrera”. Xabier Alberdi Albaolaren Ikerketa Sailaren

zuzendariak Donostiako Erreal Klub Nautikoan emanda, Itsasoko Jendeak izeneko jardunaldietan. "Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitik" liburuaren aurkezpena eta ondoren Xabier Agotek eta Xabier Alberdik zuzendutako solasaldia Donostiako Elkar Megadendan. Xabier Agoteren partehartzea La última Aventura del Gandul dokumentalaren ondorengo mahai-inguruan, Donostiako Trueba zinema aretoan. "Bakailaoaren historia Euskal Herrian". Xabier Alberdik Eibarko Bakailaoaren Astean emandako hitzaldia. "Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitik" liburuaren aurkezpena eta ondorengo mahai-ingurua, Xabier Alberdiren eskutik Zarauzko Photomuseumen. “Euskal Herria Itsasotik ikusita”, Xabier Agotek emandako hitzaldia, Euskarabidean kultur ekimen ibiltariak Getarian antolatuta. "San Juan baleontzia atzo, gaur eta bihar", Mikel Leoz Albaolaren itsas ondare teknikariak emanda. EHUren Esperientzia Gelak antolatuta. “Euskal Herria itsasotik ikusita” Jon Maiak EHUren Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultatean, lehen ikasturteko ikaslegoari zuzenduta. "Euskal itsas historiaren ikuspegi berri bat: emakumearen rola 16. mendeko itsas industrian". Xabier Alberdiren hitzaldia Faktorian, Gipuzkoako Foru Aldundiak antolatutako Ondarearen Jardunaldi Europarretan, Europako Kontseiluak bultzatuta Europar Batasunarekin lankidetzan. "Gastronomiaren garrantzia Euskal Herri Atlantiarraren Historia Modernoan", Xabier Alberdik emandako hitzaldia Basque Culinary Center-en. “Pasaia Lafayetten garaian”. Xabier Alberdiren hitzaldia, Pasai Donibaneko Kulturetxean, Pasaiako Udalak eskatuta. “Usurbil eta sagardoa historian”. Xabier Alberdiren hitzaldia, Usurbilgo Kulturetxean, Usurbilgo Udalak eskatuta. “Arrasate Gipuzkoako Itsas Ekonomian”. Xabier Alberdiren hitzaldia, Arrasateko Kulturetxean, Arrasateko Udalak eskatuta. "Victoria ontziaren testuinguru teknologikoaren ikerketa eta analisia, lurraren lehen zirkumnabigazioaren esparruan" Nazioarteko Kongresuan emandako hitzaldiak, Donostiako Miramar Jauregian; o “Eraldaketa teknologikoen testuinguru historikoa Erdi Aroko bukaeratik Aurkikuntzen Aroaren bitartean", Xabier Alberdi. o "San Juan baleontziaren eraikuntza. 16. mendeko baleontziaren giltzarri teknologikoak", Xabier Agotek emandako hitzaldia eta ondorioei buruzko mahaiingurua. o "15. mendeko kabrestante baten aurkikuntza Pasai Donibanen", Xabier Alberdik, Iosu Etxezarragak eta Aitor Lenizek aurkeztutako posterra. "Gipuzkoako itsasorako baliabideen administrazioaren erreforma 18. mendeko hastapenetan: Monarkiaren itsas-politika eta politika ekonomikoaren eta Probintziako aberatsen interesen arteko oreka baten bila", Xabier Alberdik aurkeztutako ponentzia Aduanen 1717ko lekualdaketaren eta 1718ko Matxinadaren Hirugarren Urtemuga Kongresuan, EHUk Gipuzkoako Campusean antolatutakoa. Albaolaren hamar profesionalen partehartzea "Marine II: itsas ondarearen eragileak hobetzeko eta indartzeko formakuntza" kongresua, Aventure Pluriel elkarte frantsesak ERASMUS+ europar programaren barruan Pasaian antolatuta.

TVEren "La Memoria del Arpón" dokumentalaren aurkezpenaren ondorengo solasaldian Xabier Agoteren partehartzea, Donostiako Aquariumen.

BIZKAIA -

“Ontzi tradizionalen geroa”, Xabier Agoteren hitzaldia Sukarrietako Torre Madariagan. Xabier Agoteren partehartzea La última Aventura del Gandul dokumentalaren ondorengo mahai-inguruan Bilbon ospatutako Sail In Festivalen. "Albaolarentzat marketing plan bat", Enara Novillo Albaolako Marketing arduradunak emandako hitzaldia, Leioako Campuseko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Publizitateko 2. ikasturteko ikasleei zuzenduta. "Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitik" liburuaren aurkezpena, Xabier Alberdiren eskutik Durangoko Euskal Liburu eta Diska Azokan.

“Nicolas de Artieta eta Munduaren Lehen Itzulia”, Xabier Alberdik Lekeitioko Kulturetxean emanda, Lekeitioko Udalaren enkarguz.

"Finantzariak, hornitzaileak, armadoreak eta merkatariak: Munduari Lehenengo Bira ahalbidetu zuen sare enpresariala". Xabier Alberdiren hitzaldia Bilboko Itsasadarreko Itsas Museoan, Bizkaiko Itsas Kapitainen Elkartearen enkarguz.

NAFARROA - "Albaola eta San Juan baleontziaren proiektua", Mikel Leozek Ezkarozen emandako hitzaldia, Zaraitzuko Ibaxaren Batzorde Orokorra San Juanaren mastak egiteko zuhaitzen hornitzaile denez, Albaolarekin sinatutako hitzarmenaren testuinguruan. LAPURDI -

“L’Hermione, une aventure maritime et humaine d’exception". Hermione-La Fayette elkartearen Guy Gautreauk emandako hitzaldi honetan Xabier Agotek parte hartu zuen. Miarritzeko Udalak eta bertako Cité de l’Océanek antolatuta.

ARABA -

“Txalupak & Carretas: San Juan baleontziak Kantauri itsasoko itsasoko eta basoetako kultura agerian uzten du”, Xabier Agotek eta Antonio Martínek Basoen Nazioarteko Egunaren egitarauaren barne emandako hitzaldia Gasteizen. Antolatzaileak: Juntos por los Bosques elkartea, Baskegur, Gasteizeko Udala, Arabako Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza eta Espainiako Nekazaritza, Arrantza, Elikadura eta Ingurugiroaren Ministeritza.

GALIZIA - "Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitik" liburuaren aurkezpena, Xabier Alberdiren eskutik, Combarro-Poion ospatutako XIII Ontzi Tradizionalen Topaketan. - Erme Pedroso Albaolaren gerentearen partehartzea Rianxon ospatutako Un mar de madeira, o reto do futuro en las Xornadas de Construcción Naval en Madeira mahai inguruan. - “San Juan baleontzia, 16. mendeko baleontziaren sekretu teknologikoak agerian", Xabier Agoteren hitzaldia, Maríngo Itsas Eskola Militarrak antolatuta. "San Juan baleontziaren berreraikuntza", Xabier Agotek emandako hitzaldia, UNESCOk proiektu eredugarri bezala, Viveiro Hiriko Itsas Historia eta Arkeologia Jardunaldietan

aurkeztuta. Antolatzaileak: Viveiroko Udala, FEDAS, FEGAS, Lugoko UNED eta Lugoko Diputazioa. BARTZELONA - "Albaola proiektua", Xabier Agoteren hitzaldia, Bartzelonako Hizkuntza Eskola Ofizialaren Euskara Sailak antolatuta. MADRIL - "San Juan baleontziaren berreraiketa", Xabier Agoteren hitzaldia Madrilgo Itsas Museoan, "Ontzigintzarako zura; basoen garrantzia Itsas Armadarentzat" zikloan. Historia eta Itsas Kultura Institutuak antolatuta. VALLADOLID - "Euskal itsas ondarearen berritzea Pasaian", Erme Pedroso Albaolaren gerentearen hitzaldia AR&PA, Kultur Ondarearen 11. Bienal Iberiarran, Gaztela-Leongo Kultura eta Turismo Sailak antolatuta. ERRESUMA BATUA -

"San Juan baleontziaren eraikuntza", Xabier Agoteren tailerra Poolen ospatutako Marinescape Forumen, Hericoast europar proiektuaren barne eta Civilscapek antolatuta. "The world of the Newport Medieval Ship" monografiaren aurkezpenaren jardunaldietan Xabier Agoteren eta Xabier Alberdiren partehartzea Newporten, Galesko Newport Museumek antolatuta.

FRANTZIA - "San Juanaren historia zirraragarria, 16. mendeko euskal baleontzia", Xabier Agoteren hitzaldia Vannesen (Bretainia), Mor Bihango Golkoko Astearen kultur egitarauaren barne. - "Albaola edo euskal itsas ondarearen berritzea Pasaian", Mikel Leoz itsas ondarean teknikariaren hitzaldia Vannesen (Bretainia), Mor Bihango Golkoko Astearen kultur egitarauaren barne. - San Juan baleontziaren proiektuari buruzko Xabier Agoteren hitzaldia eta mahaiinguruaren dinamizazioa honako gaiarekin: Jaia eta itsas bizia/jakintza/ikuskuzunak, itsas eta ibaietako jaialdiak antolatzeko zeharlerroak ezartzeko jardunaldietan. Escale à Sète elkarteak antolatuta. TXILE -

"Albaolaren proiektua eta San Juan baleontziaren eraikuntza", Xabier Agotek emandako hitzaldia Biobío Eskualdeko Ontziola Txikietako Sarea mintegian, Concepcióngo Unibertsitateak antolatuta.

MEXIKO -

Xabier Agoteren hitzaldia: "Ozeano Pazifikoaren ateak zabaldu zituen euskal itsas teknologiari begiratu bat". Xabierrek birritan eman zuen hitzaldia, lehen Colegio de San Ignacio de Loyola Vizcaínas delakoan eta ondoren Mexiko Hiriko Unibertsitate Iberoamerikarrean. Antolatzaileak: Potosí-ko Colegio de San Luis, Colegio Vizcaínas, Mexikoko Euskalerriaren Adiskideen Elkartea eta Tijuana-Mexiko Hiriko Unibertsitate Iberoamerikarraren Historia Saila.

Xabier Agoteren hitzaldia: "Ozeano Pazifikoaren ateak zabaldu zituen euskal itsas teknologiari begiratu bat", Potosí-ko COLSAN (Colegio de San Luis) sortzearen 21. urteurrenaren ospakizunen barne, Ahaztutako Historia: Mexiko-Filipinak mintegian. “San Juan baleontziaren berreraikuntza”, Xabier Agoteren hitzaldia Antropologia eta Historiaren Institutu Nazionalean, Mexiko hiriko urpeko arkeologian adituek antolatuta.

2.8.2.- Zurezko ontzigintzaren erakustaldiak Urte hauetan zehar zurezko ontzigintzaren erakustaldi ugari burutu dira “Albaola Zure Plazan” formatupean. Nagusiki San Juanaren zenbait pieza lantzen dira kale eta plazetan, jendaurrean, sarritan herri-ospakizun baten testuinguruan; gehienetan, Albaolak eraikitako ontzi tradizional batek eta erakusketa ibiltari batek laguntzen dute jarduera. Erakusketaren gaia ontzigintza tradizionala, euskaldunon balearen arrantza edo 16. mendeko itsas historia izaten da. Kasu batzutan haurrentzako tailerrak egin izaten dira eta, posible izan denean, Albaolako ontziek kokapenaren ondotik nabigatu izan dute. Ondoren adierazten da 2017-2018 biurteko honetan Euskal Herriko zein jai eta herrietan egon da presente "Albaola Zure Plazan" formatua: • Ibarbi Sagarraren Azoka Errezilen, 2018. urtean. • Oarsoaldea eskualdearen aurkezpena eta sustapena Donostiako Boulevardean, Oarsoaldea Garapen Agentziak eta San Sebastian Regionek antolatuta, 2017. urtean. • Gipuzkoako Sagardo Naturala elkarteak Donostian antolatutako Sagardo Apuruaren edizio guztietan. • Errenteriako Udalak antolatutako Atlantikaldia jaialdiaren edizio guztietan. • Zurezko ontzigintzaren erakustaldia Oiartzungo Soinuenea museoan, 2017. urtean, Ondarearen Jardunaldi Europarren barne; Europar Kontseiluak eta Batasun Europarrak antolatzen dituzte jardunaldi hauek. • Lekeition ospatutako Euskal Eskola Publikoaren aldeko jaialdian, 2018. urtean. • Pasaiako Itsas Festibalaren lehenengo edizioan, 2018. urtean. 2017an joandako hiru itsas jaialdietara formatu hau bera eraman dugu baita ere, bertsio handituan, ondorengo atalean azaltzen den bezala.

2.8.3.- Itsas jaialdiak Gure itsas ondarea ezagutarazteko eta balorean jartzeko helburuari jarraituz, gure mugetatik haratago ospatzen diren zenbait itsas jaialdi eta ontzi tradizionalen topaketetan aritu da Albaola; 2017. urtean horietako hiru nabarmendu daitezke:

Semaine du Golfe du Mor Bihan: itsas jaialdi honen antolatzaileek Albaolari egindako gonbiteari erantzunez, euskal itsas kulturaren berrogei enbaxadore (horien artean 34 boluntario) Bretainiara, Mor Bihango Golkoko Astera abiatu ziren maiatzean; Vannes hiriko portuan zen hitzordua. Europan ospatzen diren ontzi tradizionalen topaketa eta festibalen artean garrantzi handienetarikoa da hau; bi urtetan behin 200.000 bisitari eta 5.000 tripulante biltzen ditu. Golko osoa ontzi tradizionalentzat nabigazio-eremu ikusgarria bilakatzetik aparte, itsasoarekin lotutako egitarau anitz eta zabal bat izaten da, hitzaldi, erakusketa eta ekitaldi interesgarriz beteta. Hedapen lana egiteko aukera ederra denez, Albaolak bere lanaren erakustaldiak eraman zituen, erakusketa batekin batera, lehorrean jartzeko; hala ere, itsas jaialdia izanik, nabigazioak leku berezia du, eta 19. mendeko euskal ontzi baten erreplika den Ameriketatik trainerua eraman zen baita ere, belaz eta arraunez Europa ontziterian integratuz. 9. edizio honetara etorritako ohorezko beste gonbidatuek osatzen zuten, Errusia, Italia, Kroazia, Holanda, Irlanda eta beste zenbait lurraldetakoak erebai. Gainera, nobedade bezala, Ozentziyo atunontziaren aurkezteko parada ezin hobea izan zen, aste osoan Vannesko portuan erakusgai egon zelarik.

XIII Encontro de EmbarcaciĂłns Tradicionais de Galicia: Ekainaren 29tik uztailaren 2ra Galiziako Combarron eta Poion 13. Ontzi Tradizionalen Topaketa ospatu zen. Bi urtetan behin Galiziako portu ezberdin batean ospatzen den itsas jaialdi bat da, dudarik gabe iberiar penintsulan ospatzen den garrantzitsuena, bai inskribatzen diren ontzien kopuruagatik, baita bistarienagatik (100.000 pertsona inguru). Semaine du Golfe du Mor Bihanen kasuan aipatu dugun bezala, hemen ere lehorreko nahiz uretako ordezkaritza izan zuen Albaolaren proiektuak, formatu oso antzeko batekin.

Kantaurifest: Zierbenan aspalditik ospatzen zen Mariskoaren Azokaren ordez, 2017an ontzi tradizionalen bilkura bat antolatu zuen Enkartazioetako Enkartur Turismo Elkarteak. Arestian aipatutako formatua izan zen Albaolaren ekarpena, baina oraingoan ontzi asko bertara eramanez: Ameriketatik trainerua, 16. mendeko Beothuk baletxalupa, Gastibelza batel handia eta Arditurri potina, azken hau uretan, hamar pertsonetako eskifaiarekin itsasoan ibiliz.

2.8.4.- â&#x20AC;&#x153;Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitikâ&#x20AC;? 2017. urtean â&#x20AC;&#x153;Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitikâ&#x20AC;? liburua aurkeztu zen, Elkar argitaletxeak eta Albaolak elkarrekin sortua. Irakurle orori zuzendutako liburua da, eta bere helburua Euskal Herriaren ikuspegi itsastarra ematea da; itsasoak gure gizartearen bilakaeran izan duen presentzia, garrantzia eta eragina azaltzen dira bertan. Euskaldunek munduko itsas historian jokatutako papera adierazten da, eta guzti hori ulertu ahal izateko klabeak ematen dira baita ere. Euskal itsas historiaren kontakizun hau San Juan baleontziraino eta bere erreplikaren eraikuntzaraino iristen da; liburu honen orrialdeetan zehar, San Juana gure itsas historiaren handitasunaren ikurra bihurtzen zaigu. Liburu honen idazketa Albaolaren ikerketa-talde teknikoak burutu du. Lau bertsioetan argitaratu da liburua: euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez. Idazlan hau lustratzen duten irudi asko euskal ikonografia itsastarraren ale ezezagunak edo argitaragabekoak dira.

3.1 Boluntariotza Ohikoa izan da Albaolaren jarduerek eskuzabaltasunez lagundu eta parte hartu nahi duten pertsonak erakartzea; izan ere, azken bi urte hauetan zehar 131 boluntario berri eman dute izena, hirurogei 2017. urtean eta hirurogeita hamaika 2018an. Horiek kontutan hartuta, 472 boluntario izatera iritsi gara. 131 boluntario berrietatik 47 atzerriko lurraldeetatik etorri dira, Frantziatik batez ere (34). Beste 13ak Alemania, Holanda, Irlanda, Italia eta Kanadatik datoz. Hauetako %11 emakumeak dira.

Eguneroko bizitzari begiratuta, 25 boluntario inguru etortzen dira erregulartasunez Albaolara, hau da, astean behin edo. Gainontzekoek une konkretutan zeregin zehatzak burutzen dituzte edota Albaolak deialdi bereziren bat egiten duenean etortzen dira, hala nola ekitaldiren bat ospatu behar denean edo behar berezi bat dagoenean; horren adibide egokia Ozentziyo atunontziaren eraldaketa-lanetan boluntarioen aldetik jasotako laguntza, gutxi gorabehera 1200 lanordu bete dituztelarik, edo itsasoan Albaolaren ontzietan ibiltzeko jasotako erantzuna. Antzekoa gertatzen da itsas jaialdiekin, non boluntarioen partehartzea euskal itsas ondarearen ordezkari bezala erabakiorra den; berezia da oso Pasaiako Itsas Festibalaren kasuan, non 70 boluntarioetatik gora mota guztietako zereginak bete zituzten.

Bereziki aipagarria da boluntario-talde txiki batek erakusten duten jarrera eta abilezia "16. mendeko Makinen Tailerra" osatuz; Albaolako egitasmo ezberdinetan erabiliko den tresneria sortzen dute, San Juanaren garaiko teknologia eredu bezala hartuz. 2018. urtean Albaolako errementeriarako bi auspo handi eraiki dituzte, orduko ereduei eta ikonografiari jarraituz. Halaber, Angeluko FCMB eskolako ikasleek eraiki behar zuten sokagintzarako makinaren plano eta kalkuluak egin dituzte (Ikus 2.1.2 atala).

3.2 Praktikak 2017. urtean lau lurralde ezberdinetako 36 ikaslek egin dituzte beraien praktikak Albaolan, eta hurrengo urtean beste 18. Ikasle horiek bi urteetan egindako lanordu-kopurua 7.712 izan da; horietatik 4.859 lanordu lantegian bete dituzte (batez ere ontzigintzako lanetan), 1.966 marketing eta komunikazio arloan eta 887 bisita gidatuak eginez.

Aipagarria da ontzigintza-ikasleen nahiz eta eraikuntza-ikasleen beraien praktikak Faktorian egiteko erakusten duten interesa; Albaolaren jarduera egur-lanketaren sektorean etorkizunean arituko diren langileentzat erakargarria dela erakusten du horrek. Ondoren ikasleen jatorria azaltzen da, bai herrialdez eta baita ikasketa-zentroei begiratuta. Ikasketa-motak hauek dira: eraikuntza, ontzigintza, hizkuntzak, itsas ikasketak, turisma eta bigarren hezkuntza. Ikastetxea GRETA Gujan Mestras GRETA Marseille GRETA Nord Aquitaine Skol ar Mor AFPA Les Ateliers de l’Enfer Motiv’ action Eraiken Lanbide FCMB Anglet LGH UPV/EHU Universidad de Deusto Blas de Lezo Institutua Université de Caen Tandem B. Etchepare Lizeoa Liceo Bodoni

Kokapena Arcachon (FR) Marseille (FR) Bordeaux (FR) Mesker (FR) Montoir de Bretagne (FR) Douarnenez (FR) St Herblain (FR) Vitoria-Gasteiz (ES) Donostia (ES) Angelu (FR) Düsseldorf (AL) Donostia (ES) Donostia (ES) Pasaia (ES) Caen (FR) Donostia (ES) Baiona (FR) Saluzzo (IT)

Kopurua 5 4 1 1 1 11 4 1 4 6 1 2 2 2 1 3 1 4

18 zentro 4 lurralde 54 Aipamen berezia merezi du FCMB Anglet eskola, Frantziako Fédération Compagnonnique des Métiers du Bâtiment (hobeto ezagutzen da Les Compagnons du Tour de France bezala) sarearen partaidea da; eraikuntzarekin lotutako beste lanbideen artean etxegintzarako zurgintza irakasten da bertan. Eskolak Albaola integratu du bere praktiketarako programan eta bertako ikaslegoarentzat ekimen zehatzak diseinatu dira. Hori dela eta, 2017an sei ikasle eta irakasle bat egonaldi bat egin zuten Albaolan bertako talde teknikoak sortutako proiektu bat ikasleek burutu zezaten: sokagintzarako makina (ikus 2.1.3 atala). 2018an lankidetza honen fruitua komunikabideen aurrean aurkeztua izan zen; FCMB Anglet eskolako ordezkari eta ikasleak, Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen ordezkariak eta Albaolako ordezkariak ekitaldian hartu zuten parte.

3.3 Giza-esparruan kolaborazioak Arlo guztietan lankidetzarako Albaolak duen joera giza esparruan ere badu islada erakunde, elkarte eta eragile ezberdinekin egitasmoak partekatuz. Sinergia eta konplizidade berriak bilatzea, itsas ondarea gure gizartean txertatzea eta gizarte-lana egiten duten eragile ezberdinekin harremanbideak eraikitzea Albaolaren helburuen artean daude. Izan ere, Faktoria bisitatzen duten ikasleek, familia ugariek, langabetuek eta desgaituek sarrera murriztua ordaintzen dute, eta 6 urtetik beherakoek doan sartzen dira. Urtero ohi den bezala, sarrerak oparitu zaizkie giza-arloan lan egiten duten entitate eta elkarteei, eta beste zenbaitzuk Faktoria bisitatzeko unean abantaila espezifikoak eskuratu dituzte, hala nola:

• • • • • • • • • • • • • • • •

Asorna Atece Cruz Roja Caritas Aspace Emaús Gautena Iresgi Gorabide Gizaide Fundazioa Berriztu Elkartea KEMEN Zenbait jai batzorde UNICEF OpeRett Gorabide

• • • • • • • • • • • • • • •

Norbera sostengu-taldea Errenteriako Osasun Mentalaren Zentroa TEL elkartea "La Cruz de Oro" Birgaitutako Alkoholikoak Arasgi Gorren Elkartea Fundación Goienetxe elbarrituak Munto Eguneko Zentroa Kolore Guztiak Magrebiarren Gizarteratzeko Kultur Elkartea Uzturre Egoitza San Kosme eta San Damian Egoitza Proyecto Hombre Eskola jaiak Zenbait kirol lasterketa EHUren Zientzia Astea

Testuinguru honetan bereziki aipatu behar dira ORONA enpresaren dirulaguntzaren bidez burututako bi ekimen solidarioak. Alde batetik, 2017an Ikusmenaren Nazioarteko Egunean Munduko Begiak-Ojos del Mundo ospatu zen Albaolan, mundu mailan milioika gizakiek kalitatezko begietako osasuna eskuratzeko dituzten zailtasunak nabarmentzeko:

“No tenemos palabras suficientes de gratitud. La visita fue fantástica. Los asistentes salieron encantados. Pero, ADEMÁS, queremos hacer constar (y así se lo hemos comunicado a ORONA Fundazioa) que todo el personal de Albaola se volcó para que la actividad fuese un éxito. Las responsables de la recepción y taquilla con su paciencia; los operarios de la factoría que nos ayudaron a sujetar la carpa y a nivelar el terreno, las guias con su sonrisa y su amabilidad. Nos ayudasteis muchísimo a que todo saliera perfecto. GRACIAS” Miren Rodriguez Barrenetxea La coordinadora de la Fundación Ojos del mundo / Munduko Begiak

2018. urtean Salvamento MarĂtimo Humanitario GKErentzat dirua biltzeko kontzertu solidarioa nabarmendu dezakegu; haien helburua Mediterranioa zeharkatzen duten errefuxiatuei laguntza eta sorospena ematea da. Ekitaldi hau Albaolaren eta Orona Fundazioaren artean antolatua izan zen, bi erakundeen arteko harremanaren bosgarren urteurrena ospatzeko. Tenpora musikataldea aritu zen eta 245 entzule bildu ziren; 3.245â&#x201A;Ź lortu ziren GKE horri bere jardunean laguntzeko.

Atal hau amaitzeko honako programa eta ekimenetan partehartzea aipatu daiteke: - Eusko Jaurlaritzaren Lan eta Justizia Sailaren Zigorrak kudeatzeko Euskal Zerbitzua. Faktoria komunitatearen onerako lanak egiteko zerrendan alta emanda dago. - Buru Osasun Arazoa duten Pertsonen eta Senideen Gipuzkoako Elkartea (AGIFES). 2017. urtean pertsona bat lan-taldean integratzeko egindako saiakera. - Marinel Gazteak, Pasaia Lezo Lizeoa. Aniztasun Kurrikularraren ikaslegoari zuzendutako nabegazioa eta ontzigintza basikoaren ikastaroa, jarduera praktikoen bitartez talde-lana eta arduratasuna indartzeko helburuarekin. - Life LEMA egitasmoa (Ingurugiroa eta Klimaren Eraginaren programa Europarra). Itsasoan dagoen zaborraren banaketan itsas korronteen eragina ikerketzea da egitasmoaren helburua. Albaolak zurezko 1.000 ontzitxo egin ditu proiekturako.

- BEGI-BISTAN. ikusmen edo entzumen urria duten elkartekideei zuzendutako bisita sentsoriala. Erakusketan dauden arropak, tresnak, arpoiak, bale-hezurrak, iltzeak eta lanabesak ukitu eta alkitran beroa nahiz eta haritz-zuraren txirbila usaindu ahal izan dute. - EUSKARALDIA 2018. Albaolako langileak bat egin zuten kanpainarekin eta ahobizi edo belarriprest bezala eman zuten izena.

- BIZI POZA EGUNA. Haurrekin arlo ezberdinetan lan egiten duten 33 elkarte hartzen zituen ekitaldia Errenterian ospatu zen.

- UBERA, Pasai Donibanen eraiki berri den liburutegian, inguruko haurren kolaborazioarekin diseinatu zen; hauek itsasontzi bat nahi zuten bertan izan. Haurrek Pasai Donibaneko plazan kartoizko eredua sortu zuten eta Albaolako ontzigileek zuraz egin zuten, proiektuari laguntzeko asmoz; orain UBERAren altzarietako bat da.

- MAREA URDINA. Gizarteari autismoa zer den ezagutarazteko Marea Urdina kanpaina zela eta, Mutrikutik Hondarribiaraino zentozen igerilariak Pasaiatik helmugaraino arraunean lagundu zituzten Albaolakoek txalupetan.

4.1 Harreman instituzionalak Azken bi urte hauetan euskal erakunde publikoek Albaolaren bidaide izan dira, Pasaiako Udala, Oarsoaldea Lurralde Garapen Agentzia, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza bereziki. Erakunde guzti hauen laguntzari esker euskal itsas historia zabaltzen eta balorean jartzen aritu ahal izan da Albaola. Laguntza eta elkarkidetza honen islada bezala hona hemen aipagarri diren izandako zenbait gertakizun: - Pasaia eta Red Bay udalerrien arteko anaikidetza 2017. urtean, Pasaiako Udalaren eskutik. - Alfredo Retortillo Eusko Jaurlaritzako Turismo Kontseilariaren eta Isabel Muela Kontseilariordearen bisita ofiziala; bisita horretan Euskal Autonomi Elkargoaren eskaintza turistikoa atzerrian sustatzeko Albaola eta Basquetourren arteko hitzarmen baten sinatzea gauzatu zen. - Gipuzkoako Foru Aldundiaren ezohiko Gobernu Kontseilua ospatu zen Faktorian; bertan Etorkizuna Eraikiz 2018-2025 ekimenaren proiektu nagusiak eta aurrekontua aurkeztu zitzaizkien komunikabideei.

- BASKEGUR EGUNA: euskal basoaren sektoreko elkarte profesionalaren 200 bazkidek bisita gidatu berezi bat izan zuten Faktorian. - Eusko Jaurlaritzaren Kanpo Harremanetarako Idazkaritza Nagusiaren â&#x20AC;&#x153;Euskadi Learning Tour 2017â&#x20AC;? ekimenean partehartzea.

Europa mailan nabarmentzekoa da Akitania Berriarekin eta Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearekin gero eta handiagoa den kolaborazio-maila. Ohikoa da Albaola aurkezpen eta ekitaldietara gonbidatua izatea, eta Akitania Berriko Alain Rousset presidenteak sarritan jartzen du Albaolak Hermione-La Fayette elkartearekin duen elkarkidetza mugaz gaindiko harremanen adibidetzat. Rousset jaunak behin baino gehiagotan bisitatu du Albaola, azkenekoa 2018ko maiatzean.

Nazioarteko mundu mailako esparruan, Kanadarekin harremanak indartzen ari dira. 2017. urteko maiatzean Pasaia eta Red Bayen arteko anaikidetzearen formalizazioaz gain, Kanadak Espainian duen enbaxadaren ordezkaritza ofizial batek Albaola bisitatu zuen Matthew Levin enbaxadorea buru zuela. Urte bereko udan Levin jaunak Kanada sortzearen 150. urteurrenaren ospakizun ofizialetara Albaolaren ordezkariak gonbidatu zituen; Albaolaren egitasmoak protagonismo berezia izan zuen ospakizun ekitaldian gonbidatuei eman zitzaien liburuxkan eta baita hasieraren bideoan: www.youtube.com/watch?v=R7nKg8qw4fc.

Hauek dira erakundeekin harremanen arloan izandako bisitak: Alain Rousset Aquitania Berriko Eskualde Kontseiluaren presidentea; Alfredo Retortillo Eusko Jaurlaritzaren Turismo, Merkataritza eta Kontsumoaren Kontseilaria; Ana Ollo Nafarroako Gobernuko Herritarreekiko eta Erakundeekiko Harremanetarako Departamentuaren Kontseilaria eta Akitania-EuskadiNafarroa Euroeskualdearen kontseilukidea; Andde Sainte-Marie Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen kontseilukidea; Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzaren Garapen Ekonomikoa eta Azpiegituren Kontseilaria; Asun Quintana Arabako Foru Aldundiaren Nekazaritza Departamentuko Zuzendaria; Bernard Briand Saint Pierre-et-Miquelongo Lurralde Kontseiluaren Lehen Presidenteordea; Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntzpolitikaren Kontseilaria; Gipuzkoako Foru Aldundiaren Gobernu Kontseilua; Darlen Small Parks

Canadaren Komunikazio Zuzendaria; eurodiputatuen ordezkaritza bat: Eider Gardiazabal, Georgios Kyrtsos, Inese Vaidere, Isabelle Thomas, Izaskun Bilbao, Jan Olbrycht eta Xavier Benito; Jeremi Réquis eta José Domingos Batzorde Parlamentarioaren idazkaritzaren bazkideak; Tom Morgan Europar Parlamentuak Espainian duen bulegoaren Analisi Politikoaren Arduraduna eta Anna Kaczmarek, Aranzazu Tarazona eta Julia Isabel Feldmann aholkulariak; Denis Itxaso Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kultura, Turismo eta Gazteriaren Diputatua; Dominique Peyre Akitania Berriko DRAC Kultura Ministeritzaren monumentu historikoen Kontserbatzailea; Eider Calderón Oarsoaldeako Lurralde Garapen Agentziaren Turismo Zuzendaria; Elizabeth Yetman Red Bayen Udalaren ordezkaria; François Gauthier Frantziako Enbaxadorea Ecuadorren; Ibon Mendibelzua Eusko Jaurlaritzaren ordezkaria Mexikon; Iker Goiria Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kanpo Harremanetarako Zuzendari Orokorra; Hazi Fundazioaren bitartez etorritako Euskal Herriko mendi-injinariak; Isabel Muela Eusko Jaurlaritzaren Turismo, Merkataritza eta Kontsumoaren Kontseilariordea; Izaskun Gómez Pasaiako alkatea; Jean-Yves Desdouets Saint Pierre-et-Miquelongo Lurralde Kontseiluaren Garapen Jasangarriaren Presidenteordea; Josu Bilbao Pasaiako Portuko Itsas Kapitaina; Julien de Labaca AkitaniaEuskadi-Nafarroa Euroeskualdearen teknikaria; Baskegurren zuzendari-batzordea; Kirby Ryan Red Bay National Historic Siteren ordezkaria; Leyre Azcona Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen teknikaria; Lucía Isla Bizkaiko Foru Aldundiaren Nekazaritza Departamentuaren Zuzendari Orokorra; Marc Moulin Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen Zuzendaria; Marian Elorza Eusko Jaurlaritzaren Kanpo Harremanetarako Idazkari Orokorra; Marisol Garmendia Gipuzkoako Foru Aldundiaren Mugikortasuna eta Lurralde Antolaketaren Diputatua; Markel Olano Gipuzkoako Foru Aldundiaren Diputatu Nagusia; Mathieu Bergé Akitania Berriko Lurralde Kontseilaria; Matthew Levin Kanadako Enbaxadorea Espainian; Michel Veunac Miarritzeko Alkatea eta bertako ordezkaritza bat; Miguel Angel Crespo Gipuzkoako Foru Aldundiaren Lurralde Antolaketaren Zuzendari Orokorra; Mikel Aizpuru Eusko Jaurlaritzaren Kultura Zuzendaria; Mikel Díez Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kultura Departamentuaren Gabineteburua; Nicolás Remedi Uruguayko Garapen Agentzien Sarearen Salto Emprendeko teknikaria; Oscar Azkarate Baskegurren Zuzendaria; Patrick Volpilhac Akitania Berriko Presidentearen Kabinetearen Zuzendaria; Philippe Tijou Patrimoine CRMH-UDAP86en injinaria; Ziburuko Udalaren ordezkariak; Rudy Lespagnol Saint Pierre-etMiquelongo Archipel Développement Berrikuntzaren Zuzendaria; Sandrine Derville Akitania Berriko Turismo Zuzendaria; Tomas Calvillo Mexikoko Enbaxadore-ohia Filipinetan eta San Luis Potosí Kolegioaren fundatzailea; Wanita Stone Red Bayko Alkatea eta Xabier Arruti Gipuzkoako Foru Aldundiaren Nekazaritza eta Landa-garapenaren Zuzendari Orokorra.

4.2 Esparru zientifiko-akademikoa eta itsas ondarearena Albaolaren sarean lan egiteko dinamikak mundu osoko erakundeekin lankidetza-egitasmoak eta hitzarmenak garatzera eraman gaitu; hona hemen batzuk: •

Indonesiako Ekialdeko Java uharteko Tunas Maritim Global ontziolarekin ezarritako hitzarmena; lan-prozeduren elkartrukatzea eta itsasontzi historikoei buruzko ikerketak burutzea da hitzarmen honen helburua.

•

Txileko Concepcióngo Unibertsitateko CETMArekin garapenerako proiektuan Albaola bazkide bilakatuz.

•

“The World of Newport Ship” liburuaren aurkezpenera Albaolako ordezkaritza bati Friends of the Newport Ship elkartearen gonbidapena; hortaz gain, bi elkarteen arteko lankidetza-hitzarmen bat ezartzeko balio izan du gonbidapenak.

hitzarmena,

lurraldearen

•

Hermione-La Fayette elkartearen eta Albaolaren artean sortutako mugaz gaindiko egitasmoa, Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen testuinguruan; hori dela eta, bi gipuzkoar eta bi nafar Hermione fragataren eskifaian integratu ziren Portugalgo Portimaotik Pasaiarako bi astetako itsas ibilaldian.

•

Material nautikoaren edota ikus-entzunezkoaren lagatze-akordioak museo ezberdinekin; haien artean Kanadako Wooden Boat Museum of Newfoundland and Labrador, Bizkaiko Euskal Museoa, Donostiako Untzi Museoa edo Irungo Oiasso Museoa.

•

Mexikoko erakundeekin aurrenetik izandako harremanak estutzea, Manilaren Galeoiaren Ibilbidearen testuinguruan; Xabier Agotek hitzaldiak eman zituen San Luis Potosí Kolegioan, Iberoamerikar Unibertsitatearen Arkeologia Institutu Nazionalean eta Bizkaitarren Kolegioan. Itsasoaren Nazioarteko Egunaren ospakizuna 2018an Faktorian; bertan izan ziren Donostiako Aquariuma, Navegavela, Donostiako Untzi Museoa, Mater ontzi-museoa, AZTI, Olasagasti Kontserbak, Malagissona garagardoak eta Ekintza Ikastetxeko 51 ikasle. Bretainiako Skol ar Mor (Mesker) eta Estatu Batuetako Apprenticeshop (Rockland, Maine) ontzigintza eskolek Albaolarekin hitzarmen bana sinatu dute, Albaolak sortutako Aprendiztegi Lance Lee nazioarteko ontzigintza eskolarentzat irakaslegoa kontratatzea errazteko helburuarekin.

• •

Arlo zientifikoan, akademikoan eta itsas ondarearenean jasotako bisitak aipatzen dira ondoren: Alfonso Garzón Atyla Eskola-ontziaren operazioburua; Zumalacárregui Almirantea, Madrilgo Itsas Museoaren Zuzendaria; Skol ar Mor ontzigintza eskolaren ikasle eta irakasleak; Andy Gamlin Australian Wooden Boat Festivalen sortzailea eta Tasmaniako Wooden Boat Centren jabea; Annie Gavica Boiseko (Idaho, Estatu Batuak) Basque Museum and Cultural Centeren zuzendaria; Argia Beristain Boiseko Unibertsitateko Development College of Bussines and Economicsen Zuzendaria; Cammy Watts Green Chimneys Schooleko baratz-terapeuta; Daniel Mohammad Rosyid Faculty of Marine Technology ITS Surabayaren ikerlari eta irakaslea; Dirk Gotzmann Civilscaperen Zuzendaria; Inge Gotzmann Civilscaperen Presidentea; Federico De La Puente Maroto Itsasontzi-kapitaina eta Itsas Armadaren Kuartel Nagusiaren Historia eta Itsas Kulturaren Zuzendariordea; Gerardo Tiedemann eta Antxon Ascorreta, Bilboko Propeller Club of the Basque Countryko presidentea eta presidenteordea, elkartearen 25 kideekin batera; Guy Gutreau Hermione fragataren administrazioburua; Ian Malcom eta Noel Donagh Dublingo Waterwag Cluben bazkideak; Angelu eta Ziburuko Ibaialde eta Egurrekoak ontzijabeelkarteetako kideak; Iban de la Fuente Les Compagnons du Tour de Francen irakaslea; Iñaki Goirizelaia Batzen Fundazioaren Zuzendaria; Isabel Monroy Colegio de San Luis de Potosíren Presidentea; James Donnelly haritzaren erabilei buruzko ikerlaria; Jens Langert Hermione fragataren kontramaisua eta itsasontzi historikoen aparailuan aditua; Jim Dempsey Wooden Boat Museum of Newfoundland and Labradoren Zuzendaria; John Burker Maineko sagarekoizlea eta Maine Heritage Orchard at MOFGAren fundatzailea; José Vigil Mexiko-Manila Galeoiaren Museoaren arkitektua; La Recouvrance itsasontzi frantsesaren ordezkariak; Tres Hombres belazko garraiontziaren ordezkariak; Lance Lee Estatu Batuetako Maineko Apprenticeshop ontzigintza eskolaren sortzailea eta ontzigintzaren irakaskuntzaren aitzindaria; Linde Egberts Amterdamgo Vrije-ko Unibertsitatearen ikerlaria eta Hericoasten bazkide aholkularia; EHUren Arkitektura Goi-Eskola Teknikoaren Zuraren Masterraren ikaslegoa eta irakasleak; Madrilgo Unibertsitate Politeknikoaren Arkitektura Eskolaren ikaslegoa eta irakasleak; Aventure Pluriel itsas ondarearen elkarte frantsesaren kideak; La Victoire belazko estropadaren bigarren edizioaren partehartzaileak; Pasaian antolatutako MARINA II Kongresuaren partehartzaileak, alegia: Antonin Dreveau, Bernard Remuzat, Brigitte Richert, Bruno Arcaleni, Bruno Mazzilli Christian Allain, Claude Macquet, Denis Bonhomme, Emmanuelle Pouquet, Frédéric Soubeyran, Jaime Hernando, Isabelle Boeda, Isabelle Menard, Jacques Joncour, Jeff Wagner, Jean Louis Conil, Julien Gratiot, Marc Pointud, Martin Bonnardot, Nadege Pavec, Olivier Fleynac, Philipe Derain, Philippe Thome, Stéphane Gaucher eta Thierry Pons; Ontzi klasikoen Rally Costa Vasca 2017ren partehartzaileak; EHUren Udako Unibertsitearen baitan ospatutako The Nao Victoria kongresuaren ponenteak: Brad Loewen Kanadako Montrealgo Unibertsitatearen Antropologia Departamentuaren irakaslea, Eric Rieth

Parisko Musée de la Marineren Centre National de la Recherche Scientifiqueren Zuzendari emeritua, Manu Izaguirre urpeko arkeologoa, el profesor de Arqueología en la Escola Superior de Conservació i Restauració de Béns Culturals de Catalunya Marcel Pujol Hamelink Escola Superior de Conservació i Restauració de Béns Culturals de Catalunyaren Arkeologia irakaslea, Mikel Soberón arkeologoa, Toby Jones urpeko arkeologoa eta Newport Medieval Ship Projecten komisarioa, Xavier Vicedo ikerlari eta arkeologoa; EHUren Donostiako Campusen Arkitektura Fakultateak antolatutako Eraikuntzaren Historiaren X. Kongresu Nazionala eta II. Iberoamerikarraren ponente eta partehartzaileak; Oronak eta Mondragón Unibertsitateak antolatutako 2017 IEEE International Workshop of Electronics, Control, Measurement, Signals and their application to Mecatronics (ECMSM) kongresuaren ponente eta partehartzaileak; Christian Glenat Bretainiako Pornic herriko Coques en Bois itsas ondarearen elkartearen kidea; la presidenta de Arqueothalassa Marta del Maestro Arqueothalassaren Presidentea; la técnica de la agencia de desarrollo local Lea-Artibai Nekane Irusta Lea-Artibai Lurralde Garapen Agentziaren teknikaria; Nelly Moreau Angeluko FCMB Anglet eskolaren koordinatzaile administratiboa; Onggo Fistha Nichita Indonesiako ontzigintza tradizionalean aditua; Peter Bakker Danimarkako Aarhus Unibertsitatearen Hizkuntzalaritza irakaslea; Sagardoaren Lurraldeak antolatutako Sagardo Forumaren bigarren edizioaren ponente eta partehartzaileak; Raymond Dublanc Frantziako Sète hiriko azken ontzigile tradizionala; Rodrigo De la Serna Atyla ontziaren kapitaina; Ron Groenestein itsasontzi historikoen aparailuan aditu holandarra; Roslyn M. Frank Iowako Unibertsitateko Gaztelania eta Portugesaren irakasle emeritua; Stephen Ansolabehere Harvardeko Unibertsitatearen irakaslea; el director de la Fed. Compagnonnique des Métiers du Bâtiment de Anglet Tresé Dithurbide Angeluko FCMB Anglet eskolaren zuzendaria eta, azkenik, Pasaiako Itsas Festibalean parte hartutako eskifaikide guztiek.

4.3 Kultura eta gizartea Arlo honetan egindako harremanak banan-banan zehaztea ezinezkoa izango litzateke. Kulturamunduan edota, orokorrean, gizartean pertsona ospetsu ugarik jarraitzen dute Albaolaren ibilbidea eta proiektuak, eta horietako batzuekin kolaborazioak eta proiektu txikiak sortzen dira. Aurreneko arloetan egin dugun bezala, hona hemen izen batzuk: Errobi Kanta koroaren partaideak; Alberto Iñurrategi mendizalea; Amets Arzalluz bertsolaria; Ampo Ordizia errugby taldea; Ander Izagirre idazlea; Andoni Iraola Real Sociedad Fundazioaren Presidentea; Anne Gavica Boiseko Basque Museumen zuzendaria; Berenice Pardo Mexikoko Colegio de las Vizcaínasen Zuzendaria; Berri Txarrak musika taldea; Las guerreras de la tribu del totem gordo kale txirigotaren partaideak; Los de la Gran puñeta laukotearen partaideak; Los Mafiosos Chirigotas konpartsa; Colin Kilrain NASAko teknikari estatubatuarra; Audi enpresak Donostiako Zinemaldiaren bitartean ekarritako aktoreen, zuzendarien eta produktoreen ordezkaritza; Lantliv emakumeei zuzendutako aldizkari suediarraren ordezkaritza; Enrico Solinis musikaria; G. Baptista National Geographic aldizkariaren infografo eta ilustratzaile nagusia; Garrett Hack ebanista ezagun estatubatuarra; Gaztelubide abesbatza; Ibon Martín idazlea; Iñigo Mijangos eta Iñigo Gutierrez Salvamento Marítimo Humanitario GKEren presidente eta presidenteordea; Jesús Calleja telebista-aurkezlea; Jose Luis Zumeta margolaria; Juan Mari Arzak sukaldaria; Forbes Katie Chang Vogue eta Men's Journal aldizkarien kazetaria; Martín Caparrós idazle argentinarra; EHUS-Euskal Herriko UNESCO Sarearen partaideak; Tapio Koivukari idazle finlandiarra; Tenpora musika taldearen partaideak; Tomás Cimadevilla zinemazuzendaria; William Logan idazlea eta Xabi Otero argazkilaria.

Guztiz ezberdinak diren bi ekitaldi ekarri nahiko genituzke gogora; alde batetik, 2017an Albaolan ospatutako Euskal Herriko UNESCO Sarearen 5. bilkura. Beste aldetik, 2018an Berri Txarrak musika taldeak San Juanaren erraietan jarri zuten eszenatokia.

4.4 Orokorrean enpresa-mundua eta turismo arloa Turismoaren sektorearentzat antolatzen diren FAMTRIP eta antzeko ekimenak, Albaolaren babesle edo laguntzaile diren enpresa eta elkarteek antolatutako bilkurak eta, orokorrean, arlo horietan sartzen diren bisitak eta harremanak aipatzen dira ondoren.

KSB enpresaren zuzendaritza-batzorde europarra: Timmermann Doktorea, Zuzendari exekutiboa, Martina Szautner Giza-baliabideen Zuzendaria eta Matthias Guterl Espainiarako Zuzendari Orokorra; kongresu, ekitaldi eta pizgarrien antolatzaile suediar talde bat; Aitor Intxaurraga Bizkaiko sagardogileen elkartearen Zuzendaria; Alberto Larrocha Seguros Catalana Occidenteren Donostiako zuzendaria; Ander Elortegi Villa Soroa Hotelaren Zuzendaria; Ann O. Andersson Signaturresor ABren Zuzendari Exekutiboa; Antxon Mendia Fruitelen Presidentea; Patronato de Turismo Costa Brava Gironaren bazkideak: hamar empresa, bi DMC, bi hotel, hiru convention bureau, hotel gastronomiko bat eta kongresu-jauregi bat; César Navarro, Raúl Fernández-Acha eta Miguel Ángel Jofre Euskal Herriko Silken hoteletako zuzendariak; Davide Moroni gida turistikoen idazlea Italiako Morellini argitaletxearentzat, Insider edota Low Cost bezalako giden autorea; Askaingo Fédération Nationale des Anciens Combattants en Algérie, Maroc et Tunisie; Siemens Gamesaren ordezkaritza; Audi (Donostiako Zinemaldiaren patrozinatzaile baterakoa); Ternua kirol arroparen markaren zuzendaritza; Errioxa Jatorri izendapenaren Kontseilu Erregulatzailea; Ewa Axelsson AR Resebyråer AB Proiektuen Gerentea; Francisco Calleja Minubeko Turismo Nazionalaren arduraduna; Frederic Perrin IFHVPren (Institute Francaise de Huile Vegetable Pure) Zuzendaria; Pierrou-Lundin Företagsresor AB Proiektuen Gerentea; Helene Norberg AllMeetingsen Zuzendari Exekutiboa; Hur Astarbe Gipuzkoako Sagardo Naturalaren ordezkaria; Jaime Oroz Centre de Vacances Errota Berriaren arduraduna; Johan Lundkvist Resia Östersunden Talde eta Hitzaldien Departamentuburua; Lina Wigertz Resia Örebroren Talde eta Hitzaldien Departamentuburua; Margareta Dahl Events of Scanworlden Proiektuen Gerentea; Cobaty Côte Basque elkartearen kideak; Mikel Múgica Ezkurra Turespaña OET Estocolmoren bekarioa; Oihana Gaincerain Euskal Herriko Sagardo Mahaiaren Presidentea; Pablo Mariño Lustres Bluscus turismo itsastarraren agentziaren Zuzendaria; Astigarragako Encuentro Internacional de Destinos de Sidraren turismo teknikariak eta eskualde arduradunak: Andreas Purt Moststraße (Austria), Andy Black Visit Herefordshire (Ingalaterra), Asbjørn Børsheim Sideruta (Norvegia), Edu Coto Cider Guerrilla (Asturias), Elizabeth Pimblett Herefordshire Cider Museum (Ingalaterra), Gabe Cook Herefordshire Cider Museum (Ingalaterra), Hans Weis Steinschalerhof (Austria), Haritz Rodriguez Sagardoaren Lurraldea, Helen Troughton Visit Armagh & Armagh Cider (Ipar Irlanda), Jayne Hunt WCPA (Gales), Jennifer Scouarnec Cidref (Bretainia), Jesús Armenteros Sidra a la Estrada (Galizia), Michael Stöckl Frankfurt Cider Week (Alemania), Miguel A. Naredo Comarca de la Sidra

(Asturias), Oihana Oribe Holland Basquetour (Euskal Herria), Philip Troughton Visit Armagh & Armagh Cider (Ipar Irlanda), Sally Perks WCPA (Gales), Susanna Forbes Little Pomona (Ingalaterra); Pia Johansson JB Travel-Groups Meetings Eventseko Proiektuen Gerentea; FAMTRIPetara turismoaren sektoretik Albaolara etorritako ordezkariak: APITE, Basque Destination, Bilbao Paso a Paso, Frankfurteko Turismo Bulego Espainola (OET)ren ordezkaritza eta Iberia Mice Forum 2018; Roger Marchand Pays Basque-QuĂŠbec elkartearen Presidentea; Steve Belkin Competitours (Cleveland Ohio, EEBB)en Presidentea; Unai Agirre Euskal Sagardoa jatorri izendapenaren koordinatzailea eta Vacancielen gidari turistikoa.

Arlo honetan bi ekitaldi berezi nahiko genituzke: batetik 2017. urtean Euskal Sagardoaren Jatorri Izendapena duen sagardoaren aurkezpena Albaolako Itsas Kultur Faktorian ospatu zen; Albaolaren eta Gipuzkoako Sagardogileen Elkartearen arteko harremana ez da kontu berria, eta aspalditik eskaintzen dira baleazaleen edariari buruzko lote turistikoak eta egitasmo kulturalak.

Bestalde, 2018. urtean Donostiako Lasala hotel berriarekin kolaborazio berezi bat sortu zen, hotelaren solairu baten dekorazioan San Juan baleontziaren eraikuntzaren argazkiekin eta Albaolaren egitasmoari buruzko kartel batekin dekoratuz.

Enpresa pribatuen, fundazioen eta partikularren laguntza ekonomikoak eta dohaintzak diruiturri garrantzitsu bat suposatzen du Elkartearentzat. 2017an diru-ekarpen horiek urteko aurrekontu osoaren %17a izan ziren; 2018an %19a. Faktoria ireki zenetik IRIZAR Albaola proiektuaren babesle nagusia izaten jarraitzen du. URTEA

2016 2017 2018

PARTIKULARREN DOHAINTZAK

7.775 € 9.222 € 10.960 €

ENPRESA ETA ELKARTEAK Dirutan

Jenerotan

102.000 € 113.442 € 118.609 €

4.250 € 20.398 € 51.193 €

Zenbat eragile?

BALIOA GUZTIRA

10 13 27

114.025 € 143.062 € 188.762 €

Funtsa horiek lortzeko hauek dira Albaolak eskaintzen dituen laguntzeko bideak: • • • • • •

Dohaintza libreak San Juanaren Laguna txartela San Juanaren piezen babesa partikularrentzat San Juanaren piezen babesa enpresentzat Proiektu zehatzen finantzaketa Ekarpenak jenerotan

PATROZINIOAREN HANDITZEA 1

200000 150000 100000 50000 0

0,5 0 2016

2017

2018

Arlo pribatuaren laguntzeko joera handitzen jarraitzen du. Azken urte hauetan inplikatu diren eragile pribatuen kopurua ia hirukoiztu da, eta San Juan baleontziaren eraikuntzan parte izateko interesa areagotzen ari da. Egitasmo honek euskal industriaren jardueraren ikuspegi historikoa jartzen du balorean, eta mezu hori transmititzeko joera hartzen ari dira enpresek, langilegoari Faktoria bisitatzeko aukera eskainiz edota enpresan bertan hitzaldiak emanez. Enpresa askok bere jarduera ikuspegi historiko batean txertatzen dute beraien promozio estrategian, eta Albaolari emandako sostengua destakatzen dute bertan. Azpimarratzekoa da nola laguntza horien jatorria lurralde gehiagotara zabaltzen ari den. BABESLEEN JATORRIA

Bai 2017an eta baita 2018an bi ekarpen guztiz hunkigarriak jaso ditugu. Bata Lezoko Herri Eskolaren 2016-2017ko 4. mailako ikasleena (8/9 urte); Faktoria bisitatu ondoren beraien poltsikoetatik 300€ bildu zituzten San Juan baleontziaren eraikuntzari laguntzeko.

Bestea Lekeition gertatu zen, Euskal Eskola Publikoaren jaialdi-ospakizunean; parte hartzen ari ziren ikasle bakoitzak euro bat jarri zuen, denen artean San Juanaren hiru txirrika babestuz.

Zenbait urtetatik hona sistematikoki biltzen dira komunikabideetan Albaolaren agertze eta aipamenak, eta haien balio ekonomikoaren estimazioa egiten da. Hedabideetako aipamen, artikulu, erreportai, dokumental edo publizitate-espazio guztiak hedabide beraren proiektuarekiko interesetik dator; inoiz ez dira ordaindutako espazioak. Beste hitzetan esanda, Albaolaren inbertsioa publizitatean 0€takoa izan da eta, hala ere, komunikabideetan izandako agerpenen balio ekonomikoak 1.300.000€tako muga gainditzen du urtero.

URTEA 2016 2017 2018

CLIPPING-aren BALORAZIO EKONOMIKOA 1.540.767€ 1.314.876€ 2.204.635€ + 1.500.000 (Pasaiako Itsas Festibala) + Donostiako Untzi Museoa (baloratu gabe)

Espero zen bezala 2016. urtea, Donostiaren Kulturaren Hiriburutzarena izaki, mediatikoki oso indartsua izan zen Albaolarentzat; ekitaldi ugari gertatu ziren (kontzertuak, kultur-ekimenak), haietako batzuk lurralde anitzetan garatutakoak, Burgostik Pasaiaraino San Juanarentzat alkitrana ekarri zuen Gurdibidearen kasuan adibidez. Horrek clippingaren balorazio altua eragin zuen, 1.540.767€takoa. Hala ere 2017an, dagoeneko ekitaldirik gabe eta Kultur Hiriburutzarik gabe, 1.314.876€tako emaitza lortu zen, oso maila duina; 2018. urtean maila hori gainditu zen, 2.204.635,62€ko balorazioarekin. Hona hemen azken bi urte hauetan irismenaren kopuruari erreparatuz izandako inpaktu mediatikorik adierazgarrienak: 2017ko INPAKTU ADIERAZGARRI BATZUK ALBISTEGIAK

Antena 3 kateak Albaola aukeratu zuen Tú tiempo sailan igortzen duen erreportaietako bat egiteko. Emanaldia 2017ko abuztuaren 15ean izan zen; Albaolari eta San Juan baleontziari buruzko erreportai bat izan zen, Xabier Agoteri egindako elkarrizketa labur batekin. Albistegietako atal honen bataz besteko entzule-portzentaia %8tik gaindi izaten ohi da, 1.000.000 entzule baino gehiagotara iritsiz.

Erresuma Batuko BBC telebista publikoaren Galesko kanalak Newport hirian aurkitutako euskal itsasontziari buruzko erreportai bat igorri zuen 2017ko apirilaren 26an, BBC News albistegian. Erreportaian Phil Cox Newporteko Ontziaren Lagunen Elkarteko kidea elkarrizketatu zuten eta Albaola, San Juan baleontzia eta haren eraikuntza eredugarria aipatzen dira. www.bbc.com/news/uk-wales-southeast-wales-39711214

EITB: Gaur egun y Teleberri EITBren bi albistegiek egun berean (2017-08-17an) Faktorian grabatutako erreportai sakon bat eman zuten. San Juanaren eraikuntzaren azken aurrerapenak, bisitarien jario handia eta egitasmoaren nazioarteko eragina ematen ziren ezagutzera bertan; zurginak, boluntarioak, bisitariak eta arduradunak elkarrizketatzen zituzten. ETB 1 eta 2ko albistegi hauek entzulegoaren %3 eta %17 inguruko kuota izaten dute, bien artean 220.000 ikusleengana iristen direlarik.

Telebista publiko frantsesaren lehen kateak behin baino gehiago bisitatu du San Juanaren eraikuntza, Albaolaren jarduera albistegian igorriz. TF1ek 6,7 milioi ikusleetako zifrak lortzen ditu. www.lci.fr/replay/a-la-decouverte-de-la-renaissance-du-baleinier-de-san-juan-2060186.html

Hirugarren kanalak Semaine du Golfe de Mor Bihanen Albaolaren presentziari buruzko erreportai bat egin zuen. Europa mailan garrantzi handia duen itsas jaialdi honen kronikan Albaola euskal itsas ondarearen ordezkaritzat hartzen zen. https://france3-regions.francetvinfo.fr/bretagne/morbihan/semaine-du-golfe-dumorbihan-decouverte-flottille-europeenne-1261017.html

NUACHT TG4 IRISH NEWS Nuacht TG4 telebista-kate irlandarrak Danny Sheehy zendutako poeta irlandarrari buruzko erreportai bat igorri zuen albistegian. Poeta eta marinelaren irudi ugari agertzen ziren Faktorian, Albaolarekin egindako harremana eta itsas ondarearen balioa anaikidetze-tresna bezala azalduz. 2017ko ekainaren 12an eman zen erreportaia. www.youtube.com/watch?v=gYAeA2GM3ac&feature=youtu.be

TELEBISTA PROGRAMAK

2017ko maiatzean, Donostiari buruzko emanaldi bat emititu zuen CNN kate estatubatuarrak; bertan Anthony Bourdain sukaldariak Faktoria bisitatu zuen eta, Xabier Agoteren eskutik, euskal gizartearen, gastronomiaren eta kulturaren zenbait leku eta pertsonai aurkeztu zizkion ikuslegoari. Bost Emmy sari jaso dituen programa hau prime timen igortzen da. www.eater.com/2017/5/5/15556978/anthony-bourdain-san-sebastian-restaurants

â&#x20AC;&#x153;Volando voyâ&#x20AC;? Cuatro telebista-katearen Volando Voy programak Euskal Herriari buruzko emanaldi berezian San Juan baleontziaren eraikuntzaren berri emateko geldiune bat egin zuen Albaolan. Faktorian egiten ari den proiektuak aho zabalik, hitzik gabe utzi zuen JesĂşs Calleja aurkezle ezaguna; agian baita erreportaia ikusi zuten 1.700.000 ikusleei ere. Telebista emanaldi beratik aparte, Calleja berak bere mugikorrarekin bideo bat grabatu zuen Facebook, Twitter eta Instagramen zabaltzeko, eta laster birala bihurtu zen. Gauza bera egin zuen beranduago, urte bukaera aldera, bere familiarekin batera bigarren bisita egitera etorri zenean. www.cuatro.com/volandovoy/galeon-alucinante-Calleja-sin-palabras-naosanjuan_2_2455455010.html

EITBko Kultura Transit programak urteko erreportai onenetako bat egin du "San Juan baleontzia: iragana berpiztuz etorkizuna idatz daiteke" izenburupean. Bi bertsiotan egina dago, euskaraz eta gaztelaniaz, eta 2017an Albaolaren aurkezpen-txartel bikaina izan da, bertan itsasontziaren historia eta Albaolaren testuingurua eta beste proiektuak oso modu egokiz adierazten direlarik. www.eitb.eus/es/television/programas/eitb-kultura/videos/detalle/4695542/video-ballenero-san-juanreviviendo-pasado/

â&#x20AC;&#x153;Itsasontzi Batenâ&#x20AC;? Ibon GaztaĂąazpik eta Maitena Salinasek EITBren Itsasontzi baten programan euskal kostaldea belaontzi batetik ezagutarazten ari zirela, Albaola Itsas Kultur Faktorian eskala egin zuten eta San Juanaren eraikuntzaren irudirik onenetakoak eman zizkiguten. www.eitb.tv/es/video/itsasontzi-baten/5878/134883/hondarribia-eta-pasaia/

2017. urtearen udan zehar ETB2an egunero igortzen zen programa bat zen Ahora verano, dibulgaziozko gaiak eta eguneroko aktualitatea azalduz. Albaolari buruzko erreportai bat emititu zuten abuztuaren 10ean.

Ilazki Serranok, euskal telebista publikoko lehengo katearen programaren aurkezleak, elkarrizketa zabal bat egin zien Mikel Leozi, Albaolako itsas ondarean teknikariari, eta Xabier Alberdiri, ikerketa departamentuaren zuzendariari; eguneko gaia Euskal Herria Itsastarra, San Juan baleontzitik argitaratu berriko liburua izan zen. www.eitb.eus/eu/telebista/programak/ahoz-aho/bideoak/osoa/4924769/bideoa-euskal-herria-itsastiarrasan-juan-baleontzitik-liburuaz-albaola/

Una historia de Vasconia / Baskoniako historia bat Dibulgazio historikoari buruzko programa hau ETB1en eta 2an emititzen da, hau da, euskaraz eta gaztelaniaz. El grumete de la Santa MarĂa / Santa Mariako ontzi mutila izenburua zuen emanaldian Faktorian grabatutako irudiak eta Xabier Agoteri egindako elkarrizketa azaldu ziren, 2017ko urriaren 6an. www.eitb.tv/es/video/baskoniako-historia-bat-2-denboraldia/5936/137310/santa-mariako-ontzi-mutila/

DOKUMENTALAK “Santimamiñetik Guggenheimera” Dokumental hau euskal telebista publikoaren eraginez grabatu zen; EITBren bigarren katean prime timen emititu zen 2017ko urriaren 18an, Bilboko Guggenheim museoaren 20. urteurrena zela eta. Dokumentalak Santimamiñeko kobazuloen garaitik Guggenheim museoaren garaietarainoko ikuspegi kultural bat egiten zuen, besteak beste Albaolatik eta San Juan baleontzitik igaroz. https://vimeo.com/241715429

“Elkarrekin Together” 2016. urtean Albaolak zenbait indusketa arkeologiko burutu zituen Estatu Batuetan, Maineko kostaldean. Euskal arrantzaleen presentzia goiztiarraren eta haiek bertako indigenekin izandako harremanaren aztarnak bilatzea zen espedizioaren helburua. Elkarrekin Together dokumentalak Albaolaren espedizio horren gorabeherak isladatzen ditu; 2017. urtean Donostiako Zinemaldian estreinatu zen, Euskal Zinemaren Galan emateko aukeratua izan zelarik. www.sansebastianfestival.com/2017/secciones_y_peliculas/zinemira/7/654127/es

“La última aventura del Gandul” Dokumental honetan Xabier Agote Albaolako presidentea parte hartzen duen adituetako bat da; filmak Gandul belaontzia hondoratu baino lehen egindako azken bidaiari buruz datza. Bilboko Sail In Festivalen eman zen estrainekoz, eta ondoren Donostian proiektatu zen; bi emanaldien ondorengo solasaldian Xabierrek gonbidatu gisa parte hartu zuen. www.movistarplus.es/video/la-ultima-aventura-del-gandul?id=20170704182905

2018KO INPAKTUAK 2018. urtearen clipping-aren balorazioak itxaropen guztiak gainditu ditu. Alde batetik, Albaolak antolatzen lagundu duen Pasaiako Itsas Festibalaren arrakasta itzelak oso eragin ona izan du komunikabideetan, berak bakarrik milioi t'erdi eurotako balioa sortu bait zuen. Albaolaren presentzia hutsa urtean zehar, Pasaiako Itsas Festibala kontatu gabe, 2.204.635â&#x201A;Źtan baloratua izan da: Hona hemen haietako batzuk:

National Geographic entzute handiko aldizkariaren Washingtongo erredakzioan Albaolari, San Juan baleontziari eta Ternuara joandako euskal baleazaleei buruzko artikulu zabal bat argitaratu du. Aldizkariaren nazioarteko edizioak mundu mailako hedapen handia du, baina gainera herrialde ezberdinetako edizioetan eragina izan du baita ere; argitaratzen den 32 herrialdeetatik 26tan azaldu da baita ere, bakoitza bere hizkuntzan. Aldizkari honen tirada bederatzi milioi aleetakoa izaten da, hamabost milioi harpidedunei etxera ematen zaizkienak kontatu gabe.

NATIONAL GEOGRAPHIC (ES): https://issuu.com/albaolafaktoria/docs/albaola___national_geographic_08_20 NATIONAL GEOGRAPHIC (EN): https://www.nationalgeographic.com/magazine/2018/08/basque-whalers-san-juan-artinteractive/ NATIONAL GEOGRAPHIC (DE): https://issuu.com/albaolafaktoria/docs/national_geographic_p.1__17_files_m

El programa Thalassa sobre cultura marítima y el universo del mar en general, difundido en las cadenas France3 y TV5 Monde, ha emitido en el 2018 un nuevo reportaje sobre Albaola, dentro de su capítulo “De Biarritz a Bilbao”. En él se tratan los trabajos y proyectos que se realizan en la Factoría Marítima Vasca.

https://www.france.tv/france-3/thalassa/816587-au-pays-basque-de-biarritz-a-bilbao.html

Chasse-marĂŠe aldizkari entzutetsu frantsesa itsas ondare tradizionalean espezialdua dago; 2018. urtean Albaolaren historia, jarduera eta proiektuak eta San Juan baleontziaren eraikuntza azaltzen zituen erreportai bat argitaratu zuen. https://www.chasse-maree.com/actualites-agenda/albaola-pasaia/

Telebista publiko frantsesaren bigarren katearen kanaleko goizetako programa hau ordutegi hartako ikusiena da, milioi t'erdi ikusle baino gehiago izaten dituelarik. Albaolari buruzko bi erreportai emititu ditu, Bat San Juan baleontziaren eraikuntzari buruzkoa eta bestea ontzigintzarako zuraren inguruko basoen eta ontziolen arteko harremanari buruz.

https://www.france.tv/france-2/telematin/644855-sciences-le-san-juan-tient-bon-labarre.html https://www.france.tv/france-2/telematin/734411-sciences-sakana-une-foret-biendressee.html

Sud Ouest egunkariak San Juanaren eraikuntzari buruzko zenbait albiste eta, bereziki, artikulu zabal bat argitaratu zuen. Sud Ouestek egunean 405.460ko tirada dauka.

El PaĂs egunkariak Espainia mailan banatzen duen kultura garaikide eta dibulgazio orokorraren magazine honek Albaolari buruzko artikulu bat argitaratu zuen. Magazine hau 700.000 irakurleetara iristen da.

Abentura, natura eta kirola lantzen dituen aldizkari aleman honek Albaolari eta San Juan baleontziari buruzko artikulu bat argitaratu zuen. 80.000 aleetako tirada izaten du.

Expansiรณn ekonomiari buruzko egunkariaren gehigarri honek Albaolari eta San Juan baleontziari buruzko artikulu bat argitaratu zuen. Gehigarri horren hedapena 115.000 irakurleetakoa dela estimatzen da.

http://www.expansion.com/fueradeserie/arquitectura/2018/09/25/5ba214ed22601dcc5e8b4 5a2.html

Oarsoaldea eskualdeko garapen agentziak Albaola elkartearen jarduerak 2018an izan duen eragin sozio ekonomikoaren azterketa egin du. Segidan, azterketaren zehaztasunak eta agentziak egindako azterketaren laburpena ematen dira.

7.1 Azterketaren aurkezpena Azterketaren azken helburua Albaola Itsas Kultur Faktoriak Pasaiako badian eta Gipuzkoako lurraldean izandako eragin sozio ekonomikoaren azterketa neurtzea eta azaltzea da. Azterketa 2018ko denboraldiko epea hartu du kontutan. Albaola Faktoriaren jarduerak izan duen eraginaren analisiaren azterketan, hiru eremuko perspektiba bat ezarri da, proiektuaren ezaugarriak kontuan harturik: ekonomikoa, soziala eta kulturala. Ekonomikoa: • • •

BPGaren, enpleguaren eta zerga sorkuntzaren gaineko eragin ekonomikoa. Pasaiako badiaren ekonomia sorreraren gaineko eraginak. Bertako zein nazioarteko posizionamenduaren gaineko eraginak.

Soziala: • • •

Lanbideen berreskurapenari ekarpena. Kulturaren berreskurapenean herritarren parte hartzeari eta inplikazioari egindako ekarpena. Bazterturiko kolektiboen gizarteratzeari egindako ekarpena.

Kulturala: • • •

Itsas kulturaren berreskurapenari eta baloratzeari egindako ekarpena. Gure historiaren zabalpenari egindako ekarpena. Ikerketari egindako ekarpena.

7.2 Azterketaren laburpena Egindako azterketatik beste urte batez Albaola Itsas Kultur Faktoriak eragin maila handia lortzen ari dela ondorioztatu daiteke. Beraz, horrek esan nahi du egindako inbertsioaren itzulera bat dagoela, nola ekonomikoki hala gizarte eta kultur ikuspegitik. Datu ekonomikoez gain, adierazi den bezala, kultur eta gizarte parametroak aztertzen dira, horiek baitira Albaolaren proiektuaren oinarri diren gainerako bi zutabeak. Kontuan hartu behar da Albaola Faktoriaren helburua, ekonomikoki bideragarria den ekipamendua izateaz gain, euskal itsas ondarearen dinamizazioa, gizarteratzea eta balorean jartzea dela. Egindako azterketa honetatik honakoa ondorioztatu daiteke, hitz gutxitan: • Eragin ekonomikoa, nola zuzena zein zeharkakoa oso handia da. Eragin zuzena 837.338€koa da eta zeharkako inpaktu potentziala 6.308.522,88€koa, honela, eragina guztira (potentziala) 7.145.860,88€koa da. Emaitza hauek batez ere Albaola Faktoriak hartutako bisitari kopuru handiagatik lortu dira (63.197). 2017ko datuekin alderatuta bisitari kopuruak %19 egin du gora, eta aurten hurbileko jatorriko (EAE eta Nafarroa) bisitarien kopurua iazkoa baino handiagoa da, batez ere Albaolak Pasaiako Itsas Festibalean hartutako bisitari kopuru handiagatik. Horren eraginez, zeharkako eragin ekonomikoa (EAEtik eta Nafarroatik kanpoko turisten batezbesteko

gastuaren arabera kalkulatua) iazkoarekin alderatuta txikiagoa da eta, aldiz, zuzeneko eragin ekonomikoa handiagoa da aurten. Finantzaketa publikoaren guztirako itzulera tasak oso handia izaten jarraitzen du, inbertitutako euro bakoitzeko 24,09koa hain zuzen ere. • Kultur eta gizarte eremuen neurketan lortutako eraginetatik erauzitako datuek Albaolaren dinamika bizia erakusten dute, izan ere, hainbat proiektu antolatzen baititu edo kolaboratzaile gisa parte hartzen du, nola kulturan hala gizarte gaietan. Datu esanguratsua da Albaolak 472 boluntario izatea (kanpoko zein bertako), kopuru handia benetan. • Proiekzio nazional zein nazioartekoa oso handia da, UNESCOren eta Euro eskualdearen onespenak, Eusko Jaurlaritzak emandako Turismo Jasangarriaren sariak, eta ikerkuntzako zein kultur ondareko, enpresa, gizarte eta instituzioetako eremuetako hainbat karguk eta lagunek adierazitako interesak hala adierazten dute (honako bisitak nabarmendu daitezke: Bingen Zupiria, Eusko Jaurlaritzako Kultur eta Hizkuntza Politikako Sailburua; François Gauthier, Frantziako enbaxadorea Ekuadorren edo Alain Rouset, Nouvelle Aquitaineko Eskualdeko Kontseiluko presidentea. Proiektuaren onespen hau, bertan zein nazioartean, oso lagungarria da proiektuaren jasangarritasunari eta gizarteratzeari begira. • Proiektuaren garrantzia eta kokatze mediatikoa oso handia da. Denboraldi honetan 380 erreferentzia lortu ditu komunikabideetan, nola bertako zein nazioarteko komunikabideetan. Inpaktu mediatiko hauek ekonomikoki 2.204.635,62 € tan balioztatu dira. Nabarmentzekoa da National Geographic aldizkariak 26 herrialdetan argitaratutako erreportajea. • Albaola Itsas Kultur Faktoria, San Juan baleontziaren proiektuaren bidez Pasaia eta hurbileneko ingurua itsas ondarearen erreferente bihurtzen ari da, eta etorkizunean antzeko ekimenak abiatzeko oinarriak jartzen ari da. Bisitari kopuru handia erakartzeko gaitasun handia duen eta bakana den leku bat sortzeaz gain, gune honek Pasaiako badiaren biziberritze ekonomiko eta sozialean indarrez eragiten du. Kultur ekipamendu honen dinamizazioak, oro har, ondorengo helburuak lortzea ahalbidetu du: • Pasaiari eta bere inguruneari bisitari ugari erakartzen dituen eta bakana den kultur eta turismo baliabidea ematea, udalerrian eragin ekonomiko bat sortuz. • Pasaiako badia dinamizatzea bertako historiaren bidez, herritarren inplikazioa sustatuz, eredu pedagogikoak eta irizpide ekologikoak erabiliz. • Eragin mediatiko handia sortzea, Pasaia eta bere eskualdea nazioarte mailan kokatzeko balio duena. • Ikerkuntza proiektu zientifiko bat abian jartzea, iraganean erabiltzen zen itsas teknologia indarrean jarriz. • Euskal itsas kultura tradizionala berreskuratzea • Ondare historikoarekin erlazionatutako hausnarketa eta lan prozedura berriak egituratzea eta gizarteratzea, itsas ondarearen eremuan aritzen diren pertsonen eta eragileen arteko sareak sortuz.

ALBAOLA ITSAS KULTUR FAKTORIA LA FACTORÍA MARÍTIMA VASCA

albaola@albaola.com +34 943 392 426 Ondartxo ibilbidea, 1 20110 Pasai San Pedro (Gipuzkoa) www.albaola.com