mijn Trend Bron: n e n
INLEIDING Met de start van mijn minor trendwatching zijn wij ook van start gegaan met deze opdracht. Het komende jaar bekijk ik 10 verschillende trendbonnen. Deze bronnen analyseer ik en in de volgende pagina’s leg ik je mijn visie uit op deze onderwerpen, vertel ik je hoe dit aansluit op mijn major (COIEMES) en op mijn minor. In dit trendrapport zul je de volgende trendbronnen terugvinden: • Event Smeerboel Waarom is dit festival anders dan andere festivals. • Documentaire de robot als mens • Artikel de mode is dood. Leve het kledingstuk. • Artikel 6 hour work day • Documentaire mensen van nu
pag. 3 pag. 4 pag. 6 pag. 7 pag. 8
Bronnenlijst pag. 10
Event smeerboel Als gepassioneerde festivalganger en muziekliefhebber heb ik gekozen voor Smeerboel festival als trendbron event. Een festival waar ik nooit eerder was geweest, die anders is dan andere evenementen en een organisatie waar ik al veel over gehoord had. Voordat ik dit festival bezocht had, dacht ik dat Smeerboel (met artiesten als Sluwe Vos en Nina Kraviz) een techno festival was zoals alle andere. Echter wel met meer creativiteit. Met mijn opleiding COiemes (richting live entertainment en music) en als mede organisator van Draaimolen festival betrad ik het festival terrein met open en observerende ogen. Gelijk viel op dat het terrein niet heel groot was, wat zorgde voor een intieme sfeer. De line-up bleek veel meer variatie hebben door artiesten als Jett Rebel, Feest dj Ruud en Kris Kross die een eigen stage had. De doelgroep leek echter niet anders dan andere techno festivals. Wel viel op dat er veel speelse activiteiten op het terrein geplaatst waren. Een speeltuin voor de “grote mensen” om toch weer even kind te zijn. Dit is nou precies wat ik zo interessant vind aan festivals. Festivals zijn een weerspiegeling van ontwikkelingen en trends binnen een gekozen doelgroep van de maatschappij, maar dan op één plek waar alles ineens bij elkaar komt. Je ziet dit terug in het concept, de muziek, mode, food, lifestyle, aankleding en het publiek. Alles wat “trendy” is of wordt in een notendop. Ontwikkelingen en waarden zoals: escapisme, vrijheid, intimiteit en authenticiteit komen hier dan ook sterk naar voren. (Schrudders, J. z.d.) Ik ben van mening dat door onder andere de crisis en overvloed van elementen als materialisme en succes, mijn generatie een behoefte heeft gekregen aan sociaal contact, je vrij voelen en even weg zijn van de hedendaagse sleur. Deze behoefte is zelfs belangijker geworden dan het hebben van een dure auto of 3 keer per jaar op vakantie gaan. Mensen hebben minder geld te spenderen en gaan zo liever vaker op pad om in contact met mensen te zijn en juist alle druk en stress om hun heen te vergeten. Ik vind dat Smeerboel een van de organisaties is die goed op deze ontwikkelingen in speelt. Uiteraard zijn zij niet de enige. Meer festivals houden zich hier steeds meer mee bezig. Maar de combinatie van het concept, de aankleding, setting en verborgen area’s brengen het festival tot zijn recht. Dit maakt Smeerboel tot een authentiek festival. Een voorbeeld van zo een area was de ‘Fluffy Prison’. Al gelijk wilde ik hierheen. Ik verwachtte en gesloten ruimte die gevuld zou zijn met alleen maar aaibare dingen. Muren van stof, vloeren gemaakt van matrassen en teddy beren verspreid door het kleine hok. Maar niks was minder waar. Nadat ik eindelijk mijn vrienden overtuigd had te gaan kijken in plaats van te dansen, werden wij aangenaam verrast. We liepen een caravan in en via de achterkant konden we eruit. We kwamen aan bij een kleine open plek van nog geen 18 m2. Er stond zo een twintig man te dansen op oude house classics, carnavals muziek en happy hardcore terwijl de hekwerken behangen waren door plaatjes uit klassieke playboy bladen waarin veel bloot en beharing te zien was. Ook hier hebben wij Smeerboel “ontvlucht”.
Documentaire de robot als mens “De robot als mens” is een documentaire welke uitgezonden werd in het tv programma Tegenlicht. In deze documentaire werden de technologische ontwikkelingen besproken op het gebied van robotica. Daarnaast wordt ook inzicht gegeven in de verschillen van inzicht tussen het Westen en Japan over dit onderwerp. Na het zien van de film “I, Robot” is dit een item dat mij altijd al geïnteresseerd heeft. Daarnaast vind ik de Japanse cultuur (naast deels verontrustend) ook ontzettend interessant. De stelling is dat westerlingen robots als een bedreiging zien die arbeidsplaatsen zullen innemen en uiteindelijk de mensheid gaan uitroeien. In het Oosten ziet men robots als helden die steeds menselijker worden. Ze zouden zelfs een soort van “ziel “hebben. Daar waar het Westen in principe zich verzet tegen de robots worden zij in het Oosten met open armen ontvangen. Terwijl het Oosten de robot “vermenselijkt” weigeren wij in het Westen de robot te “vermenselijken”. Dit vooral uit angst voor het onbekende en de angst voor een ontwikkeling waarvan wij denken deze niet in de hand te hebben. Je kunt proberen deze twee tegenstellingen nader tot elkaar te brengen door je af te vragen of Robots de oplossing voor onze problemen kunnen zijn of dat zij juist degene zijn die bij ons problemen gaan veroorzaken. Natuurlijk realiseer ik me dat mijn stellingname in dit vraagstuk sterk beïnvloed is door de Westerse wereld. Met name in de afgelopen jaren zie je dat de technologie zich steeds sneller ontwikkelt. Dit vind ik belangrijk. Het is goed vooruit te gaan en steeds meer te ontdekken waar wij als mens allemaal beter in worden en wat wij allemaal kunnen. Dit wel tot op een zekere hoogte. Op een bepaald moment is het klaar. Ik ben bang dat wij onze menselijkheid verliezen door steeds meer te willen weten en de mens reduceren tot een samenraapsel van genetisch materiaal, cellen en botten. We ontleden de mens als het ware als een robot en proberen te zien hoe hij werkt en hoe we hem kunnen manipuleren naar onze wensen. Er was een item binnen de documentaire die veel bij mij los maakte. Het feit dat robot steeds menselijker moesten worden. Ik vind dit maar eng. Terwijl wij de mens “robotiseren” gaan we de robot “vermenselijken”. Maar waar zij we nu echt bang voor? Eeuwenlang zijn wij het doorontwikkelde diersoort geweest dat zo ver gekomen is dat ze zelfs (grotendeels) invloed op de natuur kan uitoefenen. Wij hebben de natuur, het leven en de wereld onder controle en zijn verantwoordelijk voor de veranderingen die dit met zich meebrengt. Waarschijnlijk zijn we bang dat er wellicht een “nieuwe” soort komt die machtiger wordt dan wij en waar wij uiteindelijk de controle over gaan verliezen. De angst voor het onbekende en de onzekerheid hoe het zich gaat ontwikkeling maken ons sceptisch tegenover robots. Ze pikken onze arbeidsplaatsen in, ze zorgen ervoor dat we onze medemens minder nodig hebben, ze zullen uiteindelijk de baas worden over de mensheid etc.
Al vanaf het begin van de automatisering is mechanica op weg zich steeds meer te ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen beginnen en krijgen steeds meer invloed op ons en de samenleving. Ik geloof dat technologie een drijfveer is van de meeste ontwikkelingen en trends binnen onze samenleving. Nieuwe mogelijkheden beïnvloeden ons gedrag en versnellen veranderingen in de maatschappij. Op deze manier sluit dit onderwerp erg aan op de minor trendwatching. Alleen al met de simpele uitvinding van de OV-chipkaart kun je signalen oppikken die kunnen leiden naar waar wij in de toekomst heen gaan. Neem bijvoorbeeld de sci-fi - en robotfilms van vroeger. “ I, Robot”; een film uit 2004. Elf jaar geleden werd geschetst waar wij bang voor zijn/zouden worden. De situatie in die film beschreven zal uiteindelijk niet zo ver gaan, maar met het zien van de documentaire “de robot als mens” en deze film ontkom je er niet aan de docu- filmmaker te zien als een toekomstvoorspeller; in zekere zin een Trendwatcher. IEMES is een communicatie opleiding welke zich richt op de creatieve industrie. Op het eerste gezicht zou deze docu “Robot als Mens” niet meteen aansluiten op mijn studie. Maar als je op langere termijn gaat kijken dan kunnen deze ontwikkelingen het onderwijs en mijn vakgebied sterk beïnvloeden. Op wat voor manier zou dit ons vakgebied dan kunnen beïnvloeden? Halverwege de documentaire zie je bijvoorbeeld een kleine robot op een Nederlandse school die een leerling les geeft in balans met blokken. Of de sociale robots die bijvoorbeeld rondleidingen kunnen geven in musea. Heel leuk hoor, maar waarom moet er altijd perse gelijk gebruik van worden gemaakt? Waarom kunnen wij niet gewoon denken: ‘Wauw dus dit kunnen we nu ook met onze technologie. Tof! Maar we gaan er niets mee doen..”? Het klakkeloos toepassen van technische mogelijkheden zal ongetwijfeld een keerzijde hebben. Te denken valt aan een negatieve invloed op het menselijke en persoonlijke contact. Robots kunnen zonder problemen bepaalde menselijke handelingen vervangen. Maar niet elke menselijke handeling kan zo maar vervangen worden. Soms bevat een handeling ook een sociaal aspect, een interactie tussen mensen die soms belangrijker is dan de handeling op zich. Een contact, blik, woord tussen mensen dat een robot niet kan vervangen. En daar ligt de uitdaging voor in de toekomst. Het is de uitdaging om de relatie tussen robot en mens zo in de maatschappij te implementeren dat er een juiste balans gaat ontstaan tussen het menselijke aspect en de mogelijkheden van de techniek. Computers waren altijd al intelligent maar we willen ze ook sociaal intelligent maken. Het gaat niet meer alleen om wat ze kunnen, maar wat ze verder nog op sociaal gebied te bieden hebben. De robot zal nooit de mens kunnen vervangen. Hij kan zijn handelingen vervangen maar dat is enkel een deel van wat een mens is. Wanneer we dit uit het oog verliezen dan is de angst voor robots terecht. Dan zijn wij als mens inwisselbaar. Dan ervaren we de robot als een bedreiging. Wanneer we echter de robot als aanvulling zien, kijken hoe we hem tot ons voordeel kunnen inzetten, hoe we hem verder kunnen ontwikkelen zodat die ook een sociale functie krijgt, menselijker wordt, dan zullen we de robot niet als een bedreiging ervaren.
De mens hoeft niet bang te zijn voor de robot; eerder voor zijn programmeur: de mens.
Artikel::De mode is dood. Leve het kledingstuk. Dit artikel beschrijft de visie van Lidewij Edelkoort op de hedendaagse modeindustrie. Hierbij spreekt ze haar kritiek uit op de modeacademies waarbij studenten minder bezig zijn met het maken van kledingstukken en geen kennis krijgen over de stoffen, hoe vezels reageren en hoe de fashionindustrie werkt. Momenteel zijn ze met name gefocust op de catwalk, catalogi, communicatie en de foto’s. Daarnaast beschrijft ze hoe marketing de essentie van kleding gedood heeft. Kleding is om te dragen maar nu wordt het beschouwd als een verzadiging aan producten om mooie foto’s te maken en veel “vind-ik-leuks” te krijgen. Dit laatste punt herken terug in verschillende branches die dichterbij mij en mijn opleiding liggen. In de muziek branche komt dit duidelijk naar voren. Vier uur geleden vanaf het moment dat ik dit nu schrijf, postte Benny Rodriquez (een van mijn favoriete DJ’s) een pleidooi over de hedendaagse muziek industrie. Artiest zijn wordt steeds meer gevormd door de communicatie, het aantal likes en de populariteit die je hebt. Iedereen kan DJ zijn doordat de materialen en het delen van je muziek toegankelijker is geworden. De essentie van muziek maken om de muziek raakt hierbij verloren. Dit geldt ook voor kennis en talent binnen het artiest zijn. Hetzelfde als het ‘kledingstuk’ dat Lidewij beschrijft. De media heeft er, naar mijn mening, voor gezorgd dat de essentie van verschillende vakken zijn verschoven. De pure ambacht en authenticiteit raakt vergeten. De puurheid en eigenheid waar deze vakmansschappen om draaien zijn verloren. Ik geloof zeer zeker dat de massaproductie van de modeindustrie ervoor heeft gezorgd dat modeontwerpers onder druk staan. De hebzucht van de mens zorgt ervoor dat de wereld kapot gaat. Al die duizenden arbeiders die voor 10ct per uur werken in gevaarlijke omgevingen om onze behoeftes te vervullen vind ik dan ook rond uit onethisch. Helaas ben ik ook een van deze westerlingen die hier een steentje aan bij draagt. Echter probeer ik dit zo veel mogelijk te beperken door niet achter de koopjes aan te gaan. Ik werk liever lang en hard voor mijn geld om uiteindelijk die “one of a kind piece” te bemachtigen waar ik jaren lang gelukkig mee zal zijn. Of het rondneuzen in twee-de-hands winkels vind ik ook fantastisch. Het afgelopen jaar komt deze vervuiling van de modeindustrie steeds meer naar voren in de media. Veel mensen reageren hier op (positief of negatief) en ik merk dat er binnen mijn kringen een nieuwe beweging gevormd wordt. De modewereld is gehumaniseerd en we willen weten waar de kleding vandaan komt en wie ze maken. Zo proberen enkele niet meerde grote marktleiders te volgen en de wereld zo een stukje beter te maken. Dit gegeven past daardoor perfect binnen de minor trendwatching. Ik zie deze ontwaking als een beginsel van een nieuwe levenstijl. Hierbij hoop ik dat over een aantal jaren de marktleiders gesneuveld zijn en de kleine ondernemende ontwerpers aanbeden worden. Wellicht gaan we überhaupt op een andere manier om met onze kleding. Zoals het leasen van je jeans of de kledingbibliotheek die Lidewij in dit stuk beschrijft. (Fashionunited, feb 2015)
Artikel 6 hour work day De gemiddelde werkdag duurt zo een 8 uur en is niet veel veranderd. In Amerika lijken de werkdagen echter langer te duren terwijl ze in die tijd met name e-mail checken, meetings hebben en al het andere dat eigenlijk niet direct te maken heeft met hun werkfuncties zoals facebook. Het is time om ons opnieuw af te vragen: hoeveel uur spenderen wij op kantoor? In een werkdag van 8 uur wordt veel tijd besteed een onzinnige dingen als facebook, worden er veel excuses gebruikt en pauze genomen om de werkdag dragelijker te maken, hebben we moeite om ons 8 uur lang op één taak te focussen en hebben we behoefte naar vrije tijd en familie. Linus Feldt Wilde(CEO of Stockholm-based app developer Filimundus) wilde kijken of wij deze dingen met elkaar konden combineren. Hij was echter niet de enige. Linus Feldt, Brath en de Zweedse publieke sector experimenteerde hiermee door werkdagen nog maar 6 uur lang te laten duren. Uit dit onderzoek bleek het volgende: Men kon zich voortaan beter focussen op het werk dat gedaan moest worden en men had meer energie over wanneer de werkdag voorbij was. Daarnaast had men meer tijd vrij om te koken, om de kinderen op te halen en zelf eens op pad te gaan. Dit zorgde ervoor dat werknemers gelukkig werden en waardoor het mogelijk bleef de werknemers te huren en te houden. In de publieke sector kregen zusters 6 uur shifts om te werken maar ontvingen ze hetzelfde salaris. Ze kostten misschien meer geld maar de verzorging van de patiënten werd beter doordat de zusters minder uitgeput waren. (Peters, A. sept 2015) Met het veranderende denkbeeld, waarbij men meer waarde hecht aan tijd dan aan geld, ziet Feldt dit als het fundament voor het succes van een bedrijf. Bedrijven besteden meer aandacht aan hun medewerkers, medewerkers verlaten en komen gelukkiger aan op het werk, men kan beter samenwerken en er ontstaan minder conflicten. Ik kan mij hier ook erg goed in vinden. Het denkbeeld van geluk is status en geld is langzaam aan het weg faden. Sociaal contact en vrije tijd wordt hierdoor steeds belangrijker. Ik ben mening dat werkgevers ook mee moeten gaan in deze beweging. Je hoort ook steeds vaker: ‘als je doet wat je leuk vindt, dan hoef je ook niet te werken’. Uit dit artikel lijkt het ook alsof we te maken hebben met een win-win situatie. De bedrijven moeten misschien wat centjes inleveren maar zullen er meer op vooruit gaan op gebied van kwaliteit. Wederom zie je de humanisering weer aan bod komen. Ik denk ook zeker dat dit een item is die ontzettend belangrijk wordt als begin van nieuwe bewegingen en ontwikkelingen. Dit is dan ook een ontzettend interessant signaal om in de gaten te houden tijdens mijn minor trendwatching. Echter vrees ik dat deze nieuwe werkwijze weinig van invloed zal hebben op mijn branche binnen de opleiding en de creatieve industrie. Wanneer je denk aan kantoorwerk zal dit zeker toe te passen zijn. Maar met gebruik van mankracht binnen een kort tijdsbestek (zoals het opbouwen van een festival) komt er meer kijken dan een 8 uur lange werkshift.
Documentaire Mensen van nu Als trendbron naar eigen keuze heb ik gekozen deze documentaire te behandelen. De mensen van nu is een documentaire die betrekking heeft tot de generatie ZZP/Fluxflex. Deze generatie wordt gezien als de eerste mensen die het niet beter gaan krijgen dan hun ouders. Maar wat houdt beter in? Hoe denkt men tegenwoordig over wat “het beter hebben” is en welke nieuwe waarden en dromen zijn er ontstaan. 50 minuten en 31 seconde puur genieten. Voor mij is dit een van de interessantste documentaires die ik in de afgelopen twee jaar heb gezien. Met name om zo veel verschillende visies te horen van jonge ondernemers uit mijn generatie. Echter wordt er zo veel informatie gegeven dat ik de meest interessante elementen in dit stuk behandel. Jaren lang zaten wij in een maatschappij waar individualisme hoog in het vaandel stond. Daarnaast was de overheid onze “papa” die ten alle tijden voor ons zorgde. De crisis heeft echter veel omgegooid en we worden steeds bewuster dat je een onderdeel bent van een geheel en dat “papa” niet meer alles kan oplossen voor ons. Wij moeten het voortaan zelf doen. Daarnaast heeft de crisis ervoor gezorgd dat wij op een creatieve manier gaan proberen deze dal te “overleven”. Het beeld van geluk is veranderd. Hoewel het eerst om geld, succes en dingen bezitten ging, zie je dat we nu meer willen gaan delen en samen dingen willen gaan bereiken. De crisis heeft ons meer vrije tijd gegeven om dingen te ondernemen en samen te zijn. Dit zijn de visies die voor mij het meeste naar voren komen. Als Nijmeegs meisje dat links opgevoed is door haar hippie ouders klinkt dit als muziek in mijn oren. De wereld is veel meer dan geld en door dingen samen te doen kunnen wij veel verder komen dan de ‘me, myself and i’ motivatie. Daarnaast moeten we wel samenwerken omdat we niet meer verzocht worden door de overheid. Er is een participatiecultuur ontstaan. Dit is ook de reden waarom de opleiding COiemes mij zo interesseert. Ik geloof dat je door creatief te ondernemen je niet afhankelijk (of minder) bent van de maatschappij om je heen en de overheid. Zo lang jij je maar blijft voeden met kennis, je blijft leven en je de kleine dingen in onze wereld apprecieert. Ook hier spreken we van een oorzaak (de crisis) die leidt tot vele nieuwe ontwikkelingen als gevolg. We krijgen maatschappelijk toegevoegde waarden. Waarden als authenticiteit, puurheid, kwetsbaarheid, intimiteit, zelfvoorzienend, onafhankelijkheid, vrijheid, creativiteit, betrouwbaarheid en eerlijkheid zorgen ervoor dat op verschillende vlakken en in verschillende branches nieuwe manieren van denken, nieuwe concepten en beleiden ontstaan. We zijn bezig het kapitalisme te humaniseren. We maken het socialer. Waarbij wij ons steeds vaker afvragen: ‘heeft de samenleving hier wat aan?’. De crisis is vanuit mijn “geloof” de motor geweest van veel nieuwe trends en ontwikkelingen die nog komen en die nu al bezig zijn.
Wij als mens doen maar wat. We leven met zo veel mensen op een wereldbol en dat moet geleid en gestructureerd worden. Hierbij is het kapitalisme helaas het beste van het slechtste. Maar met het communisme kwamen wij er ook niet. Als je goed kijkt zie je dat onze evoluerende nieuwe denkwijze, met de crisis als oorzaak, een begin punt is van wat ergens anders op deze wereld al gaande is. Namelijk Mondragón. Mondragón is een Baskisch dorpje dat opgericht is in 1956 door José Maria Arizmendiarrieta. José wilde een coöperatief sociaal model ontwikkelen. Het overgrote deel van de bevolking werkt hier in corporaties. Elke werknemer is daarbij mede eigenaar en men beslist samen welke keuzes het bedrijf moet maken. Gelijke participatie tussen bedrijf en werknemer waarbij 1 werknemer 1 stem is. Alle medewerkers krijgen hetzelfde betaalt. Ook wordt ben je vrij om kosteloos te studeren. Mondragón is daarbij het bedrijf dat ondanks de crisis als 7e hoogste bedrijf van Spanje uitgegroeid is als multinational met vestigingen over de hele wereld. Mondragón co-op wordt het alternatieve economische model van de 21ste eeuw genoemd. Nu hoop ik toch zo erg dat dit de oplossing is van de kapitalistische zelfdestructie en dat het ons toch lukt de wereld samen tot een betere en gelijke plek te maken. (Mondragon, z.d.)(de Waal, mrt 2012)
Bronnenlijst Smeerboel - Schrudders, J. z.d. Wie ben ik? Geraadpleegd op 20 september 2015. https://www.saxion.nl/wps/wcm/connect/6c56f907-c9c3-4778-ab2c49aa1e0a50d7/scriptie-jurre-schreuders.pdf?MOD=AJPERES Robot als mens - v. Hattum, R. 10-05-2015. De robot als mens. Geraadpleegd op 20 september 2015. http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/de-robot-als-mens. html - VPRO, 9-2013. Real Humans. Geraadpleegd op 22 september 2015 http://www.vpro.nl/buitenland/nieuws/2013/09/real-humans.html De mode is dood. Leve het kledingstuk! - https://www.facebook.com/bennyrodrigues?ref=ts&fref=ts - Fashion united, 16-02-2015. De mode is dood leve het kledingstuk. Geraadpleegd op 25 september 2015. https://fashionunited.nl/nieuws/mode/li-edelkoort-de-mode-is-doodleve-het-kledingstuk/2015021623031 6 hour work day - Peters, A. 29-9-2015. Why sweden is shifting to a 6 hour work day. Geraadpleegd op 9 september http://www.fastcoexist.com/3051448/why-sweden-is-shifting-to-a6-hour-work-day?utm_source=facebook De mensen van nu - Mondragon, z.d, Mondragon corporation, Geraadpleegd op 27 september 2015. http://www.mondragon-corporation.com/eng/ - de Waal, M. 05-03-2012. Mondragon. Geraadpleegd op 27 september 2015. - Brouwer, K (regisseur). 05-03-2012. Het wonder van baskenland. Geraadpleegd op 27 september 2015 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/Mondragon.html - Kaan, T (regisseur). 07-10-2013. Mensen van nu. Geraadpleegd op 22 september 2014 http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2013-2014/mensen-van-nu.html