161 by Alberto Seoane

Número 161 | Verán 2013 | Prezo 5 €

Revista da Asociación de Empresarios de Hospedaxe e Restauración de Santiago e Comarca

O futuro do

turismo está no aire

I Foro aeroportuario de Galicia e Norte de portugal

director aser Álvarez textos Redacción compH!ostelería, adrián pájaro, Xosé Manuel Santos, Mónica Novas, Manuel Gago, carmen Fernández e aser Álvarez Fotografía Iván Nespereira, Javier amosa, E. Oropesa, Jorge García-Valenciano, concello de Santiago, cidade da cultura de Galicia, turgalicia, Xacobeo e concello de Outes deseño, fotomecánica e impresión tórculo artes Gráﬁcas, S. a.

Vía Edison, 33-35. Polígono do Tambre (Santiago de Compostela) Teléfono: 902 905 024

ISSN: 217 3-545X Depósito legal: c. 3.544-2010 Esta publicación conta co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia

“Agora desconﬁarei para sempre do que agochan as sombras e as pedras da miña cidade, tan dadas, por certo, a atraer os temporais” Suso de Toro

04 A fondo I Foro Aeroportuario de Galicia e Norte de Portugal

08 Centro de Formación e Cultura Gastronómica Santiago é hostalería de calidade

11 Paseos por Compostela La Granxa do xesto: A Granxa do Xesto

12 Na barra con...

Fernando Gaspar Vieira: O home que fai despegar o turismo internacional

14 A escapada Hacia Fisterra y Muxía por la Serra de Outes

16 Santiago é hospitalidade 18 Os Camiños de Santiago Siete días inolvidables por la Vía da Prata

20 Na mesa con... Iñaki Gabilondo: O home de prefire Santiago con chuvia

23 O socio opina: o clúster de turismo 26 Opinión e blogstronomía 28 Socios de toda a vida

Cafetería Bendaña e Pensión Aralar I

29 Novas aperturas Hotel Noia, Restaurante Bariloche e Restaurante O Celme do Caracol

30 32 34 43

Novos socios Axenda cultural As novas do sector Historia da Hostalería

De Casa Rosalía a Casa Vilas

44 Toda unha vida Paco Vilas: A mellor cociña galega

46 Na cociña de... Cafetería Montoto: O segundo fogar dos estudantes de Compostela

48 Na cama con... Susan Mann: O Camiño de California a Galicia

o futuro do turismo está no aire

Rúa Salvadas, 29-31, bajo. Santiago de compostela teléfonos: 981 592700 | 981 592704 | Fax: 981 598099 informacion@santiagohosteleria.org | comunicacion@santiagohosteleria.org www.santiagohosteleria.com | www.santiagohosteleria.net Facebook: comphostaleria e hosteleria compostela twitter: #comphosteleria | Youtube: comphosteleria

principal obxectivo do Clúster de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia é a internacionalización do sector turístico co deseño, promoción e comercialización de novos produtos creados en base á colaboración dos empresarios dos diversos subsectores, convencidos do potencial do destino e da necesidade de cooperar para xerar vantaxes competitivas e abrir novos mercados. Santiago posúe o maior grao de especialización turística entre todas as cidades galegas, por iso o turismo internacional en Compostela, cun 40%, ten máis peso que en calquera outra zona da comunidade. É comprensible que os empresarios do sector en Santiago fosen pioneiros, xa en 2009, coa creación do Clúster de Turismo de Galicia, que acaba de elaborar o seu plan estratéxico para os vindeiros catro anos. Unha das actividades máis recentes deste clúster, onde estiveron presentes todos os subsectores que desenvolven a súa actividade socioeconómica no eido do turismo en Galicia, foi o I Foro Aeroportuario de Galicia e Norte de Portugal, no que se deron cita diferentes expertos, empresarios e profesionais da eurorrexión para analizar datos e tendencias e sentar as bases do que debe ser o futuro dun debate aeroportuario baseado en criterios técnicos, que non localistas e electoralistas, sobre a optimización das infraestruturas e a oportunidade de internacionalización que está a perder o sector turístico de Galicia pola deficitaria conectividade aérea. Todos coincidiron en afirmar que o futuro do turismo está no aire porque só con vontade política se pode converter o actual problema aeroportuario nunha oportunidade de futuro. Hai sinais para ser optimistas, porque temos un enorme potencial como destino, pero a decisión estratéxica en materia aeroportuaria non está nas mans do sector empresarial senón da clase política. Os hoteis galegos gañaron ocupación en maio, pero non conseguiron encher nin un terzo das prazas dispoñibles e fixérono a costa de tirar os prezos e de pechar máis de 1.500 camas. Houbo unha caída do 4% no nivel de rendibilidade hoteleria e seguimos moi por baixo da media nacional de ocupación. Sube a chegada de viaxeiros a Galicia pero descende a estadía media a mínimos históricos, con menos de dous días. A clave do diferencial coas zonas que mellor comportamento turístico están a rexistrar en España é precisamente o forte incremento do turismo internacional, que en Galicia ten un peso tan reducido que non consegue compensar o descenso do turismo nacional. A principal causa é a insuficiente conectividade aérea internacional. Santiago é unha oportunidade para internacionalizar o sector turístico de Galicia, pola súa proxección exterior e pola súa capacidade de atracción de viaxeiros, pero aproveitar este potencial depende da especialización turística e internacional do aeroporto de Lavacolla. Vemos que o Camiño, con máis de 70.000 peregrinos no que vai de ano, segue a funcionar, sobre todo entre os estranxeiros, para os que Galicia, a través deste activo turístico de valor inclaculable, aínda ten moito que ofrecer como destino alternativo ideal para os principais mercados emisores de turismo internacional. Velaí o bo camiño do turismo de Galicia. Só queda tomar as decisións correctas no eido aeroportuario. 03

a F o n do

TEXTO: Aser ร lvarez

IMAXE: Ivรกn Nespereira

O turismo de Galicia está no aire

O Clúster de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia acaba de celebrar o I Foro Aeroportuario de Galicia e Norte de Portugal. O obxectivo desta xuntanza foi sensibilizar á opinión pública e aos políticos, con argumentos técnicos e profesionais, sobre a importancia de deseñar un sistema aeroportuario especializado e eﬁciente que permita a internacionalización do sector turístico.

i Foro aeroportuario de Galicia e norte de Portugal, organizado e impulsado polo Clúster de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia, en colaboración co concello de Santiago, foi quen de sentar as bases dun debate técnico e realista sobre os aeroportos, máis aló dos localismos e das visións de curto prazo, que están a impedir a internacionalización da economía de Galicia que faría posible a potenciación do turismo estranxeiro grazas á enorme proxección exterior de Santiago e dos Camiños. Mentres o debate aeroportuario segue dominado en Galicia polo localismo máis furibundo e o populismo máis demagóxico, os expertos que participaron neste Foro, composteláns, coruñeses, vigueses e ourensáns, sentaron as bases para un debate serio no que se puxeron enriba da mesa os problemas pero tamén as virtudes do sistema aeroportuario da eu-

rorrexión para internacionalizar a economía desta zona de Europa grazas ao seu enorme potencial turístico. José Antonio Liñares, presidente do Clúster de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia, Pablo Gómez, xerente do Clúster de Loxística, Mobilidade e Transporte, Diego Otero, presidente da Asociación Galega de Axencias de Viaxes, Fernando G. Vieira, director do Aeroporto Sá Carneiro, Nicolás Á. Rouco, editor de Aeronoticiario, e Javier Losada, consultor aeroportuario, coincidiron en destacar que a función dos aeroportos debe ser a dinamización da economía e a mellora da calidade de vida da cidadanía, algo imposible mentres as liortas aeroportuarias sigan a beneficiar só a algúns políticos e ás grandes empresas, que seguen a traballar na ampliación de infraestuturas sen visos de rendibilidade social ou económica.

> 05

Un sector estratéxico da economía como é o turismo depende agora mesmo dunha decisión política estratéxica e valente para favorecer unha boa conectividade aérea e establecer un sistema aeroportuario lóxico e coherente, no que os aeroportos compitan, en beneficio dos galegos e da internacionalización da economía. Cando se está a falar de internacionalización das empresas non é posible facelo sen unha apertura aeroportuaria ao mundo deste finisterre europeo. O turismo de Galicia está a sufrir unha crise sen precedentes pola súa incapacidade para internacionalizarse. As cifras de viaxeiros nacionais están a descender dende hai meses e o leve in-

cremento do turismo internacional non é suficiente para compensar esta caída, debido á ausencia dun sistema aeroportuario eficaz e eficiente, especializado e racional, deseñado en base a criterios técnicos e non políticos. Maximizar as conexións e o grao de ocupación dos avións, conseguir bos prezos e frecuencias para os galegos e galegas e aproveitar todo o potencial da eurorrexión no eido do turismo internacional é a prioridade para os profesionais de todos os subsectores que foron convocados polo Clúster de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia. Agora só queda que alguén faga caso destas voces autorizadas para tomar as decisións oportunas.

O aeroporto Sá Carneiro, que utiliza a política de incentivos fronte a subvencións, leva anos medrando, sobre todo grazas ao baixo custo, mentres o tráfico aereo en Galicia se desploma. Fernando G. Vieira foi o único director dun aeroporto que aceptou o convite para participar neste Foro, aproveitando para vender o seu aeródromo como o fai en todo o mundo, coas imaxes das Illas Cíes, da Catedral de Santiago e da Torre de Hércules. Velaí o segredo do ascenso fulgurante deste aeroporto e do despegue do turismo no Norte de Portugal, fronte á incapacidade de Galicia para internacionalizar a súa economía pola falla de vontade política para convertir un problema nunha oportunidade.

Un novedoso catálogo

que abre nuevos horizontes en decoración inteligente para hostelería e interiorismo Recomendado para: · · · · · ·

Póngase en contacto con nosotros llamándonos al 902 90 50 24, o enviándonos un correo electrónico, y le haremos llegar el catálogo sin ningún compromiso. 06

Bares y cafeterías Hoteles y hostales Restaurantes y mesones Casas rurales Pubs y discotecas Complejos turísticos

www.torculo.com comunicacion@torculo.com

Javier Losada

Diego Otero

Pablo Gómez

Consultor aeroportuario internacional e Xerente do Área de Aeroportos de IDOM

Presidente da Asociación Galega de Axencias de Viaxes

Xerente do Clúster de Loxística, Mobilidade e Transporte de Galicia

“A política de subvencións non beneficia a ninguén e deberiamos mudar cara a unha política de incentivos, moito menos intervencionista e máis racional, onde se pode analizar o retorno do investimento.” “Apenas existe mercado para os tres aeroportos galegos polo que debería haber un sistema ordenado para non despilfarrar inxentes cantidades de diñeiro en axudas sen retorno.”

“Existe demasiado localismo nas cidades pero os galegos e os que traballamos neste sector temos que manternos unidos nun tema tan importan como este.” “Os políticos e as administracións mostran un cortopracismo e unha visión tan pouco lóxica que están a condenar a moitas empresas a non poder internacionalizarse, aproveitando todo o potencial que temos.”

“Temos que buscar a especialización dos nosos aeroportos, isto é un tema vital para a internacionalización das nosas empresas. Nesa estratexia Lavacolla debera ser o aeroporto turístico internacional.” “Os problemas de xestión das infraestruturas en Galicia están a provocar tardanzas e ineficiencias no transporte de mercadorías o que está a danar a todo o tecido produtivo.”

OS EXpERtOS OpINaN

José Antonio Liñares

Nicolás Rouco

Fernando Vieira

Presidente do Clúster de Turismo de Galicia

Editor de Aeronoticiario SCQ

Director do Aeroporto de Porto, Sá Carneiro

“O localismo non fai dano só as cidades rivais senón a toda Galicia, porque o sector turístico está moi por baixo das súas posibilidades debido á ausencia dun sistema aeroportuario eficaz.” “Temos que tomar decisións xa, o futuro dun sector tan importante como o turismo está en xogo e a internacionalización da economía de Galicia depende da vontade política para tomar decisións.”

“Temos que recoñecer que agora mesmo o Sá Carneiro é o aeroporto hexemónico na Eurorrexión, por conexións, prezos e frecuencias e porque posúe unha estratexia de desenvolvemento clara.” “O único aeroporto capacitado, por localización e infraestrutura, para poder competir co Sá Carneiro é o aeroporto de Lavacolla, do que depende a internacionalización do sector turístico de Galicia.”

“Eu na disputa entre os tres aeroportos galegos non me meto, porque o único que me importa é promocionar o meu e conseguir cada vez máis viaxeiros.” “No Porto ten moita importancia a planificación global e a xestión individualizada de cada caso concreto, onde garantimos un trato igualitario nos incentivos a todas as compañías que operan, sabendo cales son os nosos obxectivos.” 07

Santiago é hostalería de calidade Máis de 3.500 alumnos pasaron polo Centro de Formación e Cultura Gastronómica de Hostalería Compostela nos últimos anos, protagonizando a extraordinaria evolución do sector.

apRENDENDO a cOcIÑaR O FUtURO O obxetivo do curso básico de cociña é ensinar a preparar e presentar elaboracións culinarias sinxelas e asistir na preparacion de pratos máis complexos, executando e aplicando operacións, técnicas e normas básicas de manipulación e conservación de alimentos e obter un certificado de profesionalidade. Falamos con algúns dos alumnos, que agora están a facer prácticas en diversos establecementos.

c en tro de Forma ción e cu ltu ra ga stron ómic a

Luís Carreras

Erika Ríos

Ismael Gosende

Maria Josefa Rial

40 anos (León)

21 anos (santiago)

28 anos (santiago)

51 anos (Vilar de Calo)

Este empresario hostaleiro quere ampliar aos seus coñecementos e conseguir o certiﬁcado de profesionalidade.

Esta moza compostelá estudou Finanzas pero está a ver que ten boa man na cociña

Este mozo pretende aplicar os seus estudos de interiorismo e cociña no bar do seu pai.

“Temos un bar aquí en Santiago e entereime pola Asociación do curso. Estabamos buscando cursos de cociña nos que se puidera sacar o certificado de profesionalidade e apetecíame facer algo para aprender e complementar co que xa sei porque o curso é moi completo e útil.”

“Estudei administración e finanzas e como estou no paro ando a probar cousas novas. Non descarto traballar na hostalería porque nesta vida nunca se sabe, pero o malo do oficio é o pouco tempo libre que deixa. É o meu primeiro contacto con este mundo e estou encantada e con ganas de aprender”.

“A miña nai fixo un curso aquí e gustoulle e eu estaba desempregado aínda que estudei deseño de interiores. Como a cousa está difícil e meu pai ten un bar pois propúxenme aprender un pouco máis de cociña para despois facer unha reforma ao bar e así atraer a xente nova ao establecemento.”

Con experiencia na cociña busca certiﬁcar os seus coñecementos e continuar aprendendo.

Isabel Grela

Isabel Josefa Mejuto

Ángel Mato

Óscar de Toro

41 anos (inglaterra)

42 anos (santiago)

24 anos (Xinzo de Limia)

43 anos (santiago)

Namorada dos fogóns agarda que a súa vida laboral estea unida o mundo da hostalería.

Busca unha boa formación en cociña para volver ao mundo laboral

Este xornalista desempregado non descarta o mundo da hostalería como saída laboral.

O empresario e campión barista que tamén quere ser cociñeiro

“Encántame cociñar, os meus pais tiveron un restaurante e sempre vivín entre fogóns, xa que na miña casa ademais había que cociñar para moitos. Aínda que a cousa está complicada gustaríame que o meu futuro laboral seguise polo mundo da hostaleríae da cociña.”

“Sempre me gustou isto da cociña e xa cursara a titulación de auxiliar en Lamas de Abade, ademais de traballar en diversos locais. Este curso pode serme útil para volver ao mundo laboral xa que as cousas están bastante complicadas e é necesaria unha boa formación.”

“Rematei a carreira de xornalismo pero como non había traballo decidín probar sorte aquí. Paréceme que o curso te prepara para entrar no mundo laboral pero quizais boto de menos que non durase máis tempo e que os manuais non fosen un pouco mellores contidos”.

“Recibín aviso de que se ía celebrar este curso e como eu sempre tiven inquedanzas polo mundo da cociña apunteime. Penso que todos levamos un pequeno cociñeiro dentro, e estou moi contento porque os medios, os profesores e as instalacións son excelentes.”

“Antes os cursos non convalidaban pero agora podo certificar a experiencia na cociña. E sempre se aprende e ademais estoume sacando os malos costumes, isto é como o condutor que xa sabe conducir pero vai á autoescola a polo carné e saca a man pola ventanilla.”

La forma más económica, directa y eficaz de llegar a sus clientes. ¡¡Descuentos especiales

a los 25 primeros Asociados!! 09

Magda Cwiklinska

Begoña Méndez

Óscar López

27 anos (Polonia)

41 anos (A Coruña)

40 anos (Ferrol)

Esta moza polaca retornou a Galicia despois de facer un Erasmus. Química de profesión, busca unha saída laboral no mundo da enoloxía

Esta muller emprendedora quere rendibilizar as viñas familiares. Licenciada en Bioloxía traballa actualmente como técnico ambiental

Antigo propietario dun negocio hostaleiro, agora busca formarse nun mundo que lle apaixoa e no que pretende seguir aprendendo

“Estiven traballando durante dous anos como investigadora da USC pero o contrato acabouse e agora busco unha saída no mundo dos viños. Neste curso estou complementando os meus coñecementos específicos sobre o mundo do viño e estou aprendendo moito, porque no meu país hai máis cultura da cervexa que do viño.”

“Traballo en Lugo, vivo en Coruña e veño aquí tódolos días ao curso para seguir formándome porque teño en mente un negocio. A miña familia ten unha viña na Ribeira Sacra que está infraexplotada e estamos pensando sacarlle partido mediante un negocio turístico no que os clientes veñan e poidan elaborar o seu propio viños.”

“Eu xa pedira o curso o ano pasado e non puido ser, este é un mundo que me encanta e no que quero seguir aprendendo. Tiña un negocio de hostalería en Ferrol e foime ben, pero terminámolo traspasando. Non descarto volver ao sector, pero non creo que de empresario porque é moi duro, prefiro traballar para alguén e ter boa formación”.

UN MUNDO DE VIÑO O obxectivo deste curso de enoloxía, celebrado recentemente foi dotar aos participantes dos coñecementos técnicos precisos para saber máis sobre o proceso de elaboración, almacenaxe, análise, conservación, embotellado e comercialización do viño. Dirixido tanto a desempregados como a profesionais en activo, quixemos falar con algúns dos seus alumnos para saber as súas opinións.

Pedro Cortizo

Francisco Vilariño

Isabel Castelos Fortes

44 anos (Lalín)

33 anos (Frades)

28 anos (Ferrol)

Traballador da hostalería nocturna, está moi interesado en todo o relacionado co viño

Este empresario de restauración percibe que a xente volve aos viños

Esta moza opina que os clientes están cada vez máis preparados e hai que estar á altura

“Levo moitos anos traballando nun restaurante. O curso esta moi ben e estou aprendendo moitísimo e vou seguir estudando por min mesmo ou por outros cursos. Antes a xente decantábase máis pola cervexa e agora parece que volve aos viños.”

“Eu son do mundo da hostalería e tiña ganas de facer un curso, porque como camareira que son a formación que estou recibindo estame sendo realmente útil para coñecer o teu traballo xa que os clientes cada vez están máis preparados e son máis esixentes.”

“Traballo nun local na zona vella e estou moi interesado en todo o tema enolóxico sobre todo no relacionado ca produción e elaboración. Dende hai un tempo estou percibindo que a clientela demanda máis calidade no servizo e máis coñecemento por parte do profesional.” 10

a gra n xa do xesto

pa seos por compostela

Atardeceres de verano en la falda del Pedroso

En la ladera del Monte Pedroso está una zona verde poco frecuentada por los turistas que cuenta con dos lagos artiﬁciales, merendero, cafetería, restaurante y parque infantil. Es un espacio ideal para dar un paseo desde el centro, relajarse y disfrutar de una de las mejores vistas de la ciudad.

Granxa do Xesto es una de las zonas verdes más desconocidas y de mayor encanto de la ciudad. A veinte minutos del centro, en la falda del Monte Pedroso, ofrece una perspectiva única de Compostela. El acceso es bueno aunque algo duro si no nos gusta caminar, pues se trata de una pendiente que nos lleva desde el parque de Galeras, a cinco minutos de la Ca-

tedral, hacia Monte Pío y Casas Novas, hasta donde sube el bus urbano. La zona es una buena combinación entre parque urbano y bosque, donde los robles, castaños y abedules se reparten sobre un terreno en suave desnivel. Es habitual encontrar a senderistas y ciclistas, ya que el espacio cuenta con numerosos caminos y un recorrido

para hacer deporte. A Granxa do Xesto también cuenta con espacios ideales para el descanso. Tanto los merenderos con fuente como su cafetería y restaurante, son buenos lugares para reponer fuerzas. Los más pequeños también tienen su espacio, en un parque infantil que cuenta con tirolina. La vista privilegiada con la que nos premia este parque y el es-

pacio colindante de la Selva Negra, hace que merezca la pena el esfuerzo en la subida para disfrutar de los atardeceres de verano en Compostela, con la zona monumental y la Ciudad de la Cultura al fondo. Pocos turistas conocen esta experiencia. Los más avispados y atrevidos incluso suben hasta lo más alto del Monte Pedroso para descubrir sus petroglifos.

Más info y rutas guiadas por el santiago más verde en www.santiagodecompostela.org

TEXTO: Aser Álvarez

IMAXE: Iván Nespereira

n a b a r r a c on …

> Unha palabra para definir Santiago?

“Elegante” > Prefire a mesa ou a barra para comer?

“Mesa” > Un lugar preferido de Santiago?

“O entorno da Catedral” > Un lugar para comer?

“Casa da Viña” > Un lugar para durmir?

“Hotel Puerta del Camino”

FernAndo GAsPAr VieirA, direCtor do AeroPorto sÁ CArneiro do Porto

O home que fai despegar o turismo internacional F

ernando Gaspar Vieira é o único director dun aeroporto da eurorrexión Galicia Norte de Portugal que aceptou participar no Foro Aeroportuario organizado recentemente polo Clúster de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia, coa colaboración do concello de Santiago. E non porque fose o único convidado, senón porque Vieira, a diferencia dos directores dos outros tres aeródromos da Eurorrexión, vende o seu aeroporto, comercialízao e promociónao coma ninguén. Se en Galicia estamos afeitos a pedir que nos garden o segredo, Vieira acude a este debate, que xerou unha enorme expectación mediática, para contarnos cal é súa filosofía de traballo e a súa intención: “estou aquí porque me convidaron e porque quero conseguir máis pasaxeiros para o noso aeroporto”. Cada vez máis o Sá Carneiro é

“o aeroporto de todos os galegos”, por iso Vieira arranca a súa presentación con imaxes da Catedral de Santiago e das Illas Cíes, “porque nós vendemos como destino único no mundo toda a Eurorrexión e non só O Porto”. “Son un liberal convencido e non me gustan as intervencións excesivas e inxustificadas no mercado porque eu creo na competencia. O que nós facemos é dar incentivos ás compañías que máis pasaxeiros moven, en función de criterios realistas que establecemos conxuntamente. E teño que dicir que lamento non ter repartido máis incentivos este anos”, confesa Vieira. Aínda así o aeroporto que dirixe vai sobrepasar os 6 millóns de viaxeiros, en grande media grazas a case un millón de galegos que van usar este ano o aeródromo con máis destinos directos (64), mellores frecuencias e prezos, mentres os tres aeródro-

mos galegos non chegarán aos 4 millóns de viaxeiros. Vieira é consciente de que a Eurorrexión posúe aínda un enorme potencial, sobre todo dende o punto de vista do turismo internacional, que debemos aproveitar. Esa é a súa misión dende que asumíu o seu cargo, sabendo que un aeroporto non é un fin en si mesmo senón que é un medio para outros fins. No seu caso, o fin é facer despegar o turismo internacional, algo que está a conseguir, en gran medida, grazas ao bo comportamento das compañías de baixo custo. Mágoa que en Galicia aínda sigamos pensando que ter un aeroporto é un fin en si mesmo, en lugar de aproveitar o enorme potencial do aeroporto de Lavacolla e a proxección exterior de Santiago para incrementar o turismo internacional.

http://www.concellofisterra.com/ http://www.concellomuxia.com/ http://www.outes.com/

a e s capada

com er , b e b e r y do r m ir

Casa Perfeuto María

Casa de Lires

Café Bar Mesón O Candil

Cabanamoura, 11 15237 Outes - 981 851 009

Lugar de Lires, 99 15138 Cee - 981 748 393

Av. José Antonio, 7 - Serra de Outes 15230 - 981 850 379

Casa de Trillo

Pensión Montreal

Casa de Roque

Santa Mariña, 1 15124 Muxía - 981 727 778

Cruceiro de Roo, s/n 15287 - 981 765 108

Sarnón, San Ourente, (Serra de Outes) 15237 - 981 851 167

Prado da Viña

Café Bar Amanda

Casa Peto Outes

Camino Barcia, s/n 15155 Fisterra - 981 740 326

Capilla, 7 - Serra de Outes 15230 - 981 850 180

Lugar de Cruceiro de Roo 15230 - 981 765 736

Hacia

Fisterra y Muxía

por la Serra de Outes Esta propuesta de escapada nos lleva a recorrer el único Camino de Santiago que empieza en Compostela. Lo hacemos sin renunciar a la comodidad y a los servicios que ofrecen los alojamientos de turismo rural y restaurantes de esta zona mágica de Galicia.

l Camino no termina en Santiago. Compostela es también punto de inicio del Camino de Fisterra y Muxía, esa ruta milenaria que atrae cada vez a más peregrinos desde el confín del mundo, con una fuerza telúrica que hunde sus orígenes en la noche de los tiempos. Hay diferentes formas de hacer esta ruta y diversos itinerarios, con más o menos desvíos, pero sin duda, una de las propuestas más interesantes es el producto conocido como Bono Iacobus. Este producto permite recorrer por etapas las distintas vías jacobeas y disfrutar de la oferta de hospedaje y restauración de algunas de las mejores casas de turismo rural de Galicia, con todas las comodidades y servicios.

El Bono Iacobus del Camino de Fisterra y Muxía ofrece un paquete de seis días en casas rurales para vivir una experiencia única, sin tener que renunciar a todas las comodidades de estos establecimientos singulares, con la seguridad que nos están esperando al final de cada etapa. Este atractivo producto demuestra que otro camino es posible, haciendo esta ruta jacobea de manera sosegada, a paso lento y sin aglomeraciones, sintiendo la tierra bajo los pies y formando parte del pausado ritmo de la naturaleza.

tancia de la ruta principal, donde descu-

Todo camino que se precie deberá incluir paradas y desvíos. Uno de ellos nos conduce hacia la Serra de Outes, a poca dis-

hacia el final del mundo, porque un cami-

briremos una tierra hospitalaria, salvaje y llena de contrastes paisajísticos, que van desde la estupenda playa de Broña, a sólo media hora de Santiago, hasta las zonas de montaña o la desembocadura del río Tambre, donde encontramos Ponte Nafonso. La oferta gastronómica es también una de las más diversas y completas de la zona, contando con los mejores productos del mar y de la tierra de Galicia. Merece la pena acercarse a esta comarca en la ruta no sin desvíos y paradas es como una vida sin amor ni amistad.

unha festa sen vieiras non é festa

Congelados José Bermúdez Praza de Abastos • Santiago de Compostela • T. 981 583 115 • www.josebermudez.es 15

Santiago é hospitalidade Durante os últimos meses dous grupos de turoperadores irlandeses e membros do National Trust, foron convidados a visitar a nosa cidade por Turgalicia, Incolsa e Balnearios de Galicia, coa colaboración de Hostalería Compostela, para demostrar que Santiago é a cidade máis hospitalaria do mundo. Todos tiveron a oportunidade de vivir unha experiencia única en Compostela, aloxarse nos seus extraordinarios hoteis e gozar dos seus máis recoñecidos restaurantes. Irlanda e o Reino Unido son importantes mercados para Santiago e para o Camiño. Por exemplo, Irlanda nos tres últimos anos ocupou o sétimo lugar por número de peregrinos que recollen a Compostela na Oficina do Peregrino de Santiago. No Ano Santo de 2010 foron 2.296 peregrinos desta nacionalidade, os que acadaron a Compostela; no 2011 subiron a 2.677 e no pasado ano 2012 chegaron a 3.844. Ademais a clara aposta de Air Lingus polo destino fai que este mercado estea en plena expansión.

Sa n tia go é h ospita l idade

Que pensan os turoperadores irlandeses da nosa cidade e do seu potencial? Mary Kane Kane’s Travel “Encantoume Santiago, é unha cidade fermosa cunha historia realmente interesante. Antes de viaxar sabía moi pouco da cidade e da zona. A viaxe foi unha gran maneira de aprender e entender porque hai tanta xente que se sinte tan atraída por este marabilloso lugar. Nos últimos anos estamos comprobando que hai moitos clientes que preguntan polo Camiño, hai interese en camiñar e aprender máis, Compostela ten un potencial enorme. Coñezo a moitas persoas que viaxaron e a todas lles gustou a cidade e todos queren regresar, así que por algo será. Santiago de Compostela é unha lugar polo que é moi cómodo pasear, hai seguridade e a xente é moi amable. Teño moitas gañas de vender Santiago e Galicia entre os meus clientes.”

Xabier de Bustos Follow the Camino “Estou moi sorprendido da vosa cidade. Santiago de Compostela é un lugar inspirador e cheo de historia cun ambiente vibrante e activo, con espectaculares bares de tapas e restaurantes fantásticos. Ademais existen cantidade de recunchos con encanto e unha impresionante arquitectura. Eu vira a Catedral nunha manchea de fotos pero en directo é incrible. Santiago é coñecida en Irlanda pero non o suficiente, aquí mesturase a modernidade co histórico e esta unha combinación da que moi poucos lugares no mundo poden presumir. A visita as azoteas é unha experiencia única e máxica. Se teño que poñer algunha pega, pois o tempo que non nos acompañou.”

David Lacey Padraic Keogh Travel “Quedei impresionado pola cidade e o que ten que ofrecer ao turista irlandés. O meu coñecemento de Compostela antes de vir aquí era moi limitado, así que agora síntome preparado para promover Santiago como un destino de elección. En Irlanda o que se coñece máis é o Camiño pero este é un lugar fermoso para unha visita corta ou para explorar outras zonas de Galicia. Estaremos encantados de promovela máis aló de cidade de descanso, xa que ofrece: historia, cultura, restaurantes, hoteis e tendas ademais de voos directos e traslado á cidade. Encontrei todo moi limpo e cómodo de percorrer, e a xente foi moi agradable e acolledora. Se teño que dicir algo malo é que me sinto moi triste o ter que irme tan cedo da cidade.”

Dominic Burke Travel Centers “Eu de Santiago sabía que é o final do Camiño, e tiña visto fotos da Catedral, sabía da súa universidade pero non moito máis. Polo que vin é unha cidade interesante para o turismo irlandés. Aínda que tradicionalmente no meu país vaise a destinos de praias os clientes están empezando a descubrir o rico patrimonio doutros destinos de España. Santiago parece ter todo ao seu favor, boa cociña, gran arquitectura, rica historia e un gran patrimonio cultural. Tamén me encantou o “look” da cidade que se estende sobre unha serie de montes con moitas zonas verdes. A xente foi moi amable e sentinme como na casa, creo que vou ter que volver e alugar un coche para explorar un pouco máis este lugar tan encantador e o seu entorno porque a viaxe fíxoseme moi curta.” 17

OS C ami Ă&#x2018;os d e s a n t ia go

a v Ăa da prata

Siete días

inolvidables

por la Vía da Prata Una semana es el tiempo necesario para completar con calma el tramo gallego de esta desconocida ruta jacobea en la que descubriremos la mejor gastronomía rural y algunos de los mejores paisajes y monumentos de la Galicia interior.

a Vía de la Plata es un Camino pausado, para disfrutar y gozar sin prisas. Lejos de aglomeraciones y de la congestión de otros itinerarios, esta senda transcurre por lugares mágicos, muchos de ellos aún por descubrir por el gran público. La ruta ofrece la oportunidad de gozar de la gastronomía y de la naturaleza, de maravillarse con las historias, la sencillez y la hospitalidad de las gentes de la Galicia interior. La atractiva propuesta de Tee Travel nos lleva a hacer el recorrido en siete días y sin preocuparnos de nada, partiendo de Ourense y cruzando las tierras del famoso

pan de Cea. En la tercera etapa nos adentramos poco a poco en la Galicia más verde y ganadera, con final en Lalín. En este tramo pasaremos también por una de las joyas arquitectónicas de Galicia, el monasterio de Oseira. La cuarta etapa discurre ya por los preciosos parajes del Deza, terminando en Silleda, donde podremos disfrutar de la gastronomía local fuertemente ligada a la tierra. La quinta etapa pasa por la villa de Bandeira y desde allí se adentra en un frondoso bosque hasta Loimil, donde iniciaremos ya la última etapa hasta Santiago, aunque como es comprensible se ne-

cesitará un día más para visitar la ciudad del Apóstol como se merece. Y todo ello, con todas las comodidades que proporcionan los mejores establecimientos de hospedaje y restauración de estas zonas. Por tranquilidad, paisaje, naturaleza y gastronomía, la Vía de la Plata tiene todo lo necesario para convertirse en una experiencia inolvidable. A todo esto se añade la hospitalidad de las gentes, poco habituadas a ver peregrinos por esta ruta, y el trato profesional y amable que ofrecen todos los establecimientos, tanto de hospedaje como de restauración que Tee Travel selecciona para los que hacen esta ruta.

c omer Y b e b e r b i e n e n l a via d a p r ata

Café Bar O Cruceiro da Ulla Lugar de Ponte Ulla, s/n - Vedra Teléfono: 981 512 527

Restaurante Aldea Grande Lugar de Agrelo, 11 Sta. Cruz de Rivadulla (Vedra) Teléfono: 981 512 134

Restaurante Villaverde

Restaurante Casa Castro

Taberna do Portugués

Figueirido- Ponte Ulla, 10 (Vedra) Teléfono: 981 512 652

Sergude - Boqueixón Teléfono: 981 511 823

Rubiño - Sergude (Boqueixón) Teléfono: 981 549 488

Restaurante Fachal

Restaurante Don Sancho

Restaurante Comercial Vía da Prata

Lestedo s/n - Boqueixón Teléfono: 981 503 083

Ponte Ledesma, 1 - Boqueixón Teléfono: 981 514 241

Lugar de Pazos - Lestedo, 16 (Boqueixón) Teléfono: 981 502 102 // 981 814 665 19

TEXTO: Aser Álvarez

IMAXE: Javier Amosa

n a m e s a c on …

> Unha palabra para definir Santiago?

“Historia” > Un lugar para comer?

“Calquera desta zona. A verdade é que nunca comín mal en Santiago” > E para dormir?

“O Hostal dos Reis ou o Hotel San Francisco”

iÑAKi GABiLondo, XornAListA no restAurAnte PortA FAXeirA

O home que prefire Santiago con chuvia Este xornalista incombustible anda de xira por España facendo programas de celebración nas emisoras como Radio Galicia, que fan 80 anos. Pero chegar a Compostela sempre é unha experiencia única para quen posúe unha sensibilidade especial.

ñaki Gabilondo (Donostia, 1942) é un animal radiofónico que se recicla moi ben. Durante o aperitivo dunha cea con empresarios e políticos da cidade, o día antes de facer un programa para lembrar os 80 anos de Radio Galicia en Santiago, Gabilondo confesa que prefire Santiago con chuvia. Está nunha xira por España, pero voltar a Santiago sempre posúe unha maxia especial para quen aínda lembra a primeira sensación que lle causou a cidade. “Vine con un grupo de amigos de la universidad y recuerdo que me causó una gran impresión, porque venir a Santiago es como hacer un viaje en el tiempo, es una ciudad creada por millones de pies y manos de personas que han llegado aquí atraídas por ese misterio insondable que hace que la ciudad esté bendecida por millones de personas desde la noche de los tiempos. Y lo más curioso es que me sigue produciendo la misma impresión. Venir aquí es como atravesar el túnel del tiempo pero hacerlo desde el presente más absoluto”, asegura Gabilondo. Dende aquela primeira viaxe, con só 18 anos, cando vir a Compostela dende Pamplona era toda unha odisea, Gabilondo voltou á cidade moitas veces máis, por motivos de traballo. “Santiago hace que te sientas conectado en un viaje en el tiempo con millones de personas de

todo el mundo, por eso es una ciudad tan abierta y cosmopolita. Después de hacer muchos programas y temas de actualidad te vas metiendo un poco más en la perspectiva contemporánea, pero el fondo sigue siendo el mismo y el impacto de la ciudad, el de siempre. Que sea una sociedad compleja y moderna nunca ha hecho desaparecer esa impresión, que no es algo puramente estético. Se trata de un aplastamiento de la historia, pero al mismo tiempo muy relacionado con nuestro mundo y nuestra cultura, como si Santiago fuese la casa colectiva de todos los europeos, donde nos podemos identificar sin haber estado nunca antes aquí”, conclúe Gabilondo mentres saborea un delicioso cabrito ao forno. Non podemos conversar con Iñaki Gabilondo sen falar de xornalismo. Abrímoslle o micro para ver que nos conta. “El oficio vive un doble drama por la crisis económica y el cambio de modelo de empresa periodística, condenada a vivir una gran transformación. Las empresas están desesperadas porque estamos viviendo un cambio de paradigma pero todavía no ha terminado de nacer lo nuevo. Es muy difícil anticipar lo que va a pasar, pero podemos intuir que va a pasar algo que lo va a transformar todo”.

Falando co alcalde de Santiago, Ángel Currás, durante a cea, Gabilondo asegura que España precisa un zarandeo, un meneno. Gústanos a expresión e pedímoslle que afonde no seu significado. “Es como si todos los procesos, instituciones y personas de la transición hubiesen llegado simultáneamente agotados a la meta, como que el traje del chaval se ha empezado a quedar raquítico y a romper por todos lados, la monarquía, los partidos, la Constitución, el estado de las autonomías, los medios, etc. Es una crisis de sistema y las realidades institucionales que han creado lo que tenemos están dando claras muestras de agotamiento que exigen un nuevo impulso colectivo”, concreta. Gabilondo non fixo nunca o Camiño de Santiago e asegura que xa se lle pasou o arroz, pero segue dándolle voltas aos motivos do enorme tirón do fenómeno xacobeo. Concluímos que esa é a pregunta de resposta imposible, porque despois de ter analizado todas as respostas tradicionais, sempre queda algo misterioso e imposible de verbalizar. ”Lo que está claro es que el Camino de Santiago está muy por encima de lo turístico, pues se trata de un foco de atracción permanente, por eso la ciudad es como un imán, que posiblemente Galicia podría aprovechar mucho mejor esa condición única”, asegura Gabilondo. 21

Hay cosas que no deberíamos perder.

Hace años la familia Rivera elaboraba en Galicia una cerveza llamada “Especial Extra”, aunque todos la conocían como "La Colorada". Su singular capuchón color rojizo y su sabor la convirtieron en leyenda. Hoy esa legendaria receta vuelve para quedarse bajo el nombre de 1906 Red Vintage. Para siempre.

RED VINTAGE RECOMIENDA EL CONSUMO RESPONSABLE ALC. 8 % VOL.

o socio opina

No ano 2009 Hostelería Compostela promove a creación da Agrupación Empresarial Innovadora de Restauración, 2 coruña hostelera Hospedaxe e Turismo de Galicia. Este clúster, que acaba renovar o seu plan estratéxico para os vindeiros catro quiénes somos anos, é unha ferramenta fundamental para a apertura de novos mercados internacionais grazas á creación de novos produtos vencellados noso maior activo turístico diferencial, os Camiños de Santiago. QUEREMOS ABRIR UN LOCAL DEcoHOSTELERÍA, LA PREGUNTA ES LA SIGUIENTE:

cuanto nos costaría? como pode contribuir este clúster ¿NOS RECOMIENDA UNA GESTORÍA?

á internacionalización do sector turístico de Santiago e Galicia?

Estimado futuro hostelero. El coste de nuestros servicios depende un poco de la categoría en la que se encuadre su negocio. Pero para que se haga una idea, le comento que nosotros por ponerle en marcha el negocio, es decir, alta en hacienda, alta en turismo, alta en autónomos, trámites para la licencia de apertura, etc, pagaría una inscripción de 57,00 y la cuota de socio.

En el caso de ser un café bar, LA CUOTA SERÍA DE 19 EUROS. Si además usted quiere que le llevemos la contabilidad y la gestión a nivel laboral de sus empleados le cobraríamos aproximadamente 9 EUROS POR TRABAJADOR y en el caso de la contabilidad 23,40

Xosé Antonio Liñares Hotel Altair, Moure e Costa Cella. Presidente da AEI de Restauración, Hospedaxe e Turismo de Galicia. Un clúster coma o noso debe ser unha ferramenta para a dinamización económica e a internacionalización do sector. Tanto dun xeito directo, con accións sectoriais, como indirecto, propiciando os marcos legais e os investimentos públicos máis axeitados para o desenvolvemento produtivo. As prioridades deben pasar pola identificación da cadea de valor para poder traballar conxuntamente e de xeito harmónico con todos os actores que conforman o sector turístico, fomentando a cultura colaborativa e conectándonos coa realidade económica e coas tendencias do mercado co obxectivo de resultar competitivos nun entorno cada vez máis cambiante.

euros (siempre dependiendo de los ingresos trimestrales). En cuanto a la pregunta que nos hace si le aconsejamos una gestoría la respuesta es sencilla; las gestorías funcionan igual que nosotros (salvo los precios que tienen normalmente unas tarifas más elevadas), pero sin duda usted estaría mucho más seguro con nuestro servicio porque nosotros nos dedicamos exclusivamente al sector de la hostelería, en el que somos expertos y las gestorías se dedican a varios sectores a la vez. Le haremos los manuales de prevención y appcc a unos precios realmente competitivos, por poner un ejemplo el manual de APPCC fuera de nuestra asociación tiene un coste de unos trescientos euros, nosotros se lo haremos por 35 euros. Además nuestra asociación no sólo le reportará ese tipo de beneficios, podrá beneficiarse de convenios firmados con empresas que garantizan ahorro en el coste de la luz (Fenosa), ahorro en el gas (Repsol), descuentos en pólizas de seguros, pólizas médicas, etc. No podemos olvidarnos de la formación, damos todo tipo de cursos adaptados a nuestra empresas, como manipular, servicios, etc., gratuitos y privados. Tendrá en nosotros un valor seguro, le apoyaremos en su negocio, le ayudaremos ante la administración y usted se sentirá miembro de una asociación en la que contribuirá a que tengamos más fuerza.

Pablo Guitián AC Palacio del Carmen O clúster debería converterse no eixo de comunicación e no punto de encontro entre todos os entes e actores que forman parte do sector turístico en Galicia, sendo a canle para calquera tipo de planeamento estratéxico, así como o interlocutor único coas diferentes administracións públicas. A súa fundación, debería basearse sempre no consenso, esquecer os localismos e os protagonismos excesivos e fomentar o que nos une e nos beneficia a todos, tratando de minimizar o que nos separa. Sen dúbida, no seo dun clúster, xurdirán numerosas propostas para a creación de novos produtos e para a internacionalización do sector grazas á apertura de novos mercados que aproveiten o que nos fai únicos.

www.tagformacion.es 1983 2013

Carlos Tardáguila Hotel San Lorenzo

Ramón Carril Hotel O Pino

O turismo é un sector clave para a economía de Santiago e de Galicia. Temos unha excelente oferta turística e o clúster é unha moi interesante ferramenta, onde ademais están representados todos os subsectores que operan no eido do turismo. As prioridades deben ser abrir novas vías de negocio, fomentar a colaboración ca administración e cos centros de formación, facilitar o acceso a novas fontes de financiación e sobre todo, promover o desenvolvemento dunha infraestrutura turística necesaria e acaída ao que demanda o mercado internacional en cada momento. Ese é o verdadeiro desafío da clusterización no noso sector, por iso penso que a Agrupación Empresarial Innovadora de Restauración Hospedaxe e Turismo de Galicia é fundamental.

Aínda hai moito descoñecemento xeral sobre o clúster e débese dar a coñecer a todos os socios para explicar ben o que é e en que consiste esta ferramenta. Temos que ser conscientes de que pode ser un instrumento moi eficaz tanto para a internacionalización do sector turístico como para outras accións, pero débese achegar a todos os empresarios para que así poidan opinar, coñecelo e sentirse partícipes e protagonistas do mesmao. Esta labor é imprescindible e é o paso previo antes de nada. O clúster é un tema importante e ten moito interese para o sector pero só explicando as cousas como é debido e facendo pedagoxía de para que serve e por que interesa implicármonos nunha ferramenta fundamental para a creación de novos produtos e a apertura de novos mercados.

José Rivera Chef Rivera

José Mata Mesón de Lázaro

Diego Moreno Hotel Peregrino

Todo o que sexa a favor e en beneficio do sector turístico é benvido. O clúster pode ser unha ferramenta para a internacionalización pero hai que facer as cousas con criterio, porque nos últimos anos gastáronse cantidades inxentes de diñeiro en facer promoción en países nos que apenas houbo retorno, cunha mensaxe totalmente plana e sen saber a quen vai dirixida. Hai que centrarse nos nosos principais mercados emisores, como poden ser Portugal, Francia, Italia, Reino Unido, e outros países do noso entorno, saber que tipo de turismo queremos atraer e con que tipo de produtos singulares e deixar de dar paus de cego, centrándonos nos principais mercados emisores europeos, para os que temos moito que ofrecer.

A respecto do Clúster de Turismo penso que se precisa fortalecer o sector e esta é unha ferramenta moi boa e válida para conseguilo. Aínda é un pouco descoñecida para moitos de nós, por iso, habería que afondar con moita forza e facer grandes esforzos para comunicar que é, para que serve e como funciona un clúster. Creo que aquí hai unha vía de mellora e que pode contribuír á unión e a establecer vínculos entre os diferentes subsectores que operamos no eido turístico. Aínda é un proxecto que se está a madurar, do que aínda non soubemos extraer todo o seu potencial, e por iso resulta tan necesario achegalo aos socios, porque é un tema importante e mesmo vital para o futuro do sector turístico.

Na miña opinión as prioridades necesarias para o Clúster do Turismo de Galicia deben ser incrementar a relación entre os diferentes membros e actores da comunidade turística, mediante a celebración de foros e ponencias, favorecer a investigación e a análise crítica da realidade turística galega, en relación a temas coma o transporte, o aloxamento ou a distribución, e axudar á implantación de ideas innovadoras tanto nos produtos e servizos así coma nos diferentes destinos, mediante promocións pensadas e enfocadas en función das tendencias do mercado e do público obxectivo ao que diriximos as nosas mesaxes. Pode ser unha ferramenta moi útil para a creación de novos mercados e para a internacionalización do sector turístico.

Reflexións aeroportuarias Xosé M. Santos, director do CETUR · xosemanuel.santos@usc.es

eguimos dándolle voltas ao tema dos aeroportos en Galicia. Resulta difícil continuar a dicir que é un tema de actualidade. Máis ben é algo que xa cheira a podre, que acabará morrendo sen solución e todos botándonos a culpa uns aos outros. Na realidade é un problema que teríamos que enfocar noutra perspectiva, na das infraestruturas en xeral, polo menos nas de transporte e polo tanto metelo no mesmo saco que os portos, o tren ou as estradas. En todos estes casos asistimos a un sobredimensionamento dos investimentos que responden a unha lóxica difícil de entender. Se consideramos que a función destas infraestruturas é favorecer os factores de produción para así dinamizar a economía ao tempo que se mellora a calidade de vida da cidadanía, vemos que hai algo que non cadra. Nos últimos anos houbo uns investimentos extraordinariamente elevados neste ámbito e non parece que estas melloras infraestruturais teñan axudado a resolver os graves problemas de desemprego e inactividade. Moi ao contrario están a se converter nun importante lastre debido aos custes derivados

do seu mantemento. Na miña opinión creo que se debería establecer unha moratoria que impida a construción de máis infraestruturas; mesmo a paralización de moitas que están en andamento sen visos da máis mínima rendabilidade social e económica. Esta moratoria tería que ir acompañada dunha fonda reflexión sobre as infraestruturas existentes. O obxectivo non é outro que outorgarlle a elas o protagonismo que merecen e este deriva da súa funcionalidade e non da súa construción, como acontece infelizmente en moitos casos. Estamos a falar de novo de grandes portos sen condicións para funcionar correctamente, de trens bala que se enfrontan aos camiños de ferro rexionais que se pechan porque ninguén quere responsabilizarse deles, ou de vías de alta capacidade que fraturan o territorio no canto de artellalo. E por suposto de aeroportos. Hoxe sabemos, ou cando menos imaxinámolo, que do mesmo xeito que non se vai pór solución, como moito remedos parciais, ás disfuncións dos portos, trens ou estradas, tampouco se vai abordar a cues-

Gastrosexología de vino Mónica Novas Dios, psicóloga e sexóloga · www.gastrosexologia.com

a percepción es la actividad de dar significado al mundo que nos rodea. Es un proceso mental que da respuesta a los estímulos externos con los que se pone en contacto nuestro cuerpo por medio de los sentidos (vista, tacto, oído, olfato y gusto). Los estímulos (la luz, el viento, el ruido, un beso,una caricia, un sabor, un ingrediente, un punto de cocción o incluso un delantal…) activan las sensaciones, es decir, los impulsos nerviosos que llegan a nuestro cerebro conteniendo una información (calor, roce, presión, recuerdos placenteros, humedad, texturas, aromas…). El acto de dar significado a estos estímulos tiene lugar cuando todos ellos se integran en el cerebro al relacionarse con otros procesos mentales como son la atención, la memoria y la imaginación. Conseguir la concentración en ese estímulo, ese plato, el recuerdo de un beso con ese sabor, la evocación de un lugar, el recuerdo del cocinero, etc pasan a ser estímulos importantes y que influyen en la percepción del placer. En el arte de comer cada matiz y cada recuerdo de nuestra memoria gastronómica y aromática como en las relaciones sexuales influyen en la capacidad de percibir placer. 26

Esta capacidad de percepción cobra una importancia vital en la gastronomía y en el sexo.

tión dos aeroportos. Xa non é un tema de localismos senon de desinterese xeral, de deixar que o asunto se enquiste para vivir con el o resto do tempo. O desafortunado eslogan de 1 aeroporto 3 terminais non é máis que outra forma de seguir mareando para non tomar ningunha decisión, ao igual que o son os comités, comisións ou grupos que periodicamente se constitúen e se xuntan para analizar a situación e tratar de procurar unha solución. Esta non chegará nunca (aínda que espero errar no prognóstico) porque non hai vontade de facelo, porque as liortas son parte dese xogo do que se benefician os políticos e as grandes empresas. Os que perdemos somos todos os demais, a xente que ten menos opcións e cada vez máis caras para viaxar; os negocios turísticos con acceso moi limitado ao mercado e que non poden seguir apostando pola creación de emprego e a modernización; e os territorios que sen a necesaria apertura ao mundo fican paralizados ante a incapacidade de competir nun mundo globalizado. Cando se fala de localismos do que se trata é de responsabilizar a xente, de culpabilizarnos por mirar só para a nosa leira. Que non nos carguen a culpa a nós. É a falta de vontade política, ou a ineptitude, a única que non é capaz de solucionar uns problemas que eles mesmos crearon e seguen a alimentar por motivos que podemos imaxinar.

De esta manera conseguiremos que tanto en la gastronomía como en el sexo tengamos un mayor placer pues ambas actividades (sexo y gastronomía) adquieren y requieren una mayor concentración y atención para conseguir la meta, el placer.

Si por algún motivo, falta de tiempo o de interés, hemos bloqueado nuestra perceptibilidad, ocurrirá un efecto dominó y no conseguiremos ese incremento del placer puesto que hemos cerrado la puerta a los recuerdos, a nuestra memoria de placer y por lo tanto a la sugestión previa a degustar un bocado exquisito.

En los momentos previos a comenzar una experiencia culinaria o sexual. Hemos de intentar disponer de nuestra memoria de placer para conseguir esta sugestión previa a la degustación y evitar los estímulos externos que nos desvian la atención y nos dificultan o impiden que nos “centremos” en la situación de placer.

Tan solo es necesario disponer de unos segundos previos en el momento que recibimos el plato a degustar para prestar atención a cada uno de sus matices y sugestionarnos empleando nuestra memoria de placer.

Tan solo son necesarios unos segundos de atención para que nuestra memoria de placer inunde el comienzo de la degustación consiguiendo un incremento de las sensaciones placenteras.

opin ión e b l ogstron om í a

Dr. Compostela e Mr. Santiago Manuel Gago, xornalista · www.manuelgago.org

outro día, paseando por Compostela, tiven unha intensa noción de deja vu; xa saben a que me refiro, esa frase en francés que se refire a situacións que xa nos parece ter vivido ou visto. O meu deja vu tiña dimensión urbana, e tocaba a toda a cidade. Era unha sensación de cidade se cadra demasiado atrofiada, demasiado prendida, un tanto aburrida. Con varias das fundacións pechadas, cos museos en ralentí, con algúns interesantes locais hosteleiros pechándose ou en camiño de facelo se as cousas non melloran este verán, sería de necios negar que Santiago está metida nun impass de grandes proporcións. A esta cidade pásalle como na famosa novela de Stevenson, Dr. Jekyll e Mr. Hyde, desdóbrase nunha sorte de trastorno bipolar. Poden percibilo vostedes neses días máis pechados do inverno, se cadra nesa gris segunda ou terceira semana de xaneiro, coa nube espesa prendida nos campanarios. A Dr. Compostela, retraída, convírtese en Mr. Santiago: toda a zona vella acábase comprimindo e reducíndose uni-

camente a unha catedral. A historia de Santiago de Compostela podería explicarse nos sucesivos ciclos nos que o Dr. Compostela se transforma nesa figura alcanforada, aburrida e tópica que é Mr. Santiago, por unha banda, e por outra os raros e fugaces momentos nos que Mr. Santiago deixa volver aparecer ao Dr. Compostela. Se o Dr. Compostela son as galerías de arte que abren, os garitos noturnos novos que nacen, as propostas gastronómicas creativas, a música pinchada por primeira vez, as exposicións que dan que que falar, as caras novas, as conexións da capital dun país co seu contorno, o Mr. Santiago son as tortas falsas de améndoa, as botellas de 3x2 de “vino turbio gallego”, as gaitas de xoguete vermellas e amarelas, as presentacións de antoloxías de crónicas beatas, as pensións e pisos francos cobrados en negro, a hostelería entendida como revancha e os aniversarios de antigas promocións con misa obrigatoria e golpe de botafumeiro. Non é posible entender ao Dr. Compostela sen o Mr. Santiago, sen dúbida, pero non hai que ser moi cabal para preferir ir de cañas co Dr. Compostela.

Unha cervexa entre dúas augas Carmen Fernández, xornalista

ai tempo lía nalgunha parte que as augas do Atlántico e do Mediterráneo non se podían mesturar porque teñen diferentes densidades, temperatura e salinidade. As augas non sei pero as cervexas e os coñecementos cervexeiros desde logo que sí. E precisamente deste intercambio marítimo sae a cervexa artesá Kamek. Elaborada en Cangas pero cun espírito que aúna as augas do Atlántico e do Mediterráneo, a Kamek nace da colaboración entre Menduiña e os cataláns de L’Anjub e desde hai un par de meses ábrese paso entre os padales dos amantes das cervexas artesás. Sobre todo dos padales masculinos acostumados a unha cervexa de grande amargor, xa que estamos fronte aos 92 Ibus —o baremo que marca o amargor da cervexa, por simplificar—, o que a converten na primera India Pale Ale (I.P.A.) comercializada en Galicia. Velaquí o obxectivo co que estas dúas cervexarías artesás afrontaron esta colaboración, unha unión temporal na que dalgún xeito se funden Galicia e Catalunya, reforzando a conxunción e os puntos en común que unen as dúas culturas. De feito a etiquetaxe da cervexa fíxose nos dous idiomas. Concebida en decembro de 2012, os seus creadores contan que a idea era crear un novo produto para

presentar na Barcelona Beer Festival en marzo de 2013. Un produto que obtivo unha excelente acollida e que segue gañando adeptos tamén a nivel consumidor, onde está funcionando moi ben. “Decidimos sacar adiante esta cervexa con eles (L’Anjub) pola boa amizade que nos une e porque ningún dos dous tiñamos no mercado esta variedade de cervexa”, aseguran Alberte e Valeria, responsables de Menduiña, que confesan tamén que estamos fronte a un tipo de cervexa que “está en auxe, rescatado das tradicións británicas e revalorizado polos estadounidenses, que neste momento son líderes neste sector de produtos artesáns e alternativos”. Unha cervexa que sorprenderá a aqueles que non estean familiarizados co Pale Ale e as elaboracións moi lupuladas, pois na Kamek é moi salientable o seu aroma lupulado no que destaca a súa cor alaranxada e os seus toques cítricos, resinosos e herbais. Elaborada con auga galega, maltas Pale Ale e Ámbar, lúpulos Pacific Gem y Summit nas instalación de Menduiña en Cangas, de aí o seu nome, xa que Kamek signfica Cangas en gaélico, estamos diante dunha produción de só mil litros, que é o que Menduiña produce en cada lote. “A receita foi feita en conxunto”, explican os cangueses, coas mate-

Santiago de Compostela está nun impass, como digo. En termos turísticos e económicos, atoparse estacionarios como nós estamos, sen capacidade de iniciativa nin liderazgo, significa a descapitalización gradual dunha marca e un concepto que tardouse varias décadas en construír, a perda de referencia para o reducido grupo de turistas que prefiren o turismo cultural ao sol e á praia. Non nos enganemos: a nosa catedral ten mil anos, pero o concepto turístico de Santiago ten a penas dúas décadas. Só dúas décadas. Perdida a batalla dos congresos, incapaces de seducir cos ‘estilos de vida’ modernos, secundarios -por moito que se nos diga o contrario- entre os destinos gastronómicos cool, Compostela vive nestes momentos, especialmente, dos autobuses do IMSERSO, porque non sabe que ofrecer a un cliente selecto e internacional. Mr. Santiago parece vivir feliz no seu papel de destino provinciano para clientes mesetarios, pero o Dr. Compostela sabe que o futuro está en vender unha capital, e non só un relicario, unha estampiña e unha gaitiña vermella e amarela para que os netos martiricen os seráns de domingo. A ver se entre todos atopamos de novo e dunha vez a pócima da transmutación.

rias primas que xa coñeciamos ambas empresas, xa que traballamos cos mesmos provedores. Por iso a xente de L’Anjub desprazouse até Cangas para levar a cabo a maceración e cocción, (facer o mosto), “o resto do proceso dos meses seguintes (fermentación, maduración e envasado) e o seu coidado levámolo a cabo nós en Cangas por unha cuestión de practicidade”, comentan os de Menduiña. Para os que somos alleos á materia e a elaboración da cervexa aseméllasenos á creación da pócima do druida de Asterix e Obelix, sorprende a normalidade coa que estes artesáns da cervexa explican o proceso, o cal non quere dicir en absoluto que sexa unha cuestión sinxela. De feito para a elaboración da Kamek Menduiña e L’Anjub mantiveron as súas xuntanzas, acordaron pautas de traballo e botaron man da súa experiencia como Mestres Cervexeiros para obter este produto tan singular. Pero as mentes de Menduiña seguen a cocer máis cousas. Cando falabamos con Alberte e Valeria da Kamek sae tamén á palestra a Demo Neghro (Imperial Stout) madurada con maderia de carballo e que tamén acaban de sacar e nos anuncian que en xuño presentarán un novo membro da familia Menduiña, a Santa Compaña (Barley Wine) tamén madurada con madeira de carballo durante 7 meses e cun grao alcoólico dun 10%. Seguro que xa están a pensar novos produtos cos que soprender e educar o noso padal polo que non os perderemos de vista. 27

s o ci o s de t o d a a vid a Rúa Nova, 54 Santiago de Compostela Teléfono: 981 55 89 25

Cafetería Bendaña Unha referencia no casco histórico de Compostela último día de 1999, en pleno zona monumental de Santiago, abría as súas portas a cafetería Bendaña. Chamada dende os seus inicios a ser un lugar de referencia, polo espazo que ocupa e a súa ambientación, á vez moderna e respectuosa coas características do entorno,

foi evolucionando ao longo destes anos, incorporando unha xenerosa carta de racións e bocadillos e unha máis que considerable adega. A isto engádese o seu servizo de cafetería, cunha variada oferta de infusións e chocolates. A amplitude do local permite que das súas paredes, a cotío, pendure a exposición dalgún artista local.

O espléndido servizo e a atención de Marta, Santi e Mateos converten a este café nun dos máis acolledores de Compostela, ben sexa para almorzar a primeira hora, para tomar un viño ao mediodía, cunha saborosa tapa, ou ben para merendar ou tomar unha copa a última hora vendo o partido do Obra na súa pantalla xigante.

o espírito dos seus donos segue a ser o mesmo. O trato amable e a atención aos clientes son os segredos para que este establecemento se consolidara como un dos aloxamentos preferidos de Compostela e un segundo fogar para moita xente que pasou pola cidade. Con televisión de plasma en todas as habitacións e wifi en todo o edificio, esta pensión conta

coas comodidades necesarias para que a estadía sexa o máis acolledora posible. Entre os servizos existentes tamén está o de lavadora e microondas, comedor e cociña, porteiro durante todo o día e limpeza, ademais de contar con aparcadoiro público e privado nas proximidades desta residencia de estudantes e pensión da praza de Vigo.

Praza de Vigo, 2-7ºB - Santiago de Compostela Teléfono: 981 59 85 14// 630 044 964 www.residenciaestudiantesaralar.com

Pensión Aralar I Un segundo fogar para estudantes e turistas oitas foron as xeracións de universitarios que pasaron pola residencia de estudantes Aralar I dende que no ano 1978 abrira as súas portas. Esta pensión tamén acolleu a diferentes visitantes que se achegaron até Santiago para coñecer a cidade. Nestes máis de 30 anos as xentes foron variadas pero

n ova s a pertu r as

Hotel Noia

Restaurante Bariloche

Restaurante O Celme do Caracol

Modernidade e confort ao pé da ría de Muros e Noia

Renovación conservando o sabor de sempre

Cociña tradicional e da terra dende o corazón de Compostela

hotel Noia está situado a menos de dez minutos en coche das mellores praias desta zona da costa galega. Ofrece un aloxamento elegante e moderno. Conta con aire acondicionado e conexión wifi de balde e os cuartos gozan de vistas á ría de Noia. As habitacións inclúen televisión de pantalla plana con canles de pago, caixa forte, teléfono e baño privado con secador de pelo. Todas as mañás sérvese un almorzo suculento. Ademais, o bar do hotel, a só cinco minutos a pé do centro histórico de Noia, ofrece bebidas e aperitivos lixeiros durante todo o día. Hai dispoñible un aparcadoiro público gratuíto nos arredores.

espois de case cinco anos de intensa actividade, este mítico restaurante volve con novas ideas e forzas renovadas. A súa cociña moderna e innovadora segue a conservar os sabores de sempre. O establecemento ofrece dende hamburguesas caseiras e pratos combinados até ameixas á mariñeira pasando polo revolto de polbo con gambas, o bacallau á brasa ou un excelente chuletón de boi galego. O local dispón dunha parte adicada a cafetería e outra a restaurante, todo totalmente reformado. Os produtos utilizados na súa cociña son da zona e destacan pola súa calidade, frescura e sabor inconfundible. Unha parada orbrigada para o amantes da boa mesa.

Celme do Caracol sitúase nunha das rúas máis senlleiras da capital de Galicia, A Raíña. Cunha cociña de calidade, recupera os aires daquelas tabernas nas que o tempo pasaba de vagar entre a boa comida e bebida. No seu menú podemos atopar os produtos típicos do mar pero tamén os da terra. Dispón dunha ampla carta de tapas e ensaladas. Destaca o produto tradicional dende unha perspectiva contemporánea, así as súas deliciosas tostas son preparadas con pan de Lestedo. O boi, o churrasco e por suposto o polbo, con distintas preparacións destacan nun menú que nos lembra á comida de antes, cociñada a lume lento, conservando todo o seu sabor.

Curros Enríquez, 27 - Noia Teléfono: 981 822 552 www.hotelnoia.com

Vilar de Calo, s/n -Teo Teléfono: 981 531 344

Raíña, 18 - Santiago de Compostela Teléfono: 981 571 746 www.ocelmedocaracol.es

¿Aún emites tickets?

C I T

T E K

Distribuidor para Galicia.

LA FACTURA SIMPLIFICADA

¡¡¡ YA ESTA AQUI...!!!

www.verialgalicia.com verialgalicia@verial.es

Rua das Hedras nº 2 - 2ºA Pol. Indr. Novo Milladoiro 15895 Milladoiro (A Coruña) TELEFONO: 609 255 877 FAX: 981 53 66 38

2992 Hotel Casa dos Albardonedo Rúa de Muros, 112 - 15896 Roxos (Santiago) Teléfono: 981 815 967 · www.hotelensantiago.es

Cociña e aloxamento nun edificio histórico

A Casa dos Albardonedo é un harmónico conxunto de edificacións situado na zona residencial de Roxos. Declarado Ben de Interese Cultural, esta antiga panadaría, posúe un dos fornos de pedra máis grandes de Galicia. Nun entorno inmellorable, conta con terraza ademais dun xardín especialmente acondicionado para os máis pequenos. A súa excelente cociña atlántico-mediterránea ten como pratos estrelas as paellas e fideuás e o bacallau. Todo complementado cun servizo amable e profesional.

2993 Hotel Apartamentos do Acivro A Rúa - 15821 Santaia (Arca) Teléfono: 981 511 316 · www.oacivro.com

o respiro do peregrino

Os Apartamentos do Acivro son un respiro en pleno Camiño de Santiago no cal os peregrinos poden descansar e gozar da natureza no medio rural. Nun entorno ideal para repoñer forzas, este complexo, conta con todo o necesario para o confort e tranquilidade dos seus clientes. Entre os servizos dos que dispón está o de bar cafetaría e wifi. Na súa oferta lúdica ofrece dende sendeirismo a xogos populares. En época estival conta con piscina ademais de ter moi próxima unha praia fluvial onde poder refrescarse.

3000 restaurante o elefante Azabachería, 5 - 15703 Santiago de Compostela

un lugar ideal para o día e a noite

Tanto para almorzar, como xantar ou cear, O Elefante posúe unha extensa carta. A primeira hora da mañá ofrece cafés e tés acompañados de torradas, zume ou iogur. Para o almorzo e a cea son especialistas en verduras pero ofertan todo tipo de pratos como carnes e peixes frescos. Destaca no seu menú, entre os clientes, os tallaríns Mah-Meh. Pola noite a atmosfera cambia e a comida muda polas copas. O seu mojito e o seu ambiente animado convérteno no lugar ideal tamén para rematar a xornada.

Santiago de Chile, 18 - Bajo Santiago de Compostela 30

Fax 981 599 285

n ov os socio s

3003 Hawaii’s eder Vilar, 47 – 15705 Santiago de Compostela Teléfono: 981 556 452 · www.burguereder.com

Boa relación calidade prezo

Esta hamburguesería-bocatería conta ca experiencia de levar 25 anos no negocio en distintos puntos de Galicia. O local compostelán ofrece un ambiente e decorado hawaiano pero o que destaca deste establecemento é o seu bo facer na cociña. Sobresae a relación calidade prezo dos seus bocadillos, hamburguesas e sándwichs. A filosofía deste establecemento consiste en que o cliente elixa os seus propios ingredientes sen poñer impedimento na elección. Como complemento a todo isto o Hawaii’s Eder ofrece un servizo de comida de encargo.

3004 restaurante Casa Fontao Avda. Coruña, 149- 15960 Ribeira Teléfono: 618 610 171 · www.casafontao.com

Cociña tradicional e caseira en ribeira

Casa Fontao é un restaurante de toda a vida que ofrece aos seus clientes unha cociña caseira e tradicional. As súas carnes tanto á brasa como asadas ou guisadas, peixe fresco e de tempada, ensaladas variadas e sobre todo as súas sobremesas, son elaboradas con produtos frescos e da terra. En Casa Fontao organizan tanto ceas de empresa coma celebracións familiares ou calquera tipo de evento a prezos moi axustados. Ademais dispoñen de menú do día e unha ampla zona de aparcamento.

3009 restaurante o Liñar Lugar da Tomada, 14 - 15940 Pobra do Caramiñal Teléfono: 981 83 26 80 · www.restauranteolinar.com

Boa comida ao pé da Curota

A dous quilómetros da vila mariñeira da Pobra do Caramiñal, en dirección ao monte da Curota, atópase o restaurante O Liñar. O local está preparado para acoller todo tipo de eventos: bautizos, vodas, comidas e ceas de empresa. Conta cun amplo xardín con terraza do que poden gozar tanto pequenos como maiores. As especialidades son o peixe da ría e manxares coma o polbo á brasa. Durante a semana conta con prato do día que destaca pola súa boa relación calidade prezo. Pechado os luns.

Grupo R de Salud Laboral, S. L.

Alberto García Varela Pasadizo de pernas, 4-6 3º izq. 15005 A CORUÑA Teléfono 981 15 42 12 Móbil 609 28 78 14

toda La información cultural de santiago en

www.compostelacapitalcultural.org www.santiagoturismo.com www.cidadedacultura.org

Astronomía al final de la Vía Láctea Verano 2013 Este verano, la Ciudad de la Cultura también invita a ver las estrellas e intentar comprender un poco mejor el universo a través de una atractiva programación astronómica gratuita. Denominada Astronomía: telescopios, prismáticos y planisferios los amantes del cielo volverán a tomar las noches del Gaiás para observar planetas, conocer fenómenos tan curiosos como el de las estrellas dobles o dejarse sorprender por las Lágrimas de San Lorenzo al tiempo que se descubre la cara oculta de la Ciudad de la Cultura de Galicia. Consulta la programación de Atardeceres no Gaiás a partir del 4 de julio.

Entradas - Gratuita, apuntándose en www.cidadedacultura.org con límite de 100 plazas.

Horarios - El 5 y 12 de julio de 23:00 horas a 1:00 horas - El 2, 9, 12, 16 y 30 de agosto de 22:30 horas a 00:30 horas - El 6 y 13 de septiembre de 22:30 horas a 00:30 horas - Taller de telescopios: 5 de julio (21:30-22:30 h) - Taller de relojes de sol: 19 de julio (12:30-14:00 h) - Taller de bólidos y meteoritos: 6 de setiembre (21:00-22:00 h)

a xen da cu ltu r al

Orinoco · Viaje a un mundo perdido en la Ciudad de la Cultura Mayo 2013 - Enero 2014 La Colección Orinoco es una de las muestras más importantes del mundo de arte etnográfica latinoamericana. Después de viajar durante trece años por algunas de las instituciones culturales más prestigiosas de Alemania, Francia, Suiza, República Checa, Finlandia, Rusia, Dinamarca o Eslovenia, la Colección Orinoco llega por primera vez a la Península Ibérica y permanecerá en el Museo Centro Gaiás hasta enero de 2014.

El programa de actividades vinculado a Orinoco, viaje a un mundo perdido incluye el ciclo de cine documental “Clima. Cultura. Cambio.” que se desarrollará entre el 9 y 23 de julio. Las sesiones darán comienzo a las 20.00 h., todos los días y el acceso será válido con la propia entrada de la exposición. Además los sábados tras la visita guiada, los pequeños de la casa tendrán la oportunidad de convertirse en auténticos indígenas al introducirse en el Campamento Tepuy, una zona con actividades didácticas en las que poder dar rienda suelta a su imaginación.

Entradas - General: 4 € - Reducida: 2 € Grupos de más de 20 personas (no especializados), estudiantes, familias numerosas, carné Xoven y discapacitados

- Gratuita Menores de 18 años, jubilados y desempleados Miércoles gratis (excepto festivos)

Horarios - De martes a domingo, de 11:00 horas a 20:00 horas - Visitas guiadas: a las 12:30 horas y a las 18:30 horas

AS no vas d o s e c t o r

Hostalería Compostela subscribe un convenio con Seguridade A1 polo cal os asociados recibirán asesoramento para a detección de posibles deficiencias nos establecementos Seguridade A1 e Asociación veñen de asinar un convenio para ofrecer aos socios unhas condicións vantaxosas, a través do cal a empresa de seguridade presta a súa colaboración para levar a cabo a avaliación das condicións de seguridade dos locais e a detección de posibles deficiencias que poidan implicar un risco na súa protección ou o incumprimento dos requisitos legais esixibles.

Presentación do Vocabulario galego-italiano de gastronomía e hostalería nas instalacións da Asociación

Presentación dos cursos de Cociña infantil e Cociña para adultos que se desenvolverán no Centro de Formación e Cultura Gastronómica durante este verán 34

Hostalería Compostela e BBVA asinan un convenio polo que se proverá aos socios de interesantes condicións de financiamento A sinatura deste convenio co BBVA implica para os asociados de Hostalería Compostela importantes vantaxes, entre elas a posibilidade de ter una axuda a fondo perdido, de 1.500 ou 3.000 euros, dependendo do tempo de contratación de 1 ou 2 anos dun novo traballador. O único requisito é que o traballador leve no paro, polo menos, 2 meses e domicilie a súa nómina no BBVA.

Os presidentes de Hostalería Compostela acompañados da concelleira de Normalización Lingüística, Rebeca Domínguez e o secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, na presentación do material promocional para o Campus de Cociña Infantil CompH!ostelería, que vai impartir Rafa G. Triñanes

Sinatura do convenio de colaboración entre Hostalería Compostela e o concello do Pino para o desenvolvemento da actividade na Oficina de Información ao Peregrino que xestiona o colectivo empresarial 35

Jesús Sordo entrega un dos diplomas dos Programas de Formación AFD e Pacto Local polo Emprego no edificio Cersia

Xuntanza do Foro de Directores de Hotel no Hotel San Francisco

Presentación de Turkish Airlines no Hostal dos Reis Católicos

O Hostal dos Reis Católicos acolle a semifinal da XXII edición do Nariz de Ouro

AS n ova s do secto r

S o m o s n ot i c i a 1 maio

5 de xuño

20 de xuño

O Goberno pon coto aos pisos turísticos para loitar contra o intrusismo. El País.

Prolóngase a caída do sector turístico. La

Hostalería Compostela e o concello do Pino asinan un convenio para prolongar a Oficina de Atención ao Peregrino. La Voz de

1 3 , 14 e 1 5 d e m a i o A ocupación hoteleira cae 5 puntos nos hoteis de Santiago. La Voz de Galicia, El Correo

Gallego, ABC, TVG, Santiago TV, Correo Tv, Radio Obradoiro, Radio Voz, Santiago TV, Correo TV, Cadena Ser, Cope, Onda Cero e Radio Galega.

17 de maio A Xunta confirma que non hai contactos para renovar con Ryanair. La Voz de Galicia e El Correo Gallego.

31 de maio Cerco as pensións ilegais. El Correo Gallego.

2 de xuño Hostalería Compostela firma dous convenios con A1 Seguridade e co BBVA. La Voz de Galicia e El Correo Gallego.

3 de xuño A Policía Nacional traballa con Hostalería Compostela para que non proliferen máis negocios ilegais en Santiago e no Camiño. TVG.

3 de xuño Os hoteis de 4, 3 e unha estrela, por debaixo do 50% en Semana Santa. La Voz de Galicia, El Correo Gallego, Cope, Cadena Ser, Onda Cero e Radio Galega

3 e 4 de xuño Hostalería quere enseñar cociña os máis cativos da casa. La Voz de Galicia, El Correo Ga-

llego, ABC, TVG, Santiago TV, Correo TV, Cadena Ser, Cope, Onda Cero e Radio Galega.

Sexta

6 de xuño Hostalería busca fomentar os hábitos saudables entre os nenos á hora de comer. La Voz de Galicia, El Correo Gallego, ABC,

Revista BenBo, TVG, Santiago TV, Correo Tv, Radio Obradoiro, Radio Voz, Santiago TV, Correo TV, Cadena Ser, GastroRadio, Cope, Onda Cero e Radio Galega.

7 de xuño Hostalería Compostela e Policía en pé de guerra contra a hospedaxe ilegal. La Voz

de Galicia e El Correo Gallego, Cope, Cadena Ser e Onda Cero.

11 de xuño Hostalería Compostela presenta o material promocional para o seu Campus de Verán. La Voz de Galicia, El Correo Gallego, ABC,

Revista BenBo, TVG, Santiago TV, Correo Tv, Santiago TV, Correo TV, Cope, Onda Cero e Radio Galega.

13 de xuño

Galicia e El Correo Gallego.

21 de xuño Hostalería Compostela asina un convenio ca Fundación Catedral para mellorar a imaxe de Santiago grazas ao Botafumeiro. La Voz de Galicia, El Correo Gallego, TVG e Onda Cero.

19 de xuño Hostalería Compostela e o concello de Teo organizan o seu certame de tapas con quince establecementos inscritos. El Correo Gallego e Terras de Santiago.

26 de xuño Hostalería Compostela ofrece as súas perspectivas para o verán. El Correo Gallego, TVG e Radio Galega.

27 de xuño Unanimidade no Parlamento galego para planificar o futuro aéreo. La Voz de Galicia e El Correo Gallego.

Hostalería Compostela acolle a presentación do Vocabulario galego-italiano de Gastronomía e Hostalería. La Voz de Galicia,

El Correo Gallego, Axencia Efe, TVG, Santiago TV, Correo Tv, Radio Obradoiro, Radio Voz, Santiago TV, Correo TV, Cadena Ser, Cope, Onda Cero e Radio Galega.

14 d e x u ñ o Revulsivo para o turismo en Santiago ca visita de Naruhito. La Voz de Galicia, El Correo Gallego e TVG.

ANÚNCIATE CON NÓS comunicacion@santiagohosteleria.org

Se queres alugar, vender, ofrecer ou demandar algún ben ou servizo, e eres socio de Hostelería Compostela, este espazo está á túa disposición.

José Manuel Otero asina un convenio de colaboración coa Fundación Catedral, o Concello e a Cámara de Comercio

Xornadas de eficiencia enerxética impartidas por Gas Natural Fenosa nas instalacións de Hostalería Compostela

Open Day no Hostal dos Reis Católicos para coñecer as propostas deste ano para vodas

Piano Bar no Hotel Puerta del Camino

Chegada do avión do príncipe herdeiro do Xapón, Naruhito, a Compostela

Presentación do número 160 de Comphostelería no claustro da Catedral

Exposición de Ramón Conde na Cidade da Cultura

Presentación da nova oferta gastronómica de Paradores, “Enxebre”, nos establecementos de Galicia

Membros do National Trust escoitan a Benigno Amor durante a cea ofrecida por Balnearios de Galicia

Presentación do traballo de Germán Limeres, Vilei Pilgrim

Conozca la opinión de sus clientes de una manera directa y privada

¿Quiere ver cómo lo usa CompH!¡o ! stelería? Escanee este QR con su móvil

sde De € 10 es al m

Hablemos... Let´s talk! SOS cliente es un sistema fácil, ágil y rápido que le ayudará a mejorar su atención al cliente Solicítenos una prueba gratuita en el 981 93 94 10 info@soscliente.com y disfrute de un 15% de descuento el primer año si es socio de la Asociación de Hostelería de Compostela www.soscliente.com

Todos os segredos do gin tonic Falamos con algúns dos alumnos que ﬁxeron este curso monográﬁco de gin tonic, impartido por Marcos Martínez ex alumno do Centro de Formación e Cultura Gastronómica

Santiago Giraldo

Inés Maceira

Yolanda Palomo

43 anos (santiago)

35 anos (Muros)

22 anos (noia)

Traballa nun restaurante onde aplica o aprendido para mellorar o servizo aos clientes.

Actualmente desempregada, fai o curso porque lle gusta a coctelería e porque poder ser unha saída laboral

Esta rapaza aposta pola formación e por que os camareiros cada vez se preparen máis

“A min o mundo da coctelería sempre me chamou e co profesor que temos aquí estou aprendendo moito. Traballo nun restaurante e o que aprendo aquí, aplícoo no meu posto e aos clientes gústalles moito que te pares con eles e lle prepares unha boa copa.”

“O meu mozo avisoume deste curso e non dubidei en apuntarme, xa que máis dunha vez teño traballado no mundo da hostalería e isto pode ser unha boa saída laboral. Realmente estou encantada co profesor e co que estamos a dar na clase.”

“A miña irmá díxome do curso e apunteime xa que algunha vez fixera algún obradoiro similar. Comecei aos 18 a traballar na hostalería e aquí sigo, pensando que este mundo tense que profesionalizar máis e que é importante a formación para ofrecerlle o mellor aos clientes.”

En Santiago de Compostela hay muchos Negocios Inteligentes, ¿quieres ser uno de ellos? Nuevo TPV BBVA, el único con: Tarifa Plana TPV. Anticipo inmediato sobre tu facturación. Financiación directa a clientes. Disfruta ya de estas ventajas por pertenecer a la Asociación de Empresarios de Hostelería de Santiago de Compostela. Infórmate en bbva.es o en tu Oficina BBVA.

AF FALDON_NEGOCIO_TPV185x80.indd 1

10/06/13 16:40

Te ayudamos a hacer más rentable tu negocio.

1) 19% de descuento para tarifas 2.1A y 3.0A, 12% de descuento para tarifas con discriminación horaria 2.1DHA, y 10% de descuento para tarifas 3.1A, a aplicar sobre el término variable por el consumo efectuado durante los 12 primeros meses del contrato. Oferta válida para clientes que contraten la electricidad con Gas Natural Servicios con tarifas 2.1A, 2.1DHA, 3.0A y 3.1A antes del 31/07/2013. La campaña GAS 10TV, ofrece el 10% de descuento en el término variable del gas natural durante los 12 primeros meses de contrato. Oferta válida para clientes que contraten el gas con Gas Natural Servicios con tarifa Gas Plus Prima/Gas Supra Prima y la electricidad con Gas Natural Servicios antes del 31/07/2013. 2) Oferta válida para nuevas contrataciones con Gas Natural Servicios SDG, S.A. si con la nueva contratación se dispone de contrato de gas, de luz y de dos sevicios (Servigas y Servielectric, en cualquiera de sus modalidades, o Servihogar) con Gas Natural Servicios SDG, S.A. Oferta aplicable durante 12 meses, para suministros de gas natural con tarifas de referencia 3.1 y 3.2, y tarifas eléctricas con potencia inferior o igual a 10 kW. Los precios del gas y de la luz estarán referenciados a los valores máximos de las Tarifas de Último Recurso que en cada momento se publiquen en el BOE.

HISTORIA DA HOSTALERÍA Historia da Hostelería de Compostela e Comarca

DE COMPOSTELA E COMARCA

comunicacion@santiagohosteleria.org | Teléfono: 981 592 700

de Casa rosalía a Casa Vilas o mellor produto do mercado no camiño novo. Nesta imaxe vemos aos irmáns Vilas cun bodegón que, pola variedade e calidade do produto, hoxe sería imposible de repetir. Entre a primeira casa de comidas da súa avoa, fundada en 1915, Casa Rosalía e Casa Vilas, que pechou as súas portas hai uns meses, van case cen anos de historia da mellor hostalería de Santiago e de Galicia. os libros de visitas de casa Vilas. Dende os anos 70 Paco Vilas foi recollendo nos seus libros de visitas as sinaturas, comentarios e debuxos de todos os persoeiros que pasaron polo seu negocio, que eran todos os que viñan a Compostela e querían comer ben, dende Mick Jagger a Naruhito, dende Gila a Laxeiro ou dende Julio Iglesias a Rafael Alberti e Blanco Amor, os seus libros de visitas son un documento histórico excepcional. do atlético de madrid ao atlético de madrid. Como non podería ser doutro xeito, a primeira e a derradeira sinatura dos libros de visitas están relacionadas co clube de fútbol aos que sempre se deberon os Vilas. O día que Ramón Mendoza, daquela presidente do Real Madrid, foi xantar á casa de comidas do Camiño Novo, seica houbo unha cordialidade competitiva digna de xogadores de xadrez que non impedíu que Mendoza asinara no libro. 43

PACo ViLAs, de CAsA rosALÍA A CAsA ViLAs

A mellor cociña galega Non hai outro lugar en Galicia que lle dera de comer a tantos persoeiros ilustres coma esta casa de comidas, que pechou as súas portas con case cen anos de vida. Nos seus libros de visitas está recollida boa parte da historia de Santiago e de Galicia.

odo ten o seu principio e o o seu final, pero faise estrano ver a Paco Vilas fóra do seu hábitat natural. E máis aínda, sen o seu uniforme de traballo, co mesmo mandil impecable que lle puxo de babeiro ao xigante Helmut Kohl, “para comer sen lixarse os percebes que eu mesmo lle ía abrindo, o día que veu xantar con Felipe González onda nós, e nunca vin a ninguén comer tanto”, asegura Vilas rindo, mentres nos mergullamos nas fotos, nos seus libros de visitas e nas lembranzas de toda unha vida adicada á hostalería. Recíbenos na súa casa do Castiñeiriño, onde co-

mezamos este percorrido pola historia a través dunha das mellores casas de comidas de Galicia, “prefiro chamarlle así que restaurante”. Hai cousas que nunca cambian. Coma o carácter hospitalario co que Paco Vilas nos abre a porta da súa casa, de dúas plantas e cunha fermosa leira, onde convive con case todo seu clan, fillos e netos, e con Josefa Míguez, “Nenocha”, a súa compañeira e parte esencial da mellor cociña do Vilas, “aprendeu o oficio da miña nai, Josefina Vilas, a única compostelá a quen lle deron a medalla de ouro ao mérito turístico”. Foi unha distinción ben mere-

cida, porque este clan de hostaleiros puxo a gastronomía galega no máis alto. Pero comecemos polo principio, cando en 1915 abría as súas portas no Camiño Novo a casa de comidas de Rosalía Rama, a avoa dos Vilas. “A nai de Xerardo Fernández Albor, moi amiga da familia, paraba na nosa casa cando traían o peixe á Praza de Abastos, o mesmo que moitos veciños dos arredores de Compostela, labregos, gandeiros e comerciantes, que se xuntaban en Casa Rosalía, onde podían dar case cen comidas diarias”, lembra Paco Vilas. “A miña avoa e a miña nai foron as verdadeiras

toda u n h a v ida

artífices do que chegou a ser o Vilas”, asegura mentres nos ensina a delicada caligrafía xaponesa de Naruhito, o príncipe herdeiro de Xapón, quen estivo comendo no restuarante durante unha visita a Compostela no 85, cando estudiaba en Londres. Premios Nobel, presidentes, artistas, monarcas, ministros, deportistas, cantantes, poetas, diplomáticos e empresarios de todo o mundo deixaron a súa pegada nos libros de visitas que dende o ano 1971 Vilas lle deu a asinar aos seus clientes máis ilustres, un tesouro que conserva con agarimo. “Agora teño tempo de botar a vista

TEXTO: Aser Álvarez

IMAXE: Iván Nespereira

atrás e desfrutar da familia”, asegura. Unha ollada a estes libros abonda para comprender o significado desta casa de comidas na gastronomía galega e na historia do país. As xuntanzas entre Fraga e Beiras, a sinatura dos acordos do Estatuto, comidas de negocios, xuntanzas políticas ou os xantares das teses doutorais, case todo o importante acontecía en Casa Vilas, co mellor marisco, o xarrete guisado ou a pescada de por medio, e cun trato familiar que facía que todos se sentiran sempre coma na casa.

fundamental era o produto, o agari-

“Nós nunca fomos un restaurante, senón unha casa de comidas, onde o

toria de case cen anos facendo unha

mo na elaboración e o trato familiar. O mellor tesouro que gardo despois de tantos anos de traballo son as relacións coa xente. No enterro da miña nai, por exemplo, puiden comprobar o agarimo dos clientes e dos amigos que temos en medio mundo, e iso é algo dun valor incalculable”, asegura Paco Vilas, sen facer mención aos moitos premios e recoñecementos que obtiveron ao longo da súa traxecdas mellores cociñas de Galicia.

TEXTO: Adrián Pájaro e Aser Álvarez IMAXE: Iván Nespereira

> Unha palabra para definir Santiago:

“Universitarios” > Algún referente na cociña:

“A cociña da casa, as receitas que pasan de xeración en xeración” > “A hostalería aínda que as veces

sexa dura tamén e moi bonita e agradecida polas relacións que estableces cos teus clientes.”

n a c o c iÑ a de…

CAFeterÍA Montoto Con CeLso, MAruJA e CHeLo

O segundo fogar dos estudantes de Compostela Estamos nun dos lugares míticos da zona máis universitaria de Santiago. A cociña tradicional e de calidade do Montoto atrae a ducias de clientes para gozar dos pratos feitos con agarimo e esmero que serven neste clásico da hostalería da cidade.

elso Montoto (Lalín, 1926) e a súa esposa Maruja Otero (Vila de Cruces, 1933) son os fundadores da cafetería Montoto, agora rexentada pola súa filla, Chelo Montoto (Lalín, 1956). Son xente boa, grandes hostaleiros abertos e de sorriso amable. O matrimonio aínda lembra os anos de duro traballo na emigración, cando tiveron que deixar a súa casa e os seus dous fillos atrás. Unha maleta de cartón e unha dirección no peto eran os únicos obxectos que levaron cando no 1963 chegaron a Grenoble. Durante oito anos estiveron traballando lonxe do fogar, el como albanel e ela de asistenta nunha casa. Aquela estadía marcou as súas vidas, recoñece Maruja, “pero se queriamos que os nosos fillos mellorasen tiñamos que facelo, no rural non había nada, e aínda que me custou un pouco convencer ao meu home, decidimos dar o paso”. Montoto asinte cun sorriso. Os últimos dous

anos acompañáronos os seus dous cativos. Chelo, que daquela só tiña 14 anos, aínda lembra o duro que traballaban os seus pais. A decisión de volver tomárona porque “a Chelo xa lle empezaban a parecer máis guapos os franceses que os españois e iso non podía ser, había que volver xa, se non máis adiante sería moi difícil”, lembra a súa nai. Cando retornaron decidíronse polo mundo da hostalería, “pois a irmá de Maruja rexentaba unha taberna e o meu pai tamén traballara algo no sector”. Os comezos foron difíciles, todo era novo, pero foron aprendendo pouco a pouco e levaron o proxecto adiante nun Santiago no que era moi distinto do actual, xa que nos arredores da praza Roxa case non había nada máis que brañas e tiveron que ir levantando o negocio ao mesmo tempo que a cidade medraba. O Montoto foi un segundo fogar para moitos estudantes e profesores que ían

na procura de comida caseira e bo trato, “e aínda hoxe en día vén xente para lembrar os seus tempos universitarios.” Montoto lembra que nos bos tempos, cando a USC era a única universidade de Galicia daban até 150 comidas. A súa muller estaba na cociña e na sala traballaban moitos camareiros canda Montoto, pero moitos clientes pedían: “a min o café por favor que mo faga Montoto”, un café que ten a sona que merece. Sabendo que o negocio está en boas mans e xa xubilados, Celso e Maruja pasan moito tempo na súa casa da aldea. Aínda podemos percibir a emoción cando lembran aqueles tempos nos que os estudantes baixaban ver a película da noite no bar, aqueles estudantes que non tiñan présa por sacar a carreira e que ateigaban os locais do Ensanche. Moitos daqueles estudantes voltan agora cos seus fillos ao Montoto. E alí está Chelo Montoto, para atendelos co bo facer que lle ensinaron os seus pais. 47

susAn MAnn, diVuLGAdorA e ProMotorA dos CAMiÑos de sAntiAGo, no HostAL dos reis CAtÓLiCos

O Camiño de California a Galicia Namorada da nosa terra e dos Camiños de Santiago, de forza inesgotable, traballa en diversos proxectos sobre a ruta xacobea e a súa promoción. Michelle Obama, Martin Sheen, Emilio Estévez ou Ewan McGregor son algúns dos persoeiros que pretende traer a Galicia esta muller que acredita nas sincronicidades e na forza da amizade.

historia vital de Susan Mann (La Jolla, 1963) é un exemplo do rexurdimento internacional do fenómeno xacobeo. Esta californiana, afincada actualmente en Lugo, vive e traballa por e para a ruta xacobea. A súa historia de amor comezou por casualidade, coma case todo o importante na vida. Pero no camiño as casualidades convértense en miragres. Dende que caeu nas súas mans un libro de Shirley MacLaine sobre a súa experiencia na ruta xacobea, Mann xa non deixou de percibir o forte poder de atracción do Camiño. Cada persoa que coñecía estaba dalgún xeito ou outro relacionada con Santiago. Foron tantas e tan sucedidas as casualidades que o 31 de decembro do ano 2009 puxo rumbo a Galicia para chegar á apertura da Porta Santa. Despois de retornar aos Estados Unidos, onde traballaba na produción de películas e nunha revista especializada en viaxes de luxo, Susan Mann decidíu regresar a Galicia no 2011. Como nos comenta, “en

certo modo foron os españois os que descubriron América e agora tócanos aos americanos descubrir España.” O seu sorriso e a súa ledicia ao falar do Camiño transmiten paixón e mesmo amor por esta ruta milenaria. Actualmente está a desenvolver dous proxectos na rede. O primeiro deles é un blog onde da a coñecer a gastronomía e enoloxía propias dos Camiños de Santiago (). O seu outro proxecto é unha páxina na que se contan as diferentes experiencias dos peregrinos e o que ela define como a “sincronicidade”, ese poder intanxible que une aos camiñantes entre si e coa ruta. Se vos interesa o seu traballo podedes visitar unha exposición de fotografías, da súa actual parella, Germán Limeres, no Hostal dos Reis. Esta muller incansable e apaixoada está a traballar ademais nun proxecto no que espera poder contar con xente da sona de Michelle Obama, Martin Sheen, Emilio Estévez, Ewan McGregor ou Charley Boorman. Como nos comenta, traelos a Santiago precisa de ambición e moi-

tos apoios, coma os que recibe do Hostal do Rúa do Vilar e da Quinta da Auga. Que personaxes de renome fixeran promoción do Camiño e da cidade sería un impulso enorme para o sector turístico debido á grande influencia que teñen nos Estados Unidos e en todo o mundo. Para poder levar a cabo este labor, Susan Mann está a traballar na procura de patrocinadores e empresas colaboradoras, e espera obter tamén a axuda da administración tanto de aquí como do seu país de orixe. Polo momento xa contactou co embaixador de Estados Unidos en España para que este se poida sumar ao proxecto. Xa apurando o café, rematamos a conversa no Hostal dos Reis Católicos falando de lecer e de traballo, porque nesta muller as dúas facetas tócanse tanto que as veces é difícil distinguilas. Cóntanos que na vindeira semana ten pensado botarse ao Camiño Inglés. Despedímonos entregándolle a guía “The Slow English Way”. Velaquí a sincronicidade na que acredita esta muller encantadora.

n a c a m a con …

PArA MÁis inForMACiÓn

www.gastrocamino.com www.globalpilgrims.com

TEXTO: Aser Álvarez

IMAXE: Germán Limeres

a unión do sector é a nosa forza asociación provincial de empresarios de hostalería de santiago de compostela e comarca

asesoramento Asesoría Fiscal ❚ Información detallada de Obrigas Fiscais e Renda ❚ Tramitación CIF empresa. ❚ Altas e baixas de empresas e variacións censais. ❚ Declaracións trimestrais. ❚ Presenza e asesoramento en inspeccións. ❚ Libros de Rexistro de I.V.E. ❚ Declaracións da Renda e Patrimonio

Asesoría Xurídica e Laboral ❚ Asesoramento xeral e laboral ao asociado. ❚ Defensa do asociado en materia xurídico-laboral. ❚ Horario de consulta: luns, martes, mércores e xoves. ❚ Formalización de contratos de traballo, nóminas e liquidacións ❚ Altas, baixas de autónomos e cambios nas bases de cotización. ❚ Altas e baixas por enfermidade. ❚ Liquidacións trimestrais por retencións e indicación de bonificacións á Seguridade Social.

servizos

comunicación

Turismo

❚ Revista CompH!ostelería e publicación especializadas.

❚ Confección de listas de prezos en varios idiomas (galego, inglés, francés e alemán). ❚ Carteis obrigatorios. ❚ Altas, baixas e cambios de titularidade. ❚ Tramitación Libro de Inspección e Follas de Reclamacións. ❚ Placas obrigatorias.

❚ Circulares informativas de interés para os socios.

Subvencións ❚ Información, tramitación e presentación de subvencións para os asociados.

Concello ❚ Tramitación de cambios de titularidade de licenzas de apertura. ❚ Solicitude de autorización ou modificación de ocupación de vía pública (terrazas). ❚ Xestiónes para solucionar problemas de aperturas, recursos, baixas,...

Sanidade

❚ Presenza en RRSS (Facebook, Twitter e Youtube). ❚ Guía Oficial e planos de Santiago. ❚ Foro de Directores de Hotel. ❚ Estratexia corporativa e nos medios de comunicación para a defensa dos intereses do sector ❚ www.santiagohosteleria.net

Formación ❚ Formación continua e de reciclaxe. ❚ Formación ocupacional.

❚ Certificado de Manipulador de Alimentos. ❚ Documentación personalizada e asesoramento. ❚ Guía de Prácticas Correctas de Hixiene en Hostelería.

❚ Xornadas gastronómicas. ❚ Catas e degustacións. ❚ Concursos de baristas, de tapas e de libros de receitas.

convenios de colaboración con importantes vantaxes para os asociados CEPSA e a Confederación Española de Hoteles y Alojamientos Turísticos (CEHAT), da que formamos parte como colectivo, asinaron un convenio de colaboración para aplicar descontos no gasóleo.

Asinamos un convenio de colaboración con Gas Natural Fenosa polo que os nosos asociados poderán gozar de vantaxes como asesoramento enerxético persoalizado, que permitirá que aforren nas súas facturas.

Repsol Gas ofrece vantaxes aos membros da AHC. Os socios poden aforrar ata un 45% no consumo.

Empresa de software que grazas ao convenio con Hostelería Compostela ofrece importantes descontos aos asociados en programas informáticos de empresas de hospedaxe e restauración.

A CEHAT e a Federación Española de Hostelería, FEHR, das que forma parte a AHC, negocian a redución das comisións no cobro con tarxetas de crédito.

Plataforma de comercialización e xestión de reservas en restaurantes que ofrece condicións vantaxosas aos socios de Hostelería Compostela.

Acordo coa SGAE con bonificacións de ata un 15% de desconto nas taxas.

Prezos especiais para a Asociación de Hostelería en seguridade industrial e inspeccións iniciales e periódicas de baixa tensión, alta tensión e elevadores.

Polo convenio asinado con esta entidade, os socios de AHC poderán acceder a servizos como a Servicuenta, Comercio ou o Recibo Único.

Grazas á sinatura deste convenio de colaboración, os socios de Hostelería Compostela poden desfrutar de vantaxes e prezos especiais na súa póliza sanitaria privada.

Tarifas especiais en seguros obrigatorios en determinadas actividades do sector de Hostelería e Turismo.

Convenio con esta empresa especializada na certificación de prevención de riscos laborais para establecementos a precisan.

Convenio polo que a entidade bancaria ofrece vantaxes aos nosos asociados.

NOVOS CONVENIOS Marketing directo (Línea SMS +): Permite comunicarse directamente con sus clientes, y enviarles información, promociones, etc. Fidelización/Venta on-line (Fidelity Point): proyecto único en el mercado que premia la fidelidad de los clientes acumulando puntos directamente en su número de móvil y pone a disposición de los establecimientos la venta on-line. Visibilidad digital (Web/Aplicaciones): Pack que incluye el desarrollo de una web que se verá en el ordenador, Tablet, Smartphone y el desarrollo de dos Aplicaciones (para Google play y App Store).

Provee de soluciones tecnológicas a los miembros de AHC para la implantación de sistemas informáticos, reservas online, software multimedia y páginas web en sus negocios.

Compromiso da AHC para contratar a persoas con dificultades de inserción. Tarifas vantaxosas para a avaliación das condicións de seguridade dos locais e detección de posibles deficiencias de acordo ca normativa . Convenio de colaboración entre Gadisa Distribución e a AHC. Importantes vantaxes entre as que se inclúe unha axuda a fondo perdido para a contratación dun novo traballador. Acordo de colaboración entre a AHC e a Fundación Compostela Deporte, polo que nos comprometemos a apoiar o deporte de base

Os asociados contarán cun 15% de desconto no primeiro ano para mellorar a atención ao cliente nos seus negocios cun sistema fácil, áxil e rápido.

Convenio entre Cehosga e Bluesens Corporation, co obxectivo de proporcionar vantaxes aos membros de AHC para dotárense de novas tecnoloxías.

Tendiendo caminos CONEXIONES AÉREAS DIRECTAS VERANO 2013*

*Vuelos previstos a 25 de marzo de 2013 para la temporada de Verano 2013 (entre 31 de marzo y 27 de octubre, dependiendo de las compañías).

www.santiagoturismo.com

a/desde Santiago de Compostela

Dublin (DUB) London (STN) London (LGW) NEW! Frankfurt (HHN) Paris (CDG) Basel (BSL) NEW! Zürich (ZRH) Genève (GVA) Milano (BGY)

Bilbao (BIO) Barcelona (BCN)

NEW! Ístanbul (IST)

Reus (REU) Madrid (MAD) Valencia (VLC) Alicante (ALC) Sevilla (SVQ) Málaga (AGP)

Caracas (CCS)

Tenerife Norte (TFN)

Lanzarote (ACE) Fuerteventura (FUE)

Tenerife Sur (TFS) Las Palmas (LPA)

Menorca (MAH) Palma de Mallorca (PMI) Ibiza (IBZ)