Número 166 | Verán 2014 | Prezo 5 €
ostelería
Revista da Asociación de Empresarios de Hospedaxe e Restauración de Santiago e Comarca
F E S TA
D O
S O C I O
2 0 14
Santiago é hostalería NA BARRA CON
Yahya Zahid Sensoy DIRECTOR XERAL DE TURKISH AIRLINES EN GALICIA
NA MESA CON
Frei Carballo MINISTRO XERAL DA ORDE FRANCISCANA
NA CAMA CON
Xoel López MÚSICO E COMPOSITOR
Cada día, como desde hace más de 40 años, en Cafés Candelas trabajamos por un objetivo claro: ofrecer a nuestros clientes una experiencia satisfactoria en el mundo del café. Somos Cafés Candelas. Somos servicio y calidad.
Chove en Santiago meu doce amor. Rúa Salvadas, 29-31, bajo. Santiago de Compostela Teléfonos: 981 592700 | 981 592704 | Fax: 981 598099
Camelia branca do ar brila entebrecida ó sol.
informacion@santiagohosteleria.org | comunicacion@santiagohosteleria.org www.santiagohosteleria.com | www.santiagohosteleria.net
Twitter: #comphosteleria | Youtube: comphosteleria
Director Aser Álvarez Textos Redacción CompH!ostelería, Xosé Manuel Santos, Mónica Novas, Manuel Gago, Carmen Fernández, Pedro Tomás Sestayo e Aser Álvarez Fotografía Matteo Bertolino, Turgalicia, Tee Travel e Aser Álvarez Deseño e impresión Tórculo Comunicación Gráfica, S. A.
Vía Edison, 33-35. Pol. do Tambre (Santiago de Compostela) / Teléfono: 902 905 024
ISSN: 217 3-545X · Depósito legal: C. 3.544-2010
Esta publicación conta co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia
“Esta cidade é pura enerxía e vida” Mine Kawakami, autora da banda sonora dos Camiños de Santiago
4
Festa do Socio 2014 Festa do Socio 2014
4
O socio opina 18 Na barra con Yahya Zahid Sensoy O home que conecta Compostela con medio mundo
18
20 Os Camiños de Santiago El Camino hacia el principio del mundo 22 Santiago é hospitalidade 24 La escapada Cuerpo, mente y Madeira
22
26 Na mesa con frei Carballo Á dereita de Francisco 28 Sempre socios
26
29 Novas aperturas 30 Na cama con Xoel López O trobador atlántico 32 Novos socios
30
34 Toda unha vida: Entrerrúas O restaurante que nunca tivo unha reclamación 38 Hostalería solidaria 39 As novas do sector 41 Historia da Hostalería Hotel Europa
34
Chove en Santiago na noite escura.
Santaigo é hostalería
Facebook: comphostaleria e hosteleria compostela
Herbas de prata e de sono cobren a valeira lúa. Quen fire potro de pedra na mesma porta do sono? É a lúa! É a lúa na Quintana dos Mortos! Federico García Lorca
S
e o turismo é a industria da ilusión, Compostela debera ser hoxe unha illa no medio dun mar axitado pola crise económica e a corrupción política. Non hai ningunha cidade galega onde esta actividade socioeconómica e transversal chamada turismo sexa tan importante coma en Santiago. Pero a cidade segue a estar moi por debaixo das súas posibilidades, sobre todo no eido do turismo internacional, onde Compostela é unha oportunidade única para internacionalizar o turismo de Galicia. Aínda que a situación é complicada e hai determinados retos que o sector privado non pode asumir sen unha visión estratéxica e global por parte das administracións, coma a deficitaria conectividade aérea, os que traballamos na industria da ilusión temos o deber de ser optimistas e aproveitar o noso potencial. Por iso Hostalería Compostela segue a colaborar con diferentes axentes públicos e privados para promocionar o destino, diversificar a oferta turística, desestacionalizar e tratar de atraer cada vez a máis viaxeiros, satisfacer as súas demandas e elevar o seu grao de satisfacción. A valoración dun destino depende, en grande medida, dos profesionais do seu sector turístico, pero tamén da xestión pública e privada que fagamos dos nosos activos e da existencia de valores tan importantes e intanxibles coma a hospitalidade, un dos nosos sinais de identidade como cidade patrimonio da humanidade e meta dos Camiños de Santiago. En Compostela a hospitalidade e a hostalería forman parte da esencia do que somos e tamén marcan o rumbo do que podemos chegar a ser. Crise significa oportunidade. E Santiago está chea de oportunidades para seguir sendo o principal motor de internacionalización do sector turístico de Galicia. Os Camiños de Santiago son o noso mellor activo diferencial e poden propiciar a desestacionalización do turismo en toda Galicia, diversificando fluxos e potenciando os mellores produtos da terra e do mar. Compostela pode chegar a ser un gran centro gastronómico e culinario nacional e internacional e o turismo mesmo pode protagonizar a reactivación económica. O reto é das administracións e dos empresarios do sector turístico, que poden e deben apoveitar estas enormes oportunidades. As portas de Hostalería Compostela están sempre abertas.
03
Festa do Socio 2014 O Hotel Peregrino acolleu este ano a festa dos hostaleiros de Compostela e Comarca, na que recibiron unha homenaxe dos seus compañeiros, por toda unha vida no oficio, Juan Iglesias, do Bar Negreira (O Pataca) e Pedro Bertoa, do Hospedaxe Costa A zul. Os dous homenaxeados agradeceron o agarimo do colectivo empresarial durante a cea organizada pola comisión de festas de Hostalería Compostela.
Mesa do homenaxeado, juan Iglesias, coa súa dona, Isabel Becerra e os convidados do bar Negreira “O Pataca”
O homenaxeado, Pedro Bertoa, do hospedaxe Costa Azul coa súa dona Generosa Mariño e os propietarios da pensión A Revolta e do mesón As Fontiñas 04
FEsTa Do socio 2 0 1 4
TExTO: Aser Álvarez
IMAxE: Matteo Bertolino
Os dous homenaxeados na Festa do Socio 2014 coas súas donas e os presidentes de Hostalería Compostela
Manuel Bouzas, do hotel Balneario de Compostela, conversa durante os pinchos cos representantes de Turkish Airlines
Pensión Alfonso e acompañantes durante os pinchos
juan Iglesias recibiu numerosas mostras de agarimo
Algúns membros da xunta directiva de Hospedaxe 05
Mesa da pensión Da Estrela cos seus convidados.
Mesa dos restaurantes Trébol e Orella.
Mesa de Casa Román, pensión Alfonso e hotel Garcas.
Mesa do bar Negreira, familiares, amigos e convidados. 06
FEsTa Do socio 2 014
Mesa do hotel Puerta del Camino, hotel Costa Vella, hotel Balneario de Compostela, hotel O Pino, hotel Peregrino e Pousadas de Compostela.
Mesa do camping As Cancelas e restaurante A Grella.
Os homenaxeados reciben unha praca dos Presidentes.
Mesa do bar Negreira, convidados e amigos.
Café-bar Ébano e restaurante Molesón de Santa Comba. 07
Mesa dos colaboradores de CompH!ostelería, medios de comunicación, Coca-Cola e Turkish Airlines
Mesas do persoal da Asociación Hostalería Compostela.
Mesa da pensión Da Estrela 08
Mesa do bar Negreira antes do baile
FEsTa Do socio 2 014
Mesa dos restaurantes El Bocalino e La Codorniz
Mesa do restaurante O Santiaguiño, pub Sónar, xerente de Hostalería Compostela, presidente de Restauración e café-bar La Cava de St. james
Ao remate da cea o baile fixo as delicias dos máis marchosos 09
Entre os máis animados do baile destacaron Casa Román, pensión Da Estrela, restaurente Trébol e María Ares e o seu fillo Óscar 10
FEsTa Do socio 2 014
As fillas de juan Iglesias e Isabel Becerra e as súas amigas foron das pandillas máis animadas da festa
A mesa da pensión Da Estrela tamén foi das máis festeiras
Descubre ya en Galicia la innovación en el entorno Hotelero Ecus Contract
• 25 años de experiencia en el sector descanso. • Fabricación y tecnología íntegramente española. • Asesoramiento en sistemas de descanso específicos para tu negocio Hotelero. Delegación Ecus Galicia Milladoiro, Santiago T. 968719381 galicia@ecus.es www.contract.ecus.es Últimas instalaciones hoteleras 2013: • Hoteles Playa, Madrid • Hercesa Cismigu, Budapest • Hotel Perezan Benidorm • Barceló Munich • Riu Chiclana • Roommate Florencia • Roommate Barcelona • Indigo Barcelona • Barceló Praga • Side Hoteles Palma de Mallorca
11
Bar Negreira con familiares y amigos
jesús Sordo e Carlos Tardáguila entregan un premio a Amelia Tourón
Diego Moreno recolle un premio de mans de jesús Sordo
Leonor Moar recibe un premio de mans de Carlos Tardáguila
Un novedoso catálogo
que abre nuevos horizontes en decoración inteligente para hostelería e interiorismo Recomendado para: · · · · · ·
Póngase en contacto con nosotros llamándonos al 902 90 50 24, o enviándonos un correo electrónico, y le haremos llegar el catálogo sin ningún compromiso. 12
Bares y cafeterías Hoteles y hostales Restaurantes y mesones Casas rurales Pubs y discotecas Complejos turísticos
www.torculo.com comunicacion@torculo.com
FEsTa Do socio 2 014
Manuel Bouzas, do hotel Balneario de Compostela, recolle un premio
Iria Asorey foi a gañadora dun dos premios de Turkish Airlines
josé Ares do café-bar La Campana recolle o seu premio
javier Sordo foi o gañador dunha viaxe a Estambul
13
Festa do Socio 2014
O socio opina
14
Héctor Medina Coca-Cola
Esteban Iglesias Hotel NH Obradoiro
A verdade é que a festa deste ano gustoume máis que a de hai dous anos, no Hostal dos Reis Católicos, que se fixo moi longa pola entrega de premios do Santiago é Tapas, con discursos e o ritmo lento de desenvolvemento da gala. Este ano foi moito máis amena, a comida estivo moi ben, o mesmo que o servizo, o baile e a barra libre de fin de festa.
É a primeira festa á que veño e penso que é moi importante que teñamos un día para xuntarnos e falar das nosas cousas nun ambiente distendido. A verdade é que foi unha sopresa ver tan pouca xente porque penso que debera de haber moitos máis empresarios e profesionais do sector turístico aquí hoxe. O menú e o servizo foron estupendos.
o socio opin a
FEsTa Do socio 2 014
O noso agradecemento a: Augas de Mondariz Albariño Portico da Ría Bacardí Banco Etcheverría Bodegas Viña Portotide Cafento Cafés Sabora
El Corte Inglés S. A. – Hipercor Equip-Hotel Estrella Galicia Exclusivas Eruom Gadisa e Cash-Ifa Milladoiro Hotel Peregrino Inter Rías
Carnicería Area Central Cash-Record Coca-Cola Iberian Partners Codorniu Congelados Bermúdez Cotelga D. O. Queixo de Tetilla Egasa
jelu Hostelería S. L. Pernod Ricard Pirotecnia López Promociones Musicales j. M. Fandiño, S. L. Saftri S.L. Turkish Airlines
Mustafá Demir Turkish Airlines Estamos encantados de compartir cos profesionais do sector esta festa, a comida é deliciosa e o espazo é moi fermoso, o mesmo que a cidade, que é un destino único. Este ano tamén colaboramos aportando algúns dos premios porque cremos que así tamén contribuimos a dar a coñecer os nosos servizos e a facer destino xunto cos empresarios.
Carlos Tardáguila Hotel San Lorenzo
Ramón Carril Hotel-Restaurante O Pino
El año pasado no celebramos esta fiesta por los momentos de crisis que estamos atravesando pero este año decidimos volver a celebrarla y la respuesta de la gente ha sido buena, sobre todo entre la gente de restauración. Es cierto que tenemos una asignatura pendiente para tratar de atraer a más hoteleros y a las nuevas generaciones.
A festa é xenial. Pero este ano, se cabe, aínda é un pouco mellor porque é unha celebración máis pequena, máis íntima e familiar, máis entrañable, con menos políticos, que un día coma hoxe están todos na casa atentos aos resultados electorais. Estou moi agradecido á xente que monta esta festa porque é un bo motivo para xuntarnos. 15
José Luís Bernal (Farruco) Convidado do Bar Negreira
Sara Reilly Convidada do Bar Negreira
É a primeira festa dos hostaleiros á que veño e sinto unha gran satisfacción porque son un asiduo penitente de bares, tabernas, tascas e da hostalería en xeral. E en segundo lugar, porque estou aquí acompañando a un amigo entrañable que me serviu innumerables viños e patacas, Juanciño, e Pedro Bertoa, un hostaleiro de toda a vida.
Traballo como profe de inglés e son amiga das fillas de Juan e Isabel do Negreira. Estou encantada de estar aquí con eles hoxe e penso que todo está moi ben. Para min, que son de New York, Compostela é a cidade ideal, con esa compoñente cosmopolita que lle dá a universidade e o Camiño, sen perder a súa esencia, o mesmo que o Pataca.
Javier Rodríguez Convidado do Bar Negreira
Samuel Brandas Bar Negreira
Xa estivera nalgunha festa de Hostalería pero hai moitos anos, cando se celebraba o 29 de xullo, o día propio de Santa Marta. A festa está moi ben, a comida, o ambiente e só hai unha cousa que cambiaría. Son os sorteos, nos que só entran os socios pero non os convidados e penso que non debera ser así, pero é unha cousa sen moita importancia.
A festa está moi ben e gústame moito que lle fagan unha homenaxe ao meu avó porque é unha persoa moi boa e traballou moito. Gustaríame que houbera unha pizza de catro queixos pero a comida estivo bastante ben e tamén o ambiante. A verdade é que o estou pasando estupendamente.
TRABAJAMOS PARA MEJORAR TUS CONDICIONES CONSULTANOS TUS PÓLIZAS DE: NEGOCIOS · PYME · ACC. CONVENIO · VIDA… www.loisga.com Rúa Sempre en Galiza 9 - 1ºB // Santiago de Compostela 15706 A Coruña Móvil 669444111 - Oficina 881974278 16
o socio opin a
FESTA DO SOCIO 2 014
Musa Ozcan Turkish Airlines
Irene Iglesias Bar Negreira
La fiesta nos ha gustado mucho, la comida, el ambiente y todo en general. Además para nosotros es importante y muy útil estar aquí porque desarrollamos nuestras actividades en el mismo sector y tenemos que colaborar para mejorar los resultados de nuestros negocios. Por eso estamos muy contentos de colaborar con vosotros.
Levaba bastantes anos sen vir á festa, que é o gran evento da hostalería de Compostela, e este ano retomo con enerxía e encantada da homenaxe que lle fan ao meu pai. Boto en falla a profesionais e empresarios de moitos locais de hostalería aos que eu vou como clienta e que hoxe non están aquí e penso que deberan de estar máis implicados.
Isabel Becerra Bar Negreira
Generosa Mariño Hospedaxe Costa Azul
Todo o que é festa sempre está ben, pero vexo moi pouca xente en comparación con outros anos. Estou sorprendida e a explicación xa non é a crise. Ou ben hai moi poucos socios ou os que hai non veñen porque están moi apáticos. O lugar é moi agradable, a comida está moi ben e o servizo estupendo. Estou agardando polo baile.
Había moitos anos que non viñamos á festa de Hostalería e a verdade é que estamos moi contentos, pola homenaxe ao meu home, polo ambiente tan agradable e pola boa compaña que tivemos na nosa mesa, con compañeiros do sector e coñecidos, cos que puidemos compartir un momento especial e falar das nosas cousas.
17
TExTO: Aser Ă lvarez
IMAxE: Matteo Bertolino
> unha palabra para definir Compostela
Internacional > un lugar para comer
Don Quijote > un lugar para durmir
A Quinta da Auga
18
n a B a r r a Do rEsTa U ra n TE ca n Ey con ya H ya Za H iD s E n s o y, DirEcTor XEra L DE TU rKisH a irL in Es En Ga L ic i a
O home que conecta
Compostela con medio mundo
H
ai máis dun ano que Turkish Airlines comezou a operar entre Istambul e Santiago, “un aniversario cuxa celebración decidimos cancelar por coincidir no tempo co tráxico accidente mineiro que houbo recentemente en Turquía”, confesa Yahya Zahid Sensoy, o home forte desta compañía aérea en Galicia, mentres degustamos unhas deliciosas tapas no Restaurante Caney e falamos das múltiples vías de colaboración abertas co sector empresarial e coas administracións. “A idea inicial era operar dende Alvedro pero as condicións deste aeroporto facíano imposible e dende Lavacolla temos más facilidades e damos servizo a toda Galicia”, asegura Sensoy. Viaxes para xornalistas e axentes internacionais, nos que sempre colabora Hostelería Compostela, o patrocinio de eventos gastronómicos como o Santiago é Tapas, o apoio a CompH!ostelería, ou os acordos de colaboración co sector empresarial para facer destino. As por-
“A nova frecuencia diaria contribúe a axilizar as conexións entre Lavacolla e o resto de destinos en todo o mundo que a compañía oferta dende o noso hub de Istambul.”
tas de Turkish Airlines sempre están abertas para todo o que contribúa a dinamizar o sector turístico e a fomentar a actividade da aeroliña. O responsable de que isto sexa así é este mozo experto en aeronáutica e mercadotecnia, que logo dun tempo en Madrid veu a Compostela, canda a súa dona e a súa filla de dous anos, para botar a andar e consolidar as conexións con Lavacolla. “A vosa hospitalidade é única pero o clima podía ser algo mellor”, comenta. Dende o pasado mes de outubro, en menos de seis meses, pasaron de tres voos semanais a conectar diariamente Santiago con Estambul, facendo unha escala técnica en Bilbao, “a nova frecuencia diaria contribúe a axilizar as conexións entre Lavacolla e o resto de destinos en todo o mundo que a compañía oferta dende o noso hub de Istambul”, comenta o director xeral da aeroliña en Galicia, que agora ademais opera case sempre con avións de 150 pasaxeiros, que van cheos, “respostando así ás necesidades dos viaxeiros do noroeste peninsular e abrindo novas oportunidades para a internacionalización do sector turístico”. Grazas ao entusiasmo e ao intenso traballo, sempre en colaboración co sector público e privado, co convencemento pleno do potencial do noroeste peninsular como mercado emisor e da singularidade de Santiago e Galicia como destino turístico, Sensoy e o seu equipo conseguiron en medio ano o que outros
tardan un ou dous anos en conseguir na súa compañía, consolidar unha nova conexión diaria con Istambul. “Para poder promocionar Galicia como destino e promover novos produtos turísticos na nosa área de influencia era necesario consolidar o antes posible a conexión diaria”, conclúe Sensoy, quen destaca como este enlace tamén contribúe a dinamizar outros sectores da economía galega como o téxtil ou a pesca. “O incremento de frecuencias na conexión fixo que algúns clientes nos escollan, por suposto, para conectar con Asia, África e Europa oriental, pero mesmo con destinos do continente americano”, asegura Sensoy, consciente do enorme potencial dunha aeroliña “que conecta Galicia con 107 países e 260 destinos de todo o mundo, a través do hub de Istambul, e por iso estamos promocionando Santiago en moitos destes países, como por exemplo en xapón, onde están moi interesados no destino Santiago e Galicia”.
“Para poder promocionar Galicia como destino e promover novos produtos turísticos na nosa área de influencia era necesario consolidar o antes posible a conexión diaria.” 19
TExTO: Aser Álvarez
IMAxE: Matteo Bertolino, Turgalicia e Tee Travel
o s c a m iÑ os D E sa n Tia Go
o ca miÑ o DE FisTErra E mU Xía
comEr, B EB Er y Dormir En EL ca min o a FisTEr r a y m UX í a Hotel RestauranteApartamentos Tamara** Avda de Santiago, s/n - 981885201 www.hotel-tamara.com - info@hotel-tamara.com
Restaurante Casa Barqueiro
Albergue Finistellae
Casa de Turismo Rural Casa de Trillo
Rosalía de Castro, 75 - 620891547 info@alberguemoreira.es
Manuel Lago Pais, 7 637821296 www.finistellae.com reservas@finistellae.com
Santa Mariña, 1 - 981727778 /607794818 www.casadetrillo.com info@casadetrillo.com
Hotel Rústico Prado da Viña**
Lg. Estimán, s/n - 659734321 www.casacurina.com maricarmencasacurina@hotmail.es
Restaurante Angueira
Avda. de Santiago, 13 - 981818234 casabarqueiro@hotmail.com
Campo do Sacramento, 3 - 981746427 Facebook Restaurante Angueira marta.canosa@yahoo.es
Albergue San José
Hotel Restaurante Larry**
Rúa Castelao, 20 - 881976934 www.alberguesanjose.es info@alberguesanjose.es
Madalena, 8 - 981746441 www.hotellarry.com - info@hotellarry.com
Albergue El Carmen
Rúa de Arriba, 36 - 981746663/699242711 www.albergueacasadafonte.blogspot.com guzmanroget@gmail.com
Calle del Carmen, 2, 1º - 981881652 www.alberguenegreira.com reservas@alberguenegreira.com
Cervecería Triskel Rúa de Castelao, 17 - baixo
Café-Bar Fontana
Albergue Rúa da Fonte
Hotel La Marina* Avda. Fernando Blanco, 26 - 981747381 www.hotellamarina.com info@hotellamarina.com
Rúa de Corzán, s/n - 981886195
Albergue O Camiño das Estrelas
Café Bar O Sótano Rúa Castelao, 10 - 981885158
AvdaFinisterre, 78 - 981747575 www.hotelinsua.com info@grupoinsua.com
Albergue O Rueiro
Hotel Insua***
Vilaserío, 28 - 981893570/659568139 www.restaurantealbergueorueiro.com albergueorueiro@gmail.com
Albergue Casa Pepa Santa Mariña - 981852881 alberguecasapepa@yahoo.es www.alberguecasapepa.es
Pensión Restaurante Bar Casa Loncho**
Avda. Finisterre, 82 - 981747575 www.hotelinsua.com - info@grupoinsua.com
Pensión Rústica Casa da Balea*** Rúa RafaelJuan, 44 981746645 / 655130485 www.casadabalea.com info@casadabalea.com
Hotel Restaurante Praia de Quenxe *
Olveiroa, s/n - 981741673 www.casaloncho.com casaloncho@gmail.com
Urbanización Praia de Quenxe, 43 981706457 / 627382467 www.praiadequenxe.com layadequenxe@gmail.com
Pensión Restaurante As Pías***
Hotel As Hortensias*
Olveiroa s/n - 981741520 www.aspias.net correo@aspias.net
Albergue O Logoso Logoso, s/n - 981727602/659505399
Albergue O Bordón Camiño Chans-Brens - 655903932 albergueobordon@gmail.com
20
Albergue Moreira
Camino Barcia - 981740326 www.hotelrusticopradodaviña.com hotelruralpradodaviña@gmail.com
Pensión Rivas Alcalde Fernández, 53 - 981740027 www.hostalrivas.com info@hostalrivas.com
Casa de Turismo Rural Casa de Trillo Santa Mariña, 1 - 981727778 / 607794818 www.casadetrillo.com info@casadetrillo.com
Pensión Rústica Casa de Lema***
Restaurante Fin do Camiño
Monteguite, 85 - 981729813 www.casadelema.esinfo@casadelema.com
Avda. Federico Ávila, 5 981712014 / 619529343
Hotel con Encanto A de Loló*
Restaurante Marisquería Alara Paseo da Ribeira, 1 - 981712154 www.alarafisterra.com alara@alarafisterra.com
Restaurante Marisquería O Centolo Paseo do Porto, s/n - 981 740452 www.centolo.com contacto@centolo.com
Casa Turismo Rural Casa Jesús Bungalows Cabanas de Lires
Rúa Virxe da Barca, 37 981742422 / 650196201 www.hoteladelolo.com info@hoteladelolo.com
Albergue Bela Muxía Rúa Encarnación, 30 981742041 / 687798222 www.belamuxia.com albergue@belamuxia.com
Pensión La Cruz*** Avda. López de Avente 44 - 981742084 www.hostallacruz.es
Lires, 98 - 99 981748393 / 696029810 www.turismoruralcasajesus.com info@turismoruralcasajesus.com
Pensión Restaurante Pedra d’Abalar
Pensión Café Bar As Eiras
A Marina, 23 - 981742501/606766150 info@restauranteocoral.com
Lires, 82 - 981748180 / 662261818 www.ruralaseiras.com reservas.aseiras@hotmail.es
Quenxe, s/n - 981747584
Hotel Rural Fontequeiroso*
Pensión Playa de Estorde*** Carretera de Finisterre, s/n 981745585
Queiroso - Nemiña - 981748946 www.casafontequeiroso.com correo@casafontequeiroso.com
Hotel de Playa Alén do Mar***
Pensión Rústica Casa Castiñeira**
Calcova, s/n - 981740745 /657206797 www.hotelalendomar.com info@hotelalendomar.com
Casa de Turismo Rural A Curiña
Aldea de Buiturón - 981748263 www.casacastiñeira.es info@casacastiñeira.es
A Marina, 35 - 981742063 www.pedradabalar.es abitativamixia@yahoo.es
Restaurante O Coral
Hotel Rural Fontequeiroso* Queiroso, Nemiña - 981748946 www.casafontequeiroso.com correo@casafontequeiroso.com
Pensión Rústica Casa Castiñeira** Aldea de Buiturón - 981748263 www.casacastiñeira.es info@casacastiñeira.es
Bodeguilla O Picoteo Real, 30 - 981742449
El Camino hacia el principio del mundo Fisterra y Muxía atraen cada día a más peregrinos que buscan descubrir la verdadera esencia y el origen remoto de los Caminos de Santiago
T
Los Caminos de Santiago no siempre terminan en Compostela. Cada vez más peregrinos siguen su ruta hacia Fisterra y Muxía desde la ciudad del apóstol, que es el origen de esta ruta de una semana que hoy les proponemos y que termina en el mismísimo principio del mundo. Este camino nos lleva a la Galicia de los acantilados, de las rocas esculpidas por el mar, a los santuarios mágicos, a los dólmenes y paisajes graníticos. Es la Galicia más agreste y mítica. Lugares de leyenda y naufragios, desembarcos piratas, cónclaves druídicos y cultos precristianos. Cuatro días son suficientes para llegar hasta Fisterra haciendo etapas suaves, y uno o dos días más son necesarios para desplazarnos lentamente hasta Muxía, aunque también es posible hacerlo a la inversa, primero Muxía y después Fisterra. La sensación de dejar atrás las torres de la Catedral en la primera etapa nos anuncia
ya algo mágico, caminando hacia Negreira y Olveiroa, antes de abrazar el mar en Cee y no abandonarlo ya hasta el final de este viaje. La Costa da Morte, es un lugar casi virgen, y aunque sus aguas son bravas y su orografía escarpada, en la costa existen numerosas playas y pueblos al abrigo de tempestades. Playas con arena fina donde uno puede perderse y disfrutar del mar y pueblos donde relajarse y disfrutar del encanto y la hospitalidad de sus gentes, así como de la gastronomía única que nos ofrece esta zona de Galicia. Conviven en estas tierras de contrastes los acantilados con las playas, el sosiego y la hospitalidad con la furia del mar. El gris pétreo se mezcla con el verde de los campos y el azul del océano. Durante todo el camino nos persiguen las historias de naufragios, leyendas de piratas y cultos celtas, relatos que nos ayudan a descubrir la verdadera esencia de los Caminos de San-
tiago al tiempo que recorremos una tierra aún desconocida, que está esperando a ser descubierta, igual que la mejor parte de nosotros mismos, que va aflorando a medida que nuestros pasos nos hacen conectar con el ritmo de la naturaleza. A esta sensación de bienestar que propicia el camino contribuyen los establecimientos hoteleros y de restauración que acompañan al peregrino. La gente que trabaja en estos negocios ayuda a que el turista se sienta partícipe de la magia que desprenden estos lugares y caminos que han sido recorridos por miles de personas, antes que nosotros, desde la noche de los tiempos. He aquí el origen de la extraordinaria capacidad de atracción que ejercen estas tierras remotas sobre cada vez más peregrinos de todo el mundo, que descubren en esta ruta milenaria la verdadera esencia y los remotos orígenes de los Caminos de Santiago.
21
SANT IAG O É HOSPITA L I D A D E
22
Santiago é hospitalidade Hostalería Compostela e Turismo de Galicia colaboran na organización dunha viaxe de familiarización para dar a coñecer a oferta turística de Santiago e Comarca a vinte axentes
V
inte axentes de viaxes de España e Portugal participaron nun fam trip, organizado por Hostelería Compostela e Turismo de Galicia, para divulgar a oferta turística de Santiago e Comarca. Os responsables dos principais hoteis da cidade participaron nunha xuntanza de traballo cos axentes turísticos no Hostal do Reis Católicos para darlle a coñecer a extraordinaria oferta hoteleira da cidade e as múltiples posibilidades do destino. Os operadores turísticos, que foron convidados polos propios profesionais dos ho-
Que opinan de nós?
teis, visitaron os principais recursos turísticos da cidade e dos arredores, así como establecementos hostaleiros e de restauración. A Catedral, a Cidade da Cultura de Galicia ou o Pazo de Oca foron algunhas das visitas dos representantes de Set viatges, Iberrusia travel, Iltrida viatges, Ola travel, 747 viatges, País mágico, Viajes San Cecilio, Century incoming, Viajes Greco, Lexi tours, Activa caminos naturales, Mapaplus, Tui España Turismo, Viajes ruta solar, Ter travel, Viagens Abreu, Pinhal tour, Esobur e Pisa mundo.
Conversamos con algúns dos vinte axentes que participaron neste fam trip para saber que lles aportou esta experiencia e que nos digan cales son as debilidades e os puntos fortes do destino.
Magdalena Montero y Agustín Ramos
Fermín Ramón Ruiz
1. Para nosotros ha supuesto un antes y un después ya que hemos podido conocer de primera mano todos los hoteles y su oferta de servicios, que es excelente, así como la oferta complementaria.
1. Nos ha aportado el conocer gente, buenos profesionales, intercambiar información y abrir posibles acuerdos de colaboración que espero que fructifiquen en el futuro.
2. Sería una barbaridad decir que Santiago tiene algún punto débil, pues reúne todo lo que una ciudad de este tamaño puede desear.
3. Todo fue muy positivo, especialmente los guías, la gastronomía y la planta hotelera. Sólo espero que se repita otro año y que podamos disfrutar de los múltiples encantos del destino y de la hospitalidad milenaria de esta tierra.
Agencia de viajes Pisa Mundo
3. En cuanto a los puntos fuertes destacaría una muy buena planta hotelera la situación geográfica, la gastronomía y algo que es de gran interés e importancia, sus gentes amables y hospitalarias.
“El objetivo de estos viajes es lograr un mejor conocimiento del producto y una relación más cercana con el hotelero, mejorando la comercialización al familiarizarse el agente con el destino facilitando la venta de los productos y servicios que ofrecemos”, asegura Carlos Tardáguila, membro da directiva de hospedaxe de Hostalería Compostela, quen organizou esta actividade en colaboración con Turismo de Galicia, a Asociación de Guías Turísticos de Galicia, a Fundación Catedral de Santiago e Cidade da Cultura de Galicia e Turismo de Santiago.
Agente especialista en viajes en el Camino de Santiago
2. Ninguno.
Marlene Rodríguez e Elena Medyanik
María Wojtowicz
Agentes especializados en turismo ruso
Axente especializada en grupos franceses e polacos
1. Esperamos que Galicia y Santiago sean cada vez más conocidos en Rusia, gracias a una actividad que nos ha permitido conocer la oferta hotelera, gastronómica, actividades complementarias, etc. El ruso busca mucho el turismo cultural y Santiago tiene mucho que ofrecer en este terreno.
1. Ya conocía el destino pero me ha encantado la idea del fam trip, porque además del Santiago histórico hemos conocido nuevos productos que no conocía, como los jardines o la gastronomía, y ha sido todo un descubrimiento por sus posibilidades en el turismo de incentivos.
2. El punto débil es la falta de vuelos directos desde Rusia, lo que dificulta la entrada del mercado ruso en Santiago y Galicia.
2. Podrían mejorarse las conexiones, pero el verdadero problema es el desconocimiento del destino, por eso ha sido tan útil la organización de este viaje.
3. La gente es cálida y hospitalaria y vuestra gastronomía es excelente, además de que el destino es único y diferente. Estos son los puntos fuertes del destino.
3. La autenticidad, la gastronomía, la vegetación, el paisaje y las influencias que confluyen en esa tierra de encrucijada y mestizaje.
23
l a e s capad a
m a deir a y p ort o sa n to
En Santiago de Compostela hay muchos Negocios Inteligentes, ¿quieres ser uno de ellos? Nuevo TPV BBVA, el único con: Tarifa Plana TPV. Anticipo inmediato sobre tu facturación. Financiación directa a clientes. Disfruta ya de estas ventajas por pertenecer a la Asociación de Empresarios de Hostelería de Santiago de Compostela. Infórmate en bbva.es o en tu Oficina BBVA.
24
AF FALDON_NEGOCIO_TPV185x80.indd 1
10/06/13 16:40
www.costasgalicia.com · www.madeiraislands.travel
Cuerpo, mente y Madeira Madeira e Porto Santo están a poco más de unha hora de Galicia, una escapada ideal para disfrutar de todos los encantos de este pequeño paraíso atlántico
E
stamos ante un destino con múltiples posibilidades, donde no hay que escoger entre mar y montaña o entre desconexión total y deportes de riesgo y aventura, porque este archipiélago portugués tiene casi de todo. Estas islas salvajes y desconocidas, que están al norte de las Islas Canarias, y también más cerca, son un paraíso subtropical que ahora está al alcance de casi todos los bolsillos, gracias a la apuesta de Costas Galicia por este destino, con vuelos directos todo el verano desde Lavacolla y opciones para todos los gustos. En Madeira las montañas descienden vertiginosamente hacia el mar. El perfume de sus flores contrasta con los salvajes acantilados y las nieblas de los planaltos occidentales, donde el ganado pasta en libertad. En bici de montaña, a pié, con traje de neopreno, en coche, colgado de una cuerda, en barco o en parapente, la isla ofrece múltiples posibilidades para descubrir todos sus encantos. Sólo si buscamos playas de arena fina tendremos que movernos a
la vecina isla de Porto Santo, en barco o en avión, aunque recomendamos la primera opción, por económica, cómoda e ideal para admirar la costa. Este archipiélago tiene una abundante y muy variada vegetación, que combina las características tropicales, con los famosos bosques de laurisilva, que son patrimonio mundial natural, y las especies más propias de climas mediterráneos. Por eso el contacto con la naturaleza nunca defrauda al viajero. Desde los paseos para recorrer los más de tres mil kilómetros de “levadas”, que bajan desde las más altas montañas, para llevar el agua corriente hacia las aldeas de casas blancas, hasta los jardines multicolores o los fondos marinos de esta costa de abruptos acantilados y piscinas naturales talladas por el mar. Ya sea haciendo senderismo, escalada o bicicleta, la conquista de las imponentes montañas de Madeira, que irrumpen con la violencia de la lava petrificada tras una brutal erupción volcánica subacuática,
será sin duda una experiencia inolvidable. Amantes del montañismo y de los deportes de aventura son mayoría en esta isla acogedora. En lo que respecta a actividades deportivas ligadas al mar la oferta incluye desde el submarinismo, el kayak o la pesca deportiva hasta la vela, pasando por el parapente y el ala delta, para los más atrevidos, hasta las actividades terapéuticas o el golf, que es una propuesta cada vez más demandada. Es difícil resumir en pocas palabras las enormes posiblidades que Madeira y Porto Santo ofrecen para todo tipo de viajeros. Sea cual sea el interés, lo cierto es que unos días en este archipiélago son suficientes para renovar energías y empezar a ver la vida con otros ojos. Por eso este archipiélago es ideal para la mente y para el cuerpo. Las carnes, los pescados, los quesos y los interesantes vinos blancos que se están haciendo actualmente en Madeira permiten cerrar el círculo prodigioso de este archipiélago tan hermoso como desconocido.
25
X
osé Rodríguez Carballo (Lodoselo, 1953) ocupa o cargo de Arcebispo Secretario da Congregación da Vida Consagrada e Sociedades de Vida Apostólica no Vaticano. Realmente é a man dereita do Papa Francisco. A súa diócese titular é Bel Castro, en Calabria (Italia) pero o seu principio do mundo está “nun puebliño marabilloso que che se chama Lodoselo (Ourense)”. A súa familia traballaba no campo e tivo que emigrar a Suíza e Alemaña durante uns anos. “Eduqueime na escola de Lodoselo e despois pasei a facer o bacharelato nos seminarios franciscanos de Castroverde (Zamora), Herbón e Ponteareas. Fixen Filosofía en Santiago e Teoloxía en jerusalén, onde fun ordeado sacerdote, antes de especializarme en Teoloxía Bíblica e Arqueoloxía en xerusalén e en Sagrada Escritura e Ciencias Orientais, xa en Roma”, confesa con humildade franciscana este home sinxelo e amable. Cal foi a súa relación con Santiago e con Galicia? Son ourensán e síntome tamén compostelán, pois pasei dez anos da miña vida na cidade como estudiante, formador e Reitor do convento de San Francisco, profesor no Instituto Teolóxico, e como Ministro franciscano. Ademáis nestes anos veño con moita frecuencia. E porque me sinto compostelán escollín a Catedral para a miña ordenación episcopal. En Compostela teño unha parte de meu corazón. E a miña relación con Galicia non pode ser maior. Son galego polos catro costados, e con iso xa digo todo. Por servir á Orde Franciscana e á Igrexa levo vivindo 23 anos fóra de Galicia, pero veño sempre que podo porque non deixo de sentir a morriña pola terra. Síntome un galego universal, como todo galego. Sempre digo que teño catro títulos honoríficos: ser fillo de labregos, fillo de emigrantes, franciscano e galego. E quero ser fiel ás minas raíces. Que lle pareceu ser o pregoeiro da Semana Santa de Compostela? Vivir a Semana Santa en Compostela é para min algo moi entrañable, particularmente algúns momentos, como pode ser a procesión da Cea do Señor, unha procesión que recuperei sendo Superior do Convento de San Francisco, xa que dende entón veño todos os anos. Tamén recuperamos a Procesión da Borriquilla e o Encontro da Quintana, que prediquei dúas veces. Agradezo á xunta de Confrarías que pensaran en min para facer o Pregón de Semana Santa deste ano, e animo a todos a seguir traballando para que a Semana Santa ocupe un lugar destacado entre as máis importantes de Galicia e de España e atraia cada vez a máis xente. Fixo algunha vez o Camiño? Só fixen algunhas etapas. Non me gustaría morrer sen gañar a Compostela. Tendo en conta o que din moitos que o fixeron, vexo que é unha grande experiencia. De feito ano tras ano aumenta o núme26
ro dos que fan o Camiño, porque debe ter algo de máxico e moito de místico e estou seguro de que paga a pena experimentalo. É un fenómeno que vai en aumento, cunha dimensión cultural e espiritual importante, porque precisamos encontrarnos con nós mesmos e abrírmonos á trascendencia. A peregrinación, sobre todo a do Camiño, é unha ocasión única para ese encontro, pois propicia o silencio. Que lle parece a celebración do VIII Centenario da peregrinación de San Francisco a Santiago? Esta celebración é unha grande oportunidade para descubrir e figura de San Francisco. un home que sementou paz e o ben, construíndo relacions fraternas entre os homes e mulleres do seu tempo e coa natureza. un home de Deus e de todos, que sendo rico, e seguindo o exemplo de xesús, se fixo pobre para abrazar os pobres. un crente que amou a Igrexa levando un estilo de vida profético. un home sempre actual, que parece dos nosos días, coma o Evanxeo. Como foi o seu nomeamento e cal é a súa relación co Papa? O meu nomeamento como arcebispo foi unha gran sorpresa. Non esperaba tal mostra de confianza por parte do Santo Pai. Sempre pensei acabar o segundo mandato como Ministro xeral da Orden Franciscana, para o que fun reelexido no ano 2009. Dentro das dificultades que comporta este cargo, podo decir que estaba satisfeito. De todos os xeitos agradezo que tivera pensado en min e estou feliz por traballar ao servicio de todos os consagrados. Amo profundamente a vida religioxa, pois é a miña vida. A miña relación co Papa é de gran respeto e confianza. Respeto porque é o sucesor de Pedro. E confianza porque falamos de todo, a corazón aberto. xuntámonos con frecuencia para tratar temas relacionados co traballo e sempre que saio dunha audiencia saio enriquecido. É unha sorte poder estar á súa beira e aprender del cada día. Como é o Papa e por que se denominou así? É unha persona moi sinxela e humilde, un home de diálogo e evanxélicamente libre; un gran comunicador sen medo a tomar decisións. Estou convencido que é unha persona cunha enorme fe, un gran don para a Igrexa dos nosos tempos. E denominouse Francisco por san Francisco de Asís. O nome que escolleu é todo un programa do seu pontificado. Algo tivo que ver tamén un franciscano, o cardeal Humes, quen cando foi elexido dixolle: “non te olvides dos pobres”. Ese foi o momento en que o Cardenal Bergoglio decidíu chamarse Francisco. Cando vai vir o Papa a Santiago? Foi convidado e agardamos a súa resposta. Non vai vir este ano, iso seguro, pero agardamos que poida facelo no 2015, xa que vai vir tamén a Ávila.
na m E s a Do rE s Ta U r a n T E D o HoT E L s a n Fra n cisco con FrEi Xo s É r. carB a L L o, m in is T r o X E r a L Da orDE Fra n cisca n a
TExTO: Aser Álvarez
IMAxE: Matteo Bertolino
E a r c E B isp o sE c rE Tario D a c o nGr E Ga ciÓn Da ViDa cons a Gra Da E so c iE D aD E s D E ViDa a pos T ÓL ica no VaT ica no
> unha palabra para definir Compostela
Única > un lugar favorito na cidade
O paseo da Ferradura, contemplando a Catedral. > O Camiño de Santiago?
Unha oportunidade única para encontrarse un mesmo, con Deus e para coñecer as nosas xentes, sempre acolledoras, e as fermosas paisaxes que oferece a nosa terra.
Á dereita do papa
Francisco 27
s E mp rE s o c io s
A Costa da Fonte Comida caseira e cuncas en Vista Alegre
M
áis coñecido como Casa Antonio, este negocio familiar, aberto en 1979, é un dos poucos de Compostela onde aínda podemos beber unha cunca de Ribeiro colleiteiro. Rexentado xa pola segunda xeración, neste local dan boas tapas na hora do cunqueiro e ofrecen racións de tortilla, raxo e zorza, así coma un menú do día de comida caseira por só 8 euros. A súa clientela é tan fiel que os donos xa case saben o que queren antes de pedir. RÚA DE VISTA ALEGRE 21 / SANTIAGO · T. 981 588 991
Mesón El Hispano O mellor produto do mercado nun ambiente familiar
Q
uedan poucos locais en Compostela onde fagan o chocolate e os churros coma os de toda a vida. Dende 1999, Carlos Duro, na barra, e María del Rosario Estévez, na cociña, fixeron deste mesón nunha gran familia onde o máis importante é o cliente, o trato familiar e a calidade do produto. Ofrecen un menú do día con produtos frescos do mercado por só 12 euros. Imprescindibles os callos que fan neste mesón todos os xoves. RÚA DAS AMEAS 7 / SANTIAGO · T. 981 561 850 · www.mesonelhispano.com
Cafetería L’Incontro Nada coma un bo almorzo para comezar ben o día oucos cafés de Compostela propician hoxe os encontros e as tertulias entre os aromas do mellor café e a conversa tranquila arredor dunha mesa coma o L’Incontro. Velaquí unha das singularidades desta agradable e ampla cafetería da Rúa Nova de Abaixo, que mantén intacta o espírito que reivindica o propio nome deste local, que xa é un clásico da boa hostalería no Ensanche compostelán.
P
RÚA NOVA DE ABAIXO 26 / SANTIAGO · T. 981 590 466 · www.lincontro.net
28
NOVAS APERTU RAS
Restaurante El Pasaje
Hotel ENTRECERCAS
Rúa do Franco 54 / Santiago · T. 981 557 081 · www.restaurantepasaje.com
Rúa Entrecercas 11 / Santiago · T. 981 571 151 · www.hotelentrecercas.es
A reinvención dun clásico do bo comer tamén para tapear
Un hotel con encanto na zona monumental de Compostela
eguindo fiel á súa filosofía de toda a vida, de máxima calidade no produto e no servizo, este restaurante do Franco acaba de reinventarse para satisfacer as novas demandas dos seus fieis e captar tamén novos clientes cunha atractiva oferta a base de tapas e racións. O bonito escabechado ou as ensaladas de bacalao son algunhas das especialidade de picoteo deste local acabado de reformar, xunto coa posibilidade de degustar tamén medias racións da súa carta neste novo espazo de tapeo.
ste pequeno hotel con encanto da zona monumental de Compostela acaba de reabrir, baixo unha nova dirección cunha ampla experiencia no sector de hospedaxe, coa idea de ampliar o negocio cunha oferta diferente, que se distingue polo trato familiar e o ambiente íntimo que permiten as súas seis habitacións. En pleno corazón da zona vella, o Entrecercas ocupa un fermoso edificio de pedra, totalmente rehabilitado, que era unha antiga casa familiar.
Pensión-residencia Stellae Luscofusco
Albergue Bela Muxía
Rúa dos Concheiros 6 / Santiago · T. 981 511 437 · www.stellaeluscofusco.com
Rúa da Encarnación 30 / Muxía · T. 687 798 222 · www.belamuxia.com
A hospitalidade na entrada do Camiño Francés
Arquitectura contemporánea ao final do Camiño de Fisterra e Muxía
ste establecemento de hospedaxe, rexentado por un matrimonio con experiencia no sector, ofrece oito habitacións, totalmente equipadas con todas a comodidades, nun edifico que aínda conserva a lareira e o xardín orixinal desta casa de tres prantas da zona dos Concheiros. En plena entrada do Camiño Francés a Compostela, esta moderna pensión residencia responde ao concepto de establecemento de bed and breakfast, con trato profesional e ambiente familiar.
ste albergue acaba de ampliar as súas instalacions nunha aposta decidida pola arquitectura contemporánea e sustentable, asinada polos arquitectos locais Creus e Covadonga e con deseño de Xosé Teiga. Nas novas instalacions do Bela Muxía ofrecen 64 prazas repartidas en habitacions con liteiras, cuartos dobres con terraza, un mirador, salóns culturais ou mesmo un práctico lavapés para os peregrinos que cada vez máis escollen a ruta xacobea de Fisterra e Muxía.
S
E
E
E
29
TExTO: Aser Álvarez
IMAxE: Matteo Bertolino
> un lugar para durmir?
Para unha cabezada de dez minutos o Parque de Bonaval é un lugar perfecto. E se non, hai moitas opcións para durmir ben na cidade. Non sabería dicir só unha… > un lugar para comer?
Sen dúbida, O Dezaseis, na rúa de San Pedro. > unha palabra para definir Compostela?
Peregrina. > Prefire cama dura ou branda?
Dura. > Só ou acompañado?
Acompañado, pero ás veces durmir só tamén mola moito.
30
n a c a m a Do H oTEL rÚ a Do V iL L a r DE sa n Tia Go c on X oE L L ÓpEZ, mÚ sico E composiTor
O trobador atlántico Xoel López (A Coruña, 1977) é un dos artistas máis representativos e influíntes do panorama pop nacional e da nova canción española. Conversamos con este músico, guitarrista e autor de fermosas cancións para saber que novos vieiros vai emprender para reinventarse unha vez máis.
A
proveitamos a ocasión para deitar a este famoso trobador contemporáneo nunha cama do céntrico Hotel Rúa do Villar e conversar sobre as lembranzas e os proxectos deste home libre. Deixou o seu anterior proxecto musical con Deluxe, plenamente consolidado, para reinventarse, só coa súa guitarra e algúns amigos, como xoel López, e comezar así unha nova andaina na outra beira do Atlántico, un océano que lle dá título ao seu último traballo discográfico. Cal é a túa relación con Compostela? Eu vivín e estiven estudiando na cidade durante dous anos, así que xa te podes imaxinar cales son as miñas lembranzas. Moitas cancións, os primeiros amores, concertos e as mellores saídas nocturnas da mniña vida… Como ves a evolución da cidade? A min o que me gusta realmente son as partes antigas das cidades. E en Compostela a zona monumental nunca defrauda. Que é o mellor e o peor de Compostela? O mellor é a noite santiaguesa, sen dúbida, e o peor de todo pode que sexa a insistente choiva.
Como foi a experiencia de facer o Camiño de Santiago? Foi una experiencia dura, e no meu caso foi máis duro aínda polo feito de estar que gravar un documental para National Geographic sobre o Camiño de Santiago, seguindo a lectura do Códice Calixtino. Realmente nós non fixemos o Camiño como o fan e os peregrinos. Faciamos moitos traxectos en furgoneta, era unha peregrinación ficcionada, unha serie documental, de seis capítulos de media hora de duración cada un, e non unha experiencia real de peregrinación. Terei que probar a facelo coma un peregrino porque debe ser algo moi especial cando o Camiño move a tanta xente de tantos lugares do mundo. Como é o público en Compostela? É xenial. Hai xente de toda Galicia e doutros lugares, debido ao turismo e aos universitarios. Para min é moi especial cada vez que volvo a tocar a Santiago polos lembranzas que teño do tempo tan bo que pasei cando era estudiante en Compostela. Con que proxectos anda agora Xoel López? Quero sacar un single chamado “Canciones paganas” e estou a traballar xa nun novo disco, que agardo ter preparado para novembro de 2014, aproximadamente. 31
Restaurante Alara Rúa da Ribeira, 1 - Fisterra 981 71 21 54 / www.alarafisterra.com
Da lonxa ao prato en Fisterra Este restaurante familiar de Fisterra ofrece unha cociña de alta calidade que xira sempre arredor dos mellores produtos do mar e da cociña de tempada. A súa situación, ao pé do porto e da lonxa desta vila mariñeira, permite que desfrutemos dunha estupenda vista do mar, tanto dentro como fóra, ao tempo que degustamos algunha das delicias da súa ampla carta, que inclúe un moi recomendable e variado menú do día por só 12 euros.
Restaurante Fin do Camiño Rúa Federico Avila, 5 - Fisterra 981 71 20 14
As mellores paellas ao final do Camiño A nova especialidade deste restaurante fisterrán e o seu prato estrela é a paella, que se pode degustar por só 10 euros por persoa. Pero o restaurante Fin do Camiño ofrece moito máis dentro da súa oferta gastronómica, cunha moi boa relación calidade prezo. Dende uns almorzos caseiros que fan as delicias dos peregrinos e dos veciños ate unha variada carta de pratos combinados, bocatas e un menú do día por só 8 euros.
Albergue e pensión Finistellae Rúa Manuel Lago País, 7 - Fisterra 637 821 296 / www.finistellae.com
O Camiño de Fisterra é hospitalidade Este albergue rústico, en pleno centro de Fisterra, ofrece múltiples servizos para unha estadía inesquecible e confortable. Completamente renovado e cun espírito hospitalario e peregrino, as instalacións deste albergue de 20 prazas están adaptadas para persoas con mobilidade reducida. Admite reserva de prazas, tanto individuais como de grupos, sen necesidade de presentar a credencial de peregrino. Abre durante todo o ano.
Grupo R de Salud Laboral, S. L.
Alberto García Varela Pasadizo de pernas, 4-6 3º izq. 15005 A CORUÑA Teléfono 981 15 42 12 Móbil 609 28 78 14
32
n oV os socio s
Restaurante O Centolo Rúa Real, 3 - Fisterra 981 74 04 52 / www.centolo.com
Herdeiros da cociña tradicional galega Este restaurante, con vistas ao porto de Fisterra, ofrece os mellores produtos do mar da Costa da Morte. Peixes e mariscos son os protagonistas da súa variada oferta gastronómica, mais convén non esquecer o delicioso menú de tempada que ofrecen e mesmo o menú do día, que por só 12 euros nos permite desfrutar dos mellores produtos do mar e da terra sempre baixo as claves da mellor cociña tradicional galega.
Hotel rústico Prado da Viña Camiño Barcia - Fisterra 981 74 03 26 / www.hotelrusticopradodavina.com
Un hotel para familias, turistas e peregrinos Unha visita aos principais buscadores de aloxamentos da Internet abonda para convencer a quen busque hospedaxe en Fisterra de que este establecemento é unha das mellores opcións dispoñibles. Por situación, polos servizos que ofrece, polo trato dos seus propietarios e pola boa relación calidade prezo, este hotel rústico de 13 habitacións e 2 estrelas, a só 5 minutos da praia de Mar de Fóra, é ideal para quen busque descanso e desconexión.
Hostal Rivas
Rúa do Alcalde Fernández, 53 - Fisterra 981740027 / www.hostalrivas.com
Un clásico da hospedaxe en Fisterra Máis de trinta anos de experiencia avalan a exemplar traxectoria deste hostal que é todo un clásico da hospitalidade fisterrá para turistas, peregrinos e veraneantes. A súa ubicación, en pleno centro da vila, a un par de minutos da parada do bus, na mesma estrada que leva ao faro de Fisterra e no camiño da praia de Mar de Fóra, fan deste establecemento un lugar ideal para unha escapada ou para unhas vacacións.
anÚnciaTE con nÓs comunicacion@santiagohosteleria.org
Se queres alugar, vender, ofrecer ou demandar algún ben ou servizo, e eres socio de Hostelería Compostela, este espazo está á túa disposición.
33
O restaurante
que nunca tivo unha reclamación
F
rancisco Blanco (Negreira, 1941) e Bienvenida Sieira (Negreira, 1944) comezaron a súa longa traxectoria na hostalería compostelá na cantina do Círculo Mercantil, no Pazo de Bendaña, un negocio que rexentaron durante toda a década dos anos 70. Pero antes de voltar a Compostela e asentarse definitivamente na cidade, onde criaron aos seus dous fillos e fundaron o restaurante Entrerrúas, Blanco traballou na tenda de electrodomésticos de Radio Galicia, fixo a mili no Sáhara, “por recomendación do director da emisora”, e estivo emigrado un tempo en Barcelona e Londres, antes de voltar de novo a Galicia. Conversamos con Blanco na terraza do Entrerrúas, que é moi frecuentada tamén estes días por veciños e estudantes de Compostela e onde aínda hoxe, cando xa leva un tempo xubilado, seguen a chegar peregrinos e turistas que preguntan por este home traballador e atento que tan ben os tratou. “unha das cousas boas deste oficio é que coñeces xente que te aprecia e se lembra de ti despois de moitos anos e agradecen o trato recibido e que lles deras ben de comer”, comenta antes de confesarnos o segredo do éxito: “hai que cumplir coa 34
“Unha das cousas boas deste oficio é que coñeces xente que te aprecia e se lembra de ti despois de moitos anos e agradecen o trato recibido e que lles deras ben de comer” xente e ser honesto, darlle boa comida e tratalos conforme é debido”. Este restaurante, que hoxe leva xa Fernando, un dos fillos de Blanco, mantén intacta a esencia e o bo facer do local que abría as súas portas a finais de 1979, con Bienvenida na cociña, quen estudou hostalería sendo moza, e Fran-
“A hostalería foi a miña vida e aínda que temos mala fama como colectivo o certo é que hai moi bos empresarios e profesionais en Santiago”
cisco servindo a terraza e o comedor. A eles sumaríase a cuñada de Blanco, Felicitas, quen axuda na cociña dende hai case trinta anos. “Fernando rematou os estudos de electrónica pero sempre lle turrou o negocio, non coma a Carmen, a outra filla, que é profesora”, asegura Blanco antes de confesar: “A hostalería foi a miña vida e aínda que temos mala fama como colectivo o certo é que hai moi bos empresarios e profesionais en Santiago”. “Gústame moito que o meu fillo continúe co negocio e velo que se defende moi ben, porque foi unha cousa que fundamos nós e ademáis agora xa non se traballa coma antes, con xornadas de quince horas diarias. Vós non dades traballado tanto, pero o negocio dá para vivir, aínda que deixa menos beneficios polos impostos, taxas, seguros e outros gastos, que reducen moito a ganancia”, asegura Blanco, co que rematamos a conversa falando da obsolescencia programada dos aparellos de hoxe fronte as radios de válvulas que montaba e reparaba nun local do Preguntoiro, antes de meterse a hostaleiro e fundar un dos poucos restaurantes que nunca recibiron unha reclamación dun cliente.
T o D a U n Ha V iD a c o n Fra n cisco B L a n co E B iE n VE n iD a s iE ir a D o r EsTa U ra n TE En TrErrÚ a s
TExTO: Aser Álvarez
IMAxE: Matteo Bertolino
35
AGUA OFICIAL DE LA MEJOR SELECCIÓN DEL MUNDO
AGUA EQUILIBRADA PARA GENTE QUE NO PARA
Agua Mineral Natural de Galicia
cuanto nos costaría? ¿NOS RECOMIENDA UNA GESTORÍA?
Ta B oL Eiro DE a n U n ci o s
Estimado futuro hostelero. El coste de nuestros servicios depende un
euros (siempre dependiendo de los ingresos trimestrales). En cuanto
Este espazo aoendispor nosos sociosPero para ofrece ousidemandar benlaou servizo. pregunta que nos hace le aconsejamosalgún una gestoría respuesta poco de la está categoría la que sedos encuadre su negocio. paraalugar, que a lavender, se haga una idea, le comento que nosotros por ponerle en marcha el es sencilla; las gestorías funcionan igual que nosotros (salvo los precios comunicacion@santigohosteleria.org negocio, es decir, alta en hacienda, alta en turismo, alta en autóno- que tienen normalmente unas tarifas más elevadas), pero sin duda mos, trámites para la licencia de apertura, etc, pagaría una inscripción usted estaría mucho más seguro con nuestro servicio porque nosotros nos dedicamos exclusivamente al sector de la hostelería, en el que de 57,00 y la cuota de socio. somos expertos y las gestorías se dedican a varios sectores a la vez. Le haremos los manuales de prevención y appcc a unos precios realmente competitivos, por poner un ejemplo el manual de APPCC fuera de nuestra asociación tiene un coste de unos trescientos euros, nosotros se lo haremos por 35 euros. Además nuestra asociación no sólo le reportará ese tipo de beneficios, podrá beneficiarse de convenios firmados con empresas que garantizan ahorro en el coste de la luz (Fenosa), ahorro en el gas (Repsol), descuentos en pólizas de seguros, pólizas médicas, etc. No podemos olvidarnos de la formación, damos todo tipo de cursos adaptados a nuestra empresas, como manipular, servicios, etc., gratuitos y privados. En el caso de ser un café bar, LA CUOTA SERÍA DE 19 EUROS. Tendrá en nosotros un valor seguro, le apoyaremos en su negocio, le Si además usted quiere que le llevemos la contabilidad y la gestión a ayudaremos ante la administración y usted se sentirá miembro de una nivel laboral de sus empleados le cobraríamos aproximadamente 9 asociación en la que contribuirá a que tengamos más fuerza. EUROS POR TRABAJADOR y en el caso de la contabilidad 23,40
Situado a 3,5 km de Santiago, en la carretera N-550, justo enfrente de la Finsa. Al lado de los polígonos industriales del Tambre y Costa Vella.
Dispone de: > 460 m de instalaciones > una cafetería de 150 m con 15 mesas 2
Abierto y con la misma dirección desde 1974. Siempre en funcionamiento.
Totalmente reformado. > 2 comedores privados (14 y 40 personas) Totalmente acondicionado y funcionando a ple > Comedor a la carta con capacidad para 90 personas. no rendimiento.
• • • 1983 •
www.tagformacion.es 2013
¿Aún emites tickets?
C I T
T E K
Distribuidor para Galicia.
LA FACTURA SIMPLIFICADA
¡¡¡ YA ESTA AQUI...!!!
www.verialgalicia.com verialgalicia@verial.es
Rua das Hedras nº 2 - 2ºA Pol. Indr. Novo Milladoiro 15895 Milladoiro (A Coruña) TELEFONO: 609 255 877 FAX: 981 53 66 38
37
h o s tale rí a s o l id a r ia
Hoteles Amigos es un movimiento de UNICEF España con el sector turístico para la protección de la infancia En la lucha contra la pobreza y la desigualdad estamos todos. Y en especial, el sector privado, por su creciente poder económico, social y político. Hostelería Compostela con UNICEF
H
oteles Amigos es una iniciativa de UNICEF Comité Español con el sector turístico para la protección de la infancia, y en particular para la lucha contra la explotación sexual comercial infantil en los viajes. Las empresas del sector turístico se convierten en actores sociales que colaboran con UNICEF en programas de protección y defensa de los derechos de los niños. El pilar básico de la estrategia de UNICEF en protección de la infancia es la creación de un entorno protector para la infancia, en colaboración con los gobiernos y sus aliados nacionales e internacionales, incluyendo al sector privado y la sociedad civil. Un entorno de protección significa seguridad, lo cual implica que los niños estén
38
escolarizados, que existan leyes que castiguen a aquellos que explotan a la infancia, que los gobiernos se comprometan, que las comunidades estén informadas de los riesgos y tengan capacidad de respuesta. Grandes cadenas hoteleras, cadenas pequeñas, grandes hoteles independientes, e incluso alojamientos rurales pueden participar como miembro de Hoteles Amigos, obteniendo beneficios que dan visibilidad al compromiso social de cada entidad. Aquellas compañías que tienen presencia en otros países se comprometen a la firma del Código ECPAT (contra la Explotación Sexual Comercial Infantil) apoyado por UNICEF y la Organización Mundial del
Turismo y a poner en marcha un Plan de Acción. Los hoteles en España y otros establecimientos del sector turismo se pueden convertir en plataformas de comunicación y movilización de clientes y empleados con diferentes acciones, formando parte del movimiento de respeto y promoción de los derechos de la infancia y contra la explotación sexual comercial de los niños en los viajes. Porque aún 1,8 millones de niños son explotados en la industria del sexo comercial, únete a la labor de UNICEF. El beneficio es mutuo. Contacta con nosotros escribiendo a hoteles@unicef.es o llamando al 981 586 387.
AS NOVAS DO SECTOR
Hostalería Compostela e CosmoBrok correduría de seguros asinan un convenio de colaboración polo que os asociados se van poder beneficiar de descontos de ata un 30% nos seus produtos especiais para hostalería.
PRODUCTO ESPECIAL PARA HOSTELERÍA Restaurantes, Bares, Cafeterías, Hoteles… COBERTURAS ESPECÍFICAS Y PRECIOS…
HASTA UN 30% MÁS BARATOS
*presentando póliza actual
Tel. 981 938 860 www.cosmobrok.com hosteleriagalicia@cosmobrok.com Castelao, 1 Bajos 15895 Ames-Milladoiro. A Coruña
República Argentina, 9, 1º A 15701 Santiago de Compostela
unha festa sen vieiras non é festa
Congelados José Bermúdez Praza de Abastos • Santiago de Compostela • T. 981 583 115 • www.josebermudez.es 39
Te ayudamos a hacer más rentable tu negocio.
40
1. Electricidad: 24% de descuento para tarifas 2.1A, 2.1DHA, 3.0A y 3.1A, a aplicar sobre el término variable de la electricidad durante los 12 primeros meses del contrato. Oferta válida para clientes que contraten la electricidad con Gas Natural Servicios con las tarifas referidas antes del 31/07/2014. Gas: 10% de descuento para tarifas 3.3 y 3.4, a aplicar sobre el término variable del gas natural durante los 12 primeros meses de contrato. Oferta válida para clientes que contraten la electricidad y el gas con Gas Natural Servicios con las tarifas referidas antes del 31/07/2014.
HISTORIA DA HOSTALERÍA Historia da Hostelería de Compostela e Comarca
DE
COMPOSTELA E COMARCA
comunicacion@santiagohosteleria.org | Teléfono: 981 592 700
Hotel Europa 1913
Grazas á extraordinaria colección de guías Michelín de Antonio Cancela, continuamos o noso percorrido pola historia da hostalería de Compostela cunha visita ao Hotel Europa, un establecemento de hospedaxe, que estaba no número 2 da rúa da Senra e que aparece por vez primeira na Guía Michelín de España e Portugal no ano 1913, trala reforma á que foi sometido en 1910. Na Guía Michelín de 1913 constan algúns prezos dos servizos do Hotel Europa, coma o almorzo (1,50 pesetas), o xantar (5 pesetas), servizo de chofer (8 pesetas) e garaxe (2 pesetas).
41
Establecimiento amigo desde 50 euros Establecimiento colaborador desde 100 euros Haz tu donaciรณn en Novagalicia Banco
2080 0300 82 3040153985 IBAN: ES27 2080 0300 82 3040153985 BIC: CAGLESMMXXX
ayudaalacatedral.es catedraldesantiago.es
DESTINATION: TOKYO
TURKISHAIRLINES.COM