Column: datagedreven denken = permanente educatie

COLUMN

Technologie en verandering gaan hand in hand

Al weer tien jaar implementeer ik met mijn team Corporate Performance Management (CPM) software zoals OneStream en CCH Tagetik. Prachtige software, waarmee onze klanten hun nanciële planning, consolidatie en analyses optimaliseren. Soms merken we dat de verwachtingen wat te hoog gespannen zijn – er is wel eens het beeld dat de software als vanzelf bestaande problemen gaat oplossen. Maar technologie werkt niet als symptoombestrijding. Je moet eerst de oorzaak van de problemen goed op het vizier krijgen om te weten op welke manier je welke technologie waar inzet. Daarmee wordt op de langere termijn veel meer rendement gehaald uit de investering. Om dat te bereiken gaan we met vier thema’s aan de slag.

Datagedreven denken

Allereerst kijken we naar de fundamenten van het informatielandschap. Om sturing aan de onderneming te kunnen geven, is het nodig dat de managementinformatie op orde is. Wordt die informatie nog niet met afdoende detail vastgelegd in de nanciële administraties, dan moet dit eerst worden ondervangen, voordat nieuwe software de oplossing biedt. Dan gaan we aan de slag met datagedreven denken. De data die vanuit groepsmaatschappijen wordt gerapporteerd moet juist, volledig en tijdig zijn. Bij voorkeur vinden er op het hoofdkantoor geen correcties plaats, want zulke correcties hebben de neiging om de analytische kracht van de data te ondermijnen, maar ook het gevoel van eigendom bij de groepsmaatschappijen. Dat is zonde. Vervolgens bekijken we hoe mensen samenwerken in de organisatie. Processen worden nogal eens via email, telefoon of zelfs met de onderbuik gemanaged. Gebruikmaken van de software om die processen in onder te brengen kan echt een verschil maken. Door rapportages in kleinere stappen op te knippen, kan op het hoofdkantoor bijvoorbeeld eerder met de analyse begonnen worden en is minder sprake van piekbelasting.

Permanente educatie

Tot slot gaan we aan de slag met de mensen die de rapportages doen. Managementinformatie kan soms best complex zijn en niet iedereen is thuis in zaken als rendementsdenken, kasstromen, of onderliggende groei. Maar je teams worden wel geacht om de data aan te leveren waarop die zaken worden gebaseerd. Een gebrek aan training leidt tot onbegrip, waardoor onbewust fouten worden gemaakt. Permanente educatie is daarom van niet te onderschatten belang. Als bij de implementatie van nieuwe technologie voldoende aandacht wordt gegeven aan noodzakelijke veranderingen op deze vier thema’s, dan landt die technologie in de regel beter in de organisatie. We hebben spectaculaire uitkomsten gezien: van 50% snelheidsverbetering in het rapportageproces tot bewezen lagere nancieringskosten door geoptimaliseerde kapitaalbuffers. Dan is met recht sprake van een transformatie binnen nance! •

Door Casper van Leeuwen, partner bij Satriun

INTERVIEW

HANS JANSSEN, CFO BIJ FRIESLANDCAMPINA “FINANCE SPEELT EEN KEY ROL ALS HET OM VERANDERING GAAT”

Alweer een jaar geleden verruilde Hans Janssen bouwbedrijf Heijmans voor FrieslandCampina. De gelouterde CFO over zijn liefde voor bedrijven die er maatschappelijk toe doen.

Tekst Charles Sanders Beeld Mark van den Brink

INTERVIEW

Brede glimlach, extrovert, relaxed in de omgang. Als Hans Janssen in de hal van het FrieslandCampina-hoofdkwartier in Amersfoort poseert, maakt hij het onze fotograaf gemakkelijk. Andere pose, toch nog een keer opnieuw in die lens kijken? Even van locatie wisselen? Geen probleem voor de Chief Financial Of cer van de internationaal opererende zuivelonderneming. Op 1 mei 2021 trad Janssen in dienst van Koninklijke FrieslandCampina N.V. en volgde Jaska de Bakker op als CFO. Bij de aankondiging van zijn benoeming zei Frans Keurentjes, oud-voorzitter van de Raad van Commissarissen: “We kijken ernaar uit om met Hans Janssen aan de volgende fase van de transformatie van de onderneming te werken. Hans heeft met veel succes in complexe en uitdagende omgevingen gewerkt en brengt uitgebreide, internationale ervaring met zich mee naar FrieslandCampina.” Janssen zelf over zijn keuze voor de Nederlandse zuivelreus, die in 2021 haar 150-jarige jubileum vierde: “Het is een prachtig bedrijf, een nationale trots, over de gehele wereld bekend en actief met sterke merken. En wat mij bijzonder aanspreekt, is die coöperatieve structuur.” Bijna een jaar later, in een vergaderruimte op de hoogste verdieping van het FrieslandCampina-pand, wijst de CFO naar vier bureaus aan de andere zijde van de glaswand. “Daar zitten we gezamenlijk, als alle vier leden van onze Executive Board aanwezig zijn. CEO Hein Schumacher, Chief People Of cer Geraldine Fraser, Roel van Neerbos, President Food & Beverage, en ik.“ Tekenend voor de open sfeer bij FrieslandCampina. Hier geen board die achter gesloten deuren of aan aparte bureaus acteert, maar een viertal dat ‘gewoon’ mét en náást de collega’s werkt. Als we de CFO spreken, zijn zojuist de jaarcijfers van 2021 naar buiten gebracht. Met, zo luidt de kop boven het persbericht: ‘Gerealiseerde omzetgroei. Versnelde uitvoering strategie op schema’. Zo steeg de netto-omzet vorig jaar met 3,2 procent naar 11,5 miljard euro, nam het bedrijfsresultaat toe met 32,5 procent tot 355 miljoen euro en liet de nettowinst een groei zien van 117,7 procent naar 172 miljoen euro.

Kindervoeding onder druk, professional groeit

Mooie cijfers, maar nog niet op het niveau van de door FrieslandCampina gestelde doelen. Hans Janssen: “In 2021 stonden de kindervoedingsactiviteiten sterk onder druk en daarmee de resultaten van onze Ingredients en Specialised Nutrition business. Een dalende markt door sterke afname van het aantal geboorten en sterke lokale concurrentie waren de voornaamste redenen. Ook de sluiting van de grens tussen Hong Kong en het Chinese vasteland had een negatief effect op de kindervoedingsactiviteiten. Daar stonden grote omzetgroei en verbetering van het resultaat van onze Professional-business - denk aan out-of-home - en foodservice-activiteiten tegenover.” Janssen studeerde economie in Tilburg en begon zijn loopbaan als management accountant bij Unilever. Voor de Nederlands-Britse multinational toog hij achtereenvolgens in CFO-rollen naar Maleisië, Singapore, Duitsland en Rotterdam. Om na bijna

Persoonlijk

Hans Janssen CFO Koninklijke FrieslandCampina N.V. Leeftijd 54 jaar. Gezin Getrouwd met Marjon, zoon (25), dochters (22 en 24). Hobby en sport Golf, tennis, fi tness, sport kijken. Favoriete vakantiebestemming Algarve, Portugal. Laatst gelezen boek Fall of Giants (Ken Follett). Film, Netfl ix The Crown.

zeventien jaar te verkassen richting Mediq, een Nederlands bedrijf, gespecialiseerd in de levering van medische hulpmiddelen en bijbehorende zorg aan huis en instellingen. Onder zijn nanciële leiding - werkte Janssen van 2008 tot 2017 bij Mediq - werd het concern van de beurs gehaald. De CFO had in die tijd veel met Private Equity-partijen van doen. Daarna volgde een termijn van vier jaar als CFO bij bouwer Heijmans, destijds in zeer zwaar weer. “De bouwbranche kenmerkte zich in die tijd door kleine marges en grote risico’s”, re ecteert hij op die tijd. “Heijmans viel bijna om, door een aantal risicovolle projecten - en kon maar net worden gered. Als bouwer moet je ‘nee’ tegen aanbestedingen durven zeggen als de risico’s te groot zijn, ook al is het nog zo’n mooi en prestigieus project. Risicomanagement is cruciaal in die sector. Ik heb in die jaren veel geleerd over de bouw en over risk.”

Organisaties met maatschappelijke relevantie

Vanwaar vervolgens de keuze voor FrieslandCampina? “Ik volgde het bedrijf al vele jaren, ook omdat tal van voormalige Unilever-collega’s de gang naar de zuivelcoöperatie maakten”, vertelt de CFO. “Bij alle organisaties waar ik werkte, was sprake van maatschappelijke relevantie, van grote dynamiek”, vervolgt hij. “Je hebt invloed op het maatschappelijk domein en dat domein heeft omgekeerd invloed op jou. Ik ben daar met het verstrijken der jaren steeds verder ingegroeid. Bij FrieslandCampina ligt de aantrekkingskracht niet alleen in het maatschappelijke - het belang van gezond voedsel en een goed bestaan voor boeren - maar ook in een internationaal opererende organisatie die met veel vraagstukken moet dealen.” Hans Janssen doelt daarmee bijvoorbeeld op de toekomst van de melkveehouderij in Nederland, op keuzes die de politiek gaat maken. “Die keuzes

INTERVIEW

Onze leden ervaren FrieslandCampina echt als hún bedrijf en denken dus 24/7 mee.

hebben natuurlijk ook impact op ons bedrijf”, zegt hij. “Wij verwerken de melk van de leden van de coöperatie, de melkveehouders, die via de coöperatie eigenaren zijn van dit concern. De toekomst van FrieslandCampina is dus tevens de toekomst van al onze leden-melkveehouders. Dat coöperatieve maakt dit bedrijf uniek. Er is ongeloo ijk veel betrokkenheid, dat heb ik zelf tijdens werkbezoeken aan onze leden mogen ervaren.”

Met de boerenfamilie aan keukentafel

Over die bezoeken in het land: “Dan zit je met een familie aan de keukentafel en praat je over hún bedrijf, hoe ze bezig zijn met de opvolging, want dat is altijd een belangrijk onderwerp. Wat hen allemaal bezighoudt, wat hen inspireert. Dit zijn geen anonieme aandeelhouders, maar betrokken eigenaren en leveranciers. Zo’n heel gezin, zo’n hele familie werkt mee; vaak over diverse generaties. En wat me daarbij telkens weer opvalt, ook onlangs nog in Nieuwegein en Nieuw-Vennep, is die ongeloo ijke passie van de mensen. Passie voor hun familiebedrijf, voor hun product, voor het welzijn van hun dieren… Laatst nog, belt een lid mij, de man was nota bene op vakantie. Er was een valuta-probleem, had hij gelezen. En ja, hij had daar een oplossing voor bedacht. Onze leden ervaren FrieslandCampina echt als hún bedrijf en denken dus 24/7 mee.” “Daarbij zijn wij als organisatie uniek”, aldus Hans Janssen. “Wij werken voor bijna 11.000 families, zij zijn onze eigenaren en onze grootste leveranciers. Zij volgen ons op de voet, voortdurend. Bij andere bedrijven worden jaarverslagen vooral vóór publicatie gelezen, bij ons wordt ook daarna nog elke letter gespeld. Wij opereren heel internationaal, met vele nationaliteiten, ook hier op onze Central Of ce in Amersfoort. En we voeden miljoenen mensen wereldwijd; het feit dat je daarvoor verantwoordelijkheid draagt, geeft enorm veel enthousiasme.”

Meer inzetten op sustainability

Eén van de uitdagingen van FrieslandCampina voor komende jaren is nóg meer inzetten op sustainability, zo vertelt Hans Janssen. “Duurzaamheid betekent een positieve invloed uitoefenen op boeren, op gemeenschappen, op onze planeet. Het creëren van een beter bestaan voor melkveehouders, produceren in balans met de natuur, het leveren van betere en betaalbare voeding aan die groeiende wereldbevolking.” Het zijn niet alleen mooie woorden, goed voor het jaarlijkse ESG-verslag, maar in het geval van FrieslandCampina, ook daden. Zo gebruikte FrieslandCampina in 2021 wereldwijd 100 procent groene stroom, waarvan 50 procent is geproduceerd door eigen leden-melkveehouders. Daarnaast werd ’s werelds eerste tool gebouwd die boeren helpt het effect van duurzaamheidsmaatregelen te berekenen - bijvoorbeeld met als doel, een betere bio-diversiteit. “Op deze manier helpen we onze leden met het verduurzamen van hun melkveebedrijven op een manier die past binnen de bedrijfsvoering”, legt de CFO uit. “Via het duurzaamheidsprogramma Foqus Planet en extra vergoedingen voor bijzondere melkstromen stimuleren wij onze leden stappen te zetten op het gebied van een duurzamere bedrijfsvoering.” Het duurzaamheidsprogramma van FrieslandCampina - Nourishing a better planet - beslaat zes van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties: voor iedereen betaalbare voeding, meer inkomsten voor boeren, een beter klimaat en een klimaatneutrale toekomst, meer

INTERVIEW

ruimte voor natuur en het bevorderen van biodiversieit, 100 procent circulaire verpakkingen en 100 procent duurzame inkoop. Dan is er nog het Dairy Development Programma, bedoeld om het bestaan van duizenden boeren, waar ook op aarde, te verbeteren.

Persoonlijke, bevlogen CFO-missie

De persoonlijke, bevlogen missie van CFO Hans Janssen bij FrieslandCampina: het voor al die bijna 16.000 leden van de coöperatie waarborgen van hun toekomst. “’Our Purpose, Our Plan’, heet onze strategie, het gaat om waarde toevoegen”, zegt hij op wervende toon. “En die strategie voeren we versneld uit. We willen vooroplopen met gezonde voeding, met nieuwe producten, met eerlijke prijzen en de juiste verpakking. We willen relevant blijven. Ook voor landen in ontwikkeling. Verder zijn we daar, waar onze klanten zijn. Met bijvoorbeeld e-commerce en itsbezorging. Onze Professional-business levert aan horeca, aan industrie, aan bakkerijen.” Janssen vervolgt: “We stimuleren onze leden om bepaalde investeringen te doen, denk aan biodiversiteit. Tot slot willen we meer halen uit basiszuivel. Melkpoeder, kaas, room. Blijft er iets over? Wat en waar? Onze trading business monitort dat voortdurend.” Bij FrieslandCampina werken wereldwijd ongeveer 1200 mensen op Finance. Het merendeel daarvan in de shared service centers, gelocaliseerd in Boedapest en Kuala Lumpur. Dan zijn er nog expert- en business nance teams. “Mijn eigen team, mensen met wie ik dagelijks en direct werk, telt vijf mannen en twee vrouwen”, vertelt Hans Janssen. “Sommigen hebben ervaring opgedaan bij andere multinationals, zoals Danone, Unilever en Shell. Anderen zijn getraind binnen de eigen organisatie; we krijgen elk jaar trainees van verschillende universiteiten. Voor hen is FrieslandCampina een prachtige werkgever, we kunnen hen bijvoorbeeld heel snel buitenlandse ervaring meegeven. Waardevol voor hen én voor ons. We hebben ook qua nance onze strategie aangescherpt. Zo neemt nance de verantwoordelijkheid om over duurzaamheid te rapporteren en om mee te denken over sustainability business cases. Finance speelt een key rol als het om verandering gaat.”

Grote stappen in data analytics

Ook verdere verbeteringen op het gebied van data analytics zijn een speerpunt in de nance strategie. Hier zijn afgelopen tijd grote stappen gezet, mede door expertise van buiten te halen. “Denk aan forecasting om verliezen in de fabrieken tegen te gaan, aan voorspellingen als het gaat om de vraag naar onze producten”, zegt de CFO. “Maar ook stappen om ef ciënter te worden in snelle factuurafhandeling. Natuurlijk is het ook voor ons niet altijd gemakkelijk om data analisten te werven en ze vervolgens te behouden. Maar we bieden een mooi loopbaanpad. Een data analist kan zich bijvoorbeeld tot een heel goede controller ontwikkelen.” In vorige functies hield Hans Janssen zich ook bezig met fusies, overnames en des-investeringen. “Natuurlijk kijk je altijd naar M&A, je weet in welke bedrijven je geïnteresseerd bent”, zegt hij daarover. “Als CFO check je of een andere organisatie strategisch ‘past’. Zijn wij een betere eigenaar dan de verkoper? In het overnameproces zelf, werk je aan nanciering van de executie, de due diligence en, na de overname, aan integratie.” Over zijn leidinggevende capaciteiten: “Ik geef vrijheid en heb, denk ik, een goed gevoel voor mensen. ‘Wie kan waar succesvol zijn?’, Heeft die collega begeleiding nodig of gedijt hij meer zelfstandig?’. Ik ben open, transparant. Fouten maken mag. Het gaat er vervolgens wel om wat je daarmee doet, hoe je ervan leert.” •