Zeehavens Amsterdam - Logistiek

Werkprogramma gereed

Havengezicht

Actieplan moet concurrentiepositie zeehavens versterken 11

C.J Hendriks heeft oog voor de menselijke maat 32

AMSTERDAM

Amsterdam IJmuiden Beverwijk Zaanstad

Logistiek Samen slim werken

MAGAZINE

AUGUSTUS 2014 nr 4

in h o u d au g u s t u s 2 0 1 4

Themanummer Logistiek

12

Lo gi s ti e k i s h e t (s li m en ef f i ci ënt ) org ani s eren, pla n n e n , be s tu re n en u i t voeren van d e go ed e re n s tro o m . D aar mee i s het d e k u r k w aarop de h ave n re gi o d r i jf t.

I n di t n u m m e r g a a n we m et een r u i m 1 5 p agi na’s telle n d d o s s i e r u i tg eb rei d i n op d e b etek eni s va n lo gisti e k : we lk e proces s en s p el en zi ch af en hoe r ak en deze a a n d e tr a n s p or t ac t i vi tei ten d i e i n en b u i ten de h ave n re gi o p la a ts v i nd en? M aar ook : wel k e ei s en stelt lo gisti e k a a n zowe l d e mod al i tei ten al s aan d e par ti j en vo o r wi e d e ze we te ns chap d ag el i j k s e p r ak t i j k i s ? Plus een k e n n i s m a k i n g m et vi j f l ogi s t i ek e ex p er t s.

Zij gaan het doen

36

M o g e n wi j aan u voor s tel l en: d e vi j f nieuwe h avenwe th o u d e r s. Wi e zi j n K aj s a O l l ongren (A ms terdam , D6 6 ), D ennis Straat (Z a a ns t ad, VVD ) , Leny Vi s s er s - K oopm an (Zaa n s ta d, ZOG ), Ti m D e R u d d er ( B e ver w i j k , D 66) en Arjen Ve r k a i k ( Ve l s e n , VVD ) ? Pl u s i n vog el vl u cht l an gs de re l e v a n te be l e id s p u nten i n d e coal i t i eak k oorden.

Zeevaartkeuring

45

Care wo r X i s i n d e regi o g een onb ek end e naam. N ieuw is wel d a t d i t i n Ve l s en g e ves t i g d e b e wegi ng s cen tr um s i n d s k o r t ze e vaar t k eu r i ng en u i t voer t . D i rec teur G er f red G re ve l i n g e n b ed r i j fs ar t s Theo Wi j k er g e ven een toelichting. “ N u bi e d e n we d e k eu r i ng en weer d i cht b ij aan.”

2

Zeehavens A msterda m augustus 2014

C OLOF ON w w w. a m p o r t s . n l Werkprogramma gereed

Havengezicht

Actieplan moet concurrentiepositie zeehavens versterken 11

C.J Hendriks heeft oog voor de menselijke maat 32

AMSTERDAM

AmsterdAm IJmuIden BeverWIJk ZAAnstAd

LogiSTiEk Samen slim werken

Groot ontmoet sterk. De Aeolus - Van Oords nieuwe transport- en installatieschip bedoeld voor de aanleg van windparken op zee – meldt zich bij Breman Offshore om een 450-tons monopile gripper in ontvangst te nemen. Toch zijn het mensenhanden die in dit spectaculaire krachtenveld aan de touwtjes trekken.

Scan de QR-code om de complete reportage van fotograaf Reinder Weidijk te bekijken. mAGAZIne

ZEEHAVENS AMSTERDAM is een promotiemagazine over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad.

Verschijnt zes keer per jaar.

Zeehavens Amsterdam is een uitgave van Amports De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Tel: 020-627 37 06 E-mail: amports@amports.nl Twitter: @Amports www.amports.nl

AuGustus 2014 nr 4

Redactie: Laura Keegstra (directeur) Cees Visser (eindredacteur) Chris van der Deijl (projectmanager) Advertenties: Chris van der Deijl vanderdeijl@amports.nl

En verder: 07 11

K or te ber ichten Wer k programma Zeehavens k laar voor gebruik

12 15 20 22 24 26 28

Logistiek e stippen aan de hor izon Trends in logistiek : vijf bedr ijfsprofielen IT moder niseer t havenregio Binnenvaar t timmer t aan de weg IJmuidense draaischijf voor vis begint te draaien Spoor ver voer op juiste spoor I n beeld: En dat is duizend!

31 32 35 36 38 40 41 43 45 47 49 51 53 54 55

Circulaire economie ver k laard Havengezicht: C.J. Hendr iks K rachtmeting bij Breman O ffshore ‘ Wij zijn de nieuwe havenwethouders!’

The Blue D eal: verduur zamen en bespa ren Opr ichting ‘ waterdenktank ’ MUST OHBU + HO V IJmond = O V IJmond Stootk ussens van IRM O ffshore & M ar ine Engineers Naar Care worX voor zee vaar tk eur ing Groene ver f voor binnenvaar t Jur idische havenzak en Havenberoep: proces controller Vopak Ampor ts Twitter Havenhistor ie: Logica van logistiek

Ontwerp en opmaak: FIZZ Marketing & Communicatie, Meppel Druk: Ten Brink, Meppel

Adverteerdersindex: 50 ABN AMRO 48 BAM Industrie Service 34 BCH - THI 8 Bek & Verburg 10 Blom 25 Breman Offshore 56 Buko / Boon Transport 10 CVV IJmuiden 42 De Koperen Ploeg 46 Felison Terminal Ijmuiden 21 Forkliftcenter 8 KVSA Logistics 42 Libelle Service 39 Machinefabriek Saedt 34 Mammoet Nederland B.V. 8 Maritieme Academie Holland 34 Marpol 52 MEO 18 Havendebat Amsterdam 30 Portbase 4 Rabobank 4 Reym 44 SGS Group Netherlands 4 STC Amsterdam 10 Ter Haak Logistics 6 VCK Logistics 42 Waterland Terminal 41 WinSys Zeehavens A msterda m augustus 2014

3

Thuis in Nederland

Thuis in de wereld

11 International Desks in Europa.

Internationaal Zakendoen? De Rabobank is met 11 International Desks thuis in de belangrijkste Europese landen. We kennen er de markt, de wet- en de regelgeving en we hebben het netwerk waar u als ondernemer écht wat aan hebt.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Samen sterker

± OPLEIDING, TRAINING, SIMULATIE EN ADVIES

schrijf nu in!

Cursussen Havens en Logistiek - Scheepvaart, Vervoer en Expeditie - ORAM geaccrediteerd 21 dagdelen | startdata 18/09/2014 en 08/01/2015

- Expediteur - FENEX en FIATA geaccrediteerd 34 dagdelen | startdatum 09/09/2014

- Douanedeclarant 2 jaar | startdatum 11/09/2014

- Operator Tanker Agency 15 dagdelen | startdatum 17/09/2014

Kijk voor het complete aanbod op onze website. | 010 28 32 300 | WWWW.AMSTERDAM.STC-BV.NL

4

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Industrial Services our concern

Reym B.V. has grown into a nationally operating service provider in the area of industrial cleaning, transport and waste management. Reym has more than 550 employees who put all their knowledge and experience to work serving you using the best and most efficient services and technologies.

Reym’s policy is focused on continuity and service provision, whereby safety, the environment and quality are absolute conditions.

Reym Amsterdam Postbus 58108 1040 HC Amsterdam Dukdalfweg 5 1041 BC Amsterdam Tel: +31 (0) 20 – 613 29 73 E-mail: amsterdam@reym.nl

Reym Beverwijk Postbus 276 1940 AG Beverwijk Nijverheidsweg 50 1948 PV Beverwijk Tel: +31 (0) 251 – 22 92 33 E-mail: beverwijk@reym.nl

va n de voorz i tte r w w w. a m p o r t s . n l

Zonder logistiek staat alles stil!

Zelfs als je al jaren in de haven werkt denk je er niet altijd meer bij na als je achteloos een poloshirtje uit de kast trekt of een kop koffie drinkt. Een simpel kledingstuk of koffieboon heeft een hele route afgelegd van fabrikant naar eindgebruiker. Vrachtwagens, containers, schepen, vliegtuigen, havens, op- en overslag. Allemaal onmisbare schakels in de keten die logistiek heet.

Hier in de Amsterdamse havenregio komt het allemaal samen. We zijn een logistiek knooppunt van formaat als het om energie gaat. Dat is ook het geval voor voedingsmiddelen en cacao. Zaanstad met z’n cacao verwerkende industrie, Amsterdam met z’n op- en overslag. Nog steeds een sterke combinatie. IJmuiden profileert zich steeds meer als een logistiek knooppunt voor vis en offshore activiteiten.

In dit nummer kijken we naar ontwikkelingen in de logistiek in onze havenregio. Het is een opdracht aan ons allen om competitief te blijven en te kunnen concurreren op Europees niveau. Uiteraard komen diverse ondernemers uit de regio aan het woord die uit de eerste hand vertellen hoe zij dit doen onder de huidige marktomstandigheden.

C.J. Hendriks is daar een mooi voorbeeld van. Een bedrijf dat als logistieke specialist al bijna 175 jaar verbonden is aan Amsterdam en de regio. Blijven innoveren, slim automatiseren en goed luisteren naar je klanten zit daar in de genen.

Bereikbaarheid is essentieel voor ieder logistiek knooppunt. Hoe krijg je de spullen naar binnen en hoe krijg je ze weer weg.

Achterlandverbindingen via weg, spoor en binnenvaart, daar hebben we het dan over. En het opheffen van knelpunten in die verbindingen. De afgelopen jaren is daarin veel verbeterd, denk aan de Westrandweg.

De aanleg van het derde spoor in Duitsland en het verbeteren van de infrastructuur voor vrachtverkeer via Amsterdam CS zijn echter nog punten van zorg.

Het Werkprogramma Zeehavens, dat op het Havengildediner door de minister werd aangekondigd en deze zomer werd gepresenteerd, heeft bereikbaarheid en achterlandverbindingen als prioriteit benoemd.

Nederland moet haar positie als logistieke wereldspeler en haar positie als “Gateway to Europe” kunnen behouden en verbeteren.

F r an s Bau d vo o r z i t t e r A m p o rts

‘We zijn een logistiek knooppunt van formaat’ In dit nummer maakt u ook kennis met de nieuwe wethouders van de gemeenten aan het Noordzeekanaal. Als voorzitter van Amports wil ik de wethouders met haven en economie in hun portefeuille, graag overtuigen van de belang van de havenregio als logistiek knooppunt en economische motor.

Een toegevoegde waarde van 6 miljard en 55 duizend banen zijn getallen waar je niet gemakkelijk omheen kunt.

Frans Baud, Voorzitter Amports

Vo lg e n d n u mmer De haven werkt! We zeggen het vaak in Zeehavens Amsterdam. De Amsterdamse havenregio biedt werk aan zo’n 55.000 mensen. En zoals u in dit nummer kunt lezen, gaat het binnen het grotere cluster Logistiek & Handel om zo’n 180.000 arbeidsplaatsen. In het volgende nummer duiken we in de arbeidsmarkt die havenregio heet. Hoe is het om in de haven te werken? Over welk type banen hebben we het precies? Hoe zit het met opleidingen? Kortom, een mooi nummer over onze collega’s van nu en de toekomst.

Heeft u ideeën en tips voor dit nummer? Neem dan contact op met de redactie op redactie@amports.nl.

De haven werkt!

OKTOBER 2014 nr 5

Zeehavens A msterda m juni 2014

5

Port of Amsterdam +31 20 58 77 877 - info.logistics@vcklogistics.nl Port of Rotterdam +31 10 494 37 77 - info.ocean@vcklogistics.nl Amsterdam Airport Schiphol +31 20 65 49 100 - info.air@vcklogistics.nl www.vcklogistics.nl

6

Zeehavens A msterda m augustus 2014

KORTE B ERIC HTEN w w w. a m p o r t s . n l

Symposium “De zee, onze toekomst”

De ondertekening van de samenwerking FOTO: Catamaran ICT

S a me n sterk

Bek & Verburg komt 25 september met een lovenswaardig initiatief: een symposium over de vervuiling van de zeeën en oceanen. De afvalspecialist doet dat in samenwerking met KIMO International, de vereniging van kustgemeenten die strijdt tegen de vervuiling van de Noordzee, Ierse Zee, Noordoostelijke Atlantische Oceaan en de Baltische Zee. KIMO (Kommunenes Internasjonale Miljorganisasjon) telt 160 gemeenten in zestien landen. Het symposium, getiteld ‘De zee, onze toekomst’, neemt het grootste deel van de dag in beslag en biedt sprekers en bezoekers ruimte om te discussiëren over afval en afvalrecycling. Een bijzonder onderdeel is het project Fishing for Litter, waarbij big bags aan vissers zijn verstrekt waarin zij het afval kunnen deponeren dat in hun netten terechtkomt. Tijdens het symposium worden de zakken opengesneden om te laten zien welk afval op de bodem van de Noordzee zwerft. Aanmelden kan via www.bek-verburg. nl/symposium2014.

Onder de naam Catamaran ICT bundelen Koninklijke Dirkzwager en KVSA hun krachten op het gebied van ICT-ontwikkeling. Niet alleen treden de bedrijven onder één noemer naar buiten, ook gaan ze hun vakkennis en capaciteit delen.

Het eerste gezamenlijke project, Ship2Report 2.0, is in volle gang en is al deels uitgerold. Ship2Report, waarin ook het Antwerpse Port+ participeert, is een innovatief informatieplatform dat verschillende databronnen aan elkaar koppelt om zo bedrijven in de maritiem/logistieke dienstverlening te voorzien van actuele scheepvaartgegevens.

Het platform biedt ook de mogelijkheid om dienstverleners in contact te brengen met andere partijen en overheden om zo de informatie te stroomlijnen, waarmee zij dagelijks te maken hebben.

FOTO: BEK & VERBURG

N ie u w le ven voor AC T-terre i n Het domein van Amsterdam Container Terminals (ACT) aan de Amerikahaven heeft een nieuwe bestemming gekregen. Op de plaats waar vijf rode kranen de horizon sieren, komt een multipurpose facility.

Onlangs (22 juli jl) tekende de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied de milieuvergunning voor ACT. Daarmee zijn de contouren ontstaan om weer bedrijvigheid naar de containerterminal te brengen. Havenbedrijf Amsterdam meldt in een persbericht tevreden te zijn dat de vergunning is verleend en ziet de ontwikkelingen positief tegemoet.

“Het betreft een bijzondere vergunning omdat de mogelijkheid blijft bestaan om

de terminal geheel voor de overslag van containers te gebruiken, maar ook voor onder

meer de overslag van afval in containers en projectlading.”

A a nv ulling en & verbe te ri n gen In het vorige nummer van Zeehavens Amsterdam met als thema Cruise werd op pagina 12 het verwachtte aantal aanlopen van zeecruises in 2014 voor Amsterdam en

IJmuiden genoemd. Dit jaar verwacht de Passenger Terminal Amsterdam 136 aanlopen.

De Felison Cruise Terminal verwacht er 54, een significante stijging ten opzichte van

2013 (39). De genoemde 21 betreft het aantal aanlopen tot medio 2014.

Zeehavens A msterda m augustus 2014

7

Binnenvaart Havenlogistiek Maritieme Techniek

Ocean Technology Scheeps- jachtbouw Zeevaart

beroepsopleidingen vmbo-mbo-hbo | cursussen | training op maat | consultancy | onderzoek

HAVENLOGISTIEK BIEDT GROEI! Wil jij alles weten over goederenen personenvervoer van en naar de havens, en alles wat ermee te maken heeft? Dan kan je op vmbo- of mboniveau al kiezen voor een praktijkgerichte beroepsopleiding waarin allerlei facetten uit de dagelijkse praktijk aan de orde komen.

Leren en werken kan dus reserveer tijdig je opleidingsplek via: maritiemeacademieholland.nl/ aanmelden MEER WETEN OVER OPEN DAGEN EN ANDERE MARITIEME OPLEIDINGEN? maritiemeacademieholland.nl

maritiemeacademieholland.nl

Maritieme Academie Holland Maak je carrière in de havenlogistiek

water vergroot je wereld IJmuiden | Amsterdam | Harlingen | Terschelling | Sneek | Leeuwarden | Delfzijl

Specialist in: garbage-transport, removal of all types cargo residues, damaged cargo solutions, Cleaning/sweeping/barges

ROTTERDAM - AMSTERDAM - DEN HELDER - IJMUIDEN DORDRECHT - SCHEVENINGEN - MOERDIJK advertentie_februari_1.indd 1

8

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Contact: Email Internet

020 - 486 76 40

(24/7)

info@bek-verburg.nl www.bek-verburg.nl

24-1-2011 17:06:19

KORTE B ERIC HTEN Meer over Amsterdam Ports Association en zijn ruim 250 leden: amports.nl

w w w. a m p o r t s . n l

Uitbreiding Koperen Ploeg De KP 18 is de jongste aanwinst van de Koperen Ploeg.

Gebouwd bij Merweland Jachtbouw in Rotterdam, is deze vastmaakvlet een welkome aanvulling voor de zestien vaartuigen tellende vloot. Ingegeven door ervaringen en goede prestaties met de eerder door dezelfde werf overgedragen KP 17, plaatste De Koperen Ploeg vorig jaar de order voor de bouw van de KP 18 en KP 19. Met de oplevering van de KP 18 is het nu wachten op nummer 19 die medio april 2015 de wateren van Amsterdam zal sieren. Naast het meren en ontmeren van zeeschepen – de hoofdtaak - worden deze specialistische vaartuigen ook ingezet voor het vervoer van pakketten, bemanning- en personeelsvervoer, De KP 18 trekken van olieschermen en bij FOTO: DE KOPEREN PLOEG andere calamiteiten.

•

Nieuwe jassen voor jack-ups De Seajacks Leviathan en Seajacks Kraken zijn weer in topconditie. De twee zelfheffende werkplatforms (jack-ups) ondergingen een serie reparatie- en vervangingswerkzaamheden door Shipdock Amsterdam in samenwerking met Niron Staal - die beide deel uitmaken van Damen Shiprepair & Conversion. Opdrachtgever was eigenaar Seajacks UK Ltd. De Seajacks Leviathan en Seajacks Kraken Op de Leviathan werden de blade FOTO: DAMEN SHIPYARDS racks verwijderd van de vorige installatie-opdracht in een windfarm. In zulke racks worden rotorbladen vervoerd. Vervolgens installeerde Shipdock een helidek inclusief al het bijbehorende pijpenwerk voor de waterafvoer en het blussysteem.

Ook kreeg deze jack-up nieuwe onderdekse stalen fundaties voor de toekomstige plaatsing van zwaardere davits voor de reddingsboten. Het belangrijkste werk op de Kraken betrof de vervanging van de complete davits-systemen voor de twee reddingsboten. Ook hier werden eerst zwaardere fundaties geplaatst. Daarna werden de vier nieuwe davits geplaatst inclusief de montage en aansluiting van alle bijbehorende hydrauliek, elektra en winches. Verder werden de vier lange poten van de Kraken eerst gezamenlijk door Seajacks en Shipdock geïnspecteerd en vervolgens waar nodig gerepareerd. Hiervoor werd S690-kwaliteitstaal gebruikt. Ten slotte werden van beide jack-ups de hijskranen en -blokken getest voor het verlengen van de veiligheidscertificaten en kregen ze elk vier nieuwe platforms voor hun satelliet-domes.

•

De ventilatietorens van de Velsertunnel FOTO: Mercedes Bouter

Werk i n u i tvoeri n g

De Velsertunnel gaat vanwege een ingrijpende renovatie negen maanden op slot. Tussen het voor- en najaar van 2016 zal de zestig jaar oude tunnel in beide richtingen afgesloten zijn. Om de overlast te beperken stort Rijkswaterstaat zich 24/7 op de klus.

Onder de renovatie valt het vervangen van technische installaties en het repareren van schade toegebracht door te hoge vrachtwagens. Uitgangspunt is dat de tunnel straks weer minimaal dertig jaar mee kan zonder groot onderhoud. Zonder maatregelen zou er elke dag een file van minimaal vijftien kilometer (extra) voor de Wijkertunnel ontstaan.

Rijkswaterstaat heeft bovendien besloten tot de aanleg van calamiteitenbogen en nieuwe verbindingswegen naar en van de Wijkertunnel voor het geval de Velsertunnel is gestremd. De calamiteitenbogen komen in de binnenbochten van de knooppunten. Hierdoor kan verkeer uit Beverwijk bij een stremming van de Velsertunnel via de A22 in noordelijke richting rijden en dan via de nieuwe verbindingsboog bij knooppunt Beverwijk in zuidelijke richting de Wijkertunnel in.

Op knooppunt Velsen komt er vervolgens een extra boog waardoor verkeer uit de Wijkertunnel weer terug naar IJmuiden kan rijden. Daarnaast hoopt Rijkswaterstaat via andere maatregelen de IJmond zo goed mogelijk bereikbaar te houden. Doel is het reguliere verkeer zo vroeg mogelijk te verspreiden over alternatieve routes. Lange afstandsverkeer dat nu door de Wijkertunnel gaat, gaat straks door de Coentunnel.

En lokaal en regionaal verkeer dat nu de Velsertunnel gebruikt, neemt straks de Wijkertunnel. In deze tunnel komt in beide richtingen een voorkeursstrook voor vrachtverkeer. Op de knooppunten Velsen en Beverwijk worden extra verbindingswegen en keerlussen gemaakt. Verder worden kruispunten in het lokale wegennet geoptimaliseerd en de toestroom van verkeer naar de snelwegen gelijkmatiger gedoseerd. Met de maatregelen levert de omrit de bestuurder tien minuten vertraging op.

•

Ni e u w te n derhu i s voor Lood swe ze n Het tenderhuis van het Loodswezen regio Amsterdam-IJmond op het Zuidersluiseiland is afgeschreven.

Vandaar dat op de locatie een nieuw onderkomen wordt gebouwd. Het bestaande pand is van hout en dateert uit de jaren tachtig. Het nieuwe gebouw, dat in oktober gereed moet zijn, krijgt ongeveer dezelfde afmetingen als de huidige (20x10 meter) en dient als thuisbasis van de Het nieuwe tenderhuis bemanningsleden van de drie tenders (loodsboten) waar de regio voor Loodswezen Amsterdam-IJmond over beschikt. Ook zijn er rustruimtes voor FOTO: REINDER WEIDIJK medewerkers van buiten de regio. In 2000 speelde het Loodswezen ook al met de gedachte voor nieuwbouw op het Zuidersluiseiland. Uiteindelijk is dit niet doorgegaan. Het hoofdkantoor van het Loodswezen blijft gevestigd aan de verderop gelegen Kanaaldijk.

•

Zeehavens A msterda m augustus 2014

9

Adv. ’14 1/2 pag. THL:Opmaak 1

29-07-2014

12:38

Pagina 1

TER HAAK LOGISTICS:

Value-added Logistics

LOGISTICS STORAGE WAREHOUSING DISTRIBUTION

A fully equipped forwarding and shipping company. Providing worldwide transport by sea, road and air, complying with specific customer needs in the best way. We offer a wide range of value added services like warehousing activities, stock control and pick & pack operations. Fully licensed for all custom formalities.

TER HAAK LOGISTICS ISPS - AEO & FENEX certified

Ter Haak Logistics is, together with 4 other port related companies, part of The Ter Haak Group.

Ruijgoordweg 80 - Westpoort 7070 - 1047 HM Amsterdam The Netherlands - Branche office in Almere - Phone +31 20 6116688 - thl@terhaakgroup.com - www.terhaakgroup.com

Blom bv

C.V.V.

Coöperatieve Vereniging van Vletterlieden w.a.

SLEEPDIENST EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

SHIP MOORING / UNMOORING TENDERSERVICE AT ANCHORAGE SHIP COMMUNICATIONS / LAUNCH SERVICE

• Sleepboten • (Koppel)dekschuiten met spudpalen

• Watertransporten • Op- en overslagmogelijkheden

• Pontons / Beunbakken

• Duurzaam vervoeren *

SUPPLEMENTERY CREWSUPPLY ENVIRONMENTAL SERVICES

* Duurzaam aan- en afvoeren van bouwstoffen en materialen Pier Afrika 10,bv 1013 BK Amsterdam Blom S LEEPDIENST

EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

Tel: 020 - 686 60 07 - 6866023 Fax: 020 - 686 60 82 www.dekschuitenenpontons.nl

VCA CERTIFIED AND NEN-EN-ISO 9001:2008

Zuidersluisweg 1975 AK IJmuiden

1 0

Zeehavens A msterda m augustus 2014

T.+31(0)255-515354 F.+31(0)255-537737

cvv@vletterlieden www.vletterlieden.nl

poli t ie k

W e r k p r og r a m m a Z e e hav e n s g e r e e d

E n n u aan de slag !

Tijde ns he t A m p o r t s H aven gil d e d i n e r e i n d 2 0 1 3 ple it te min is ter S c h u l t z van H a e g e n vo o r e e n nauwe re sa m enwer k in g t u s s en d e N e d e r l a nd s e zee have ns. H ier m ee ga f ze h et s t a r t s c ho t vo o r de opstell in g va n een g em een s c ha p p e l i j k we r k progr a m m a – g et itel d “A l l e he n s a a n de k ”. D e min is ter ies va n I n frast r uc t uur & M ilie u e n Ec o n o m is c h e Za k en he b b e n hier de afg el o p en m a a n den a a n ge we r k t in s a m enwer k in g m et d e Br anche org a n is at ie Zeeh aven s ( R ot terdam , A m s terda m , Zeel a nd, G roninge n en M o erd ijk ) en met he t be d r ijfs l e ven in d eze havens, w a a ro n d er O R AM .

T E K S T: E ve l ine Papa

D

e titel “Alle hens aan dek” is niet voor niets gekozen.

Alle belanghebbenden voelen die sense of urgency om goed te kunnen anticiperen op de voortdurende onzekerheid over de internationale economische ontwikkelingen.

Zeker, de uitgangspositie van de Nederlandse zeehavens is aantoonbaar goed, maar er liggen voldoende uitdagingen om de positie van Nederland als logistieke wereldspeler en “Gateway to Europe” te behouden én te verbeteren. Het programma moet er voor zorgen dat de Nederlandse haveninfrastructuur de beste van de wereld blijft, het marktaandeel van de Nederlandse havens in de Hamburg-Le Havre Range groeit en de toegevoegde waarde van de Nederlandse zeehavens toeneemt.

Concrete acties

zowel nationaal als via de Europese corridors. Met speciale aandacht voor goederenvervoer per spoor; 3. Ondernemerschap en arbeidsmarkt - Versterken van havenindustrie, toezichtlasten terugdringen en verbeteren van de aansluiting op de opleidings- en arbeidsmarkt; 4. Duurzaamheid en innovatie - Uitvoeren van afspraken in Energieakkoord en bio-based economy, versterken van het innovatievermogen van zeehavens door samenwerking met topsectoren en ondersteunen van initiatieven om bedrijfsleven in zeehavens duurzamer te maken; 5. Zeehavens en hun omgeving - Afspraken over omgang met de natuur en effectief gebruik van de milieu- en fysieke ruimte; 6. Havensamenwerking en borging nationale publieke belangen - Intensivering van onderlinge samenwerking van de zeehavens om ambities waar te maken.

Het werkprogramma is aanvullend op de lopende investeringen. Eind 2016 stellen de partijen een nieuw programma op voor de volgende periode van twee jaar. Het complete programma is in te zien via www.amports.nl/media/277075/werkprogramma.pdf of direct te downloaden via de QR-code.

Het programma moet er voor zorgen dat de haveninfrastructuur de beste van de wereld blijft

Het werkprogramma Zeehavens bestaat uit zes thema’s met concrete afspraken en acties voor alle deelnemende partijen. Voor de komende twee jaar zijn dit de prioriteiten: 1. Nederlandse zeehavens en Europa – Bereiken van eerlijke grensoverschrijdende concurrentie tussen zeehavens.

Onder andere door acties om de bereikbaarheid en achterlandverbindingen met behulp van Europese cofinanciering en samenwerking verder te versterken; 2. Bereikbaarheid en logistiek - Behouden van optimale bereikbaarheid van zeehavens door logistieke maatregelen,

•

Zeehavens A msterda m augustus 2014

11

De bulk carrier CPO ASIA in de Noordersluis, geassisteerd door sleepdienst Svitzer FOTO: Henk Honig

lo gistiek

Lo gi st i ek e st i p p en aa n de h ori zon

K ete nre gie, c l u s ter vo r m in g, in ter na t i o na l e h ub s, h e t m a k e n v an k euze s, s a m enwer k en en d a t vo o r a l a l le m a a l h e e l s l i m doe n: dat is l o gis t iek . H et ra a k t a ll e t r a n s p o r t a c t i v i te i te n i n have ns e n daar b u iten . Een l o gis ti e k e k a m p i o e n a ls N e d e r l a nd (t we ede ple k o p d e werel d w ijde Lo gi s t i c Pe r fo r m a n c e I nd e x ) en specifie k d e M et ro p o o l regio A m s te rd a m ( MRA) h e e f t e e n posit ie te ve rd edig en - én te w in n e n .

T ekst: R o b S choe m aker

D

e Amsterdamse haven is in een aantal sectoren (onder meer olieproducten, kolen, cacao) een onverbiddelijke internationale logistieke hub. Dat betekent dat in die sectoren in de haven een kritische massa aanwezig is die zorgt voor een goede startpositie om in te kunnen spelen op eventuele transities binnen die sectoren. Zo zijn de zeven Amsterdamse olieproductenterminals zichzelf intern aan het vernieuwen op het gebied van biofuels. President-directeur Havenbedrijf Amsterdam Dertje Meijer: “Als je naar de toe-

Noordzee

komst kijkt – en dat hebben wij met heel veel partijen samen gedaan in de Visie 2030 – is het zaak groeisectoren te herkennen en te onderkennen of die een rol in de Amsterdamse haven kunnen spelen. Om kansrijke sectoren te binden, wil het havenbedrijf niet alleen een effectieve huisbaas voor het havenbedrijfsleven zijn, maar ook een matchmaker waarbij wij innovaties, mensen, stromen en activiteiten aan elkaar knopen. In een rol als co-creator gaan we nog verder bij het verwezenlijken van innovaties en nieuwe niches door niet al-

A7

Beverwijk Purmerend

A9

Velsen IJmuiden

No

or

dz

ee

ka

Zaandstad

na

al

Noord

aal

A10

thav

aven

Dataport

zeekan

Wes

ikah Amer

en

Afrikahav

Seaport

A8

en

Westpoort

Logistiek knooppunt tI

He

J

Haarlem

Amsterdam

Het IJ

A10

DE METROPOOLREGIO AMSTERDAM:

A9

❰❰ IJmuiden - Lelystad ❱❱

Nieuwe Diep

❰❰ Purmerend - Haarlemmermeer ❱❱

Bevolking Logistieke sector Arbeidsplaatsen Toegevoegde waarde

: 2,5 miljoen : 25.500 bedrijven : 180.000 : 16 miljard euro

Airport

Luchthaven Schiphol

1 2

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Greenport

leen als katalysator te werken, maar ook actief deel te nemen in samenwerkingsverbanden, partnerships.”

Dat de nadruk op samenwerken ligt, blijkt uit de instelling van gremia als het Amsterdam Economic Board en het Amsterdams Logistics Board waarbij kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden (de zogenaamde triple helix) in de MRA elkaar ontmoeten om samen een sterke regio te creëren.

Hoe sterk is de regio al (zie ook kader Onderzoek)? Meijer: “De MRA beschikt over een ijzersterke logistieke propositie met een airport, seaport, greenport en dataport. En daarmee is veel geld en werkgelegenheid gemoeid. Maar wij zijn ons ervan bewust dat niet de sterkste overleeft, maar degene die zich het best weet aan te passen, zoals Darwin ooit constateerde. Daarom moeten we inspelen op de wensen en behoeften in de markt, goed luisteren naar onze ondernemers en onze omgeving en innoveren. Logistieke activiteiten gaan namelijk gepaard met veel geld en werkgelegenheid. Logistiek & Handel is met een toegevoegde waarde van ruim 16 miljard euro in de MRA de belangrijkste sector voor de regionale economie, naast financieel-zakelijke dienstverlening. Het cluster telt bijna 180.000 arbeidsplaatsen. Maar om die positie te behouden en uit te breiden, is flexibiliteit nodig en het vermogen soepel in te spelen op veranderingen. Dat vraagt om een organisatie die kennis wil delen en uitwisselen zodat de kansen die zich voor doen ook gepakt worden. In het verlengde van de traditionele distributierol liggen die kansen er ook.

De complexiteit en dynamiek in supply chains neemt toe. Dit zorgt voor een groeiende behoefte aan nieuwe innovatieve ketenregieconcepten. We beschikken over de kerncompetenties die hiervoor nodig zijn. We hebben een sterke positie in de fysieke logistiek, een goede vertegenwoordiging van logistieke supportdiensten én een internationaal hoog gewaardeerde kennispositie. Nú is de tijd om daar gebruik van te maken en onze rol als regieland te claimen.”

Concrete lobby

tuele problemen. De havenbranchevereniging ORAM houdt zich onder meer bezig met generieke thema’s en lobby’s om bijvoorbeeld de cruciale achterlandverbindingen nog beter te maken. Dat kan heel concreet zijn, zoals de succesvolle lobby om de 24-uurs openstelling van de Oranjesluizen te handhaven, maar ook beleidsmatig en grensoverschrijdend. Paul Wevers, voorzitter van de ORAM: “Er zijn nu al knelpunten in het logistieke systeem en deze intensiveren als de verdubbeling van de Europese goederenstromen tot 2040, waar de IMF en de Wereldbank mee rekent, inderdaad werkelijkheid wordt. Neem alleen de nieuwe zeesluis: deze is nog steeds een handtekening verwijderd van aanleg.”

Verder ontstaan er door de aanleg van het derde spoor in Duitsland de komende jaren capaciteitsproblemen bij de grensovergang. Er zijn veel inspanningen nodig om dat te verzachten.

Dichter bij huis is er continue discussie om voldoende aandacht te krijgen voor het goederenvervoer door het Centraal Station. Voorkomen moet worden dat goederenvervoer achtergesteld wordt op passagiersvervoer. Nog dichter bij huis zijn er o zo belangrijke haarvatspooraansluitingen naar bedrijfsterreinen waar NS spooraansluitingen van het beheer af wil.

Wevers: “We zullen ook veel gebruik moeten maken van het Europese TEN-T-financieringsmodel om ons te handhaven in de Europese top. En wat de toekomst betreft: de zo gewenste modal shift van 65% weg en 35% spoor en binnenvaart komt

O n der zo e k De vakgroep Logistiek van de Hogeschool van Amsterdam doet een langlopend benchmarkonderzoek onder zeventien Airport/Seaportregio’s waarbij naar tien factoren is gekeken – zoals overslagvolume, achterlandverbindingen, belastingklimaat, human capital, duurzaamheid en woonkwaliteit. Singapore komt op de eerste plaats, Amsterdam/Rotterdam samen op twee, Frankfurt drie, Amsterdam alleen op vier en Hongkong op vijf.

Amsterdam scoort het best op de factoren wisselwerking tussen air- en seaport en belastingklimaat.

Een wenkend perspectief is één, echter de dagen van de logistieke ondernemers worden gevuld met concrete en ac-

Zeehavens A msterda m augustus 2014

13

lo gistiek

niet van de grond. Op dat vlak gebeurt weinig tot niets.”

Voor de verbinding tussen airport en seaport is de openstelling van de Westrandweg en de tweede Coentunnel natuurlijk een goede stap. En zeker moet benadrukt worden wat Amsterdam op het gebied van dataverbindingen te bieden heeft.

“In mijn opinie”, stelt Wevers, “is logistiek geen apart cluster maar een kennisgebied dat dwars door alle overige clusters heenloopt, net als ICT. En logistiek gaat nu niet alleen meer om overslag maar ook om het bewerken van die goederen waarbij data en dataoverdracht net zo belangrijk zijn als het fysieke transport. Neem bijvoorbeeld de cacao waarbij vanuit Nederland de mondiale ketenregie wordt gevoerd van een boer in Ghana en Ivoorkust tot inzameling, vervoer, opslag en verwerking.” De trend die Wevers voorziet, is dat bedrijven veel scherper op hun data zullen moeten sturen. “Bewust zijn van de eigen schaalgrootte en bewuster specialiseren en diversifiëren. Allerlei onderzoeken geven echter ook aan dat Amsterdam het landelijk gezien bovengemiddeld doet op logistiek gebied. Dat heeft direct te maken met het kennisniveau dat hier voorhanden is. Dat kennisniveau en de nabijheid van de stad maakt Amsterdam ook tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor kenniswerkers”, aldus Wevers.

Kennisinstellingen “Een al stevige en zich snel ontwikkelende relatie”, noemt lector Logistiek Dick van Damme van de Hogeschool van Amsterdam de samenwerking tussen de Hogeschool en Havenbedrijf Amsterdam. “Dertje Meijer zit in onze Raad van Advies en wij hebben veelvuldig contact met werknemers op de afdeling Strategie als Eduard de Visser en Titus Tielens. Zij hebben een innovatieagenda en wij een onderzoekagenda en die schuiven we in elkaar. Dat kan langlopende of omvangrijke onderzoeken betreffen zoals een benchmarkonderzoek naar Airport/Seaport-regio’s of naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de haven, maar ook plotseling optredende problemen die vragen om een oplossing. Zo trad er enige tijd terug opeens een daling op in de overslag van tweedehands auto’s, een stroom die weglekte naar Antwerpen. Dan gaan wij uitzoeken hoe dat komt en doen aanbevelingen. Onze samenwerking geeft aan dat het havenbedrijf die rol van matchmaker in het samenbrengen van bedrijven en kennisinstellingen al op zich heeft genomen, maar het kan nog wat strakker.”

De Westrandweg te Amsterdam FOTO: Max Dijksterhuis

D e lo g i st i e k e secto r De Metropoolregio Amsterdam (MRA) strekt zich ruwweg uit van IJmuiden tot Lelystad en van Purmerend tot Haarlemmermeer. Dit gebied telt bijna 2,5 miljoen inwoners.

De logistieke sector in de MRA telt ongeveer 25.500 bedrijven met zo’n 180.000 arbeidsplaatsen. Voornamelijk in de Amsterdamse havenregio, op Schiphol en bij Greenport (bloemen en planten). Jaarlijks heeft de sector behoefte aan zo’n vijfhonderd à zeshonderd nieuwe medewerkers. De logistieke sector levert de MRA een toegevoegde waarde op van circa zestien miljard euro.

Van Damme voorziet spannende tijden voor logistieke knooppunten. Sectoren als de biobased en nieuwe energie, de circulaire economie en 3D-printing ontwikkelen zich snel.

Van Damme: “Met name die 3D-printing zal de luchthavens eerder treffen omdat dat het transport van spare parts kan vervangen. Aan de andere kant vergt 3D-printing kennis en kunde waarbij nu al blijkt dat die niet overal ter wereld beschikbaar is maar juist wel in de knooppunten nabij kenniscentra. En dat gaat gepaard met goederenstromen.”

Local for local is daarnaast een trend waarvan de implicaties nog onduidelijk zijn. Als bijvoorbeeld China zich meer op zijn interne markt richt, zal in Europa meer zelf gemaakt worden.

Dat heeft natuurlijk ook gevolgen voor goederenstromen. Van Damme daarover: “Maar lopen die wel via de Noordzeehavens? En waar zitten de nieuwe productieplaatsen? Ik had ook graag gezien dat er in de Visie 2030 ook ruimte zou zijn ingeruimd voor een minder optimistische visie op groei, zelfs van een krimpscenario. Hoe ga je daar dan mee om?”

Dat innovaties ook de traditionele sectoren en stromen beïnvloeden, is goed denkbaar. De toenemende houdbaarheid van versproducten in het geconditioneerd vervoer kan de verhouding tussen lucht- en zeevracht doen kantelen.

Luchtvracht staat vanwege de kosten en het milieu toch al onder druk en zal zich steeds meer als nichevervoer presenteren met specifieke services. Betrouwbaarheid is en blijft heel belangrijk. Maar ook de zeevracht zal zijn dienstverlening op klant en product moeten toespitsen. Van Damme gelooft daarbij in een clusterbenadering: “De overslag moet top zijn, snel, betrouwbaar en er moeten keuzes zijn in modaliteiten. Flexibiliteit, responsiviteit en veerkracht vormen de grote uitdaging. Voor een nichehaven als Amsterdam liggen er zeker kansen.”

Dat stelt ook eisen aan de logistieke werkers. Logistiek wordt meer en meer de kunst van het slim organiseren, en de ketenregie in handen krijgen. Dat betekent dat de eisen aan de studenten die van roc’s, hogescholen en universiteiten komen steeds hoger worden. Van Damme: “Het maakt die banen ook steeds uitdagender. Er zou beter gecommuniceerd moeten worden hoe leuk het werk in de haven is. Er zou ook beter voor het voetlicht moeten worden gebracht hoe uitzonderlijk het is dat maar liefst de helft van de goederen die de Amsterdamse haven binnenkomt in de regio blijft.”

•

w w w.oram.nl w w w.portofamsterdam.nl w w w.amsterdameconomicboard.com

14

Zeehavens A msterda m augustus 2014

log i st ie k

T re n ds i n log i sti ek Logistiek is b e wegin g. D at vra a g t v a n b e d r i j ve n d i e i n de ze sec to r wer k en , o m fl ex ib i l i te i t , o m he t ve r m o g e n tot aanpass en aan d e vera n de re nd e o m s t a n d i g he d e n e n het k unne n in s p el en o p t ren ds. Vo o r d e vo l g e n d e v i j f onder nemin gen is d a t d e da g e li j ks e p r a kt i j k .

T ekst: R o b S choe m aker

“D

e groei in ladingvolume zit er sinds 2010 weer goed in.” Zegt directeur René Finson van de Waterland Terminal tevreden. “Niet valt te ontkennen dat we het in 2009 in de nasleep van de kredietcrisis moeilijk hebben gehad. Toen hebben we de bakens verzet, veel aan acquisitie gedaan.”

De business is anders geworden, vervolgt Finson: “Bedienden klanten als productiebedrijven vóór de kredietcrisis vooral het Europese continent met onder meer shortsea, nu zien we ook meer deepsea-lading aangeboden van en naar India en het Verre Oosten. De inkoop is steeds verder van huis en lading komt in toenemende mate gecontaineriseerd ook via Rotterdam en Antwerpen naar ons toe. Inderdaad nog steeds naar ons. Dat wij klanten drie overdekte overslaghallen ter beschikking kunnen stellen, is een enorme pre.

Verder is het een kwestie van dienstverlening.”

De drie all-weatherterminals van multipurpose stuwadoor Waterland Terminal bieden klanten in de ARA-range inder-

daad unieke overslagfaciliteiten: overdekte overslag van en naar alle combinaties van modaliteiten. Op 200.000 vierkante meter terrein bevindt zich 100.000 vierkante meter opslagruimte, een kilometer spoor en 700 meter kade (waarvan 350 meter overdekt), waaraan de afgelopen jaar 649 zeeschepen afmeerden.

Finson: “Het online uitwisselen van ladinggegevens blijft doorzetten. Ook rond de douane blijft er beweging. Uiteraard zijn wij AEO-gecertificeerd, waarbij al onze processen tegen het licht zijn gehouden: dat moet tot minder controles leiden. Natuurlijk koesteren wij onze goede relatie met de douane, die professioneel werkt en van goede wil is. Een minpuntje is dat door de steeds wisselende douanebeambten er soms onnodig veel moet worden uitgelegd en dat leidt soms tot vertraging.” Overigens vindt Finson met de douaneregelgeving niets mis, mits die in alle Europese havens hetzelfde gehandhaafd wordt. “Aan dat level playing field mankeert wel het een en ander. Daar hebben we last van.

Soms zien we lading weglekken die bij ons om milieu- of douanetechnische redenen nog niet meteen weg kan. Ik merk ook niet echt dat dat beter wordt.”

Het woord recessie valt niet meer bij ons, vervolgt Finson, maar herstel is er ook niet. “We opereren in een andere wereld, in nieuwe verhoudingen. Zakelijker en harder.

Vroeger bouwde je krediet op bij een klant tot het contract afliep waarna je gezamenlijk aan continuïteit werkte. Als nu een contract afloopt, wordt er spijkerhard getenderd, en onderhandelen we opeens met heel andere mensen dan met wie we dagelijks te maken hebben. Het kwaliteitsdenken maakt plaats voor rigide inkoop. Daar moet je een weg in vinden en dat gaat ons ook goed af maar het is niet altijd makkelijk.”

Waterland T erminal

1

w w w.waterlandterminal.nl

‘Dat wij kla nten dr ie overdekte overslaghallen ter beschikking kunnen stelle n, is een enorme pre’ Zeehavens A msterda m augustus 2014

15

lo gistiek

A

ls full service autoterminal verricht Koopman Car Terminal voor tal van automotive-opdrachtgevers zoals Nissan en LeasePlan diensten op het gebied van opslag, overslag, reparaties en modificaties. Vanuit de congestievrije Amsterdamse haven en via alle modaliteiten verzorgt Koopman onder meer directe dealerdistributie naar de Benelux, Duitsland en Zwitserland.

Directeur Alain Bresseleers: “De automotive-industrie is sterk in beweging: op consument- én op producentniveau.

Zo wordt er tegenwoordig anders tegen autobezit en mobiliteit aangekeken en niemand weet nog waar dit de komende decennia naar toe gaat. Ook bij producenten spelen allerlei trends die invloed hebben op onze bedrijfsvoering: sommige positief, andere negatief.”

Een belangrijke trend volgens Bresseleers is de snelle afname van het aantal dealerships in het achterland. “Dealers en servicepunten worden meer en meer plekken waar auto’s door de consument afhalen; werkzaamheden die vroeger bij de dealers werden verricht, vinden nu op onze terminal plaats. Daar hebben we mensen voor nodig om die modificaties uit te voeren. Daarnaast is al jaren de trend dat auto’s steeds completer worden geleverd volgens een beperkt aantal pakketten waaruit dealers kunnen kiezen. Een andere trend is dat er piekvorming in de autoverkopen naar het eind van de maand/einde kwartaal optreedt; de druk om te verkopen

Ko o p man Car Terminal

2 OBA

wordt – omdat er in de automotive maandelijks wordt gerapporteerd en een zeer marktaandeel gedreven industrie is – tegen het eind van de maand steeds groter. Dit heeft op onze beurt een onevenwichtigheid in onze werkzaamheden tot gevolg tegen het einde van iedere maand toe.”

Een trend voor Koopman is verder het optreden van allianties tussen merken zoals tussen Renault en Nissan: multiplatforms.

Bresseleers: “Dat betekent dat hetzelfde model onder diverse merken kan voorkomen. Dat betekent ook dat fabrieken (zogeheten OEM’s oftewel original equipment manufacturers) onderling strijden om wie die modellen mogen maken en dat betekent dat vervoersstromen kunnen gaan verschuiven. Keiharde tendering op alle niveaus is een essentieel onderdeel van het verdienmodel van de merken. Op al deze ontwikkelingen hebben wij als dienstverlener natuurlijk geen invloed. Die verschuiving van productieplek kan ook binnen een merk voorkomen. Zo werd de Nissan Micra vroeger in Engeland gemaakt, later in India en is nu besloten dat de productie naar Frankrijk verplaatst wordt. Dat zijn voor ons ingrijpende aanpassingen.”

Ook in de automotive zal de komende jaren de rol van inter-

‘Keiharde tendering op alle niveaus’ net belangrijker worden, vervolgt Bresseleers. “Automerken zullen in toenemende mate in een land of regio een aantal experience centers inrichten waar modellen zijn te bezichtigen en proefritten zijn te maken. Vervolgens bestelt de klant vanachter zijn computer zijn auto met de gewenste specificaties en wordt de auto vanaf fabriek of carterminal op specificatie rijklaar gemaakt en de auto met het spreekwoordelijke bloemetje afgeleverd.

Kortom, de omgeving waarbinnen wij opereren is zeer dynamisch te noemen.

En dan ga ik nog even voorbij aan de rol die carterminals voor de tweedehandsauto’s van leasemaatschappijen en andere fleet owners kunnen spelen op zowel nationaal als crossborder niveau.” w w w.koopman.nl

3 ‘Met de opkomst va n de importkole n - een transitie die al veertig jaar in beslag neemt - is de logistiek wel anders geworden’

16

Zeehavens A msterda m augustus 2014

T er Haak Groep

V

anuit de werkkamer van Richard ter Haak is te zien hoe riant alle modaliteiten op zijn terminal hun plek hebben gevonden. Hij maakt zich wel zorgen over het gebrek aan activiteit op zijn zee-kades: “Amsterdam loopt als zee-rederijhaven achteruit, althans in de containeroverslag en het stukgoed. Er is wel groei in de binnenvaart en shortsea, maar daar is onze terminal niet echt voor geëquipeerd. Het is knokken om de rederij die we nog hebben, Grimaldi, te behouden.”

Dat doet Ter Haak door anders te werken, door te diversifiëren. “Vroeger laadden en losten wij als terminal containers en bemoeiden we ons niet met het vervolgverhaal naar ons achterland. De trend is nu intermodaal denken en een extra servicepakket aanbieden. Om volume op de terminal te handhaven, leveren we nu tot aan de fabriek of loods.” Zo is Ter Haak in heel Europa actief bezig om voor Grimaldi uitgaande lading naar Amsterdam te halen door te gaan kijken waar ontvangers in West-Afrika behoefte aan hebben. “En dan kun je vanuit het Europese achterland wellicht stromen ombuigen via Amsterdam want we hebben hier een goed bereikbare, congestievrije haven. Dat kunnen er niet veel zeggen.”

Qua containers zijn we een satelliethaven van Rotterdam en Antwerpen en een dagelijkse verbinding met die havens is voor ons van wezenlijk belang, vindt Ter Haak. “Per binnenvaart en spoor. We hebben nu een wekelijkse containertrein rijden op Berlijn waar we een fabriek van Cargill bevoorraden. Met de retourtrein nemen we lading mee voor afnemers in deze regio naast containers voor Rotterdam of Antwerpen. Daarom starten we ook vanaf 1 september een wekelijkse AMRO-spoorshuttle op Rotterdam. Spoor, want de trein is betrouwbaarder en minder congestiegevoelig dan de binnenvaart. Ook hebben we drie containertreinen rijden van Rotterdam naar Straatsburg, met aansluiting naar Amsterdam. Zo hopen we ook lading die via die lijn voor Antwerpen bestemd is via onze Amsterdamse termi-

“D

e trend in de kolenoverslag is dat er niet zo gek veel verandert”, zegt directeur Hans Fijlstra van OBA. “De laatste jaren doen wij telkens wat meer tonnen dan het voorgaande jaar. Tien procent van onze kolen gaat per transportband naar de Hemcentrale. De rest gaat naar de Duitse staalindustrie en energiecentrales, een deel rechtstreeks na voor de sluis gelichterd te zijn, een deel gaat via onze terminal per lichter en spoor. En kolen zullen in ons achterland nog geruime tijd deel uitmaken van de basale energiemix.”

De afbouw van de Europese mijnbouw en de vervanging door importkolen zet door. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren een aantal nieuwe efficiëntere kolengestookte elektriciteitscentrales gebouwd en aangezien die een levensduur van circa veertig jaar hebben, is OBA nog wel even in business. Fijlstra: “Voor de toekomst voorzie ik echter geen verdere nieuwbouw totdat het CO2-probleem is opgelost.”

Met de opkomst van de importkolen - een transitie die al veertig jaar in beslag neemt - is de logistiek wel anders geworden. De Duitse eindverbruikers hebben te maken met langere besteltijden en met wisselende kwaliteiten. Vanwege

4

‘We hebben hier een goed bereikbare, congestievrije haven’ nal te laten lopen. Per september beginnen we ook met een wekelijkse binnenvaartdienst op Antwerpen. Helaas zien we dat steeds meer cacao-containers in Antwerpen worden gelost, om vervolgens per binnenvaart naar Amsterdam te worden gebracht. De noodzaak voor rederijen om Amsterdam aan te lopen wordt hiermee ondergraven. Uiteindelijk betekent dit dat de opslag en behandeling van cacao in de Amsterdamse haven achteruit holt. De buffer stock is al grotendeels naar Antwerpen verschoven. Met directe calls van zeeschepen wachten we op de nieuwe perspectieven die de sluis biedt. Wellicht belangrijker is hoe de economie zich ontwikkelt. Acht jaar geleden was er overal congestie en van de overflow profiteerden wij, maar nu is het overcapaciteit troef. Maar toch, de trafiek over onze terminal begint weer langzaam op niveau te komen.” w w w.terhaakgroup.com

deze effecten is OBA een belangrijke schakel in de transportketen geworden omdat de opslag van kolen in de havens plaatsvindt. Fijlstra: “Wij hebben ons terrein bijna verdubbeld tot zeventig hectare en zijn in staat mede door efficiëntere apparatuur en veldindeling om drie miljoen kolen in wisselende kwaliteiten op voorraad te hebben. Daarnaast is door de opkomst maar ook de wispelturigheid van de winden zonne-energie bij de fossiele-energiecentrales een soort aan-uitsituatie ontstaan. Bij weinig wind en zon neemt de behoefte aan voorraadaanvulling navenant toe. Logistiek lastig om te plannen.”

Van de crisis hebben wij niet veel last gehad, integendeel, besluit Fijlstra. “In 2008 daalden de grondstofprijzen fors en werd opslag voor bepaalde partijen aantrekkelijk om te anticiperen op latere prijsverhogingen. Het fenomeen Contango dat in de oliemarkt speelt, deed toen ook in kolenoverslag zijn intrede. En wat was de plek waar ze die kolen in opslag konden houden? Precies.” w w w.oba-bulk.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

17

log i st ie k

M

ichel Derksen van VAT Logistics neemt de laatste jaren een toenemende verharding en verzakelijking waar. “De prijsdruk is enorm, het is meer doen voor lagere marges. Het is zaak om volume te handhaven en vooral veel zelf doen. Waar we vroeger nog weleens elementen van de dienstverlening uitbesteedden doen we dat niet meer.”

VAT Logistics heeft zijn logistieke activiteiten over zeven locaties in Nederland verdeeld met elk hun eigen specialisme. In Amsterdam verzorgt VAT op 18.000 vierkante meter de opslag en distributie van met name consumentengoederen voor niet Europese MKB-bedrijven, veelal uit de VS. Derksen: “Om hun lead times te beperken, willen die toch met voorraad dicht op de Europese markt zitten. We bieden ze ook een fiscaal vertegenwoordigerschap aan, verzorgen hun BTW-aangiften en de mogelijkheid om onder ons BTW-nummer te opereren. De aanvoer naar ons warehouse in Amsterdam geschiedt vooral per barge vanuit Rotterdam en Antwerpen. In dit geval is de barge een prima alternatief voor wegvervoer. Een andere reden om hier te zitten is natuurlijk ook de nabijheid van Schiphol waarmee we via de A5 nu helemaal een prima verbinding hebben.”

Ook bij VAT is de laatste jaren de IT-trend dominant. Niet alleen ten opzichte van de klanten via bijvoorbeeld tracking & tracing, maar ook ten aanzien van de douaneafhandeling. Derksen: “Dat is een snelle ontwikkeling geweest die tot een enorme vereenvoudiging heeft geleid. Vergunningen krijgen is niet simpel, maar als je ze eenmaal hebt, gaat het heel soepel. Ik ben verleden jaar mee geweest op een trip naar India om daar exporteurs te overtuigen om Rotterdam en Amsterdam als hub te gebruiken en daarbij was ook iemand van de douane mee.

Ik zag daar de noodzaak eerst niet zo van in, maar juist die douaneman kon de Indiërs ervan overtuigen dat het inderdaad zo soepel in Nederland werkt. Dat douanegoederen en niet douanegoederen naast elkaar in een loods liggen onder verantwoordelijkheid van de dienstverlener kon men zich in India amper voorstellen.”

VAT Logistiscs steekt veel energie in het optimaliseren van de IT. Binnen Nederland is de IT-afdeling van twee naar twaalf fte’s gegaan: met de aandacht richting de douane, naar de klant toe en ook intern. De opdracht is om planning, financiën, verkoop, management en de douaneafdeling in één systeem te integreren. Derksen: “Als je dan nog bedenkt dat we behoorlijk gegroeid zijn, mede door overnames, dan wordt de complexiteit duidelijk.”

Een andere trend is dat VAT steeds meer inzet op intermodaal. VAT vervoert

‘VAT Logistiscs steekt veel energie in het optimaliseren van de IT.’ nu de grote volumes per trein naar Italië. En waar vroeger op Finland en Noorwegen vooral getruckt werd, gebruikt het bedrijf nu meer en meer short sea. Derksen: “Van sustainability had iedereen een tijdje de mond vol – alles moest groen – maar ik zie het niet zo snel gaan. In tijden van crisis vervaagt dat. Natuurlijk blijven de heel grote verladers zoals Heineken en Henkel voorwaarden stellen aan waarmee gevaren en gereden wordt, maar veel partijen interesseert het niet zoveel als het maar goedkoop is. En er zitten natuurlijk nogal wat gaten in de Europese wetgeving en dan komt het level playing field weer om de hoek kijken.”

Uiteindelijk bewegen we ons in een competitieve branche en wat wij doen is voor negentig procent dienstverlening, besluit Derksen. “De markt bepaalt, niet wij. Maar gelukkig kunnen wij de concurrentie goed aan. De uitdaging voor ons is te zorgen voor tevreden klanten en daardoor goede referenties en om goeie, jonge mensen binnen te halen.”

•

w w w.vatlogistics.nl

VAT Logist ics

5

Zeehavens A msterda m augustus 2014

19

Lo gistiek

De op mars va n de i Pad had ook ni emand verwacht

N ieuwe ha rd- en s o f t w aretec h no l o gi e ë n r uk k e n i n ho o g te m p o o p.

O ok Haven b edr ijf A m s terda m o nd e r zo e kt ho e s e ns o r te c h n i e k e n I C Toplossingen d e h aven verder k un n e n m o d e r n i s e re n . tekst: To b ias P ie f f ers

T

oen Steve Jobs begin 2010 de iPad introduceerde beseften de Amsterdamse havenbeheerders waarschijnlijk niet dat hier hun nieuwe werkinstrument werd getoond. Inmiddels versturen zij onderhoudsopdrachten via een zelfontwikkelde applicatie naar aannemers, inclusief uitleggende tekst, hi-res foto en gps-positie. Snelle en duidelijke communicatie, dat is wat ICT-toepassingen bieden.

HaMIS ‘We zijn bezig met een groot aantal projecten’, zegt Pito Dingemanse, die binnen het havenbedrijf verantwoordelijk is voor informatiemanagement en het applicatielandschap. ‘Een belangrijke stap daarbinnen is de invoering van het nieuwe Havenmeester Management Informatiesysteem HaMIS, dat door de havenmeester gebruikt gaat worden voor de administratieve afwikkeling van schepen die onze haven bezoeken.’

HaMIS vervangt dan het huidige havenmanagementsysteem Pontis. Bijzonder aan HaMIS is het gezamenlijk gebruik met Havenbedrijf Rotterdam en de directe koppeling met Portbase, het systeem dat alle meldingen van aankomende en vertrekkende schepen bundelt.’

Hamis draagt bij aan de harmonisatie van de havenmeesterprocessen in beide zeehavens, het is een open systeem om informatie te kunnen delen met nautische, logistieke en Trevler rittenregistratiesysteem

bestuurlijke partners en draagt bij aan het beheersen van de kosten van scheepvaartmanagementinformatie voor beide havenmeesterorganisaties. De verkeersleiding gaat naar verwachting vanaf 2015 met HaMIS werken, de inspecteurs maken al gebruik van het systeem.

Naast interne projecten is het havenbedrijf ook betrokken bij programma’s die voor de gehele logistieke dienstverlening in de haven van belang zijn. Een voorbeeld daarvan is Seamless Connections, waarin het havenbedrijf, douane en enkele bedrijven in de haven onderzoeken hoe een papierloze afhandeling van transporten is in te richten. “Op Schiphol is daar al veel ervaring mee opgedaan”, zegt Dingemanse. ‘Daar wordt gebruikt gemaakt van een pas die goederen digitaal in- en uitklaart. Dat werkt sneller dan handmatige registratie. We zijn nu aan het bekijken hoe dit toepasbaar in de haven is.”

Ook op gebied van applicaties gebeurt er veel. Naast de eerder genoemde app van Beheer Westpoort voor het onderhoud aan bijvoorbeeld wegen in de haven, heeft het havenbedrijf voor scheepsagenten de applicatie IamPort ontwikkeld. “Die stuurt agenten een pushnotificatie wanneer een bepaald schip in de haven aankomt of vertrekt”, licht Dingemanse toe.

“Ook kunnen zij via die app ontheffingen aanvragen.” En voor de echte datafanatici is er de app Port Data, die continu de marktaandelen van goederen tussen de havens in de Hamburg-Le Havre Range vergelijkt.

De cloud Het Havenbedrijf staat niet alleen in de invoering van nieuwe ICT-oplossingen in de haven.

“Snelheid is het toverwoord in de Amsterdamse haven”, zegt Martin Kooiman van IT-bedrijf Winsys. “Snel handelen, snel schakelen, dat maakt de bedrijven krachtig.

Kortlijnige en directe communicatie is daarbij belangrijk, en dat is wat de cloud bedrijven kan brengen.” De cloud is een gecontroleerde omgeving op internet waar bedrijven software of gegevens beschikbaar kunnen stellen.

Voor pompfabrikant Industrial Pump Group Nederland (IPG) in IJmuiden heeft Winsys een systeem geleverd waardoor het bedrijf gemakkelijk met zijn wereldwijde netwerk van resellers kan communiceren. Kooiman: “Designers van IPG kunnen middels deze cloud alle pompdata in één keer met het gehele netwerk van verkopers delen. Daarnaast is het te gebruiken

20

Zeehavens A msterda m augustus 2014

voor live communicatie via webcam, waardoor verkopers direct tijdens het gesprek beeldmateriaal delen om zo sneller het probleem te achterhalen.” Live meekijken bij het bedrijf waar de pomp geïnstalleerd is, gebeurt nog niet, maar mogelijk is dat wel. “Vereiste daarvoor is dat de eindgebruiker zijn data ook deelt via een cloud. Die kan dan communiceren met het systeem van IPG. Van deze cloud-connect verwacht ik erg veel.”

Een andere logistieke toepassing van cloudtechnologie is Trevler, een klein kastje dat automatisch de rittenregistratie van werknemers bijhoudt. “De Trevler is aan te sluiten op de sigarettenaansteker van een auto of vrachtwagen”, zegt Kooiman.

“Het starten van de auto activeert het apparaat, dat dankzij een ingebouwd gps-systeem direct een startpositie vaststelt.

Aan het einde van de rit bepaalt het apparaat de eindlocatie, berekent alle ritwaarden en verstuurt die gegevens vervolgens via een gesloten cloudsysteem naar de database van Trevler, waar de gegevens direct worden omgezet in voor de Belastingdienst bruikbare data. Dat zorgt voor een sterke afname van het aantal benodigde administratie-uren.” Voor transportbedrijven met een uitgebreid wagenpark biedt Trevler ook een fleetpakket aan waarin naast de ritten- en urenregistratie ook automatisch declaraties van kilometervergoedingen zijn inbegrepen en realtime track and trace-functionaliteiten zijn verwerkt. Trevler is voor 125 euro aan te schaffen en de eindgebruiker betaalt vervolgens een vast maandbedrag van enkele euro’s voor het beheer van de cloud.

nieuwe technologieën. “We onderzoeken nu de mogelijkheden van sensortechnieken in de haven”, zegt Dingemanse.

“Die is op verschillende manieren toepasbaar. Met sensoren kunnen we bijvoorbeeld het gebruik van ligplaatsen en de belasting van bolders meten en deze input koppelen aan HaMIS om de nautische dienstverlening nog verder te verbeteren. We willen zoveel mogelijk bedrijven in de haven bij dit proces betrekken en hun ideeën horen, want we willen graag dat zij er ook profijt van hebben.”

Ook de inzet van drones vindt Dingemanse interessant.

“Want naast een camera, die beelden vanuit de lucht kan verzorgen, is bijvoorbeeld ook een ‘snuffelaar’ aan een drone op te hangen. Die snuffelaar onderzoekt dan de luchtkwaliteit in de haven.” Drones kunnen zelfs een deel van het havenonderhoud op zich nemen. De iPad-applicatie van Beheer Westpoort gebruikt een database van beelden vanuit de haven, die aangeven hoe een weg of kade er bij moet liggen. “Drones toetsen dan hun eigen waarneming aan die beeldbank en bepalen of er iets gedaan moet worden. Met de juiste programmering bepalen zij zelfs welke aannemer de opdracht krijgt, inclusief hi-res foto en gps-positie.” Er zit nog wel een aantal haken en ogen aan het commerciële gebruik van drones. Zo is gebruik ervan door autoriteiten nog niet toegestaan. Toekomstmuziek hoeft dit echter niet te zijn, want wie had vijf jaar geleden verwacht dat met een iPad het onderhoud in de haven is te verwerken?

•

Sensortechniek

w w w.portofamsterdam.nl

Het havenbedrijf is constant op zoek naar de toepassing van

w w w.winsys.nl Advertentie

Zeehavens A msterda m augustus 2014

21

Lo gistiek

B i nn e nvaartsector t immert aan de weg

FOTO: Ron Zandwijk

I n 2 0 1 3 werd 9 5 , 7 m il jo en to n v r a c ht v i a d e Am s te rd a m s e have ns ve r voe rd.

Vee l van d eze vrac h t wo rdt in e n ro n d Am s te rd a m ve r we r kt to t e i nd p roduc t e n ve r volg en s ver vo erd n aar e e n e i n d b e s te m m i n g. An d e re p ro d uc te n gaan recht st re ek s n a a r h u n ein db este m m i n g e n i n N e d e r la n d e n e ld e r s i n Europa.

Ver voer sp r ijs, effic iĂŤn t ie en d uur z a a m h e i d z i j n d a a r b i j d e s le ute l wo o rde n .

Havenbe d r ijf A m s terda m en d e b i nn e nv a a r t s t re ve n e r na a r e e n s te e d s groter dee l van d eze vrac h t ove r h e t wa te r te ve r vo e re n.

T ekst: T ina R einders

R

ob Smit is binnen Havenbedrijf Amsterdam manager Achterland Logistiek: “Als Havenbedrijf kijken wij naar de klantbehoefte wanneer we adviseren over vervoer naar het achterland. In ons streven naar duurzaamheid proberen we waar mogelijk vervoer via duurzame modaliteiten zoals de binnenvaart te laten verlopen.

22

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Daarom zoeken we actief naar ladingstromen die in potentie per binnenvaart zijn te vervoeren, maar nu nog via de weg verplaatst worden. Zo loopt er momenteel een pilot om afval vanuit Utrecht naar de Amsterdamse afvalenergiecentrale per schip te vervoeren. Dit klinkt logisch, maar het is een uitdaging omdat de centrale weliswaar aan het water ligt, maar

het bedrijf nog niet ingesteld is op aanvoer per schip.”

Besluit een bedrijf te vervoeren via het water, dan neemt het contact op met een van de ruim tachtig bevrachtingskantoren, zoals de Amports-leden Particuliere Transport Coöperatie (PTC) en NPRC. PTC is een bevrachter, gespecialiseerd in droge bulk zoals grondstoffen, kunstmest en breakbulklading. Hans Hulsker, acquisitiemanager bij PTC: “Wij zijn een coöperatie van circa vijftig verschillende binnenvaart­ ondernemers met schepen van 500 tot 4.000 ton. Omdat wij met veel schepen van verschillende grootte varen, kunnen wij een klant een vervoersgarantie afgeven. Wij innoveren op verschillende gebieden, zowel met technische aanpassingen als steeds verdergaande automatisering. En natuurlijk ook op milieugebied.”

Ingenieus is het laadsysteem dat PTC ontwikkelde voor een van hun klanten, Tata Steel. De rollen staal worden nu vervoerd op kunststofgoten waardoor laden en lossen efficiënter en veiliger gebeurt. Inmiddels zijn meer dan twintig schepen voorzien van deze goten. Wellicht het meest innovatieve aan de goten is dat de schipper ze makkelijk neer kan leggen en weer opruimen, zodat het ruim ook andere vormen van lading kan vervoeren.

Verregaande automatisering Pas in 1998 verdwenen in Nederland de schippersbeurzen waar schippers en bevrachters samen kwamen om de lading te verdelen. Sindsdien neemt de automatisering van het bevrachtingsproces steeds verder toe. “Wij ontwikkelen continu aan ons computerprogramma”, vertelt Hulsker. Het is al zo dat onze medewerkers veel minder gegevens in de computer hoeven in te tikken en veel meer in contact staan met klanten. Daardoor kunnen we meer opdrachten binnenhalen en groeien. Ons doel is dat het feitelijke plannen van vrachten bijna geheel automatisch gaat. Dat betekent dat onze klanten hun systeem kunnen koppelen aan ons systeem en dat de computer zelf berekent welke vracht in welk schip welke route vaart.

Op milieugebied legt PTC de nadruk op de aanpassingen van schepen die nog rondvaren met een pré-CCR-motor.

Voor een binnenvaartschip is dat niet oud, maar voor de steeds snellere voortgang van de techniek wel. “Wij zoeken continu naar kleine aanpassingen die we op alle schepen kunnen toepassen, zodat een kleine investering meteen veel resultaat oplevert. Additieven in de brandstof bijvoorbeeld, zorgen voor minder uitstoot tegen lage investering. Het nieuwe On Board Diagnostics-systeem is momenteel in de testfase en zal op al onze schepen de werkelijke uitstoot per reis kunnen uitlezen.”

containers vervoeren als vijfhonderd vrachtwagens en kleine schepen die met een kraan aan boord zelf containers kunnen laden en lossen.

Naast de technische ontwikkelingen ontstaat er ook steeds meer variatie in de grootte van schepen. Het afgelopen decennium zijn er steeds meer en steeds grotere schepen gebouwd.

Toch ontwikkelt zich een andere trend: er ontstaan niche markten voor kleine schepen. Deze schepen kunnen kleinere hoeveelheden gespecialiseerde lading vervoeren en op de kleinere vaarwegen varen. De verwachting is dat kleine, snelle, duurzame binnenvaartschepen als de Q-barge en palletbarges binnenkort de vloot gaan versterken.

Binnenvaarttankers Olietankers zijn een apart segment binnen de vloot waar de komende jaren een aantal vernieuwingen te verwachten is. Zo zijn er bijvoorbeeld al een flink aantal dubbelwandige tankers.

Binnenkort start een studie naar de binnenvaarttankervloot en de stromen die deze tankers vervoeren in de ARA-­regio (Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen). Gezien het belang van de tankers voor Amsterdam als energiehaven, neemt het Havenbedrijf Amsterdam deel aan deze studie. Het is het juiste moment om deze studie uit te voeren. Niet alleen vanwege de ontwikkelingen in de techniek, maar ook omdat de tankervloot kampt met overcapaciteit. Dit heeft niet alleen te maken met de groei en schaalvergroting van de schepen, vertelt Hester Duursema, algemeen directeur van de brancheorganisatie Binnenvaart Logistiek Nederland (BLN): “De tankervloot heeft ook een overcapaciteit omdat de ladingstroom verschuift. Er gaat bijvoorbeeld minder olie naar de VS omdat zij nu zelf schaliegas winnen. Tegelijkertijd is er een stijgende behoefte aan olie in opkomende economieën zoals China, maar zij zullen de verwerking van ruwe olie eerder dichter bij huis zoeken, dan in Amsterdam. Rusland zal mogelijk een belangrijkere partner worden voor onze tankervloot en daarom zien wij veel mogelijkheden in de route naar de Zwarte Zee.”

Kleine, snelle en duur zame binnenvaartschepen gaan binnenkort de vloot versterken

Vloot De schepen van PTC maken deel uit van de Nederlandse binnenvaartvloot, de grootste en modernste vloot ter wereld.

Continu worden technische vernieuwingen doorgevoerd. Het verminderen van de CO2-uitstoot en het besparen van brandstof waren de afgelopen jaren hoofddoelstellingen. Maar ook zijn er schepen ontwikkeld die op LNG varen en schepen die het gas vervoeren. Er zijn schepen gebouwd die net zoveel

Infrastructuur

Om vervoer naar het achterland per binnenvaartschip te stimuleren, is er nog winst te behalen bij het optimaliseren van het gebruik van de bestaande infrastructuur. Rob Smit: “Het verladen van vracht kan sneller en efficiënter wanneer terminals en kades beter gebruikt worden. Momenteel loopt er een pilot om kadebezetting te meten. Het sleutelwoord in dit project is informatie waardoor we nog beter zicht krijgen op de binnenvaartstromen. Het Blauwe Golf-project van Rijkswaterstaat speelt hier ook op in. De inzet van dit project is om brugen sluisopeningstijden en beschikbare wacht- en kadeplaatsen beter op elkaar af te stemmen. Schippers zijn dan vlotter op de plaats van bestemming, kunnen hun vaarsnelheid aanpassen en daardoor brandstof besparen. Terminals weten precies wanneer een schip aankomt en kunnen het sneller afhandelen. Zo kan er zonder de infrastructuur aan te passen of uit te breiden, meer goederenvervoer over water plaatsvinden.”

•

w w w.portofamsterdam.nl w w w.ptcba.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

23

Lo gistiek

D raa ischi jffunct i e IJmuide n

b e gi n t te draai en Zeehaven IJmuiden N.V. wil van de IJmuidense haven een nog belangr ijk er logistiek k nooppunt mak en voor de inter nationale transpor t van visladingen.

Het IJmuidense havenbedr ijf is hard op weg dit doel te halen.

T ekst: P ieter van H ove

P

eter van de Meerakker, algemeen-directeur Zeehaven IJmuiden NV, geeft het volgende voorbeeld. In maart van dit jaar bracht de mv Colombian Star van bijna 190 meter een bezoek aan de haven van IJmuiden.

Daarmee deed het grootste conventionele reeferschip ooit de haven van IJmuiden aan. Het schip was eerst beladen bij het vrieshuis van de logistieke onderneming Kloosterboer in Dutch Harbor in Alaska en bracht vijfduizend ton diepgevroren vis bestemd voor de Europese markt naar IJmuiden.

De vis ging eerst in de vriesvemen van Kloosterboer en vervolgens per vrachtwagen of containerschip naar landen als Duitsland, Engeland, Frankrijk en Portugal.

Wat Van de Meerakker maar wil zeggen is dat de ingezette lijn om IJmuiden verder te ontwikkelen als ‘draaischijf voor vis’ zijn vruchten afwerpt. “Kloosterboers zogeheten Alaska-trafiek genereert jaarlijks zo’n honderdduizend metrische ton lading dat in IJmuiden aan land komt om vervolgens binnen Europa verder te worden gedistribueerd naar grote verwerkingsfabrieken, die er vervolgens vissticks en allerhande kant-en-klare maaltijden van maken”, stelt Van de Meerakker.

Miljoenenproject Enkele jaren geleden startte Zeehaven IJmuiden NV met een grootschalig project dat de positie van IJmuiden als Europa’s grootste zeehaven voor diepgevroren vis verder moet versterken. In 2009 kwamen regionale overheden overeen subsidiegelden voor het miljoenenproject beschikbaar te stellen. Ook de Nederlandse overheid betaalde mee aan het project DIFE (Deepsea Intercontinental Frozen Fish Centre of Europe). Verder stelde de provincie Noord-Holland miljoenen beschikbaar, evenals de gemeente Velsen en het ministerie van Economische Zaken. De totale projectkosten bedragen meer dan 17 miljoen euro.

Met de wereldwijde groei in de visproductie en -consumptie liggen er goede kansen voor IJmuiden om zich te ontwikkelen tot dé centrale draaischijf voor vis in Europa, blijkt uit de strategische visie in het slothoofdstuk van het jubileumboek van Zeehaven IJmuiden N.V. (dat ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de onderneming verscheen). Hoe groter de stromen te verwerken vis zijn, hoe scherper de laad-

24

Zeehavens A msterda m augustus 2014

en lostarieven. Bovendien leiden grotere stromen tot meer vaste reeferverbindingen en een hogere frequentie van deze lijndiensten. Een verdere ontwikkeling van de IJmond als de logistieke draaischijf voor vis staat of valt met het uitbouwen van bestaande diepgevroren visstromen en het aantrekken van nieuwe visladingstromen naar IJmuiden, die nu nog via andere havens lopen. Met een flinke volumetoename wordt ‘vervoer over water’ door reeferlijndiensten op grote schaal mogelijk door het verkrijgen van aansluiting op internationale lijndiensten die in IJmuiden samenkomen, vergelijkbaar met de hub-functie van Schiphol. De hub-functie die dan in IJmuiden ontstaat, biedt ook het noodzakelijke schaalniveau voor het genereren van retourlading, die weer nodig is om de draaischijffunctie verder uit te bouwen, aldus Van de Meerakker.

Containerterminal De belangrijkste onderdelen van het DIFE-project zijn de aanleg van een containerterminal voor diepgevroren vis en de revitalisering van het Middenhavengebied, het terrein tussen de Vissers- en Haringhaven. Besloten werd het project in fasen uit te voeren, zodat de bedrijven in het havengebied bereikbaar bleven. Bij de eerste fase - die liep van september 2010 tot augustus 2012 - werd het gebied ten westen van de Haringkade onder handen genomen. Alle kabels en leidingen voor elektra, gas en water zijn vervangen, er is een geheel nieuwe riolering aangelegd en ook de openbare verlichting is vernieuwd. Daarnaast heeft de klinkerbestrating plaatsgemaakt voor strak geasfalteerde rijbanen met parkeerplaatsen van klinkers langszij. Even verderop is aan de Haringhaven een terminal verschenen voor de overslag van containers met diepgevroren vis. Hiervoor is over een lengte van 480 meter het oude talud vervangen door een kadewand. Aan de nieuwe kade meren de binnenvaartschepen af die de containers met vis komen halen. Het havenbedrijf is een samenwerkingsverband aangegaan met Ter Haak Group in Amsterdam, het zogenoemde Container Stevedoring Ymuiden. Schepen brengen de containers vervolgens over naar de USA-terminal in Amsterdam, waar ze per barge verder vervoerd worden naar de deepsea-termi-

de landen als Nigeria, Egypte en China steeds beter in staat bleken vis in containers te ontvangen.

Nutsvoorzieningen

De mv Colombian Star aan de kade van Kloosterboer te IJmuiden

nals in Rotterdam en daarvandaan over de hele wereld. Achterliggende gedachte is dat het vervoer van vis in containers snel populair is geworden. Voorheen brachten de hektrawlers van rederijen als Vrolijk en Parlevliet & Van der Plas hun pelagische vis naar IJmuiden. Daar werd het opgeslagen in vrieshuizen van onder andere Kloosterboer. Een aantal jaren geleden kwam de omslag toen bleek dat visimporteren-

Van de Meerakker kijkt tevreden terug op de eerste fase. “De medewerkers van Schot Infrastructuur hebben hard gewerkt om alles op te knappen. Een omgevingsmanager heeft ervoor gezorgd dat alle bedrijven bereikbaar zijn gebleven tijdens het werk.” Inmiddels is in juni de tweede fase van het project - ten oosten van de Haringkade – van start gegaan. Als eerste is de Middenhavenstraat aan de beurt. Met nieuwe riolering, asfalt, openbare verlichting en rechte parkeervakken. “De nutsvoorzieningen als water, gas en elektra zijn al vervangen, dat hoeft dus deze keer niet”, voegt de algemeen directeur eraan toe.

De tweede fase, die loopt tot 2016, bestaat uit nieuwe riolering, bestrating en openbare straatverlichting in het westelijk deel van het gebied. Qua oppervlakte anderhalf keer zo groot als fase 1. Na de Middenhavenstraat begint in oktober het werk aan de Trawlerkade. In de vorige fase grepen veel ondernemers de mogelijkheid aan om ook een verbouwing van hun pand door te voeren. Zo zijn de bedrijven Venus & de Waard, Hera, Wesco, Klinkenberg en onderzoeksinstituut Imares grondig vernieuwd. Peter van de Meerakker sluit niet uit dat dit ook nu weer ondernemers uitnodigt te investeren in gevelrenovatie en in verbetering van hun panden.

•

w w w. zee haven. nl w w w.kloosterboer.nl Advertentie

Extreme precision

In the sea port of IJmuiden Breman Offshore B.V. is situated. Directly alongside the quay, accessible for sea vessels. From this location we support builders of ship equipment, machine builders, construction companies and service providers. Thus we assemble and overhaul equipment for crane vessels and construction vessels.

We also, as a service partner, provide solutions for your specialised marine equipment. We have both the space and the know-how. For this same reason Breman Offshore B.V. is also your partner if you are looking for facilities to build and test machines and constructions. Call +31 (0)88 273 62 66 or surf to www.breman-offshore.nl.

Breman Offshore B.V., The Netherlands, T +31 (0)88 - 273 62 66 info@breman-offshore.nl, www.breman-offshore.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

25

lo gistiek

Spoorvervoer neemt toe voor h aven van Amsterdam

He t goe de renver vo er p er s p o or v a n ui t d e h ave n v a n Am s te rd a m z a l groe i e n .

Onde r ande re een ver b eterde i n f r a s t r uc t uur m o e t d i t m o g e l i j k m a k e n .

T ekst: J an van den Ber g

S

poorvervoer neemt tussen andere modaliteiten in Nederland een bescheiden plaats in. Die bescheiden rol speelt het ook in het Noordzeekanaalgebied. Maar het spoorvervoer zit in de lift. Daarvan getuigen nieuwe verbindingen en verbeteringen van de infrastructuur.

Per jaar wordt in het Noordzeekanaalgebied volgens gegevens van ABN AMRO zo’n vier miljoen ton goederen per trein aan- en afgevoerd. Dit is bijna tien procent van het totale Nederlandse goederenvervoer over rails. Dit bedroeg vorig jaar 43 miljoen ton. Het gaat wat de regio Amsterdam betreft om bulkgoederen als kolen en olie, staal en auto’s, maar ook bijvoorbeeld afval. Naast het Westelijk havengebied genereert Tata Steel in IJmuiden veel spoorvervoer. Er worden kolen en erts aangevoerd en staalproducten afgevoerd.

Intentie Het aantal goederentreinen van en naar deze regio bedroeg vorig jaar 5.700 treinen. Dit is 23 procent meer dan in 2012, stelt het Havenbedrijf Amsterdam. Naar verwachting zal het spoorvervoer verder groeien. Dit is in ieder geval de intentie van zowel het bedrijfsleven als de overheid. Spoorvervoer is immers een modaliteit die congestie op de wegen en vervuiling door vrachtwagens kan helpen verminderen.

Er zijn diverse recente initiatieven om het spoorvervoer uit te breiden. Een succesvolle nieuwe verbinding is de wekelijkse shuttle tussen Amsterdam en Berlijn voor vervoer van cacao, die sinds april vorig jaar in bedrijf is. De verbinding is het resultaat van samenwerking tussen Cargill, Katoen Natie en Ter Haak. Cargill koopt de cacao in, die per container vanuit West-Afrika naar de USA Terminal van Ter Haak komt.

Katoen Natie slaat de containers op en Ter Haak zorgt voor het vervoer naar de terminal van het overslagbedrijf BEHALA in Berlijn. In deze stad heeft Cargill een fabriek die de cacao

26

Zeehavens A msterda m augustus 2014

verwerkt. De trein vervoert wekelijks zo’n duizend ton cacao, ofwel de lading van vijftig vrachtwagens.

Het ontwikkelen van nieuwe verbindingen is soms een kwestie van vallen en opstaan. Herik Rail startte begin dit jaar een driewekelijkse shuttle tussen Amsterdam en Milaan. Deze verbond de USA Terminal van Ter Haak met railterminal Milano Smistamento. De shuttle is na een paar maanden wegens operationele obstakels evenwel gestaakt. Herik Rail werkt aan een oplossing en verwacht de dienst te zijner tijd weer te kunnen onderhouden.

Trainlanes De shuttles naar Berlijn en Milaan zijn onderdeel van het project Trainlanes. De bedoeling van dit programma is goederenstromen te bundelen, zodat een dermate groot volume ontstaat dat het lonend is om voor spoorvervoer te kiezen. Dit is vooral belangrijk voor kleine en middelgrote verladers. Zij kunnen doorgaans relatief weinig volume aanbieden. De keus voor wegtransport ligt dan voor de hand. Het bundelen van zendingen maakt spoorvervoer echter haalbaar. Trainlanes is deel van het project Seamless Connections, waaraan bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen werken ten behoeve van innovatie van logistieke ketens in de Metropoolregio Amsterdam.

Zakelijke initiatieven zoals de nieuwe shuttles zijn belangrijk.

Ze kunnen echter niet slagen zonder een geschikte infrastructuur. In het Westelijk havengebied is menig bedrijf bereikbaar per spoor, waaronder enkele bulkterminals. Er is ruimte om het netwerk van spoorlijnen en rangeerterreinen uit te breiden en bedrijven aan te sluiten, die nog geen verbinding met het spoornetwerk hebben. Tata Steel is vanouds al goed aangesloten op het railnetwerk.

Kolentrein afkomstig van Rietlanden Terminal passeert VOPAK Terminal Amsterdam

Amsterdam Centraal Voor een goede doorstroming van het Noordzeekanaalgebied naar het achterland, met name Duitsland, moeten echter wel enkele beperkingen worden opgelost. Dit betreft zowel het station Amsterdam Centraal als capaciteitsbeperkingen elders in Nederland.

Om de doorstroming van goederentreinen rond Amsterdam Centraal te verbeteren en ruimte te bieden voor meer goederentreinen, zijn aanpassingen nodig aan zowel de infrastructuur als de dienstregeling. Dit moet plaatsvinden tegen de achtergrond van het groeiende reizigersvervoer. De prognose voor de omvang van het goederenvervoer tot 2030 via Amsterdam Centraal ligt overigens tussen de 22 tot 48 treinen per dag.

Welke aanpassingen aan de infrastructuur er aangelegd zullen worden, is nog niet besloten. Wel is duidelijk dat hiertoe onder andere vrije kruisingen en aparte opstelsporen voor goederentreinen zullen behoren.

Daarnaast zal de wirwar van sporen worden ontward. Daarnaast worden de oude spoorbruggen aan beide zijden van het station vervangen. Hierdoor is het mogelijk om meer treinen te laten rijden richting Utrecht.

derentreinen in Duitsland. Hiervoor moet tussen Emmerich en Oberhausen een derde spoor worden gebouwd. Tijdens de aanleg hiervan, die zeven jaar zal duren, is de goederencapaciteit bovendien geringer dan nu het geval is. Die zal in 2016 minimaal veertig treinen per dag bedragen en vanaf 2017 25 treinen per dag.

Dit zal vooral merkbaar zijn de haven van Rotterdam als grootste gebruiker van de Betuwelijn. Maar ook in Amsterdam zal het effect waarschijnlijk enige gevolgen hebben. Hoe groot dat effect is, is moeilijk te zeggen. Dat hangt af van het aantal treinen dat verladers in de jaren 2016 - 2023 willen laten rijden.

Goederentreinen naar het noorden van Duitsland gaan doorgaans bij Oldenzaal de grens over. In 2010 heeft de overheid besloten dat het spoor tussen Elst en Oldenzaal geschikt moet worden gemaakt voor de toename van het aantal goederentreinen door Oost-Nederland.

Tot 2020 worden er echter geen investeringen gedaan om de capaciteit te verhogen. De groei van het goederenvervoer op deze route blijkt namelijk minder groot dan was verwacht.

Spoorvervoer vanuit het Noordzeekanaalgebied kan de komende jaren toenemen. Aan ondernemers in de regio zal het niet liggen, gezien de initiatieven voor nieuwe verbindingen.

De overheid is bereid te investeren in de benodigde infrastructuur. Wel kan de aanleg van het derde spoor in Duitsland voor Amsterdam een tijdelijke beperking van de vervoerscapaciteit betekenen.

De wir war van sporen zal worden ontward

Betuwelijn Goederenvervoer tussen Amsterdam en Duitsland kan gebruik maken van de Betuwelijn, doordat deze bij Meteren verbonden is met de spoorlijn Utrecht-Den Bosch. Per week rijden er zo’n 550 treinen over deze spoorlijn. Hiervan hebben er ongeveer 35 hun oorsprong of bestemming in Amsterdam, ofwel een derde van het aantal goederentreinen van en naar de haven.

De capaciteit van de Betuwelijn wordt nog steeds beperkt door het ontbreken van een goede aansluiting op deze lijn voor goe-

•

w w w.keyrail.nl w w w.terhaakgroup.com w w w.herikrail.com w w w.portofamsterdam.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

27

Een mijlpaal bij Vopak Terminal Amsterdam Westpoort in de nacht van dinsdag 29 op woensdag 30 juli: de olietanker Hans Scholl gaat de boeken in als het duizendste zeeschip dat de terminal aandoet.

De gebeurtenis in cijfers: 2004 Bouwjaar van de Hans Scholl, de olietanker die onder Liberiaanse vlag vaart 176 Lengte in meters van de Hans Scholl 31 Breedtemeters 2011 Jaar dat de Vopak Terminal Amsterdam Westpoort officieel werd geopend (26 oktober) 41 Het aantal opslagtanks op het terminalterrein 1.216.180 De totale capaciteit van de opslagtanks in kubieke meters waarin olieproducten worden opgeslagen 1 Het aantal taarten dat Manon Bloemer, managing director Vopak, uit handen van Ed Nieuwenhuizen, CFO van Havenbedrijf Amsterdam, ontving ter gelegenheid van deze mijlpaal

•

En dat i s duiz e nd !

28

Zeehavens A msterda m juni 2014

LOGISTIEK IN B EE LD F oto : E d Seede r

Zeehavens A msterda m juni 2014

29

Door 12.351 logistieke spelers te verbinden, maken we onze havens sterker.

Van expediteur tot douane, van rederij tot Rijkswaterstaat: Portbase verbindt alle havengerelateerde logistieke spelers tot ĂŠĂŠn krachtige community. Door slim hergebruik van unieke data werken onze aangesloten gebruikers sneller en efficiĂŤnter. 24/7, in binnen- en buitenland. Zo versterken we gezamenlijk de positie van de Nederlandse havens.

Wilt u weten hoe we dat precies doen? Scan deze advertentie met de Layar app of kijk op portbase.nl Portbase is een 100% neutrale organisatie zonder winstoogmerk.

recycling

Bloeme n op a f val Als ieman d il l u s t reer t da t o p he t k r ui s p unt v a n s e c to re n de moo is te in n ovat ie ve b l o e m e n b lo e i e n, i s d a t N i e ls Wage m ak er va n Th e C irc u l a r Co m p a ny, e e n b e d r i j f d a t z i c h pre sen teer t al s a a n jager en te c h n o l o gi e m a k e la a r v a n d e circulaire ec o n o m ie.

T ekst: R o b S choe m aker

D

e lineaire economie produceert vanuit grondstoffen producten waarvan tachtig procent na consumptie binnen zes maanden op de stort of in de verbrandingsoven verdwijnt. De circulaire economie daarentegen richt zich op het hergebruik van afval. Dat impliceert enerzijds dat ontwerpers producten zo moeten maken dat ze zijn te ontmantelen en afvalverwerkers meer moeten doen dan een beetje voor- en nascheiding.

Niels Wagemaker: “Circa 95 procent van de plastic statiegeldflessen wordt in Nederland gerecycled. Dat is een groot succes. Echter, 95 procent van de overige plastic bulk wordt nog niet gerecycled. Van plastic kun je, door middel van pyrolyse, zware stookolie maken voor bijvoorbeeld scheepsmotoren, maar dat is behoorlijk vervuilend. Om ‘schonere’ olie te kunnen produceren, moet je het verder slim raffineren en daar is aanvullende technologie voor nodig. Wat ons bedrijf The Circular Company doet, is het zoeken van afvalstromen (grondstoffen) en die vervolgens verbinden met technologie. We zijn technologiemakelaars, matchmakers.

Wij maken verbindingen die anderen niet direct zien. En dat komt omdat veel bedrijven niet verder kijken dan het hek van hun terrein en in hun zucht tot overleven niet langer dan tot volgende week. Onze corebusiness is netwerken, bewegen, over hekken springen.”

Wiel Cruciaal noemt Wagemaker dat het wiel niet elke keer opnieuw uitgevonden hoeft te worden. Veel oplossingen voor problemen, veel technologieën zijn er al. “Zo was ik in maart dit jaar op een sustainability-beurs, onderdeel van de bouwmaterialenbeurs Ecobuild in Londen. Daar liepen techneuten rond met prachtige technologieën die ze echter niet over de bühne wisten te brengen. Ze konden het niet vermarkten en ze kijken ook niet over de grens. The Circular Company zoekt in eerste instantie altijd naar oplossingen die er al zijn en verzamelt de meest geschikte technologieën.”

Nu concreet. De Gemeente Amsterdam recyclet 18 procent van de afvalstromen. De ambitie is dat in 2016 naar dertig procent te brengen en daarom verschijnen al die plasticcontainers in de straten. Maar plastic inzamelen en scheiden is veel duurder dan het als huisvuil te verbranden. In zo’n container komen onbedoeld allerlei plastics door elkaar, die

vervolgens weer gesorteerd moeten worden. The Circular Company heeft nu een plan voor een moderne vorm van de oude pyrolysetechniek die dat scheiden van plastic overbodig maakt en opwerking tot relatief schone brandstof en gassen van constante kwaliteit mogelijk maakt. Dat betekent dat inzamelen in bulk veel simpeler en goedkoper wordt. Wagemaker: “Dit geldt mutatis mutandis voor alle afvalstromen.”

Logistiek Ook de circulaire economie staat en valt bij dikke constante stromen. Die volumes zijn er in regio Amsterdam, verzekert Wagemaker, ook al is het een bij uitstek en bij voorkeur regionale activiteit met een sterk MKB-gehalte. Dat is een kwestie van langjarige afspraken maken binnen de netwerken. Ook ruimte vinden voor opslag en verwerking van een afvalstromencluster van bijvoorbeeld bouwmaterialen in het Amsterdamse havengebied hoeft geen struikelblok te zijn. Havenbedrijf Amsterdam heeft circulaire economie en duurzaamheid immers tot speerpunt gemaakt, loopt internationaal voorop en ziet in deze nichemarkt een uitgelezen middel om zich te profileren.

Een probleem zit wel in de financiering. Om tot een technische proof of concept te komen, moeten partijen (banken, financiers, bedrijven) hun nek uitsteken en dat blijft lastig, weet Wagemaker. “Maar uiteindelijk lossen we dat op. Dit is het leukste werk wat ik ooit gedaan heb. Zoveel kansen.”

•

w w w.thecircularcompany.com

Zeehavens A msterda m augustus 2014

31

H av en gez i c ht

‘Wij zijn groot en klein genoeg’ C.J. He ndr ik s is een fam il ieb ed r i j f d a t zich blijf t o n t w ik k el en , aan d a c h t g e e f t aan slimme au to m at is er in g en c o nt i nue inve ste er t . “ E n d a t m et res p ec t vo o r d e me nselijk e m aat in o n s b ed r ijf ”, a l d us e ige naar K ees Jan H en d r ik s.

T ekst: N oor Backers FOTO: MAX DIJKSTERHUIS

32

Zeehavens A msterda m augustus 2014

O

mdat C.J. Hendriks Expeditie- en Veembedrijf volgend jaar 175 jaar bestaat, staat op 6 juni van dat jaar een feest gepland in het Scheepvaartmuseum. Die dag is ook om een andere reden bijzonder, want de trouwdag van Kees Jan Hendriks’ betovergrootvader, die in 1840 de oprichter van C.J. Hendriks was. Vanuit de Amsterdamse binnenstad liet de betovergrootvader dekschuiten heen en weer varen met ladingen zeep, meel, suiker, pigmenten, thee, chinaklei, port, eigeel en nog veel meer naar de havens, zeeschepen en beurtvaartdiensten. Bijna dertig jaar geleden nam Kees Jan Hendriks het bedrijf in zijn eentje over van zijn oom en vader. Als student Taalkunde werkte hij ook al in het familiebedrijf. “Mijn wortels liggen bij het uitvoerende werk: ik maakte internationale ritten tussen de colleges door. Nu vind ik het nog steeds prettig om te weten hoe het allemaal werkt. Na een periode in het onderwijs gewerkt te hebben en aan de Universiteit van Amsterdam, nam ik de leiding van het bedrijf op me. Elke manager kan ik onderwijservaring aanraden. De dynamiek in groepen en je eigen functioneren zijn extreem leerzaam voor managers in het bedrijfsleven.”

Lading van de klant

familiebedrijf dat al bijna 175 jaar bestaat, maar dat maakt het niet minder noodzakelijk je financiële continuïteit in de gaten houden, te blijven innoveren en te investeren in slimme automatisering en (de efficiënte inrichting van) gebouwen en daarbij gepaste risico’s te nemen. Maar ook om te luisteren naar je klanten en je internationaal te oriënteren op ladingstromen.

Gezien de diversiteit en de verschillen in omvang van lading en klanten en de bijbehorende complexe logistieke processen, is het van levensbelang onze automatisering steeds te blijven verbeteren. We zijn groot genoeg om op de juiste schaal te opereren, en klein genoeg om ook ‘kleine’ klanten goed te bedienen.”

Motivator Maar het allerbelangrijkste voor Hendriks is de menselijke maat. “Ik ben er trots op en vind het een goed teken dat wij medewerkers in dienst hebben die hier al jaren werken. Veertigjarige dienstverbanden zijn hier niet vreemd.” Een grote motivator voor de tachtig medewerkers is de grote eigen verantwoordelijkheid. “We zorgen ervoor dat we de juiste mensen op de juiste plek inzetten zodat hun betrokkenheid groot is. Dit geeft iedereen voldoening. Een chauffeur is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor zijn truck, de lading, het contact met de klant, de afhandeling van het proces en voor zijn eigen gezondheid.”

Die betrokkenheid bij mensen zie je ook terug in de facilitatie van Pantar, een Amsterdams werk-leerbedrijf voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “In samenwerking met Pantar worden in ons distributiecentrum assemblage en keuringswerkzaamheden projectmatig uitgevoerd, waardoor we ook kennis met elkaar delen.”

Hendriks’ blik is zeker niet alleen op zijn eigen bedrijf gericht.

Hij vindt dat zijn onderneming onderdeel is van de havengemeenschap en de stad Amsterdam. Om de band tussen de stad en de haven te versterken, legt hij graag verbanden met andere mensen en activiteiten in en buiten de haven. “Het negatieve beeld en het isolement van de haven vind ik zorgelijk. Het is een gebied waar veel gebeurt en dat veel en interessant werk oplevert op alle niveaus.” De oud-docent heeft voor de Amsterdammers, maar ook voor het onderwijs, scholieren en studenten nog altijd een speciaal plekje in zijn hart en ziet graag dat het havenbedrijfsleven deze banden versterkt en de haven zichtbaarder maakt. De verzelfstandiging van het Havenbedrijf vindt Hendriks een positieve ontwikkeling. “Het stelt zich slagvaardig op en treedt meer naar buiten, maar mag zich nog meer openstellen voor de band met de stad en het onderwijs.

Dat laatste geldt ook voor de havengemeenschap zelf.”

Twee voorbeelden van verbindende activiteiten van C.J. Hendriks zelf zijn haar deelname aan de Havensafari en de aanwezigheid in het Scheepvaartmuseum. Maar ook de sponsoring door C.J. Hendriks van Team Haven Amsterdam versterkt de band tussen de haven, de stad en het onderwijs. De leden van dit opleidingsteam van marathonschaatsers, die naast hun studie trainen op de drukbezochte Jaap Edenbaan onder begeleiding van topschaatser Jan Maarten Heidema, rijden mee in de top tien van Nederland. “Daarnaast leren de studenten organiseren en het onderhouden van contacten met sponsoren.”

‘Een chauffeur is verantwoor­d elijk voor zijn truck, de lading, het contact met de klant en voor zijn eigen gezondheid’

Het draait bij C.J. Hendriks om de lading van de klant; die moet op tijd en met de grootst mogelijke zorgvuldigheid behandeld, opgeslagen, soms verpakt en vervolgens getransporteerd worden. Per dag verwerkt het bedrijf al snel 20.000 dozen. Wijnen zijn goed voor 45 procent van de omzet. Ook (biologische) voedingsmiddelen hebben een groot aandeel, naast tabak, consumentengoederen, gevaarlijke en ongevaarlijke stoffen. “De laatste jaren zijn we door enkele overnames steeds meer een zeevrachtexpediteur geworden. We zijn in het bezit van de benodigde certificering en kwaliteitskeurmerken en verzorgen de complexe douane-afhandeling.”

C.J. Hendriks heeft uitgebreide ervaring in het inklaren en de distributie van producten en voedingsmiddelen, maar regelt ook de accijnzen voor wijnen en dranken. “De laatste vijftien jaar zijn we niet alleen flink gegroeid in de breedte van de activiteiten. Met de bouw van een nieuw distributiecentrum aan de Latexweg is het bedrijf gegroeid naar 40.000 vierkante meter.”

Hoewel de Plimsollweg en Gyroscoopweg volledig in gebruik blijven, verhuist het hoofdkantoor richting de Latexweg. C.J. Hendriks wordt hier definitief gebundeld met Recter en van der Veere en Diergaarde tot de C.J. Hendriks Group.

Amsterdam als centrum Hendriks is optimistisch over de Amsterdamse zeehavens als distributiecentrum en als schakel in allerlei logistieke ketens.

“Niet alleen door de goede verbindingen met het Nederlandse en Europese achterland en omdat Rotterdam en Schiphol goed bereikbaar zijn, maar ook door de verbeterde faciliteiten om containers − via het water en de weg − hier te krijgen en te behandelen. Negativiteit hierover is niet meer op zijn plek. Bovendien vind ik dat het goed gaat met het beheersen van geluiden en geuren in dit industriegebied. Amsterdammers weten weinig van de haven en dat betekent deels dat zij er nauwelijks hinder van ondervinden.”

De eigenaar is van mening dat je je als bedrijf moet blijven ontwikkelen om de kwaliteit en service richting klanten hoog te houden. “Ook met zo’n lange traditie als de onze. We zijn een

•

w w w.hendriksams.com

Zeehavens A msterda m augustus 2014

33

ww

GEEN OPGAVE TE GROOT, GEEN OPDRACHT TE KLEIN Mammoet ondersteunt opdrachtgevers bij het efficiënter maken van constructiewerkzaamheden en het optimaliseren van de beschikbaarheid van installaties.

Hiervoor bieden wij oplossingen voor het hijsen, transporteren, installeren en buiten bedrijf stellen van grote en zware constructies.

Onze dienstverlening is gericht op de volgende sectoren: petrochemie, mijnbouw, civiele techniek, elektriciteitsopwekking en offshore installaties.

Mammoet Nederland B.V., Branch Velsen-Noord Tel: 088 - 650 2050 E-mail: planning.velsen@mammoet.com

Adv. ’14 1/2 pag. THL:Opmaak 1

www.mammoet.com/nl 29-07-2014 12:38

Pagina 2 a4 advertentie marpol.indd 1

16-05-11 13:51

Barge Company Amsterdam & Ter Haak Intermodal:

Barge Service & Rail Shuttle

BARGE OPERATOR RAIL OPERATOR

The fastest, safest and most reliable options in container and conventional transport at very competitive rates •Door-to-door delivery • Storage, maintenance, repair and cleaning of containers at our terminals • Safe and congestion-free container transport throughout Europe! By Barge or Rail Shuttle.

Barge Company Amsterdam - Ter Haak Intermodal ISO 9001 certified

BCA and THI are, together with 4 other port related companies, part of The Ter Haak Group.

Ruijgoordweg 80 - Westpoort 7070 - 1047 HM Amsterdam The Netherlands Phone +31 20 6116688 - bca@bcamsterdam.com - www.terhaakgroup.com

34

Zeehavens A msterda m augustus 2014

offsh or e

Geslaagde vuurdoop voor

Breman O f f s h ore Een indr uk we k k en de o p era t ie, m e d i o j ul i i n de I Jmuidense H ar in g h aven . D a a r m e e rd e ter hoogte va n h et p a n d va n B rema n O ffshore de Aeo l u s a f, h et e ven re us a c h t i g e als nie uwe tr a n s p o r t- en in s t a l l a t i e s c hi p v an bouwe r Va n O o rd. D e Aeo l u s m e l d d e z i ch daar voo r de b e ves t igin g va n e e n zo ge heten mo n o p il e gr ip p er d ie b i j B re m a n O ffshore is ge fa b r ic eerd.

T ekst: P ieter van H ove

E

en monopile gripper is een apparaat van 450 ton dat enorme palen voor windturbinepark Eneco Luchterduinen op hun plaats moet houden tijdens het heien op de zeebodem. Het gevaarte is de eerste grote opdracht geweest voor Breman Offshore dat ongeveer anderhalf jaar geleden in het IJmuidense havengebied neerstreek. “Een goed stuk werk”, noemt mededirecteur Henk Breman het.

Hij zoekt het niet in superlatieven, maar wie de enorme installatie van 25 bij 25 bij 25 meter achter hem ziet, weet genoeg: hier kan de Genemuidenaar alleen maar trots op zijn.

Breman vertelt dat de ‘tentakels’ van de gripper de palen (met een doorsnede van acht meter) omklemmen zodat ze niet door sterke zeestroming of wind kunnen verschuiven.

Om die reden moet de installatie flexibel zijn en moeten veel onderdelen kunnen bewegen. Om die flexibiliteit mogelijk te maken, telt de gripper 41 cilinders en evenzoveel besturingssystemen die onafhankelijk van elkaar opereren.

De gripper is op 17 juli aan de zijkant van de Aeolus bevestigd met behulp van de scheepskraan van de Aeolus van maar liefst 900 ton. Detail: de hijsklus moest één dag worden uitgesteld omdat er een probleem met één van de stroppen was waardoor de gripper scheef kwam te hangen. Een paar

dagen later kon de Aeolus de haven van IJmuiden verlaten richting Eneco Luchterduinen.

Ruimtevaart Het overkoepelende Breman Machinery bouwt grote componenten voor onder andere de offshore, baggersector en ruimtevaart. Onder haar klantenkring bevinden zich voornamelijk machine- en apparatenbouwers, engineeringsbureaus en industriële bedrijven in binnen- en buitenland. Het bedrijf heeft productielocaties in Genemuiden en Purmerend, maar Breman zocht een haven met diep water en voldoende ruimte voor het assembleren van grote onderdelen. Juist in de offshore-industrie is een duidelijke trend naar steeds grotere componenten. Dergelijke onderdelen zijn moeilijk te vervoeren vanaf de filialen in Genemuiden en Purmerend.

De uitvoering van de opdracht voor de vestiging in IJmuiden voldeed volgens Breman aan alle verwachtingen. Ongeveer tien grote onderdelen zijn in Genemuiden gemaakt en vervolgens per binnenvaartschip of vrachtwagen naar IJmuiden overgebracht. Daar ontstond langzaam de monopile gripper. Gedurende zes maanden zijn ongeveer dertig werknemers van het bedrijf bezig geweest met de opdracht. En dat 24 uur per etmaal. Toch is het niet de grootste opdracht die Breman ooit heeft binnengehaald. “Maar wel de mooiste.

Veel bezoekers aan het grote pand in IJmuiden heb ik de installatie laten zien. Dit is toch een visitekaartje.”

•

w w w.breman-offshore.nl

R e u s A e o lu s De Aeolus is Van Oords nieuwe transport- en installatieschip en bedoeld voor de aanleg van windparken op zee. Het geavanceerde vaartuig is in Hamburg gebouwd. De kosten van het gevaarte: ruim honderd miljoen euro. De Aeolus is al sinds vorig jaar klaar voor de vaart, maar het schip zette in juli pas koers naar het gebied voor de kust van Noordwijk en Zandvoort. Eerder mag volgens de milieubepalingen niet worden begonnen met de aanleg van het park, waarvan opdrachtgever Eneco de totale ontwikkelkosten op zo’n 400 tot 450 miljoen euro schat.

In een jaar tijd is de Aeolus van Van Oord niet alleen betrokken bij de bouw van 43 masten, maar verzorgt het ook de aanleg van een transformatorhuis op volle zee. Hier komt de stroom van de verschillende turbines tezamen en kan via een dikke kabel naar land worden vervoerd. Het windpark Eneco Luchterduinen ligt 23 kilometer uit de kust bij Noordwijk. De 129 megawatt die de 43 windturbines leveren is voldoende om 150.000 huishoudens van stroom te voorzien.

Het windpark moet in 2016 operationeel zijn.

De Aeolus van Van Oord en de nog te plaatsen gripper (rechts) aan de kade van Breman Offshore te IJmuiden FOTO: REINDER WEIDIJK

Zeehavens A msterda m augustus 2014

35

po l itiek

D i t z i j n de h av D e ge m een teraads ver k iezin g e n z i j n a l e ni g e t i j d vo o r b i j e n a ll e geme en ten h eb b en een n ie uw c o l le g e. D a a ro m e e n e e r s te k e nn i s mak i n g me t de veran t wo o rdel ijk e b e s t uurd e r s vo o r d e Am s te rd a m s e have nre gi o die we l ater dit ja a r u it vo er i g s p re k e n ove r h un v i s i e e n p la n n e n .

T ekst: E ve l ine Papa

Amsterdam Kajsa Ollongren (D66) Portefeuilles: economische zaken, zeehaven, luchthaven, gemeentelijke deelnemingen, bedrijven, kunst, cultuur, lokale media, monumenten, stadsdeel Centrum Kajsa Ollongren werkte ruim twintig jaar voor de Haagse overheid in verschillende functies. De half-Zweedse was voor zij de overstap maakte naar Amsterdam, secretaris-generaal op het ministerie van Algemene Zaken. Iemand om rekening mee te houden. Zo was Ollongren in deze functie een vertrouweling van

minister-president Mark Rutte en maakte zij deel uit van het formatieteam van het Kabinet-Rutte 1. In 2011 verkoos de Volkskrant haar tot meest invloedrijke vrouw van Nederland. Ollongren is ook locoburgemeester van Amsterdam.

Belangrijke onderdelen voor het bedrijfsleven in het nieuwe coalitieakkoord van Amsterdam: • De erfpacht kan volledig worden afgekocht; • Ondernemingen rond de Coen- en Vlothaven krijgen de garantie dat ze daar tot 2040 mogen blijven en niet hoeven te wijken voor woningbouw; • Er komt 32 miljoen euro beschikbaar voor de versterking van de plaatselijke economie.

Zaa n stad Dennis Straat (VVD) Portefeuilles: ruimtelijke ontwikkeling, economie, werk & inkomen, regeldruk fysiek, stadsregio Amsterdam, Noordzeekanaalgebied, ZaanIJ, wijkwethouder Westerkoog, Krommenie en Zaandam-Zuid

In Zaanstad ligt de verantwoordelijkheid over onderwerpen die de havenregio betreffen bij meerdere wethouders, die al eerder met dit bijltje hebben gehakt. Zo is Leny Vissers-Koopman aanspreekpunt als het over havens en vaarwegen gaat. Dennis Straat is verantwoordelijk voor het Noordzeekanaalgebied en economische zaken.

Opmerkelijk in Zaanstad is de werkverdeling. Er zijn zes wethouders, maar ze moeten de klus klaren met vijf fte’s. Dit college heeft dus ook parttime wethouders. Vissers-Koopman is daar een van; Straat werkt fulltime.

36

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Leny VissersKoopman (ZOG) Portefeuilles: openbare ruimte, havens & vaarwegen, recreatiebeleid, markten & kermissen, wijkwethouder Rooswijk, Oud Zaandijk en Oud Koog aan de Zaan

Belangrijke onderdelen voor het bedrijfsleven in het nieuwe coalitieakkoord van Zaanstad: • Verbetering van dienstverlening richting bedrijven en terugdringen van regelgeving in het akkoord en meer kansen voor het MKB en ZZP’ers bij aanbestedingen vanuit de gemeente; • Inzetten op het aantrekken van extra bedrijven en zorgen voor snelle procedures voor ondernemers; • Verbeteren bereikbaarheid en samenwerking met de regio.

enw ethou ders Beverw i jk Tim De Rudder (D66) Portefeuilles: ruimtelijke ordening (inclusief bouwen), stedelijke vernieuwing Noordzeekanaalgebied, metropoolregio Amsterdam, verkeer- & vervoersbeleid, infrastructuur, economische zaken, milieu, haven en kades Tim De Rudder heeft op zijn vakgebied planologie en stedenbouw zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid ervaring opgedaan. In zijn eerste bestuurlijke functie wil hij Beverwijk naar eigen zeggen ‘groener en beter bereikbaar maken, met minder milieuoverlast en meer banen’. De Rudder houdt van directe oplossingen, gericht op duurzaamheid en voor de lange termijn.

Onlangs werd hij benoemd tot voorzitter van het bestuur van Milieudienst IJmond (MDIJ). Deze

organisatie waakt over de milieukwaliteit in de zeventien aangesloten gemeenten, van Purmerend tot en met Zandvoort. De komende jaren zal hij zich uit hoofde van deze functie onder andere richten op een betere luchtkwaliteit, de invoering van 80 km/u als maximumsnelheid op de A22, een zelfstandig voortbestaan van de MDIJ en een goede samenwerking met Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied.

Belangrijke onderdelen voor het bedrijfsleven in het nieuwe coalitieakkoord van Beverwijk: • Het college maakt zich sterk voor regionale samenwerking. IJmondiale samenwerking heeft de eerste prioriteit; • Intensivering van zowel de IJmondiale portefeuillehoudersoverleggen en ruimtelijke ontwikkelingen en bereikbaarheid; • Versterken regionale samenwerking om te bezien of samenwerking kan leiden tot voor alle betrokken gemeenten wenselijke bezuinigingen.

V else n Arjen Verkaik (VVD) Portefeuilles: werk & inkomen, economische zaken, havens, arbeidsmarktbeleid, financiën, belastingen, metropoolregio Amsterdam, project: Grote Hout Wijkwethouder: Velserbroek en Velsen-Zuid Een bekend gezicht is Arjen Verkaik.

Hij blijft nog een collegeperiode het aanspreekpunt voor de havenregio.

De wethouder richt zich onder andere op het stimuleren van duurzaamheid, ondernemerschap, het faciliteren van technisch onderwijs in combinatie met het bedrijfsleven en bestuurlijke vernieuwing.

Verkaik wordt geroemd om zijn no-nonsense-mentaliteit

en zijn passie voor Velsen met een maak- en havenindustrie: “De betekenis van de maakindustrie wordt vaak onderschat.

Men vergeet dat innovatie en vooruitgang begint met het maken van dingen. Zonder maakindustrie geen kennisontwikkeling of logistieke- en financiële dienstverlening.”

Hij laat geen gelegenheid voorbij gaan om het belang van de nieuwe zeesluis te benadrukken: “Als het met de havenactiviteiten van Amsterdam goed gaat, gaat het ook met de economie van Velsen goed.”

Belangrijke onderdelen voor het bedrijfsleven in het nieuwe coalitieakkoord van Velsen: • Inzetten op mobiliteit en bereikbaarheid door versterken regionale samenwerking; • Verbeteren luchtkwaliteit en balans tussen gezondheid en economie.

•

Zeehavens A msterda m augustus 2014

37

E n ergie

Zon n eklaar The Blue D ea l b eh el s t een p ro gra m m a vo o r b e d r i j ve n d i e i n ho o g te m p o du ur zaamhe ids m a a t reg el en w il l e n t re f fe n. O nl a ng s s t a r t te h e t g e l i j k na mi ge be dr ijf e en c a m p a gn e o m o o k o n d e r ne m i ng e n i n d e have nre gi o a a n z i c h te bi n de n e n he n te b eg el eiden b ij he t v r a a g s t uk v a n d uur z a a m h e i d. tekst: C ees V isser

T

he Bubble. Zo noemen insiders het pand op IJburg waarin The Blue Deal samen met een handvol innovatieve bedrijven is gehuisvest. Het gebouw dankt zijn naam aan de bolvormige glasuitstulpingen aan de zijgevels. Toch zit de bijzonderheid van het bouwwerk ‘m in het ontwerp, want volledig duurzaam. Niet alleen is gebruikgemaakt van duurzame materialen, ook de energie komt van zon en wind. Dat is even wennen, want eenmaal in het kantoor van The Blue Deal op de eerste etage is het snikheet. Goemans, directeur en medeoprichter van The Blue Deal, verontschuldigt zich. “Nee, nee, voor een binnenklimaatexperimentje staat de airco een paar dagen uit. Daarom is het hier zo warm. Moeten de balkondeuren anders even open?”

Het misverstandje is voor Goemans aanleiding de onbekendheid rond duurzaamheid aan te stippen. Hij legt

38

uit dat veel havenbedrijven niet goed begrijpen dat duurzaam en besparingen hand in hand kunnen gaan. “Verduurzamen zien zij als een te kleine uitdaging. Immers, energie besparen en het verduurzamen van het vastgoed maakt een relatief kleine impact op het totale energieverbruik van bijvoorbeeld scheepvaart en overslag. Maar ik zie het als een kans voor energieverslindende havenindustrieën om veilige en snelle stappen te zetten in verduurzaming, terwijl tegelijkertijd geld is te besparen. Elke besparing of verduurzaming is het begin van vaak verrassende effecten die elkaar versterken. Een zonnepanelensysteem op de bedrijfslocatie bijvoorbeeld heeft (onbewust) effect op spaarzamer gedrag van de werknemers. De bewustwording van energie neemt toe en daarmee komt de acceptatieproces op gang.”

Nu actie The Blue Deal dus. Want het wekt geen verbazing dat Goemans’ bedrijf andere bedrijven aanbiedt het proces van de verduurzaming op de rails te zetten – in sneltreinvaart dan.

“Onze kracht is om snel korte en krachtige stappen te zetten.

We zijn een club die nú actie onderneemt. We kunnen nu al verduurzamen, waarom wachten? The Blue Deal is meteen resultaat. Iedereen is verbaasd over hoeveel in korte tijd al te realiseren valt.

Dat is niet alleen voor onze klanten, maar ook voor ons soms een verrassing.”

Gevraagd naar wat The Blue Deal – het programma – precies inhoudt, rept Goemans over een besparings- én verduurzamingstraject op maat en het aangaan van een samenwerkingsovereenkomst.

“Wij helpen bij het verduurzamen van de bedrijfsvoering, maar ook bij het investeren van de besparingen in verdere verduurzaming.

Denk aan het klimaat en comfort in het pand.

Want als die achteruit gaan, gaat ook de productiviteit van je werknemers achteruit.” En verder? “Goedkoper en échte groene energie kopen. Minder verbruiken door energieChris Goemans, directeur The Blue Deal

Zeehavens A msterda m augustus 2014

besparende oplossingen, en waar zinvol duurzame energie zelf produceren. Zonder extra uitgaven, en betaald uit directe besparingen. In een nog hogere versnelling met eigen middelen of The Blue Deal-financiering.”

Ja, Goemans praat gemakkelijk, in reclametaal. Maar praten met Goemans leert ook dat er een idealistische grondslag aan zijn ondernemerschap ligt. Hij vertelt dat hij op een dag wakker werd en zich afvroeg wat hij later aan zijn kleinkinderen kon vertellen. “Ik vond dat zo’n slecht verhaal over welke internationale business ik gedraaid heb. Er klopte iets niet, er ontbrak iets, en daar is The Blue Deal uit voortgekomen.”

Opvallend is dat Goemans, gevraagd naar zijn klantenkring, maar een hand nodig heeft om het aantal bedrijven binnen de Amsterdamse havenregio te tellen. Meer, een van zijn eerste maritieme klanten was Havenbedrijf Rotterdam, in 2011 bij het verduurzamen van een scheepsbouwloods. Maar dat gaat veranderen. Binnen The Blue Deal is een team samengesteld dat een campagne is gestart gericht op het Amsterdamse (haven)bedrijfsleven. Goemans: “Een beetje gek, ja. We zijn heel Nederland aan het verduurzamen, terwijl we onze thuishaven – de Amsterdamse havenregio - geen aandacht hebben gegeven. Dat willen we nu samen met onze typisch Amsterdamse partners Dutch Green Company, DakDoktors, GrownDownTown en QwikSense gaan doen. Het is een actie tenslotte die aansluit op initiatieven en doelstellingen van Havenbedrijf Amsterdam en de Amsterdamse gemeente om de haven groener te maken.”

Daar noemt Goemans twee partijen, Havenbedrijf Amsterdam en de gemeente, die groen een mooie kleur vinden.

. . . .

Maar vindt het Amsterdamse havenbedrijfsleven dat ook?

Goemans geeft toe dat de commercieel-maritieme sector niet vooroploopt. “Daar ligt de focus niet op energie, energie is te weinig corebusiness. Bovendien zijn de – zoals al gezegd – totale energiekosten zo groot voor deze bedrijven. Het segment gebouw-energie maakt daarvan maar een klein deel uit.” Over hoe deze partijen - de campagne ten spijt - over de streep te trekken, maakt Goemans zich geen zorgen: “We kunnen de bedrijven laten zien dat binnen een paar weken

‘Elke besparing is het begin van vaak verrassende effecten’ al de grootste stappen zijn te maken. Met de eerste quickwins valt al snel tien procent of meer te besparen.” Bovendien heeft Goemans nog meer troeven achter de hand: “Betrokken bij onze verduurzaming van Amsterdam is dezelfde gemeente. Dat wil zeggen dat wij in onze campagne actief de financieringen voor duurzaamheid van de gemeente Amsterdam promoten.” Verder werkt Goemans nauw samen met ondernemingsverenigingen als ORAM en is zijn team regelmatig op land én op water in het havengebied te vinden: “Om in scheepsvaarttermen te spreken: veel van de bedrijven in dit gebied kunnen de vaarroute prima zelf uitstippelen. Wij zijn graag de loods in de onbekende wateren, waarin je tijdens elke tocht wel een keer beland.”

•

w w w.thebluedeal.nl Advertentie

Eigen machinale werkplaats Revisie van pompen, ventilatoren, roerwerken en tandwielkasten

Pomprevisie voor scheepvaart, industrie en overheid

Steiger vluchtladder systemen ARC keramische coatings (extreem chemisch, corrosieen erosiebestendig voor de industrie en scheepvaart)

Westhavenweg 45 1042 AL Amsterdam • T. 020 4486448 • F. 020 4486444 • info@saedt.nl • www.saedt.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

39

O n d erzo ek

De n kta n k voor

investeerders op zee Bedr ijve n m et inves ter in gs p l a nn e n op ze e k un n en vo o r advies voo r t a a n terecht bi j MUST. D eze den k t a n k i s e e n initiat ief v a n de k en n is in s t it u te n TN O e n NI OZ in n au we s a m enwer k i n g m e t visser ijonder zo ek s in s t it u u t I MARES .

T ekst: P ieter van H ove

O

nder de naam MUST zijn de partijen TNO (Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek), NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) en IMARES een samenwerkingsverband gestart op het gebied van technologisch, oceanografisch en toegepast marien ecologisch onderzoek en advies. De aftrap van MUST was medio juni met een bijeenkomst in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum. Aanwezig daarbij ongeveer negentig vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Uitgangspunt van MUST is dat de interesse voor de zee in de maatschappij toeneemt.

Voorbeelden zijn de toegenomen belangstelling voor windturbineparken op zee, de offshore die met de hoge olieprijs bloeit en de aquacultuur, het vraagstuk van voedselvoorziening vanuit de zee. Bij dit laatste is niet alleen te denken aan de (kweek-)visserij, maar ook aan de teelt van bij voorbeeld zeewier voor menselijke consumptie.

4 0

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Mede-initiatiefnemer Floris Groenendijk van het in IJmuiden gevestigde IMARES: “Over al deze terreinen bestaat bij de afzonderlijke organisaties veel kennis. De NIOZ is gespecialiseerd in oceanen, IMARES weet veel over vis en de visserij, terwijl TNO alles doet op het gebied van techniek.

Met deze samenwerking is al deze kennis beter toegankelijk voor het bedrijfsleven en de overheid. Ook zijn de drie instituten gezamenlijk in te zetten voor complexe vraagstukken.”

Secretariaat MUST gaat laagdrempelig van start, te beginnen met een website en een email-adres. Groenendijk sluit niet uit dat op termijn een secretariaat in het leven wordt geroepen.

Het meer ’vermarkten’ van kennis aan het bedrijfsleven is een trend die een paar jaar geleden is ingezet. IMARES bijvoorbeeld haalt de helft van zijn omzet uit projecten vanuit de overheid en het bedrijfsleven. Volgens IMARES-directeur Tammo Bult gaat het bedrijfsleven (waaronder de visserijsector) steeds meer gebruik maken van de kennis van het instituut. “Dat beeld van biologen die de visserij alleen maar willen dwarsbomen, bestaat niet meer.” Daarbij komt nog dat van overheidswege de subsidiekraan voor instituten behoorlijk is dichtgedraaid.

•

w w w.mustmarine.com

ond ernemer s

OV IJmond n ie u w e ondernemersvereniging

D e onde r nemers veren igin g en OHB U ( H e e m s k e r k , B e ve r wi j k e n U i tg e e s t ) en HO V I Jmond zijn s am en gega a n i n d e O V I J m o nd. D e l e d e n v a n d e af zonde r lijk e veren igin gen g aven i n m e i d a a ro p un a n i e m h un a k k o o rd.

T ekst: P ieter van H ove

“D

e nieuwe ondernemingsvereniging heeft ruim vijfhonderd leden. Zo krijgen we een krachtige organisatie, die de belangen van de IJmondse ondernemers behartigt”, laten de voorzitters Ton van der Scheer (HOV IJmond) en Leen Wisker (OHBU) weten. De nieuwe organisatie gaat werken in clusters. Zo worden er naast zeven regionale clusters (Beverwijk, Heemskerk, IJmuiden, Velserbroek, Santpoort, Uitgeest en Velsen-Noord) tien brancheclusters gevormd. Niet alleen bouw-, infra- en installatiebedrijven, handel, haven en maritiem, horeca en toerisme en de maakindustrie krijgen hun eigen indeling, ook de overheid en semipublieke diensten, transport en logistiek, visserij en visgroothandel, zakelijke dienstverlening en overige beTon van der Scheer (links) en Leen drijven ondergaan een separaWisker FOTO: OV IJMOND te onderverdeling.

Jurriaan Blom (business manager van logistiek dienstverlener Peterson in IJmuiden) leidt de afdeling haven en maritiem, terwijl Jan Boudesteijn (van het gelijknamige transportbedrijf) in Beverwijk het clusterhoofd van de maakindustrie is.

Blom wil zich inzetten voor een hogere organisatiegraad van de ondernemers onder en boven het Noordzeekanaal. Blom: “Samen staan we immers sterk en we moeten daarom als organisatie herkenbaar overkomen. Verder zullen we samenwerking zoeken met andere organisaties zoals bijvoorbeeld binnen De Noordzeekanaal Alliantie (DNA). We opereren ten slotte allen in het Noordzeekanaalgebied. En uiteraard gaan we de belangen behartigen van de leden.’’ Voorzitter Van der Scheer is blij met de keuze voor clusterindelingen. “Kijk naar de Amsterdam Economic Board, dat in de metropoolregio Amsterdam de innovatie en samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid stimuleert. Die maakt ook gebruik van topclusterindelingen. Onze benadering sluit hier perfect op aan.’’

•

Advertentie

De enige betaalbare cloud oplossing voor data EN al uw programma’s

Amports_ict_logistiek_2014.indd 1

4-8-2014 13:10:20 Zeehavens A msterda m augustus 2014

41

2014 zeehavens amsterdam:Opmaak 1

03-03-2014

16:48

Pagina 1

WEERSVERWACHTING:

Droog. Zwakke tot matige wind

In de grootste All Weather Terminal van Europa is overslaan van kwetsbare produkten als staal, hout, papier en zelfs treinstellen niet afhankelijk van weersomstandigheden.

Waterland Terminal - Stevedore and Terminal operator Westpoort 4181 - Elbaweg 10 - 1044 AD Amsterdam T +31 20 44 80 620 - E kantoor@waterlandterminal.eu - W www.waterlandterminal.eu

4 2

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Maritieme dienstverlening

Pi on ieren met

stootkussens

John Classey (links) en Deval Raval van IRM Offshore & Marine Engineers FOTO: AMPORTS

D e offshore in h et N o o rd zee ­ k anaalgebie d m a a k t een per iode van b l o ei d o o r. J o h n C lasse y van I RM O ffs h o re & M ar ine En gin eers, da t e nk ele maan d en g el eden in Ve lse n- Noord n eers t reek , z ie t moge li jk h eden g en o eg.

He t I ndiase m o ed er b edr ijf i s gespe cia l is eerd in de produc tie va n s to o t k u s s en s. tekst: P ieter van H ove

J

ohn Classey neemt de bezoeker mee naar een apart hoekje op het terrein van logistiek dienstverlener MEO aan het Noordzeekanaal bij Velsen-Noord. Daar liggen indrukwekkende stootkussens, sommige met een doorsnede van enkele meters, andere wat kleiner. Een aantal exemplaren is nog helemaal ingepakt. “Die komen uit India”, licht Classey toe. De Brit is met een collega in oktober vorig jaar neergestreken op het bedrijventerrein De Grote Hout. Hij verkoopt daar namens het bedrijf IRM Offshore & Marine Engineers stootkussens in alle soorten en maten. De klanten variëren van rederijen, eigenaren van olieplatforms tot beheerders van windmolenparken.

“Er zijn in deze regio mogelijkheden genoeg”, zegt hij. De offshore in het Noordzeekanaalgebied maakt een periode van bloei door. Dat geldt ook voor de offshore wind. Voor twee windmolenparken is IJmuiden de thuishaven voor serviceverlenende bedrijven. En ook voor het nieuw te bouwen park Eneco Luchterduinen voor de kust van Noordwijk is IJmuiden een belangrijk uitvalsbasis. Classey noemt nog een groot voordeel: “Uit logistiek oogpunt zitten we hier ideaal.”

Het moederbedrijf IRM Offshore & Marine Engineers zit in Ahmedabad, India. De onderdelen worden daarvandaan

verscheept naar Rotterdam en daarna per barge naar Velsen-Noord vervoerd.

“We onderhouden een goede samenwerking met MEO”, zegt Classey. “Die verzorgt de afhandeling van goederen die binnenkomen.’’ Overigens huurt IRM Offshore & Marine Engineers ook een ruimte van het MEO-terrein. De kade bij dit complex ondergaat een grote opknapbeurt – die in 2015 klaar moet zijn. Volgens Classey een teken dat de locatie op meer klandizie kan rekenen. De keuze van IRM Offshore & Marine Engineers op Velsen-Noord is niet toevallig. “Het hoofdkantoor in Ahmedabad wil een betere spreiding voor zijn offshore-activiteiten in Europa. We zitten al in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, Italië, Griekenland en Portugal. Daar is nu Nederland bijgekomen, in concreto Velsen-Noord. Dat is mede dankzij bemiddeling van Havenbedrijf Amsterdam tot stand gekomen.’’

Fenders De stootkussens (in het Engels: fenders) worden op meerdere manieren ingezet. Bijvoorbeeld als stootblok tussen schepen tijdens het overhevelen van de lading of wanneer er schepen vast moeten worden gemaakt aan een olie- en gasplatform.

Classey vertelt dat ze per stuk een paar duizend euro kosten.

“Maar wanneer ze er niet zouden zijn en twee schepen botsen tegen elkaar, dan is de schade niet te overzien. Die is een veelvoud van de aanschafsom van zo’n kussen.”

Intussen heeft Classey een redelijke klantenkring opgebouwd. “In IJmuiden is er veel te doen rond de offshore.

Verder heb ik beurzen bezocht waar de offshore centraal stond’’, aldus de Londenaar die zijn woonplaats tijdelijk heeft verruild voor Haarlem (‘een geweldige stad’). De komende tijd hoopt de Brit meer klanten aan hem te binden.

“Vergeet niet dat mijn collega en ik hier alles moeten opbouwen. Wat dat betreft kun je ons beschouwen als de pioniers van ons bedrijf.”

•

w w w.irmome.com

Zeehavens A msterda m augustus 2014

43

MAkiNG THE DiffERENcE

SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity.

As the world’s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 64,000 employees, SGS operates a network of over 1,250 offices and laboratories around the world.

SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.

SGS GROUP NETHERLANDS

SGS GROUP BELGiUM

SGS BRANcHE OfficE

Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e sgs.nl@sgs.com

SGS House Noorderlaan 87 B-2030 Antwerpen t +32 (0)3 545 44 00 e sgs.be@sgs.com

Jarmuiden 65 NL-1046 AE Amsterdam t +31 (0)20 448 77 00 e ni.agri.amsterdam@sgs.com e ni.vegoils.amsterdam@sgs.com

www.sgs.com 44

Zeehavens A msterda m augustus 2014

oplei d ing

zeevaart­ ke u r i n g en b i j C are wor X

Het in Vels en ge ves t igd e be we gingsc en t ru m Care wor X hee f t de zee vaar t k eu r ing in haa r dien s ten p ak k et opge nome n . D e k eu r in gen vinden pla a t s in h et Tat a Stee l St adi o n .

T E K S T: C ees V isser

Z

oals de naam CareworX al doet vermoeden, maakt dit bedrijf ‘werk’ van ‘zorg’. Meer precies: CareworX biedt (fysio)therapieën, (revalidatie)behandelingen en trainingen aan, bedoeld voor patiënten, werknemers en sporters met bijvoorbeeld blessures of chronische aandoeningen. Tot het pakket behoren ook arbokeuringen. De nieuwste service die CareWorX aanbiedt evenwel zijn zeevaartkeuringen.

Directeur van de instelling is Gerfred Greveling. Hij ziet de nieuwste service als een goede aanvulling op de rol die CareworX voor de haven van IJmuiden en het Noordzeekanaalgebied wil vervullen: “Een volservicecentrum waar je terecht kan voor vragen over gezondheid en werk, waar medisch geschoold personeel werkt met speciale aandacht voor deze regio.” Greveling legt uit dat bedrijven voor een zeevaartkeuring voorheen terecht konden in Beverwijk, maar dat de locatie van die aanbieder is gesloten. “Hierdoor moesten werknemers verder reizen om een keuring te ondergaan. Nu bieden we de keuringen weer dichtbij aan, bedoeld voor bedrijven met zeevarenden onder hun personeelsleden. Dat gaat van de havensleper, die rond de havenmond werkt, tot crewleden die de wereldzeeën bevaren. Een ieder die zijn binnenvaartpapieren heeft, kan voor een keuring bij ons te-

recht.” Daarbij maakt Greveling van de gelegenheid gebruik om de kracht van CareWorX te onderstrepen: “Snel antwoord op vragen en snel geholpen worden staat hoog in ons vaandel.” Overigens verwacht de directeur per jaar tussen de tachtig en honderd keuringen per jaar te kunnen doen.

Wachtfuncties Verantwoordelijk voor die keuringen is bedrijfsarts Theo Wijker. Hij vertelt dat de zeevaartkeuring een verplicht onderdeel is van de bevoegdheid om te gaan varen: “Medewerkers moeten gekeurd worden voor wachtfuncties. Opdat ze veilig wacht kunnen houden, worden hun oren en ogen goed getest. Daarnaast is het van belang te onderkennen dat medewerkers geen aandoeningen onder de leden hebben die op zee - waar geen direct medische hulp voor handen is - tot acute gezondheidsproblemen kunnen leiden met alle nare gevolgen van dien. Om die reden hoort ook een volledig lichamelijk onderzoek tot de keuring.”

Het resultaat van de keuring - in de zin dat iemand is goedgekeurd of niet - wordt aan de Inspectie van Leefomgeving en Transport (ILT) doorgegeven. Deze dienst bewaakt en stimuleert de naleving van wet- en regelgeving voor een veilige en duurzame leefomgeving en transport.

Volgens Wijker is de keuring niet zwaar. “Een conditietest maakt er geen onderdeel van uit. Maar de eisen zijn wel streng. Gelukkig zijn de meeste mensen gezond en een gezond iemand zal de keuring met goed gevolg doorstaan.”

Licentie Naast zeevaartkeuringen verzorgt CareworX het Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO; bedoeld voor werknemers die met gevaarlijke stoffen werken). Greveling laat desgevraagd weten dat het bedrijf bezig is om ook de licentie te verwerven voor het verrichten van offshore- en duikerskeuringen: “Ik verwacht dat dit voor 2015 zal lukken, zodat we ook deze dienstverlening kunnen aanbieden.”

•

Bewegingscentrum Careworx

w w w.careworx.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

45

Voor meer informatie bel met Wendy of Arienne: Telefoonnr: 0255-545420 w w w. k v s a . n l

Felison Terminal IJmuiden

Kantoorruimtes vanaf 20 Kantoorruimtes 20m m²² TE TE HUUR HUUR Is uw bedrijf op zoek naar representatieve full service kantoorruimten in de regio IJmond dan is de Felison Terminal in IJmuiden de oplossing

In dit fraaie kantoor aan de kop van de haven bieden we u diverse kantoorvertrekken te huur aan, verdeeld over verschillende etages.

Terwijl aan uw linkerkant het ferrycruiseschip uit Newcastle aanmeert, varen aan uw rechterkant vrachtschepen, sleepboten en zeilboten af en aan. Het uitzicht op de pieren, het sluizencomplex en de Noordzee is uniek.

Naast het mooiste uitzicht van IJmuiden beschikt u hier over alle mogelijke faciliteiten en een eigen huismeester. Elke verdieping heeft een algemene ruimte, een pantry en toiletgroep(en).

Toplocatie aan de kop van de haven Goede bereikbaarheid Nabij uitvalswegen naar Haarlem en Amsterdam Dubbele lift aanwezig Entree met uitstraling; Vergaderruimte met beamer en Wifi; Cruise Lounge” (circa 200 m²) voor seminars, conferenties, trainingen en recepties; Bedrijfsrestaurant Felison Terminal Catering Punt

Goede (gratis) parkeergelegenheid Full service op een unieke locatie met zeer goede parkeermogelijkheden!

Mogelijkheid tot volledige IT ondersteuning

Prijs per m2/per jaar is € 149,- excl BTW en servicekosten.

46

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Innovatie

B i n n e nvaart i s vo o r u i tstrevender dan pub liek de nkt

M et de op r ic h t in g va n h et B u re a u Vo o r l i c ht i ng B i nn e nv a a r t , b i j n a 2 5 j aar ge le de n, m aak t d e b in n envaar t s e r i e us we r k v a n ha a r P R . H o e we l e r i n die k war teeu w veel is b ereik t , m a g e r e e n t a nd j e b i j. Zo b e s t a a t b i j he t grote publ iek h et b eel d d a t d e b i n n e nv a a r t b e ho ud e nd i s e n d a a rd o o r op milie uter rein wo rdt a fget ro efd d o o r he t we g ve r vo e r. N i e t s i s m i nd e r w aar.

Bron : Groenervaren

D

e lange levensduur van schepen en scheepsmotoren – op zich positief als het gaat om duurzaamheid – is er debet aan dat innovaties niet massaal, maar geleidelijk ingang vinden. Veel innovaties zijn voor de ondernemer immers pas rendabel bij de bouw van een nieuw schip of als de motor aan vervanging toe is. De sprong is dan vaak ook meteen fors.

Toch gaan de technologische ontwikkelingen op dit moment razendsnel. Dat is te danken aan een aantal – samenhangende – factoren. In de eerste plaats het besef dat vergroening noodzakelijk is, en wel uit oogpunt van imago en concurrentie én ten gunste van het milieu. Daarnaast is de combinatie van strengere wetgeving enerzijds en subsidies anderzijds die de ontwikkelingen vooruit stuwen. De derde factor is de beschikbaarheid van nieuwe technologieën en opkomst van schonere brandstoffen.

Hot item “Er is bijna geen scheepseigenaar te vinden die niet studeert op of al bezig is met de vergroening van zijn bedrijfsvoering”, vertelt Maureen Verschoor van Groenervaren, het interactieve platform over duurzaamheid en innovatie in de maritieme sector. “De binnenvaartondernemers vinden opdrachtgevers en andere stakeholders aan hun zijde. Terminals, verladers, bevrachters/operators, expediteurs en leveranciers denken mee.

Net als de overheid, in veel gevallen.”

Een hot item is LNG, aldus Verschoor. Deen Shipping liet met de tanker Argonon in 2011 het eerste binnenschip op natuurlijk vloeibaar gas bouwen (met dual fuel-motoren: 80 procent

LNG en 20 procent gasolie). Daarna volgden de Greenrhine en Greenstream van Interstream Barging, die voor Shell varen.

Sinds juni is er ook een drogeladingschip dat deze schonere brandstof gebruikt: Danser Group liet zijn containerkoppelverband Eiger-Nordwand ervoor ombouwen. Verschoor: “Daarmee is ook meteen aangetoond dat refit van een bestaand schip haalbaar is.”

Nabehandeling Motorenfabrikanten, -inbouwers en leveranciers van nabehandelingssystemen werken in de Innovatieschuur Binnenvaart samen aan oplossingen om de huidige geschatte 4.100 scheepsmotoren een minder ingrijpende ‘milieutechnische update’ te geven. Ze willen de komende jaren in elk geval twintig procent daarvan vergroenen. Verschoor dicht de meeste kans toe aan de combinatie van een SCR-katalysator en een roetfilter: “De effecten voor de luchtkwaliteit zijn enorm: de katalysator vermindert de uitstoot van NOx met circa 85-90 procent. Het roetfilter houdt 90-95 procent van het fijnstof tegen.” Op tal van andere terreinen vernieuwt de binnenvaart ook. Zo vaart het mcs Bontekoe al een poosje met ledverlichting om de elektriciteitsbehoefte aan boord te verlagen.

Verschoor wijst op eigenaar The Blue World, die afgelopen voorjaar nog een stap verder ging door zonnepanelen te laten plaatsen op het stuurhuis: “Zo wordt een deel van de energie zelf opgewekt. Alle kleine beetjes helpen.”

•

w w w. g r o e n ervare n . n l

Maureen en Lotte Verschoor, de drijvende krachten achter het online platform groenervaren.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

47

BAM Industrie Service T e k s t: x x

Samen meer.

Technische oplossingen voor industriële uitdagingen Sinds vele jaren ondersteunen BAM-werkmaatschappijen industriële bedrijven bij het realiseren van hun projecten. Nieuwbouwprojecten, uitbreidingen, maar ook modificaties van bestaande procesinstallaties, gebouwen en terreinen worden uitgevoerd door deskundige medewerkers.

Bedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie, de chemie, de afvalverwerking, staalindustrie en de olie- en gassector spreken over een succesvolle samenwerking. Onze dienstverlening start met alle voorbereidende studies met aansluitend de turnkey realisatie en onderhoud van industriële installaties.

BAM Industrie Service is een gezamenlijk initiatief van BAM Techniek – Industrie, BAM Civiel, BAM Infratechniek, BAM Leidingen & Industrie, BAM Wegen, BAM Utiliteitsbouw en Tebodin Consultants & Engineers. Een initiatief bedoeld om in alle projectfasen aan uw verwachtingen te voldoen.

Voor meer informatie belt u 088 400 80 83.

48

www.bamindustrieservice.nl Tel. 088 400 80 83 Zeehavens A msterda m augustus 2014

Juri di s ch e hav en z a k e n Tek s t: E r n s t B u lt h u i s

De Himalaya-clausule Mr. Ernst Bulthuis is partner bij ROHE Advocaten in Amsterdam.

Elke editie behandelt de maritiem advocaat een actueel juridisch thema voor het bedrijfsleven in de Amsterdam havenregio.

Eerder bespraken we de (beperkte) aansprakelijkheid van een cruiserederij. Het was ook een oude cruisezaak die model stond voor aansprakelijkheid van hulppersonen in de logistiek, waaruit de zogenaamde Himalaya-clausule ontstond. Wat houdt dit in?

Schade veroorzaakt door hulppersonen Bij - bijvoorbeeld - het laden en lossen van goederen uit een zeeschip bestaat kans op schade. De vervoerder besteedt dit werk vaak uit aan gespecialiseerde hulppersonen (onderaannemers), zoals een stuwadoor.

De verscheper (die geen contract heeft met de stuwadoor) zal bij schade de vervoerder aansprakelijk stellen. Echter, vervoersovereenkomsten bevatten meestal bepalingen die de aansprakelijkheid van een vervoerder beperken (een maximum vergoeding per kilo). Omdat de schade is ontstaan tijdens laden of lossen richt de eigenaar zijn pijlen rechtstreeks op de stuwadoor, waarmee hij probeert de beperkingen jegens de vervoerder te omzeilen. Klinkt slim, maar gaat die vlieger op? Je zou zeggen van wel, aangezien een contract in beginsel alleen tussen partijen geldt. Bij een dergelijke claim wil de stuwadoor eigenlijk een beroep kunnen doen op de gunstige (aansprakelijkheidsbeperkende) bepalingen uit het contract tussen vervoerder en verscheper. Kan dat wel?

Een vergelijkbare vraag deed zich voor toen in 1954 aan boord van het stoomschip Himalaya mevrouw Adler van de loopplank viel en verwondingen opliep. Omdat de rederij aansprakelijkheid voor schade van passagiers had uitgesloten, ving mevrouw Adler bot, waarop zij de kapitein rechtstreeks aansprakelijk stelde.

De rechter bevestigde dat in het (goederen) vervoer een uitsluitingsclausule ook in het voordeel van een hulppersoon kan werken.

Ondanks die erkenning werd de kapitein

toch aansprakelijk gehouden. Het Hof was van mening dat de tekst op het ticket niet zo ruim kon worden opgevat dat daarmee ook impliciet de aansprakelijkheid van de kapitein was uitgesloten.

Het is dus afhankelijk van de formulering van de uitsluitingsclausule of een hulppersoon ook onder de bescherming van diens opdrachtgever valt. Daarom worden in de praktijk tegenwoordig hulppersonen expliciet genoemd in het contract. Op deze manier komt een hulppersoon dezelfde bescherming toe als de vervoerder. Op voorhand is niet altijd duidelijk welke hulppersonen de vervoerder zal gaan inschakelen. De beperking werkt dus ook voor (nog) onbekende partijen.

Na het ongeval van mevrouw Adler aan boord van de Himalaya is deze clausule bekend geworden als de Himalaya-clausule.

In de praktijk zou een dergelijke clausule er als volgt uit kunnen zien: ‘Wanneer hulppersonen van de vervoerder terzake van het vervoer worden aangesproken, kunnen deze personen een beroep doen op iedere beperking en/of ontheffing van aansprakelijkheid, waarop uit hoofde van deze overeenkomst of van enige andere wettelijke of contractuele bepaling de vervoerder een beroep kan doen.’

Alle schade?

Dat hulppersonen zich op gelijke wijze beschermd weten als de vervoerder betekent niet dat zij helemaal niet aansprakelijk kunnen zijn. Een Himalaya-clausule werkt namelijk alleen in het kader van de overeenkomst waarin hij is opgenomen. In ons voorbeeld voor schade ontstaan tijdens vervoer en alleen jegens de contractspartij van de vervoerder.

Dus geen werking na aflevering. Wanneer de goederen bijvoorbeeld nadien worden opgeslagen, is het vervoer voorbij en is een beroep op de clausule tevergeefs.

De Himalaya-clausule houdt ook geen vrijbrief in voor de hulppersoon om schade te veroorzaken. Afhankelijk van de mate van schuld kan een beroep op de Himalaya-clausule onaanvaardbaar zijn.

Desondanks blijven Himalaya-clausules een nuttig schild voor hulppersonen in de

Mr. Ernst Bulthuis

is maritiem advocaat en partner bij ROHE Advocaten in Amsterdam.

FOTO: AMPORTS

De verscheper zal bij schade de vervoerder aansprakelijk stellen

logistiek. De val van mevrouw Adler heeft ons geleerd dat u erop bedacht moet zijn dat verder gekeken moet worden dan alleen naar contractspartijen, opdat u niet hetzelfde lot treft als de kapitein van de Himalaya. Hoe dan? Goed lezen!

•

aan de inhoud van dit artikel zijn geen rechten te ontlenen. voor een reactie kunt u e-mailen met: ernst@roheadvocaten.nl

Zeehavens A msterda m augustus 2014

49

ADVERTORIAL

IS HET ECONOMISCHE TIJ GEKEERD? Logistiek belangrijk voor Amsterdam De transportsector in de regio Amsterdam levert een belangrijk bijdrage aan de regionale economie.

Het aandeel van deze sector is circa 5% van het BRP (Bruto Regionaal Product). En met 81.000 banen, 3,3 mrd EUR aan toegevoegde waarde en functionerend als een belangrijke enabler voor andere sectoren (zonder vrachtauto geen brood in de schappen), is het een sector waarvan de ontwikkeling gestimuleerd dient te worden. De Amsterdam Economic Board heeft de Transportsector daarom als een van haar focus clusters benoemd.

De vrachtvolumes nemen toe De Nederlandse transportsector is hard geraakt door de crisis. De vrachtvolumes vielen terug en er ontstond overcapaciteit met lage tarieven als gevolg. Dit beeld zal eveneens herkenbaar zijn in de regio Amsterdam. Net als in de rest van Nederland daalde de toegevoegde waarde van de sector transport in de regio Amsterdam in 2012 om vervolgens in 2013 weer licht te stijgen.

Voor 2014 geldt dat het weer wat beter gaat met de Europese en Nederlandse economie. De export groeit voorzichtig door en ook het consumentenvertrouwen trekt aan. Dit laatste leidt tot een herstel van sectoren die het de afgelopen jaren slecht hebben gedaan, zoals de bouw en de detailhandel.

ABN AMRO verwacht dat de bouwvolumes dit jaar met 3% gaan stijgen en in 2015 verder zullen groeien. Ook de detailhandel zal na zes jaar van volumedalingen in de loop van 2014 weer groeien.

Maar er is meer nodig dan alleen volumegroei Hogere volumes dus, die tot meer bedrijvigheid op de weg, het water en in de lucht leiden. Dit is goed nieuws voor de transportmodaliteiten, maar het blijkt toch lastig om de hogere volumes ook om te zetten in een hogere winstgevendheid. De overcapaciteit en sterke concurrentie hebben een negatieve invloed op de winstgevendheid van een aantal ondernemingen. Wachten op hogere vrachtvolumes om de winstgevendheid weer op peil te krijgen is niet voldoende voor deze branches.

Ondernemers realiseren zich dit en focussen zich onder meer op efficiëntie en het vinden van innovatieve oplossingen voor de uitdagingen van hun klanten. Thema’s die ook terugkomen in het programma van het Logistieke Cluster Amsterdam. Met de economische wind in de zeilen kunnen deze inspanningen de sector verder voortstuwen.

Wij horen graag hoe wij u verder kunnen helpen Als haventeam werkzaam in uw regio verdiepen wij ons in de ontwikkelingen van uw sector.

Sectorkennis is dan ook een van de speerpunten van de strategie van ABN AMRO. Wij zijn er van overtuigd dat dit waarde toevoegt in onze relatie met u. Want net als u proberen wij oplossingen te zoeken voor de uitdagingen waar onze klant voor staat. Wij zijn geïnteresseerd in uw bedrijf en horen graag van u hoe wij u verder kunnen helpen.

Bart.Banning@nl.abnamro.com Ans.Dijksterhuis@nl.abnamro.com Jeroen.j.smit@nl.abnamro.com Frans.Wilhelmus@nl.abnamro.com 50

Zeehavens A msterda m augustus 2014

Sector Advisory Transport en Logistiek Corporate Clients Noord West Corporate Clients Noord West ABN AMRO House Amsterdam

HAVEN B EROEPEN F oto e n t ek s t: E ve r t B r u i n ek o o l

Ka r e l Va r k e vi s s e r

‘Tijdens zo’n startfase groei je letterlijk mee met het bedrijf’ In de Amsterdamse havenregio werken ongeveer 59.000 mensen in uiteenlopende functies en beroepen. In de serie Havenberoepen is een van hen aan het woord. In deze aflevering Karel Varkevisser, proces controller bij Vopak.

“Na mijn opleiding aan de School voor de Zeevisvaart startte ik op mijn zestiende als ‘vissersjongen’ op een hektrawler van Kennemerland in Katwijk. Leuk werk, maar je bent vaak en lang weg van huis en op zeker moment wil je toch huisje-boompje-beestje.

Vandaar dat ik op mijn 27ste solliciteerde bij het chemiebedrijf Avery Dennison. Ik werd aangenomen en startte als operator A. Na verloop van tijd werd ik operator B, C en D en kreeg ik uiteindelijk de leiding over een ploeg van elf medewerkers. Als gevolg van een reorganisatie raakte ik op 46-jarige leeftijd mijn baan kwijt en moest ik opnieuw solliciteren. Ik kreeg de mogelijkheid om bij BP in Amsterdam te gaan werken als waterkantoperator. Dat was mijn eerste kennisma-

king met zowel de oliebusiness als met het Amsterdamse havengebied. Hoewel ik maar kort bij BP heb gewerkt, wist ik daarna twee dingen zeker. Werken in de haven is leuk en als dat ook nog in de oliebusiness kan, is dat helemaal mooi. Die kans kreeg ik. Op 1 oktober 2011 startte ik bij Vopak, de grootste onafhankelijke dienstverlener in tankopslag ter wereld. Ik werd daar oil movement operator. Een prachtige periode want de tweede week van oktober werd de uitbreiding van Vopak in bedrijf gesteld. Zo’n startfase is ontzettend mooi om mee te maken omdat je dan letterlijk meegroeit met het bedrijf.”

Leeftijd: 51 jaar Functie: proces controller Bedrijf: Vopak, locatie Westpoort Werkzaam in de haven sinds: 2011

lig werkt en weet hoe te handelen als er iets onverhoopt toch iets mis gaat. In september 2013 startte ik, na een interne sollicitatieprocedure, als leerling proces controller. Ik had bij een vorige werkgever al de opleiding VAPRO A gevolgd en ben nu bezig met VAPRO B. Eigenlijk begin ik weer onder aan de ladder. Ik vind het fantastisch dat ik deze kans krijg. Ik ga weer elke dag met plezier naar mijn werk en aan het eind van de dag tevreden naar huis.”

Veilig “Bij Vopak werken wij met chemicaliën. Eén foutje of onoplettendheid kan fataal zijn.

Vandaar dat iedereen die hier op het terrein komt, een veiligheidsinstructie krijgt. En als je hier komt werken, krijg je een opleiding in de Vopak Fundamentals. Het gaat onder meer om BHV-opleidingen, hijstrainingen en specifieke branche- en bedrijfsgerichte cursussen. Allemaal om te zorgen dat je vei-

Klein hartje “Het was best even wennen om in de Amsterdamse haven te werken. Veel mensen hebben hier een grote mond en een klein hartje. Die grote mond valt natuurlijk het eerst op. Dat merk je vanaf dag één. Maar dat bijna al die kerels ook een hart van goud hebben, dat moet je ontdekken. Weet je dat eenmaal, dan is het machtig mooi om hier te werken.”

•

Zeehavens A msterda m augustus 2014

51

52

Zeehavens A msterda m augustus 2014

AMPORTS

AGENDA

w w w. a m p o r t s . n l

18 september HavenBBQ Locatie: Ruigoord, Amsterdam

Nieuwe Amports-leden

De zomer mag dan op haar einde lopen, het is nooit te laat voor een goede barbecue! Ook dit jaar slaan Amports en ORAM de handen ineen voor een smaakvolle en feestelijke bijeenkomst. Niet alleen is het genieten van allerlei vleesgerechten, u krijgt ook de gelegenheid om na alle vakanties weer eens bij te praten met collega’s en zakenrelaties uit de haven. Het thema is Argentina!

Amports is de promotieorganisatie voor de Amsterdamse havenregio. Tijdens de vakantieperiode is de organisatie gegroeid met drie nieuwe leden. We heten ze van harte welkom en stellen ze graag aan u voor!

Polem B.V. Lemmer Al ruim veert jaar is Polem marktleider op het gebied van polyestersilo’s en -tanks.

Polem produceert silo’s en tanks tot en met negen meter diameter met een maximale opslagcapaciteit van 1.500 kubieke meter.

MBS Global MBS Global is een consultancy bureau dat zich richt op de internationale markt van de chemische en petrochemische industrie. Daarnaast heeft de onderneming dit jaar een overeenkomst gesloten voor de import van koffie uit Zuid-Amerika.

OceanWind Oceanwind BV verzorgt opslag van zeekabels ten behoeve van offshorewindparken.

Via moederbedrijven WIND BV en Oceanteam Shipping BV tevens verhuur van kabelapparatuur en leveren van kabeloverslag en kabeltransportdiensten, wereldwijd.

•

Moderne make-over voor restaurant Havengebouw

9 oktober Havendebat Amsterdam Locatie: Muziekgebouw aan het IJ, Amsterdam Havenbedrijf Amsterdam wil de Amsterdamse havenregio smeden tot een intelligente schakel in het logistieke- en handelsnetwerk, om zo de regionale en nationale concurrentie kracht te versterken. Hoe ze dit gaan doen, is opgesteld in de Havenvisie 2013.

Tijdens het Havendebat Amsterdam wordt deze visie gepresenteerd en wordt er gesproken over co-creatie, innovatie en verbinden.

28 en 29 oktober Offshore Energy Amsterdam Locatie: RAI Amsterdam Ook dit jaar staat AYOP (Amsterdam IJmuiden Offshore Port) weer met een paviljoen op de Offshore Energy in Amsterdam. Wij verwachten zo’n veertig deelnemende bedrijven uit de Amsterdamse havenregio die gebruik maken de lounge van 13x8 meter en verschillende omliggende stands. Afgelopen jaar kon niemand erom heen; een opvallende presentatie van een sterk cluster. Er zijn nog een paar plaatsen beschikbaar, Kijk voor meer informatie op www.ayop.com.

28 november Havengildediner Locatie: Hotel Okura Het jaarlijkse Havengildediner vindt traditiegetrouw plaats in het Okura Hotel Amsterdam. Het thema dit jaar is: De haven werkt, niet geheel toevallig ook het thema van de volgende editie van Zeehavens Amsterdam. Waarom? Wij vinden het belangrijk om te wijzen op de vele arbeidskansen in dit gebied en op de grote diversiteit van de banen.

Het Havengebouw heeft een forse renovatie achter de rug. Zo hebben de entree en het restaurant een even eigentijdse als transparante uitstraling gekregen en zijn de ruimtes voorzien van de nieuwste domotica-snufjes.

Marjan van Diepen van Fokkema & Partners Architecten, het architectenbureau dat de klus klaarde, legt uit dat het havengebouw ‘een late Dudok’ is: “We moesten in ons ontwerp dus rekening houden dat het een monument is. Tegelijkertijd wilden we het wél een De bar van het nieuwe restaurant in het Havengebouw Amsterdam FOTO: AMPORTS moderne uitstraling geven. En in het restaurant hebben we pure materialen verwerkt, zoals geblauwd staal en massief eiken, refererend naar de scheepsbouw.”

In de stijl van beroemde Nederlandse bouwmeester Dudok ontwierp Fokkema & Partners speciale tegels voor de koffiebar en het buffet in het restaurant. Koninklijke Tichelaar Makkum goot deze keramische tegels met de hand.

Praktische info restaurant: • Open van 07.00 t/m 19.00; mogelijkheid om tot 22.00 te borrelen; • (Warm) lunchbuffet van 11.45 t/m 14:00; • 145 zitplaatsen, plus een leestafel en loungehoek; • Ruimte voor groepen voor vergaderingen, presentaties en diners.

•

Amports en ORAM wonen samen Amports en ondernemersvereniging ORAM hebben de bureaus tegen elkaar aan gezet, en wel op dertiende etage van het Havengebouw. Adres en telefoonnummers van beide organisaties blijven ongewijzigd. Kom gerust een kijkje nemen in onze nieuwe werkruimte, de koffie staat klaar!

•

Amports, de collectieve promotieorganisatie voor de Amsterdamse havenregio Zeehavens A msterda m augustus 2014

53

T W ITTER t w i t t e r . co m / a m p o r t s

Ook Amports is volop bezig met social media. Inmiddels telt het Twitteraccount @amports zo’n 2.000 volgers en dat aantal groeit snel.

Op deze pagina de leukste tweets die de afgelopen weken voorbijkwamen.

AmsterdamCruisePort @AMS_Cruise_Port 5 aug. 2014 Back in Amsterdam is the Seaborn Quest.

This is a picture of the inside of the ship. pic.twitter.com/BltIUUV6K4

Port of Amsterdam @PortofAmsterdam 4 aug. 2014 Het havenbedrijf heeft een #vacature voor een Functioneel Beheerder Sharepoint/DMS. Interesse? Kijk op de site http://ow.ly/zUtTk ^BS

Sybrand Treffers @Trefzeker 2 aug. 2014: 31-7: Off Casquets TSS, SEA JACK on tow to @Amports IJmuiden. pic.twitter.com/rxSx9jFuMf

Bek & Verburg @Bekenverburg 21 jul. 2014: Over iets meer dan twee maanden vind ons symposium “Onze Zee,Onze Toekomst” plaats. Heeft u zich al gratis aangemeld? http://ow.ly/zo7u8

PTA @cruiseterminal 21 jul. 2014 Departure of the Costa neoRomantica from PTAcruiseterminal. Have a safe journey. pic.twitter.com/uUhftEz1fx

AYOP @AYOP_Offshore 16 jul. 2014 Aeolus #IJmuiden binnengelopen. Vandaag wordt de monopile gripper van Breman Offshore geplaatst, spectaculair moment! pic.twitter.com/Vjk3gPzhgz

Irene van Dijk @communirene 10 jul. 2014 Water #havenamsterdam vandaag druk bevaren door oa binnenvaart, pontjes, motorbootjes en zeilschepen! pic.twitter.com/JkdKUnayu8

De Koperen Ploeg WA @Boatmen01 2 aug. 2014 Vandaag manoeuvreert #de koperen ploeg #SIN de enige vrouwen dekschuit in de Canal Pride veilig door de grachten. pic.twitter.com/EHF3HXCHTU

Hebt u ook een interessant havennieuwtje? Volg ons en richt uw bericht, eventueel met foto, aan @amports. De leukste tweets worden meegenomen in Zeehavens Amsterdam.

AeroLin Photo @AerolinPhoto 18 aug. 2014 ow.ly/i/6AyTg @Amports Witte bergen op de OBA terminal in Amsterdamse havengebied.

De Koperen Ploeg WA @Boatmen01 27 jun. 2014 #De Koperen Ploeg proudley took delivery of a state of the art mooring launch named KP18 from #Merwelands Jachtbouw. pic.twitter.com/ZZhkbSoaHW

hi stori e in de hav en Tek s t: J o r i s M o e s

Het lossen van kisten thee uit een Indonesisch schip bij Wm H. Muller & Co., in de Coenhaven Amsterdam FOTO: Het Scheepvaartmuseum Amsterdam

De logica van logistiek Zonder transport geen handel. Die wijsheid is zo oud als de weg naar Rome. Of eigenlijk Troje, want zelfs de oude Grieken wisten dat al. Tijdens de Trojaanse oorlog bleek de bevoorrading van voedsel en drinken van de Griekse troepen cruciaal.

Van hongerige en dorstige soldaten kun je weinig slagkracht verwachten. De transportwereld speelde in op hongerige consumenten en nam het militaire begrip logistiek van de Grieken over.

Vijftig jaar geleden deed de term ‘logistiek’ zijn intrede in de internationale transportwereld. Ingrijpende veranderingen bij het goederenvervoer waren op gang gekomen: container, pallet en rij-op/rij-afverkeer deden hun intrede. Daarmee kon de arbeidsintensieve ladingbehandeling van het oude stukgoed sterk worden vereenvoudigd. Het ‘nieuwe’ begrip logistiek omvatte alles wat er komt kijken bij het vervoer van producent tot consument. Het werd later verbonden aan supply chain management (SCM). Logistiek en SCM zijn intussen verheven tot wetenschap met als doel een betere functionaliteit van de betrokken bedrijven in de transportketen door het verbeteren van processen en samenwerking tussen leveranciers en afnemers. Sinds een kwarteeuw staat in de logistieke wereld de container als standaardtransportunit centraal.

Die vervoert het stukgoed van vroeger en is op de zeven zeeën en continenten niet meer weg te denken.

Het is niet meer voor te stellen, maar goederen verpakt in kisten, kratten, balen of tonnen van verschillend afmetingen werden stuk voor stuk het scheepsruim ingehesen. Misschien is het woord stukgoed zo ontstaan. Deze intensieve klus bezorgde de eerste stuurman hoofdpijn, want hij was verantwoordelijk voor het stuwplan van het schip: al die verschillende afmetingen en gewichten! Wat er in een volgende aanloophaven het eerste uit moest, ging als laatste aan boord. Welke goederen mogen niet bij elkaar? Een met stukgoed gestuwd ruim zag er uit als een legpuzzel. Begrijpelijk dat het laden van een schip dagen in beslag nam. Daardoor maakte een conventioneel schip uit de jaren zestig niet meer dan honderd vaardagen op zee. Een modern containerschip vaart bijna driemaal zoveel! Amsterdam was van oorsprong de belangrijkste Nederlandse lijnvaarthaven met rederijen als S.M.N.(Stoomvaartmij Nederland), V.N.S. (Ver. Nederl.

Scheepvaart-Mij), K.H.L. (Kon. Holl. Lloyd). Zij vervoerden stukgoed naar het Verre Oosten en Zuid-Amerika. Maar nadat Indonesië in 1948 zelfstandig was geworden viel geleidelijk aan een belangrijk vaargebied weg. Niets wees er in de jaren 50 van de vorige eeuw op grote veranderingen bij het internationale zee- en landvervoer die in de lucht zaten. De transport-

wereld functioneerde uiteindelijk weer, maar het kon beter. Veel beter.

In de Verenigde Staten werd in 1965 een laadkist geïntroduceerd met de afmeting van een 12-metertrailer. Ze noemden hem container en hij zette de transportwereld en de scheepvaart op z’n kop. Het oude ‘stukgoed’ verdween in minder dan een kwarteeuw bijna geheel van het toneel de container in. Het grote voordeel van de nieuwe ‘laadkist’ laat zich raden: één geïntegreerd transportsysteem, wat zich net zo makkelijk ter zee als over land laat vervoeren, geen oponthoud kent en voldoet aan internationaal afgesproken standaardmaten. Een ware vervoersrevolutie. En met de container kwam het begrip logistiek op de proppen. De computer werd erbij gehaald en samen luidden ze een nieuw transporttijdperk in.

Is er veel verbeterd? Jazeker. Het transportverhaal heeft na eeuwen een nieuwe wending gekregen die alle partijen tot voordeel strekt. De vervoerskosten zijn gedaald en de goederenmarkt is door de containerisatie zo verbreed dat transport nog maar nauwelijks invloed op de afzet heeft. Daarom dragen wij kleren, eten wij vruchten, hebben wij elektronica en rijden wij auto’s uit landen aan de andere kant van de wereld. En dat allemaal omdat het begrip logistiek het vervoer simpeler heeft gemaakt.

•

Zeehavens A msterda m augustus 2014

55

UW PARTNER VOOR TRANSPORT, HUISVESTING, MATERIEEL, INFRASUPPORT EN VEILIGHEID. Graag tot ziens op 28 en 29 oktober Offshore Energy 14, Stand 11.001 Amsterdam Rai

Onderdeel van de BUKO groep

ONDERNEMENDE DIENSTVERLENERS