ZeehavensAmsterdam NL Uitgave nr. 2

ZEEHAVENS

AMSTERDAM AMSTERDAM - BEVERWIJK - IJMUIDEN - ZAANSTAD

Drie maiden calls in Amsterdam Zaanse jachtbouw timmert aan de weg Interview Graham Wastell: “Kansen voor cargadoors” Corus kan niet zonder schroot uit de regio

Themanummer regionale synergie 2009/nr2

Waterland Terminal Stevedore and Terminal Operator

Droog overslaan van kwetsbare produkten als staal, hout, papier etc. is nooit meer afhankelijk van weersomstandigheden.

020 44 80 620 - www.waterlandterminal.nl

The Felison Ro-Ro Terminal – Your Gateway to the Netherlands The Felison Terminal is located in the port of IJmuiden. Convenient for Amsterdam and Schiphol International Airport, IJmuiden has excellent road and inland waterway connections. The Felison Terminal berths are located on the seaward side of the locks, and at the entrance of the Amsterdam North Sea Canal, Gateway to the Netherlands.

The Terminal has two specialist RO-RO berths: Quay No.2 is located in the Fishery Harbour at the south side of the Felison passenger terminal. Ships up to a length of 200 meters and of up to 6.5 meters draught can dock at the ro-ro bridge.

Quay No.3 is located in the IJmond Harbour. This new facility has been specifically designed to ensure the rapid and efficient loading and unloading of sea-going ships. Vessels up to 240 meters in length and up to 10 meters draught can be handled at this berth.

Additional features of the Felison Terminal include: • 24 hour service, 365 days a year • A high-quality parking and storage area (18,000 m2) equipped with closed-circuit TV security systems.

• Dedicated and strengthened paved storage areas for high-grade and heavy cargo • ISPS certified • Dedicated, qualified staff • High quality terminal equipment • Extensive covered and open storage is available on and adjacent to the port area. Cold store capacity is also available in the port.

KVSA, owner and operator

The Felison Terminal is owned and operated by KVSA (Royal United Ship Agencies). KVSA, founded in 1876, is one of The Netherlands’ leading service providers to the maritime industry. The word “Royal” was added to the company’s name in recognition of the quality of service provided to customers for more than 130 years.

You can find out more about us and the Felison Terminal at our website, www.felisonterminal.com. If you need any further information please contact us by phone, fax or e-mail.

Phone: +31 255 545454 - Fax: +31 255 545426 E-mail: info@felisonterminal.nl - Internet: www.felisonterminal.com

COLOFON

Inhoud 05

Synergie in de regio

07

Korte berichten

09

Lijndienst Amsterdam-Esbjerg van start

11

Nieuwe car carrier in Amsterdam

12

“Altijd kansen voor cargadoors”

15

ZIM/Hapag-Lloyd ook naar Amsterdam

ZEEHAVENS AMSTERDAM jaargang 41, nummer 2, 2009

16

Knooppunt voor modaliteiten

19

Innovatiemonitor voor de havens

20

Zeehavens Amsterdam in beeld

22

Geen staal zonder schroot

25

Digitale kaart geeft Haven Amsterdam overzicht

28

Douane gaat digitaal

34

Zaanstreek mikt op luxe jachten

36

Veiligheid en kwaliteit bij alcoholopslag

39

Moderne haven op de voorgrond

Omslagfoto: Een van de drie recente maiden calls in Amsterdam was de ms San Francisco van ZIM Lines/Hapag-Lloyd bij United Stevedores Amsterdam. Foto: Reinder Weidijk

Adverteerdersindex: 27 AMC 31 AYOP 33 BAM 27 Van den Broeke Consultancy 10 Broekman 14 Blom bv 24 CVV 24 Driving4U 27 Duiker Vervoer bv 14 Van Gool bv 6,8,38 Ter Haak Group 27 Hoëgh Autoliners bv 32 HORS/HMSA 24 Sleepdienst – B. Iskes & ZN 18 Konecranes 24 De Koperen Ploeg 3 KVSA 38 Libelle Amsterdam bv 10 MAIN bv 32 MEO bv 40 Nile Dutch 32 Oranjewerf 18 Peinemann bv 38 Pronk Multiservice bv 39 Rabobank 32 Machinefabriek Saedt bv 18 Sea-Cargo AS 2 SGS 26 Svitzer Amsterdam bv 8 SWA Havens 30 VCK Logistics 3 Waterland Terminal bv 14 ZPMC Europe

Redactie Mark van Baal, Jan van den Berg, Albert Boes, Guido van den Heuvel, Joris Moes, Karel van der Weide en Bart Stam (hoofdredacteur) Foto’s Dick van den Berg, Martin Hendriksen, Ed Seeder, Reinder Weidijk Advertenties Joris van der Hoek De Ruijterkade 7,1013 AA, Amsterdam Telefoon: 020 - 627 37 06 Mobiel: 06 - 41 84 22 10 Fax: 020 - 626 49 69 E-mail: jvdhoek@amports.nl Website: www.amports.nl

Belangrijke adressen: Amsterdam Ports Association (tevens correspondentie-adres) De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Telefoon: 020 - 627 37 06 Fax: 020 - 626 49 69 E-mail: amports@amports.nl Website: www.amports.nl Haven Amsterdam De Ruijterkade 7, Postbus 19406 1000 GK Amsterdam Telefoon: 020 - 523 45 00 Fax: 020 - 620 98 21 E-mail: info@portofamsterdam.nl Website: www.portofamsterdam.nl Inlichtingen scheepvaart: Tel.: 020 - 622 15 15 Haven Beverwijk Noorderkade 1 1948 NR Beverwijk Telefoon: 0251 - 22 47 50 Fax: 0251 - 21 40 50 E-mail: info@beverwijk.nl Web: www.beverwijk.nl Zeehaven IJmuiden N.V. Halkade 4, Postbus 541 1970 AM IJmuiden Telefoon: 0255 - 54 70 00 Fax: 0255 - 54 70 50 E-mail: info@zeehaven.nl Web: www.zeehaven.nl Haven Zaanstad Westkade 2, 1506 BA Zaandam Telefoon: 075 - 681 65 23 Fax: 075 - 681 67 99 E-mail: postbus@zaanstad.nl Web: www.zaanstad.nl

36

9

ONDERNEMERSVERENIGING ORAM De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Telefoon: 020 - 622 21 11 Fax: 020 - 620 31 33 E-mail: info@oram.nl Website: www.oram.nl Kamer van Koophandel Amsterdam De Ruijterkade 5 1013 AA Amsterdam Telefoon: 020 - 531 40 00 Fax: 020 - 531 46 99 E-mail: post@amsterdam.kvk.nl Website: www.kvk.nl Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebeid (RON) Havengebouw, De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Telefoon: 020 - 523 49 20 Fax: 020 - 523 44 20 Website: www.nzkg.nl Lay-out/lithografie: FIZZ, Meppel Druk: Giethoorn Ten Brink B.V., Meppel

Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

AMPORTS

Synergie in de regio ‘IJmond, de ijzeren schakel’ is het centrale thema van het

gemeente Amsterdam. En laten we ook onze eigen vereni-

Havencongres dat over enkele dagen (woensdag 25 maart)

ging AmPorts niet vergeten die al lang geleden regionaal

plaatsvindt in Amsterdam. Daarbij gaat het onder andere

is gegaan en tevens een voorbeeld is van publiek-private

om de vraag hoe we nog beter kunnen samenwerken door

samenwerking.

elkaars sterke punten maximaal te benutten. ‘Schatgraven

Natuurlijk kent ook het bedrijfsleven aansprekende

in de regio’ heet dat met een fraaie omschrijving.

voorbeelden van synergie. Zo kunt u in dit nummer lezen

Op heel veel terreinen werken bedrijven, maar ook

hoe Corus voor zijn staalproductie afhankelijk is van de

werkgevers en lokale overheden in deze regio al inten-

regionale schrootbedrijven. Ook zien we in IJmuiden een

sief samen. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan Schiphol en

toenemende synergie ontstaan tussen de offshore-indu-

Zeehavens Amsterdam. Tussen beide mainports zien we

strie en fabrikanten van windturbines op de Noordzee.

steeds meer vormen van samenwerking. Niet alleen op het

Kortom, deze regio doet al heel veel samen. Het is dan ook

gebied van goederenstromen, zoals de pijpleiding voor ke-

zaak bestaande netwerken een extra stimulans te geven.

rosine tussen de luchthaven en Oiltanking maar ook bij de uitwisseling van (elektronische) gegevens en toekomstige projecten. Een goed voorbeeld van dat laatste is het miljar-

Ir. Michiel A. Wijsmuller, voorzitter AmPorts

denproject Amsterdam Connecting Trade (ACT) dat de komende 25 jaar moet uitgroeien tot een modern, duurzaam knooppunt voor de verschillende vervoersmodaliteiten.

Elders in dit nummer kunt u er veel meer over lezen.

Maar ook op bestuurlijk vlak wordt er al behoorlijk samenwerkt. Ik hoef slechts de tweede grote zeesluis te noemen waar inmiddels alle bedrijven, werkgeversorganisaties, lokale overheden en de provincie rond het Noordzeekanaal als één man achter staan. Het is immers voor iedereen zonneklaar dat zonder deugdelijke sluizen in IJmuiden de Amsterdamse haven ten dode is opgeschreven.

Ook op andere gebieden zijn er fraaie staaltjes van synergie te vinden. Wat te denken van het nieuwe regionale HavenCollege dat in mei van start gaat? Hier werkt het bedrijfsleven in de haven nauw samen met de ROC’s en de

ZEEHAVENS AMSTERDAM

informatieblad over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad, is een uitgave van

Amsterdam Ports Association. E-mail: amports@amports.nl.

M e e r o v e r A mst e r d am P orts A sso c i at i o n e n h aar 3 0 0 l e d e n : w w w. amports . n l www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009

CERES

New Head office Extension area

60.000 m 2 Rail Terminal

D.C. Sheds

Inland Barge Terminal Deep Sea Quay

Amerikahaven: USA - Container & RoRo terminal

Vlothaven: USA - Bulkterminal

• 550 m Deepsea quay

• 300 m Deep sea quay

• 300 m Coaster & barge quay

• 50.000 m2 Open space area

• 30.000 m2 Rail terminal

• 5.000 m2 Warehouses

• 35.000 m Warehouses

• 525 m Rail track

• 20.000 m Container cleaning, maintenance & repair department

• Sophisticated bulk equipment

2 2

• 10.000 m2 Stuffing & stripping area • Loading docks, 24 units • 2.400 m2 Offices

New Ter Haak group Head Office

Suezhaven: USA - Cocoa/Plywood terminal • 800 m Deep sea quay

• Road connecting to Schiphol

• 25.000 m2 Warehouses

• Total surface: 30 hectares

All terminals I.S.P.S. certified

Vlothaven

Suezhaven

YOUR COMPASS TO PROFIT!

USA, United Stevedores Amsterdam V.O.F, is a registered trademark and part of the Ter Haak Group.

Ruijgoordweg 80, Westpoort 7989 - 1047 HM Amsterdam - The Netherlands T +31 20 6116688 F +31 20 2011882 E usa@usamsterdam.com W www.terhaakgroup.com

K O R T E B E R ICH T EN Kloosterboer neemt Daalimpex over

nieuw project riviercruise- en motorchartervaart

Koel- en vriesbedrijf Kloosterboer heeft medio

In het fraaie Grand Hotel Amrâth Amsterdam heeft Amsterdam Cruise Port op

februari Daalimpex Coldstores overgenomen.

woensdag 4 maart de aftrap gegeven voor het nieuwe cruiseseizoen. Volgens

Het gaat om de vestigingen in Velsen, Vlissin-

ACP-voorzitter Peter Swelheim was 2008 ‘een absoluut topjaar voor zeecruises in

gen, Harlingen en Middenmeer waar circa 150

onze regio’. In 2009 zullen we volgens Swelheim echter ‘onvermijdelijk te maken

personeelsleden werken. Dit heeft directeur Jack

krijgt met de economische crisis’.

Kloosterboer afgesproken met de twee curatoren

In 2009 gaat ACP weer een groot aantal activiteiten ontplooien. Nieuw is het

en ABN-AMRO. Kloosterboer, opgericht in 1925,

project riviercruise- en motorchartervaart Noord-Holland. In samenwerking met

is een toonaangevende logistieke dienstverlener

negen gemeenten en de provincie gaat ACP de komende drie jaar een gezamen-

voor koel- en vriesproducenten. Het bedrijf heeft

lijke promotiecampagne opzetten.

zo’n 450 medewerkers en een omzet van 140

Hans Gerson, algemeen directeur van Haven Amsterdam, verwacht dat op de

miljoen euro. Daalimpex raakte in de problemen

middellange termijn zowel de zee- als riviercruises structureel gaan stijgen.

toen de IJslandse moedermaatschappij Eimskip

Gerson schat dat er in 2015 zo’n 180 zeecruiseschepen de hoofdstad zullen be-

weigerde nog langer financieel bij te springen.

zoeken met 300.000 opvarenden en circa 1300 riviercruiseschepen met 200.000 passagiers.

Scheepsmodellen bij Ter Haak

Haven Amsterdam is volgens Gerson reeds bezig met het bedenken van sce-

Ter Haak Group heeft sinds kort drie bijzondere

nario’s om deze groei op te vangen. Zo is het havenbedrijf begonnen met het

scheepsmodellen in bruikleen van het Scheep-

weghalen van 350.000 m3 baggerslib in de vaargeul van en naar PTA. Andere

vaartmuseum. Het gaat om een oorlogsschip uit

opties zijn, naast uitbreiding van het cruisezoen, verbetering van de uitwijkloca-

1740, het korvet Nautilus (1885) van de Konink-

tie op het CAMT-terrein aan de Westhaven, een nieuwe maar tijdelijke ligplaats

lijke Marine en het ms Johan van Oldenbarnevelt

voor cruisecalls aan de kop van de Javakade (“daarover moeten we met de Dienst

(1930). Aan het laatstgenoemde schip bewaart

Ruimtelijke Ordening nog wel overleggen”) en een toekomstige turn around

Richard ter Haak goede herinneringen. Het was

terminal bij het Westerhoofd, vlakbij de Tweede Coentunnel.

zijn grootvader Pieter ter Haak die in de jaren

www.amsterdamcruiseport.com

dertig schilders, bikkers en classificeerders leverde voor het onderhoud van dit schip. De

Grimaldi verhoogt frequentie op West-Afrika

Nederlandse Scheepsbouw Maatschappij (NSM) bouwde de 180 meter lange Johan van Oldenbarnevelt.

President Benin bezoekt Amsterdam

Een van de schepen van de Central Express Service van Grimaldi

Als onderdeel van zijn staatsbezoek aan Nederland heeft president Thomas Boni Yayi van

Rederij Grimaldi Lines heeft de frequentie opgevoerd van de Central Express

Benin op vrijdag 23 januari een bezoek gebracht

Service vanaf United Stevedores Amsterdam (USA). In plaats van eenmaal per

aan de Amsterdamse haven. Dit gebeurde op

week vertrekken de schepen iedere zes dagen naar diverse bestemmingen in

uitnodiging van Haven Amsterdam en Amster-

West-Afrika. De schepen van Grimaldi vervoeren RoRo, containers, breakbulk

dam Port Consultants. De president sprak met

en projectladingen.

vertegenwoordigers van Haven Amsterdam en

De tweede dienst op Afrika is de Southern Express Service. Vanaf de USA Ter-

het regionale havenbedrijfsleven. In de delegatie

minal zijn er rechtstreekse aanlopen op Luanda, Pointe Noire en Douala. De re-

zaten ook de Minister van Transport en de direc-

derij heeft deze dienst onlangs uitgebreid met de nieuwbouwschepen Grande

teur van de havenstad Conotou.

Angola en Grande Ghana. De Nederlandse agent is Broekman Motorships.

meer over amsterdam ports association en 300 leden : www.amports.nl www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009

• • • • • • • • • •

E.D.I. reporting P.T.I. reefer service Covered workshops Refurbishing- and paintshop Cleaning facilities Modifications Road transport services Water & rail connected Sale, purchase and lease Two locations in the Amsterdam port • Total surface area 40.000 m2 • ISO-VCA-STEK&IICL certified Sales office & container depot A: Ruijgoordweg 80-Westpoort 7989 1047 HM Amsterdam The Netherlands T +31 20 6115656 E cca.info@cca.nl W www.cca.nl

Depot B: Corsicaweg 6 - Westpoort 5031 - Amsterdam

Modification containers and cabins

Reefer service

YOUR COMPASS TO PROFIT! CONTAINER COMPANY AMSTERDAM BV

CCA, Container Company Amsterdam bv, Huurbox and Koelbox are registered trademarks and part of the Ter Haak Group.

Bedrijfsnieuws

Sea-Cargo zet in 2011 schepen op aardgas in

Lijndienst AmsterdamEsbjerg van start

De Tor Minerva aan de kade van de Scandia Terminal van VCK Logistics

De Noorse rederij Sea-Cargo A/S is op vrijdag 30 januari gestart met zijn nieuwe RoRo-lijndienst van Amsterdam naar Esbjerg in Denemarken. Voor deze ‘maiden call’ ontving de Poolse kapitein van het ms

Dorothy Winters (Port of Amsterdam) overhandigt het speciale havenschildje aan de kapitein van de

‘Tor Minerva’ het traditionele havenschild

ms Tor Minerva

uit handen van Dorothy Winters, commercieel manager van Haven Amsterdam.

Beide schepen vervoeren naast ro/ro ook

sius) voor de voortstuwing. In vergelijking

Tweemaal per week, op dinsdag en vrijdag,

containers, pallets, zware en projectlading.

met dieselmotoren daalt de uitstoot van

vertrekt een Ro/Ro schip van Sea-Cargo

kooldioxide met twintig procent en de

naar de havenstad in West-Jutland. Dit

VLOEIBAAR AARDGAS

NOx-emissies met maar liefst 90 procent.

gebeurt vanaf de Scandia Terminal van

Sea-Cargo, dat ook een agentschap heeft

Ook de uitstoot van fijnstof en zwavel is

VCK Logistics in de Suezhaven van Amster-

in Amsterdam, gaat eind 2010 of begin

minimaal. De nieuwe schepen zijn 333

dam. Naast de ‘Tor Minerva’ zet de Noorse

2011 twee nieuwe multipurposesche-

meter lang, hebben een laadvermogen

rederij ook de ‘Trans Carrier’ in.

pen inzetten die momenteel door een

van 5.600 tdwt (1150 ladingmeters) en

De Tor Minerva heeft een lengte van 177

scheepswerf in India worden gebouwd.

beschikken over eigen containerkaan van

meter en biedt plaats aan 134 trailers. Sea-

Het bijzondere aan deze schepen is dat

50 ton. Ook is er ruimte voor 94 containers

Cargo heeft de Trans Carrier onlangs ver-

ze op vloeibaar aardgas (LNG) varen. De

aan boord.

lengd van 125 naar 144 meter, waardoor

speciale Rolls Royce-motoren gebruiken

er nu ruimte is voor 94 trailers aan boord.

het vloeibaar aardgas (-163 graden Cel-

www.sea-cargo.no www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009

AMSTERDAM – IJMUIDEN – DELFZIJL – DEN HELDER – SCHEVENINGEN – EEMSHAVEN – UTRECHT – HARLINGEN

SLOP- EN BILGE-INZAMELING - SCHEEPSREINIGING - AFVALVERWERKING OLIE RECYCLING - CALAMITEITENSERVICE - KADEGEBONDEN DIENSTEN - 24/7 MAIN B.V. locatie Amsterdam - Petroleumhavenweg 48 - 1041 AC Amsterdam - Tel.+31 (0)20 6130 225 MAIN B.V. locatie Den Helder - Het Nieuwe Diep 34/DD - 1781 AD Den Helder - Tel. +31 (0)223 632 177 info.amsterdam@main-bv.nl - info.denhelder@main-bv.nl

Bedrijfsnieuws

RoRo-schip Pleaides Spirit van Nissan

Nieuwe car carrier in Amsterdam Van 11 tot 13 februari meerde het RoRo-schip Pleiades Spirit voor het eerst af in de haven van Amsterdam. De gloednieuwe car carrier van Nissan biedt plaats aan zo’n 6400 personenauto’s. Een impressie van de maiden voyage.

De mv Pleiades Spirit passeert de sluizen van IJmuiden op weg naar de haven van Amsterdam

De Pleiades Spirit had in Japan Nissans en

pen. Maar uiteindelijk zagen de zeerovers

in Japan. “De volgende reis is onbekend,”

Subaru’s aan boord genomen, voorname-

af van het beklimmen van het veertig

zegt Yuji Takayama, een Japanse manager

lijk terreinwagens van het type Patrol en

meter hoge schip dat met een snelheid

die al een aantal jaar voor Nissan Europe

X-trail. Vervolgens voer de car carrier via

van twintig knopen voer. “Ik voel me heel

in Nederland werkt. “De beslissing om dit

de Straat van Malakka en het Suezkanaal

zeker op dit schip,” zegt Doruelo.

schip te bouwen, nam Nissan drie jaar

naar de Middellandse Zee. Hier bezocht

Een bezoekje aan Koopman Car Terminal

geleden toen de autoverkoop in de lift zat.

de Pleiades Spirit de havensteden Tartus

aan de Westhaven in Amsterdam levert

De huidige situatie met dalende autover-

(Syrië), Larnaka (Cyprus) en Piraeus (Grie-

een indrukwekkend schouwspel op.

kopen, hadden we drie jaar geleden niet

kenland). Vervolgens voer het RoRo-schip

Vanaf de veertig meter hoge brug zijn op

verwacht,” aldus Takayama.

via Tripoli (Libië), Livorno (Italië), Barce-

de kade aan stuurboord de duizenden

lona, Rotterdam en Newcastle door naar

Patrols en X-trails terreinwagens te zien

Amsterdam.

die de chauffeurs van het schip hebben

Technische specificaties

gereden. Vanaf Amsterdam distribueert

• Naam: Pleiades Spirit

Piraten afgeschud

Nissan de personenauto’s naar diverse

• Type: Car Carrier

“Het spannendste moment was de pas-

bestemmingen in West- en Oost-Europa,

• Bouw: 25 juni – 13 oktober 2008

sage van de Golf van Aden.” vertelt de

waaronder Rusland.

• Lengte: 199,99 meter

Filippijnse kapitein Willy Doruelo. Hij zag

In normale omstandigheden gaat een car

• Breedte: 32,26 meter

twee speedboten met elk negen pira-

carrier weer volgeladen met Europese au-

• Diepgang: 9,725 meter (maximaal)

ten aan boord naderen tot op een paar

to’s terug naar Azië. De mv Pleiades Spirit

• Draagvermogen: 17.424 ton

honderd meter afstand. “Ik verlegde mijn

steekt na Amsterdam de Atlantische Oce-

• Tonnage: 60.330 ton

koers naar stuurboord en sloot het schip

aan over om in vier havens in de Verenig-

• Capaciteit: 6.400 auto’s

af.” De kapitein overwoog de hulp in te

de Staten Amerikaanse auto’s te laden, om

• Voortstuwing: 7-cilinder super long

roepen van de internationale marinesche-

drie a vier maanden later terug te keren

MvB

stroke 15 megawatt diesel

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 11

Interview

Nieuw onderkomen Silver Star Agencies

“Altijd kansen voor cargadoors” In twaalf jaar is Silver Star Agencies uitgegroeid tot een van de grootste tankercargadoors in Zeehavens Amsterdam. Een van de twee drijvende krachten achter het succesvolle bedrijf is Graham Wastell, tevens voorzitter van de Verenigde Nederlandse Cargadoors (VNC).

Vol trots laat Graham Wastell het nieuwe kantoor met veel staal en glas zien van Silver Star Agencies, waarvan hij een van de twee directeuren en grootaandeelhouders is. Het kantoor ligt aan de Westhavenhaven, recht tegenover kolenoverslagbedrijf OBA. “We zitten hier veel centraler in de haven dan op onze oude locatie in het Regus gebouw bij Sloterdijk-Teleport,”’ zegt Wastell. “Hier zitten we vlakbij onze belangrijkste klanten.” Hij vervolgt: “Silver Star Agencies is voortgekomen uit het voormalige Transworld Marine Agencies, waar mijn compagnon Rob Veldhuis general manager was, en mijn eigen bedrijf GW Agencies. Transworld Marine

Graham Wastell: “Ik houd wel van risico’s nemen”

Agencies ging in 1997 failliet en uit de boedel hebben we hard- en software en

in het Rotterdamse havengebied.”

waterklerken, een ICT-specialist, een voor-

enkele klanten kunnen overnemen.”

Door de slechte economische situatie

malige terminaloperator van Oiltanking

raakte Wastell begin jaren negentig deze

en iemand voor de administratie. Sinds

Waterklerk

baan kwijt. Dat versnelde zijn beslissing

januari 2005 hebben we ook een tweede

Het cargadoorsbedrijf was niet helemaal

als freelancer cq. zelfstandig cargadoor

vestiging in Rotterdam met een manager

onbekend bij Graham Wastell toen hij

verder te gaan. “Eerst heb ik drie jaar

en een waterklerk.”

omstreeks 1990 in deze bedrijfstak ging

vrijwel exclusief voor Ronanco gewerkt, in

werken. “Ik kom uit een Brits-Nederlands

1993 heb ik Graham Wastell (GW) Agen-

Flinke toename

gezin en ben opgegroeid in Engeland.

cies opgericht. Eind 1995 is GW Agencies

Het afgelopen jaar heeft Silver Star Agen-

Mijn Nederlandse oom had een carga-

rechtstreeks met klanten gaan werken.

cies 617 schepen behandeld, waarvan

doorsbedrijf in Rotterdam waar ik in mijn

In 1997 ontstond Silver Star Agencies,

bijna 500 in Amsterdam en 120 in Rotter-

jeugd regelmatig kwam. In 1990 ben ik

gespecialiseerd in tankervaart, bulkgoe-

dam. Een flinke toename ten opzichte van

waterklerk geworden bij cargadoorsbe-

deren en stukgoed schepen.”

de 350 schepen uit 2005. Wastell meent

drijf Ronanco Agencies. Toen ik voor een

Anno 2009 zijn Veldhuis en Wastell nog

dat zijn cargadoorsbedrijf voorlopig nog

van de klanten vier maanden in Zuid-

steeds directeur en grootaandeelhou-

weinig last heeft van de economische cri-

Frankrijk was gedetacheerd bij een grote

der. “Momenteel behandelt Silver Star

sis. “Ik denk dat we in de tankermarkt toch

olieterminal, vertrok mijn toenmalige

Agencies alle soorten schepen, ook

nog wel kunnen groeien, want deze markt

chef. Daarna heb daar zo’n anderhalf

cruise- en containerschepen. Inmiddels

is nogal anticyclisch. In tijden van econo-

jaar de vestiging in Amsterdam vrijwel

hebben we negen medewerkers. Op onze

mische neergang dalen de olieprijzen en

zelfstandig geleid. Ik werkte toen ook veel

hoofdvestiging in Amsterdam zijn dat vier

gaan consumenten meer autorijden. Dat

12 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

t h e ma n u mm e r s y n e rg i e betekent dus meer aanvoer naar de olie-

voor de scheepvaart. In eerste instantie

(wilde vaart) tot scheepsagenten en

terminals en dus extra werk voor ons.”

ging het om het berekeningsprogramma

rederijkantoren.

voor de totale havenkosten, ook wel

Het belangrijkste doel van de VNC is het

Leerzame periode

disbursements account genoemd. Daar-

behartigen van de economische belan-

De periode 2005-2007 is in vele opzichten

mee kunnen we een heel nauwkeurige

gen van cargadoors en scheepagenten op

een leerzame periode geweest, vertelt

schatting maken van sluisgelden, sleep-

nationaal niveau, maar ook het stimuleren

Graham Wastell: “We hebben ons bedrijf

kosten, liggelden, afvalstoffenheffing, de

van de efficiency van de Nederlandse

in 2005 verkocht aan VCK door de slechte

Koperen Ploeg enzovoorts. Dat doen we

zeehavens en de aanwezige dienstverle-

economische situatie op de internatio-

tegenwoordig met het pakket Portmas-

ners (havenbedrijven, loodsen, roeiers en

nale oliemarkt. Het was geen gemak-

ter waarin we ook allerlei rederij- en

dergelijke). Wastell: “Als de Nederlandse

kelijke beslissing om je eigen bedrijf van

scheepsgegevens, douaneformulieren en

cargadoors met één stem spreken, heeft

de hand te doen en op te gaan in een

de crewlijst elektronisch kunnen door-

dat meer impact dan elk bedrijf afzonder-

grotere organisatie. Silver Star Agencies

geven. Onze ICT-specialist is momenteel

lijk. Daarom is het zo belangrijk een zetel

wil zijn eigen koers varen, bijvoorbeeld

bezig met een verbeterde versie, waarbij

te hebben in de Nationale Havenraad

door te investeren in geavanceerde ICT-

de gebruikers via internet contact kun-

omdat daar dossiers worden besproken

oplossingen.”

nen leggen met het nieuwe PortNet en

die van directe invloed zijn op onze

Het avontuur duurde overigens niet lang,

PortinfoLink systeem.”

bedrijfstak. Voorbeelden zijn de nieuwe

want in 2007 kochten Veldhuis en Wastell

Zelf is Graham Wastell een dag per week

douanewetgeving maar ook PortInfonet.”

hun bedrijf weer terug. “De vooruitzichten

actief voor PortNet. “Ook ben ik als voor-

waren dat jaar aanmerkelijk beter, zeker

zitter van de sector scheepsagenturen

Vechten voor regionale douane

toen een van onze grotere klanten het be-

van ORAM betrokken bij allerlei ICT-pro-

Over de Douane meldt hij: “De Douane wil

drijf Europoint (het huidige Eurotank,red.)

jecten voor de haven.”

alle regionale kantoren gaan sluiten ten

aankocht. Dat was een soort garantie dat

gunste van een groot landelijk kantoor

er extra bedrijvigheid onze kant zou op-

Verenigde Nederlandse

op de Maasvlakte. Hierdoor ontstaat het

komen. Maar ik heb veel geleerd bij VCK,

Cargadoors

gevaar dat know-how wegvloeit, maar

het was een nuttige en leerzame periode.”

Ondanks zijn drukke bestaan, vindt Was-

ook dat er geen regionale steunpunten

tell toch nog tijd om het voorzitterschap

meer zijn waar bedrijven terecht kunnen

Groeiambities

te bekleden van de VNC, de Verenigde

voor vragen of advies. De Douane heeft

Inmiddels is Silver Star uitgegroeid tot de

Nederlandse Cargadoorsbedrijven. Was-

nu nog een vestiging in Hoofddorp en

tweede tankeragent van de Amsterdamse

tell: ”Dankzij ORAM ben ik ook automa-

een steunpunt op de Corsicaweg. We

haven, op eerbiedwaardige afstand van

tisch bestuurslid van de VNC, sinds 2006

willen deze vestigingen graag behouden

Vopak. “Vopak werkt voor een deel in een

ben ik voorzitter.” In totaal vertegenwoor-

voor Zeehavens Amsterdam.”

ander marktsegment met grote oliecon-

digt de VNC zo’n 150 bedrijven, variërend

cerns, de zogeheten majors. Daar zijn we

van lijnvaartcargadoors en bulkagenten

www.silverstar.nl

nu nog te klein voor maar wie weet wat de toekomst nog brengt.” zegt Wastell met een veelbetekenend lachje.

Dat wil echter niet zeggen dat er geen groeiambities zijn, integendeel. Wastell: “We zijn in 2007 in Ventspils, Letland, gestart met agentschappen voor tankers.

Deze havenstad is een strategische doorvoer- en exporthaven voor de Russische olie-industrie. We hebben daar inmiddels een kantoor met negen medewerkers, waaronder een aantal waterklerken die ik zelf heb getraind!”

Investeren in ICT Informatie- en computertechnologie (ICT) is een belangrijk onderdeel van de bedrijfsstrategie, zo vertelt Wastell. “Ik ben al sinds 1990 bezig met ICT-systemen

Graham Wastell en Rob Veldhuis in het nieuwe kantoor van Silvers Star Agencies

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 13

%EN GEWICHTIG PROGRAMMA h 2OLWAGENS

h ,IEREN

6ERHUUR VAN KETTINGTAKELS k

> (IJSARM VOOR HEFTRUCK h (IJSBANDEN

,ASTWEEGSYSTEMEN k

4 WWW VANGOOL NL

Bedrijfsnieuws

USA haalt vierde containerrederij binnen

ZIM/Hapag-Lloyd ook naar Zeehavens Amsterdam United Stevedores Amsterdam, onderdeel van Ter Haak Group, heeft zijn vierde deep sea rederij binnengehaald. Het gaat om de North Europe Africa Service (NAF) lijndienst van ZIM Integrated Shipping Services en Hapag-Lloyd.

Het eerste containerschip van de nieuwe dienst, de mv San Francisco (1600 TEU), meerde op woensdag 18 februari aan bij de USA terminal aan de Amerikahaven.

Vanwege deze maiden call reikte Dertje Meijer, commercieel directeur van Haven Amsterdam, het schildje van de Amsterdamse haven uit aan kapitein Göhler.

Tot nu toe was Antwerpen de enige directe aanloophaven van de NAF Service in de Benelux. Voortaan is echter Amsterdam de eerste laad- en loshaven. Na Hamburg

Aankomst van de mv San Francisco van ZIM in Amsterdam

en Antwerpen varen de containerschepen van NAF Service door naar diverse bestemmingen in West-Afrika.

ZIM Integrated Shipping Services is een grote Israëlische rederij van vooral containerschepen. De rederij onderhoudt momenteel zo’n zestig lijndiensten in Europa, de Verenigde Staten, Canada, Latijns Amerika, Afrika en Azië. Voorlopig zal ZIM twee containerschepen inzetten voor de NAF-Service. Naast de mv San Francisco is dat de Buxsailor.

Het derde schip van de lijndienst is het containerschip Aenne Rickmers van de Duitse rederij Hapag-Lloyd dat wereldwijd tachtig lijndiensten voor containers onder zijn goede heeft. De vloot van de Duitse rederij heeft een totale capaciteit van zo’n 500.000 TEU. De twee rederijen

Dertje Meijer van Haven Amsterdam overhandigt het schildje aan kapitein Göhler van de mv San Francisco.

verwachten dit jaar minstens 18.000 containers te verschepen tussen West-Afrika

zich sindsdien ontwikkeld tot één van de

de haven van Amsterdam. Het bedrijf is

en de USA-terminal aan de Amerikahaven.

grootste havenbedrijven in Amsterdam.

gespecialiseerd in de overslag van con-

Met 25 hectare bedrijfsterreinen, drie

tainers, hout, RoRo, breakbulk, bulk- en

Balen cacao

terminals in de haven van Amsterdam,

projectlading.

Reeds in de jaren tachtig loste Ter Haak in

een totale kadelengte van bijna 2.000

de Suezhaven zeeschepen van ZIM met

meter en 60.000 m² aan loodsruimte is

balen cacao. Het stuwadoorsbedrijf heeft

USA een van de grootste stuwadoors in

BS www.terhaakgroup.com.

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 15

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

Amsterdam Connecting Trade kost drie miljard euro

Knooppunt voor modaliteiten Ten zuiden van Schiphol moet het logistieke centrum Amsterdam Connecting Trade (ACT) komen. Het zal bestaan uit zowel bestaande als nieuwe bedrijfsterreinen en terminals voor diverse vervoersmodaliteiten (vrachtwagens, binnenvaartschepen, goederentreinen en vliegtuigen). De totale investering bedraagt zo’n drie miljard euro, hetgeen 15.000 banen oplevert.

Een plattegrond van het toekomstige Amsterdam Connecting Trade, kortweg ACT

Tussen Zeehavens Amsterdam en Schip-

(ACT). Onder deze naam bouwen diverse

plattegrond).

hol ligt één van de belangrijkste logistieke

partijen aan een logistiek knooppunt voor

ACT omvat verschillende gebieden. Dit

regio’s van Nederland. De komende jaren

vervoer over weg, water, spoor en door de

zijn A4-Zone West, het Geniepark, Schiphol

zullen omvang en diversiteit hiervan gaan

lucht. Als alle plannen ook daadwerkelijk

Logistics Park en Schiphol Zuid-Oost. ACT

toenemen. Dit komt voor een belangrijk

worden gerealiseerd, krijgt ACT een op-

is de uitwerking van het plan Werkstad

deel door Amsterdam Connecting Trade

pervlakte van maar liefst 141 hectare (zie

A4 uit oktober 2006. Bij dit plan zijn onder

16 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

andere Air Cargo Nederland, Bloemenvei-

post- en expresbedrijven deel aan Carex.

van de snelheid van het transport en van

ling Aalsmeer, KLM, Schiphol Group en de

De kosten voor HST Cargo, de toekom-

de kosten.”

projectontwikkelaars AM en Schiphol Area

stige terminal nabij NS-station Hoofddorp,

Daarnaast onderzoekt FloraHolland ook

Development Company (SADC) betrok-

bedragen 35 tot 40 miljoen euro. Hier-

het containervervoer per traditionele

ken. Deze partijen hebben alle belang bij

voor heeft het kabinet in oktober 2008

goederentrein. Dit kan op de wat langere

goede verbindingen en ontlasting van

al elf miljoen euro toegezegd. De eerste

afstanden, bijvoorbeeld naar Milaan, het

het drukke wegennet rond de nationale

proeven met HST Cargo kunnen in 2012

wegvervoer voor een deel vervangen. Hoe

luchthaven. “Werkstad A4 komt voort uit

plaatsvinden, twee jaar later zou een Euro-

het bloemenvervoer zich ook ontwik-

de zoektocht naar oplossingen voor de

pese dienst van start kunnen gaan.

kelt, zeker is dat railtransport een grote

logistieke problemen die we een paar jaar

verandering zal betekenen. Momenteel

geleden rond de luchthaven constateer-

Onbemande voertuigen

gaat 98 procent van het transport van de

den,” zegt Paul Jansen. Hij is programma-

Een interessant onderdeel van ACT is

verse snijbloemen over de weg, de rest

directeur van ACT en werkzaam bij SADC.

de zogeheten Ongestoord Logistieke

door de lucht.

Een van de grootste knelpunten is het

Verbinding, kortweg OLV. De exacte vorm

dichtslibben van het wegenstelsel rond

hiervan is nog niet duidelijk. Het kan

Lange adem

Schiphol.

een soort vrije corridor voor vrachtwa-

De bouw van ACT is een kostbare zaak. De

gens zijn, analoog aan de vrije busbaan

ontwikkeling en aanleg van de bedrijfs-

Ook binnenvaartterminal

Zuidtangent tussen Amsterdam-Bijlmer

terreinen, gebouwen en bijbehorende

Overigens bestaat ACT niet helemaal

en Haarlem.

infrastructuur kost circa drie miljard euro,

op de tekentafel. De belangrijkste, reeds

Een andere mogelijkheid is een baan

waarvan het particuliere bedrijfsleven

bestaande component is het vrachtareaal

waarover onbemande vrachtvoertuigen

het overgrote deel zal moeten betalen.

van Schiphol. Daarnaast moet er in de

rijden. Maar dit ziet Donkersloot voor-

De ontwikkeling is dan ook een zaak van

toekomst een grote terminal voor vracht-

lopig niet gebeuren. “Overslag op een

lange adem. De uitgifte van percelen

wagens komen. Aan de Ringvaart ter

onbemand voertuig betekent een extra

kan in 2011 van start gaan. Vermoedelijk

hoogte van Schiphol-Oost, in de buurt van

schakel in de logistieke keten, want een

wordt het laatste stuk grond pas in 2035

Aalsmeer, willen de initiatiefnemers een

vrachtwagen of trein moet de goederen

uitgegeven. ACT moet aan 15.000 mensen

nieuwe binnenvaartterminal aanleggen,

toch eerst naar de plaats van bestemming

werk bieden.

gericht op de containeroverslag op de

vervoeren. Met de huidige technologieën

schepen. Een binnenvaartterminal is een

zijn onbemande voertuigen daarom

noviteit, tot nu toe hebben het vliegtuig

te duur, maar op lange termijn kan dit

en de vrachtwagen het alleenrecht op en

veranderen.”

rond Schiphol.

De kosten van de Ongestoord Logistieke

ACT moet duurzaam worden

Er is echter geen enkele reden waarom dit

Verbinding bedragen tussen de 120 en

Duurzaamheid staat hoog in het

zo moet blijven, meent Arjen Donkersloot,

220 miljoen euro, afhankelijk van de uit-

vaandel bij de partijen die Amster-

projectmanager modaliteit van ACT. “Ook

voering. De OLV moet vanaf de HST Cargo

dam Connecting Trade ontwikkelen.

veel hightechproducten gaan per zeecon-

terminal in Hoofddorp via de trucktermi-

Zo moet het project aansluiten bij

tainer, ook al denken veel mensen dat het

nal naar Schiphol Zuid-Oost gaan rijden.

de klimaatvisie van Schiphol. Hierin

vooral vliegtuigen zijn die deze producten

Wellicht trekt men de verbinding door

wil de luchthaven bijvoorbeeld dat

vervoeren. Er worden überhaupt meer

naar FloraHolland in Aalsmeer zodat ook

gebouwen op de nationale luchtha-

verschillende producten in zeecontainers

bloemen en planten van hieruit kunnen

ven zoveel mogelijk energieneutraal

vervoerd.”

worden vervoerd naar de terminals. Deze

zijn (evenveel energie opwekken

Ook nieuw is de aanleg van een terminal

aftakking kan ook de binnenvaartterminal

als gebruiken). Ook moeten zowel

voor hogesnelheidstreinen die vracht

aan de Ringvaart ontsluiten.

het personeel als de reizigers zoveel

vervoeren. ACT kan hierdoor aansluiting

FloraHolland is sowieso een bedrijf dat

mogelijk met het openbaar vervoer

krijgen op het Europese initiatief Carex.

met veel belangstelling naar ACT kijkt,

van en naar Schiphol reizen. Verder

Dit is een onderneming waarin HST-

zegt Edwin Weenink. Hij is manager sup-

zal de logistiek van de retourzendin-

terminals in oprichting samenwerken.

ply chain development. Weenink: “Wat

gen een belangrijke rol spelen. Dan

Andere overslagstations komen in Parijs,

betreft de export kijken we vooral met

kunnen we denken aan het terugstu-

Lyon, Luik en Londen. Op langere termijn

interesse naar HST Cargo waarmee we

ren van gebruikte producten naar de

komen er mogelijk ook dergelijke facilitei-

bloemen snel kunnen vervoeren naar

producent.

ten in Barcelona, Madrid en Milaan. Naast

Brussel, Parijs en waarschijnlijk ook Lon-

spoorwegmaatschappijen nemen ook

den. Of dit gaat gebeuren hangt vooral af

JvdB

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 17

adv. halve Zeehavens 2008:europoort 2008

08-07-2008

14:23

Pagina 1

HO O G V L I E T - A MS T E R DA M - R A A MS D O N KS V E E R - MO E R D I J K - V E N L O - A S S E N - V E E N DA M - R I J S W I J K - L O N D E R Z E E L ( B )

Hét adres voor verhuur en lease van heftrucks en hoogwerksystemen Peinemann is al ruim 50 jaar een toonaangevend bedrijf in de wereld van horizontaal- en verticaal intern transport. Vanuit het hoofdkantoor in Hoogvliet is Peinemann uitgegroeid tot een one-stop-shopping bedrijf met vestigingen verspreid over heel Nederland. Met een verhuurvloot van ca. 7000 units kunnen wij u altijd een op uw situatie afgestemd aanbod doen. Of het nu gaat om heftrucks, hoogwerkers, verreikers of steigermateriaal: Peinemann is uw zakenpartner!

The most efficient highway runs over the sea

Peinemann Amsterdam Nieuw Zeelandweg 16-18, 1045 AL Amsterdam Tel.: 020 - 506 14 00 Fax: 020 - 506 14 49 E-mail: info@peinemann.nl www.peinemann.nl

Konecranes Lifting Businesses, reaching new heights!

Twice a week v.v.

UÊ À Ê > `ÊÌ Ê i >À UÊ À Ê > `ÊÌ ÊÌ iÊ7iÃÌ >ÃÌÊ vÊ ÀÜ>Þ

09.09.2009 OM U IN DE TOEKOMST NOG BETER VAN DIENST TE KUNNEN ZIJN, ZIJN WIJ GESTART MET DE BOUW VAN EEN NIEUW PAND GELEGEN AAN DE DINTELWEG, EUROPOORT - ROTTERDAM! Sea-Cargo AS Bergen, Norway Tel. +47-55108484 www.sea-cargo.no Sea-Cargo Agencies BV Amsterdam, The Netherlands Tel. +31-205877800 info@sea-cargo.nl

DEVELOPMENT • INSPECTION • CRANE TESTING • MAINTENANCE USED CRANES • PARTS • LIFE EXPECTANCY RESEARCH • REPAIR HEAVY TRANSPORTS • MODERNISATION• ALL CRANE BRANDS Konecranes Port Services Pascalweg 1, NL-3208 KL Spijkenisse, The Netherlands P.O. Box 274, NL-3200 AG Spijkenisse, Tel.: +31 (0)181 243 200, Fax: +31 (0)181 243 221 Website www.konecranesservice.nl, E-mail: info@konecranesservice.nl

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

Innovatiemonitor voor Amsterdamse haven Samen met Havenbedrijf Rotterdam (HbR) laat Haven Amsterdam momenteel een innovatieonderzoek uitvoeren onder zo’n 450 bedrijven in het westelijk havengebied. Deze enquête moet meer inzicht geven hoe vernieuwend de sector is in vergelijking met andere industrietakken.

De havenbedrijven van Amsterdam en Rotterdam slaan deze maanden de handen ineen bij een gezamenlijk innovatieonderzoek, uitgevoerd door de Rotterdam School of Management (Erasmus Universiteit). “In tegenstelling tot andere industriële sectoren is er eigenlijk nooit onderzoek gedaan naar de innovatiekracht van bedrijven in de twee grootste zeehavens,” zegt Jan Egbertsen, senior adviseur van Haven Amsterdam. “Daarom hebben we begin dit jaar de Erasmus Universiteit opdracht gegeven een innovatiemonitor uit te voeren onder maritieme bedrijven in

De overdekte Waterland terminal is een goed voorbeeld van innovatie in de Amsterdamse haven.

Amsterdam en Rotterdam. Daarbij kijken we naar alle sectoren: terminals, op- en

bedrijven vertrouwelijk behandelen.”

belangrijk criterium is: hoe ingrijpend is

overslagbedrijven maar ook rederijen en

Het eindrapport van de innovatiemonitor

innovatie voor een individueel bedrijf?

dienstverlenende bedrijven.” Wat betreft

geeft een totaalbeeld en geen inzicht in

Een ICT-systeem dat al bestaat op de

Haven Amsterdam is de innovatiemonitor

de individuele bedrijven. Iedere onderne-

markt, kan heel innovatief zijn als zo’n

volgens Egbertsen een logisch gevolg op

ming die meedoet aan de enquête, krijgt

onderneming nog nooit met dat systeem

de in 2008 gepresenteerde Havenvisie. “In

van de Erasmus Universiteit een eigen

heeft gewerkt.”

de Havenvisie zijn innovatie en duurzaam-

benchmark. Hierin staat hoe het bedrijf

heid twee belangrijke speerpunten.”

presteert op het gebied van innovatie ten

Dertig procent

opzichte van andere gebieden.

Momenteel is nog onduidelijk hoeveel be-

Dwarsdoorsnede bedrijfsleven

De Erasmus Universiteit heeft sinds 2005

drijven hun gegevens hebben ingestuurd.

De vakgroep Strategie van de Erasmus

al veel innovatie-enquêtes uitgevoerd

Jansen: “Dertig procent is al een hele

Universiteit voert de innovatiemonitor uit.

in andere bedrijfstaken, zoals de voe-

mooie score voor een dergelijke enquête,

“In februari en maart versturen we circa

dingsmiddelenindustrie en de chemische

zeker in moeilijke economische tijden. Ik

1200 enquêteformulieren: 750 bedrijven

industrie maar ook in de zakelijke dienst-

ben tevreden als we met deze innovatie-

in Rotterdam en 450 in Amsterdam,” zegt

verlening. Jansen: “We hebben inmiddels

monitor onze twee opdrachtgevers een

projectleider en onderzoekscoördinator

gegevens verzameld van tienduizenden

goed en betrouwbaar overzicht kunnen

Justin Jansen. “Daarin moeten de respon-

bedrijven. Hierdoor kunnen we havenon-

geven over de algemene innovatiekracht

denten allerlei gegevens verstrekken die

dernemingen straks ook goed vergelijken

van de maritieme en niet-maritieme

relevant zijn voor hun innovatiekracht,

met andere bedrijfstakken.”

bedrijven in de haven.” Eind april hoopt

zoals de rol van het management, diverse

Het begrip innovatie is volgens Egbert-

Justin Jansen de voorlopige resultaten te

organisatieaspecten, het budget voor

sen en Jansen bewust nogal breed

kunnen aanbieden aan de twee opdracht-

innovatie, het aantal medewerkers, de ex-

gedefinieerd: “Het kan gaan om nieuwe

gevers, Haven Amsterdam en Havenbe-

pertisegebieden en de financiële resulta-

technologieën of producten, bijvoorbeeld

drijf Rotterdam (HbR).

ten. De enquête moet een dwarsdoorsne-

een nieuwe kraan, maar ook om proce-

de opleveren van het havenbedrijfsleven,

sinnovatie zoals een nieuwe manier van

waarbij we de gegevens van individuele

communiceren op de werkvloer. Een heel

BS www.eramusinnovatiemonitor.nl

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 19

Z e e h a v e n s A mst e r d am i n b e e l d

20 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

Het thema van deze uitgave van ‘Zeehavens Amsterdam’ is

vaart onder Liberiaanse vlag.

synergie. Maar hoe breng je een dergelijk abstract begrip in

Op de achtergrond zien we de Bunga Kantan Satu die onder

beeld? Gelukkig beschikte fotograaf Ed Seeder over een fraaie

de Singaporese vlag vaart. Het schip uit 2005 heeft een lengte

opname van de nieuwe steiger van Oiltanking aan de Ame-

van 144,03 meter en een dwt van 19.774 ton.

rikahaven die het begrip goed in beeld brengt.

Bij Oiltanking is het effect van de nieuwe steiger inmiddels

Op 1 juli 2008 meerden de ‘MTV Synergie’ en ‘Bunga Kana-

goed merkbaar. Sinds de ingebruikname medio 2008 steeg

tan Satu’ als eerste producttankers af bij de nieuwe jetty die

het aantal tankers met ongeveer een derde. Als dat geen

geschikt is voor zeegaande tankers tot 185 meter. De MTV

synergie is…

Synergie (bouwjaar 1985) heeft een lengte-over-alles van 180 meter en een laadvermogen van 51.546 ton dwt. Het schip

www.oiltanking.com

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 21

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

Intensieve samenwerking Corus met regionale metaalbedrijven

Geen staal zonder schroot Een van de grondstoffen voor de staalproductie is schroot. Corus koopt jaarlijks zo’n 750.000 ton schroot in, waarin regionale oud-metaalbedrijven (schroothandelaren) een belangrijk deel leveren.

De aanvoer van schroot naar Corus gaat via vrachtwagens en binnenvaartschepen

Om staal te produceren heeft Corus meer

zelf,” vertelt hij. “Het gaat om staal dat als

de staalfabriek. Zo mogen de brokken niet

nodig dan alleen de grondstoffen erts, ko-

afval vrijkomt bij het walsen en andere

groter zijn dan 1,50 bij 0,50 bij 0,50 meter.

len en kalk, voor de productie van ruwijzer

productieprocessen. De rest noemen we

Verder mogen er niet te veel andere ele-

in de hoogovens. Er is ook behoefte aan

extern schroot en kopen we vooral in van

menten in het schroot zitten omdat dit het

schroot, zo’n 200 kilogram per ton gepro-

bedrijven die handelen in oud metaal.”

productieproces in de war kan schoppen.

duceerd staal (zie kader).

Vorig jaar voerde Corus zo’n 750.000 ton

Dit geldt bijvoorbeeld voor een te hoog

Corus produceerde in 2008 zeven miljoen

schroot van buiten aan. Dit jaar zal het

koperpercentage. Zink mag er ook nau-

ton staal waarvoor het bedrijf zo’n 1,35

minder zijn doordat de staalproductie van

welijks in zitten, legt Reichenfeld uit. “Dat

miljoen ton schroot gebruikte. Dit zegt

het bedrijf in IJmuiden onder invloed van

is een zwaar metaal dat leidt tot veront-

Jules Reichenfeld die verantwoordelijk is

de economische crisis aanzienlijk lager zal

reinigingen tijdens het productieproces.”

voor de schrootlogistiek van de staalfa-

zijn. Bij Corus houdt men rekening met

Verder mag het schroot vanzelfsprekend

briek van Corus in IJmuiden. “Ongeveer 45

een teruggang van zo’n 25 procent.

niet radioactief of asbesthoudend zijn.

procent van het schroot produceren we

Niet alle schroot is overigens geschikt voor

Corus stelt hoge eisen aan de kwaliteit

22 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

i n n o v at i e

van het schroot en controleert dit via

“We willen naar tachtig procent aanvoer

steekproeven. Maar het bedrijf houdt zich

over het water, lees binnenvaartschepen.

Schroot in de staalproductie

niet bezig met het bereiken van een be-

Dat heeft veel voordelen. In de eerste

Door ijzererts te smelten in een hoog-

paalde kwaliteit.“Dat laten we over aan de

plaats scheelt het veel vrachtwagens op

oven komt er vloeibaar ruwijzer vrij.

schroothandelaren,” aldus Reichenfeld.

de wegen naar Corus en op ons eigen

Dit is geen materiaal waarvan hoog-

terrein. Verder is het administratief gemak-

waardige producten gemaakt kunnen

Vaste leveranciers

kelijker een klein aantal schepen af te han-

worden. IJzer bevat ongeveer 4,5 pro-

Corus betrekt het schroot van een aantal

delen dan een groot aantal vrachtwagens.”

cent koolstof, waardoor het erg bros

vaste leveranciers. Drie hiervan zitten in de

Het spreekt vanzelf dat een zo grote

is. Om hoogwaardige staalsoorten te

regio. Het zijn Koster Metalen in Beverwijk,

verschuiving tussen modaliteiten niet van

maken moet het koolstofpercentage

European Metal Recycling in Zaandam (de

vandaag op morgen een feit is. Reichen-

met meer dan de helft naar beneden.

vroegere Zaanse Schroothandel) en HKS

feld: “Onze toeleveranciers moeten natuur-

Dit gebeurt in de staalfabriek, waar

Scrap Metals in Amsterdam. Corus heeft

lijk ook inspelen op deze verandering. Ze

zuurstof door het ruwijzer wordt

een belang van 50 procent in HKS Scrap

kunnen dan niet meer een kleine partij

geblazen. Dit reageert met de koolstof

Metals. Ongeveer veertig procent komt uit

schroot per vrachtwagen wegsturen maar

tot koolmonoxide dat als gas aan het

het buitenland.

moeten bufferen tot ze een binnenvaart-

vloeibare ijzer/staal ontsnapt.

De aanvoer van schroot geschiedt door

schip ermee kunnen vullen.”

Bij het verbranden van de koolstof

zowel vrachtwagens als schepen, beide in

De vermindering van het aantal voertuig-

komt warmte vrij. Als er geen maatre-

gelijke volumes. Alleen uit Duitsland komt

kilometers is des te belangrijker omdat de

gelen worden genomen, zou de tem-

nog een klein volume per trein. “Normaal

staalproductie zal toenemen. De huidige

peratuur oplopen tot boven de 2.000

gesproken is het vervoer per goederen-

economische crisis doet niets af aan de

graden Celsius. Om dit te voorkomen,

trein te duur omdat lang niet alle bedrij-

langjarige trend dat er steeds meer staal,

voegt men schroot toe. Dit wordt zo

ven een spooraansluiting hebben en er

en dus meer schroot, nodig is.

heet dat het smelt en opgaat in de

dus extra overslag nodig is,” legt Reichen-

Daarnaast leidt de ingebruikname van

vloeibare massa. Het effect is dat deze

feld uit. “Maar deze leverancier stort het

de nieuwe panoven bij Corus in het

massa gekoeld wordt. Staalproducen-

vanuit de productie direct in spoorwagons

vierde kwartaal van 2009 tot een grotere

ten hebben het schroot dus nodig

en het is te kostbaar om het over te slaan

behoefte aan schroot. Reichenfeld: “Deze

voor hun productieproces.

in vrachtwagens of schepen. Tot circa 1985

installatie stelt ons in staat hoogwaardiger

Het staal van Corus en veel andere

kwam er overigens wel veel schroot per

staalsoorten te maken. Als deze nieuwe

producenten bestaat voor ongeveer

trein naar onze staalfabriek.”

oven eenmaal in bedrijf is, hebben we

twintig procent uit schroot. Hoe groot

jaarlijks zo’n 200.000 tot 250.000 ton aan

dat percentage precies is, hangt af van

extra schroot nodig.”

de staalsoort. Zo bevat ongelegeerd

Meer schepen De verdeling van de modaliteiten is dus

JvdB

niet constant. Als het aan Corus ligt, is er weer een grote verschuiving op komst.

staal, afgezien van koolstof, hoogstens 1,5 procent legeringselementen

www.corus.nl

waarbij het meestal gaat om mangaan of silicium. Laaggelegeerd staal bevat naast koolstof tussen de 1,5 en 5 procent legeringselementen. Mangaan en silicium zijn belangrijk maar ook chroom, vanadium, nikkel en molybdeen komen voor. Door deze toevoegingen krijgt het staal extra eigenschappen, zoals corrosiebestendigheid (chroom) of taaiheid (vanadium).

Dan is er nog hooggelegeerd staal dat meer dan vijf procent aan legeringselementen bevat. Roestvast staal en gereedschapsstaal horen in deze groep thuis. Chroom en nikkel geven roestvast staal weerstand tegen oxidatie en corrosie.

Opslag van schroot bij Corus

Toevoeging van schroot tijdens de staalproductie

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 23

4OWING ASSISTANCE FOR

)*MUIDEN AND !MSTERDAM HARBOURS 0 / "OX !% )*MUIDEN 4HE .ETHERLANDS WWW ISKESTUGS NL

/FFICE PHONE HRS DUTY PHONE % MAIL INFO ISKESTUGS NL

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

GIS-systeem ontsluit binnenkort alle haveninformatie

Digitale kaart geeft Haven Amsterdam overzicht Door een stortvloed aan gegevens wordt het beheer van de haven van Amsterdam en andere zeehavens steeds ingewikkelder. Voor een beter overzicht van die complexe gegevens, werkt Haven Amsterdam sinds kort met een Geografisch Informatiesysteem (GIS). Dat levert de organisatie veel inzicht en synergievoordelen op. Over enkele jaren moeten ook andere bedrijven van dit systeem profiteren.

Geografische Informatie Systemen zijn bij consumenten erg populair geworden dankzij zoekmachines als Google Earth en het navigatieprogramma TomTom. Havenbeheerders en havenbedrijven kunnen er nu ook hun voordeel mee doen. Zo maakt de traditionele papieren havenkaart van Haven Amsterdam sinds eind vorig jaar voorzichtig plaats voor de nieuwe GIS-applicatie HavenGIS. In deze digitale aanpak draait alles om het begrip plaatsbepaling. Het GIS-systeem koppelt gegevens uit de bedrijfsdatabase aan digitale kaartjes die medewerkers kunnen oproepen op hun

Screenshot van HavenGIS

beeldscherm. Door specifieke havenen bedrijfsgegevens op de kaarten te

neert die met specifieke data die een

ken over veiligheid, logistiek, verkeer,

projecteren, krijgt een gebruiker snel

eindgebruiker wil zien. Het selecteren

infrastructuur en werkgelegenheid. De

inzicht in een ruimtelijk vraagstuk. Zo

van deze gegevens is een kwestie van

komende twee jaar wil Haven Amster-

zien medewerkers van Haven Amster-

aanvinken met de muis.

dam het systeem in de gehele organisa-

dam in één oogopslag waar bijvoorbeeld

De applicatie legt de gekozen informatie

tie gaan testen en invoeren.

de gevaarlijke plekken in een vaarroute

als verschillende lagen over een kaart

zitten. Kortom, de toepassingsmogelijk-

van het gekozen gebied heen. Een voor-

Voordelen

heden zijn legio.

beeld: de beheerder wijst een kruispunt

Haven Amsterdam heeft goede redenen

van vaarwegen aan en selecteert de data

om met een geografisch informatiesys-

Interne synergie

die hij wil zien, bijvoorbeeld de actuele

teem te gaan werken, zegt Pito Dinge-

Haven Amsterdam beheerde alle infor-

veiligheidsmaatregelen.

manse, coördinator ruimtelijke ordening:

matie tot dusver in tientallen afzonder-

Moet de vaarweg worden verlegd dan

“We verwachten met HavenGIS gemak-

lijke systemen en papieren ordners. Het

klikt hij de kaartlaag ‘waterdiepten’ aan

kelijker antwoord te krijgen op al onze

nieuwe GIS-pakket heeft het allemaal

om te zien hoeveel ruimte er nog is om

onderzoeks- en beheervragen.” Adrian

onder de knop: bedrijfsgegevens en

de route veilig te kunnen verleggen.

Winter, adviseur informatievoorziening

digitale kaarten op maat. Alle gege-

Nog een muisklik en hij combineert de

bij Haven Amsterdam, vult aan: “De aan-

vens draaien voortaan op een centrale

vaarwegkruising met de goederenstro-

pak vraagt wel om een nieuwe ordening

bedrijfsserver.

men op beide trajecten of met de ge-

van al onze bedrijfsdata in een nieuwe

HavenGis, een intranetapplicatie die de

gevens over giftige stoffen in de directe

ICT-omgeving.”

gegevens voor medewerkers ontsluit,

omgeving. Hierdoor leent HavenGIS zich

Naar verwachting levert deze aanpak het

biedt de havenkaarten aan en combi-

uitstekend voor ruimtelijke vraagstuk-

Amsterdamse havenbedrijf een enorme www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 25

ArcGIS platform Haven Amsterdam heeft gekozen voor het programma ArcGIS van ESRI dat erg populair is bij gemeenten en provincies. De viewer GeoWeb (HavenGIS) geeft eerst de eigen medewerkers en laten ook externe partijen toegang tot de digitale kaarten en havendata. In de toekomst is het zelfs mogelijk deze informatie mobiel te versturen.

GeoWeb is een zogeheten browser viewer waarmee men op elke werkplek, via intranet, HavenGIS kan verschillende kaartlagen oproepen

geografische informatie kan raadplegen. Met het programma kunnen gebruikers diverse geografische bestan-

tijdsbesparing op. Een voorbeeld? Voor de uitgifte van nieuwe

den met achterliggende informatie raadplegen. Ook is het

kavels aan bedrijven moesten de medewerkers tot dusver alle

mogelijk om bijvoorbeeld CAD-tekeningen (computer

verspreid opgeslagen informatie eerst bij elkaar zoeken. Met

aided design) beschikbaar te stellen aan belanghebbenden

de digitale kaart kan de medewerker van Haven Amsterdam,

binnen de organisatie.

met een geïnteresseerd particulier bedrijf aan de telefoon, direct selecties maken van kavels die voor deze klant relevant zijn. Met het GIS-systeem kan hij ook direct het bijbehorende bestemmingsplan oproepen. Bij serieuze belangstelling kan de accountmanager van Haven Amsterdam het beoogde kavel direct vastleggen. De betere beschikbaarheid van deze gegevens levert Haven Amsterdam waarschijnlijk vele uren tijdwinst op.

Externe synergie

Advertentie

Een voortrekkersrol in de Amsterdamse Haven

invoering in onze eigen organisatie kunnen Amsterdamse ha-

De sleepboten in de havens van Amsterdam en IJmuiden behoren tot de modernste, krachtigste en wendbaarste ter wereld. SVITZER is dan ook een van 's werelds toonaangevende sleepvaartbedrijven, met meer dan 600 slepers in havens en terminals over de hele wereld.

SVITZER Amsterdam is ISO-, ISM gecertificeerd.

venbedrijven op termijn deze haveninformatie ook raadplegen

Over een voortrekkersrol gesproken...

Zoals gezegd gaat Haven Amsterdam HavenGIS de komende twee jaar verder invoeren in de eigen organisatie. Pito Dingemanse: “Na de uitrol gaan we de dynamische mogelijkheden van GIS verder gebruiken. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld de actuele locaties van schepen direct in beeld brengen. Na de

via onze website (www.portofamsterdam.nl). Ook willen we een koppeling realiseren met Havenbedrijf Rotterdam. Dat kan een bijdrage leveren aan Keyrail, de gezamenlijke organisatie die de Betuweroute exploiteert. GIS kan een duidelijke katalysator worden binnen onze havenorganisatie.”

GvdH www.portofamsterdam.nl

We provide safety and support at sea

www.esri.nl Foto’s : Harmen van Doorn, ESRI Nederland SVITZER Amsterdam B.V., Capriweg 28, 1044 AL Amsterdam, Nederland. Telefoon: 0255 562 777 (24 hrs). Fax: 0255 562 700 E-mail: nlams.all@svitzer.com www.svitzer.com

26 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

VAN DEN

BROEKE Consultancy

Werving en selectie

Logistiek, Haven, Scheepvaart, Transport Recruitment specialist voor de regio

Tel. 0255-523692

www.vandenbroeke.nl VAN DEN

BROEKE Consultancy

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 27

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

‘Gemakkelijker kunnen we het bijna niet maken’

Douane gaat digitaal De Douane is bezig in hoog tempo te veranderen. Niet alleen door de elektronische belastingsaangifte maar ook door gebruik van nieuwe technologieën als RFID. Een interview met Eggo Bert Smid, directeur van Douane-West.

Ook de Douane gaat met haar tijd mee, zegt Eggo Bert Smid die in 2008 toetrad tot het management team van DouaneWest. De taak waarvoor de dienst eeuwen geleden in het leven werd geroepen, is nu op elektronische leest geschoeid: de controle van goederen die de Europese Unie binnenkomen of verlaten. En het vangen van smokkelaars en het confiskeren van contrabande (smokkelwaar) kent nu een eigentijdse werkwijze. Door gebruik te maken van internet bij het controleren van lading stromen, verlost de Douane het havenbedrijfsleven van een enorme papierwinkel.

Zoals datzelfde bedrijfsleven nu ook al belastingaangiften kan doen via e-mail.

Eggo Bert Smid bij Amsterdam Container Terminals (ACT), voorheen Ceres Paragon

Eggo Bert Smid is onder andere belast met de zeehavens van Den Helder tot

contacten opgebouwd, onder andere

maakte, was het huis te klein. Smid: “We

Scheveningen. Tevens is hij verantwoor-

via ORAM. Deze ondernemersvereniging

kregen veel reacties in de trand van:

delijk voor alle activiteiten van de Douane

heeft onlangs een evaluatie gehouden

moeten we dan helemaal naar Hoofd-

in Noord- en Zuid Holland en ook voor

onder haar leden waaruit bleek dat

dorp om de invoerdocumenten te laten

de territoriale wateren, van Texel tot

zij meer dan tevreden zijn over het

stempelen? Door de overschakeling van

Hoek van Holland. Smid: “In de afgelopen

optreden van de Douane. Daar zijn we

een fysieke naar een digitale werkwijze

jaren is er bij ons veel veranderd. Het

natuurlijk heel erg blij mee!”

is de afhandeling van de formaliteiten

aantal regionale kantoren is van vier naar

echter aanzienlijk vereenvoudigd. Zowel

een verminderd nadat de elektronica zijn

Elektronische formaliteiten

voor de havenbedrijven als voor onze or-

intrede had gedaan. Tegelijkertijd han-

Het inklaren van goederen en schepen,

ganisatie. Bedrijven hoeven de deur niet

teren we een nieuw uitgangspunt: ons

het verwerken van de aangiften en het

meer uit om documenten aan te bieden.

werk moet de goederenstromen zo min

controleren van de gegevens gebeurt

Per 1 juli 2009 zijn ze trouwens verplicht

mogelijk ophouden. Wij hebben begrip

steeds meer elektronisch via het portal

om elektronisch aangifte te doen. Enkele

voor de scheepvaart en de havens. De

Portnet en SBB, afkorting van Sagitta-

nog openstaande vraagstukken gaan we

aanpak van de mainports en de buiten-

Binnen-Brengen. Met deze methodiek

samen met ORAM in de gezamenlijke

grenzen gaat uit van vertrouwen waar

is de Douane in staat veel effectiever op

Douanecommissie oppakken.”

het kan en controle waar het nodig is.“

te treden door de vermindering van de

Deze vorm van aangifte heeft volgens

Het directielid van Douane-West zoekt

papierstromen. Zo is het aantal kantoren

Eggo Bert Smid geen gevolgen voor

contact met het bedrijfsleven om te

in Zeehavens Amsterdam inmiddels

de beschikbaarheid en de bereikbaar-

horen wat er speelt in de havens van

teruggebracht tot één steunpunt aan de

heid van de Douane in het gebied van

Amsterdam, Beverwijk, Velsen/IJmuiden

Corsicaweg in Amsterdam.

Zeehavens Amsterdam. “Hoewel de

en Zaandam. “Wij hebben de afgelopen

Toen de Douane enkele jaren geleden de

risicobeoordeling van de schepen en de

jaren met het havenbedrijfsleven goede

sluiting van een aantal kantoren bekend

lading steeds meer in Rotterdam plaats-

28 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

i n n o v at i e

vindt, blijven wij verantwoordelijk voor

Synergie

geen fysieke controle meer nodig en

het toezicht in de havens. Ook zullen wij

De Douane is dus overgegaan naar

dat scheelt heel veel tijd. We zijn daar

in de toekomst bereikbaar en zichtbaar

meer samenwerking met bedrijven en

allemaal mee gediend: de lijndienst, de

aanwezig blijven.”

andere overheden. Smid: “Wij voelen

stuwadoor, de autoriteiten, de binnen-

ons betrokken bij het havenbedrijfs-

landse vervoerder en de ontvanger. Op

Certificering

leven: wat speelt er, wat zijn de noden

diverse locaties ontvangen speciale

Om de zaken nog verder te vereenvoudi-

en problemen. Zo denken we mee met

receptoren de ladinggegevens voor de

gen heeft de Douane een nieuw certifi-

Haven Amsterdam dat een centrale

verdere elektronische verwerking.”

ceringssysteem bedacht. Om hiervoor in

controlestraat wil inrichten voor alle

Volgens Eggo Bert Smid is deze techno-

aanmerking te komen moeten bedrijven

overheidscontroles in het havengebied.

logie een geweldig stap voorwaarts die

aan een aantal voorwaarden voldoen.

Daar zouden we ook onze containerscan

de verschillende partijen alleen geza-

Deze condities zijn grotendeels in lijn

kunnen opstellen, gevaarlijke stoffen

menlijk van de grond kunnen tillen.

met verplichtingen die bedrijven toch al

controleren en veterinaire inspecties

Verder is de Douane actief betrokken

naleven. De SSTL (afkorting van ‘Smart

kunnen uitvoeren. Dan gaat de import-

bij verschillende dossiers, zoals aanpak

Security Trade Lane’) en het zogeheten

zending ook maar één keer door de

van het terrorisme, milieu, innovaties in

‘horizontaal toezicht’ zijn belangrijke

molen en hoeft de expediteur niet stad

de haven en samenwerking met andere

doelen van de Douane. Vertrouwen

en land af te lopen voor de verschillende

havenorganisaties. De samenwerking

tussen de dienst en het bedrijfsleven is

controles. Als die controlestraat er komt,

met de Douane Rotterdam ziet hij als

hierbij het uitgangspunt.

wordt het overheidstoezicht voor alle

‘een vanzelfsprekendheid’.

Een eerste stap in die richting is het

partijen sterk vereenvoudigd. Aan zulke

De Douane concentreert zich nu gro-

zogeheten AEO-certificaat (Authorised

plannen werken wij graag mee.”

tendeels op inkomende lading. “Als deze

Economic Operator). De status van dit

goederen reeds worden gecheckt in het

certificaat zorgt er al voor dat de Douane

Proefproject

land van herkomst, gaat ons dat veel

haar bemoeienis met het bedrijf be-

Douane-West is momenteel bezig met

werk schelen. De reden hiervoor is dat

perkt. Smid: “Helaas denken nog te veel

een proefproject op het gebied van RFID

over uitgaande lading in het land van

bedrijven in de haven dat zij niet voor het

(Radio Frequency Identification Device).

herkomst meer gegevens bekend zijn

AEO-certificaat in aanmerking komen,

Smid: “Als alle relevante gegevens via

dan bij de inkomende lading. Dit soort

bijvoorbeeld omdat zij te klein zijn. Dat

‘tags’ aan de lading worden gehecht, dan

ideeën wordt momenteel uitgewerkt en

misverstand wil ik graag uit de wereld

kunnen alle partijen de goederenstroom

de WCO (World Customs Organization)

helpen.”

elektronisch volgen. Hierdoor is er veelal

ondersteunt deze werkwijze.”

Douane-West Douane-West, unit Land en Zee, telt ongeveer 300 medewerkers. De meesten van hen werken in de buitendienst (volcontinu) in Noord- en Zuid-Holland, exclusief Schiphol en Rotterdam.

Het toezicht betreft ook de havens tussen Den Helder en Scheveningen, inclusief het toezicht op de Noordzee met schepen van de Kustwacht.

In het havengebied van Amsterdam heeft de Douane de patrouilleboot ‘Kokmeeuw’ in de vaart (zie foto). De dienst zorgt ook voor het toezicht vanaf het water. Hieronder valt ook de ‘Zwarte Bende’ die in de havens soms een heel schip binnenste buiten keert.

Want ook al roken de mensen minder, sigaretten en drank blijven door de accijns gewild smokkelwaar.

De patrouilleboot Kokmeeuw in actie

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 29

Port of Amsterdam +31 20 58 77 877 - info.logistics@vcklogistics.nl Port of Rotterdam +31 10 494 37 77 - info.ocean@vcklogistics.nl Amsterdam Airport Schiphol +31 20 65 49 100 - info.air@vcklogistics.nl www.vcklogistics.nl

Oranjewerf Scheepsreparatie B.V. Nieuwendammerdijk 542 tel: 020-6347511 www.oranjewerf.com

1023 BX Amsterdam fax:020-6347533 info@oranjewerf.nl

Holland Marine Services Amsterdam b.v.

Vlothavenweg 16 • 1013 BJ Amsterdam • Holland P.O. Box 415 • 1500 EK Zaandam • Holland Tel: +31(0)20-682 01 78 • Fax +31(0)20-684 21 05 E-mail: info@hmsa.nl

Holland Repair and Services b.v.

Vlothavenweg 16 • 1013 BJ Amsterdam • Holland P.O. Box 415 • 1500 EK Zaandam • Holland Tel: +31(0)20-682 90 05 • Fax +31(0)20-686 39 62 E-mail: info@hors.nl

BAM Industrie Service Samen meer.

Technische oplossingen voor industriële uitdagingen Sinds vele jaren ondersteunen BAM-werkmaatschappijen industriële bedrijven bij het realiseren van hun projecten. Nieuwbouwprojecten, uitbreidingen, maar ook modificaties van bestaande procesinstallaties, gebouwen en terreinen worden uitgevoerd door deskundige medewerkers.

Bedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie, de chemie, de afvalverwerking, staalindustrie en de olie- en gassector spreken over een succesvolle samenwerking. Onze dienstverlening start met alle voorbereidende studies met aansluitende de turnkey realisatie en onderhoud van industriële installaties.

BAM Industrie Service is een gezamenlijk initiatief van BAM Techniek – Industrie, BAM Civiel, BAM Leidingen & Industrie, BAM Wegen, BAM Utiliteitsbouw en Tebodin Consultants & Engineers. Een initiatief bedoeld om in alle projectfasen aan uw verwachtingen te voldoen.

www.bamindustrieservice.nl

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

Jachtbouwers, toeleveranciers en dienstverleners slaan de handen ineen

Zaanstreek en luxe jachten In de Zaanstreek is een flink aantal bedrijven nauw betrokken bij de bouw van de luxe jachten, de ‘grote’ pleziervaartsector. Om de synergie tussen deze bedrijven te bevorderen en een herkenbaar cluster te vormen, heeft het bedrijf Orange Nautical Services in 2008 ‘Zaanstad Waterstad’ georganiseerd. Door het succes wil men in 2010, tevens het Jaar van het Water en Sail, dit evenement op grotere schaal herhalen.

Rond de Isaac Baarthaven in Zaandam hebben de meeste werkzaamheden aan grote jachten in de Zaanstreek plaats.

De bekendste onderneming is Holland Jachtbouw dat zeil- en motorjachten bouwt en verbouwt in het internationale topsegment, de dure jachten boven de dertig meter. Zo bouwt de scheepswerf nu in één van zijn hallen de tweemastschoener ‘Athos’ af met een lengte van 62 meter.

Recent voerde Holland Jachtbouw verder een zeer ingrijpende verbouwing (‘refit’) uit van motorjacht ‘Life Saga’ (lengte 42,10 meter) uit 1995.

Overwinteren Sinds 2004 zit ook het bedrijf Orange

De ‘Kealoha’, afgemeerd bij Orange Nautical Services. Op de achtergrond ligt de ‘Life Saga’ afgemeerd

Nautical Services (ONS) iets verderop aan

bij Holland Jachtbouw

de Isaac Baarthaven. Deze onderneming beschikt over bedrijfshallen met een op-

tuigen, zoals kruiplijncoasters en zeesle-

bedrijven. Ook de gemeente staat positief

pervlakte van 8.300 m2, en 7.700 m2 aan

pers, met een diepgang tot 4,00 meter

tegenover dit nieuwe initiatief, zo laat ha-

buitenterrein. Dit laatste is nodig vanwege

droog zet. Verder liggen er twee drijvende

venmeester Richard Hultink van Zaanstad

de stalling, het onderhoud en de uitvoe-

dokken afgemeerd, die eveneens bedoeld

ons weten. Zeinstra: “We wisten al dat er

ring van ‘refits’ (uitgebreide verbouwin-

zijn voor het droogzetten van grote bin-

in de Zaanstreek flink wat bedrijven actief

gen, red.) aan jachten tot circa dertig

nenvaartschepen. Langs de Dirk Metse-

zijn in diverse sectoren van de watersport.

meter. In het seizoen 2008/2009 ’overwin-

laarhaven in Zaandam, ongeveer een kilo-

Daarnaast zijn er ook ondernemingen

teren’ bijna tweehonderd jachten tussen

meter verderop, exploiteert Scheepswerf

actief in de toelevering en dienstverlening,

de 5 en 28 meter in deze verwarmde

Brouwer een complex aan het Kruisbaken.

zoals gespecialiseerde bedrijven voor

botenloods. Een klein aantal vaartuigen

Deze werf is speciaal ingericht voor werk-

installaties en interieurbouw in de luxe

bevindt zich op het buitenterrein. Over

zaamheden aan kleinere vaartuigen zoals

jachtbouw en allerlei toeleveringsbedrij-

een lengte van zo’n honderd meter kun-

charterschepen en jachten.

ven voor onderdelen in de jachtbouw. Ver-

nen jachten met een diepgang tot zo’n

der hebben we hier ontwerpbureaus van

6 meter hier afmeren. Er bevinden zich

Synergie

jachten, speciale makelaars, jachthavens

overigens nog meer maritieme bedrijven

Volgens Maurits Zeinstra, commercieel

en bedrijven die deze havens inrichten.”

aan deze haven in Zaandam.

directeur van ONS, heeft het evenement

Hoewel de Zaanstreek volgens Zeinstra

Scheepswerf Brouwer beschikt aan de

‘Zaanstad Waterstad’ in maart 2008 een

geen specifiek watersportimago heeft, is

Isaac Baarthaven over een gegraven dok

flinke regionale synergie opgeleverd

de regio in zijn ogen een zeer gunstige

van 96 x 16 meter waarin de werf grotere

tussen onder andere scheepswerven, de

uitvalsbasis voor vaartochten naar zee

binnenvaartschepen en kleinere zeevaar-

toeleveringsindustrie en dienstverlenende

of naar de Europese binnenwateren.

34 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

“Enigszins jaloers kijk ik naar Friesland waar ondernemers in de watersportsector veel meer samenwerken. Toch heeft ook de Zaanstreek een duidelijke potentie.

Via een bliksemonderzoek heb ik een lijst samengesteld van vijftien bedrijven die hun omzet geheel of voor een belangrijk deel uit de luxe watersport halen. Ik hoop dat de meeste daarvan in 2010 zullen meedoen aan ‘Zaanstad Waterstad’. Tijdens het vorige evenement zijn namelijk goede contacten ontstaan die hebben geleid tot gezamenlijke projecten in de pleziervaartsector. Wellicht een Yacht Valley als Nederlands platform voor de concentratie van de jachtbouw en aanverwante bedrijven

De ONS-botenloods tijdens het Zaanstad Waterstad-evenement met rechts een 18 meter motorjacht.

in de Zaanstreek!”

Scheepslift Ook voor contacten met de overheid ziet Zeinstra voordelen in het gezamenlijk optreden van de grote jachtbouwers. Een voorbeeld is de bouwaanvraag die ONS al anderhalf jaar geleden bij de gemeente indiende voor de installatie van een scheepslift met een capaciteit van honderd ton. Zo’n installatie is bedoeld voor het droogzetten en te water laten van de jachten. Tot dusver moet ONS hiervoor steeds een zware mobiele kraan inhuren.

Hoewel er volgens Zeinstra geen zwaarwegende bezwaren tegen deze scheepslift zijn ingediend, heeft de gemeente Zaanstad de vergunning nog steeds niet afgegeven. “In de wijde omtrek is er geen

Het casco van de 62 meter lange schoener ‘Athos’, zwevend tussen hemel en aarde om in één van de

soortgelijke scheepslift aanwezig”, stelt

afbouwhallen van Holland Jachtbouw te worden gemanoeuvreerd

Zeinstra. “Diverse bedrijven hebben er overduidelijk behoefte aan om jachten voor

bij betrokken. Dat is al zichtbaar wanneer

met internationaal klinkende namen als

langere of kortere tijd droog te zetten.”

je bijvoorbeeld Viareggio binnenrijdt.

Jongert, Hakvoort, Van Lent, De Vries en

Op de rotonde staat een grote en fraaie

Conyplex. Deze bedrijven bouwen jachten

Italiaans voorbeeld

bloembak met daarin een model van een

tussen de 24 en 80 meter, waarbij toele-

Zeinstra meent dat indien de Zaanse

luxe jacht. Wat dat betreft schaam ik me

veranciers en dienstverleners een zeer

pleziervaartsector zich beter profileert,

een beetje over de entree van industrie-

belangrijke rol spelen. Zeinstra: “We willen

de overheid vergunningen sneller zal

terrein Achtersluispolder in Zaandam,

in regionaal verband beter naar buiten

afgegeven dan bij een individueel bedrijf.

waar een flink aantal bedrijven in de luxe

treden, zoals bijvoorbeeld op de beurs

“De Italiaanse havenstad Viareggio (West-

jachtenbouwsector is gevestigd. We moe-

‘Düsseldorf Boot’. Deelname aan derge-

Toscane) met zijn formidabele jachtbouw-

ten de gemeente ervan doordringen dat

lijke beurzen is voor veel individuele be-

cluster doet dat écht beter dan wij. De

zo’n entree van groot belang is, in de luxe

drijven in de Zaanstreek een te kostbare

bouwers daar werken veel nauwer samen

jachtensector speelt emotie nu eenmaal

en te arbeidsintensieve aangelegenheid.

met hun regionale toeleveringsindustrie

een niet te onderschatten rol!”

Door een gezamenlijk presentatie wordt

en dienstverlenende bedrijven dan wij.

Op geringe afstand van de Zaanstreek zit

zo’n afvaardiging wel haalbaar.”

Daar is ook de plaatselijke overheid nauw

nog een flink aantal luxe jachtbouwers

AB www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 35

T h e ma n u mm e r s y n e rg i e

Noord-Europees Wijnopslagbedrijf al 45 jaar een begrip

Veiligheid en kwaliteit bij opslag van alcohol Het Noord-Europees Wijnopslagbedrijf (NWB) is bij de buitenwacht niet zo bekend. Dat geldt echter niet voor producenten, handelaren en afnemers die vanuit de gehele wereld het opslagbedrijf voor consumptiealcohol feilloos weten te vinden.

Een zeeschip aan de steiger bij het NWB-terrein

Een duur kantoorgebouw met designmeu-

aanlegsteiger waar de zeeschepen afmeren.

de consumptiealcohol beter te kunnen

bels en hoogpolig tapijt zal de bezoeker

“We zijn een van de zestien BRZO-bedrijven

ruiken en proeven.” In de beginperiode

tevergeefs zoeken bij het Noord-Europees

in deze regio,” vertelt Frederik Laumans.

hield NWB zich vooral bezig met de opslag

Wijnopslagbedrijf (NWB) aan de Moezel-

“BRZO staat voor Besluit Risico’s Zware

van ethanol, (brande)wijn, sherry en whisky.

havenweg in Amsterdam, specialist in de

Ongevallen van het ministerie van VROM.

Dat gebeurde in tien tanks waarvan enkele

opslag van drinkbare alcohol en rum voor

Daaronder vallen alle bedrijven die met een

nog in functie zijn.

consumptie. Een degelijk kantoorgebouw

bepaalde hoeveelheid gevaarlijke produc-

Tegenwoordig gaat het om 70 procent

volstaat voor de tien vaste medewerkers,

ten werken. Vanaf de oprichting in 1964

ethanol en 20 procent rum, aangevuld met

waarvan vier op kantoor en zes in de

besteden we daarom heel veel aandacht

kleine percentages arrack uit Indonesië

buitendienst.

aan veiligheid en kwaliteitsborging.” Dit

en cachaça (Brazilië). Op het terrein staan

“Pracht en praal en dure marketingcam-

heet in vakjargon ook wel SHEQ (Safety,

inmiddels 112 opslagtanks, variërend in

pagnes hebben we ook helemaal niet

Health, Environment, Quality).

grootte van 100 m³ tot 2100 m³. Dit bete-

nodig,” vertelt Frederik Laumans die in juli

kent een totale opslagcapaciteit van 57.000

2008 zijn vader Fred Laumans opvolgde als

Betere lucht- en waterkwaliteit

algemeen directeur. “We werken al tiental-

Het was zijn vader Fred Laumans die in

len jaren met een vaste groep producenten,

1966 commercieel directeur werd bij de

Brandschone tanks en leidingen

traders en afnemers. NWB heeft al 45 jaar

Pakhoed terminal, de voorloper van NWB,

De ethanol en rum komen vooral uit Bra-

een uitstekende staat van dienst op het ge-

voor de op- en overslag van consumptie-

zilië, Guatamala, Bolivia, Jaimaica, Guyana

bied van veiligheid en milieu. Dat geldt ook

alcohol. Frederik Laumans: “De keuze voor

en Zuid-Afrika. In deze landen geschiedt de

voor onze hoogwaardige dienstverlening.”

Amsterdam als locatie voor de terminal had

ethanolproductie uit suikerriet door grote

Omdat alcohol brandbaar is, hanteert

te maken met het feit dat in de jaren zestig

corporaties, zoals Copersucar of Crystalsev

NWB uitgebreide veiligheidsvoorschriften.

de lucht- en waterkwaliteit in de Amster-

in Brazilië. Via tussenhandelaren gaat de

Samen met diverse ingenieursbureaus

damse haven aanmerkelijk beter was dan in

alcohol per zeeschip naar het Amsterdamse

controleert het bedrijf de staat van de

de Rotterdamse haven. Dat is belangrijk in

havengebied. Laumans: “Bij elk transport

opslagtanks, het leidingenstelsel en de

onze bedrijfstak om bij de op- en overslag

kijkt de klant naar de voorafgaande ladin-

36 Zeehavens Amsterdam Maart 2009

www.amports.nl

m³ (57 miljoen liter).

Frederik en Fred Laumans, twee generaties bij het Noord-Europees Wijnopslagbedrijf

Voor zijn tankwagons beschikt NWB over een aansluiting op het spoorwegnet

gen zodat er geen enkele vervuiling kan

ting veel te maken heeft, is de Douane.

kwalitatief hoogwaardige dienstverlening,

ontstaan aan boord van het schip. Ook aan

Laumans: “Omdat de consumptiealcohol

het waarborgen van de veiligheid op en

de wal bij NWB moeten de leidingen en

uit het buitenland komt, moeten er ac-

rond de terminal alsmede de gezondheid

de tanks brandschoon zijn om de kwaliteit

cijnzen worden betaald. NWB verzorgt het

van de mensen , het respecten van het

van het product te garanderen. Vandaar dat

inklaren, controleert de ladingpapieren

milieu en het optimaliseren van natuur-

wij geen andere producten opslaan dan

en vrachtbrieven, de invoerrechten en alle

lijke hulpbronnen en maatschappelijk

ethanol en rum om mogelijke contaminatie

overige documenten. Vroeger zaten er

verantwoord ondernemen. Dit alles door

te voorkomen. Het toezicht hierop gebeurt

steevast twee Douanemedewerkers in ons

voortdurende procesverbetering.”

door onafhankelijke classificatiebureaus als

kantoor, tegenwoordig neemt men vooral

Op dit moment onderzoekt NWB mo-

SGS, Saybolt en Inpechem.”

steekproeven. Dat heeft deels te maken

gelijke uitbreidingsplannen. Laumans:

Aan de NWB-steiger, waar de diepgang

met de veranderende werkwijze van de

“Ik ben hier vorig jaar gekomen om het

tien meter bedraagt, meren maandelijks

Douane maar natuurlijk ook met onze

bedrijf te consolideren maar ook om

zo’n drie tot vier zeeschepen en lichters af.

uitstekende bedrijfsvoering. We blijven

nieuwe activiteiten te onderzoeken. Zeker

Via het leidingennetwerk van NWB pompt

echter een publiek Douane-entrepot en

bij industriële toepassingen van ethanol

het schip de ethanol of rum vanuit zijn

daarom onder continu toezicht.”

liggen er kansen. Het probleem is echter

eigen tanks aan boord naar een van de 112

Hoewel NWB het enige opslagbedrijf in

dat we op dit terrein van 2,2 hectare maar

opslagtanks. Laumans: “Onze buitendienst-

de Amsterdamse haven is voor consump-

beperkt kunnen uitbreiden. Er is nog 3.000

medewerkers zijn door hun jarenlange

tiealcohol, is Frederik Laumans van plan

m2 beschikbaar.”

ervaring echte geur- en smaakspecialisten.

meer samen te werken met bedrijven

Zelf is Frederik Laumans via een omweg

Zij kunnen in normale omstandigheden be-

die ook onder de BRZO-regeling vallen.

in het bedrijf terechtgekomen. “Ik heb be-

oordelen of de alcohol van goede kwaliteit

“Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de op-

drijfskunde gestudeerd aan de Rijksuniver-

is, voordat de controlebureaus hun analyses

en overslagbedrijven voor olieproducten.

siteit Groningen. Daarna heb ik doelbewust

hebben gemaakt. Dat is een extra kwali-

We hebben toch min of meer dezelfde

voor het buitenland gekozen. Zo heb ik

teitsborging voor onze klanten.”

activiteiten en risico’s. Ik denk dat we heel

drie jaar gewerkt bij Ceteco en daarna bij

Na de opslag bij NWB halen de afnemers

goed kennis en ervaringen kunnen uitwis-

het chemicaliëndistributiebedrijf HCI/Bren-

het product in 80 procent van de gevallen

selen op het gebied van veiligheid, milieu

ntag, waar ik de laatste vier jaar regiodirec-

per container of tankwagen op en in de

en gezondheid.”

teur ben geweest in Brazilië. Die ervaring

overige 20 procent per tankwagon. Een van

komt nu goed van pas.”

de belangrijkste klanten van NWB voor de

Uitbreidingsplannen

Op de vraag of komt er een volgende ge-

op- en overslag van rum is E&A Scheer aan

In het kader van het BRZO-project heeft

neratie Laumans in het bedrijf gaat werken,

de Herengracht in Amsterdam. Dit is een

NWB onlangs zijn bedrijfsstrategie vast-

zegt hij lachend: “Dat zullen we moeten

traditioneel handelshuis dat al sinds 1712

gesteld, geassisteerd door ingenieurs- en

afwachten. Mijn zoontje is pas vier maar als

bestaat.

adviesbureau Royal Haskoning. Laumans:

het aan mij ligt zal dat zeker gebeuren!”

BS/KvdW

“We noemen dit de HUIS-strategie (GeDouane

zondHeid, milieU, veiligheId en DienStver-

Een partij waarmee NWB vanaf de oprich-

lening) met vijf kerndoelen. Dit zijn een

www.newob.eu www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 37

Pronk multiservice bv :

Havenservice en industriele dienstverlening Dealer Cordstrap ladingvastzetsystemen De specialist in: * Het beladen en zeevast zetten (sjorren) van lading in containers bij ons op locatie.

2 * Opslag van goederen en containers (binnen 10000m met hijscapaciteit van 40ton en buiten 6000m2). * Sjorren en losklaar maken van lading in en op schepen, vrachtwagens, treinwagons e.d. * Verlenen van assistentie bij laad- en loswerk (heftruckchauffeurs, aan- en afpikkers). * Alle soorten hand- en spandiensten aan haven en industrie. * Leverancier van alle sjor- en stuwmaterialen, hout (ISPM15), hijsmaterialen en reinigingsmiddelen.

VCA* GECERTIFICEERD V C A DNV Certification BV

Elbaweg 2 - 1044 AD Amsterdam Tel: 020-6139546 - Fax: 020-6146612 Internet: www.pronkmultiservice.nl E-mail: office@pronkmultiservice.nl

e x pos i t i e

Scheepvaartmuseum eind 2010 weer open Moderne haven op de voorgrond Met een permanente tentoonstelling komt

Ports Experience’ worden, een interactieve

de moderne haven van Amsterdam in het

rondvaart. Het gaat om een driedimensi-

vernieuwde Scheepvaartmuseum veel

onale rondleiding door het havengebied,

prominenter naar voren dan in de oude si-

waarbij de bezoeker de schepen en bedrij-

tuatie. Belangstellenden moeten nog even

ven niet alleen ziet en hoort maar zelfs kan De expositie “Haven nu”

geduld hebben, want door vertraging bij

ruiken! Zelfs een kijkje aan de binnenkant

de aanvraag en afwikkeling van de 54(!)

van schepen is in deze presentatie opge-

vergunningen en door het bouwtechnisch

op kniehoogte reikende maquette brengt

nomen.

onderzoek, gaat ‘s Lands Zeemagazijn op

het complete havengebied in beeld, vanaf

‘Haven nu’ moet een uithangbord worden

zijn vroegst pas in december 2010 weer

IJmuiden tot en met het Amsterdam-Rijn-

voor Zeehavens Amsterdam: een ont-

open.

kanaal. Via een interactief spel kunnen

moetingsplaats annex informatiecentrum

Het vernieuwde Scheepvaartmuseum

museumbezoekers alvast nadenken over

die tevens geschikt is voor presentaties,

krijgt drie permanente tentoonstellingen.

de toekomst van de haven. Een ander

lezingen en ontvangsten van gasten en

Naast de ‘Walvisvaart’ en de ‘Gouden

onderdeel van ‘Haven nu’ zijn de karak-

hoogwaardigheidsbekleders. Dit specifie-

Eeuw’ is er een aparte zaal voor ‘Haven Nu’.

teristieke modellen van schepen die de

ke museumonderdeel kost naar schatting

Centraal daarbij staat de ontwikkeling van

Amsterdamse haven ooit hebben bezocht.

900.000 euro. AmPorts en Haven Amster-

Zeehavens Amsterdam vanaf 1870.

dam behoren tot de sponsoren.

De bedoeling van ‘Haven Nu’ is de mo-

Interactieve rondvaart

derne haven bekend te maken bij een

De publiekstrekker van deze permanente

90_zeehavens

26-02-2009

15:22

groot, zelfs internationaal publiek. Een tot

KvdW

Pagina 1

tentoonstelling moet evenwel ‘Amsterdam

www.scheepvaartmuseum.nl

Weten wat u beweegt Grenzen vervagen, ook tussen havens. Van Antwerpen tot Amsterdam ontstaat één havenregio met diverse logistieke knooppunten.

Daarom werken de Rabobanken van Rotterdam, Amsterdam, Zeeland en Antwerpen nauw samen. Het Rabobank Havennetwerk combineert lokale marktkennis met gezamenlijke productkennis en koppelt partijen en diensten desgewenst aan elkaar.

U kunt ons snel bereiken, wij weten wat u beweegt!

Het is tijd voor de Rabobank. www.rabobank.com Telefoon: 020 - 777 88 99

www.amports.nl

Zeehavens Amsterdam Maart 2009 39