Zeehavens Amsterdam - editie: Maritieme Diensverlening by Amports

Frans Baud

Vijftig jaar Telstar

vol enthousiasme aan de slag als voorzitter bij Amports

AMSTERDAM

veel meer dan

een voetbalclub

Amsterdam IJmuiden Beverwijk Zaanstad

Maritieme dienst足verlening Onmisbare schakel

MAGAZINE

SEPTEMBER 2013 nr 4

in h o u d z eeh av e n s s e p t e m b e r 2 0 13

Themanummer 14 maritieme dienstverlening Er k omt he el w at b ij k ijk en o m d e ci rc a 7 3 0 0 ze es c h ep en af te h an delen die jaa r l ijk s d e A m s terda m s e have nre gio b ezo ek en . G el u k k i g beschik k en de vier zeeh aven s aan he t Noord zeek a n aal over een bree d sc al a a a n h o o g w aardi ge mar it ieme d ien s t ver l en ers : v an loodse n to t in zam el aars van s chee psafval.

Frans Baud nieuwe Amports-voorzitter

O p m aand ag 1 0 j u ni nam Fr ans B au d ( 58) d e vo o r z i t ter s ham er van A m p or t s ove r v an M i c h i e l Wi js m u l l er. B au d w i l ni eu we d oel gro epen a a n bo ren en l aten zi en hoe b el angr ij k de Am s te rd a m s e havenregi o i s al s econom i sche m o to r vo o r d e regi o. S oci al m ed i a zi j n d aar b ij een b el angr i j k hu l p m iddel.

Een drijvend leslokaal

S a m e n m et het Techni s ch Col l eg e Velsen e n be d r i jve n i n d e I J mond g aan j ong ere n v an IJm u i d e n M e ta al i n het haveng eb i ed van I J mui den d e â&#x20AC;&#x2DC;U n i o nâ&#x20AC;&#x2122; bou wen. Een l es b oot d i e vanaf 2014 d i ens t d oet al s d r i j vend l es l ok aal.

Zeehavens A msterda m september 2013

C OLOF ON w w w. a m p o r t s . n l Frans Baud

Vijftig jaar Telstar

vol enthousiasme aan de slag als voorzitter bij Amports

AMSTERDAM

veel meer dan

een voetbalclub

AMSTERDAM IJMUIDEN BEVERWIJK ZAANSTAD

MARITIEME DIENST VERLENING Onmisbare schakel

De Draco vaart in IJmuiden. Deze jetgedreven tender kwam in 2010 in bedrijf. Door de nageschakelde technieken en de nieuwe uitlaat stoot het vaartuig heel weinig schadelijke stoffen uit. Foto: Loodswezen

MAGAZINE

SEPTEMBER 2013 nr 4

En verder: 05 Veelzijdige maritieme dienstverlening 07 Korte berichten 09 Korte berichten 14 Even tanken in Amsterdam 18 Succesvolle test Vento Clean 20 Noordzeekanaal helemaal in de simulator 21 Maritime Training Centre in Amsterdam-Noord 23 ‘Duvelstoejager’ Blom voor alle dekschuiten en sleepwerk 24 ORAM-directeur Kees Noorman wil nieuwe doelgroepen bereiken 26 ‘Zuinige’ patrouilleboten voor Havenbedrijf Amsterdam NV 28 Rijkswaterstaat en Croon vernieuwen sluisbediening

Noordzeekanaal 31 MAIN versterkt Amsterdams servicepakket 32 Bijzondere ontmoeting MSC-cruiseschepen in IJmuiden 34 Rijkshavenmeesters en loodsen vinden elkaar in overlegplatform 36 Bek & Verburg stuurt schepen schoon terug 38 Marpol anticipeert op nieuwe wetgeving 39 Tevredenheid over dienstverlening douane 40 Zestig jaar Havensociëteit Groot Amsterdam (HGA) 42 Koninklijke Marechaussee heeft handen vol aan stijgend aantal cruisepassagiers 45 Manua BV wil groeien met fenders en onderwaterverf 46 Seamen’s Centre heeft dringend nieuwe sponsoren nodig 49 Bertus Gouwswaard noteert elk zeeschip dat Amsterdam aanloopt 51 Goed voorbereid op het walradarsysteem 52 Havenberoep: ‘Amsterdam is dé overslaghaven voor veevoeder’ 53 Telstar vijftig jaar jong 55 HoogTIJ: overbuurman van Westpoort 57 Leerlingen bouwen drijvend leslokaal 59 ENTOS op herhaling 61 Amports-ledenpagina 62 Juridische havenzaken 63 Twitter

ZEEHAVENS AMSTERDAM promotiemagazine over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad. Verschijnt zes keer per jaar. Zeehavens Amsterdam is een uitgave van Amports De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Tel: 020-627 37 06 E-mail: amports@amports.nl Twitter: @Amports www.amports.nl Redactie: Laura Keegstra (directeur) Bart Stam (hoofdredacteur) Chris van der Deijl (projectmanager) Advertenties: Chris van der Deijl vanderdeijl@amports.nl Ontwerp en opmaak: FIZZ Marketing & communicatie, Meppel Druk: Ten Brink, Meppel

Adverteerdersindex: 22 ABN AMRO 54 AYOP 30 BAM Industrie Services 64 Bek & Verburg 44 Blom B.V. 37 C.V.V. 37 De Koperen Ploeg 13 Forkliftcenter 50 Holland Repair and Services B.V. 50 KVSA Logistics 44 Libelle Service 60 Loodswezen 13 Machinefabriek Saedt B.V. 27 Main B.V. 44 Marpol Services B.V. 48 MEO B.V. 48 Portbase 8 Rabobank Amsterdam 50 Restaurant IJmond 29 Reym 4 SGS 56 Specialised Tanker Services 44 STC B.V. 58 Telstar Port of Football 6 VCK B.V. 8 Waterland Terminal B.V.

Zeehavens A msterda m september 2013

making the difference

SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity. As the worldâ&#x20AC;&#x2122;s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 75,000 employees, SGS operates a network of over 1,500 offices and laboratories around the world. SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.

sgs gRoUP NETHERLANDs

sgs gRoUP BELgiUm

Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e sgs.nl@sgs.com

SGS House Noorderlaan 87 B-2030 Antwerpen t +32 (0)3 545 44 00 e sgs.be@sgs.com

www.sgs.com

va n de voorz i tte r w w w. a m p o r t s . n l

Veelzijdige maritieme dienstverlening Als opvolger van mijn gewaardeerde voorganger Michiel Wijsmuller mag ik met ingang van dit nummer de ontwikkelingen in de Amsterdamse havenregio belichten. Iets dat ik graag doe, niet in de laatste plaats omdat ‘Zeehavens Amsterdam’ een nieuwe, frisse vormgeving heeft gekregen, waarbij niet alleen de artikelen maar ook de illustraties nog beter tot hun recht komen. Het doet mij bijzonder deugd dat er in het magazine twee nieuwe rubrieken bijkomen: één pagina voor de Amports-leden, één met opvallende tweets uit de Amsterdamse havenregio. Social media zijn immers niet meer weg te denken, ook in de zakelijke communicatie. Deze editie van Zeehavens Amsterdam staat grotendeels in het teken van de maritieme dienstverlening. Een belangrijke sector die in het Noordzeekanaalgebied zeer breed vertegenwoordigd is. De Amsterdamse havenregio beschikt over uitstekende sleep- en bergingsbedrijven, scheepsagenten, vletterlieden, surveyors, havenautoriteiten, douane’ marechaussee en ga zo maar door. Elders in dit nummer kunt u er alles over lezen.

Veel maritieme bedrijven in onze havenregio hebben innovatie en duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan het gloednieuwe Vento Clean systeem van Specialised Tanker Services (STS), waardoor giftige dampen niet meer kunnen ontsnappen bij het overpompen van natte bulk, of aan de geavanceerde simulator van het Loodswezen. Hiermee kunnen de loodsen van de Regio Amsterdam-IJmond de meest complexe scheepvaartsituaties nabootsen. Maar ik denk ook aan de twee nieuwe, energiezuinige patrouilleboten van Havenbedrijf Amsterdam NV. Zij kwamen medio april in bedrijf en functioneren sindsdien uitstekend. Kortom, de maritieme dienstverlening is een

Frans Bau d vo o r z i t t e r A m p o rts

‘Opvallend is dat veel maritieme bedrijven in onze havenregio innovatie en duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan’ brede en veelzijdige sector die onmisbaar is voor onze vier zeehavens aan het Noordzeekanaal. Frans Baud, voorzitter Amports

Vo rmge v i n g

Het zal u ongetwijfeld zijn opgevallen dat Zeehavens Amsterdam een nieuwe vormgeving heeft. Amports heeft hiertoe besloten, mede naar aanleiding van het lezersonderzoek uit 2012. Een van de uitkomsten was dat veel lezers graag een duidelijkere pagina-indeling en typografie zien en meer ruimte voor foto’s en andere illustraties. Met de vernieuwde vormgeving hopen we aan deze wensen te voldoen. FIZZ in Meppel, dat al jarenlang de vormgeving verzorgt van Zeehavens Amsterdam en de internationale editie Amsterdam Seaports, heeft de afgelopen maanden hard gewerkt aan een fris en vernieuwend ontwerp. Voor

Zeehavens Amsterdam in een nieuw jasje de liefhebbers onder u: de nieuwe broodletter voor de nieuwsartikelen is de Utopia Regular, terwijl voor de hoofdkoppen en chapeaus is gekozen voor de Eagle Book, de Utopia Bold en de Myriad Pro Light. Voor de rubrieken is de Myriad Pro Regular de broodletter. Verder zijn er vijf basiskleuren die goed aansluiten bij de huisstijl van Amports. Naast een nieuwe vormgeving hebben we voortaan ook een aantal nieuwe rubrieken, zoals de Amports-ledenpagina (61) en

een Twitter-pagina (63) met de leukste en interessantste tweets die @amports heeft gevonden over de Amsterdamse haven regio. Wij zien uw reacties op de nieuwe ‘jas’ van Zeehavens Amsterdam graag tegemoet via 020-627 37 06, bstam@amports.nl of @amports Laura Keegstra, directeur Amports Bart Stam, hoofdredacteur Zeehavens Amsterdam

Zeehavens A msterda m september 2013

Port of Amsterdam +31 20 58 77 877 - info.logistics@vcklogistics.nl Port of Rotterdam +31 10 494 37 77 - info.ocean@vcklogistics.nl Amsterdam Airport Schiphol +31 20 65 49 100 - info.air@vcklogistics.nl www.vcklogistics.nl

KORTE B ERIC HTEN w w w. a m p o r t s . n l

Po r t base ontwik kel t ‘ bood s chappe n l i js t’ vo o r h avenb ez oek zee s chepe n Elk scheepsbezoek in de Amsterdamse haven wordt aangemeld bij de havenmeester via het Port Community System van Portbase. Samen met rederijen, cargadoors en agenten heeft Portbase deze dienstverlening (‘Bezoek Schip’) completer gemaakt. De marktpartijen kunnen hiermee in de toekomst hun verplichte meldingen eenvoudig afwerken. Via Portbase worden nu al meldingen gedaan over de aankomst van het schip, gevaarlijke stoffen aan boord en het zeehavengeld. In de nieuwe situatie komen daar de meldingen bij van het vertrek en de scheepsvoorraden bij. Deze laatste melding is bestemd voor

de douane. Deelnemers hebben met ‘Bezoek schip’ een compleet servicepakket dat het papierwerk vermindert. Portbase ontwikkelt de nieuwe dienst samen met rederijen, cargadoors en agenten uit Amsterdam en andere Nederlandse zeehavens. Basisidee is dat bedrijven gegevens maar één keer hoeven in te dienen, waarna de ‘Bezoek schip’ voor een optimaal hergebruik zorgt. Een stappenplan moet de gebruiksvriendelijkheid verder vergroten. Stap voor stap, als een soort boodschappenlijstje, zien de deelnemers welke acties er nodig zijn om alle meldingen goed te laten verlopen. www.portbase.com

•

GVB neem t veerpon te n over Het Gemeente Vervoer Bedrijf (GVB) heeft vanaf 1 juli 2013 de exploitatie, het beheer het en onderhoud van drie veerponten op het Noordzeekanaal overgenomen van Connexxion. Dit gebeurt in opdracht van de gemeente Amsterdam die sinds 2008 opdrachtgever, beheerder en toezichthouder is van de veerdiensten op het IJ en het Noordzeekanaal. De concessie loopt tot 1 juli 2017. GVB verzorgt al vanaf 1900 de veerponten in Amsterdam. Op dit moment heeft GVB een overeenkomst voor vijf diensten binnen de gemeentegrenzen. Sinds 1 juli vaart GVB ook met drie veerponten op het Noordzeekanaal: de Velserpont, de Buitenhuizerpont (Assendelft-Spaarndam) en de Hempont (Amsterdam-Zaanstad). Deze vaartuigen hebben inmiddels de karakteristieke blauwwitte GVB-kleuren (WM).

De veerpont in de nieuwe GVB-kleuren. Foto: Willem Moojen

•

Ontbijtcongres BAM Met als titel ‘Bouwen aan gezamenlijk beheer’ houdt BAM Industrie Service op woensdag 18 september zijn tweejaarlijks ontbijt congres. Locatie is Sugar City in Halfweg, het centrale thema is duurzame groei en nieuwe business. Sprekers zijn onder anderen Rob van Wingeren (Raad van Bestuur BAM), Marleen van de Kerkhof (Havenbedrijf Amsterdam NV) en verder Afval Energie Bedrijf (AEB), Orgaworld en Tebodin Consultants & Engineers. Aanmelden kan via relatiedag@bamindustrieservice.nl

•

Nieuwe voorzitter HOV IJmond

AEB wint metalen terug

Haven en Ondernemers Vereniging (HOV) IJmond heeft in Ton van der Scheer een nieuwe voorzitter. Hij is de opvolger van Frans Baud die voorzitter is geworden van Amports (zie ook pag. 10-12). Van der Scheer werkte van 1979 tot en met 2012 bij ING, het laatst als directeur Business banking Rayon IJmond/Zaanstreek. Hij was sinds 2000 bestuurslid en sinds 2004 vicevoorzitter van HOV IJmond. Tevens is Van der Scheer lid van de regiocommissie IJmond van de Kamer van Koophandel en, sinds 2006, algemeen bestuurslid van Amports. (PvH)

•

Op het terrein van het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Westpoort is op dinsdag 11 juni een innovatieve ADR-installatie geopend. Deze Advanced Dry Recovery behelst de scheiding van bodemassen en de terugwinning van waardevolle non-ferro metalen als aluminium, koper en zink. De installatie is een gezamenlijk project van AEB en recyclingbedrijf Inashco. Wethouder Carolien Gehrels (Economische Zaken) verrichtte de opening.

De opening van de ADR-installatie. Foto: Lex de Lang.

•

Zeehavens A msterda m september 2013

Zeehavens Amsterdam treinstellen:Opmaak 1

18-07-2012

13:40

Pagina 1

Houden we het droog vandaag? In de grootste All Weather Terminal van Europa is het overslaan van kwetsbare produkten als staal, hout, papier en zelfs treinstellen voor de Olympische winterspelen niet afhankelijk van weersomstandigheden! Kijk op onze vernieuwde website en vraag de brochure of een vrijblijvend bezoek aan!

Waterland Terminal Stevedore and Terminal operator

Westpoort 5079 - Elbaweg 10 - 1044 AD Amsterdam T +31 20 44 80 620 E kantoor@waterlandterminal.eu W www.waterlandterminal.eu

Rabobank. De grootste exportfinancier van Nederland. Als het gaat om de exportmarkt kun je de Rabobank wel de ‘linking pin’ noemen. We kennen de markten. We kennen de exportstromen. We kennen de wereld. En we kennen de partijen die ertoe doen bij een financieringsvraag. Een vraag die we overigens zelden met ‘nee’ beantwoorden. Want met onze coöperatieve achtergrond vinden we vaak een oplossing. We doen het nu eenmaal op onze eigen manier. De manier waarop we wereldspeler zijn geworden.

Een wereldspeler die zichzelf blijft. Dat is het idee. Rabobank. Een bank met ideeën.

www.rabobank.nl/wholesale

Zeehavens A msterda m september 2013

KORTE B ERIC HTEN Meer over A msterda m Ports Association en zijn 300 leden: amports.n l

w w w. a m p o r t s . n l

Ruimte voor windturbines Plaatsing van windturbines is mogelijk op een groot aantal locaties in het oostelijk deel van het Noordzeekanaalgebied. Op vijftig locaties leveren windturbines geen onoverkomelijke bezwaren op. Dat is de belangrijkste conclusie uit het onderzoek dat ingenieursbureau Royal Haskoning/ DHV heeft uitgevoerd in opdracht van de gemeenten Amsterdam en Zaanstad. Centraal stonden de effecten van de bouw en exploitatie van windturbines op de huidige en toekomstige bedrijvigheid en woningbouw. Daarbij ging het onder andere om externe veiligheid en geluid en beperkingen van de bouwhoogte door de nabijheid van Schiphol. Daaruit blijkt dat er 50 van de 65 locaties in aanmerking komen voor plaatsing van windturbines die samen goed zijn voor 150 MW.

•

Nieuwe HSSE-manager Oiltanking Oiltanking Amsterdam heeft per 1 juli Roelof Zeilmaker (33) benoemd als afdelingsmanager HSSE (Health, Security, Safety and Environment). Zeilmaker is voor deze onderwerpen het eerste aanspreekpunt voor overheden en andere externe relaties. Zeilmaker werkte eerder bij Chevron in Voorburg en bij EuroTank Amsterdam. Hij volgt Peter van der Wijst op.

Installatie van de zonnepanelen. Foto: Interfish

Ze venhonderd zonnepanelen voor Interfish Interfish in IJmuiden heeft op woensdag 28 augustus maar liefst zevenhonderd zonnepanelen in gebruik genomen. De zonnepanelen staan op het dak van het visverwerkend bedrijf en moeten jaarlijks zo’n 160.000 à 170.000 kilowattuur (kWh) produceren, ongeveer 20 tot 25 procent van het eigen elektriciteitsverbruik. Het zonnedak aan de Texelstraat is het grootste in de regio. De zevenhonderd panelen hebben een gezamenlijke oppervlakte van 1162 vierkante meter. Fabrikant is Canadian Solar. Vanwege het innovatieve en duurzame karakter van het project waren bij de feestelijke opening onder anderen Wim Westerman, milieuwethouder van Velsen, en Jos van Kessel (Milieudienst IJmond) aanwezig.

•

Maiden Call “K” Line in Amsterdam

•

Uitreiking van het havenschildje aan kapitein Kolev door Ants Tilma van Havenbedrijf Amsterdam NV. Foto: Reinder Weidijk

Roelof Zeilmaker, de nieuwe HSSE-manager van Oiltanking. Foto: Oiltanking

Op maandag 3 en dinsdag 4 juni heeft de mv Shanghai Highway voor het eerst de haven van Amsterdam bezocht. Het is tevens het eerste schip van de Japanse rederij “K” Line dat afmeerde bij Waterland Terminal aan de Westhaven. Het leverde de Bulgaarse kapitein Kolev een fraai havenschildje op uit handen van Ants Tilma, commercieel manager van Havenbedrijf Amsterdam NV. Voortaan zal de “K” Line minimaal eenmaal per maand Amsterdam aanlopen met RoRolading, zij het niet altijd met de Shanghai Highway. De car carrier (bouwjaar 2005) is 179 meter lang en 32 meter breed. Dankzij de twaalf dekken, waarvan drie beweegbaar, is er aan boord plaats voor maximaal vijfduizend personenauto’s.

•

Zeehavens A msterda m september 2013

INTERVIE W

F r a n s B au d b e gi n t vol e n t h o u s ia s m e aa n voo r zitt e r s c h ap A m po r t s

‘W e m o ete n meer l ate n z ien dat deze h avenre gio in n ovat ief is e n voor werkgelegenheid zorgt’ Vol n ieu we ideeën is Fra ns B a ud ( 5 8 ) o p m a a nd a g 1 0 j un i b e g o nn e n aan h et vo o r zit ters c h a p v a n Am p o r t s, a l s o pvo l g e r v a n M i c hi e l Wijsm u l l er. D e K V S A - dire c te ur wi l vo o r a l d e b e k e n d he i d v a n d e Amsterda m s e h aven regio ve rgro te n e n zo rg e n d a t m e e r s t a k e hol de rs e n n ieu we d o el gro ep en i nte re s s e k r i j g e n i n d e ze b o e i e nd e h aven . M e t een b el an gr ijk e ro l vo o r d e s o c i a le m e d i a . T E K S T: B a r t S ta m e n S a m i a D i f

Wat zijn voor u de belangrijkste redenen om voorzitter van Amports te worden? Frans Baud: “Het is bij Amports traditie dat de vicevoorzitter de voorzitter opvolgt. Ik ben sinds 2002 algemeen bestuurslid en ruim vier jaar vicevoorzitter.” “Toch heb ik er wel even over nagedacht toen Michiel Wijsmuller mij vroeg zijn opvolger te worden. Want hoewel ik van 1990 tot 2011 in de Amsterdamse haven heb gewerkt en ook in het dagelijks bestuur van ORAM heb gezeten, ben ik geen echte exponent van de Amsterdamse haven.” “Ik vind dat Amports een belangrijke bijdrage levert aan de promotie van de Amsterdamse havenregio en daarom heb ik uiteindelijk ‘ja’ gezegd. Ik vind ook dat zowel het dagelijks als het algemeen bestuur van Amports momenteel een goede afspiegeling vormt van het gehele Noordzeekanaalgebied.” “Het voorzitterschap van Amports betekent wel dat ik na zeven jaar moest stoppen met het voorzitterschap van HOV IJmond. Geen probleem, het is goed als daar ook weer wat vers bloed komt. Dat maakt weer wat tijd vrij om deze functie goed te kunnen vervullen.” Wat zijn uw doelstellingen bij Amports? “Er is hier tien jaar goed en zorgvuldig beleid gevoerd door

1 0

Zeehavens A msterda m september 2013

Michiel Wijsmuller en de rest van het bestuur. Daarom ga ik ook niet roepen dat ‘alles anders moet’. Er zullen wel accentverschillen zijn. Ik breng in ieder geval mijn directe stijl in!” “Ik denk dat het heel belangrijk is dat de stakeholders – politiek, beleidsmakers en omgeving - deze haven beter leren kennen en de haven ook sexyer gaan vinden. Hoewel dit een dynamische en innovatieve haven is, weten de mensen vaak niet welke interessante bedrijven hier allemaal zitten en welke toegevoegde waarde deze bedrijven leveren voor de regionale maar ook nationale economie. Daarvoor wil ik proberen meer aandacht te krijgen. Bij KVSA doen we al heel veel aan social media om de zichtbaarheid te vergroten. Ik denk dat we bij Amports nog meer die kant op moeten.” Denkt u bij stakeholders naast de bewoners ook nog aan andere partijen, bijvoorbeeld overheden en maatschappelijke groeperingen? “Uiteraard heb ik daarmee ook de gemeenten langs het Noordzeekanaal en de provincie Noord-Holland op het oog. Wij vergeten nog wel eens dat binnen de gemeente de raadsleden de belangrijkste personen zijn, zij nemen immers de

KVSA-directeur en Amports voorzitter Frans Baud op zijn werkkamer in IJmuiden. Foto’s: Reinder Weidijk

Fra n s b au d Frans Baud (58) is algemeen directeur van KVSA van Halverhout & Zwart en Zurmühlen BV in IJmuiden. KVSA is een omvangrijke maritieme dienstverlener en houdt zich onder andere bezig met stuwadoors- en cargadoorswerkzaamheden, terminaldiensten, maritieme communicatie en webdiensten. Voordat hij in 2001 bij KVSA in dienst kwam, was Baud directeur bij diverse dochterbedrijven van Société Générale de Surveillance (SGS). Ook was hij commercieel directeur bij Verdugt BV. Daarvoor werkte de IJmuidenaar tien jaar in Zuid-Amerika voor Holland Chemical International BV. Frans Baud, afgestudeerd aan Nyenrode Businness Universiteit, is zeven jaar voorzitter geweest van ondernemersvereniging HOV IJmond. Voorts is hij lid van de raad van advies van het Havenfestival IJmuiden, voorzitter van de raad van commissarissen van Rabobank Velsen e.o. en bestuurslid van de Stichting Steunfonds SIVN, Maritime Service Centre IJmond (MSCIJ) en ASCO Holland.

Zeehavens A msterda m september 2013

INTERVIE W

beslissingen. Ik vind dat wij als Amports, maar ook als haZON in Zaanstad. Wij moeten continu wijzen op het belang vengemeenschap, moeten zorgen dat wij goede contacten van de haven en laten zien welke leuke havenbedrijven hier hebben met de vier havengemeenten langs het kanaal. Zij zitten. Bedrijven die volop bezig zijn met innovatie, duurzaamheid en maatschappelijk ondernemen.” moeten hier terechtkunnen met vragen over de havens. Vandaar dat ik mijn voorzitterschap wil beginnen met een Is de nieuwe zeesluis ook een belangrijk onderwerp? tour langs de havenwethouders van Amsterdam, Velsen, Beverwijk en Zaanstad. Ik wil weten waarmee wij hen kunnen “Natuurlijk. Iedereen in de Amsterdamse havengemeenschap is ervan overtuigd dat die nieuwe sluis er moet kohelpen. Mijn boodschap zal zijn dat de haven dynamisch en men. Er komen nog twee innovatief is en voor veel werkgelegenheid zorgt. Kortom, het belangrijke beslismomenten is de economische motor voor voor de deelnemende overheden, de go/go momenten, over deze regio.” “In het algemeen ben ik er een het definitief doorgaan van het groot voorstander van om omproject. Het project staat nu wonenden bij deze havenregio goed op de rit maar dat moet te betrekken. Er zijn natuurlijk natuurlijk ook zo blijven.” (Lachend) “Ik heb altijd gezegd vele manieren om dat te doen, dat ik de sluis in werking wil zien bijvoorbeeld via de Havensafari of open dagen. Dat moet ook voordat ik met pensioen ga. Nu gebeuren want ik denk dat de heeft de overheid de pensioenFrans Baud tijdens de feestelijke overdracht van het voorzitterschap gerechtigde leeftijd steeds verovergrote meerderheid echt van Amports op 10 juni in Het Scheepvaartmuseum. der naar achteren verschoven, niet weet wat er allemaal voor maar ik ben ervan overtuigd dat moois in deze haven gebeurt!” in 2019 de eerste schepen door de nieuwe sluis zullen varen! Als we er maar voor zorgen dat iedereen bij de les blijft.” Amports is de promotieorganisatie van de Amsterdamse havenregio maar profileert zich ook met beurzen en handelsmissies in het buitenland. Hoe past dat bij elkaar? Welke andere belangrijke dossiers zijn er de komende jaren? “Ik zie de buitenlandse beurzen en handelsmissies als uit“Een ander belangrijk project is de ontwikkeling van de vloeisel van één van de hoofddoelstellingen van Amports: Averijhaven als aparte lichterhaven voor de grote bulkcarriers die doorvaren naar Amsterdam. Dat is ook belangrijk het geven van grotere bekendheid aan de Amsterdamse havenregio in het achterland. Zo is deze vereniging ook gestart voor de veiligheid van de scheepvaart op het Noordzeekanaal. De Averijhaven is jarenlang als baggerdepot gebruikt in 1945 en deze doelstelling is in mijn ogen nog niet veel anders geworden. Uiteraard moet je dat in goed overleg doen en moet nu weer worden schoongemaakt. Gelukkig is dit met je leden en de overige partners.” een project dat vrij snel kan worden gerealiseerd. Zodra alle “We willen dat de Amsterdamse havenregio bekend is in vergunningen en de financiering rond zijn, kan dit project het buitenland, zodat er meer ladingstromen deze kant op volgens mij in anderhalf à twee jaar klaar zijn.” komen. Daarom organiseren we op gezette tijden handelsmissies naar West-Afrika om de positie van Amsterdam als Amports en ORAM hebben op 10 juni een intentieverklagrootste cacaohaven ter wereld te verstevigen. Maar ook ring getekend voor verdere samenwerking. Met welk doel? “In tijden van economische crisis moeten we effectiever meer algemene promotie is belangrijk. Ik zeg altijd: een vliegende kraai vangt altijd wat!” omgaan met de gezamenlijke middelen. Een goede mogelijkheid is om nauwer samen te werken en te voorkomen Hoe belangrijk is de Visie 2040 van de provincie Noorddat we dingen dubbel gaan doen, bijvoorbeeld door agenda’s op elkaar af te stemmen of door kennis te gaan delen. Holland voor het Noordzeekanaalgebied? “Om deze havenregio goed te laten functioneren, moeten Een intentieverklaring is dan een prima stap, al moeten we we natuurlijk wel de ruimte hebben, ook om te groeien. We steeds voor ogen houden dat we een promotieorganisatie hebben dus voldoende haventerreinen nodig. De rol van zijn en geen belangenvereniging.” Amports is om uit te leggen hoe belangrijk de Amsterdamse Amports brengt de regionale havengemeenschap bij havenregio is als economische motor. Niet voor niets hebben we tijdens het Havengildediner van 2012 gekozen voor elkaar en heeft ook een netwerkfunctie. Wat zou u tegen het thema ‘Ruimte voor de haven’. Dat blijft een belangrijk potentiële leden willen zeggen? item de komende jaren.” “Amports is de verbindende factor voor bedrijven in de “De eerste versie van de Visie 2040 is een goede aanzet, maar maritieme sector. Een actief lidmaatschap van Amports zal op een aantal punten nog moeten worden aangescherpt. draagt bij aan de ontwikkeling en het ondernemerschap Het zal trouwens nog een hele opgave worden een goede van het eigen bedrijf, maar ook aan de maritieme en ecobalans te vinden tussen wonen, werken en recreëren. Dan nomische ontwikkelingen in het Noordzeekanaalgebied. gaat het over politieke keuzes.” Het lidmaatschap van Amports vind ik een echte win-win“Ik denk niet dat Amports in deze besluitvorming een direccombinatie!” te rol moet gaan spelen. Wij zijn een promotieorganisatie, www.amports.nl geen belangenvereniging als ORAM, HOV IJmond, OHBU of

•

1 2

Zeehavens A msterda m september 2013

. . . .

Eigen machinale werkplaats Revisie van pompen, ventilatoren, roerwerken en tandwielkasten Steiger vluchtladder systemen ARC keramische coatings (extreem chemisch, corrosieen erosiebestendig voor de industrie en scheepvaart)

Pomprevisie voor scheepvaart, industrie en overheid

Westhavenweg 45 1042 AL Amsterdam • T. 020 4486448 • F. 020 4486444 • info@saedt.nl • www.saedt.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

De olietanker Seray uit Bremen (117 meter lang) bij de Vopak-terminal. Foto: Ed Seeder

A m s t e r d a m s e h av e n r e gio h e e ft b r e e d s cala aa n m a r iti e m e d i e n s tv e r l e n e r s

E ve n tanken i n A msterdam D e fic tie ve 1 8 5 m eter l a n ge t a n k e r Ampor ts E x p res s n ader t m et e e n lading be n zin e u it R u s l an d d e pie re n van I Jm u id en . Wie en w a t k omt he t s c h ip teg en vo o rda t he t wordt gelo s t o p een ter m in a l i n Westpoor t ? I n fo r m at ie - u it w is se li ng is hier bij c ru c ia a l. T ekst: R o b S c h o e m ake r

et proces van de aanloop van een schip begint natuurlijk veel eerder dan pal voor IJmuiden, zegt adjunct-havenmeester Aart Hiemstra van Havenbedrijf Amsterdam NV. “Er moet een lading naar de haven van Amsterdam en dat betekent dat een broker of scheepsmakelaar geschikte scheepsruimte heeft gezocht. De ontvanger van de lading verzoekt de terminal een ligplaats te reserveren, zodat het schip langzij kan komen. Dan is het een kwestie van terugrekenen in de tijd om zoveel mogelijk vertragende elementen te elimineren die voorafgaan aan de terminalaanloop. Veel vertragingen ontstaan door gebrekkige informatie-uitwisseling tussen de partijen die bij een aanloop betrokken zijn – en dat zijn er heel wat. De agent speelt als verbindende schakel een cruciale rol; hij is de duizendpoot van de scheepvaart en moet op alles letten.”

Relevante informatie Een agent, die wordt aangesteld door de charteraars, heeft op 72, 36, 24, 12, 6 en 3 uur voor de verwachte aankomsttijd

Zeehavens A msterda m september 2013

(ETA, Estimated Time of Arrival, red.) contact met de kapitein. De kapitein moet in die tijd een zogeheten pre-arrival request invullen met allerlei vragen van de Divisie Havenmeester als verkeers- en havenautoriteit. Vragen over de afmetingen (hoogte, diepgang, lengte, breedte) van het schip, eigenschappen (bijvoorbeeld wel of geen boegschroef), reisplanning, eventuele mankementen, besmettelijke ziektes, de crewlijst, de afvalstoffenafgifte, de lading, de voorgaande lading et cetera. Hiemstra vervolgt: “Vult de kapitein het pre-arrival request niet bevredigend in, dan komt hij simpelweg de haven niet in. De agent zorgt er nu voor dat alle partijen de voor hen relevante informatie uit die vragenlijst krijgen. De douane over de ingevoerde goederen, de Koninklijke Marechaussee over de bemanning, de Divisie Havenmeester over het schip, wat het komt doen, de verwachte aankomsttijd (ETA) en de afmetingen. De terminal bijvoorbeeld over de eigenschappen van de lading en het schip, de loodsen, de sleepbootrederijen, de vletterlieden, de havenarts (bij ziekte aan boord), de bunkeraars, de afvalinzamelaars, de proviandering en de waterboot.”

Eén keer invoeren Dennis Schuijt, general manager van Vopak Agencies aan de Capriweg in Amsterdam-Westpoort: “Het is onze taak als agenten om deze informatie foutloos te verspreiden. Een goed haveninformatiesysteem is daarbij onontbeerlijk. Daarmee zijn het laatste decennium enorme vorderingen gemaakt. De tijd van koeriers en faxen ligt achter ons, binnenkort gaan Rotterdam en Amsterdam samen over op HAMIS, het Havenmeester Informatiesysteem. HAMIS wordt geheel gevoed door elektronische berichtgeving via Portbase. Het grote voordeel is dat informatie in één keer wordt

ingevoerd en naar de relevante partijen gaat die daarin desgewenst mutaties kunnen aanbrengen. Overtikken van gegevens is niet meer nodig en dat bespaart een hoop fouten en dus tijden geldverlies. Wij verspreiden informatie niet eenmalig maar minimaal drie keer per dag. En zo nodig tussendoor als een situatie verandert.”

Doorvaren naar de sluis De Amports Express nadert IJmuiden. De tanker hoeft niet naar een ankerplaats, maar mag van de Havenautoriteit direct doorvaren naar de sluis. Dat komt doordat de terminal heeft aangegeven dat het schip, dat nu nog op de beoogde ligplaats van de Amports Express ligt, is besteld om te vertrekken. Hiemstra: “Wachten doe je op een ankerplaats. Wij willen geen dobberende schepen op het Noordzeekanaal, we moeten zeker weten dat die ligplaats vrij is.” Ook de sluismeester heeft aangegeven dat de sluis ruimte heeft. Het Loodswezen heeft een loods beschikbaar, de sleepbootrederijen sleepboten en de stroming langs het havenhoofd is niet van dien aard dat het schip op een geschikt moment (tijpoort) moet wachten. De loods komt aan boord en even later maken op zijn advies twee slepers vast (de Amports Express heeft geen boegschroef). In de sluis staan de vletterlieden van de CVV (Coöperatieve Vereniging van Vletterlieden) klaar om de tanker vast te maken. Voorbij de sluis vaart de Amports Express op eigen kracht het Noordzeekanaal op, de slepers gooien los. Via het walradarsysteem begeleiden de VTS-verkeersleiders het schip naar de terminal in de Amsterdamse haven. De kapitein bestelt in overleg met de loods nieuwe slepers om vast te leggen. Met haar kont naar achteren komt de tanker bij de ligplaats aan om in geval van nood zo snel mogelijk te kunnen vertrekken. De vletterlieden van De Koperen Ploeg staan klaar om vast te maken. Schuijt: “Elke terminal heeft zijn eigen specifieke eigenschappen, dus ook zijn eigen veiligheidsregels. De eerste die aan boord gaat, is de agent. Hij noteert alle details en alle tijden van de handelingen. Vervolgens arriveert een surveyor die een schatting maakt van het ladingvolume en daarvan monsters neemt. Tevens gaat de loadingmaster van de terminal aan boord en neemt het los/laad-proces door met de kapitein, zodat alles verloopt volgens veilige en strikte regels. In veel gevallen kan men snel, binnen enkele uren, al tot lossen overgaan. Indien na het lossen het schip ook weer zou gaan terugladen en er geen vrije ligplaats is om binnengaats te wachten, dan dient het schip buitengaats af te wachten op een ankerplaats. De zogeheten 48-uursregeling voorziet erin dat dan slechts één keer zeehavengeld verschuldigd is. Het komt ook voor dat een surveyor, om tijd te winnen, voor de aankomst van het schip al een monster komt nemen op de ankerplaats. Het gaat in de tankvaart uiteindelijk om enorme bedragen.

Continu proces Onze Amports Express kan al snel gaan lossen. Het manifold (het koppeltussenstuk voor de leidingen, red.) is compatibel en in overleg tussen de kapitein en de loadingmaster wordt het schip gefaseerd over de verschillende tanks van zijn lading ontdaan. Dit is een continu proces dat 24/7 doorgaat en alleen bij onweer stilligt. De agent coördineert allerlei zaken met de kapitein, zoals eventuele bemanningswisseling, proviandering, afvalafgifte, bunkeren enzovoorts. Bij zieken aan boord regelt de agent een bezoek aan de havenarts, en bij een wisseling van de crew zorgt de agent voor het transport naar Schiphol of vice versa. Hij neemt de bestelling op voor de proviandering, regelt eventuele reparaties, organiseert en coördineert de bunkering (circa zestig procent van de schepen bunkert in de Amsterdamse haven). Dit alles coördineert de agent om veiligheidsredenen in goed overleg met de terminal. Bij sommige producten staat de terminal bunkeren wel toe tijdens het lossen, maar bij sommige producten niet tijdens het laden. Een barge haalt het scheepsafval op en via een andere barge wordt de slobtank leeggepompt. Het water-oliemengsel in deze tank gaat vervolgens naar de Haven Ontvangst Installatie (HOI). Twee dagen na aankomst geeft het schip aan leeg te zijn, de surveyor legt een eindtoestand vast en informeert de loadingmaster en de agent. De Amports Express kan en wil vertrekken. De papieren voor vertrek worden door de terminal, de surveyor, de kaptein en de agent opgemaakt. De agent, die reeds alle partijen heeft verwittigd dat de tanker gaat vertrekken, informeert de havenmeester dat het schip definitief naar zee besteld kan worden voor zijn volgende reis.

‘Wij willen geen dobberende schepen op het Noordzee kanaal, we moe ten zeker weten dat die ligplaats vrij is’

Omgekeerde volgorde Na toestemming van de Divisie Havenmeester voltrekken de handelingen zich in omgekeerde volgorde. De loods komt aan boord, slepers maken vast en De Koperen Ploeg gooit de trossen los. Als laatste stapt de agent bij de terminal van boord en neemt de documenten mee om zijn opdrachtgevers, zijn principalen, in te lichten. Hij heeft ervoor gezorgd dat alles in orde is, en aan boord. Dan rest hem de schone taak om alle facturaties van alle partijen in een zogeheten Disbursement Account te verzamelen, de rekening op te maken en deze door te belasten aan zijn principaal (opdrachtgever). Hiemstra: “Hoe goed we zo’n aanloop stroomlijnen en hoe efficiënter de informatiesystemen het proces ook versnellen, het werk blijft toch een hoog improvisatiegehalte houden.” Dit laatste kan Schuijt beamen: “Als agent moet je de gebruiksaanwijzing van alles en iedereen kennen en eigenlijk is een uitzondering op een uitzondering de regel. Heerlijk werk” (zie verder pag. 16-17).

•

www.portofamsterdam.nl www.vopakagencies.com

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Amsterdamse havenregio vierde haven Loodswezen Loodswezen Regio Amsterdam - IJmond komt aan boord Sleepdiensten

Vlette

De CV Ploeg maken v

Surveyor

Amports Express: Afmetingen (hoogte, diepgang, lengte, breedte) van het schip, eigenschappen (bijvoorbeeld boeg schroef wel of niet), reisplanning, eventuele mankementen, crew lijst, afvalstoffenafgifte, lading, voorgaande lading etc.

52°27.31.N004°37.10E Surveyor

Vletterlieden

Infographic © Bart Stam / D&AS 2013

Vletterlieden

Zeehavens A msterda m september 2013

Terminal Broker of scheepsmakelaar zoekt geschikte ruimte Terminal

De agent heeft een cruciale rol. Hij is de duizendpoot van de scheepvaart en moet op alles letten Agent

n van Europa Surveyor

Surveyor gaat aan boord en maakt schatting van de lading en neemt monsters

erlieden Relevante informatie voor: De douane over de in de EU ingevoerde goederen, de Koninklijke Marechaussee over de crew

VV en De Koperen vast en weer los

Koninklijke Marechaussee Amports Express nadert met een uit CMYK: Rusland afkomstige lading benzine de 10/65/100/0 pieren van IJmuiden CMYK: 75/10/20/0

CMYK: 10/65/100/0

IJmuiden

CMYK: 75/10/20/0

CMYK: 80/70/30/20

CMYK: 0/20/65/0

CMYK: 43/12/71/40

CMYK: 0/20/65/0 CMYK: 0/76/56/0

Via het walradarsysteem begeleiden de VTS-verkeersleiders het schip CMYK: 43/12/71/40

Afhandeling zeeschepen in Amsterdamse havenregio 72 uur

36 uur

12 uur

6 uur

Tonnage-klassen b.t. 01.500 1.500 3.000 3.000 6.000 6.000 - 10.000 10.000 - 20.000 20.000 - 30.000 30.000 - 40.000 40.000 - 50.000

3 uur

Pre-arrival request: De loodsen, de sleepbootrederij足 en, de vletterlieden, de havenarts, de bunkeraars, de afvalinzame足 laars, de proviandering, de water足 boot etc.

50.000 72 uur

1990 1995 2000 2.495 1.453 1.928 2.622 677 940 1.114 485 324 570 695 564 997 343 386 347 188 206 286 79 101 104

CMYK: 4.953 3.346 0/76/56/0

70.000

36 uur 70.000 -12 uur 90.000

90.000 - 110.000 110.000 - 150.000 Totaal

2005 2.056 2.567 1.030 547 468 683 447 116

2006 1.496 2.388 1.278 795 771 649 293 162

2007 1.347 2.445 1.296 837 798 552 374 226

314

276

143

138

203

50 6

3 uur 75

180 13

133 32

2008 2009 2010 2011 2012 1.312 899 1.162 1.254 1.252 2.551 1.871 2.408 1.880 1.739 1.378 1.259 1.098 1.153 1.121 1.022 890 909 800 838 887 858 697 632 644 706 812 613 586 714 402 344 287 270 327 260 259 247 278 260 202

180

198

210

206

265 307 249 220 108 102 65 5 39 45 41 69 89 106 119 3 8 10 6 1 9.024 8.021 8.866 8.282 8.458 8.513 9.016 7.661 7.816 7.271 7.286

6 uur

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Eff e cti e f alt e r n ati e f voo r o n tga s s e n

S u ccesvoll e test Vento Clea n Het Vento C l ean o n tg a s s in gs s ys te e m he ef t in zi jn eers te o p erat io n e l e te s t op maand ag 2 7 m ei in d e Afr i k a have n de t ank er l ic h ter ‘ R o s it a’ vo l l ed i g gasvr ij gek regen , zo n d er em is s i e s v a n vlucht ige s to ffen . H et Ven to C le a n ontgassing s s y s teem b e w ijs t h i e r m e e e en efficiën t en m il ieu vr ien d e l i j k alter natief te zijn vo o r s c h a d e l i j k e ontgassing en in h aven s. O o k d a nkz i j he t ver ant wo o rde el ek t r ic iteits ve r b r ui k . T ekst: Haks Wa l b u r g h S c h m i dt

oor overslag van brandstoffen in de Nederlandse havens ontsnappen jaarlijks miljoenen liters vluchtige stoffen in de atmosfeer. Dit is niet alleen schadelijk voor het milieu en de volksgezondheid, maar zorgt ook voor een aanzienlijke economische schade. Het probleem ontstaat doordat na het lossen van de lading een grote hoeveelheid damp achterblijft in de tanks. Deze damp moet uit de tanks worden verwijderd voordat het zeeschip of de binnenvaarttanker een nieuwe lading kan laden. De enige mogelijkheid was tot nu toe om de dampen direct in de atmosfeer te lozen. Het Vento Clean systeem van Specialised Tanker Services (STS), gevestigd aan de Westhaven in Amsterdam-Westpoort, biedt echter een betaalbaar alternatief. Doordat het een gesloten systeem is, belasten de schadelijke dampen het milieu en de volksgezondheid niet meer in de omgeving van de havens.

Aanzienlijk lage gaswaardes Na de test bleken de gaswaarden in de tanks van de Rosita onder de twintig procent LEL (Lower Explosion Limit of explosiegrens, red.) uitgekomen te zijn. Ook heeft STS

Zeehavens A msterda m september 2013

achthonderd liter bruikbaar condensaat teruggewonnen. De test met de Rosita was mogelijk na een voorbereidende proef op 21 mei. Op deze dag heeft STS de tanks van de tankerlichter Pride of Faial ongeveer 3,5 uur aan de Vento Clean gekoppeld. Doel van deze generale repetitie was het doortesten van de systemen op deze locatie. De tests zijn mede mogelijk gemaakt door medewerking van de lichtermaatschappij. Vento Clean is een gesloten systeem dat werkt via snelle condensatie. Het systeem voert vluchtige stoffen af die in tanks van zeeschepen en lichters na lossing overblijven. Reden is meestal een nieuwe lading, maar ook onderhoud of inspectie kunnen aanleiding zijn de tanks volledig te legen of te reinigen. Tegelijkertijd houdt Vento Clean het zuurstofpercentage in de tanks van het zeeschip onder de acht procent door de vrijkomende ruimte te vullen met stikstof. Dat maakt ontbranding van bijvoorbeeld benzine of andere aardolieproducten onmogelijk. De tankerlichter ‘Rosita’ in de Afrikahaven tijdens de testfase van de Vento Clean. Foto: Specialised Tanker Services (STS).

Effectief alternatief voor ontgassen aan de lucht goed voor milieu Europa Amsterdamse Haven Nr 4

Vierde haven van Europa De Amsterdamse haven is de vierde haven van Europa en groot in de overslag en verwerking van energie-producten.

Het Vento Clean ontgassingssysteem heeft in zijn eerste operationele test de tankerlichter ‘Rosita’ gasvrij gekregen, zonder emissies van vluchtige stoffen. De test was op 27 mei langszij het pontoneiland aan de palen van de Afrikahaven en duurde bijna acht uur. Het Vento Clean ontgassingssysteem bewijst hiermee een efficiënt en milieuvriendelijk alternatief te zijn voor schadelijke ontgassingen aan de open lucht in havens. Dit met een verantwoord stroomverbruik.

Ventilator

Condensatie

proces

NO SMOKING Terugwinning van vluchtige organische componenten.

Retour: • mogelijke rest uitstoot • N2 stikstof • verhoogde temperatuur

Kustvaarder/coaster Met kleinere diepgang

Pomp

Terminal

Transporteren naar terminal Ventilator

Retour: • mogelijke rest uitstoot • N2 stikstof • verhoogde temperatuur

NO SMOKING

Condensatie

proces

Kustvaarder/coaster Met kleinere diepgang

Ventilator

Terugwinning van vluchtige organische-componenten.

Gasvrij maken van het schip

Ventilator Retour: • mogelijke rest uitstoot • N2 stikstof • verhoogde temperatuur

Condensatie proces

NO SMOKING

NO SMOKING Condensatie Terugwinning van vluchtige organische componenten terug naar het originele product.

Retour: • mogelijke rest uitstoot • N2 stikstof • verhoogde temperatuur

Zeeschip/Tanker Met grote diepgang

Pomp

Kustvaarder/coaster Met kleinere diepgang

De standaard Vento Clean System® is ontwikkeld voor de condensatie van de vluchtige koolwaterstoffen in de volgende fysische parameters:

proces

Smeltpunt <6°C; Kookpunt> 30°C; Zelfontbrandingstemperatuur> 200°C; Viscositeit <5 mPa.s De operationele omvang van de Vento Clean System® omvat de volgende producten: UN2398, UN1203, UN1267, UN1267, UN1280, UN1863, UN1230, UN1114, UN1993, UN1145.

Terminal

Gasvrij maken van opslagtank

Terugwinning van vluchtige organische-componenten.

Binnenvaartschip Met kleinste diepgang

De standaard VCS kan ook worden gebruikt met andere producten zolang nakomen van bovengenoemde parameters.

Veilige zone van 30 meter

Gesloten circulatie schip-naar-schip transportatie

Proces ruimte Container op ponton

De Vento Clean standaard in een 40 ft (ATEX) explosievrije container geïnstalleerd.

De zuurstof is afkomstig uit tanks van binnenvaartschepen waar percentages tot twintig procent gebruikelijk zijn. Het systeem koelt de vluchtige stoffen uit de tank tot flink onder nul af. Hierdoor condenseren de stoffen en worden ze als vloeistof opgevangen en afgepompt naar een buffercontainer. Aan de gassen voegt de Vento Clean ten slotte zoveel stikstof toe dat het mengsel uiteindelijk als vrijwel pure stikstof wordt teruggevoerd in de tanks

Mobiel en veelzijdig Havenbedrijf Amsterdam NV en het ministerie van Infrastructuur en Milieu hebben een actieve rol gespeeld in de ontwikkeling van de Vento Clean. Het systeem ligt op een ponton

nabij de overslagpalen in de Afrikahaven en is beschikbaar voor het ontgassen van lichters en boord/boord-overslag tussen zeeschip en lichter. De installatie is volledig mobiel en kan naar uiteenlopende overslagsituaties worden gebracht. Ook bij terminals en vliegtuigtanks is Vento Clean toepasbaar. Het voorkomen dat ontgassen bij schepen leidt tot emissies in de buitenlucht komt voort uit beleidseisen van Havenbedrijf Amsterdam NV. De terminals in de Amsterdamse havenregio hebben inmiddels allemaal een voorziening om dampen af te vangen en om te zetten in schone lucht. Het principe is condensatie van de gassen door koeling tot onder nul graden Celsius. Hierdoor condenseert de brandstof weer tot vloeistof en blijft er schone lucht over die vrij is van restdampen.

De standaard Vento Clean System® werkt met: een instelbare verdampingstemperatuur tussen -30 en +10°C; externe zuig / persdruk voor de Roots Blower van 200hPa/150hPa; een omgevingstemperatuur tussen -20°C en +40 (= 38°C)°C met een verzadigde gastemperatuur tussen 0 en 30°C.

Schematische weergave van het Vento Clean systeem om schadelijke emissies bij het ontgassen van zee- en binnenvaartschepen te voorkomen. Illustratie: Ronald Schreutelkamp.

Veilig De Vento Clean voldoet aan alle standaarden en veiligheidsvoorschriften. Zo is de Vento Clean standaard geïnstalleerd in een 40-voets (ATEX) explosievrije container. Verder bevindt zich op het ponton een veilige zone van dertig meter tussen de container en de besturingsruimte, op basis van de voorschriften. N.R. Koeling in Krimpen aan den IJssel heeft het Vento Clean systeem gebouwd in opdracht van Specialised Tanker Services (STS). Net als Teicom, de octrooihouder van het koelsysteem, zijn alle partijen zeer verheugd over het resultaat. Bij de ontwikkeling van dit volledig Nederlandse product zijn zowel overheden als marktpartijen betrokken, zoals de Inspectie Verkeer en Waterstaat, Lloyd’s Register, Energieconsult en het Centraal Bureau voor de Rijn- & Binnenvaart (CBRB). Deze samenwerking is van groot belang bij het verder ontwikkelen van de Vento Clean, waardoor de overslag tussen zee- en binnenvaartschepen veiliger en milieuverantwoorder zal worden.

•

www.ventoclean.com www.specialisedtankerservices.com

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

O n m i s baa r t r ai n i n g s m o d e l Loo d s w e z e n Amsterdam-IJmond

Noordzeekanaal h e l emaal i n de si mul ator I n de simu l a to r van h et Lo o d s we ze n R e gi o Am s te rd a m -I J m o n d t r a i ne n loodse n o p een veil ig e s c h ee pv a a r t . D e s i m ul a to r i n I J m ui d e n wo rd t ook ingeze t om de ru im tel ijk e o rd e n i ng i n d e have n te ve r b e te re n. T E K S T: Re n é D i dde

et het geluid van de stampende scheepsmotoren en een stevige noord-westenwind, stuurt registerloods Gijs de Boer de AIDAluna naar de Noordersluis in IJmuiden. Het 250 meter lange cruiseschip vaart met behoorlijke snelheid tussen de pieren door. Daar duikt het Forteiland al op. Ondanks de wind ziet De Boer af van de hulp van een sleepboot. “Ik zet zo meteen de boeg- en de hekschroef in. Nu ga ik iets meer naar bakboord sturen,” roept De Boer vanaf de brug. Nauwlettend houdt hij roerhoeken, toeren en snelheid in de gaten op het indrukwekkende bedieningspaneel. “Ik laat de snelheid nog iets zakken omdat we eigenlijk iets te hard gaan.” Even later gaat de sluisdeur open en tien minuten later ligt de AIDAluna perfect in de Noordersluis. We kijken om en zien dat het lange schip maar net in de sluis past. Dat was een voortreffelijke nabootsing van een echte vaart met een kolossaal cruiseschip. De loods schakelt de simulator uit in de testruimte van het Loodswezen aan de Kanaaldijk in IJmuiden, en schenkt een glas water in. “Als ik de windsnelheid nog verder opschroef, dan krijg je bij deze simulator echt het gevoel

Gijs de Boer bedient de simulator van het Loodswezen in IJmuiden. Foto: Ed Seeder

Zeehavens A msterda m september 2013

dat je het schip niet meer kunt houden. Op deze manier kunnen we de maximaal toelaatbare windlimiet voor elk schip vinden.”

Iedere steiger in elke haven In het geheugen van de simulator zitten tal van coasters, cruiseschepen, containerschepen en tankers, groot en klein. Zoals een piloot in een nagebootste cockpit van een F-16 achter een beeldscherm oefent in opstijgen en dalen, zo oefenen de 64 loodsen van de regionale loodsencorporatie (RLC) Amsterdam-IJmond achter de simulator met manoeuvreren. “Elk deel van het Noordzeekanaal zit in de simulator,” zegt De Boer, “we kunnen aan iedere steiger oefenen.” Het simulatiemodel is ontwikkeld door het Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) in Wageningen. Ook al ben je een doorgewinterde kapitein, je kunt niet zomaar even met een enorm cruiseschip door de sluis van IJmuiden varen en aanmeren aan de Passenger Terminal Amsterdam (PTA). “Bijna elk zeeschip krijgt een loods aan boord die als adviseur van de kapitein wordt toegevoegd aan het brugteam. Hij voert feitelijk de navigatie en neemt het roer over van de kapitein. De kapitein blijft wel de baas op het schip,” zegt De Boer. Zelf heeft hij ook gevaren als kapitein. “Je kunt nooit elke haven in bijvoorbeeld Japan kennen. Soms heb je geen flauw benul wat je te wachten staat.” Elke loods heeft een kapiteinsbevoegdheid. Na een interne opleiding mag hij de eenvoudigste schepen naar binnen loodsen. Door verdere opleiding en oefening mag de loods na zeven jaar ook de grootste zeeschepen aan- en afmeren. “Schepen worden steeds groter en vooral breder,” weet De Boer. “Dat komt omdat vrijwel overal ter wereld deze schepen met hun diepgang op hun grenzen stuiten. Het Noordzeekanaal kan niet dieper, onder meer door twee verkeerstunnels.”

Ruimtelijke ordening van het water Naast trainingsdoeleinden wordt de simulator ook ingezet om de manoeuvreerruimte van een schip voor de steiger van een bedrijf scherper vast te leggen. “Als je een huis wilt bouwen, dan krijg je van het Kadaster precies opgegeven dat je binnen bepaalde perkoenpaaltjes moet blijven. Op het water in de haven zijn deze paaltjes afwezig. Daarin moeten we verandering brengen,” zegt Lammert Leinenga, groepsmanager verkeersleiding bij de Nautische Sector van Havenbedrijf Amsterdam NV. In de Amsterdamse havenregio is het drukker geworden. Soms zitten er wel vier of vijf bedrijven bij elkaar in de buurt. “De schepen worden langer en breder, dus we willen vastleggen hoe groot het stuk water is voor de steiger dat een bedrijf mag gebruiken, zonder dat de veiligheid in het geding is van een buurbedrijf,” legt Leinenga uit. In de praktijk zijn er meestal weinig problemen, of zijn ze met een telefoontje op te lossen. In de trant van: ‘willen jullie even wachten met het aanmeren, want bij ons vertrekken ze over een half uur’. Leinenga: “We willen wel precies weten wat de activiteiten van alle bedrijven op het water zijn en welke voorzieningen ze hebben aangebracht op de kade.” Deze inventarisatie is geen vrijblijvende zaak, maar een zoge-

heten Besluit Aanwijzing Operationele Ruimte (BAOR) dat de havenmeester namens het college van B&W heeft bekrachtigd. Leinenga en zijn collega’s hebben nu ongeveer een derde van de bedrijven bezocht. In sommige gevallen schakelt de groepsmanager de hulp in van de simulator. “In drukke havens laten we het Loodswezen een groot aantal keren met de schepen inen uitvaren. Dit om de exacte manoeuvreerruimte vast te leggen.”

‘Elk deel van het Noordzee kanaal zit in de simulator, we kunnen aan iedere steiger oefenen’

Geknikte steiger als beste variant

Soms moet de simulator ook de optimale lay-out bepalen van een nieuwe steiger voor een bedrijf. Dat gebeurde recent in de Hornhaven. “Met een verrassend resultaat”, zegt Gijs de Boer. “Op grond van onze proeven kwam een ietwat geknikte steiger als beste uit de bus. De steiger steekt schuin de haven in en ligt een stukje verder van het bedrijf af dan tevoren was voorzien. Dan is er tegelijk ruimte voor zeeschepen aan de ene kant van de steiger en binnenvaartschepen aan de andere zijde. We hebben een uitstekende relatie met Havenbedrijf Amsterdam NV en worden daarom graag betrokken bij de planning van nieuwe steigers.”

•

www.loodswezen.nl www.portofamsterdam.nl

Maritime Training Centre in Amsterdam-Noord I AM ar it ime ves t igt o p d e o u d e NDSM -we r f he t M a r i t i m e Tr a i ni ng Centre Amste rda m . H et t rain in gs - e n o p le i d i ng s b e d r i j f n e e m t de plaat s in van B o o iz M et aal d a t i s ve r h ui s d na a r M e p p e l. M e t het M ar it ime Train in g Cen t re ( MTC ) Am s te rd a m k r i j g t d e o ud e af br amer ij in A m s terd a m - N o o rd o p ni e uw e e n m a r i t i e m e f un c t i e. T E K S T: E ve r t B r u i n eko o l

oordat MTC Amsterdam, dat trainingen en oplei dingen aanbiedt voor de maritieme sector en de offshore, van start gaat is een aantal aanpassingen noodzakelijk. Er is inmiddels een nieuwe vloer van gewapend beton geplaatst, terwijl een nieuwe 6,3 tons bovenloopkraan van ABUS de plaats heeft ingenomen van een oude 30-tons kraan. Andere aanpassingen staan nog op de planning. In het pand komen onder andere nog een groot waterbassin en een deel van een windturbine. Zo kan MTC Amsterdam praktijksituaties in de offshore realistisch nabootsen.

Trainingscentrum voor trainers Eigenaar Remco Streelder van Booiz Metaal en Jan Hart,

eigenaar van Claasen Shipyards en Bloemsma Aluminiumbouw, zijn beiden aandeelhouders van MTC Amsterdam. “Het wordt een trainingscentrum waar wij niet zozeer de medewerkers van maritieme en offshorebedrijven trainen, maar juist de trainers,” vertelt Hart. “Wij leiden mensen op die straks borg staan voor de veiligheid van medewerkers in de offshore en maritieme industrie.” Remco Streelder en Jan Hart hebben inmiddels Hans Theunissen en Erwin Roos aangetrokken, twee ervaren trainers uit de maritieme, olie- en gasindustrie. Roos verzorgde ruim tien jaar veiligheidstrainingen voor Falck Nutec. Theunissen was directeur van het trainingscentrum van Falck Nutec in Den Oever (Noord-Holland).

•

Zeehavens A msterda m september 2013

YOUR PARTNER IN MARITIME AND LOGISTICS The dynamic nature of the Maritime and Logistical Services sector calls for expert and efficient financial services. ABN AMROâ&#x20AC;&#x2122;s Maritime Cluster offers all players in the chain the seasoned and professional assistance they need to help them further their goals. For more information, visit abnamro.nl/transport

M a ritiem e di e n st v e r l e n i n g

‘D u v el stoejager’ B lo m BV voor alle dekschuite n en sl ee pwerk Een haven k an niet zonder een ‘duvelstoejager ’, een manusje van alles, als Blom B V. Een bedr ijf dat k laar staat voor alle ‘natte’ k lussen zoals sleepwer k en dekschuitenver huur in alle soor ten en maten. “Als het past op een dekschuit, dan ver voeren we het,” zegt direc teur Nanc y Blom. “ Wat we bieden is flexibiliteit.” M et het duur zaam aan- en afvoeren van bouwmater ialen en bouwstoffen voor binnenstedelijk e projec ten heef t Blom een gat in de mar kt aangeboord.

T E K S T: R o b S c h o e m ake r

“H

et verhuren van dekschuiten vormt nog altijd de kern van onze activiteiten,” zegt Nancy Blom. Zij volgde vier jaar geleden haar vader Karel Blom op als directeur van het uit 1954 daterende familiebedrijf. Haar zoon Sean, de vierde generatie, is inmiddels één van de acht mensen op de loonlijst. Blom BV bestiert een vloot van zeventig dekschuiten, pontons, koppeldekschuiten, beunbakken en schildersvlotten. Vier eigen sleepboten leggen deze neer waar de opdrachtgever het wil. Daarnaast kunnen de slepers allerlei handen spandiensten verrichten in de haven, zoals het inen uitdokken van schepen. Of worden ze vanwege hun geringe diepgang gevraagd door ‘grote broers’ Iskes Towage & Salvage en Svitzer om te assisteren. De slepers van Blom varen met hun dekschuiten tot in België en Duitsland. Door hun flexibiliteit zijn dekschuiten en pontons uitermate handig bij transporten, de tijdelijke opslag, havenwerkzaamheden, en als tussenligger tussen zeeschepen voor gangways. Koppeldekschuiten bieden bijvoorbeeld een stabiele basis voor heistellingen en kranen. Op het bedrijfsterrein, dat pal bij de Coentunnel ligt, heeft Blom voorts een loswal en een 79-tons kraan voor open overslag.

Snel in de binnenstad Een groeimarkt voor Blom is de inzet van dekschuiten bij binnenstedelijke bouwprojecten. Vrachtwagens worden om milieuredenen steeds meer uit stadscentra geweerd of kunnen niet meer overal komen. Ook ruimte voor de tijdelijke opslag van sloop- en bouwmaterialen in de binnenstad is schaars. De flexibiliteit die een dekschuit biedt, is in dit licht ideaal. Vanaf Pier Afrika aan de Coenhaven, waar Blom zetelt, is het vaak maar een half uurtje varen naar de Amsterdamse binnenstad. Zo waren pontons van Blom onlangs te zien bij de verbouwingen van Het Scheepvaartmuseum, het Amstel Hotel en Hotel L’Europe. Vandaar ook dat Blom sinds april de op biodiesel varende sleepboot Karel van 180 pk in de

De nieuwe milieuvriendelijke sleepboot Karel van Blom BV, die vaart op biodiesel, direct na de overdracht op 19 april door scheepswerf Kuipers Woudsend. Foto: Blom BV

vaart heeft genomen. Deze CO2-neutrale sleepboot (9 meter lang, 3,5 meter breed) is gebouwd door scheepswerf Kuipers Woudsend in Friesland. Nancy Blom: “Bij de aanbesteding van bouwprojecten is duurzaamheid inmiddels een eis. Daar past onze nieuwe sleepboot Karel perfect in. Sinds kort opereren wij ook in een duurzaam cluster van transportbedrijven in de bouwen sloopwereld die elkaar goed aanvullen. Deze bedrijven kunnen van opdrachtgevers de totale transport en logistiek uit handen nemen.”

Evenementen De dekschuiten van Blom zijn voorts in toenemende mate te zien bij de organisatie van evenementen. Al heel wat artiesten hebben hun concerten gegeven vanaf een ponton van Blom op het water.

•

www.dekschuitenenpontons.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

INTERVIE W

O R A M - d i r e ct e u r K e e s Noo r m a n w il n i e u w e d o e lg r o e p e n b e r e i k e n

“ Ze v e n ti g proce nt va n o n ze ti jd bestaat uit

h av e n g erel ateerde onderwerpen” Van a f d e d er t ien d e ve rd i e p i n g v a n h e t H ave ng e b o uw he e f t K ees N o o r m a n een p r a c ht i g ui t z i c h t ove r Am s te rd a m . D e n ieu we OR AM - di re c te ur, d i e o p 1 j a nua r i 2 0 1 3 i s a a ng et reden , h eef t gro te p la n n e n m e t d e b r a n c he o rg a n i s a t i e. “ We w il l en er zijn voo r a l o nze l e d e n z i j n .”

T E K S T: E ve l i n e Papa

zit nu ruim een half jaar bij ORAM. Kunt u eerst iets vertellen over uzelf? Kees Noorman: “Natuurlijk. Ik ben 48 jaar, getrouwd en ik heb een dochter. Ik heb mijn hele leven in de Amsterdamse regio gewerkt. Ik heb het geluk gehad dat er elke vier à vijf jaar iets nieuws op mijn pad kwam. Hierdoor heb ik een brede achtergrond.” “Na een kort uitstapje in de spijkerbroekenindustrie bij het merk Cars kwam ik in 1994 als trainee bij de toenmalige ABN-bank. In 2000 maakte ik de overstap naar het Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam (GHA). Dat was een mooie en leerzame tijd. In die tijd werd ik gevraagd om directeur te worden van het World Trade Center op de Zuidas. Vervolgens werd ik projectdirecteur van een vastgoedontwikkelingsbedrijf. In deze periode is duurzaamheid een belangrijk thema geworden in mijn werk. Door de malaise in de vastgoedindustrie vielen deze projecten stil. Dat was een mooi moment voor een sabbatical. In die periode heb ik een oude drukkerij gekocht en omgebouwd tot woonhuis.” “Toen dat klaar was belde de Rabobank voor een tijdelijk project. Via via kwam ORAM op mijn pad. Ik kende ORAM nog wel als een havenbrancheorganisatie, maar ook als organisatie die zich in Amsterdam over de volle breedte bezighield met zakelijke dienstverlening, creatieve industrie en ICT. Onderwerpen waarmee ik allemaal te maken heb gehad. Na een gesprek met voorzitter Paul Wevers ging het balletje rollen en nu zit ik hier.”

Zeehavens A msterda m september 2013

Bevalt het? “Deze baan is enorm veelzijdig. De dynamiek en het aantal onderwerpen zijn oneindig groot. Een groot deel van de tijd gaat naar onze rol als brancheorganisatie voor de haven. De rest van de tijd houden wij ons bezig met het organiseren van zo’n zestig bijeenkomsten per jaar zoals ‘Netwerk young management’, de ‘Havenbbq’ (een gemeenschappelijke barbecue van ORAM en Amports, red.) en de ‘Burenborrels’. En dat doen we goed. Ons werk bestaat uit meer onderwerpen. Bij de bestuurlijke onderwerpen moet je bijvoorbeeld denken aan bestemmingsplannen en overleg met ministeries over de ontwikkeling van de Amsterdamse havenregio.” “Maar ORAM heeft ook een netwerkfunctie. Dat is ontzettend belangrijk als grootste bedrijvenvereniging in Amsterdam, want de stad is redelijk versplinterd als het gaat om ondernemersverenigingen. Nu we samenwerken met VEBAN (Amsterdam-Noord) en VAZO (Amsterdam Zuidoost) vertegenwoordigen we zo’n vijftienhonderd bedrijven. Dat verhoogt de kwaliteit en maakt ons sterker in het overleg met andere partijen.” Gaat ORAM het nu anders doen? “Zo zou ik het niet willen zeggen. Een belangrijk punt van ORAM is dat we enorm veel werk verrichten, vaak achter de schermen. Voor de haven hebben we bijvoorbeeld een groot scala aan (maritieme) commissies, zoals de commissies Olie en Douane en stuurgroepen voor bijvoorbeeld stuwadoors

Directeur Kees Noorman in Amsterdam-Westpoort Foto: Toon Buchner

‘We komen weliswaar uit de havenindustrie maar onze leden bestaan voor 35 procent uit havenondernemingen en voor 65 procent uit overige bedrijven’

en scheepsagenten. Hiervan voeren we niet alleen het secretariaat maar vormen we ook de stuwende kracht. We houden ons vaak bezig met ingewikkelde thema’s, zoals de nieuwe (milieu)wetgeving. Dit zijn onderwerpen waarvoor bedrijven niet veel tijd hebben. Daarvoor verzorgen wij de inspraak, schrijven we brieven of starten we, indien nodig, een lobby. Ons werk is heel inhoudelijk en hard nodig, zo merken we bij onze leden. En dat doen we overigens niet alleen voor de haven. We komen weliswaar uit de havenindustrie maar onze leden bestaan voor 35 procent uit havenondernemingen en voor 65 procent uit overige bedrijven.” “Wel kun je zeggen dat we zeventig procent van onze tijd besteden aan havengerelateerde onderwerpen. Dat heeft deels te maken met onze financiering. We zijn tenslotte de formele brancheorganisatie voor de haven. De provincie benadert ons als eerste bij havenonderwerpen. Daar komt bij dat de haven onze steun ook gewoon harder nodig heeft, ook vanwege de specifieke onderwerpen die bij deze industrie horen.” “De overige bedrijven zijn lid van ORAM vanwege de inhoudelijke informatie die ze krijgen op onze bijeenkomsten. Natuurlijk vinden mensen het fijn om elkaar te ontmoeten, maar ze krijgen bij ons ook veel informatie waaraan ze daadwerkelijk wat hebben in hun dagelijkse praktijk. Onze netwerkbijeenkomsten zijn altijd op onverwachte plekken met inspirerende sprekers.” “De Amsterdamse havenregio groeit nog steeds, dus dat heeft onze volle aandacht. Tegelijk willen we ook investeren in andere - niet havengerelateerde - bedrijven. Er zijn zoveel bedrijven, en dus ook potentiële nieuwe leden.” Zo te horen krijgt u krijgt het erg druk, klopt dat? “Ja, dat past bij ORAM. De kennis van onze mensen is bijzonder, wij zijn inhoudelijk sterk. Wij doen meer dan eve-

nementen organiseren, we zijn een belangenbehartiger voor onze achterban richting de overheid. En we zijn een belangrijke tussenpersoon voor de contacten tussen de havenbedrijven en Havenbedrijf Amsterdam NV.” “Door de verzelfstandiging van het Amsterdamse havenbedrijf neemt onze rol als marktconsultant toe. Kijk bijvoorbeeld naar het havengeld. Daar kunnen we als adviesorgaan een belangrijke rol spelen. Het belang van Havenbedrijf Amsterdam is meestal hetzelfde als dat van de havenbedrijven, maar soms ook niet. Daarin bemiddelen wij dan.” ORAM heeft op 10 juni een intentieverklaring getekend met Amports. Hoe gaat die samenwerking eruit zien? “ORAM en Amports zijn complementair, respectievelijk als belangenbehartiger en als promotor voor de haven. Wat ons bindt is het havenbedrijfsleven en het feit dat we het vestigingsklimaat willen verbeteren. Mijn doel is om zichtbaarder te maken wat we doen en laten zien dat we een bindende factor zijn. Dat betekent operationeel verbeteren en intensiever samenwerken. Ik vind het belangrijk dat bedrijven elkaar blijven ontmoeten en dat ze elkaar weten te vinden. Daarnaast willen we een brede doelgroep bereiken. Je ziet een nieuwe generatie opstaan. Deze belangrijke groep moeten en willen we ook bereiken. Onze bijeenkomsten gaan we ook op hen richten.” “Belangenbehartiging is de primaire focus voor de havenindustrie. En netwerken met kwaliteit is de focus voor de andere groep. Je moet inhoudelijk iets kunnen halen. Alleen maar bitterballen eten doen we niet. Natuurlijk hoort die bitterbal erbij maar er moet meer zijn. Goede mensen ontmoeten en goede informatie krijgen is belangrijker. Samen weet je altijd meer. Daarin kunnen ORAM en Amports een belangrijke rol spelen.”

•

www.oram.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

‘Z ui ni ge’ patro uillebote n voor Havenbedrijf De nieuwe patrouilleboten van Havenbedrijf Amsterdam tijdens de feestelijke doopplechtigheid in april. Foto: Evert Bruinekool

Sinds med io ap r il b es c h ik t H ave n be dr ijf Ams terda m N V over t we e nie uwe, du u r zam e p a t ro u il l e vaar tuige n . D e m il ieu vr ien d el i j k e diese ltech n o l o gie m a a k t da t d e schepe n wa a rs c h ijn l ijk a l aan to e k omst ige m il ieu n o r m en vo l d o e n. Ze ver br uik en n o g m a a r zes t ig procent va n de b ran d s to f va n hun voorgange rs. T ekst: Re n é D i dde

“K

ijk, daar komt hij net aanvaren.” Wim Spoelstra veert op achter zijn bureau. Op de locatie Capriweg heeft de groepsmanager bij de Nautische Sector en hoofd van de technische dienst van Havenbedrijf Amsterdam NV zojuist uitvoerig uitgelegd waarom beide nieuwe patrouillevaartuigen uitstekend functioneren. Maar nu een van de nieuwelingen, Patrouillevaartuig 5 (Castor), gasolie komt tanken, troont Spoelstra de verslaggever subiet mee. Kwiek springt de groepsmanager via het bunkerschip aan boord. Er staat een vrouw op de brug instrumenten en panelen te poetsen. Iemand anders gaat met een dweiltje langs de reling en ondertussen wordt het schip getankt. “Als er per

Zeehavens A msterda m september 2013

ongeluk wat gasolie wordt gemorst, dan loopt de brandstof direct in de vulwatertank via dat putje daar,” wijst Spoelstra. Patrouillevaartuig Castor (PA5), dat sinds medio april bijdraagt aan de veiligheid in het havengebied, is trouwens voor de tankbeurt uitgerust met een bunkerovervulbeveiligingssysteem (bobs). “Als de tank vol is, dan geeft het apparaatje een elektronisch seintje naar de bunkerboot en slaat het vulpistool automatisch af.” De Castor, die het havenbedrijf gelijk met patrouillevaartuig nummer 1 (Pollux) in gebruik heeft genomen, gebruikt dankzij de nieuwe, zuinige motoren nog maar zeshonderd liter gasolie per 24 uur varen. De ‘oudere broers’, Patrouillevaartuig 7 (Poseidon) en 8 (Hephastos), hadden duizend liter per dag nodig. Om over de luchtverontreiniging nog maar te zwijgen. Spoelstra: “Uiteraard hebben we beide oude vaartuigen uitgerust met roetfilters en katalysatoren om de luchtemissies te beteugelen maar dit werkte toch niet naar behoren.” De emissies fijnstof en roet van de nieuwe patrouillevaartuigen zijn stukken lager, net als de CO2-emissies. De vaartuigen voldoen ruimschoots aan de Europese CCR-2 normen voor luchtemissies van schepen, en vermoedelijk ook aan de nieuwe CCR-4 norm die nog in ontwikkeling is. De kapitein ziet het actuele brandstofverbruik direct op een beeldscherm op de brug. Hij wordt trouwens ook op een andere wijze actief aangemoedigd om zuinig te varen. Havenbedrijf Amsterdam NV doet sinds drie jaar mee aan een landelijke competitie om het brandstofverbruik te beperken. “We hebben daarmee al diverse prijsjes gewonnen,” aldus Spoelstra.

Groot voordeel van de nieuwe patrouilleschepen is dat ze niet langer dan twintig minuten nodig hebben om op te starten. “Vroeger draaiden ze daardoor in de praktijk de hele dag stationair. Deze nieuwe vaartuigen kunnen net als een auto gewoon aan en uit worden gezet,” zegt Spoelstra tevreden. Volgens hem leidt de voortschrijdende technologieontwikkeling ertoe dat de vaartuigen in de toekomst voor langzaam varen gebruik kunnen maken van elektrische tractie en de hoofdmotor kan worden uitgeschakeld. Castor en Pollux, ontworpen en gebouwd door Damen Shipyards in Gorinchem, zijn Spoelstra’s kindjes. “Kijk, de bluskanonnen wijzen naar voren. Dat is veel handiger dan de meer achterwaarts gerichte kanonnen op de PA-4,” zegt Spoelstra. “Vaartuig 4 geldt wel als een prototype. Want je ziet dat de bluswateraanvoer daar nog midden voor de achteruit loopt. Bij het nieuwe schip is je deze opzij gelegd vanwege het zicht opzij.” Ook het drenkelingenplatform en de ventilatieroosters hebben slimme wijzigingen ondergaan.

Zonder machinekamer De grote, in het zicht springende noviteit is dat beide schepen ‘machinekamervrij’ zijn uitgerust. Het scheelt een machinist als derde bemanningslid aan boord. Spoelstra: “Als er iets loos is, dan ziet de kapitein dat aan een computergestuurd alarmeringssysteem. De technische dienst van Damen arriveert dan zo snel mogelijk om de storing te verhelpen.”

Afgezien van de spreekwoordelijke kinderziekten, zoals een haperende airconditioning, een losgetrilde knelkoppeling en een mankement aan de ruitenwissers, zijn de eerste drie maanden goed verlopen. Spoelstra: “Echt bluswerk hebben ze nog niet hoeven verrichten, wel hebben ze meegedaan aan een oefening.” Ook hebben de bemanningsleden op de nieuwe schepen nog geen gebruik hoeven maken van de drijvende ‘worsten’ die worden uitgeworpen om een verontreiniging van olie binnen de perken te houden. De brancard is eveneens nog nagelnieuw en de beademingsapparatuur ongebruikt. Wel houden de patrouillevaartuigen dagelijks een schip staande omdat men soms twijfelt aan de technische staat.” Er bestaat sowieso een landelijk systeem dat vooral schepen die gevaarlijke stoffen vervoeren, zoals olietankers, jaarlijks twee keer beoogt te controleren. “We vragen dan naar certificaten, ladingslijsten en bemanningssterkte en maken soms een opmerking over de conditie van de tanker,” zegt Wim Spoelstra. En dan is het mooi dat die kritische noot wordt gekraakt vanaf een patrouillevaartuig dat zelf in perfecte staat verkeert, en goed wordt onderhouden. “Daarom laten we het zelf aan boord geen bende worden”, zo wijst hij op de medewerker die nog steeds met de dweil in de weer is. “Goed voorbeeld doet goed volgen!”

•

www.portofamsterdam.nl

Advertentie

Amsterdam - Den Helder - Delfzijl - Eemshaven - Harlingen - Rotterdam - Scheveningen - Utrecht - IJmuiden Slop- en Bilge-inzameling Scheepsreiniging Afvalverwerking Calamiteitenservice Kadegebonden Diensten Olie Recycling Afgewerkte Olie

Maritieme Afvalstoffen Inzameling Nederland BV Main is gespecialiseerd in: Inzameling, transport en verwerking van afvalstoffen afkomstig uit de zeevaart, binnenvaart, visserij en alle overige sectoren in Nederland.

MAIN BV Petroleumhavenweg 48

Tel. + 31 (0)20 6130 225

www.main-bv.nl

1041 AC AMSTERDAM

Fax. + 31 (0) 6118 723

E-mail: info@main-bv.nl Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Rij kswaterstaat en C ro o n ver n ie uwe n slui sbed iening Noordzeekanaa l Sluizen vor men een es s en t ieel o n d e rd e e l v a n d e N e d e r la n d s e v a a r we g e n. R i jk sw ater st a a t zo rg t er da a ro m vo o r d a t d e s l ui ze n e n d e s lui s b e d i e ni ng vo l doen aan d e to ek o m s t ige eis e n. A a n he t N o o rd ze e k a n a a l we r k e n R i jk sw ater st a a t en C ro o n aan d e ve r ni e uwi ng v a n d e s lui s b e d i e ni ng v a n IJ muiden en S c h el l in g wo u d e. T E K S T: B a r t S ta m e n S a m i a D i f

“O

m twee redenen is een vernieuwing van het bedieningssysteem van de sluizen in het Noordzeekanaal belangrijk: een vlotte doorstroming van de scheepvaart en natuurlijk de waterveiligheid.” Aan het woord zijn Roy van Reijsen, projectleider Migratie Sluizen Noordzeekanaal van Rijkswaterstaat, en Teus Stam, projectleider van Croon. Beiden zijn nauw betrokken bij de vernieuwing van de bediening van twee sluizencomplexen aan weerszijden van het Noordzeekanaal: IJmuiden aan de ingang en de Oranjesluizen en Prins-Willem Alexandersluis (Verkeerspost Schellingwoude) aan de oostzijde. Omstreeks de jaarwisseling 2011-2012 heeft Croon de openbare aanbesteding gewonnen voor dit project dat een investering vergt van circa tien miljoen euro. Als technisch dienstverlener is het bedrijf verantwoordelijk voor alle elektrotechnische installaties in gebouwen, industriële complexen, tunnels en wegen. De looptijd is ongeveer 2,5 jaar.

Croon is verantwoordelijk voor zowel het ontwerp als voor de systeemintegratie van de deelsystemen, de oplevering en het onderhoud. “We zijn dus geen leverancier van hardware, zoals kabels en computerapparatuur, maar integreren deze in een totaalontwerp,” aldus Teus Stam.

Acht objecten “Het gaat zowel in IJmuiden als Schellingwoude om acht objecten,” vervolgt Van Reijsen. “Het zijn dus niet alleen de sluizen zelf maar ook spuigemalen en vispassages.” Op de Verkeerspost Schellingwoude gaat het om de Prins Willem Alexandersluis en de Oranjesluizen, in IJmuiden om de Noordersluis, de Zuidersluis, de Kleine Sluis en het Gemaal. Reijsen vervolgt: “Zowel in Schellingwoude als IJmuiden zijn de computerapparatuur en de software inmiddels zo’n vijftien jaar oud. Hoewel het systeem nog functioneert, is het met het oog op de toekomst wel aan vervanging toe.” Stam:

Roy van Reijsen (Rijkswaterstaat, links) en Teus Stam (Croon) in het bedieningsgebouw voor de Noordersluis. Foto: Ed Seeder

Zeehavens A msterda m september 2013

“Doordat de bedieningsapparatuur veroudert, wordt ook het onderhoud lastiger. Zeker als bepaalde hardwarecomponenten niet meer te krijgen zijn.” Gevraagd naar de rol van de gebruikers, het bedienend sluispersoneel, zegt Van Reijsen: “Deze vernieuwing past in de landelijke uniformiteit van sluizencomplexen. Dat betekent ook dat we het bedieningsgemak voor de operators gaan verbeteren. Daarbij moet je denken aan grotere beeldschermen en de integratie van allerlei bedieningsfuncties.” Stam: “Uiteraard luisteren we ook naar de wensen van deze gebruikers. Dat doen we samen met Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Amsterdam NV, omdat het havenbedrijf de sluizen in IJmuiden bedient en medewerkers van Rijkswaterstaat die in Schellingwoude. Uiteraard krijgt het bedienend personeel vooraf een training met het nieuwe systeem.”

dragen we bij aan de landelijke standaardisatie van de sluisbediening. Het Noordzeekanaal is één van de eerste projecten op dit gebied.” In de tweede helft van 2014 moet het nieuwe systeem voor de sluisbediening helemaal zijn ingevoerd. “Tot die tijd gaan we gefaseerd aan de gang,” aldus de projectmanagers van Rijkswaterstaat en Croon. Vanwege het grote economisch belang voor de Amsterdamse havenregio neemt de Noordersluis een bijzondere positie in. Van Reijsen: “Natuurlijk streven we ernaar om bij de Noordersluis, en ook bij de overige sluizen, de hinder en overlast tot een minimum te beperken, doordat er altijd een sluis in gebruik blijft en er zoveel mogelijk ’s nachts wordt gewerkt. Enige hinder bij de Noordersluis in IJmuiden en de PWA-sluis in Schellingwoude kunnen we echter niet voorkomen, omdat dit de enige sluizen zijn voor grote schepen.” De aanpassing van het bedieningssysteem voor de Noordersluis is dus ook meteen het spannendste moment. Van Reijsen: “We kiezen er bewust voor om eerst een aantal andere sluizen om te bouwen alvorens we met de Noordersluis beginnen. Hierdoor profiteren we optimaal van eerdere ervaringen.” Uiteraard houden Rijkswaterstaat en Croon rekening met de komst van een nieuwe zeesluis in IJmuiden in 2019. Van Reijsen: “We zijn nu al aan het nadenken hoe we die nieuwe sluiskolk en sluisdeuren het best kunnen aansturen. Naarmate de bouw dichterbij komt, zullen we daarover steeds vaker gaan overleggen met alle betrokken partijen,” zo besluit hij.

‘Doordat de bedienings apparatuur veroudert, wordt ook het onde rhoud last iger’

Slimmere camera’s Een van de aanpassingen is een nieuw glasvezelnetwerk voor de bediening van de sluisdeuren. Van Reijsen: “Met dit nieuwe, snelle glasvezelnetwerk kunnen we meer en slimmere camera’s gebruiken bij de sluiskolk. Dit verhoogt de veiligheid bij het schutten.” Stam vult aan: “De opgave is om van twee verschillende systemen in Schellingwoude en IJmuiden één geïntegreerd netwerk te maken, waarbij de werkplekken identiek zijn en dezelfde functies hebben. Van Reijsen: “Zo

•

www.rijkswaterstaat.nl www.croon.nl

Advertentie

VERGADEREN OP TOPNIVEAU?

avenzaal

Dat kan in de Havenzaal op de 13e verdieping van het Havengebouw. Met schitterend uitzicht op ‘t IJ en het Noordzeekanaal. Meer informatie? Bezoek www.amports.nl of bel 020 627 37 06

Zeehavens A msterda m september 2013

BAM Industrie Service Samen meer.

Technische oplossingen voor industriële uitdagingen Sinds vele jaren ondersteunen BAM-werkmaatschappijen industriële bedrijven bij het realiseren van hun projecten. Nieuwbouwprojecten, uitbreidingen, maar ook modificaties van bestaande procesinstallaties, gebouwen en terreinen worden uitgevoerd door deskundige medewerkers. Bedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie, de chemie, de afvalverwerking, staalindustrie en de olie- en gassector spreken over een succesvolle samenwerking. Onze dienstverlening start met alle voorbereidende studies met aansluitend de turnkey realisatie en onderhoud van industriële installaties. BAM Industrie Service is een gezamenlijk initiatief van BAM Techniek – Industrie, BAM Civiel, BAM Infratechniek, BAM Leidingen & Industrie, BAM Wegen, BAM Utiliteitsbouw en Tebodin Consultants & Engineers. Een initiatief bedoeld om in alle projectfasen aan uw verwachtingen te voldoen. Voor meer informatie belt u 088 400 80 83.

www.bamindustrieservice.nl Tel. 088 400 80 83

M a ritiem e di e n st v e r l e n i n g

M AIN v ersterkt Amsterdams serv ice pakket

Op de land to n g a a n de Petrole umh avenweg ver zame lt e n b e wer k t MA I N B V in zijn H aven O n t va n gs t I nst allat ie ( H O I ) a l l e sche epsafva l s to ffen m a a r met name ‘n a t te’ p ro d u c ten als bilge w a ter, w a s w ater en olie -w aters l u dg e. N a de i ntegr atie va n s c h eep s c l ea n er St room & Vis s er k an MA I N n u in de Ams terda m s e h avenre gio een vo l l ed ig milieupak k et a a n b ied en a a n de sche epv aar t .

De opslagtanks van MAIN aan de Petroleumhaven. Foto: Dick van den berg

T ekst: R o b S c h o e m ake r

Preventieve afgifte

na gaan de restpartijen na controle en toestemming ofwel als water het riool in, ofwel worden ze verder verwerkt tot brandstof voor de Duitse staalindustrie. “Onze omzet gaat gelijk op met de overslag in de Amsterdamse haven,” vertelt Van der Linden. “Al zien we wel een extra stijging, omdat onze dienstverlening in het Noordzeekanaalgebied het voor zeeschepen aantrekkelijk maakt om hun afvalstoffen ook preventief af te geven. Nederland kent goede systemen en dat stimuleert de afgifte. MAIN heeft goede contacten met agenten en reders. Dan is het een kwestie van op tijd doen wat je belooft en het soepel laten verlopen van de administratieve afwikkeling.” Op het verlanglijstje van MAIN staat voorts een ontgassingsinstallatie voor de binnenvaart. Daar is vooralsnog weinig vraag naar doordat veel binnenvaarttankers ontgassen terwijl ze varen. Van der Linden: “Strenge weten regelgeving is niet voldoende, het staat of valt met handhaving. Milieubedrijven zoals wij zijn uiteraard een groot voorstander van een strikt controlerende overheid.” Extra service in de Amsterdamse haven kan MAIN bieden door de aankoop en integratie van scheepscleaner Stroom & Visser uit Dordrecht. Van der Linden: “Dat betekent dat wij én de Amsterdamse haven een behoorlijk compleet pakket kunnen aanbieden.”

Op de Haven Ontvangst Installatie kan MAIN in diverse behandelstappen oliehoudende mengsels ontwateren. Hier-

www.main-bv.nl

AIN BV (Maritieme Afval Inzameling Nederland) heeft de enige, door de wet aangewezen vaste locatie die in de Amsterdamse havenregio afvalolie en andere chemicaliënhoudende afvalstoffen mag innemen, opslaan en verwerken. Twee jaar geleden heeft zusterbedrijf Gulf Nederland een laadstation voor brandstoffen in gebruik genomen op een ingepolderd gebied naast de landtong waar MAIN zetelt. “Omdat ze daar toch bezig waren,” vertelt MAIN-directeur Wim van der Linden, “hebben we meteen de tanks vernieuwd en onze HOI voorzien van nieuwe leidingen en laadtorens. Ook hebben we een 2500-tons tank erbij geplaatst, waarin we zogeheten K1-stoffen kunnen opslaan. Dit zijn benzinegerelateerde afvalstoffen met een (gevaarlijk) laag vlampunt.” Nu de haven van Amsterdam zich heeft ontwikkeld tot de West-Europese benzinehub, is daar vraag naar. MAIN houdt zich vooral bezig met bilgewater, waswater en olie-watersludge. Dit zijn stoffen die de scheepvaart verplicht afgeeft bij een HOI.

•

Zeehavens A msterda m september 2013

B ijzondere on tm oeti ng 32

Zeehavens A msterda m september 2013

Maritieme dienstverlening in beeld F oto : H e n k H o n i n g T e k s t: B a r t S ta m

Een bijzondere ontmoeting voltrok zich op woensdag 17 juli in IJmuiden waar twee schepen van MSC Cruises elkaar ontmoetten: de MSC Opera en MSC Magnifica. Beide cruiseschepen hadden samen zo’n 4800 passagiers en 2000 bemanningsleden aan boord. MSC Cruises is de cruisedivisie van Mediterranean Shipping Company. De elf schepen vervoeren jaarlijks zo’n 1,5 miljoen passagiers. Bij de feestelijke ontmoeting waren niet alleen de Amsterdamse en IJmuidense terminaldirecteuren René Kouwenberg en Frans Baud aanwezig maar ook Nico Bleichrodt (voorzitter Dutch Cruise Council), promotie-

organisatie Amsterdam Cruise Port en diverse mediavertegenwoordigers. Een sleepboot van Iskes Towage & Salvage bracht het gezelschap naar de cruiseschepen. Amsterdam en IJmuiden verwelkomen dit jaar 182 cruiseschepen, waaronder 143 in de hoofdstad en 39 in IJmuiden. In 2014 verwachten de drie terminals (PTA, Felison Terminal en Felison Cruise Terminal) zo’n 192 schepen. www.portofa msterda m.nl www.pta msterda m.nl www.felisonterminal.nl september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Rij k s h av e n m e e s t e r s e n loo d s e n vi n d e n e l k aa r i n ov e r l e gplatfo r m

Same n werke n o m sterker te wo rden

D e to ek o m s t van d e ze e h ave ns d ui d t o p d e k o m s t van m eer en gro te re s c he p e n . D i t v r a a g t o m a c t i e e n du idel ijk e k eu zes v a n d e R i j ks h ave nm e e s te r s e n d e l o o d s en vo o r een ve i li g e e n v l o t te a f h a n d e li ng v a n h et s c h eepva a r t ve r k e e r. B ro n i s he t O ve r le gp l a t fo r m R ijk s h aven m ees te r s e n Lo o d s e n . T E K S T: C ees V i sse r

“D

e dienstverleners in het scheepvaartverkeer vormen samen een keten. Als één schakel niet functioneert, dan kan een schip niet naar buiten of binnen. Voorbeelden van deze schakels zijn de douane, de Koninklijke Marechaussee, scheepsagenten, terminals, stuwadoors, bevrachters….” Aan het woord is Willem Bentinck, voorzitter van het Loodswezen Regio Amsterdam-IJmond. In zijn kantoor in IJmuiden licht hij toe wat hij met de ‘ketenbenadering’ bedoelt: het Overlegplatform Rijkshavenmeesters en Loodsen, opgericht in 2009, wisselt met de betrokken partijen van gedachten hoe

men de toenemende scheepvaartbewegingen in goede banen kan leiden. Bewegingen die 24/7 plaatshebben in de zeehavens en de aanloopgebieden in de regio’s Scheldemonden, Rotterdam-Rijnmond, Amsterdam-IJmond en Noord-Nederland. Bentinck: “Wat willen alle partijen? Hoe denken zij erover? Hoe zien zij die toekomst over pakweg vijf jaar, waarin niet alleen grotere en meer schepen opdoemen maar ook de druk zal toenemen op de onderlinge samenwerking en communicatie? Wij hebben met z’n allen belang bij een even veilige als vlotte afhandeling van dat scheepvaartverkeer. Bovendien: alles kan altijd beter.”

Marktwerking niet gewenst

Rijkshavenmeester Janine van Oosten: “De loodsen vormen een belangrijk onderdeel van de veiligheid in de haven.” Foto: Havenbedrijf Amsterdam NV

Zeehavens A msterda m september 2013

Voor een beter begrip van de oprichting, doelstellingen en noodzaak van het overlegplatform moeten we terug naar 2008. Het jaar waarin de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat tot de conclusie komt dat marktwerking in het loodswezen niet gewenst is. “Maar,” zo voegt de minister eraan toe, “ik verwacht wel dat Rijkshavenmeesters en loodsen actie ondernemen en zich gaan afvragen hoe ze kunnen innoveren.” Wie de mening van de minister deelt, is Janine van Oosten. Zij is havenmeester van Amsterdam en tevens Rijkshavenmeester in het Noordzeekanaalgebied. Van Oosten: “Marktwerking van de loodsen is voor de Nederlandse zeehavens ongewenst, omdat we daarmee het risico lopen dat de veiligheid en professionaliteit in het geding komen. Verschraling van de dienstverlening ligt op de loer en de continuïteit zal minder worden gewaarborgd.” Voor de volledigheid legt ze uit dat de havenmeester verantwoordelijk is voor een even vlotte, veilige als milieuverantwoorde afwikkeling van de scheepvaart op het Noordzeekanaal en in de Amsterdamse haven. Waarbij Van Oosten aantekent dat zij onafhankelijk is en geen deel uitmaakt van de directie van Havenbedrijf Amsterdam NV. Daarentegen legt de rijkshavenmeester rechtstreeks verantwoording af aan de minister van

Willem Bentinck, voorzitter van het Loodswezen Amsterdam-IJmond. Foto: Loodswezen

Efficiëntere afhandeling

Infrastructuur en Milieu (I&M), Rijkswaterstaat, de gemeente Amsterdam en het Centraal Nautisch Beheer (CNB). De nautische samenwerking in het Noordzeekanaalgebied heeft plaats binnen het CNB, waarvan Van Oosten directeur is. Zij heeft derhalve veel met de loodsen te maken. “De loodsen voeren in de haven een taak uit die heel dicht bij mijn eigen taak ligt,” aldus Van Oosten. “Zij vormen namelijk een belangrijk onderdeel van de veiligheid in de haven. De beloodsing is een verplichting, het is mijn mandaat om dat ook op te leggen aan de scheepvaart.” De dialoog tussen Rijkshavenmeesters en loodsen leidde tot de oprichting van het Overlegplatform Rijkshavenmeesters en Loodsen (eerst Innovatieplatform Rijkshavenmeesters en Loodsen geheten), maar ook tot het zogeheten Visiedocument Rijkshavenmeesters en Loodsen. In dit document leggen de partijen gezamenlijk hun visie neer op de afhandeling van scheepvaartverkeer, de rol en de positie die ze daarbij spelen en innemen alsmede de mogelijke samenwerking.

De Rijkshavenmeesters en loodsen mogen elkaar dan gevonden hebben en beter communiceren, vraag is wel waar we nu staan en – belangrijker - waar gaan we heen? Bentinck legt uit dat de voornaamste inzet is om tot een efficiëntere afhandeling van het scheepvaartverkeer in en rond de haven te komen. Dit om de kosten te verlagen voor de partijen die de haven gebruiken. “Misschien moeten we gaan prioriteren, zodat een schip met een hoger economisch belang eerder aan de beurt is. Of misschien moeten we naar een systeem van time slots dat op enig moment alleen ingaande schepen aan de beurt zijn en daarna uitgaande. Maar je kunt ook met risicoprofielen gaan werken. Bijvoorbeeld dat er verkeersbeperkende maatregelen nodig zijn als een groot schip de haven binnenvaart. Dat betekent weer dat andere schippers na 22.00 uur niet meer kunnen varen. Dit soort maatregelen wordt Vessel Traffic Management genoemd.” Voor Van Oosten is de publieke taak leidend: “Voor een havenmeester is het economisch belang geen toetsingscriterium.”

‘We zoeken het meer en beter in elkaars dilemma’s, om die te begrijpen en daar beter op in te spelen’

Loodsplicht

Een ander belangrijk thema de komende maanden is wat betreft Willem Bentinck het zogeheten loodsplichtstelsel. Uiteindelijk draait het erom waarom er een loods aan boord komt. Een idee dat leeft is om de combinatie schip en kapitein op de juiste waarde te schatten. Bentinck: “Je beoordeelt de capaciteiten van de kapitein op dat specifieke schip. Denk aan iemand die al jaren op hetzelfde schip vaart en al tientallen malen dezelfde haven is binnengevaren. Op basis daarvan zouden we kunnen besluiten deze kapitein een soort vrijstelling te geven van de loodsplicht. Dat kan nu ook al maar wordt straks nog meer toegespitst op de individuele kwaliteiten van de kapitein.”

Delen van informatie

Ander beloodsingspunt

Bentinck voegt eraan toe dat samenwerking en het delen van informatie belangrijk zijn: “De Rijkshavenmeesters en het loodswezen hebben verschillende verantwoordelijkheden en taken. Ook hebben ze elk hun eigen mores en cultuur. Daarom komen we nu ook twee keer per jaar bij elkaar. We zoeken het meer in elkaars dilemma’s, om die te begrijpen en daar beter op in te spelen. Het besef dat we moeten samenwerken is volop aanwezig.” Niet alleen het delen van informatie tussen de Rijkshavenmeesters en de loodsen, maar ook tussen de eerdergenoemde schakels, vult hij aan. Van Oosten: “Loodsen zijn een integraal onderdeel van de haven. Het belang van de loods die fysiek aan boord gaat, is voor mij als havenmeester groot. De loods kan, eenmaal aan boord, direct de situatie inschatten en op basis daarvan handelen.” De Rijkshavenmeester stelt daarbij samenwerking en professionaliteit centraal. “We werken met z’n allen vanuit één proces en vanuit eigen verantwoordelijkheden. Allemaal willen we de haven bereikbaar en veilig houden, we zijn ieder een schakel in de keten. Ik ben blij met de huidige openheid van het loodswezen. De contacten zijn goed tussen de havenmeester, het bestuur van de Nederlandse loodsencorporatie (NLC) en het regionaal bestuur.”

Het Overlegplatform Rijkshavenmeesters en Loodsen zit ondertussen niet stil. Zo heeft men ook onderzoek gedaan naar het verplaatsen van het beloodsingspunt, dat zich nu drie mijl uit de kust bevindt, tot in de haven. Bentinck: “Wij hebben bekeken of er winst valt te boeken als een loods minder lang aan boord zit, wat tot minder kosten leidt voor de reder. Het rapport laat helaas het tegendeel zien. Want het naar binnen halen betekent dat de loods aan boord stapt, terwijl het schip zich in de hals van de haven bevindt – en niet meer in het brede deel van de trechter als het schip een havenmond nadert. Dat komt de efficiency, de doorstroming van het scheepvaartverkeer en de veiligheid niet ten goede.”

Veilige en bereikbare haven Al met al ziet Janine van Oosten dat de samenwerking tussen de partijen verbetert, de openheid groter wordt en de ontwikkelingen zich gestaag voortzetten. Van Oosten: “Vanuit dat éne havenproces weten we allemaal wat onze verantwoordelijkheid is om de haven bereikbaar en veilig te houden. Inderdaad, we zijn ieder een schakel in de keten.”

•

www.loodswezen.nl www.portofamsterdam.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Bek & Ver b u rg stuurt sch e pen sc h oon terug

D e sche epvaar t p ro d u c eer t maar liefst 1 6 8 vers c h il l en d e afvalst rom en . B ek & Ver b u rg is in st aat deze s to ffen m et zijn inzamelsc h ep en veran t wo o rd me e te nem en , te s o r teren , ‘o p te bulk e n’ ( s a m en te vo egen ) e n te t r an s p o r teren n aar de e indve r bru ik ers. S l ec h t s ze ven procent va n h et afva l is n iet rec ycle baar en ga a t n aar de vuilstor t p l aat s. “ S t ren g ere Europe se reg el g e vin g en handhavin g zo rg en er vo o r da t stee ds min der afva l over b o o rd wordt geg o o id,” zegt d irec teu r Daan van M u l l em . “ M a a r h et is nog stee ds te veel.”

T ekst: R o b S c h o e m ake r

l vijftig jaar is Bek & Verburg marktleider in de scheepsafvalinzameling. Het van oorsprong Rotterdamse bedrijf opereert in heel Nederland en is al dertien jaar actief in het Noordzeekanaalgebied, waar men tachtig procent van het scheepsafval inzamelt. Drie jaar geleden was dat nog maar vijftig procent. Niet dat er minder concurrenten zijn, zegt directeur Daan van Mullem. “Dat verschil zit hem in een betere afgifteplicht. Deze dertig procent verdween vroeger gewoon in zee!” Vanaf 2004 moet elk schip dat een Nederlandse haven aandoet een afvaljournaal hebben en verplicht zijn afval afge-

Zeehavens A msterda m september 2013

Bek & Ver b u rg i n h et N o o rdzeeka n aa lg e b i ed Op afroep verwijdert Bek & Verburg via één call van een van de inzamelschepen alle vaste en vloeibare afvalstoffen, inclusief gevaarlijk afval. Dit is afkomstig uit de machinekamer en kombuis. Voorts gaat het om afvalstromen die vrijkomen bij onderhoud en stuwage. De milieuadministratie wordt elektronisch naar het schip teruggekoppeld. Op de hoofdvestiging van Bek & Verburg aan de Coenhavenweg in Westpoort heeft sortering, ‘opbulking’ en transport naar de eindverbruikers plaats. In IJmuiden heeft Bek & Verburg een nevenvestiging aan de Haringkade waar de in IJmuiden actieve inzamelschepen hun ‘oogst’ afgeven, in afwachting van doortransport naar de Coenhavenweg.

ven. Het aantal opvarenden en de duur van de reis bepalen de hoeveelheid. Door daadwerkelijke controle van de Inspectie Verkeer & Waterstaat wordt er steeds meer ingezameld. Alle Europese havens moeten een zogeheten Haven Ontvangst Installatie (HOI) hebben. Binnenkort worden deze havens elektronisch op elkaar aangesloten, zodat de handhaving effectiever en efficiënter kan geschieden. Van Mullem: “Het gaat de goede kant op maar het gaat mij nog niet snel genoeg. Ook de uniformering van de regelgeving en tarieven laat nog te wensen over. Daarom weten reders vaak niet waar ze aan toe zijn.” Hij vervolgt: “In Nederland zijn we nu hard op weg om alle havens op een lijn te krijgen, de afgifte is redelijk op orde. We zitten midden in de administratieve professionalisering, onder meer binnenkort in de Amsterdamse haven via Portbase, die de scheepsafvalinzameling voor alle partijen efficiënter en beter controleerbaar maakt.” Volgens Van Mullem laat het buitenland een wisselend beeld zien: “In de Baltische Staten is er nog helemaal niets. Ant-

Z wavel arme m oto re n Bek & Verburg is voortdurend bezig om de eigen vloot milieuvriendelijker te maken. Het bedrijf vaart al met zwavelarme CCR2-motoren die minder roet (tot 10 ppm, parts per million, red.) uitstoten. Het nieuwste kraanschip (Bek & Verburg) heeft nog minder uitstoot en daarom onderzoekt de afvalinzamelaar of alle twintig schepen in Nederland kunnen worden uitgerust met dit systeem.

Bek & Verburg haalt afval op aan de Coenhaven in Amsterdam Westpoort. Foto: Bek & Verburg

werpen heeft wel regelgeving maar zoals bij meer zaken, handhaven ze in die haven niet. In Hamburg is er een andere regelgeving waardoor schepen minder afval hoeven af te geven. Toch ben ik optimistisch dat we een schonere zee krijgen.â&#x20AC;?

â&#x20AC;˘

www.bek-verburg.nl

Advertentie

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Marpol Services anticipeert op n ie u we mi li eu wetgeving D e groei in d e afgif te van h et schee psafval in de A m s terda m s e have nregi o is in 2 0 1 2 a fgen o m e n. R e de n voo r afva l in za m el a a r e n reinigi n g s b edr ijf M a r p o l S er vice s in I Jm u id en o m zijn dienst ver len in g te ver b red en . T ekst: R u be n Aco h e n

atuurlijk spreekt het indammen en opruimen van olie bij een olieramp het meest tot de verbeelding. Maar naast dit belangrijke werk opereert Marpol Services voornamelijk op de achtergrond bij het schoonhouden van het (scheepvaart)milieu. Dagelijks zamelt het bedrijf, met hoofdvestiging aan de Trawlerkade in IJmuiden scheepvaartafvalstoffen in, zowel vloeibaar als vast. “Van de cruiseschepen in Amsterdam en IJmuiden, wordt het vaste afval ingezameld,” zegt Marc Cleophas, general manager van Marpol dat hij in 2009 heeft opgericht. “Een paar duizend passagiers en bemanningsleden produceren al snel zo’n vijftig tot zestig kubieke meter afval aan boord. Wij treden hierbij op als logistiek dienstverlener; voor de verwerking hebben we partners, zoals Icova of het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Amsterdam-Westpoort. Daarnaast zamelen we ook vloeibare afvalstoffen als olie in. Daarvoor hebben we tankers in de Amsterdamse haven die

het afval naar gespecialiseerde verwerkers in Amsterdam brengen.” “In de visserij, zee- en binnenvaart is er sprake van indirecte financiering als het gaat om afvalinzameling. Conform de Europese regels betalen zeeschepen die in de Amsterdamse haven aankomen, een bepaald bedrag aan de havenautoriteiten die onze werkzaamheden weer vergoeden.” Dit stimuleert volgens Marc Cleophas de afgifte van afval. “De laatste jaren is de hoeveelheid afval die wordt afgegeven dan ook enorm toegenomen in de Amsterdamse havenregio en dat is milieuwinst. Ik schat dat negentig procent van de schepen die in Amsterdam aankomen, hun afval afgeven. Bedrijfseconomisch zit er voor ons niet meer in. Dat komt ook omdat de algemene trend schaalvergroting is, ofwel meer tonnen per schip. Alle maritieme dienstverleners zijn juist gebaat bij meer schepen maar het worden er juist minder.”

Nieuwe afvalstromen En dus kijkt Cleophas hoe hij zijn dienstverlening kan aanpassen en uitbreiden. Binnen vijf jaar wil hij de twee grote schepen van zijn vloot vervangen door dubbelwandige schepen om aan toekomstige milieueisen te voldoen. Nu heeft hij zes afvalinzamelingsschepen met een capaciteit van 80 tot 1000 m3. Binnenvaartschepen die benzine vervoeren, hebben ook zijn belangstelling. Na het legen van hun ruim mogen deze schepen tijdens het varen nu nog de kleppen openzetten om de damp kwijt te raken. Cleophas onderzoekt de mogelijkheid hiervoor mobiele gasbehandelingsapparatuur te ontwikkelen.

Ook reinigen van schepen Marpol heeft inmiddels zijn dienstenaanbod vergroot met het reinigen van schepen. Zowel aan de buitenkant (bijvoorbeeld bij oliecalamiteiten) als aan de binnenkant. Daarnaast heeft Cleophas het nieuwe bedrijf Transoil BV opgericht dat zich richt op toezicht en controle bij de overslag van minerale olieproducten. “Sinds begin 2013 zijn er verscherpte Europese wetten voor het schoonmaken van bulkschepen. Deze afvalstroom mag niet meer worden geloosd en dat zijn nieuwe mogelijkheden voor ons. Verder mogen zeeschepen minder zwavel uitstoten. Er zijn ontwikkelingen om zwavel af te vangen met gaswassers. Dat creëert ook nieuwe afvalstromen. We weten nog niet hoe groot die zullen zijn.”

•

De Bonitas, hier in actie in IJmuiden, is één van de zes afvalinzamelingsschepen van Marpol Services. Foto: Marpol

Zeehavens A msterda m september 2013

www.marpolservices.nl

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

T e v rede nhei d ov er d i enst ver lening Douane

Het havenbedrijfsleven in het Noordzeek anaalgebied en de douane zijn tevreden over de nieuwe dienstverlening die deze handhavingsdienst in 2011 is begonnen. Dit blijkt uit een recent onderzoek van ORAM onder 82 ondernemingen waar van 71 procent heeft gereageerd. T E K S T: P i ete r va n H o ve

er vervanging van het douanekantoor aan de Corsicaweg in het Amsterdamse havengebied, heeft de douane sinds mei 2011 een zogeheten huis-aan-huisdienst opgezet. “De sluiting heeft in eerste instantie tot nogal wat commotie geleid,” aldus Gerbrand van Dam, directeur Douane Amsterdam. “Het bedrijfsleven in het Noordzeekanaalgebied stond aanvankelijk sceptisch tegenover de sluiting en was bang dat dit ten koste zou gaan van de dienstverlening.” Maar niets is minder waar, zoals blijkt uit het onderzoek. Het havenbedrijfsleven geeft aan dat er een constant serviceniveau is of zelfs een verhoging daarvan. “Het uiteindelijke doel is de impact van de douanecontroles te beperken,” stelt ORAM-directeur Kees Noorman. “Als we vertragingen kunnen voorkomen, dan bevordert dat de snelle en efficiënte afhandeling van de goederen. Dat komt het vestigingsklimaat in het Noordzeekanaalgebied ten goede.”

Verbeterpunten Wel zijn er volgens de ondervraagde bedrijven een paar verbeterpunten mogelijk. Zo blijkt dat de kennis en het begrip van de bedrijfsprocessen beter kunnen bij de douaneambtenaren. Daarnaast kan de kwaliteit van de controles omhoog als de ambtenaren het meest logische moment kiezen in de logistieke keten. Ook kan de douane adequater communiceren met de bedrijven over het tijdstip. Noorman: “ORAM volgt de douane kritisch bij het doorvoeren van de verbeteringen. Daarbij is er sprake van wederzijds vertrouwen. De bedrijven die door de douanecontroles vertraging ervaren, merken dat de dienst werkt aan verbeteringen. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de douane de uitkomsten van het onderzoek goed zal oppakken.” Van Dam licht toe: “De douane heeft klantgericht werken en dienstverlening hoog in haar vaandel staan. Natuurlijk zijn en blijven we een handhavingsdienst met specifieke taken. Maar we zijn ook een organisatie in dienst van de samenleving. Vandaar dat de douane heeft gekozen voor het motto ‘Toezicht doen we samen’. Hij vervolgt: “Om onze dienstverlening te bevorderen zijn nauwe contacten met het bedrijfsleven onontbeerlijk. De douane onderhoudt deze contacten zowel met individuele bedrijven als met het georganiseerde bedrijfsleven, zoals ORAM. Als we verder inzoomen op dit onderzoek, dan zien we positieve resultaten waarop Douane Amsterdam trots mag zijn.’’

Het dienstvaartuig Kokmeeuw ligt afgemeerd in de Amsterdamse haven. De douane gebruikt dit dienstvaartuig sinds 2004. De Kokmeeuw is gebouwd door Damen Shipyards en is 19,80 meter lang. Foto: Rijkswaterstaat

De aandachtspunten uit het onderzoek sluiten naadloos aan bij het landelijk verbeterprogramma ‘Work in Progress’, waarvoor op 23 mei het startschot is gegeven. Met dit programma gaan bedrijven en de douane in 2013 en 2014 hun onderlinge samenwerking verbeteren. Van Dam: “In dit programma komt de douane tegemoet aan de wensen van het bedrijfsleven, waaronder een betere communicatie over de fysieke controles, inclusief het terugkoppelen van bevindingen aan het bedrijf. Daarnaast streven we naar een grotere deskundigheid van douanemedewerkers. Tevens is het de bedoeling controles zoveel mogelijk te laten aansluiten bij de rustpunten in de logistiek. Dit zijn precies de punten die ook uit de ORAM-enquête naar voren komen. De Amsterdamse havenregio wijkt dus niet af van het landelijk beeld.”

•

www.douane.nl www.oram.nl

M o o i ra p p o rtc i j f er De bedrijven in de Amsterdamse havenregio waarderen de nieuwe werkwijze van de douane met een 7,2 en een 7,5 voor de fysieke controles. De ondernemingen zijn tevreden over de snelheid en eenvoud van de administratieve afhandeling, de wachttijden, het maken en nakomen van afspraken, het zoeken naar oplossingen en de klantvriendelijkheid. Bij 28 procent komt de douane wekelijks of zelfs dagelijks voor een fysieke controle over de vloer, bij de rest van de bedrijven is dit minder frequent.

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

Z e s tig jaa r Hav e n s oci ë t e it G r oot A m s t e r d a m ( H G A )

h av e n zoekt ‘m in n aars’ Z i jn ver haal wa s p ra c h t ig, m aar a l s te l g v a n e e n o o i t zo b e la n gr i j k e A msterdamse in du s t r iël e fam il ie h e e f t o o k e e n g e v i e rd hi s to r i c us a l s H a n s G oedk oop ni et h ét a n t wo o rd o p d e v r a a g h o e d e Am s te rd a m s e h ave n k an afrek e nen m et zijn o n b ek en d h e i d. Al s e re g a s t e n s p re k e r o p he t j ubileumsym p o s iu m va n de zes t i g j a r i g e H ave ns o c i ë te i t Gro o t Am s te rd a m (HG A) k on oo k h ij s l ec h t s c o n s t a te re n ho e b i z a r he t i s d a t wi j te g e nwo o rdi g ni et me er weten w a a ra a n w ij o n ze we l v a a r t te d a n k e n he b b e n . T E K S T: A n to o n O o st i n g

HGA-voorzitter Gerrit Heida (links), Hans Goedkoop (midden) en maritiem uitgever Auk Boom na afloop van het symposium in de Kromhouthal. Foto’s: Ed Seeder

4 0

Zeehavens A msterda m september 2013

msterdam heeft juist zoveel aan de haven te danken, de oorsprong van de Gouden Eeuw. Met dank aan de Antwerpse kooplieden die, op de vlucht voor de Spaanse furie, zich met name in Amsterdam vestigden. Want pas met de Antwerpenaren bloeide Amsterdam op tot die rijke en machtige koopmansstad in de Gouden Eeuw. En alles was te danken aan de haven: eerst als knooppunt van de handel op de Oostzee en vervolgens als belangrijkste uitvalsbasis voor de VOC (Vereenigde Oost-Indische Compagnie) en de WIC (West-Indische Compagnie). Ook destijds waren volgens Goedkoop de Amsterdammers al niet echt trots op hun haven. Het Damrak was als haven al snel te klein en Pampus sloot voor diepstekende schepen de toegang af tot het IJ. Er was in die dagen zoveel meer om trots op te zijn, het stadhuis dat als een wereldwonder werd beschouwd en de uitvinding van de beurs, het begin van het wereldwijde kapitalisme. En dat kan geen andere haven zeggen, ook Rotterdam niet, stelt Goedkoop.

Tweede Gouden Eeuw Na de serie over de Gouden Eeuw, zijn Hans Goedkoop en zijn collega’s momenteel druk op zoek naar fondsen voor een documentaireserie over de tweede Gouden Eeuw die Nederland beleefde vanaf circa 1870 tot en met de wederopbouw na WO II. Ondanks een late start zou Nederland uitgroeien tot een belangrijke industrienatie met opnieuw Amsterdam als thuishaven van een grote handelsvloot. Ook de opa en oom van Hans Goedkoop speelden daarin een rol van betekenis als directeur van respectievelijk de scheepsmotorenfabriek van Kromhout en van de scheepswerf NSM, de latere NDSM. Diezelfde fabriekshal van Kromhout waar de Havensociëteit op vrijdag 28 juni zijn jubileumsymposium zou houden. “Er is tegenwoordig heel weinig belangstelling voor de industrie,” constateert Goedkoop. Volgens de historicus en tvpresentator ontbreekt het in de opvoeding schromelijk aan het aanleren van het besef hoe belangrijk het is om iets te kunnen maken. Hij hoopt er met zijn serie over de tweede Gouden Eeuw iets meer begrip voor te kweken. Want nòg is de Nederlandse industrie niet uitgeteld terwijl het besef groeit dat het voor het behoud van een gezonde economie wel eens verstandig zou kunnen zijn om de maakindustrie nieuw leven in te blazen. En dan is een haven als Amsterdam onmisbaar.

Nieuwe zeesluis nodig De Amsterdamse haven doet het overigens allesbehalve slecht. Terwijl Rotterdam zijn overslag in het eerste halfjaar van 2013 zag dalen met twee procent, zat Amsterdam volgens operationeel directeur (COO) Koen Overtoom van Havenbedrijf Amsterdam NV, tot mei op een toename van zeven procent. Dankzij de opening van het Amsterdam-Rijnkanaal in 1952, ongeveer gelijktijdig met de oprichting van de Havensociëteit, kreeg de haven van Amsterdam een goede verbinding met het Duitse achterland. Mede hierdoor is Amsterdam uitgegroeid tot de vierde haven van Europa. En de haven van Amsterdam groeit zo hard dat de sluizen van IJmuiden het niet meer aankunnen. Volgens Overtoom

nadert het moment dat de haven zich voor onmogelijke keuzes geplaatst ziet als ‘laat ik een cruiseschip of een kolenschip door’. Aan havengeld levert een bulkcarrier met kolen misschien wel tien keer zoveel op als een cruiseschip maar daarop zitten wel veel passagiers die ook in de hoofdstad hun geld laten rollen. De haven van Amsterdam heeft die nieuwe, grotere sluis volgens Overtoom ook echt nodig. Niet alleen voor de steeds grotere zeeschepen, maar door z’n ouderdom (1929) vertoont de Noordersluis ook steeds meer kuren.

Cruises in de lift Terwijl het met die cruisevaart nu net zo goed gaat. Als voorzitter van Amsterdam Cruise Port (ACP) wees Hans Gerson de aanwezigen er nog maar eens op dat steeds meer mensen via Schiphol naar Amsterdam komen om daar hun cruise te beginnen. Daardoor begint Passenger Terminal Amsterdam (PTA) het te krap te krijgen, vandaar het pleidooi voor een tweede cruiseterminal. Als voorzitter van schippersvereniging Koninklijke Schuttevaer beloofde Annemarie Jorritsma er alles aan te doen haar partijgenoot minister Melanie Schultz van Haegen af te houden van het in haar ogen onzalige plan de bediening van de Oranjesluizen ’s nachts te staken. “Hier gaan wij echt dwars voorliggen,” aldus de oud-minister, “dat is alsof je de deur van de haven dichtgooit.” Kees Jan Hendriks, algemeen directeur van het 170 jaar oude expeditie- en veembedrijf C.J. Hendriks, wil de ‘raadselachtige onbemindheid van de haven in de stad aanpakken’ door leerlingen op de basisschool al te laten zien hoe belangrijk de haven voor Amsterdam nog altijd is. “Want,” aldus Hendriks, “onbekend maakt onbemind’ en dat verdient zo’n succesvolle haven beslist niet.”

•

www.havensocieteit.nl

Zestig jaar Havensociëteit Groot Amsterdam De Havensociëteit Groot Amsterdam (HGA) viert dit jaar haar zestigjarig bestaan. De HGA is in 1953, na de totstandkoming van het Amsterdam-Rijnkanaal in 1952, formeel opgericht als Amsterdamse Binnenvaart Sociëteit (ABS). De vereniging is in 1999 omgevormd tot de HGA. Daarmee werd het werkgebied uitgebreid tot de regio Amsterdam. Alle leden hebben een nautische of maritieme achtergrond. De Amsterdamse havensociëteit houdt, met uitzondering van de zomerperiode, elke tweede dinsdag van de maand een bijeenkomst in een ontspannen sfeer. Kennisoverdracht en uitwisseling van ervaringen zijn daarbij wezenlijk onderdelen. Lezingen gaan bijvoorbeeld de ontwikkeling bij maritieme bedrijven in het Noordzeekanaalgebied en de nieuwe zeesluis in IJmuiden. De maandelijkse bijeenkomsten vinden plaats aan boord van de Pollux, een replicabark uit 1850 aan de NDSM-pier in Amsterdam. Twee maal per jaar kunnen de leden samen met hun partner deelnemen aan een excursie, zoals het Haven Operatie Centrum (HOC) in IJmuiden, het zuidelijke IJ-oeverproject en de Passenger Terminal Amsterdam (PTA). HGA viert het jubileum onder andere met het op vrijdag 28 juni gehouden symposium ‘De Amsterdamse haven: showroom van de toekomst’ over de potentiële groeimogelijkheden en het belang van de scheepvaart in Nederland en de regio Amsterdam in het bijzonder. Hans Goedkoop mocht het eerste exemplaar van het jubileumboek 60 jaar HGA in ontvangst nemen.

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

ĂŠ ĂŠ n m iljo e n c r u i s e - e n f e r r y pa s s agi e r s i n A m s t e r d a m s e h av e n r e gio

Kon i n k l i j ke Marec h au ssee heef t h ande n vol aan sterk st ij g e nd aa ntal passagiers

Adjudant Leeuw, coĂśrdinator Vreemdelingenzaken van de Brigade Noord-Holland, bij de DFDS-ferry op de Felison Terminal in IJmuiden. Foto: Koninklijke Marechaussee

K Mar: meer da n a llee n m i li ta i re po l i t i e De KMar is een politiekorps met militaire status waarbij bewaken en beveiligen, de grens- en militaire politiek alsmede de grenscontrole centraal staan. Daarmee bekleedt de KMar een belangrijke functie in de Nederlandse zee- en luchthavens. Zoals alle overheidstaken betekent de grenscontrole het handhaven van wetten. Niet alleen de Nederlandse, maar sinds eind vorige eeuw ook die van Europa in het kader van het Schengen-akkoord. De KMar-brigade Noord-Holland telt 165 medewerkers, verdeeld over de posten Den Helder, IJmuiden en Amsterdam. De staf bevindt zich op het Marine-etablissement in Amsterdam, vlakbij Het Scheepvaartmuseum. Schiphol heeft een eigen, onafhankelijke luchthavenbrigade. In het Noordzeekanaalgebied besteedt de marechaussee negentig procent van haar tijd aan havenactiviteiten en tien procent aan militaire politietaken. In Den Helder is dat juist andersom.

4 2

Zeehavens A msterda m september 2013

D e passagie r ster m in a l s in A m s terd a m e n I J m ui d e n z i e n he t c r ui s e - e n fer r y ver k e er to en em en . D it ja a r n a d e r t he t a a nt a l p a s s a gi e r s i n he t N o ordze ek ana a l geb ied d e één m ilj o e n , e xc l us i e f b e m a nn i ng s le d e n. D eze ont w ik k e l in g ver h eu gt o o k d e K o ni nk li j k e M a re c ha us s e e d i e het enor me aan t a l m ar it iem e to er i s te n m o e t c o nt ro le re n. D e ze grensbe w ak in g s t a a k vo er t dit g en d a r m e r i e k o r p s s t r i kt e n na uwg e ze t ui t .

T E K S T: J o r i s M o es

et controleren van toeristen die per schip in het Noordzeekanaalgebied de Nederlandse, en dus de Europese ‘Schengengrens’ passeren, is de verantwoordelijkheid van de Brigade Noord-Holland van de Koninklijke Marechaussee (KMar). Dit is in de meeste Nederlandse havens een routinekwestie, omdat vrachtschepen bijna altijd met dezelfde bemanning vertrekken als ze binnenkomen. Maar in de Amsterdamse havenregio ligt het anders. De hoofdstad is een ware trekpleister voor toeristen, en dus voor cruiseschepen die met duizenden passagiers en bemanningsleden komen en gaan. Zij worden, net als op de luchthaven Schiphol, bij aankomst en vertrek gecontroleerd door marechaussees op de grensdoorlaatposten. Een intensieve bezigheid: als er gelijktijdig drie cruiseschepen in Amsterdam en twee in IJmuiden afmeren, dan is het alle hens aan dek bij de Koninklijke Marechaussee!

Ook bemanningsleden IJmuiden is het zenuwcentrum van de Noord-Hollandse grenscontroles, met als zwaartepunt het cruise- en ferryverkeer. Adjudant Lute Leeuw is als coördinator Vreemdelingenzaken mede verantwoordelijk voor het in goede banen leiden van dit segment van de scheepvaart. De adjudant licht dit nader toe: “Marechaussees bemannen de grenscontroleposten in de Passenger Terminal Amsterdam (PTA) en in beide Felison-terminals in IJmuiden. Zij controleren de paspoorten en de visa van de passagiers die stevig groeien in aantal. We zijn dit jaar op weg naar één miljoen maritieme toeristen in deze regio. Dat is een positieve ontwikkeling in deze economische recessie.” Leeuw vervolgt: “We hebben het over passagiers maar je hebt ook de bemanning nog. De grootste cruiseschepen hebben zo’n 3500 passagiers en 1500 bemanningleden aan boord. Van die bemanningsleden wordt hier altijd wel een deel afgelost, doorgaans een groot aantal. Zij gaan naar huis maar zodra ze van boord gaan moeten ze eerst ons land nog binnenkomen om er daarna via Schiphol weer uit te gaan. Dan hebben zij niet altijd een geldig visum bij zich, omdat ze van tevoren nooit precies weten waar ze worden afgelost. Het uitgeven van tijdelijke visa kan alleen bij ons in IJmuiden en dat is nogal omslachtig door het nemen van vingerafdrukken, pasfoto’s en het invoeren van een waslijst aan gegevens in de computer volgens het Schengen-akkoord. Door de zogeheten Blue Carpet-regel is het voor zeelieden ook mogelijk om een visum te krijgen aan de grens. De administratieve afhandeling duurt

daarvan gemiddeld vijftien minuten per afgifte. Met soms zestig afgiftes per dag is dat een zeer arbeidsintensieve bezigheid, waarbij de wachttijd kan oplopen tot wel drie uur. Vandaar dat wij gebruikmaken van de zogeheten visa-agenda voor dit soort zaken.”

Goede samenwerking Volgens adjudant Leeuw zijn korte lijnen met de havenbedrijven een must. “De mensen in de haven met wie wij contacten onderhouden, kunnen voortaan rekenen op vaste aanspreekpunten. Als je zaken moet regelen met steeds weer andere functionarissen, dan werkt dat tegendraads. Dat komt omdat wij continu beschikbaar zijn, net zoals bij de Douane, de Havendienst of het Loodswezen. Daarom maken wij vooraf bekend wie er bij ons dienst heeft en met wie de havenbedrijven kunnen bellen om zoveel mogelijk van te voren te regelen. Scheepvaart staat gelijk aan flexibiliteit: improviseren, snelle acties, kort door de bocht. Oponthoud in het scheepvaartverkeer is een doodzonde, want dat betekent extra kosten die we het havenbedrijfsleven en de reders willen besparen. Voor specifieke maritieme taken hebben wij daarom een havenspecialist ingesteld, de Maritieme Opperwachtmeester.” Hij vervolgt: “Ondanks de economische crisis heeft het scheepvaartverkeer op het Noordzeekanaal de afgelopen jaren een gezonde groei doorgemaakt, vooral bij cruiseschepen en de tankvaart. Hierdoor is de druk toegenomen op de Brigade Noord-Holland. Het afhandelen van een paar cruiseschepen per dag gaat nog wel maar met vijf gelijktijdig is het passen en meten. En dat is in het zomerseizoen geen uitzondering,” aldus Leeuw. Volgens hem is de KMar er altijd op uit om de passagierscontroles zo soepel mogelijk te laten verlopen met minimaal oponthoud. “Marechaussees bemannen de checkpoints. Zij zijn, naast militaire politiemensen, ook experts op het gebied van het vreemdelingenverkeer. De grenscontrole van personen gebeurt met geavanceerde computersystemen, zoals ZUIS, waarmee marechaussees deze controles zo compleet en sluitend mogelijk kunnen uitvoeren. Maar op papier ziet het er bij de beleidsmakers in Brussel vaak simpeler uit dan op de werkvloer. Door de bezuinigingen moet er meer gebeuren met minder mensen.”

‘Oponthoud in het scheepvaart verkeer is een doodzonde’

•

www.defensie.nl /marechaussee

Zeehavens A msterda m september 2013

Blom bv

STC B.V. training van deur tot deur, thuis en op locatie

SLEEPDIENST EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

Cursussen Zeevaart Ben je 21 jaar of ouder en wil je een diploma in de zeevaart behalen? Schrijf je dan nu in!

• Sleepboten • (Koppel)dekschuiten met spudpalen

• Watertransporten • Op- en overslagmogelijkheden

• Pontons / Beunbakken

• Duurzaam vervoeren *

* Duurzaam aan- en afvoeren van bouwstoffen en materialen

Blom

Pier Afrika 10,bv 1013 BK Amsterdam S LEEPDIENST EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ Tel: 020 - 686 60 07 - 6866023 Fax: 020 - 686 60 82 www.dekschuitenenpontons.nl

start

duur

(lesweken)

Stuurman Alle Schepen (mono)

9 september

± 13

Maritiem Officier Alle Schepen

9 september

± 26

Scheepswerktuigkundige Kleine Schepen (mono)

7 oktober

± 13

Scheepswerktuigkundige Alle Schepen (mono)

20 januari 2014

± 18

Meer info: mevrouw C. Zwijgers - zwijgers@stc-r.nl mevrouw J. Dekker - dekker@stc-r.nl | 010 42 98 177 | W W W. S T C - B V. N L

a4 advertentie marpol.indd 1

Zeehavens A msterda m september 2013

16-05-11 13:51

M a ritiem e di e n st v e r l e n i n g

Ma n ua B V w il g r o e i e n m e t f e n d e r s e n o n d e r wat e r v e r f

Klein maar fi jn Het is nu nog een eenmanszaak in IJmuiden maar binnen niet al te lange tijd zou dat wel eens heel anders kunnen zijn. Want Manua BV van Arnout Quax heeft enkele sterke ijzers in het vuur, zoals een exclusief partnership met de Zweedse rubberproducent Trelleborg en de ontwikkeling van een innovatieve onderwaterverf voor offshore constructies. “Ik wil deze nieuwe verf binnenkort gaan testen op de Noordzee. Als de certificering eenmaal rond is, dan zie ik grote kansen.” T E K S T: B a r t S ta m

et kantoor van Manua aan de Trawlerkade in IJmuiden bestaat grofweg uit een PC, een vergadertafel met een paar stoelen en een klein keukentje. Dat deert Arnout Quax allerminst: zijn wereldberoemde uitvinders en ondernemers niet op dezelfde manier begonnen? “Zo’n twee jaar geleden ben ik gestart met Manua BV,” vertelt de IJmuidenaar enthousiast. “Ik vind het geweldig om mijn eigen bedrijf te hebben, ook al is het dan nog op kleine schaal. Ik heb hiervoor gewerkt voor een groothandel in tuinbouwartikelen. Twee jaar geleden ben ik voor mezelf begonnen, omdat ik kansen zag in de verhuur van pneumatische fenders. Dat zijn de grote rubberen stootkussens die de kade en zeeschepen beschermen bij het afmeren. Ook worden ze gebruikt bij boord-boordoverslag, baggerprojecten en bergingsoperaties.”

Distributeur voor de Benelux Min of meer toevallig kwam Quax zo’n anderhalf jaar geleden in contact met Trelleborg in Zweden, de grootste industriële rubberproducent ter wereld. De Zweedse gigant zocht voor Nederland en België een distributeur voor zijn pneumatische fenders. Dat leidde tot een partnerovereenkomst, waarbij Manua de exclusieve rechten heeft verworven. Quax: “De eerste tien systemen heb ik al kunnen verhuren. Zo heb ik een langlopend contract gesloten met een bedrijf in IJmuiden dat de Trelleborg-fenders gebruikt voor het afmeren van tankers in de Middellandse Zee.” Volgens Arnout Quax gaat het doorgaans om de verhuur van deze rubberen stootkussens die circa 6,5 meter lang zijn en zo’n 3,5 meter in doorsnee. “Zo’n fender kost gemiddeld 35.000 tot 40.000 euro. Vandaar dat de verhuur vaak een goed alternatief is voor mijn klanten. Zo heeft het Belgische bedrijf Scaldis er twee gehuurd voor een offshore project op de Noordzee.” Aan de Westerduinweg in IJmuiden heeft Manua een eigen opslagfaciliteit voor de fenders. Arnout Quax werkt bij de levering nauw samen met lokale partijen, zoals Boon Transport en Iskes Towage & Salvage.

Verf onder de waterlijn Een tweede activiteit waarmee Quax zich wil gaan profileren,

is een nieuwe coating die onder de waterlijn offshore constructies (productieplatforms en windturbines) moet gaan beschermen tegen corrosie. “Daarmee gaan we binnenkort de testfase in. Hiervoor werk ik nauw samen met een bedrijf uit IJmuiden. Ik ben optimistisch gestemd dat we hiermee de levensduur van de monopiles kunnen verlengen met vijftien à twintig procent.” Duikers gaan in eerste instantie de beschermende verf aanbrengen, maar Quax studeert ook op de mogelijkheid dit klusje te laten doen door remotely operated vehicules (ROV’s). “Ik ben nu tien maanden bezig met de ontwikkeling. Binnenkort gaan duikers onze coating aanbrengen op een oude paalconstructie voor de kust van IJmuiden. Intussen proberen we ook Rijkswaterstaat enthousiast te maken.”

Arnout Quax bij één van de pneumatische fenders van Trelleborg. Foto: Reinder Weidijk

•

www. ma n uatrad i n g . c o m

Zeehavens A msterda m september 2013

M aritiem e di e n st v e r l e n i n g

S e a m e n ’ s C e n t r e h e e ft d r i n g e n d n i e u w e s po n s o r e n n o d ig

M ayday ! M ayday ! H et S eame n’s Cen t re aan d e R a d a r we g i n Westpoor t l u id t d e n o o d k l o k . Weg valle nde over h eid s s u b s idies b e d re i g e n het voor t besta a n van een s o c ial e e n no odzak elijk e vo o r zien in g, w a a r j a a r li j ks rui m negendu izen d zeel ieden o p z i j n aange we zen. Pr iva te s p o n s o r in g i s g e b o d e n. Trek open die b eu rs !

T E K S T: R o b S c h o e m ake r

e Chinese matrozen Cheng Can en Dong Haining lopen een beetje verdwaasd binnen op een donderdagmiddag in juli. Het Zeemanshuis (Seamen’s Centre) is dit keer niet het toneel van gezellige ontspanning, klikkende biljartballen en collega-zeevarenden, maar staat vol met borrelende mannen in pakken en dames in mantelpakjes. Cheng en Dong zijn komen lopen vanaf OBA, waar hun bulkcarrier mv Ping May met kolen in vier dagen wordt gelost. Beide matrozen bestellen een drankje bij stagiaires Alice en Hans, halen hun laptops te voorschijn en trekken zich terug in de computerkamer om contact te zoeken met thuis in Shenzhen (China). “Het is gezellig druk maar ik had toch wat meer mensen willen zien,” zegt penningmeester Jan Groen van de Stichting Zeemanswelvaren die het Seamen’s Centre beheert. De aanleiding voor de borrel is ook niet gezellig. Integendeel, er is een tekort op de begroting vanwege de weggevallen overheidssubsidies van de gemeente Amsterdam en Rijk, die bij elkaar goed zijn voor vijftig procent van de totale begroting. Deze bedraagt bijna 300.000 euro per jaar. Gelukkig heeft het Havenbedrijf Amsterdam NV al jarenlang dertig procent overgenomen, waardoor er nu nog twintig procent ontbreekt.

Het lijkt een ‘peanutsbedrag’ dat echter het Zeemanshuis bedreigt in zijn voortbestaan. Dat is heel jammer voor de buitenlandse zeelieden, gemiddeld zo’n 25 per avond, van vooral de lagere rangen. Voor hen is de binnenstad van Amsterdam vanuit Westpoort financieel onbereikbaar door de hoge taxikosten. Zij kunnen in het Zeemanshuis contact leggen met het thuisfront, collega’s ontmoeten en advies krijgen bij problemen. Maar een eventuele sluiting zou ook heel jammer zijn voor de vijf medewerkers (twee fte’s en drie parttimers) die hun (sociale) ziel en zaligheid in het Seamen’s Centre leggen. Het is ook heel jammer voor de vierde havenstad van Europa als er geen menswaardige opvang meer geboden kan worden aan de laagstbetaalde dienstverleners.

‘Aan de herkomst van onze klanten kun je goed zien waar in de zee vaart de laagste lonen worden betaald’

Zeehavens A msterda m september 2013

Eigen busje

De service van het Zeemanshuis beperkt zich niet tot het centrum dat elke dag van 16.00 tot 23.30 uur open is. Na een telefoontje van het schip haalt een busje, geschonken door de International Transport Federation, de zeelieden op van boord en brengt hen naar het Zeemanshuis en later op de avond weer terug naar het schip. Jan Groen: “Door ISPS (de internationale beveiligingscode voor schepen en havenfaciliteiten, red.) is het voor zeelieden steeds lastiger om van boord te gaan. Gelukkig

Buitenlandse zeelieden vermaken zich aan de pooltafel van het Seamen’s Centre. Foto: Willem Moojen

hebben wij goede contacten met zowel reders als terminals waardoor wij wel op de terminal mogen komen.” Bedrijfsleider Tinus Verschoor, een oud-kapitein in de zeesleepvaart: “Aan de herkomst van onze klanten kun je goed zien waar in de zeevaart de laagste lonen worden betaald. De Filippino’s staan al jaren bovenaan, de Oost-Europeanen zijn nu wat op de terugtocht en de Indiërs rukken op.” Jan Groen vult aan: “De tijden van de getatoeëerde, zuipende zeebonken is definitief voorbij. Zeelieden zijn nu uiterlijk meer jongetjes dan kerels. De communicatie met het thuisfront is heel belangrijk voor de moderne zeeman. Aan boord is wel internet maar daar hebben de lagere rangen meestal geen toegang toe. De matrozen maken vaak lange reizen. Door de ver doorgevoerde rationalisatie varen schepen met een minimum aantal mensen, waardoor het aantal sociale contacten aan boord beperkt is. Eenzaamheid is dus troef. En ligt je schip dan – zo kort mogelijk – op een terminal in het buitengebied, dan slokt een taxi eenzesde van je maandloon op als je naar het centrum wil. Kortom, de zeelieden gaan niet meer van boord of komen bij ons.”

Communicatie “Bij ons is echter geen wifi maar een aparte computerkamer,” legt Tinus Verschoor uit. “Anders zitten ze allemaal aan hun eigen tafeltje achter hun laptop. Het sociale aspect komt zo beter tot zijn recht. Het is overigens fascinerend om te zien

hoe snel de wereld van de zeeman verandert door de communicatiemiddelen. Heel vroeger werden brieven meegegeven aan andere schepen, daarna kwam de telegraaf, telefoon, en nu internet. Via Skype kunnen de bemanningsleden nu vrijwel onbeperkt spreken met het thuisfront, ook de telefoonkaarten zijn veel goedkoper geworden.” Groen: “Langdurig bellen is echt een ontwikkeling van de laatste jaren en heeft niet louter voordelen. Daarmee komen de problemen van thuis aan bod en die nemen ze mee aan boord: ze worden niet meer afgeschermd.” Verschoor beaamt dit: “Dat kan soms heel veel stress opleveren bij de zeelieden, want ze kunnen zo ver van huis niet ingrijpen.”

Sponsoren nodig De mondialisering en de daarmee gepaard gaande welvaart, bestaat bij de gratie van goedkoop transport, waaraan de zeelieden een onmiskenbare bijdrage leveren. Jan Groen tot slot: “Het is niet meer dan een kwestie van fatsoen om deze mensen een ambiance te bieden met enige gezelligheid en geborgenheid. Als de overheid dat fatsoen niet kan opbrengen, dan moeten we de blik richten op nog meer private sponsors. Gelukkig trekt een aantal havenbedrijven al de beurs maar we hebben nog veel meer sponsors nodig. Amsterdam zonder Zeemanshuis is voor een zichzelf respecterende haven ondenkbaar!”

•

www.seamensclub-amsterdam.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

Industrial Services our concern

De Reym Groep is een grote vooruitstrevende dienstverlener op het gebied van industriële reiniging, transport en afvalmanagement. Bij Reym werken bijna 550 medewerkers, die hun professionele talenten inzetten om onze opdrachtgevers een hoogwaardig product te leveren.

HOE MAAKT HET

HOECOMMUNITY MAAKT HET PORT SYSTEM PORT COMMUNITY SYSTEM

HÉT VERSCHIL? * HÉT VERSCHIL? *

Reym verbetert continu om er voor te zorgen dat werkzaamheden veiliger en efficiënter worden uitgevoerd én minder belastend zijn voor mens en milieu.

EFFICIËNTER WERKEN

Reym Amsterdam Postbus 58108 1040 HC Amsterdam Dukdalfweg 5 1041 BC Amsterdam Tel: 020 – 613 29 73 E-mail: amsterdam@reym.nl

EFFICIËNTER WERKEN 100 MILJOEN MINDER E-MAILS

Reym Beverwijk Postbus 276 1940 AG Beverwijk Nijverheidsweg 50 1948 PV Beverwijk Tel: 0251 – 22 92 33 E-mail: beverwijk@reym.nl

STUUR 1 BERICHT EN PRAAT MET DE GEHELE HAVEN

100 MILJOEN 30 MILJOEN MINDER MINDER TELEFOONTJES E-MAILS

TUSSEN ALLE SPELERS IN DE LOGISTIEKE KETEN

STUUR 1 BERICHT EN PRAAT MET DE GEHELE HAVEN 8 52 4,6 5 2,1 KM KM KM 162,6 54,6 KM M KM M K

6K M

K 7,2

KM K 5 K0,9 M

52 5 4,6 K M KM M ,7KKM 12 2,9 KM 193,,5 5 KM KM ,5

19 3, 5

30 DOOR MILJOEN SLIMMER WERKEN EN PLANNEN MINDER TELEFOONTJES

8 KM 8,6 K32

Adv_Reym_2803_A6.indd 1

BESPARING 30 MILJOEN KM

19 3, 5

2,5 KM M 8,2 M TUSSEN ALLE SPELERS KM 55,7 IN KM DE LOGISTIEKE KETEN 10 MINDER

PAPIER

* OP JAARBASIS BESPARING 30 MILJOEN KM

Bespaart u al?

DOOR SLIMMER WERKEN EN PLANNEN

6K M

OF WEL 110.000 BOMEN

0,9 KM

12,7 KM

Dertig miljoen minder telefoontjes per jaar. Dertig miljoen minder kilometers. Honderd miljoen minder e-mails. En vooral: een fors concurrentievoordeel voor de 2300 deelnemende bedrijven. 88 Dat is 6 de actuele opbrengst van het Port Community1System, de ,digitale 2,5 KM KM infrastructuur van de Nederlandse havens. Ruim 10 jaar geleden ingevoerd om de uitwisseling van data makkelijker en efficiënter 10 KM MINDER te maken. Ondertussen onmisbaar!

PAPIER

Bij Portbase zijn wij iedere dag bezig het Port Community System OF WEL 110.000 BOMEN verder te verbeteren. Nieuwe slimme services voor informatieuitwisseling maken uw logistieke ketens nog weer makkelijker. Samen met alle partijen streven we naar steeds meer toegevoegde waarde. Zonder winstoogmerk, van en voor iedereen die zakendoet in of met de Nederlandse havens. Meedoen? Kijk op www.portbase.com

Seattleweg 7 3195 ND ROTTERDAM The Netherlands T +31 (0)10 252 22 00 www.portbase.com * OP JAARBASIS www.exportcontrolsystem.eu

Zeehavens A msterda m september 2013

15-08-12 13:37

M a ritiem e di e n st v e r l e n i n g

Bertus G ou wswaard

noteert e l k zeesch ip dat A msterdam aa n lo o pt Sind s 1 9 6 2 h eef t geen sc h i p d e h ave n v a n Am s te rd a m a a n g e lo pe n zonder da t B er t u s G o u ws wa a rd he t he e f t g e no te e rd, m e t a ll e rele van te g ege ven s er b i j. Ee r s t m e t d e ha n d, la te r p e r c o m p ute r. Wek el ijk s b edien t h ij de gro te b ul kte r m i n a l s. Ee n i n te r v i e w m e t e en b ijzo n dere h aven m a n d i e te ve ns e re l i d i s v a n Am p o r t s.

T E K S T: J o r i s M o es

ie 51 jaar nauwgezet een compleet register bijhoudt van aangekomen schepen, is een bijzonder mens. Zelf is Gouwswaard vrij nuchter over zijn levenswerk: “In de jaren zestig en zeventig noteerde ik alles handmatig in een kaartsysteem. In 1982 kocht ik een Commodore-computer en een kleine matrixprinter. Een vriend schreef het programma en zo kon ik alle gegevens op floppy’s opslaan.” “In de beginperiode was de rubriek ‘Aangekomen Schepen’ in het vroegere Dagblad Scheepvaart mijn bron. Deze krant kreeg zijn gegevens van de Havendienst Amsterdam. Ik heb de Havendienst toen gevraagd of ik de gegevens direct kon krijgen en dat mocht. Sindsdien was ik daar tientallen jaren kind aan huis. In het weekeinde hield ik mijn kaartsysteem bij. Daaruit haalde ik de gegevens voor de gevraagde overzichten zoals elk bedrijf ze wilde hebben. De lijsten postte ik op zondagavond, zodat de scheepsagenten en de terminals ze maandagmorgen in de bus hadden. Vaak bracht ik ze ook langs, zodat ik de mensen persoonlijk sprak.” Begin jaren tachtig waren Gouwswaards havenstatistieken aanleiding voor voorzitter Boudewijn van der Bilt om hem erelid te maken van Amports. En terecht, want cargadoors en stuwadoors waren gebaat bij zijn nauwkeurige en vooral snelle overzichten. Anno 2013 mag hij in de Amsterdamse haven grote terminals als Oiltanking, EuroTank Amsterdam, Vopak Agencies, IGMA, OBA en Rietlanden tot zijn vaste klantenkring rekenen. Hij bedient deze bedrijven wekelijks met overzichten van bijvoorbeeld natte of droge bulk.

Bruikbare databank Uit de geschreven lijsten van vóór 1982 en ook met de oude, grote floppy’s uit de begintijd van de computer, maakte Gouwswaard zijn statistieken en overzichten nog handmatig. Sinds 1989 kon hij met nieuwe hardware en programmatuur zijn lijsten laten opstellen door de computer. “Ik kan nu alles in mijn PC opzoeken, het is echt een bruikbare databank geworden. Dat scheelt heel veel tijd: vroeger was ik er zo’n twaalf uur per week mee kwijt, nu nog maar zes. De compu-

Bertus Gouwswaard houdt al meer dan vijftig jaar de statistieken bij van alle zeeschepen in de Amsterdamse havenregio. Foto: Ed Seeder

ter doet het werk maar ik moet wel alles zelf invoeren.” Hij vervolgt: “Ik wil compleet zijn: hoeveel cruiseschepen zijn er in een bepaalde periode geweest, om maar wat te noemen. Dat, en nog veel meer, haal ik zo uit mijn bestand. Ik registreer van elk schip naam, type, rederij, lijndienst, vlag, tonnage dwt, brt en diepgang. Aan de diepgang kan ik bijvoorbeeld zien of een schip geladen of leeg is. Verder noteer ik de agent, de havenligplaats en de voorlaatste aanloophaven. De ladingsoort registreer ik wel maar details zijn commercieel te gevoelig. Sinds maart 2013 heb ik helaas geen inzage meer in de vervoerde lading maar die kan ik wel achterhalen. Uit een oliehaven komt geen erts!”

Naar de ADM-werf Het zou voor de hand hebben gelegen als Gouwswaard een baan in de haven had gezocht, maar hij was 36 jaar vrachtwagenchauffeur voor C&A. Zijn hart klopte echter voor de Amsterdamse haven: “Al sinds de lagere school was ik erdoor gefascineerd. Mijn vader werkte bij ADM en op zaterdag mocht ik wel eens mee naar de werf. Dan zag ik al die enorme schepen in dok en dat was fantastisch! Toen ik dertien jaar was begon ik met het maken van lijsten met aangekomen schepen. Het heeft mij nooit meer losgelaten. De Amsterdamse haven zal altijd mijn haven zijn!”

•

Zeehavens A msterda m september 2013

Service comes First STEVEDORING

SHIP REPORTING

TALLY AND CONTROL

SHIP AGENCY

FORWARDING

www.kvsa.nl

UITZIC H ET M

JM OP I ON

RDZEE OO

Steel Repairs - Constructions Works Pipe Works - Lay by berth 300m x 7m Engine Repairs - Electrical Repairs

AVEN EN N DH

www.restaurantijmond.nl

Het adres voor uw (zaken)lunch, diner of kopje koffie. Ook voor uw feest, vergadering of catering op locatie. Royaal terras en eigen parkeerplaats aanwezig.

Vlothavenweg 16 • 1013 BJ Amsterdam • Harbour 2311 • +31 (0)20-682 90 05 • www.hors.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

Seinpostweg 40 - 1976 BT IJmuiden 0255 - 51 35 36 - info@ijmond-restaurant.nl

M a ritiem e di e n st v e r l e n i n g

V e r k e e r s l e i d e r s k r ijg e n u itg e b r e i d e t r ai n i n g

Goed voorbereid o p h et walradarsysteem Twe e jaar vo o rda t h et n ieu we w alr adar sy s teem vo o r d e Amsterdams e h aven regio in septembe r 2 0 1 2 ‘ l ive’ gin g, hebbe n de ver k eers l eid ers uitge bre id er var in g o p g eda a n bij de Ve r k eers d ien s t N o o rdzee k anaal. “ D at h eef t o n s veel voordee l geb rac h t ,” a l du s A l ex Br andje s. H ij is vo o r m al ig ver k ee r sleid er en tegenwo o rdig ople id in gs a d vis eu r/ V TS Tr aining b ij H aven b edr ijf Amsterdam N V. E ve r t B r u i n eko o l

et nieuwe walradarsysteem voor het Noordzeekanaal bestaat uit 26 radarmasten die onderling zijn verbonden. Zij bestrijken het gehele gebied waarvoor Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Amsterdam NV verantwoordelijk is; van de verkeerspost Schellingwoude tot het redegebied van IJmuiden. Het systeem geeft continu een doorlopend, actueel beeld van de scheepvaart. “Vlot, veilig en verantwoord zijn de sleutelwoorden van het nieuwe walradarsysteem,” legt Alex Brandjes uit. “Vlot omdat wij het scheepvaartverkeer zo kunnen begeleiden dat alles vlot verloopt. Veilig omdat wij beschikken over informatie van de walradar, camera’s, de automatische identificatie van schepen en het marifoonverkeer waardoor we alles weten over de scheepvaart in ons gebied. En verantwoord omdat wij ook zorgen voor een duurzame afhandeling.” Na de invoering van de walradar op 12 september 2012 is er volgens Brandjes een gewenningsperiode geweest tussen de verkeersleiders en de gebruikers. In de tussentijd hebben de verkeersleiding en binnenvaartorganisaties met elkaar gesproken. Ook zijn er bezoeken gepland aan de verkeerscentrale HOC in IJmuiden, en varen de verkeersleiders mee op de schepen. Dit om meer begrip te krijgen voor elkaars werkwijze.

Ervaring opdoen op de radarpost In de Amsterdamse havenregio is het walradarsysteem ongeveer een jaar geleden in bedrijf gegaan. “Een spannend moment. Maar niet onverwacht omdat wij goed voorbereid waren

Een van de 26 radarmasten van het walradarsysteem langs het Noordzeekanaal. Foto: Evert Bruinekool

op de nieuwe situatie”, zegt Alex Brandjes. “Twee jaar daarvoor heb ik samen met collega’s regelmatig op de radarpost van het Noordzeekanaal gezeten. Hierdoor konden we alvast ervaring opdoen met het nieuwe systeem.” Verkeersleiders zijn, zo stelt Brandjes, altijd goed voorbereid op hun taak. “Eerst volg je de NNVO in Wageningen (Nationaal Nautische Verkeersleider Opleiding, red.). Als je deze opleiding goed hebt doorlopen, dan volgt de Regionale Nautische Verkeersdienst Opleiding (RNVO). Tijdens deze basisopleiding moet je onder andere zes weken praktijkervaring opdoen met de simulator. Je krijgt dan realistische beelden voorgeschoteld en moet snel beslissingen nemen, ook in een crisissituatie. Na een tijdje heb je niet meer het gevoel dat je een ‘spel’ speelt. Het lijkt de werkelijkheid en dat is precies de bedoeling van de simulator!” Tijdens de RNVO gaan de cursisten aan het werk onder leiding van een ervaren verkeersleider. Brandjes: “Afhankelijk van je vorderingen, krijg je steeds meer taken en verantwoordelijkheden. Totdat je geheel zelfstandig jouw taken kunt uitvoeren.”

Op de hoogte blijven Daar stopt het overigens niet. Brandjes: “Iedere verkeersleider moet voortdurend op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen. Ook moet hij elke drie jaar een driedaagse herhalingscursus volgen, waarbij uiteraard de simulator wordt ingezet. Alleen aanwezig zijn is niet voldoende om de verkeersleidersbevoegdheid te behouden. Een cursist moet goed presteren en aantonen dat hij de theorie beheerst, alert kan reageren op praktijksituaties en alle verantwoordelijkheden ook echt aankan. De veiligheid van de scheepvaart ligt tenslotte in zijn handen!”

•

www.portofamsterdam.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

HAVEN B EROE P EN F oto : Ev e r t B r ui n e k o o l

“Amsterdam is dé overslaghaven van grondstoffen voor veevoeder”

S c h i p p er Fr eek va n IJ k en o p h et b i n n en va a rts c h i p ‘ D e Sta d N ij k er k I .

Naam: Freek van IJken Leeftijd:

In de Amsterdamse havenregio werken ongeveer 50.000 mensen in uiteenlopende functies en beroepen. In de serie ‘Havenberoepen’ laten we steeds een van hen aan het woord. Ditmaal: Freek van IJken (52), schipper op binnenvaartschip ‘De Stad Nijkerk I’. “Ik kom uit een echte schippersfamilie. Vandaar dat ik na de MAVO mijn binnenvaartpapieren heb gehaald. Als zeventienjarige voer ik voor het eerst alleen op een scheepje tussen Nijkerk, Amsterdam en Zaandam. En nog steeds doe ik, zoals schippers dat noemen, alleen een rondje rond de kerk. Dit leven bevalt me prima.” “Mijn vrouw heeft ook haar papieren. Wij werken beiden als schipper voor Koninklijke De Heus, producent van diervoeders, op De Stad Nijkerk I. Dit is een klein binnenvaartschip met vijfhonderd ton laadvermogen. In vergelijking met grote binnenvaartschepen is dat misschien niet zoveel maar wij doen jaarlijks wel zo’n 85 reisjes. Als ik op en neer vaar naar Amsterdam, dan neem ik hetzelfde aan lading mee als veertien vrachtwagens. En dat is ook stukken efficiënter. Ik ben in zeven uur op en neer van Nijkerk naar Amsterdam en verbruik dan veertig liter per 52

Zeehavens A msterda m september 2013

uur. Een vrachtwagen rijdt 1:3 en moet 130 kilometer afleggen, en dat dan maal veertien! De hoeveelheid grondstoffen die wij wekelijks leveren aan de agrarische sector is onvoorstelbaar groot: 10,5 miljoen liter melk en 5,2 miljoen eieren.”

Amsterdam dé veevoederhaven

“Toen ik in 1979 met werken begon, kwamen er iedere week twee tot drie zeeschepen elk 75.000 ton tapioca lossen in Rotterdam (een zetmeelingrediënt dat vaak wordt gebruikt als varkensvoer, red.). Er waren destijds nog niet veel voorzieningen en ik deed dan ook twee uur over het laden van vijfhonderd ton. Dat ging destijds nog met zo’n elevator.” “Sindsdien is er nogal wat veranderd. Nu is Amsterdam dé haven voor de overslag van grondstoffen voor veevoeder. Alleen al De Heus haalt jaarlijks zo’n 450.000 ton weg bij OBA en IGMA. Bij IGMA knikkeren ze tegenwoordig mijn schip in twintig minuten vol!” “Voor ‘De Stad Nijkerk I’ hebben wij een jaarbriefje voor zowel Nijkerk als Amsterdam. De Heus is vaste klant in Amsterdam. Bunkeren doen wij bij het Harderwijkse bedrijf Scherpenzeel dat een vaste ligplaats heeft aan de Haparandadam bij de Houthavens in Amsterdam. Bij gebrek aan voldoende ligplaatsen liggen vier van onze duwbakken vrijwel continu bij Eggerding. De overige

52 jaar Functie: schipper ‘De Stad Nijkerk I’ Bedrijf: Koninklijke De Heus Werkzaam als schipper sinds: 1979

vijftien liggen bij onze fabrieken of zijn onderweg. Amsterdam is echt onze tweede thuishaven.”

Mooiste plekje bij SAIL

“Een leuke bijkomstigheid van deze haven is dat wij bij SAIL Amsterdam altijd een perfect plekje hebben. Al tweemaal had ik de mooiste plek die je je kunt voorstellen. Dan ging ik laden bij Cargill en voer vervolgens volgeladen naar de Nieuwe Houthaven. Daar meerde ik af, zette mijn stoeltje op het stuurhutdak en bleef kijken tot alles voorbij was. Daarna startte ik de motor en sloot aan in de file van recreatieschippers. Zo’n superdag heb je alleen in Amsterdam!”

Po rt o f Fo ot b a ll

T elstar v ij f t ig jaar jong Voor tgek om en u it een fu s ie van V SV e n S to r mvo gel s in 1 9 6 3 is Te l s t a r a l vijf t igja a r een sier aad vo o r h et b et a a l d vo etbal. Dit jaa r vier t de veren igin g in Velsen- Zu id zijn vijf t igja r ig bestaan op u it b u n dig e w ijze. Onde r tuss en h a a l t Tel s t a r d e bande n aa n m et d e A m s terdamse haven regio via Po r t o f Foot ball. T ekst: B a r t S ta m

elukkig is het Telstar de afgelopen vijftig jaar beter vergaan dan de gelijknamige Amerikaanse communicatiesatelliet, waarnaar de club uit Velsen-Zuid is vernoemd. Deze Telstar 1 hield er in februari 1963, minder dan een jaar na de lancering, al mee op, hoewel de bijna negentig centimeter grote bol tot op de dag van vandaag doelloos rondcirkelt boven de aarde. Doelloos is de gelijknamige voetbalclub zeker niet, want sinds de oprichting op 17 juli 1963 is Telstar een gewaardeerd lid van de KNVB. In 1976-1977 behaalden de ‘Witte Leeuwen’ met een zesde plaats in de eredivisie het beste resultaat ooit. Het seizoen erna werd Louis van Gaal als speler overgenomen van FC Antwerpen. Maar ondanks de bezwerende woorden van de huidige bondscoach (‘met een klassespeler als ik degradeert Telstar niet!’), moesten de Witte Leeuwen toch een stapje terugdoen. Hoewel Telstar er sindsdien niet meer in is geslaagd terug te keren op het hoogste niveau, is de club financieel kerngezond. Met ‘Telstar Thuis in de Wijk’ hebben de Witte Leeuwen al jaren een grote maatschappelijke functie.

Port of Football Een van de nieuwste initiatieven om de regionale havengemeenschap meer bij de club te betrekken is Port of Football. Een schot in de roos, getuige de deelname van Havenbedrijf Amsterdam NV, Zeehaven IJmuiden NV, Wesco, BAM, Silverstar Agencies, Linde Gas, Peinemann, Niron Staal , OBA, TST Group en Amports. “Doel is een platform te creëren waar havenbedrijven hun klanten en toeleveranciers kunnen ontmoeten,” zegt commercieel directeur Steef Hammerstein. “Overigens willen we bedrijven ook met lokale en regionale

politici en bestuurders in contact brengen in een open, ongedwongen sfeer.” Bij elke thuiswedstrijd staat steeds een belangrijk cluster centraal in de business club, zoals de off shore of de cruisesector. Inmiddels liggen enkele jubileumactiviteiten al weer achter ons. Op maandag 27 mei was er de zogeheten theateravond in het Tata Steel stadion, waarbij een aantal oud-trainers als Jan Rab, Joop Brand, Fred André, Toon Beijer en Simon Kistemaker in het zonnetje werden gezet. Louis van Gaal haalde herinneringen op aan zijn tijd bij Telstar en hield een gloedvol betoog over de Jupiler League als kweekvijver van de eredivisie. Op woensdag 17 juli, precies een halve eeuw na de oprichting, was er een drukbezochte receptie in een snikheet Tata Steel Stadion. Sprekers waren onder anderen sportwethouder Annette Baerveldt van Velsen, Rauke Henstra (voorzitter van de Raad van Commissarissen), Stormvogels-voorzitter Nico Stoker en Paul Veltman (Tata Steel).

Bondscoach Louis van Gaal (rechts) en commercieel directeur Steef Hammerstein in het Tata Steel stadion op maandag 27 mei. Foto: Telstar

Het Haventoernooi van 19 en 21 juli verliep niet helemaal naar wens met een 7-0 nederlaag tegen het Israëlische Hapoel Kyriat Shmona, maar dat mocht de pret niet drukken. Bij Telstar hoort men nog wel eens gekscherend dat de wedstrijd een hinderlijke onderbreking is van een gezellige avond met zakenrelaties. Al werd de 3-2 overwinning op Emmen tijdens de eerste thuiswedstrijd van het nieuwe seizoen hartstochtelijk gevierd.

•

www.sctelstar.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

Amsterdam IJmuiden Offshore Port, Serving up offshore energy solutions. Our partners are ready to be of service in the following disciplines: • Base Facilities (office, warehouses, open yard) • Construction, Engineering • Decommissioning • Design, Development • General Services • Maintenance and Repair • Offshore Wind Power • Port Related Services • Regional Authorities • Transport, Logistics & Supply

WWW.AYOP.com

AmsterdAm IJmuIden OffshOre POrt COntACt detAIls

• info@ayop.com

Airborne Composite Tubulars • Amports • AON Nederland BV • ASCO Holland (Logistics) BV • AYOP • Ballast Nedam Infra Noord West BV • Boon Transport BV • Breman Offshore BV • BK Groep • Container Company Amsterdam • CMF Central Mudplant & Fluid Serv. • Container Company Amsterdam BV • De Vries & Van de Wiel • De Vries & van de Wiel Kust en Oeverwerken BV • EPMC Europe • Gemeente Beverwijk • Gemeente Velsen • Gemeente Zaanstad • Grontmij Nederland BV • Gulf Oil Nederland BV • IRO • Iskes Towage & Salvage • Isolatie Combinatie Beverwijk BV • KVSA BV • Mammoet Nederland BV • MAIN BV • MEO BV • MNO Vervat BV • MSCY Vastgoed BV • Oliehandel K. de Boer BV • Peterson IJmuiden BV • Port of Amsterdam • Provincie Noord-Holland • Reym • Royal Haskoning DHV • Schot Verticaal Transport BV • Shipdock BV • Spie Industry Noordwest • Stadsdeel Amsterdam Noord • Svitzer Amsterdam BV • Tata Steel IJmuiden BV • Wesco • Willis • Willteco • Zebra Maritime BV • Zeehaven IJmuiden NV

PORT E R O H S related industries and regional authorities Alliance of port & offshore EN OFF

R uimte in de hav e n

H o o g Tij: HoogTij Totale oppervlakte: 130 ha Uitgeefbaar: 97 ha Havendeel: 27 ha Schiphol: 20-25 minuten Koude- en warmteopslag Luchtfoto HoogTij aan het Noordzeekanaal. Foto: Henk Honing

D e Am s terda m s e h aven re gi o h e e f t vo lo p r ui m te vo o r nie uwe ( h aven ) b edr ijven . All e e n a l i n We s t p o o r t g a a t he t om zo’n 3 1 5 h ec t a re. M a a r o o k Z a a n s t a d, B e ve r wi j k , Ve lse n - N o o rd en I Jm u id e n he b b e n no g vo lo p te r re i ne n be schik b aar. I n d e ru b r ie k ‘ R ui m te i n d e have n’ s t a a t stee d s een ter rein c en t ra a l. D i t m a a l: H o o gTi j i n Z a a ns t a d. T ekst: B a r t S ta m

oogTij ligt aan de zuidkant van de gemeente Zaan stad. Direct aan het Noordzeekanaal en recht tegenover de Amerikahaven. Het terrein van 130 hectare biedt plaats aan zowel haven- als niet-havengebonden bedrijven. Van de netto 110 hectare is nog 97 hectare uitgeefbaar. HoogTij verkoopt kavels in uiteenlopende formaten. Het havengebonden deel van HoogTij is 27 hectare groot en is bestemd voor bedrijven in de milieucategorieën 3.1 tot en met 5.1. Hier staat een gloednieuwe laad- en loskade gepland van ruim negenhonderd meter: een openbaar deel voor meerdere gebruikers (multi-use) en één deel voor een dedicated gebruiker. Op het niet-havengebonden deel (83 hectare) is ruimte voor bedrijven van de milieucategorieën 3.1 tot en met 4.2. Dit deel is bestemd voor sectoren als food, industrie, metaal, transport en logistiek. Voorbeelden van bestaande vestigingen op HoogTij zijn een kunstdrukkerij, een design-meubelhandel, een fabrikant van metalen platfonds, een kledingroothandel en een groothandel in truck- en traileronderdelen. HoogTij ligt op zo’n 20 à 25 minuten rijden vanaf Schiphol. Ook de Amsterdamse haven en het sluizencomplex van IJmuiden liggen dichtbij, mede dankzij de nieuwe Westrandweg (A5) en de Tweede Coentunnel. Voor de scheepvaart is

de directe ligging aan het Noordzeekanaal ideaal. Schepen aan de kade van HoogTij hoeven geen zeehavengeld te betalen. Duurzaamheid is een belangrijk uitgangspunt bij de ontwikkeling van HoogTij. Bedrijven kunnen zich kosteloos aansluiten op het koude- en warmteopslagsysteem in de bodem. Verder onderzoekt de gemeente Zaanstad of bedrijven zelf energie kunnen produceren en uitwisselen. Binnen de gemeentelijke bebouwingsleidraad hebben ondernemers de vrijheid de architectuur van hun bedrijfspand zelf te bepalen. Voorts kunnen zij gebruikmaken van een gemeenschappelijk parkmanagementsysteem.

•

Voor meer inf orm atie kunt u contact opnemen met de accountm anagers Fred Molanus en Be a van Voorthuizen, tel. 075-655 21 06/ 075-655 20 59, e-m ail f.molanus@za anstad.nl; b.voorthuizen@za anstad.nl of Ants Tilm a, commercieel m anager stukgoed & logistiek, Havenbedrijf A msterda m NV. Tel. 020-523 45 72 / 06-513 35 991 , e-m ail ants.tilm a@portofa msterda m.nl.

www.hoogtij.com

Zeehavens A msterda m september 2013

Opleid in ge n

I J m u i d e n M e taal va n s ta r t

Leer l i n g e n b o u we n dr ijv e n d les lokaa l J onge re n v a n h et n ieu we bedr ijf I Jmu id en M et a a l gaan in he t h aven g eb ied van I Jmuiden een l es b o o t bouwe n. Dit geb eu r t in nauwe samenwer k in g met he t Tec h n is c h Colle ge Vel s en en m et bedr ijven in de I Jm o n d. M ar it iem Co l l ege Velsen gaat de ‘ U n io n’ vanaf 2 0 1 4 g eb ru ik en als dr ijve nd l es l o k aal. G edeputee rd e Ja n van Run ope nde I Jm u iden M etaal op wo en s da g 15 me i.

Het ontwerp voor de nieuwe lesboot Union. Bron: De Chinook/IJmuiden Metaal

T E K S T: P i ete r va n H o ve

inds januari zitten leerwerkbedrijf en opleidingsscheepswerf De Chinook uit Haarlem en Paswerk Metaal uit Cruquius samen in één pand aan de Industriestraat in IJmuiden onder de naam IJmuiden Metaal. Aanvankelijk zou André Kuipers op woensdag 15 mei de officiële opening verrichten maar hij was op het laatste moment verhinderd. De Nederlandse astronaut is ambassadeur van Het Techniek Pact. Dit is een landelijk project van drie ministeries en het bedrijfsleven om meer jongeren een techniekopleiding te laten volgen. Gedeputeerde Jan van Run trad op als vervanger, te midden van ongeveer tweehonderd gasten.

ken samen met 25 metaalbewerkers van het voormalige Paswerk Metaal die op afstand staan van de arbeidsmarkt.” Met de officiële opening van het bedrijfspand gaf gedeputeerde Van Run tevens het startschot voor de bouw van lesboot Union die veertien meter lang is en vier meter breed. De plannen en het basisontwerp zijn inmiddels gereed. De leerlingen doen zoveel mogelijk zelf. Waar nodig krijgen zij medewerking van het beroepsonderwijs en bedrijven in de IJmond. De Union moet in 2014 te water worden gelaten om hierna dienst te doen als drijvend leslokaal voor het maritiem beroepsonderwijs.

‘De kleinschalige scheepswerf is een leer-werkbedrijf waar vijftien jongeren de opleidingen timmerman en metaalbe werker volgen’

“IJmuiden Metaal is een uniek project,” aldus bedrijfsleider Adriaan Bijl. “De kleinschalige scheepswerf is een leer-werkbedrijf waar vijftien jongeren de opleidingen timmerman en metaalbewerker volgen op mbo-1 en mbo-2 niveau. Zij wer-

De jongeren kunnen na hun mbo-opleiding letterlijk werk vinden ‘naast de deur’, meent Bijl. “Dit is een groot voordeel voor bedrijven in de IJmond die steeds meer moeite hebben met het vinden van jonge, vakbekwame medewerkers.”

•

www.paswerk.nl

Zeehavens A msterda m september 2013

PORT OF FOOTBALL Telstar Port of Football is het businessprogramma van eerstedivisieclub Telstar. Een uniek platform bedoeld voor bedrijven in het Noordzeekanaalgebied om in een even plezierige als sportieve ambiance hun zakelijke en maatschappelijke relaties te ontmoeten. Interesse om ook mee te doen? Neem dan nu contact op met Steef Hammerstein, commercieel directeur Telstar, via steef@sctelstar.nl.

DEELNEMENDE BEDRIJVEN:

Tata Steel Stadion | 1970 AB IJmuiden | Tel. 0255-546920 | www.telstarrrrrrrrrrrrrr.nl

Thuis bij Telstar

H av en ex p o s i t i e

O li e v e r f s c h il d e r ij e n n a h o n d e r d jaa r w e e r t e zi e n

E N TO S op h erhali ng Precies honderd jaar na de succesvolle Eerste Nederlandsche Tentoonstelling op S cheepvaar tgebied (ENTOS) zijn de mooiste oliever fschilder ijen van destijds nogmaals tentoongesteld. Er k wamen ruim vijfduizend belangstellenden naar de K romhouthal in Amsterdam-Noord om de t waalf wer k en van Hobbe Smith te bek ijk en. Gelijktijdig k onden ze daar genieten van de moder ne inter pretatie door R OCleer lingen Ar t & D esign.

T E K S T: B a r t S ta m

igenlijk zou de tijdelijke expositie ENTOS 2013 in de Kromhouthal op zondag 28 juli haar deuren sluiten. Maar de grote belangstelling èn de HISWA te Water deed de organisatoren besluiten de expositie van twaalf olieverfschilderijen (4,5 x 2,5 meter) van Hobbe Smith en de moderne acrylverfschilderijen van ROC Amsterdam met zo’n zes weken te verlengen. Nathan Wiersma (Kromhouthal en Evenementen aan de Overkant): “Sinds de opening op zaterdag 8 juni hebben we gemiddeld twintig tot dertig bezoekers per dag ontvangen. De meesten zijn maritiem geïnteresseerden, maar ook oud-werknemers van Stork Motoren en (oud) buurtbewoners. Met de zakelijke bezoekers meegerekend, zoals het jubileumcongres van de Havensociëteit Groot Amsterdam (HGA), zaten we rond 23 augustus op zo’n vijfduizend bezoekers. Daarover zijn we zeer tevreden.” Met ‘we’ bedoelt Nathan Wiersma naast de Kromhouthal ook Museum De Noord en het Amsterdam Museum, Stadsdeel Noord en Projectbureau Noordwaarts.

Eén miljoen bezoekers ENTOS was in 1913 een grootscheeps evenement. “Doel was zowel de Nederlandse scheepvaart als de Amsterdamse haven te promoten,” zegt Paul Vonk van Stichting Pro Noord,

de bevlogen initiatiefDe drukbezochte opening in de Kromhouthal op vrijdag 7 juni. nemer van ENTOS 2013. Foto: Ed Seeder “Het was een combinatie van vakbeurs, kunst evenement en kermis.” Plaats van handeling waren de Tolhuistuin, de Ranonkelkade en de huidige Van de Pekbuurt in Amsterdam-Noord. Omdat er goede veerdiensten waren, trok ENTOS tussen 5 juni en 1 september 1913 bijna één miljoen bezoekers. Een belangrijk onderdeel was het paviljoen van Amsterdam, waar twaalf impressionistische schilderijen te zien waren van Hobbe Smith (1862-1942). Smith kreeg van de gemeentelijke havendienst een eigen vaartuig waarmee hij op het IJ en het Noordzeekanaal zijn schetsen kon maken. “Mede door hun omvang zijn deze schilderijen daarna nooit meer als een complete serie te zien geweest,” zegt kunsthistorica Daphne Willemsen. “Een aantal schilderijen is in de jaren twintig en dertig vervoerd naar Duitsland en Zwitserland. Na terugkeer hebben ze grotendeels in het depot gelegen van het Amsterdam Museum.” Op ENTOS 2013 is duidelijk te zien dat deze lange periode de werken geen goed heeft gedaan. Diverse schilderijen hebben een vale, ietwat grauwe gloed. Restauratie kost circa 80.000 euro. De organisatoren hopen na afloop van de expositie op sponsoren die deze restauratie (deels) willen betalen of een geschikte ruimte hebben om de werken te exposeren.

Snel drogen Geïnspireerd door Hobbe Smith hebben ROC-leerlingen van de studierichting Art & Design eigentijdse varianten gemaakt van de Amsterdamse haven. Ondanks de korte voorbereidingstijd zijn ze daar volgens vriend en vijand goed in geslaagd. “Alle werken zijn uitgevoerd in acrylverf,” zegt Edwin Erich van ROC Amsterdam. “Dat was nodig omdat de verf snel moest drogen.”

•

www.kromhouthal.com www.facebook /ENTOS2013

Zeehavens A msterda m september 2013

NA HET MIJLENWERK OP ZEE, VOLGT HET CENTIMETERWERK IN DE HAVEN.

Elk jaar loodsen we zoâ&#x20AC;&#x2122;n 90.000 schepen de Nederlandse en

lengte van meer dan 300 meter veilig door een complex en

Vlaamse havens aan de Schelde in en uit. Aan boord is dan

druk bevaren havengebied? Hoe manoeuvreer je in dichte

altijd een van onze 460 registerloodsen. Omdat na het

mist of bij windkracht 7. Alleen een registerloods heeft hier

mijlenwerk op zee, het centimeterwerk in de haven volgt.

de juiste kennis en ervaring voor. De registerloods adviseert

Ja, de laatste 200 meter van een reis zijn vaak hachelijker

de kapitein over de te voeren navigatie. Wilt u meer weten

dan 5000 mijl op zee. Want hoe loods je een schip met een

over het Loodswezen? Kijk op www.loodswezen.nl

AMPORTS w w w. a m p o r t s . n l

AYOP a a nwez i g op

Z e s n i e u we A m p o rts - l e d e n

dr ie va kbeur z en AYOP (Amsterdam IJmuiden Offshore Port) is de komende maanden prominent aanwezig op drie vak beurzen voor de offshore olie- en gasproductie en windenergie.

De drukbezochte AYOP-stand tijdens Offshore Energy in 2012. Foto: Evert Bruinekool

Deze week (3-6 september) is een delegatie van negen bedrijven present op Offshore Europe 2013 in Aberdeen. Dit is de grootste offshore beurs van Europa met zo’n 1500 exposanten en bijna 50.000 professionele bezoekers. De AYOP-stand maakte onder-

deel uit van het Nederlandse IRO-paviljoen. Op dinsdag 15 en woensdag 16 oktober wordt in de AmsterdamRAI de vakbeurs Offshore Energy 2013 gehouden. AYOP heeft een eigen paviljoen voor circa twintig leden. De beursvloer is zo’n 15.000 m2 groot en telt ruim 500 exposanten. De derde beurs is de tweejaarlijkse EWEA Offshore Wind (19-21 november) die voor het eerst plaatsvindt in Frankfurt. Hier heeft AYOP een stand voor zeven bedrijven als onderdeel van het Holland-paviljoen. In 2011 was de beurs goed voor meer dan 480 exposanten en zo’n 8200 bezoekers. •

Amports heeft deze zomerperiode zes nieuwe leden mogen verwelkomen. In alfabetische volgorde zijn dat BK Groep, H.Blom & Zonen, Breman Offshore BV, Telstar, Unique Lights en Willteco. BK Groep is een advies- en ingenieursbureau met tien vestigingen en 250 werknemers in Nederland, Curaçao en Suriname. Het hoofdkantoor staat in IJmuiden. Kernactiviteiten zijn milieu, infrastructuur, Arbo en veiligheid, gebouwen en inrichting van de openbare ruimten. H. Blom & Zonen in Westpoort is gespecialiseerd in metaalrecycling en vatenhandel. De inen verkoop van ferro en non-ferrometalen is sinds de oprichting in 1912 de basis van het bedrijf. Sinds de jaren vijftig is daar de vatenhandel bijgekomen. Tegenwoordig gaat het om stalen en kunststofvaten maar ook om Intermediate Bulk Containers (IBC). Breman Offshore BV heeft een nieuwe vestiging aan de Haringhaven in IJmuiden. Het bedrijf maakt onderdeel uit van Breman Machinery. De locatie in IJmuiden is vooral bedoeld voor assemblage. Telstar is de bekende voetbalvereniging uit Velsen-Zuid die op 17 juli 1963 is opgericht. Naast voetbal is de club ook bekend om zijn maatschappelijke projecten via ‘Telstar Thuis in de Wijk’. Sinds 2013 heeft de club de banden met de Amsterdamse havenregio flink aangehaald met ‘Port of Football’. Hierbij zijn inmiddels elf bedrijven en havenautoriteiten aangesloten. Willteco BV in Broek op Langedijk is een technisch dienstverlener voor de offshore- en onshore-industrie. De dienstverlening loopt uiteen van technische diagnoses tot het coördineren en uitvoeren van onderhoudsprojecten. Unique Lights, met hoofdkantoor in Sneek, is gespecialiseerd in energiezuinige LED-verplichting voor zakelijke toepassingen, waaronder de offshore-industrie. Het bedrijf heeft verder twee buitenlandse vestigingen in Italië en Portugal.

www.ayop.com

AGENDA 19 september: HavenBBQ Ruigoord 15-16 oktober: Offshore Energy (AYOP) AmsterdamRAI 19-21 november: EWEA Offshore Wind (AYOP) Messe Frankfurt 29 november: Havengildediner Hotel Okura Amsterdam

Tweede H a ven b a r b e cu e Na de succesvolle première in 2012 houden Amports en ORAM, samen met de Havenclub Amsterdam, op donderdag 19 september de tweede HavenBBQ. Locatie is van 17.30 - 22.00 uur Ruigoord nabij de Afrikahaven. Naast een barbecue en andere smaakvolle gerechten, staat de avond in het teken van Gipsy. Aanmelden kan via www.amports.nl. De kosten bedragen € 35 per persoon. Meer informatie op www.amports.nl/agenda/ activiteiten/havenbbq

•

Amports, de collectieve promotieorganisatie voor de Amsterdamse havenregio Zeehavens A msterda m september 2013

Juri di s ch e hav en z a k e n T e k s t: E r n s t Bu lt hui s

Maritieme bergers: aasgieren of onmisbare schakel?

Mr. Ernst Bulthuis is partner bij ROHE Advocaten in Amsterdam. Elke editie behandelt de maritiem advocaat voor het bedrijfsleven in de Amsterdamse havenregio een actueel juridisch thema. Ditmaal: de maritieme hulpverlening. Naast de maritieme beperking van aansprakelijkheid en Averij Grosse behoort ook de maritieme hulpverlening (berging) tot de oudste maritieme principes die we kennen. En die in haar huidige vorm niet veel afwijkt van het ontstaan in de Griekse en Romeinse tijd. De gedachte achter maritieme berging is het leveren van een motivatie aan een schip om andere schepen in nood te assisteren, indien nodig. Deze stimulans wordt geleverd door een beloning (hulploon) toe te kennen als de hulpverlener succesvol is met het redden van het schip. Het is van oudsher een no cure, no pay principe, waarbij de hoogte van de beloning afhankelijk is van de geredde waarde. Deze waarde wordt bepaald aan de hand van schip, lading, bunkers en vracht.

Recht op hulploon Recht op hulploon bestaat dus alleen indien met succes hulp werd verleend, waarbij het schip is gered van gevaar. Een situatie waar het zich met eigen middelen en op eigen kracht niet kon redden. Voornoemd gevaar moet bovendien aanwezig zijn geweest bij de aanvang van de hulp, hetgeen in de Nederlandse jurisprudentie wordt vertaald

Zeehavens A msterda m september 2013

Mr. Ernst Bulthuis, maritiem advocaat en partner bij ROHE Advocaten in Amsterdam.

met de daadwerkelijke start van de hulp aan het schip (bijvoorbeeld het aanhaken van een sleepkabel), en dus niet al met het uitvaren van een bergingsvaartuig. Is het gevaar geweken als men arriveert, dan bestaat er geen recht op een vergoeding of hulploon. Tegenwoordig speelt het milieu in de scheepvaart een belangrijke rol. Dit naar aanleiding van grote en bekende olierampen. Hierdoor speelt het milieu ook een rol bij het toekennen van het hulploon. Dat is dus niet volledig afhankelijk meer van de geredde waarde. En dat stimuleert bergingsbedrijven om ook naar die gevallen uit te varen waar de potentiële waarde kleiner is, maar de potentiële milieuschade des te meer (denk hierbij aan oude, enkelwandige olietankers in nood). In vergelijking met een ‘gewoon’ sleeploon kan de hoogte van hulploon aanzienlijk zijn, ook als de hulp relatief gemakkelijk kon worden geleverd. Ook dit heeft te maken met de stimulatiefactor in de maritieme bergingsindustrie. Bergingsbedrijven hebben dure schepen en bergingsmateriaal op station liggen. Dit materieel is niet constant bezet maar heeft wel onderhoud nodig. Deze kosten moeten mede gedekt worden met verkregen hulploon, waarbij schepen in nood in de regel niet dagelijks langskomen.

Deze definitie levert stof tot nadenken. Een onbestuurbaar en op drift geraakt schip met motorproblemen op het Noordzeekanaal valt ongetwijfeld onder voornoemde definitie. Nu komt u tijdens de vakantie een te water geraakte koe in de sloot tegen die u met succes en levend aan de boer retourneert. Dit kan u zomaar een gratis vakantie opleveren!

Oude koeien uit de sloot halen

www. ro h eadvo cate n . n l

Onder berging in juridische zin wordt verstaan: iedere daad verricht om hulp te verlenen aan een zich in het water in gevaar verkerend schip of andere zaak.

Aan de inhoud van dit artikel zijn geen rechten te ontlenen. Voor een reactie kunt u e-mailen met: ernst@roheadvocaten.nl

Foto: Dick van den Berg

‘Is het gevaar geweken als men arriveert, dan bestaat er geen recht op een vergoeding of hulploon’

•

T W ITTER t w i t t e r . co m / a m p o r t s

Ook Amports is volop bezig met social media. Inmiddels heeft het Twitteraccount @amports al ruim zevenhonderd volgers en dat aantal groeit snel. Met ingang van dit nummer zullen we u steeds de leukste tweets laten zien die de afgelopen weken voorbijkwamen.

oram @oram_amsterdam 13 juni 2013: Freek Ossel stopt na verkiezingen. ORAM bedankt de wethouder als motor voor de verzelfstandiging vd haven. @PvdA_amsterdam @HavenAmsterdam

AmsterdamCruisePort @AMS_Cruise_Port 10 aug. 2013: The departure of the Eurodam last Friday. Thanks for the photo @Stichting_AM #cruise http://t.co/Wg4XI4ypgl

Jan de Boer @jandeboos 16 juli 2013: Aan het werk @Amports http://t.co/ Q2YQtPyknN

Portbase @Portbase 30 juli 2013: Cargadoors en rederijen willen Ladinginformatie 2.0 zo aantrekkelijk mogelijk maken. Klik door en lees meer: http://t.co/R3GBU6BKdm

AYOP @AYOP_Offshore 8 juni 2013: AYOP steunt #SpierenvoorSpieren door deelname aan North Sea Energy Soccer Cup 15-06 @TelstarRSS thanks 4 the shirts! http://t.co/63Goapv7nP

Rory Balkema @RoryBalkema 10 juli 2013: SeaMar Splendid in action! Conducting air diving support operations #seamar #OilandGas http://t.co/S8VAforTi7

Havenbedrijf Adam @HavenAmsterdam 30 juli 2013: Medewerkers havenbedrijf mountainbiken binnenkort 700 km in de strijd tegen spierziekte Duchenne http://t.co/ 7KNQNJdhym @Duchenne_Heroes ^WM Frans Baud @Baud001 18 juli 2013:

De Koperen Ploeg WA @Boatmen01 28 mei 2013: #Amsterdam Boatmen on the move to another mooring job. http://t.co/WxLztRxZeP

Nice arial picture of get together of MSC Magnifica and MSC Opera leaving IJmuiden. #MSCOpera #Cruise http://t.

co/k6TcpCykCX

MAIN-BV @olieinzameling 1 juli 2013: #MAINbv is een erkend leerbedrijf geworden voor de #matrozenopleiding.

Hebt u ook een interessant havennieuwtje? Volg ons en richt uw bericht, eventueel met foto, aan @amports. De leukste tweets worden meegenomen in Zeehavens Amsterdam.

Zeehavens A msterda m september 2013

Locatie Amsterdam: Coenhavenweg 22 1013 BL Amsterdam

Contact: 020 - 486 76 40 (24/7)

DĂŠ maritieme dienstverlener over het water Bek & Verburg is al meer dan 50 jaar het aanspreekpunt voor de inzameling van alle soorten afvalstromen welke vrijkomen aan boord van een zeeschip, en draagt zorg voor de administratieve afhandeling en coĂśrdinatie met de haven-autoriteiten en milieudiensten.

Naast het inzamelen van

operationele activiteiten op

scheepsafvalstoffen is Bek &

locatie. Met vestigingen in

Verburg actief in het reinigen

Amsterdam, IJmuiden, Rotter-

van duwbakken, lichters en

dam, Scheveningen en Den

zeeschepen en het behande-

Helder is Bek & Verburg in

len van schade- en restpartij-

staat de klanten 24 uur per

en. Inclusief de benodigde

dag een totale dienstverle-

Specialist in: garbage-transport, removal of all types cargo residues, damaged cargo solutions, Cleaning/sweeping/barges

ning aan te bieden.