Zeehavens Amsterdam nr. 6 2012

Inhoud Themanummer

Xxx Xxx

Xx

ZEEHAVENS

AMSTERDAM XX

Xx

XX XX

AMsterdAM BeverwijK ijMUiden zAAnstAd

Xxx

Xxx

Xxx

Xxx

Xxx Xxx

Foto voorpagina: Xxx

Themanummer

Food Colofon: Bart Stam (hoofdredacteur) Laura Keegstra (directeur)

2012/nr6

Adverteerdersindex: Xx Xxx

Minervahaven

Van hout naar hightech

Ontwerp en opmaak: FIZZ reclame + communicatie, Meppel Druk: Ten Brink, Meppel

Amsterdam en Zaanstad kloppend hart van Nederland www.amports.nl

ABN AMRO

Succesvolle Havendesk gaat de grens over D e c e mber 2012 1

making the difference

SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity.

As the world’s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 64,000 employees, SGS operates a network of over 1,250 offices and laboratories around the world.

SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.

sgs gRoUP NETHERLANDs

sgs gRoUP BELgiUm

Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e sgs.nl@sgs.com

SGS House Noorderlaan 87 B-2030 Antwerpen t +32 (0)3 545 44 00 e sgs.be@sgs.com

www.sgs.com 2

December 2012

Zeehavens Amsterdam

Inhoud Themanummer

Food 05 07 09 10 14 16 19 23 24 26 28 31 32 35 36 38 41 43 44 46

Toegevoegde waarde Korte berichten Korte berichten

10

Cacao Alle betrokkenen zijn het erover eens: in het proces van de verduurzaming van de cacaoketen ligt een mooie rol weggelegd voor zowel Amsterdamse havenbedrijven als de Zaanse verwerkingsindustrie.

“Nederland wil in 2025 honderd procent duurzame cacao aanbieden aan Nederlandse consumenten.”

Cacaoketen moet verduurzamen Gevraagd (m/v): vakbekwame foodprocessors Logistieke puzzels IJmuiden als hart van de visserij Interfish: sinds 1976 Foto-impressie 67ste Havengildediner ‘Van zaadje tot karbonaadje’ Cargill blijft Amsterdamse haven trouw In de hoofdstad van de pootaardappel

AYOP serveert ‘dienbladconcept’

19

Vis “We hebben een ijzersterk viscluster in de haven van IJmuiden,” stelt algemeen directeur Peter van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden NV vast. Daarvan is geen woord overdreven. “We zien grote volumes ingevroren vis naar onze haven overgeheveld worden.”

Westrandweg open (Part I) Maritieme bank De schone kant van afval Havenberoepen: bankwerkersbaas Juridisch: aansprakelijkheid in de voedselindustrie

Foto voorpagina: Het lossen van cacaobalen. Amsterdam en Zaandam vormen met circa 600.000 ton per jaar 's werelds grootste centrum voor de verwerking van cacao.

Van hout naar hip Uitgaanstip: het Bunker Museum

Colofon: Zeehavens Amsterdam is een uitgave van Amports, De Ruijterkade 7, 1013 AA Amsterdam.

Directeur: Laura Keegstra.

Tel: 020 627 37 06 E-mail: amports@amports.nl Twitter: @Amports

Redactie: Bart Stam (hoofdredacteur) Cees Visser (eindredacteur) Boris Coret (bureauredacteur) Advertenties: Chris van der Deijl vanderdeijl@amports.nl Ontwerp en opmaak: FIZZ Marketing en communicatie, Meppel Druk: Ten Brink, Meppel

Adverteerdersindex: 42 AYOP 22 BAM Industrie Service 06 Bek & Verburg B.V. 08 Blom 08 Cushman & Wakefield 30 C.V.V. 34 CWT Europe 08 De Koperen Ploeg 17 Forkliftcenter 40 Havenzaal

www.amports.nl

47 40 27 18 30 27 30 18 40 02

Holland Repair and Services KVSA Libelle Service Machinefabriek Saedt Marpol Services Megabarging MEO B.V. Rabobank Restaurant IJmond SGS

30 08 12 04 06 48

STC B.V. SWA Havens Ter Haak Group VCK Logistics Waterland Terminal Zeehaven IJmuiden

D e c e mber 2012

3

Port of Amsterdam +31 20 58 77 877 - info.logistics@vcklogistics.nl Port of Rotterdam +31 10 494 37 77 - info.ocean@vcklogistics.nl Amsterdam Airport Schiphol +31 20 65 49 100 - info.air@vcklogistics.nl www.vcklogistics.nl

4

December 2012

Zeehavens Amsterdam

Opinie

Zee-arbeidsrecht

Toegevoegde waarde

In Zeehavens Amsterdam nr. 5 besteedt Ernst Bulthuis aandacht aan de wijzigingen in het Nederlandse zee-arbeidsrecht door het Maritiem Arbeidsverdrag (MLC 2006) op 20 augustus 2013. Als woordvoerder van de Vereniging Landelijk Platform Maritiem voor Werk, Inkomen en Zorg (PM) ben ik betrokken geweest bij de implementatiewetgeving.

dat de Amsterdamse havenregio per ton aangevoerde lading een - ten opzichte van andere havens - hoge toegevoegde waarde levert, is voor een groot deel te danken aan het substantiĂŤle foodcluster in de regio.

Alom bekend is de positie van Amsterdam als grootste cacaohaven in de wereld. De cacao wordt hier niet alleen opgeslagen, maar ook verwerkt tot halffabricaten door bedrijven als ADM en Cargill. Dat geldt eveneens voor vele andere producten die bijvoorbeeld bij IGMA aangevoerd worden voor verdere bewerking door de Cargill-fabrieken.

Het is niet voor niets dat Zaanstad bekend wil staan als de Food Valley van Nederland.

Hierbij wordt gestreefd naar een vruchtbare samenwerking tussen bedrijfsleven, opleidingsinstituten en wetenschap.

Ook IJmuiden speelt wat voedingsmiddelen betreft een niet onbelangrijke rol. De vis wordt niet alleen aangevoerd, maar ook geveild en verpakt, terwijl er op grote schaal visverwerking plaatsvindt door bedrijven als Parlevliet.

Reden genoeg om dit nummer van Havens Amsterdam het thema Food te geven - omdat het foodcluster een voorbeeld is van waar samenwerking toe kan leiden.

Het is niet zo dat de algemene bepalingen van het arbeidsrecht op 20 augustus 2013 plotsklaps van toepassing worden op de zee-arbeidsovereenkomsten. Ook in het huidige zeearbeidsrecht zijn die bepalingen al van toepassing, althans, voor zover er in het Wetboek van Koophandel niet vanaf is geweken.

Het nieuwe zee-arbeidsrecht maakt de inzet van uitzendkrachten in de zeevaart straks inderdaad mogelijk, maar scheepsbeheerders moeten weten dat dat niet zonder verplichtingen kan.

De scheeps-beheerder moet erop letten dat hij alleen zaken doet met een uitzendbureau dat als zodanig is ingeschreven bij de (Nederlandse) Kamer van Koophandel.

Daarnaast is hij aansprakelijk voor nakoming van de zee-arbeidsovereenkomst die de uitzendkracht met het uitzendbureau heeft. Verder is van belang het onderscheid tussen de dienstverlening van uitzendbureaus en arbeidsbemiddelaars in de gaten te houden.

Dit nummer is ook het laatste van dit jaar. Het is mooi te kunnen constateren dat na drie kwartalen de overslag in de regio met twee procent is gestegen. In deze tijd van stagnerende economische activiteiten zowaar geen slechte prestatie. Met het besluit tot de verzelfstandiging van Haven Amsterdam, dat eind november door de Amsterdamse Gemeenteraad genomen werd, betekent dit een goede uitgangspositie voor de komende jaren. Ik ben er van overtuigd dat ook de verzelfstandiging van het havenbedrijf een toegevoegde waarde voor de havens op zal leveren.

Het belangrijkste onderscheid is dat tussen uitzendbureau en uitzendkracht een arbeidsovereenkomst bestaat, waar die er tussen een arbeidsbemiddelaar en een zeevarende niet is. Ten aanzien van uitzendarbeid en arbeidsbemiddeling gelden voor de zeevaart bijzondere voorschriften die in een speciaal besluit op grond van de Wet allocatie van arbeidskrachten door intermediairs (Waadi) zijn opgenomen.

Michiel A. Wijsmuller, voorzitter Amports

Ment van der Zwan, Platform Maritiem

Reageren kan via bstam@amports.nl

ZEEHAVENS AMSTERDAM

informatieblad over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad, is een uitgave van Amsterdam Ports Association. Verschijnt zes keer per jaar.

E-mail: amports@amports.nl.

Mee r o v e r A m s t e r d a m P o r t s A s s o c i a t i o n e n z i j n 3 0 0 l e d e n : w w w. a m p o r t s . n l

www.amports.nl

D e c e mber 2012

5

Specialist in: garbage-transport, removal of all types cargo residues, damaged cargo solutions, Cleaning/sweeping/barges

Contact: Email Internet

ROTTERDAM - AMSTERDAM - DEN HELDER - IJMUIDEN Zeehavens Amsterdam treinstellen:Opmaak 1 18-07-2012 DORDRECHT - SCHEVENINGEN - MOERDIJK

13:40

020 - 486 76 40

(24/7)

info@bek-verburg.nl www.bek-verburg.nl Pagina 1

advertentie_februari_1.indd 1

24-1-2011 17:06:19

Houden we het droog vandaag?

In de grootste All Weather Terminal van Europa is het overslaan van kwetsbare produkten als staal, hout, papier en zelfs treinstellen voor de Olympische winterspelen niet afhankelijk van weersomstandigheden!

Kijk op onze vernieuwde website en vraag de brochure of een vrijblijvend bezoek aan!

Waterland Terminal Stevedore and Terminal operator

Westpoort 5079 - Elbaweg 10 - 1044 AD Amsterdam T +31 20 44 80 620 E kantoor@waterlandterminal.eu W www.waterlandterminal.eu

6

December 2012

Zeehavens Amsterdam

KORTE BERICHTEN Steun voor Emma at Work Het bedrijfsleven in de Amsterdamse haven heeft 40.000 euro gedoneerd aan Emma at Work, de stichting die zich inspant om chronisch zieke jongeren aan werkervaring te helpen. Tijdens het Havengildediner overhandigde algemeen directeur Dertje Meijer van Haven Amsterdam de cheque aan kinderarts Marc Benninga van het Emma Kinderziekenhuis. Meijer riep bedrijven op meer werkplekken beschikbaar te stellen en noemde de namen van de twaalf jongeren die al aan de slag zijn in de havenregio.

Havendirecteur Dertje Meijer en kinderarts Marc Benninga bij de cheque voor Emma at Work.

Haven Amsterdam op eigen benen De Amsterdamse gemeenteraad heeft besloten tot de verzelfstandiging van Haven Amsterdam. Volgens het college wordt de haven, de vierde van Europa, succesvoller en winstgevender als zij op eigen benen komt te staan en niet meer direct wordt bestuurd door de wethouder. Ondernemersvereniging ORAM is verheugd met het besluit en laat bij monde van voorzitter Paul Wevers weten dat een verzelfstandigde haven beter de concurrentie met andere havens aankan en goed kan inspelen op marktontwikkelingen.

“Dit besluit is goed voor de haven, goed voor de ondernemers en daarmee goed voor de stad.”

Wel loopt de stap naar verzelfstandiging vertraging op nu het burgerinitiatief 'Stop de verkoop van de Amsterdamse haven' een referendum probeert af te dwingen. Pas als duidelijk wordt of deze volksstemming er komt, kan de beslissing van de gemeente haar geldigheid krijgen. Verder betreft het een raadgevend referendum; de raad hoeft de uitkomst ervan niet op te volgen.

Havenpenning voor Amsterdamse wethouder Freek Ossel

Hoogvlieger Spektakel bij Shipdock: een vliegende GMS Endeavour.

De GMS Endeavour 6102 is een zelfvarend werkeiland voor offshoreconstructiewerk. Ze is gebouwd door Gulf Marine Services (GMS) in Abu Dhabi (UAE) en gebaseerd op een Nederlands ontwerp van GustoMSC in Schiedam. Het ‘eiland’ arriveerde vanuit Engeland, na het afronden van een windmolen-installatieproject, en ondergaat bij Shipdock een verlenging van de poten om zo op een waterdiepte van 60 meter (i.p.v. 50 meter) te kunnen werken.

Tijdens het 67e Havengildediner op vrijdag 30 november in Hotel Okura heeft de Amsterdamse havenwethouder Freek Ossel (58) de Havenpenning ontvangen. Uit handen van Amports-voorzitter Michiel Wijsmuller ontving Ossel deze prestigieuze prijs voor zijn verdiensten voor de Amsterdamse havenregio sinds zijn aantreden in 2008. De Havenpenning wordt jaarlijks uitgereikt aan een ondernemer of bestuurder die een positieve bijdrage heeft geleverd aan de Amsterdamse havenregio. Op het Havengildediner was ook minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu aanwezig als gast en spreker.

Volgens Wijsmuller heeft de wethouder een belangrijke rol gespeeld in het convenant voor de nieuwe zeesluis in IJmuiden en in het raadsbesluit van donderdag 29 november over de verzelfstandiging van Haven Amsterdam.

In zijn dankwoord verklaarde de winnaar dat de Havenpenning voor hem als een ‘volkomen verrassing kwam’. Net als minister Schultz van Haegen en Dertje Meijer, algemeen directeur van Haven Amsterdam, is Ossel blij dat de gemeenteraad heeft besloten tot de verzelfstandiging van het havenbedrijf. Deze stap bevordert volgens hem niet alleen de regionale maar ook de nationale samenwerking met de mainports Rotterdam en Schiphol.

Een 7,8!

Ruim voldoende tot goed. Dat is het gemiddelde rapportcijfer dat naar voren is gekomen uit de ruim vierhonderd reacties op het lezersonderzoek Zeehavens Amsterdam. In de eerstvolgende editie van dit magazine komen we uitgebreid terug op resultaten en conclusies.

Voor een ieder die de vragenlijst invulde: hartelijk dank.

Onder de inzenders zijn inmiddels vijf exemplaren van het boek De Amsterdamse Haven 1275-2005 verloot.

De gelukkigen: Esther Schouten (Sea-Cargo), Volkert Schaap (Rijkswaterstaat), het voltallige personeel van IJmondrestaurant, Leon Rasser (Zeemanskerk) en Erwin Kooij (Peterson). Gefeliciteerd!

Amports-voorzitter Michiel Wijsmuller overhandigt de Havenpenning aan Freek Ossel.

Meer over Amsterdam Ports Association en zijn 300 leden: www.amports.nl www.amports.nl

D e c e mber 2012

7

Blom bv

TE HUUR

SLEEPDIENST EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

• (Koppel)dekschuiten met spudpalen

• Watertransporten • Op- en overslagmogelijkheden

• Pontons / Beunbakken

• Duurzaam vervoeren *

• Sleepboten

* Duurzaam aan- en afvoeren van bouwstoffen en materialen

Blom Pier Afrika 10,bv 1013 BK Amsterdam S LEEPDIENST

EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

Tel: 020 - 686 60 07 - 6866023 Fax: 020 - 686 60 82 www.dekschuitenenpontons.nl

Te huur bedrijfsruimte aan de Cacaoweg te Amsterdam: - ca. 30.000 m² - max. vloerbelasting 2.500 kg/m² - 48 loading docks - vrije hoogte 8,24 meter - units vanaf 2750 m² - vanaf €45,- per m²

www.cushmanwakefield.com

Werk voor de boeg SWA Havens is de havenpool: een vaste ploeg gemotiveerde krachten die inzetbaar zijn op piekmomenten, 24 uur per dag.

Meer weten?

T (020) 680 26 11 of kijk op onze site.

SWA Havens Nieuwe Hemweg 10 E info-havens@weetvanwerken.nl

H AV E N S

weetvanwerken.nl

8

December 2012

Zeehavens Amsterdam

KORTE BERICHTEN Tweede fase Hisarna-project

Kees Noorman nieuwe directeur ORAM

Tata Steel in IJmuiden heeft vorige maand de tweede reeks proeven afgerond van het Hisarnaproject. Deze nieuwe productiemethode voor ruwijzer moet ertoe leiden dat een complete stap uit het staalproductieproces wegvalt.

Kees Noorman begint op 1 januari 2013 als nieuwe directeur van ondernemersvereniging ORAM. Noorman (1964) was eerder sector-manager vastgoed bij Haven Amsterdam, directeur van het World Trade Center (WTC) en projectdirecteur van het Park 20I20 in Hoofddorp.

Het revolutionaire karakter bestaat eruit dat ijzererts en kolen zonder voorbewerking rechtstreeks in een nieuw type oven verdwijnen waarvan de temperatuur (1300 graden) boven het smeltpunt ligt. Hierdoor zijn pellets, sinter en kooks overbodig. Als het project slaagt, gaat de CO2-uitstoot met twintig procent omlaag.

‘Knip- en scheerbeurt’ door Oranjewerf Oranjewerf Scheepsreparatie heeft onlangs groot onderhoud verzorgd van het voormalig Veronicazendschip Norderney (bouwjaar 1949). De order bestond uit het verwijderen van organische aangroei op de scheepswand (‘knippen en scheren’) van het 50 meter lange en 8 meter brede schip, metingen van de plaatdikte en het aanbrengen van een nieuwe, aangroeiwerende verf. Na het onderhoud bij Oranjewerf gaat de Norderney naar het Eemskanaal in Groningen. Hier geschiedt de ombouw tot multifunctionele drijvende ruimte voor radio, tv, internet en amusement.

Volgens ORAM-voorzitter Paul Wevers is het bestuur bijzonder verheugd met de nieuwe directeur: “Kees Noorman zal zijn brede ervaring inzetten om leiding te geven aan onze orgaKees Noorman. Foto: ORAM nisatie en de vereniging. Belangenbehartiging en netwerken voor onze leden zijn bij hem in goede handen.”

Noorman staat de komende jaren voor enkele interessante uitdagingen, zoals de verzelfstandiging van Haven Amsterdam en de aanleg van de nieuwe zeesluis in IJmuiden. Verder zullen regionale bedrijfslocaties als Schiphol, de Zuidas en de bedrijventerreinen zijn aandacht vergen. Daarnaast zal Noorman leiding geven aan de vele netwerkbijeenkomsten voor de leden, zoals ondernemers in de zakelijke dienstverlening en creatieve industrie.

Havenschildje voor Yeoman Bontrup Haven Amsterdam heeft op 12 november een schildje uitgereikt aan kapitein Svynarenko van de Yeoman Bontrup. Deze bulk carrier werd na een verwoestende brand in 2010 volledig herbouwd op een scheepswerf in Gdansk (Polen).

Commercieel manager Lex de Ridder reikte het traditionele havenschildje uit.

De Yeoman Bontrup en zusterschip de Yeoman Bridge zijn unieke, zelflossende zeeschepen met een laadcapaciteit van 100.000 ton. Beide schepen zijn 255 meter lang en 38 meter breed en hebben een uitloscapaciteit van maximaal 6.000 ton per uur, een record voor dit scheepstype.

De Yeoman Bontrup vervoert granietsteen uit groeves in Noorwegen en Schotland naar Graniet Import Benelux BV in de Amsterdamse haven. Jaarlijks gaat het om zo’n drie miljoen ton.

Het voormalig zendschip Norderney op de kade van Oranjewerf. Foto: Oranjewerf

Portbase: 50 miljoen berichten Portbase, het port community-systeem van de havens van Rotterdam en Amsterdam, heeft op 21 november zijn vijftig miljoenste bericht van 2012 verstuurd. Verantwoordelijk hiervoor was het douaneteam IKEA Distribution Benelux SA in Winsterslag-Genk (België).

Commercieel manager Lex de Ridder van Haven Amsterdam reikt het schildje uit aan kapitein Svynarenko. Foto: Haven Amsterdam

Meer over AMsterdAM Ports AssociAtion en zijn 300 leden: www.AMPorts.nl www.amports.nl

D e c e mber 2012

9

FOOD

De (lange) weg naar duurzame cacao

D

e Amsterdamse havenbedrijven en zaanse ondernemingen spelen van oudsher een belangrijke rol in de overslag, opslag en verwerking van cacao. dezelfde rol moeten zij nu invullen bij de verduurzaming van de cacaoketen.

organisaties, red.) praten mee en houden de boel scherp. Betere prijzen voor de cacao, meer scholing en kennisoverdracht, betere arbeidsomstandigheden, terugdringen van milieubelasting vormen de drijfveren van deze verduurzaming.”

SPELER VAN FORMAAT

René Didde Onlangs maakte hij nog profiteroles, de Franse soesjes overgoten met chocoladesaus. “Ik gebruikte Baracoa-chocolade uit Cuba met een prachtige bruinzwarte kleur, een bloemengeur en een zeer gelaagde chocoladesmaak die verbluffend lang blijft hangen.”

Jack Steijn praat over chocolade alsof hij een glas grand cru uit de Bordeauxstreek of de Bourgogne in zijn hand heeft. Volgens de secretaris van de European Warehousekeepers Federation (EWF), hebben chocolade en zijn grondstof cacao exact dezelfde potentie voor fijnproevers die kleur, geur en smaak van wijn tot in hun diepste vezels laten doordringen.

Op het moment van het gesprek is Steijn net terug van een internationaal congres in Ivoorkust, ’s werelds grootste cacaoproducent. In het West-Afrikaanse land is iedereen overtuigd van nut en noodzaak tot verduurzaming in de cacaoketen. “President Ouattara sprak erover, UNCTAD heeft een resolutie aangenomen, ngo’s (niet-gouvernementele 10

December 2012

Ook de Amsterdamse haven kan zijn steentje bijdragen aan de beoogde verduurzaming, betoogt Steijn. “Amsterdam is een speler van formaat. Niet alleen in de rol als veemhaven in de opslag van cacaobonen maar ook met grote cacaoverwerkende bedrijven als ECOM Dutch Cocoa, en in de Zaanstreek ADM en Cargill.”

Meer, de Amsterdamse en Zaanse regio vormen vandaag de dag met circa 600.000 ton per jaar het grootste centrum ter wereld voor verwerking van cacaobonen tot cacaoboter, -poeder en -massa. Behalve in de bekende producten als hagelslag, repen en bars vindt het cacao zijn weg in lippenbalsem en als omhulsel voor zetpillen “Het smelt bij de lichaamstemperatuur van 37 graden,” aldus Jack Steijn.

Volgens Martin Versteeg, mededirecteur van CWT Sitos, de grootste cacaoveem van Amsterdam, is er in het eerste halfjaar wel minder cacao naar Amsterdam gekomen dan voorheen. Versteeg: “Dat heeft te maken met de nasleep van de burgeroorlog in Ivoorkust, maar ook doordat veel termijncacao (Euronext LIFFE) is afgeleverd aan de industrie. De voorraad termijncacao is historisch laag.”

Versteeg vindt het moeilijk om al aan het begin van dit nieuwe cacaoseizoen te voorspellen hoe de export vanuit Ivoorkust zich gaat ontwikkelen. Ook de oogsten vanuit Ghana zijn iets lager door een droog seizoen en problemen met ziekte. “Het cacaoseizoen is nog niet zo heel lang onderweg; de vraag is welke kant het opgaat. Mogelijk gaat Kameroen, ook een belangrijke producent in Afrika, meer produceren.”

ONDERSCHEIDEN MET DUURZAAMHEID Hoe dan ook, net als Steijn is ook Versteeg ervan overtuigd dat de Amsterdamse haven zich kan onderscheiden met duurzaamheid. “Dat is een trend die we moeten doorzetten,” vervolgt Versteeg. “We hebben daar de afgelopen jaren veel in geïnvesteerd. De Amsterdamse haven kan haar steentje bijdragen door bijvoorbeeld de aan- en doorvoer van cacao meer via het water en minder via de weg te verzorgen. De gehele logistieke keten zo duurzaam mogelijk uitvoeren, dat is belangrijk.”

Zeehavens Amsterdam

FOOD RUGBYBAL De cacaoproductie in de tropische landen is overigens nog altijd een wonderlijk kleinschalig gebeuren. “In een smalle strook tien graden ten noorden en tien graden ten zuiden van de evenaar gedijt de cacaoboom, die ongeveer vijfentwintig tot dertig jaar lang vrucht draagt. De productie vindt plaats op akkertjes van twee tot drie hectare, zogeheten small holders,” vertelt Steijn. De cacaobonen zitten in een rugbybalachtige schaal die de boeren zelf stuk slaan. De boom draagt dertig tot veertig vruchten per jaar; elke vrucht bevat veertig tot vijftig bonen, goed voor een oogst van tussen de één en twee kilogram per plant per jaar.

De bonen worden vervolgens gedroogd waarbij spontaan fermentatie optreedt die het vruchtvlees doet verkleuren tot de bekende bruine tint en de smaakvoorlopers van de bekende chocoladesmaak vormen. “Daarna gaan de bonen op transport naar centrale plaatsen, waarna ze in havensteden van het land terechtkomen. Van daaruit vindt het vervoer plaats in zakken, in containers of los in een scheepsruim naar onder meer Amsterdam,” aldus Steijn.

lopers. Het is van groot belang de resterende negentig procent te bereiken zodat zij ook profiteren.”

Ook om andere reden moet het aandeel duurzame cacao met spoed omhoog. “Veel partijen en landen hebben ambitieuze doelen onderschreven en gecommitteerd in convenanten. Zo wil Nederland in 2025 honderd procent duurzame cacao aanbieden aan Nederlandse consumenten. Bedrijven als Mars (Nederland) en Nestlé (Zwitserland) willen verregaand duurzaam produceren,” weet Steijn. “Maar de groei van duurzaam geproduceerde cacao gaat nu te langzaam om daaraan straks te voldoen.”

MAX HAVELAAR

CHOCOLADEPROEVERIJ

Bij de cacaoproductie in West-Afrikaanse landen als Ivoorkust en Ghana, maar ook in Nigeria en Kameroen, wordt het gebruik van insecticide met het zeer giftige lindaan gerapporteerd, terwijl ook verhalen over kinderarbeid de ronde doen. De verduurzaming van de productie moet ook hieraan een einde maken.

Versteeg ziet al een trend in het terugdringen van pesticiden. “Er wordt gewerkt aan duurzame productiemethodes door onder andere de cacaoindustrie zelf. Binnen EU-verband is gestart met het opzetten van een nieuw Europese normeringssysteem; CEN geheten en waarin een duurzaame cacaoproductie wordt verankerd. Heel belangrijk is dat de Europese Warehousekeepers Federation alle industrietakken meekrijgt. Binnen twee jaar moet dat duidelijke regels gaan opleveren. Mijn collega-directeur Dick de Bruin zit in een van de comité’s.”

Ook Steijn ziet lichtpunten: “Vooral in het Caribisch gebied en in Latijns-Amerika produceren al veel boeren volgens de principes van keurmerkorganisaties als Max Havelaar (Fair Trade), Rainforest Alliance en UTZ Certified. Afrika komt nu ook op gang. Circa tien procent van de wereldmarkt, dus 400.000 ton van de vier miljoen ton is al gecertificeerd,” licht Steijn toe.

Dit percentage lijkt hoog, zeker als je bedenkt dat de duurzame chocolade en de campagne voor onder meer Tony Chocolony amper vijf jaar geleden zijn gestart. “Het is nog laaghangend fruit,” relativeert Steijn. “De boeren die nu meedoen, waren vaak al de kop-

Steijn is ook directeur van het festival Amsterdam Cocoa and Chocolate dat medio februari 2013 op de Amsterdamse agenda staat.

Daar wisselen vakmensen landbouwkundige kennis uit over de mogelijkheden om via fine flavor- en single origin-cacao (speciale chocolade met karakteristieke smaak en geur en met een herkomstbenaming) het volume duurzame chocolade extra te laten groeien.

Doel is ook om een groter publiek met heuse chocoladeproeverijen erbij te betrekken.

Hij wijst er op dat de verduurzaming ook welbegrepen eigenbelang is van de cacaoverwerkende industrie. “Jongeren trekken weg uit de verlaten regio’s, dus dreigen de cacaoboeren te verdwijnen.” Daarbij komt de verwachting dat China en India veel meer chocolade gaan consumeren vanwege het sterk toenemende welvaartspeil.

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

11

Your Compass to Value-added Logistics

LOGISTICS DISTRIBUTION FORWARDING TERMINAL OPERATOR STEVEDORING STORAGE WAREHOUSING CONTAINER TRADING CONTAINER REPAIR CONTAINER LEASING CONTAINER TRANSPORT BARGE OPERATOR SHIPPING BROKERAGE AGENCY

Six top quality port and logistic related companies, one management, four generations of commitment and efficiency. The Amsterdam based Ter Haak Group is one of the few European companies that offers all of the various disciplines. The Multimodal Container Terminal in the port of Amsterdam offers classic or modern stevedoring, multimodal shipment services, warehousing, forwarding, container sales, leasing, repairs and transport. We do it all and we‘re good at it!

Feel free to call us for an informal introduction or visit our website.

• THL Ter Haak Logistics • USA United Stevedores Amsterdam • CCA Container Company Amsterdam • BCA Barge Company Amsterdam • CCY Cargo Company Ymond • CSY Container Stevedoring Ymuiden

TER HAAK GROUP Ruijgoordweg 80 - Westpoort 7989 - 1047 HM Amsterdam The Netherlands Phone +31 20 6116688 - info@terhaakgroup.com - www.terhaakgroup.com 12

December 2012

Zeehavens Amsterdam

FOOD

“In landen als Venezuela en Ecuador hebben ze ook begrepen dat fine flavour bonen en single origin meer waard zijn, zeker als ze zich kunnen tooien met een duurzaamheidkeurmerk,” zegt Steijn. Een duurzame cacaoboon levert minstens twee keer zoveel op als een ‘bulkboon’. “Het is dan ook heel positief dat Ivoorkust, dat nu vooral producent is van bulkcacao, recent vijf regio’s heeft aangewezen die qua klimaat en bodemgesteldheid de potentie hebben om de teelt van dergelijke topbonen mogelijk te maken. Op ons festival willen we dat verder stimuleren.”

Dit vergroot de toegangsmogelijkheden van deze Afrikaanse landen tot de wereldmarkt en komt de werkgelegenheid ten goede. Een sterkere economie zorgt ook voor meer politieke stabiliteit.

MOEDER ALLER STANDAARDS Wat de consument niet bijster helpt, is dat de keurmerken, labels en logo’s over elkaar heen buitelen. Allemaal beogen ze ongeveer hetzelfde: betere omstandigheden voor de bevolking, een beter milieu en meer inkomsten voor de boeren. Steijn werkt als voorzitter van een werkgroep mee aan een ISO-norm die de standaard voor alle standaards moet vormen. “Er komen criteria voor de people-planet-profit-doelen en de traceerbaarheid en herkomst van de boon moet geregeld worden. We ontwikkelen ook een standaard om te toetsen of een producent voldoet aan de criteria, de zogeheten conformity assessment.”

Bij UTZ Certified geloven ze in de kracht van de industrie bij verduurzaming van de productie.

“Als bedrijven als Cargill en ADM zich achter duurzame cacao scharen, wordt duurzaamheid de norm in plaats van een nichemarkt,” zegt Stephanie de Heer, woordvoerder van UTZ Certified. Volgens haar is het zowel voor de luxemarkt van topchocolade als de bulkmarkt van Marsrepen van belang om te verduurzamen: “De grote jongens kunnen zowel hun afnemers verleiden om duurzame cacao af te nemen als de producenten in de herkomstlanden stimuleren om te verduurzamen. Dat kan onder meer door te investeren in coöperaties van kleine

boeren, training en scholing aan te moedigen en de certificering van cacaobonen onder producenten te bevorderen.”

SCHOLING EN TRAINING Bij Haven Amsterdam zegt specialist James Hallworth dat zowel de haven als de veembedrijven individueel weinig directe invloed kunnen uitoefenen. “We handelen immers zelf niet en ook de veembedrijven zijn geen eigenaar van de ladingstroom. Maar dat het duurzamer moet, staat vast. De boeren moeten een betere prijs krijgen want ze stappen nu al vaak over op rubber of palmolie. Straks is er geen cacaoaanvoer meer.”

Haven Amsterdam is lid van de internationale World Cacoa Foundation (WCF), die wereldwijd een groot scala van duurzaamheidprojecten stimuleert, van bescherming van cacaorassen tot en met scholing en training. Steijn: “Ook reders, veembedrijven, producenten als Mars en verwerkers als Cargill zijn aangesloten bij de WCF. Met name deze laatste twee bedrijven steken hun nek uit.”

Cargill, gevestigd in Zaanstad, maakte recent bekend dat er nu 60 duizend boeren in Ivoorkust een speciaal trainingsprogramma volgen.

“Gedurende vier jaar leren ze één dag per twee weken op een farmer field-school veilig en met mate omgaan met bestrijdingsmiddelen en zien we het belang van certificering,” vertelt Mirjam Both, woordvoerder Cargill. “Ze zien niet alleen betere oogstresultaten maar ontvangen ook een premie op gecertificeerde bonen. Meer dan 26 duizend boeren die samenwerken in 43 gecertificeerde coöperaties ontvingen 7,6 miljoen dollar aan premies.” Loopt het programma in Ivoorkust al twaalf jaar, in Kameroen, Indonesië, Brazilië en Vietnam zijn recenter soortgelijke programma’s gestart. Ook sommige afnemers van Cargill financieren zo’n trainingsprogramma. www.warehousekeepers.eu www.cwtsitos.com www.worldcocoafoundation.org www.cargill.nl

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

13

FOOD

Structurele aanwas van nieuw personeel onder druk

Zaans voedingscollectief lanceert eigen opleiding

Foodoperator aan het werk. (Met dank aan Swaen Projecten.)

E

en zaanstreek waar een tekort dreigt aan gekwalificeerde proces- en foodoperators? ondenkbaar en daarom zijn zes zaanse foodondernemingen de samenwerking aangegaan met het roc regio college in zaandam om een opleiding voor de foodsector uit de grond te stampen.

“Het is nog geen vijf voor twaalf, maar wel tijd voor een wake–up call,” zegt Ad van vugt, een van de initiatiefnemers.

Cees Visser Ad van Vugt, mede-eigenaar van de Zaanse smaakstoffenleverancier Exter Aroma, wil nog wel een keer uitleggen waarom het in de Zaanstreek schort aan voldoende aanwas van vakbekwame arbeidskrachten. Van Vugt: “Jongeren staan voor een ruime beroepskeuze en kiezen zelden voor een baan als pro14

December 2012

cesoperator, voedingspecialist of kwaliteitscoördinator in de foodsector. Het imago van onze sector is niet slecht, het bestaat eenvoudig niet! Het komt bij jongeren domweg niet op een toekomst bij een voedingsbedrijf te overwegen. We moeten banen in de voedingssector dus beter presenteren, zodat deze branche gaat leven in de hoofden van leerlingen maar ook van docenten die met die scholieren praten over beroepsmogelijkheden.”

Bovendien, vervolgt Van Vugt, gaat de foodsector gepaard met kwaliteit. “We moeten rekening houden met hygiëne en voedselveiligheid. Dat vraagt om personeel dat nadenkt en het liefst van jongs af aan hart heeft voor voeding. Zij-instromers of werknemers die via een arbeidsbureau bij de voedingsbedrijven binnenkomen, moet je eerst nog uitleggen wat voedsel is.”

Samengevat: hoe stellen Van Vugt en zijn collega-ondernemers voldoende gekwalificeerd personeel ook veilig voor de langere termijn? Van Vught: “Want dat is niet meer zeker. We merken dat nu nog niet maar over een paar jaar wel. Het is geen vijf voor twaalf, maar wel tijd voor een wake–up call.”

OPLEIDINGSTRAJECT Als de berg niet naar Mohammed komt, zal Mohammed naar de berg moeten gaan.

Zoiets moet Van Vugt gedacht hebben. Als zich onvoldoende geschikte werknemers melden, dan moeten we zelf een opleidingstraject sponsoren. ‘We’ zijn in dit geval zes Zaanse ondernemers. Naast Exter zijn dat Buteressence, Hansel Salades en Sauzen, de firma Van Wijngaarden, Loders Croklaan en de Zaanlandse Olieraffinaderij (ZOR) dat weer onderdeel uitmaakt van Cargill Cocoa. Volgens Van Vugt zullen er ongetwijfeld

Zeehavens Amsterdam

FOOD

meer ondernemers volgen. Van Vugts bondgenoot is Wim van Amersfoort, voorzitter van het College van Bestuur van het ROC Regio College, waar de nieuwe opleiding haar beslag moet krijgen. Van Amersfoort merkt op dat het vanzelfsprekend de taak van ‘zijn’ ROC zou moeten zijn om de regio te voorzien van voldoende arbeidskrachten, zeker als ondernemers daar om zitten te springen. De vraag creëert doorgaans het aanbod, maar in de voedingsmiddelenindustrie ligt dat net even anders.

Van Amersfoort: “Het beroepsonderwijs betekent de theorie op school en de praktijk op een stageplaats. Daar wringt meteen de schoen: er zijn te weinig stageplekken, hetgeen alles te maken heeft met het product voedsel. Zoals gezegd moet de foodsector voldoen aan strenge kwaliteitseisen. Daarin kan een stagiair niet maar een beetje aan rommelen.”

Een tweede reden voor het tekort aan stageplaatsen is dat veel voedingsbedrijven 24uurs diensten draaien, waarmee gevaarlijke machines en geconcentreerde stoffen zijn gemoeid. Kortom, omstandigheden waarin de ARBO-dienst geen minderjarigen wil zien. De ROC-voorzitter vraagt zich hardop af hoe hij in de gegeven situatie een opleiding tot foodoperator kan inrichten.

mbo-opleiding. Als dat eenmaal loopt, dan volgen de niveaus 3 en 4.

Van Amersfoort: “Leerlingen hebben eerst een goede basis nodig die bestaat uit een beetje scheikunde, wiskunde en natuurkunde. Deze basis moet al worden gelegd op het vmbo en daarmee zijn we inmiddels gestart.

Als het goed is, staat de eerste lichting klaar na de zomer van 2013.”

Tenminste, als voldoende vmbo-leerlingen kiezen voor de foodindustrie en het klasje volstroomt, dan kunnen de plannen van de heren doorgaan en kan het ROC Regio College in het schooljaar 2013/2014 ‘De foodsector moet aan strenge voor het eerst een PROEFFABRIEK NODIG voedingsopleiding kwaliteitseisen voldoen; daarin Maar hoe zit het dan met bedrijven in de (wegen)bouw- en aanbieden op mbokan een stagiair niet maar een staalindustrie, waar vaak ook sprake is van een ‘gevaarlijke werkniveau. beetje aan rommelen’ omgeving’? “Zij hebben dat opgelost met het inrichten van Voor de proefoefenruimtes en dat werkt,” antwoordt Van Amersfoort. “Daar fabriek weet Van kunnen leerlingen op hun dooie gemak dingen leren, waarbij er Amersfoort ook al alle ruimte voor het maken van fouten.” een plek: de Techniek Campus aan het JonDaarmee komt Van Amersfoort tot de kern van zijn verhaal: het ontbeert de Zaanstreek kerplantsoen in Zaandam, waar ook Tetrix aan het noodzakelijke praktijkcentrum, of beter: aan een proeffabriek. Van Amersfoort als praktijkopleider voor de metaalindustrie maakt een rekensom: “Als we het in de Zaanstreek hebben over een proeffabriek met actief is. productielijn, dan praat je over een paar ton. Dat is een investering die ik voor een groep GOED VOOR DE AMSTERDAMSE van maar twintig leerlingen niet kan vrijmaken. Daarom heb ik de financiële bal neergeHAVEN legd bij de industrie, want de ondernemers moeten de kar trekken.”

Of het initiatief goed nieuws is voor ZeeMet Van Vugt als voortrekker lijkt dat geen probleem. Hij is een bevlogen ondernehavens Amsterdam, zijn Van Vugt en Van mer die sinds 2005 een succesvolle onderneming bestiert en goed is ingeburgerd in de Amersfoort duidelijk: ja, natuurlijk. De Zaanse voedingsmiddelindustrie. Als iemand de partijen over de streep kan trekken, dan Exter-directeur wijst erop dat de Zaanstreek is hij het wel. van oudsher de voedingsindustrie van AmSTREVEN sterdam is. Alles wat in deze regio nodig is De vraag is hoe het opleidingstraject eruit gaat zien en wanneer de eerste leerlingen een aan grondstoffen, oliezaden en cacaobonen, arbeidscontract gaan tekenen bij Exter? Van Vugt: “Hoe eerder, hoe beter. Er is ook nog komt via de Amsterdamse haven naar bineen inhaalslag nodig. De gemiddelde leeftijd van werknemers in de foodindustrie ligt nen. “Niet voor niets is Amsterdam in foodboven de 45 jaar. Twintigers zijn op de vingers van één hand te tellen. Er wacht ons dus transport groter dan Rotterdam. Goed en een pensioengolf, waardoor we straks heel veel mensen nodig hebben. Ondernemers in voldoende personeel betekenen groei in de de foodsector moeten daarom nu aanhaken. Zij moeten de urgentie voelen en inzien Zaanstreek én in de Amsterdamse haven. Een dat we met het aanbieden van een intern voedingscursusje hier en daar, straks de vraag eenvoudig optelsommetje.” niet meer opvangen.” www.exteraroma.com Van Amersfoort vertelt dat het streven is om rond de vijftien proces- en foodoperators www.regiocollege.nl per jaar af te leveren. Te starten op niveau 2, wat zoveel wil zeggen als een tweejarige

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

15

FOOD Veem- en expeditiebedrijf CJ Hendriks

‘Hoe complexer de logistieke puzzel, hoe beter’

B Noor Backers CJ Hendriks is een familiebedrijf met 172 jaar ervaring in de complex, internationale logistieke dienstverlening voor onder andere consumentengoederen, tabak, rubber, zware machines, gevaarlijke stoffen, voedingsmiddelen en dranken. Daarin biedt het bedrijf diensten aan op maat met ongeveer tachtig goed opgeleide medewerkers en twintig vrachtwagens.

UITBREIDING OP IDEALE LOCATIE Het totale bedrijfsterrein van CJ Hendriks Group in de haven van Amsterdam, dat is verspreid over diverse locaties, wordt volgend jaar uitgebreid naar bijna 50.000 m2.

“In februari 2013 starten wij met de bouw van een nieuwe loods van 14.000 m2 aan de Latexweg,” vertelt Toine van der Made, lid van het management en gespecialiseerd in voedingsmiddelen en logistiek. “Dat is nodig is om de duizenden zendingen per dag te kunnen verwerken. Deze locatie aan de Latexweg ligt ideaal aan vaar- en snelwegen en vlakbij de luchthaven Schiphol.

Hierdoor kunnen wij de producten, die werkelijk vanuit alle werelddelen naar ons toekomen, gemakkelijk ontvangen en de voorraad beheren, voordat we deze spullen vooral binnen Europa verder versprei16

December 2012

ij de cj Hendriks Group in de haven van Amsterdam is het een komen en gaan van kleine en grote pakketjes, pallets en vaten in de diverse loodsen. voedingsmiddelen en dranken is één van de vele productgroepen waarvoor het bedrijf de volledige logistiek verzorgt, inclusief de douane-afhandeling.

den. Wij informeren onze klanten over de logistieke mogelijkheden, denken met hen mee en zoeken het goedkoopste en milieuvriendelijkste traject.”

DIRECT NAAR AMSTERDAM Frank London, lid van management met jarenlange ervaring in de logistiek van dranken, haalt meteen een voorbeeld aan van dat meedenken: “Sinds kort bottelen wij Braziliaanse rum in de Amsterdamse haven. Hiermee bespaart onze klant veel fysieke verplaatsingen van zijn producten, waardoor hij ook tijd- en milieuwinst boekt en kosten bespaart. Nu gaan de flessen die in Italië worden gemaakt, niet meer op transport naar Brazilië maar direct naar Amsterdam.”

Voor maar liefst zestig drankenimporteurs verzorgt CJ Hendriks het vervoer en de opslag, waaronder Lucas Bols. “Dit betekent dat er bij ons meestal zo’n tienduizend pallets met wijn, bier en gedestilleerd liggen opgeslagen. Dat komt neer op ongeveer eenderde van onze totale loodsruimte. Veel wijnen in de Amsterdamse restaurants komen via ons de stad binnen.” London heeft nog een leuke uitgaanstip: “Als mensen graag het traject van een pakketje zien, van haven tot klant, dan kunnen zij terecht in het Scheepvaartmuseum. In de deelexpositie Haven 24/7 is een ‘containerride’ zien. Een deel van de tocht gaat door een magazijn en is opgenomen in een van onze loodsen.”

HERVERPAKKEN VAN VOEDINGSMIDDELEN CJ Hendriks verzorgt voor zijn klanten onder meer het transport, de bevoorrading, de voorraadbeheersing, de verzekeringen, de rapportages, de afdracht van belastingen en accijnzen, inklaren, verschepen en het labellen. “Voor ons bedrijf geldt: hoe complexer de puzzel, des te beter”, zegt London. “Hier ligt onze kracht en focus. Niet iedere dienstverlener biedt deze extra complexe handelingen aan.

Het is aannemelijk dat wij in de nabije toekomst in Amsterdam ook bulkzakken

Zeehavens Amsterdam

FOOD

bedrijf is de opslag van biologisch voedsel, waaronder thee. Daarin hebben we veel kennis en ervaring opgebouwd. In de opslag kunnen op een bepaald moment wel honderd pallets hebben met zakjes nootjes, en honderden pallets met verschillende soorten biologische thee. Omdat deze doosjes gemakkelijk beschadigd kunnen raken, vereist dat een speciale aanpak. De opslag van biologisch voedsel vereist bovendien extra aandacht door de strenge eisen, zoals aparte opslag om contaminatie te voorkomen.

INTERNATIONAAL KEURMERK Frank London, lid van het managementteam van CJ Hendriks. Foto: Reinder Weidijk

met voedingsmiddelen gaan herverpakken in Amsterdam. De uitvoer ligt dan in handen van Pantar Amsterdam (kringloopbedrijf voor mensen met een arbeidshandicap, red.).” Sinds kort biedt CJ Hendriks zijn klanten de mogelijkheid om via een webshop die Pantar in beheer heeft, eigen producten te verkopen. Ook zorgt Pantar voor de afhandeling van de producten.

“In ons werk hebben we veel te maken met douane-afhandelingen”, merkt Toine van der Made op. “Dat een van onze specialismen. Deze zomer ontvingen wij van de douane het certificaat Authorised Economic Operator (AEO). Hierdoor genieten onze klanten voordelen, zoals minder fysieke controles door de douane.”

OOK BIOLOGISCHE PRODUCTEN In de opslagloodsen van CJ Hendriks treffen we producten aan als koffie, cacao, rijst, zaden en noten. Van der Made: “De kwaliteit van de producten van onze klant en de controle daarop, staat altijd voorop. Een andere specialiteit van ons

Het bedrijf beschikt over het SKAL-certificaat, een internationaal keurmerk voor de opslag en transport van biologische producten. De afgelopen drie jaar zag Frank London het aandeel van biologische producten bij de voedingsmiddelen en dranken verdubbelen. Hij verwacht dat dit aandeel de komende jaren nog verder stijgt. “Quinoa uit Peru, een gewas met hoge voedingswaarden, is bij ons bijvoorbeeld een opkomend product, net als biologische guacamole en Hari-tea van La Alternativa. Het zijn de wat kleinere klanten maar zij bezitten wel een enorme groeipotentie,” zo besluiten London en Van der Made. www.cjhendriksgroup.com

Advertentie

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

17

. . . .

Eigen machinale werkplaats Revisie van pompen, ventilatoren, roerwerken en tandwielkasten Steiger vluchtladder systemen ARC keramische coatings (extreem chemisch, corrosieen erosiebestendig voor de industrie en scheepvaart)

Pomprevisie voor scheepvaart, industrie en overheid

Westhavenweg 45 1042 AL Amsterdam • T. 020 4486448 • F. 020 4486444 • info@saedt.nl • www.saedt.nl

Grenzen verleggen.

Dat is het idee.

Internationaal Zakendoen bij de Rabobank betekent dat u profiteert van onze kennis van de meest uiteenlopende markten over de hele wereld en van ons netwerk buitenlandse kantoren. Grensverleggend zakendoen met de persoonlijke benadering die u van uw Rabobank gewend bent.

Internationaal Zakendoen.

Rabobank Amsterdam.

Rabobank. Een bank met ideeën.

www.rabobank.nl/internationaal

18

December 2012

Zeehavens Amsterdam

FOOD IJmuiden heeft ijzersterk cluster

Hart voor alle soorten vis

Xxx

‘IJ

muiden, een hart voor vis’ is één van de slogans van de zeehaven aan de monding van het noordzeekanaal. de visserijsector maakt in weerwil van de economische crisis goede tijden door.

Pieter van Hove “We hebben een ijzersterk viscluster in de haven van IJmuiden,” zegt algemeen directeur Peter van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden NV. Dit cluster is onderverdeeld in verse vis, pelagische ofwel diepzeevis, de koel- en vriessector en de op- en overslag. “Op alle onderdelen doen we het goed,” stelt de IJmuidense havendirecteur tevreden vast.

TWEEDE VISAFSLAG Van oudsher is de handel in verse plat- en rondvis (schol, tong, tarbot en soortgelijke vissoorten) belangrijk voor IJmuiden.

Vooral kotters brengen deze vis dagelijks naar de visafslag. Sinds jaar en dag is deze Hollandse Visveiling IJmuiden BV, na Urk,

de tweede afslag van Nederland. In 2011 werd in IJmuiden 13.237 ton vis aangevoerd, 0,4 procent meer dan in 2010. Voor heel Nederland bedroeg de aanvoer 98.848 ton. De totale omzet bedroeg 48 miljoen euro.

Van de Meerakker verwacht dat de IJmuidense visafslag dit jaar opnieuw een omzetgroei zal noteren voor verse vis. Dit omdat de Europese Unie de vangstquota voor schol en tong met vijftien procent heeft verhoogd. In de eerste vijf maanden van 2012 behaalde IJmuiden al een omzetgroei van 9,6 procent ten opzichte van 2011.

INTERNETVEILING Eén van de oorzaken van de stijgende opbrengsten is dat de visafslag van IJmuiden sinds 2008 is aangesloten op het internetveilingsysteem, genaamd Pefa. Veel visafslagen in Nederland en ook België, Zweden, Denemarken en Italië zijn hierop aangesloten. Via internet kunnen de inkopers gelijktijdig op verschillende (Europese) afslagen visproducten kopen met de reguliere ‘thuisveiling’. Op hun beeldscherm zien zij de veilingklok. De inkopers bieden via hun pc. Dankzij internet kunnen ze op elkaars afslagen vis kopen, ook in het buitenland. Andersom gaat dat natuurlijk ook; tijdens de veiling in IJmuiden kijken veel buitenlandse bieders via internet mee naar de veilingklok.

GROTER MARKTAANDEEL Het binnenlands marktaandeel van de IJmuidense visafslag is in de afgelopen vijf jaar, in een krimpende markt, toegenomen van twaalf naar negentien procent. Volgens een economische studie uit 2011 had IJmuiden in 2009 elf procent van het aantal visverwerkende bedrijven en groothandelaren in Nederland, oftewel 28 ondernemingen. De omzet bedroeg 270 miljoen, negen procent van de nationale omzet van 3,1 miljard euro.

Daarmee staat IJmuiden in Nederland, na Urk en Scheveningen/Katwijk, op de derde plaats qua visverwerking en groothandel. Wanneer we ook de pelagische visserijbedrijven Cornelis Vrolijk’s Visserij Maatschappij, Parlevliet & Van der Plas en de koel- en vries-

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

19

FOOD bedrijven (Kloosterboer en Daalimpex) meenemen, dan verovert IJmuiden zelfs de eerste plaats.

PELAGISCHE VIS

verse nieuwe lijndiensten op met IJmuiden als eindbestemming of ‘doorvoerhaven’. Zo arriveerde hier vis vanuit Noorwegen voor de doorvoer naar de Japanse markt. In de haven van IJmuiden wordt de vis opgeslagen en vervolgens overgepakt in containers richting Rotterdam. Van daaruit gaat het per containerschip naar Japan. Andere voorbeelden zijn de lijndiensten tussen Alaska (Dutch Harbor) en IJmuiden, en tussen de Barentszzee en Velsen-Noord. Deze laatste dienst is in handen van Daalimpex, een dochteronderneming van Kloosterboer.

Naast verse vis heeft IJmuiden ook een grote naam opgebouwd wat betreft aanvoer en overslag van KNOOPPUNT pelagische vis, zoEen à twee keer per week komt een schip met Russische als haring, makreel, 'Wij hebben gezien kabeljauw naar de Amsterdamse havenregio. Deze kabelhorsmakreel en sardidat inmiddels grote jauw gaat verder naar Portugal of Qing Dao (China) voor nes. Deze soorten levolumes ingevroren vis verdere verwerking. Daarnaast onderhouden drie schepen ven op verschillende een vaste verbinding tussen Noord-Noorwegen en Beverwaterdiepten, van de uit Scheveningen en wijk. Deze vis is bestemd voor Azië en Europa. wateroppervlakte tot Vlissingen naar onze haven Met deze nieuwe lijndiensten heeft de regio IJmuiden zich de zeebodem. zijn overgeheveld' als knooppunt steviger verankerd in het internationale De laatste decennia is netwerk tussen de havens van Azië, Canada en de VS, alhet aantal hektrawdus een economisch rapport van de gemeente Velsen voor lers dat pelagische vis de periode 2011-2014. Een nota van Zeehaven IJmuiden NV gaat uit van een op zee vangt en verwerkt, sterk gegroeid. jaarlijkse groei van vijf procent tussen 2007 en 2012. Volgens Van de MeerakIn de oude situatie werd deze vis op zee ker is het de bedoeling dat veel visstromen via IJmuiden en Velsen-Noord gaan ingevroren en vervolgens ingepakt in dolopen. “Wij hebben gezien dat inmiddels grote volumes ingevroren vis uit Schezen. Vrieshuizen langs de kade sloegen veningen en Vlissingen naar onze haven zijn overgeheveld.” deze ladingen op. Tot zo’n tien jaar geleden brachten koelschepen deze vis vanuit DRAAISCHIJFFUNCTIE VOOR IJMUIDEN IJmuiden naar landen als Egypte, Nigeria Het strategisch plan Deep Sea International Frozen Fish Centre Europe (DIFE) uit en China.

2010 moet bijdragen aan de verdere groei van de draaischijffunctie van IJmuiOm nog meer diepstekende vriesschepen den voor diepgevroren vis. Een belangrijk onderdeel van dit plan is de nieuwe en trawlers naar IJmuiden te halen, becontainerterminal CSY IJmuiden die in juli 2011 aan de Haringhaven in bedrijf sloot Zeehaven IJmuiden NV begin jaren is gegaan. negentig om delen van de Vissershaven en de Haringhaven verder uit te baggeren.

DOORVOERHAVEN In 1990 startte logistiek dienstverlener Kloosterboer in IJmuiden met de op- en overslag van diepgevroren vis in een aantal nieuwe vriesvemen (koelhuizen) voor zowel Nederlandse reders als buitenlandse klanten. Al snel zette de onderneming di-

SAMENWERKING

De achterliggende gedachte is dat vistransport in containers snel aan populariteit heeft gewonnen. Vijf jaar geleden bleek dat landen als Nigeria, Egypte en China – die veel vis importeren - steeds beter dergelijke containers kunnen ontvangen.

Zeehaven IJmuiden NV besloot daarom in 2008 een samenwerkingsverband aan te gaan met de Ter Haak Group in Amsterdam onder de naam Container Stevedoring Ymuiden (CSY). Aanvankelijk brachten vrachtwagens de containers vanuit IJmuiden naar onder andere Rotterdam, latere zorgde een binnenvaartschip en-

De visafslag van IJmuiden (Hollandse Visveiling) is na Urk de grootste van Nederland. Foto: Dick van de Berg 20

December 2012

Zeehavens Amsterdam

FOOD De Haringhaven is de thuisbasis voor de trawlers.

Foto: Dick van den Berg

TWEE GROTE TRAWLERREDERIJEN

kele keren per week voor deze transporten. De resultaten zijn veelzeggend: in 2008 behandelde CSY duizend containers, in 2009 al 2500 en in 2010 ging het om 3600 containers en in 2011 om zo’n 4500 ‘stalen dozen’.

CONTAINEROVERSLAG Het afgelopen jaar is er in de haven van IJmuiden bijna 10.000 m2 beschikbaar gekomen voor containeroverslag, met 480 meter aan nieuwe kademuren.

Het vervoer ligt in handen van Barge Company Amsterdam (BCA), een dochter van de Ter Haak Group. BCA, opgericht in 2003, is gespecialiseerd in containervervoer.

Op gezette tijden komt er een binnenvaartschip dat de containers met vis ophaalt.

Daarna vertrekt het schip naar United Stevedores Amsterdam (USA), eveneens onderdeel van de Ter Haak Group. Op deze terminal gaan ook andere containers aan boord voor het transport naar Rotterdam en van daaruit over de hele wereld.

De deelnemende partijen zijn zeer te spreken over deze transportmethode. “Het grote voordeel is dat onze rederij het transport per binnenvaartschip beter kan plannen dan per vrachtwagen,” zegt Anneriek Vrolijk, mededirecteur van Cornelis Vrolijk’s Visserij Maatschappij in IJmuiden. “We hoeven geen rekening meer te houden met files op de weg.”

NIEUW VRIESHUIS Peter van de Meerakker sluit niet uit dat de visstromen via de CSY-terminal verder zullen groeien. In de eerste vijf maanden van 2012 zijn al circa 2600 containers afgehandeld. Bij een verdere groei zou een vrieshuis over vijf tot tien jaar de terminal kunnen vervangen. Deze zou dan kunnen verhuizen naar de IJmondhaven, de buitenhaven van IJmuiden. www.zeehaven.nl www.velsen.nl www.terhaakgroup.com www.kloosterboer.nl www.parlevliet-vanderplas.nl www.cornelisvrolijk.eu

www.amports.nl

Een groot deel van de vloot van de twee grootste trawlerrederijen van Nederland – Parlevliet & Van der Plas en Cornelis Vrolijk’s Visserij Maatschappij BV - heeft IJmuiden als thuishaven, hoewel hun bakermat elders ligt.

De geschiedenis van Vrolijk begint in 1880 in Scheveningen. In dat jaar begint Frank Vrolijk met een vishandel. Tien jaar later gaat hij met zijn eerste bomschuit (een visserijschip) naar zee om vis te vangen, het begin van de rederij en haringhandel.

Aan het begin van de jaren vijftig verhuist één van zijn zoons, Cornelis Vrolijk, met een deel van de vloot naar IJmuiden. Het is de start van een succesvol concern. De belangrijkste activiteiten van Cornelis Vrolijk’s Visserij Maatschappij zijn de exploitatie van diepvrieshektrawlers en vrieshuizen, en de wereldwijde handel in bevroren pelagische vis vanuit IJmuiden. In 2005 neemt Vrolijk branchegenoot Jaczon over. De gezamenlijke vloot van veertien schepen doet regelmatig de IJmuidense haven aan. Inclusief de buitenlandse dochterbedrijven werken er zo’n negenhonderd mensen voor het bedrijf.

Parlevliet & Van der Plas (P&P) is in 1949 opgericht in Katwijk. Behalve een vestiging in IJmuiden heeft de rederij zijn hoofdkantoor in Valkenburg (ZuidHolland), Bremerhaven en Rügen (beide Duitsland).

In Groot-Brittannië heeft het bedrijf een dochteronderneming onder de naam UK Fisheries Ltd in Hull, in Litouwen onder de naam Atlantic High Sea Fishing Co. Met de aankoop van de schepen Pesquera Ancora (Spanje) en Euronor (Frankrijk) door UK Fisheries komt het totaal aantal schepen op twintig. Bij Parlevliet & van der Plas werken wereldwijd ruim twaalfhonderd mensen. De jaaromzet bedraagt rond de 500 miljoen euro.

D e c e m ber 2012

21

BAM Industrie Service Samen meer.

Technische oplossingen voor industriële uitdagingen Sinds vele jaren ondersteunen BAM-werkmaatschappijen industriële bedrijven bij het realiseren van hun projecten. Nieuwbouwprojecten, uitbreidingen, maar ook modificaties van bestaande procesinstallaties, gebouwen en terreinen worden uitgevoerd door deskundige medewerkers.

Bedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie, de chemie, de afvalverwerking, staalindustrie en de olie- en gassector spreken over een succesvolle samenwerking. Onze dienstverlening start met alle voorbereidende studies met aansluitend de turnkey realisatie en onderhoud van industriële installaties.

BAM Industrie Service is een gezamenlijk initiatief van BAM Techniek – Industrie, BAM Civiel, BAM Infratechniek, BAM Leidingen & Industrie, BAM Wegen, BAM Utiliteitsbouw en Tebodin Consultants & Engineers. Een initiatief bedoeld om in alle projectfasen aan uw verwachtingen te voldoen.

Voor meer informatie belt u 088 400 80 83.

22

December 2012

www.bamindustrieservice.nl Tel. 088 400 80 83

FOOD

Interfish investeert in de kwaliteit van vis

Directeur Henk van de r Deijl, geflankeerd do or zijn zoon Clint (links) en zijn ne ef Collin van der Deijl (midden)

De viswerking in volle gang.

Foto’s: Interfish

Pieter van Hove “We krijgen binnenkort de IFS-norm, de International Featured Standard, als teken dat we voldoen aan de hoogste Europese normen op het gebied van voedselkwaliteit,” zegt Henk van der Deijl vol trots. Samen met Erik Eekhout vormt hij de directie van de IJmuidense visverwerker Interfish.

I

nterfish Bv in ijmuiden is een echt familiebedrijf. de negende generatie van der deijl staat al weer aan het roer van een onderneming die inmiddels zijn tiende verbouwing heeft ondergaan. dat kan maar twee dingen betekenen: de visverwerker breidt almaar uit én investeert om te voldoen aan de strengste kwaliteitseisen.

niet. Zo’n vrieshal heb je ook niet om maar een paar keer per week te gebruiken. We hebben een goede samenwerking met bedrijven in Urk die nu voor ons vriezen en fileren.”

De roots van het bedrijf liggen in Schevenin- LAAG IJS gen. Henks vader Nico maakt in 1976 de over- Interfish handelt voornamelijk in verse vis, zo’n negentig procent van de activiteiten. “We stap naar IJmuiden. Op een stuk grond van kopen ’s ochtends de vis op diverse afslagen in Nederland. Uiteraard in IJmuiden, maar ook 3.600 m2 begint hij met zijn zonen Nico en in Urk, Scheveningen of Stellendam. Veel visafslagen zijn aangesloten op het Pefa-internetHenk een visverwerkingsveilingsysteem, waarmee kopers gelijktijdig op verschillende afslagen bedrijf. “Mijn vader overvis kunnen kopen. Wij maken voor de inkoop gebruik van commisleed in 1987 en mijn broer sionairs. Deze partijen gaan daarna per vrachtwagen naar ons bedrijf De ligging van IJmuiden in 1999. Ik bleef over, terin het havengebied. Daarna worden de partijen gesorteerd en verpakt ten opzichte van de wijl ik aanvankelijk hein polystyreendozen van tien kilo. Uiteraard komt de vis op een laag meeste Nederlandse lemaal niet de visserij in ijs. Daarmee houden we de vis zo vers mogelijk en blijft de kwaliteit visveilingen is ideaal wilde,” blikt hij terug. “Ik gewaarborgd.” had eerst de ambitie om Dat laatste blijkt ook uit de hoge eisen die worden gesteld aan bezoezelf te gaan varen. Ik heb me zelfs aangemeld bij de Hogere Zeevaart- kers van de verwerkingsruimte: zij moeten zich omkleden in een aparte ruimte en mogen alschool, maar dat werd uiteindelijk niets. Ook leen met voorgeschreven kleding naar binnen. Interfish slaat de exportladingen op in de koelheb ik een opleiding als analist gevolgd, maar of vriesruimte. Belangrijkste exportlanden zijn Spanje, Italië en Frankrijk. De totale productie is 30.000 tot 50.000 kilo verse vis per week, met de nadruk op tong. Een klein gedeelte van de ook daarmee ben ik snel opgehouden.” totale productie bestaat uit de import van scallops (Sint- Jacobsschelpen) en kreeften uit de De visserijbranche trok hem meer. “Het is een omgeving van Alaska. Deze komen binnen via containerschepen in Rotterdam en gaan daarsector vol veranderingen. Bijna twintig jaar na over de weg naar IJmuiden. Na verpakking gaan deze kreeften weer naar het buitenland. geleden deden we nog van alles: vriezen, fileren en het verpakken van vis,” vertelt Van der “De ligging van IJmuiden is ideaal,’’ zegt Van der Deijl tot slot. “Deze haven ligt op enkele Deijl. “Het vriezen en fileren hebben we afge- uren afstand van de meeste Nederlandse visveilingen en de afvoer naar steden als Parijs of stoten vanwege de hoge kosten. Of je vriest Zaragozza is optimaal. Zo hou je het product zo vers mogelijk.” veel te dure schol in, of je vriest niks in terwijl www.interfish.nl de vriesploeg gewoon salaris krijgt. Dat werkt

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

23

FOOD

Foto-impressie van 67e Havengildediner

Geslaagd!

A

l jaren vaste prik op de laatste vrijdag van november: het Havengildediner. dit jaar beleefde dit topevenement voor de Amsterdamse havenregio haar 67e editie. ruim 500 gasten uit havenbedrijfsleven, bestuur en politiek kwamen bijeen in Hotel okura. een terugblik.

‘Ruimte voor de Haven’, dat was deze editie het thematische uitgangspunt. In zijn speech benadrukte Amports-voorzitter Michiel Wijsmuller het belang van de havens als logistiek knooppunt. “Geef de havens dus de ruimte!“ was dan ook zijn oproep. Ruimte in fysieke, bestuurlijke en milieutechnische zin.

Het besluit van de Amsterdamse Gemeenteraad tot verzelfstandiging van Haven Amsterdam, krap 24 uur voorafgaand aan het diner, zorgde tijdens de avond voor de nodige positieve energie. Als overheids-NV krijgt het havenbedrijf de ruimte om te ondernemen en slagvaardiger op te treden in de markt. “Wij zijn er klaar voor,” benadrukte Havendirecteur Dertje Meijer later op de avond.

Minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) prees in haar speech de Amsterdamse havenregio. “Terwijl het economisch tegenzit, toont de havenregio toch mooie groeicijfers. Twee procent over de eerste drie kwartalen van 2012.”

vis. Emiel Parlevliet Een goed gesprek over liet) en Marc Benninga lev (Directeur Seafood Par ziekenhuis AMC) (specialist Emma Kinder

24

December 2012

Een goed mo te leggen ment om nieuwe co . n

Zeehavens Amsterdam

tacten

gangen do Ook tussen de ge-netwerkt.

or w

werd er druk

FOOD

Minister S van Hae chultz gen over de Amste rd havenre amse gio: “We doen he tg als we o oed ok haven he een bb die uitm en un slimste g t in de oe stromen deren ”.

iek ho ; een logist im 500 man rmen. ru or vo r Een dine de sche n blik achter standje. Ee

og-

Michiel W ij laatste H smuller hield zijn av voorzitte engilde-speech als rv byen voo an Amports. “Lo br de sluis w meer ond erdeel va as min of n de taak schrijvin gv omAmports an de voorzitter van , maar ge lu dat niet kkig hoe meer!” ft

n het diner nog ev In afwachting va yer. bijpraten in de fo

en

Naambadges en gastenbo ek het gelid. Pr aktische ingr jes liggen in edië avondje geze llig en zakelij nten voor een k netwerken.

“O Nederland let op uw zaak ”. Wijze woorden van Schipp er afsluiter van de Wessels als traditionele avond.

vlak na het . Freek Ossel ng ni zin be n va enning 2012.

Een moment van de Havenp en m ne t gs an in ontv

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

25

FOOD

Controlemaatschappij SGS bestrijkt de gehele voedselketen

'Van zaadje tot karbonaadje'

I

n zeehavens Amsterdam, de foodhaven, speelt sGs Agricultural services een prominente rol. Binnen deze divisie van sGs én de agri-controlebranche fungeert de Amsterdamse vestiging van sGs als benchmark. “Het draait om vertrouwen, vertrouwen, vertrouwen,” aldus Albert wesenhagen, branch and agricultural manager nederland van sGs.

geheten ondermonsters hebben genomen en een eerste visuele inspectie hebben gedaan. De controleurs mengen deze monsters en vullen daarmee de monsterzakken die naar de SGS-vestiging in Amsterdam-Westpoort gaan voor inspectie en eventuele nadere analyse.

SMEEROLIE VOOR DE HANDEL

Rob Schoemaker Bij de zogeheten multicrusher van Cargill aan de Amerikahaven in de haven van Amsterdam wordt het Bulgaarse vrachtschip CNF Lions verlost van 15.415 ton zonnebloempitten. De grijper van de drijfkraan van IGMA stort met één greep acht ton pitten in de bovenbunker van de weegtoren.

De controleurs van SGS Agricultural Services staan er met hun neus bovenop.

Vanuit de bovenbunker zakken de pitten via de elektronische weegschaal naar de onderbunker, waarna de pitten via een jacobsladder (een transportband die vroeger werd gebruikt om veen op te halen, red.) en een loopband in de opslagloods verdwijnen. Maar niet voordat de SGScontroleurs van elke vijfhonderd ton zo26

December 2012

Maar liefst 70.000 medewerkers in 150 landen telt de Zwitserse internationale controlemaatschappij SGS. Naast inspectie- en verificatietaken bestiert het beursgenoteerde bedrijf wereldwijd ook 450 laboratoria. Deze bevinden zich vooral nabij plekken waar goederen van eigenaar wisselen of geladen en gelost worden: havens dus.

VOLSTREKT ONAFHANKELIJK Met zijn expertise en ogen, tong, neus en oren beschermt SGS de belangen van de handelspartij die het controlebedrijf inhuurt. “We zijn volstrekt onafhankelijk,” benadrukt Albert Wesenhagen, directeur Agricultural Services bij SGS Amsterdam. “Aan de integriteit van onze bevindingen kunnen partijen niet twijfelen, dat is de basis van ons bestaansrecht. Binnen één transportketen kunnen meerdere handelspartners ons moeiteloos inhuren. Wij stellen alleen de feiten vast en kiezen dus nooit partij.”

Onafhankelijke controlebedrijven zijn de smeerolie in de internationale handel.

Zij zorgen ervoor dat zonder vertraging het juiste product bij de juiste klant terechtkomt in de juiste en eerlijke – pro rata – hoeveelheid. Er kan immers tijdens het transport iets misgaan met de kwaliteit en het volume van de lading. Eventuele conflicten tussen partijen in de keten kunnen dan worden opgelost door een beroep te doen op de rapportage van een onafhankelijke instelling.

Neem de handel in zonnebloempitten. SGS-controleurs in de landen van herkomst nemen bij het laden steekproefsgewijs monsters van de pitten terwijl zij de volumes nauwkeurig noteren. Dezelfde procedure heeft plaats in Amsterdam.

Zeehavens Amsterdam

FOOD

Tussen beide bevindingen mag geen bovennormaal verschil zitten, kwantitatief én kwalitatief. Zijn de afwijkingen te groot, dan gaan de handelspartners in gesprek of zij schakelen bij schade een expert in.

VAN ZAADJE TOT KARBONAADJE

ernstige gevolgen hebben.

Wesenhagen: “Dat betekent voor onze mensen permanente educatie, coaching, monitoring en begeleiding. De meesten krijgen het vak pas na zeven of acht jaar echt onder de knie maar ze moeten blijven leren. Ook over de diverse contractvormen zoals over granen (GAFTA) en vetten (FOSFA). SGS fungeert hierbij als kenniscentrum. Zo geven wij externe cursussen aan medewerkers van importeurs.”

De unieke wereldwijde aanwezigheid en expertise van SGS maakt dat fooden diervoederimporteurs in toenemende mate hun gehele supply chain door SGS laten begeleiden, ook wel bekend als one stop shopping. Wesenhagen: “Tot circa twintig jaar geleden waren wij vooral trade focused. Dat heeft zich uitgebreid: vanaf de boer, zijn grond en zaaigoed tot aan de eindverwerker.

Met andere woorden: van zaadje tot karbonaadje.”

Naast inspecties van de lading kan SGS ook laboratoriumanalyses uitvoeren NALEVING VAN DE volgens internationale standaards, of kan het controlebedrijf bedrijven cerINTEGRITEITSCODE tificeren voor de diverse kwaliteitscertificaten in de voedingsmiddelen- en Tot besluit zegt Wesenhagen: “Wie bij veevoederindustrie.

SGS gaat werken blijft daar ook. Het verDe ontwikkeling naar ketenbeheersing komt voort uit het begrijpelijke verloop is minimaal. langen van voedselproducenten greep te krijgen op de Expertise en kengehele keten. Er mogen geen zwarte gaten in zitten: geen ‘Aan de integriteit van onze nis vormen de bedrijf kan zich desastreuze reputatieschade veroorlopijlers die weer ven. “Daarbij blijkt dat SGS in staat is efficiencyslagen te bevindingen kunnen partijen niet steunen op vermaken die aan alle handelspartners ten goede komen,” twijfelen, dat is de basis van ons trouwen. De gestelt Wesenhagen. bestaansrecht’ hele structuur van DRIE PIJLERS SGS is gebaseerd Kennis over het product, de klant en de contracten zijn op het bewaken de drie pijlers van de SGS-expertise. Bijvoorbeeld: geen elke sojaboon is van de integriteit van de organisatie. De hetzelfde want zij hebben allemaal uiteenlopende eigenschappen en energebeurt door externe en interne audits en giewaarden, afhankelijk van het gebied van herkomst. Een SGS-controleur een onverbiddelijke naleving van de SGSmoet die allemaal kunnen onderscheiden. integriteitscode. Uiteindelijk doen we in Maar hij moet ook kennis hebben wat de klant met zijn product doet. Zo gemoedsrust bij onze klanten.” kan bij dezelfde verontreiniging, die bij de ene afnemer tot afkeuring van www.sgs.com de lading leidt, bij een andere afnemer met een andere toepassing minder

Advertentie

Office Elst Industrieweg-Oost 16 6662 NE Elst Phone: +31 (0)88-1011206 Fax: +31 (0)88-1011208 E-mail: info@megabarging.nl Office Amsterdam Ruijgoordweg 100 1047 HM Amsterdam Phone: +31 (0)20-4801400 Fax: +31 (0)20-3347571 E-mail: info@megabarging.nl

www.MegaBarging.nl

Quality in logistics www.amports.nl

D e c e m ber 2012

27

FOOD

Rob Hansen, general manager IGMA en director Cargill BV

'Wij blijven investeren in Amsterdamse haven' Het terrein van Cargill aan de Coenhavenweg, met op de achtergrond de grijsblauwe silo's van IGMA. Foto: Cargill

C

argill heeft wel eens rustiger tijden gekend in de Amsterdamse havenregio door de verhuizing naar schiphol en de recente saneringen. toch blijft het bedrijf investeren, terwijl het convenant Houthaven/ndsM werf zorgt voor een goede relatie met de gemeente Amsterdam.

Cees Visser Als het bij Cargill onrustig is, dan is het onrustig bij de grootste werkgever in Zeehavens Amsterdam. Niet dat er iets van die onrust is te merken als general manager Robert Hansen zijn bezoeker ontvangt in zijn kantoor aan de Coenhavenweg. Of het moeten de circa veertig ingepakte verhuisdozen zijn die even verderop bij de muur staan.

28

December 2012

Doel van het interview is om antwoord te krijgen op de vraag welke rol het Amerikaanse familiebedrijf wil blijven spelen in Zeehavens Amsterdam. Immers, het kantoorgedeelte van het voedingsconcern staat aan de vooravond van een verhuizing naar Schiphol.

Deze verhuizing, legt Hansen uit, is niet meer dan de wens om de vier afzonderlijke kantoren in Nederland samen te voegen, in dit geval in het Outlookcomplex op Schiphol-Centrum. Behalve het personeel in het hoofdkantoor aan de Coenhavenweg, komen ook de kantoormedewerkers van dochteronderneming IGMA, Cargill Cocoa & Chocolate (voorheen Gerkens Cacao) in Wormer en Refined Oils in Schiedam naar de nieuwe vestiging. “Het is beter voor de samenwerking om onder één dak te werken in een centraal kantoor dat bovendien beter bereikbaar is,” benadrukt Hansen.

CONVENANT HOUTHAVEN Voor het Convenant Houthaven/NDSM Werf uit 2009 moeten we even terug in de tijd. Vanaf 1992 lagen Cargill en de stad Amsterdam in de clinch over de gemeentelijke plannen om het gebied langs het IJ op de schop te nemen en zo ruimte te maken voor woningbouw, onder andere door de aanleg van zeven kunstmatige wooneilanden. Maar meer bewoners dichter bij de fabrieken van Cargill betekent ook strengere milieueisen, en dus kosten voor Cargill.

De oplossing kwam drie jaar geleden met het sluiten van het Convenant Houtha-

Zeehavens Amsterdam

FOOD

ven dat er onder andere in voorziet dat de betrokken havenbedrijven – waaronder IGMA, ICL Fertilizers Europe en Eggerding – zich inspannen om stof, geluid en stank zoveel mogelijk terug te dringen. Een eerste uitvloeisel daarvan was de voltooiing van de nieuwe geurreductie-installatie medio 2011 bij de sojaverwerkingsfabriek van Cargill. Een aanzienlijke investering, waarvan de helft afkomstig uit het speciale Innovatiefonds convenant Houthaven/NDSM-werf.

Eind goed, al goed? Voorlopig wel, tot en met 2028 om precies te zijn. Volgens het convenant mogen er tot die tijd geen nieuwe woningen worden gebouwd en hoeft Cargill geen nieuwe milieumaatregelen te treffen. Maar iedereen weet dat in de omgeving van de Houthaven en het NDSM-terrein uiteindelijk een combinatie van wonen en werken moet ontstaan zonder industriële activiteiten in de milieucategorieën 4 en 5. Dat vooruitzicht maakt het voor Cargill lastig nieuwe infrastructuur te bouwen voor nieuwe bedrijvigheid.

Het is zeer spijtig dat we mensen moesten laten gaan maar dat is een normaal bedrijfseconomisch proces. Je investeert in zaken die goed gaan, niet in dingen waarin je geen toekomst ziet. In dat perspectief moet je alle ontwikkelingen zien. Er is veel onzekerheid in de markt, daarmee moeten we leren leven. Maar die dynamiek maakt ondernemen ook weer mooi.”

GOEDE RELATIE MET DE GEMEENTE

Ook mooi is volgens Hansen de relatie van zijn bedrijf met de gemeente Amsterdam.

Hansen: “Deze verstandhouding is inderNIET ZO SOMBER daad uitstekend en dat is ook noodzakelijk.

Hansen ziet dat allemaal niet zo somber in: “In augustus 2012 hebben we een nieuwe Het is voor een bedrijf als Cargill belangrijk fabriek, en investering van ongeveer dertig miljoen dollar, in om goede contacgebruik genomen. We hebben een nieuwe fabriek opgestart ten te hebben met waardoor we hier niet één maar diverse grondstoffen kunnen overheden. Zodat 'Het is beter voor de samenverwerken. We zien deze investering als een duidelijke manials er wat veranwerking om onder één dak te festatie van ons vertrouwen in de toekomst, de industrie, de dert, we daar onwerken in een centraal kantoor dat middellijk op in Amsterdamse haven, onze klanten en ons personeel. Anders zouden we zo’n investering natuurlijk niet doen. Het is een kunnen spelen.” bovendien beter bereikbaar is' investering in flexibiliteit en dat is belangrijk in een omgeHij besluit zijn beving waar de onzekerheid groot is. Alleen zo kunnen we ons toog met: “Er is een op de langere termijn, dus ook na 2028, aanpassen aan de veranderende marktomperiode geweest dat het contact met de gestandigheden.” meente Amsterdam wat moeilijker verliep.

Maar vanaf het moment dat we het conDYNAMIEK VAN HET ONDERNEMEN venant hebben gesloten, is er een stabiele Gevraagd of hij de verhuizing van het kantoor uit de Amsterdamse havenregio wil situatie ontstaan waarin het tot een goede bagatelliseren, antwoordt Hansen dat dit niet het juiste woord is. “Of ik moet de besamenwerking kon komen. De neuzen staan tekenis van bagatelliseren niet begrijpen. Het is nicht in frage. Je gaat toch niet dertig nu dezelfde kant op.” miljoen investeren als je van plan bent de tent hier te sluiten?” www.cargill.nl Over de recente afstotingen, saneringen en sluitingen, zegt hij. “Ja, dat is gebeurd.

Rob Hansen, general manager IGMA en director Cargill BV. Foto: Cees Visser

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

29

STC B.V. training van deur tot deur, thuis en op locatie

cursussen

Transport en Logistiek Talen overzicht -

Duits voor Transport Engels voor Transport Frans voor Transport Russisch voor Transport Standard marine communication phrase

Havens/Logistieke richting - BTW in het internationale

-

handelsverkeer - Cargadoor I - Cargadoor I verkort

-

(vooropleiding HBO diploma) - Cargadoor II - Customer service

-

Douane recht Douane vervoer en transit Expediteur Magazijnbeheerder Magazijnmedewerker Management Training voor het middenkader Operator Tanker Agencies Schademelding Scheepvaart Vervoer & Expeditie Transportdocumenten Transport/logistiek introdagen Waterklerk Zeebevrachter

| 0 1 0 2 8 3 2 3 0 0 | W W W. S T C - B V. N L

ww

a4 advertentie marpol.indd 1

30

December 2012

Zeehavens Amsterdam

16-05-11 13:51

FOOD Dit seizoen 80.000 tot 90.000 ton

Beverwijk blijft ‘aardappelhoofdstad’ van de wereld

B

everwijk blijft de grootste exporthaven voor pootaardappelen ter wereld, al zit Harlingen de zeehaven aan het noordzeekanaal op de hielen. dit seizoen zal Meo stuwadoors 80.000 à 90.000 pootaardappelen vanuit ‘de Pijp’ verschepen naar vooral cuba en landen aan de Middellandse zee om daar uit te groeien tot volwassen exemplaren. ook vanuit velsen-noord worden nog eens 35.000 tot 40.000 ton pootaardappelen vervoerd.

naar Cuba en naar mediterrane landen als Marokko, Algerije, Libië, Egypte, Tunesië, Libanon, Griekenland en Turkije. Hier moeten de pootaardappelen uitgroeien tot volwassen exemplaren die vervolgens per schip weer terugkeren naar Europa. Soms gaan er op de heenreis wel dertig verschillende aardappelrassen tegelijk mee.

OOK VELSEN-NOORD

Willem Moojen

Havenmeester Bert Visser verwacht dat Beverwijk dit seizoen ruim 80.000 ton pootaardappelen zal verschepen, maar MEO Stuwadoors sluit niet uit dat dit kan oplopen tot 90.000 ton. Naast De Pijp zal MEO vanaf de Velserkade in Velsen-Noord en de Velsen Noord Terminal op bedrijventerrein Grote Hout, de voormalige NAM-kade, nog eens 35.000 tot 40.000 ton vervoeren.

Overigens zijn Beverwijk en Velsen-Noord niet de enige Nederlandse zeehavens die pootaardappelen verschepen naar warmere oorden. Harlingen vervoerde vorig seizoen zelfs 82.000 ton. Maar omdat in de Friese haven het seizoen doorloopt tot eind mei, blijft Beverwijk de grootste exporthaven ter wereld. Vlissingen verscheepte in 2011 zo’n 10.000 ton pootaardappelen.

Als in de herfst de bladeren van de bomen vallen, dan begint de jaarlijkse verscheping van pootaardappelen vanuit De Pijp, de haven van Beverwijk. Afhankelijk van de weersomstandigheden in de tussenliggen'Soms gaan er op BALTIC NAVIGATOR DE EERSTE de maanden loopt het Het reefer schip Baltic Navigator was op maandag 22 oktober het seizoen in Beverwijk de heenreis wel eerste schip van het seizoen met vierduizend ton pootaardapvan eind september/okdertig verschillende pelen aan boord, bestemd voor Havanna (Cuba). Het koelschip tober tot eind februari. aardappelrassen is 155 meter lang, 23 meter breed en heeft een capaciteit van Rijen dik staan dan de 10.572 dwt. Scheepswerf Van der Giessen-De Noord in Krimpen tegelijk mee' vrachtwagens met pootaan den IJssel heeft de reefer in 1985 gebouwd. De Baltic Navigaaardappelen te wachten tor, die 25 bemanningsleden heeft, is sinds juni 2007 eigendom op de Noorderkade om te worden gelost. Deze pootaardappelen van rederij Ost-West-Handel & Schifffahrt in Bremen, onderdeel van Baltic Reefers. zijn afkomstig uit onder andere de Noord- Twee andere koelschepen van Baltic Reefers kwamen eind oktober en begin november oostpolder, Groningen, Friesland, de Wie- een partij pootaardappelen laden in Beverwijk. Het ging hierbij om 8500 ton, evenringermeer en zelfs uit buitenlandse teelt- eens bestemd voor Cuba. gebieden. www.beverwijk.nl Sinds jaar en dag verzorgt MEO Stuwawww.meo.nl doors de verscheping vanuit Beverwijk

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

31

OFFSHORE

Primeur AYOP tijdens Offshore Energy 2012

Keten van offshorewindenergie langs Noordzeekanaal

A

YoP, de branchevereniging van offshorebedrijven en lokale overheden in de regio Amsterdam-ijmuiden, presenteerde tijdens de beurs offshore energy 2012 zijn nieuwe ‘dienbladconcept’. “onze opdrachtgevers kunnen rekenen op volledige service,” vertelt AYoP-voorzitter ron davio. “wij zorgen ervoor dat de gevraagde producten op tijd klaar zijn, op de locatie waar onze klanten dat willen.”

den wij faciliteiten aan voor kabelleggers, bemanningsschepen, speciale onderhoudsvaartuigen en opslag via ons ‘dienbladconcept’. Amsterdam is juist meer de haven voor productiefaciliteiten en de opslag, assemblage en handling van onderdelen. Juist deze combinatie is onze kracht. Alles wat je nodig hebt, is binnen een straal van dertig kilometer beschikbaar. Tel daarbij de perfecte samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven binnen AYOP en je hebt de sleutel tot succes in handen.”

DRUKSTE STAND Na het seminar bood de branchevereniging alle aanwezigen een lunch aan op de AYOPDe presentatie van het ‘dienbladconcept’ had plaats tijdens een door AYOP ge- stand. Dat maakte deze stand deze middag organiseerd seminar op dinsdag 23 oktober, de eerste beursdag. Daarin was ook in één keer tot de drukst bezochte van de aandacht voor de andere mogelijkheden van de regio Amsterdam-IJmuiden. Da- beurs. Veel belangstellenden maakten van vio: “Wij hebben onderzocht wat onze klanten verwachten, wat de gelegenheid gewij als regio te bieden hebben en wat er nog ontbreekt in de bruik om van gedach‘De EU heeft bepaald dat logistieke keten. Nu willen wij graag van ondernemers in deze ten te wisselen met de branche horen of onze ideeën aansluiten bij hun wensen. Alaanwezige managers in 2050 tachtig procent van leen door naar hen te luisteren, en waar nodig actie te onderHaven Amsteronze energiebehoefte afkom- van nemen, kunnen wij onze diensten verder optimaliseren. Dat is dam, Zeehaven IJmuistig moet zijn van goed voor de regio, goed voor onze opdrachtgevers en dus ook den NV en de overige goed voor de AYOP-leden.” bedrijven binnen het hernieuwbare bronnen’ samenwerkingsverALLES BINNEN DERTIG KILOMETER band AYOP. “Wat dat Een plekje vóór de sluizen is een veel genoemde wens van bedrijven die werken betreft is de introductie van ons nieuwe convoor de offshore-sector. “Maar deze ruimte is beperkt,” stelt Davio. “Terwijl wij cept volledig geslaagd,” stelt Davio. “Ons achter de sluizen over vrijwel onbeperkte ruimte beschikken. In IJmuiden bie- doel was om aan te geven welke unieke moEvert Bruinekool

Windenergie-expert Chris Westra treedt op als dagvoorzitter tijdens het AYOP-symposium. Foto's: Evert Bruinekool 32

December 2012

Zeehavens Amsterdam

OFFSHORE

gelijkheden onze regio heeft. Nu gaan wij op weg naar ons volgende doel: het binnenhalen van opdrachten voor Luchterduinen, het offshorewindpark in blok Q-10 voor de kust van Zandvoort en Noordwijk. Daarna zetten wij in op East Anglia One, het park voor de kust van Engeland met 325 windturbines.”

GROEIEN OP ZEE Na de ontwikkeling en ingebruikneming van deze twee windturbineparken zullen in een relatief korte tijd nog heel wat parken op de Noordzee volgen. “De Europese Unie heeft bepaald dat in 2050 tachtig procent van onze energiebehoefte afkomstig moet zijn van hernieuwbare bronnen,” meldt Robert Kleiburg, chief operation officer van ECN (Energieonderzoek Centrum Nederland) in Petten. “Een groot deel komt voor rekening van windparken op zee. In 2010 produceerden offshorewindparken in Europese Unie ongeveer 2,9 gigawatt (GW) aan elektriciteit. De Europese doelstelling is dit in 2020 te laten groeien naar 40 gigawatt.

Is dat al een enorme groei, de grote sprong voorwaarts moet in het decennium daarop komen. In 2030 moeten offshorewindturbines gezamenlijk 150 gigawatt produceren.”

Volgens Kleiburg kan het Nederlandse bedrijfsleven een belangrijke rol spelen in deze plannen. “Met een jaarlijkse omzet van één miljard dollar heeft de Nederlandse windturbinesector een marktaandeel van 25 procent. Als je ervan uitgaat dat dat percentage ook in 2030 nog van kracht is, betekent dat een ongelooflijke omzetgroei.”

OOK OFFSHORE BIJ SHIPDOCK De bedrijven uit Zeehavens Amsterdam op de beursvloer willen vol inzetten om dat mogelijk te maken. “Wij kunnen in korte tijd grote opdrachten realiseren,” vertelt Hilka Wilms, business manager van Shipdock Amsterdam. “Voorheen stonden wij vooral bekend als onderhouds- en reparatiewerf voor grote en complexe bagger- en werkschepen. Maar tegenwoordig ontvangen wij steeds meer opdrachten van offshorebedrijven. Daarbij werken wij vaak samen met ons zusterbedrijf Niron Staal, gespecialiseerd in het bouwen van grote staalconstructies voor de offshore. Deze beurs gebruiken wij om onze samenwerkingsmogelijkheden te laten zien. Wij verwachten dat de groei van onze orderportefeuille in deze sector zeker doorzet.”

Ook BigLift Shipping, dochteronderneming van Spliethoff Groep, stelt dat de beurs Offshore Energy, zeker op termijn, opdrachten zal genereren. “In eerste instantie zijn we hier voor de bestaande relaties en vanwege het netwerken,” legt engineer Tjeerd Steller uit. “Nieuwe opdrachten krijg je niet direct na een beurs, daarvoor is tijd nodig. Maar gezien de verwachte groei van deze markt zijn onze zware-ladingschepen zeker interessant voor de offshorewindsector.”

Drukte bij de AYOP-stand tijdens Offshore Energy 2012

MEER SCHEPEN, MEER AFVAL Als die groei zich doorzet, betekent dat ook goed nieuws voor MAIN (Maritieme Afval Inzameling Nederland), gevestigd aan de Petroleumhaven. “Wij zijn gespecialiseerd in het verzamelen en verwerken van scheepsgerelateerde afvalproducten,” vertelt algemeen manager Wim van der Linde. “Meer windparken op zee betekent meer schepen. Hoe meer schepen er varen, des te meer afval er ontstaat. Aangezien onze hoofdvestiging in Amsterdam zit, zijn de offshore-ambities van deze regio ons bijzonder welkom.”

Datzelfde geldt voor Peterson SBS, een bedrijf dat al sinds 1968 wereldwijd geïntegreerde logistieke diensten aanbiedt aan bedrijven in de olie- en gaswinning.

“Deze beurs is dé perfecte plek om ook de offshorewindmarkt te laten zien wat wij kunnen bieden,” vertelt directeur Erwin Kooij. “Of het nu gaat om afvalverwerking, werving en selectie van medewerkers, helikopterservice, de verhuur van ruimte of materiaalbeheer, wij kunnen het verzorgen.”

Peterson SBS zette tijdens de beurs niet alleen in op het onderhouden van bestaande en het leggen van nieuwe contacten met opdrachtgevers. “Vanwege onze groei, en de groei van onze opdrachtgevers, zijn wij voortdurend op zoek naar nieuwe medewerkers. Vandaar dat wij één wand hebben voorzien van korte informatie over vacatures. Wij hopen dat wij tijdens de beurs in contact komen met geschikte kandidaten.” www.ayop.com www.zeehaven.nl www.portofamsterdam.nl www.amports.nl

D e c e m ber 2012

33

34

December 2012

Zeehavens Amsterdam

INFRASTRUCTUUR

Eerste deel Westrandweg voor open verklaard

Vers asfalt

H

et westelijk Havengebied heeft een mijlpaal bereikt. Met de opening van het eerste deel van de westrandweg (A5) bij Amsterdam is de bereikbaarheid van dit gebied enorm verbeterd.

WESTRANDWEG IN CIJFERS • Circa 17 kilometer asfalt (waarvan nu 7 kilometer is opengesteld) • 10 Viaducten in lengte variërend van 35 tot 300 meter • 1 hooggelegen viaduct met een lengte van 3,3 kilometer door het westelijk havengebied • 4,5 kilometer geluidsschermen

Evert Bruinekool De plannen voor een verbeterde toegankelijkheid van het Westelijk Havengebied dateren al van 2000. Begin 2004 zijn de procedures gestart waarna het nog eens vijf jaar duurde voor de eerste werkzaamheden begonnen. De openstelling van het eerste deel van de Westrandweg – meer precies: het deel tussen knooppunt Raasdorp en de aansluiting Luvernes - is een eerste belangrijke stap. De tweede stap is de oplevering van de tweede Coentunnel. Deze is weliswaar gereed, maar vanwege softwareproblemen nog niet in gebruik. Ook wordt nog gewerkt aan het laten aansluiten van de Westrandweg op de tweede Coentunnel. De streefdatum voor de oplevering is voorjaar 2013. Zodra de tweede Coentunnel gebruiksklaar is, ondergaat de oude Coentunnel een renovatie.

Medio 2014 moet het volledige tracé, De Westrandweg én de beide Coentunnels, klaar zijn voor gebruik. Op dat moment is niet alleen het Westelijk Havengebied, maar ook de Noordelijke Randstad beter bereikbaar.

De eerste gebruikers van de nieuw aangelegde A5 waren overigens geen auto’s en vrachtwagens, maar hardlopers. Enkele dagen voor de officiële opening organiseerde Rijkswaterstaat in samenwerking met De Telegraaf de Westrandweg Run. Lopers konden kiezen uit twee afstanden: de 10 kilometer en de halve marathon. Een internationaal wedstrijdveld, 9.907 lopers groot, had zich ingeschreven voor dit eenmalige evenement. Niemand minder dan oud-minister Camiel Eurlings, destijds pleitbezorger van de Westrandweg, loste het eerste startschot voor de tienkilometerloop.

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

35

FINANCIËLE DIENSTVERLENING ABN AMRO bouwt havenactiviteiten verder uit

‘Klant is onze beste ambassadeur’

O

m meer aandacht te besteden aan het maritieme bedrijfsleven in onder andere zeehavens Amsterdam is ABn AMro in 2010 gestart met een Havendesk voor noordwest nederland. “door te werken aan onze zichtbaarheid én onze dienstverlening, zijn we veel prominenter aanwezig in de Amsterdamse havenregio,” menen Gijs van der lugt en Bart Banning. Hiermee sluit het succesvolle model van de Havendesk prima aan bij ABn AMro Maritime.

Bart Banning en Gijs van der Lugt voor het Havengebouw in Amsterdam. Foto’s: Reinder Weidijk

we alle specialisten in onze bank voor havengerelateerde bedrijven bijeen hebben,” zegt Gijs van der Lugt, senior relationship manager bij ABN AMRO Corporate Clients aan de Zuidas in Amsterdam en één van de initiatiefnemers van de Havendesk. “Bovendien is er frequent contact met de accountmanagers van de districtskantoren in Beverwijk, Zaandam en Amsterdam-Leidseplein, die goede contacten hebben met de kleinere en middelgrote bedrijven in de zeehavens langs het Noordzeekanaal.”

ZICHTBAAR IN DE HAVEN Bart Stam

Ook Bart Banning, sector banker Transport en Logistiek, is zeer tevreden over de vorderingen sinds 2010. “Door hard te werken aan de onze zichtbaarheid, maar natuurlijk ook aan onze producten en service, hebben we flinke stappen gemaakt bij het havenbedrijfsleven. We hebben diverse maritieme bedrijven mogen verwelkomen als nieuwe klanten.” Gijs van der Lugt vult aan: “Regelmatig krijg ik op netwerkbijeenkomsten te horen: wat leuk dat ABN AMRO helemaal terug is in de haven! Na enkele jaren van relatieve stilte komen we jullie weer meer en meer tegen. Dat is heel stimulerend om te horen. Helemaal mooi is het natuurlijk als tevreden klanten van ons dat aan hun relaties vertellen. Een betere mond-tot-mond reclame is er niet.”

Banning: “Tevreden klanten zijn onze beste ambassadeurs. Mijn ervaring is dat havenbedrijven vooral een betrouwbare partner zoeken voor de komende jaren en zeker niet gaan voor een eenmalige transactie.”

In tegenstelling tot de vestiging in Rotterdam, waar al geruime tijd intensieve relaties bestaan tussen een gespecialiseerd team van de bank en het havenbedrijfsleven, had ABN AMRO tot 2010 geen apart bedrijfsonderdeel voor maritieme en logistieke ondernemingen in de Amsterdamse havenregio.

Op initiatief van de afdeling Corporate Clients van ABN TWEERICHTINGSVERKEER AMRO op het Banning en Van der Lugt spreken van een groeiend tweerichhoofdkantoor in 'Het voordeel van de Havendesk Amsterdam, dat is dat we alle specialisten bijeen tingsverkeer tussen ABN AMRO en de maritieme ondernemingen: “Natuurlijk gaat het in de meeste gevallen om financiering zich vooral richt hebben' waarvoor ondernemers ons benaderen. Naarmate we meer perop de grotere soonlijke contacten opbouwen in het havengebied, nemen we klanten, kwam steeds vaker contact met hen op. Dat levert op de korte termijn daar twee jaar geleden verandering in met de oprichting van lang niet altijd een contract of een commerciële overeenkomst op, maar wel een beeen speciale ‘Havendesk’ voor Noord-West langrijk netwerk. Er zijn genoeg partijen waarmee we al twee jaar in gesprek zijn maar Nederland, waartoe ook Zeehavens Amster- nog niet tot zaken zijn gekomen. Dat is misschien jammer maar we zitten dan wel ‘in dam en Schiphol behoren. De Havendesk is het bakje’.” een (virtueel) team van circa tien specialisten Banning: “Tegenwoordig worden we steeds vaker benaderd door havenbedrijven die in de sectoren maritiem, logistiek, energie en onze visie willen horen over marktontwikkelingen in vakgebieden als transport en logistiek, energie en commodities. Bedrijven zijn bezig nieuwe concepten te ontwikkelen, commodities.

“Het voordeel van onze Havendesk is dat zoeken partners voor een samenwerkingsverband of willen hun geografisch netwerk 36

December 2012

Zeehavens Amsterdam

FINANCIËLE DIENSTVERLENING vergroten. Wij bieden een landelijk overzicht. Dat is een duidelijke trend van de afgelopen twee jaar en heeft zeker te maken met onze aanwezigheid in de Amsterdamse havenregio.”

Van der Lugt: “Ik heb het idee dat ondernemers veel meer nadenken over strategische onderwerpen als productverbreding, vergroting van hun toegevoegde waarde of nieuwe samenwerkingsverbanden. Het is voor ons heel inspirerend om mee te denken met zulke bedrijven.”

Om een dergelijke vertrouwenspositie op te bouwen, is het volgens Banning en Van der Lugt belangrijk dat ABN AMRO de Amsterdamse havenregio goed kent: “Naast uiteraard kennis over de markt van onze klanten moeten wij snappen welke ontwikkelingen zich hier afspelen, zoals de nieuwe zeesluis, de situatie op de terminals of de verzelfstandiging van het havenbedrijf van Amsterdam, om maar een paar onderwerpen te noemen. Het is belangrijk dat we voldoende kennis van zaken hebben om als volwaardige partner mee te praten met ondernemers. Door bedrijven beter te leren kennen, zie je ook eerder waar hun kansen liggen. Gecombineerd met de essentiële kennis van hun markten zijn we slagvaardiger om de passende financiering te kunnen bieden.”

STERKE PUNTEN ETALEREN Volgens Banning is het ook voor individuele bedrijven belangrijk dat Zeehavens Amsterdam zijn sterke punten etaleert: “Amsterdam is qua op- en overslag de vierde haven van Europa en op sommige ladingstromen, zoals benzineproducten en cacao, zelfs de grootste haven ter wereld. Deze haven heeft met zijn sterke nichemarkten - zoals net genoemd - ook een heel ander profiel dan Rotterdam.”

Volgens Banning is het belangrijk dat Amsterdam deze troeven uitdraagt. “Niets voor niets blijkt dat de duurzaamste bedrijven ook de innovatiefste en uiteindelijk ook de meest winstgevende ondernemingen zijn.”

Over de rol die ABN AMRO daarin een rol kan spelen, zegt hij: “We zijn natuurlijk geen ingenieurs maar blijven bankiers. Wel kunnen we partijen bij elkaar brengen door in onze Havendesk de richting van bedrijven te bespreken. Dat kan leiden tot nieuwe samenwerkingsverbanden.”

GROEI IN DE OFFSHORE Op de vraag op welke terreinen de Havendesk verder kan groeien, zegt Van der Lugt: “Ik denk dan vooral aan de offshore. De komende jaren moeten er veel productieplatforms voor olie en gas op de Noordzee worden ontmanteld, en komen er veel nieuwe windparken bij. Dat levert een enorme bedrijvigheid op, ook voor deze havenregio.

Vandaar dat we erover denken enkele collega’s van onze vestiging in Den Helder actiever te betrekken bij onze Havendesk.”

Ook de synergie tussen Schiphol en Zeehavens Amsterdam is zo’n potentiële groeimarkt. Banning: “De kracht van deze regio is dat we een lucht- en zeehaven in de Europese top vijf hebben die heel dicht bij elkaar liggen. De uitdaging is om beide mainports op een slimme manier met elkaar te verbinden, bijvoorbeeld door te kijken welke producten nu via de lucht- en de zeehaven binnenkomen en in dezelfde eindproducten terechtkomen.”

WERELDWIJDE HUBS Het succes van beide havendesks in Rotterdam en Amsterdam (regio Noord-West) heeft inmiddels geleid tot een internationaal vervolg, genaamd ABN AMRO Maritime. Banning: “ABN AMRO heeft, als onderdeel van haar internationale strategie, een specifieke focus op logistieke hubs in de wereld. In deze, vaak ook grote financiële centra, hebben we alle kennis bijeen gebracht, vergelijkbaar met de regionale havendesks. We zijn dit virtuele netwerk inmiddels gestart met zo’n honderd specialisten in New York, São Paulo, Londen en Hongkong. Maar dit netwerk zal ongetwijfeld verder worden uitbereid. Als bank willen we weten waar de belangrijke hubs zich in de wereld gaan ontwikkelen, daar willen we op tijd bij zijn!” www.abnamro.nl

Banning en Van der Lugt: “Om een vertrouwensrelatie met het bedrijfsleven op te bouwen is het belangrijk om de Amsterdamse havenregio goed te kennen.” www.amports.nl

D e c e m ber 2012

37

FOOD

Industrieel afvalwerker Reym gaat zich meer richten op voedingsindustrie

De schone kant van afval

Directeur Ron van der Laan, commercieel manager Frank Vendel en vestigingsmanager Ed Hollander.

Foto: Reym

38

December 2012

Zeehavens Amsterdam

FOOD

E

en havengebied kan niet functioneren zonder dienstverleners die zowel het reinigen van tanks en laadruimen als het afvoeren en het verwerken van afvalstoffen voor hun rekening nemen. reym Bv, dochter van shanks, is in nederland een van de grootste spelers op het terrein van afvalstoffenmanagement, waarbij het bedrijf 24/7 kan optreden bij calamiteiten.

Rob Schoemaker Aan afvalverwerking kleven, vaak ten onrechte, negatieve associaties. Terwijl dit bij uitstek een branche is waar dankzij innovaties grote winst te behalen valt op het gebied van milieu, energiegebruik, kosten en imago. Daarvan zijn ze zich ook terdege bewust bij Reym BV, een grote speler in industriële reiniging, transport en afvalmanagement voor onder meer havenbedrijven, de sector olie en gas en de offshore.

TOTAL CARE

verbranden, storten - geeft aan wanneer afvalstoffen in een productieproces ontstaan, wat je eraan moet doen, en hoe deze fracties vervolgens moeten worden bewerkt en verwerkt. Bij de preventie van afvalstoffen kan Reym, met al zijn expertise en de toepassing van nieuwe technieken en inzichten, een adviserende en kostenbesparende rol spelen. Uit onze research and development is bijvoorbeeld het gebruik van gasbewassing voortgekomen bij het leeghalen van tanks.Het is zaak zo hoog mogelijk op deze milieuladder van Lansink te blijven. Dat is ook de filosofie van het moederbedrijf Shanks dat niet aan het storten van afval doet maar aan recyclen.”

MEER DOEN IN VOEDING

Reym is in Nederland een grote speler op Ron van der Laan, regionaal directeur van Reym Noord West zegt hierover: “Door het gebied van afvalstoffenmanagement de inzet van modern materieel, kennis van de ingewikkelde wet- en regelgeving, in de havengerelateerde industrie, de olieonderzoek en ontwikkeling en vooral kundig en betrokken personeel, kunnen wij en gassector en de ofshore, zegt Van der onze klanten van veel zorgen verlossen en geld voor hen besparen. Wij noemen Laan trots. “Door het behalen van het dat total care.”

ISO 22000 certificaat willen we onze exSenior commercieel manager Frank Vendel voegt daaraan toe: “Het aanbieden pertise ook menemen naar de foodsector.” van total care aan onze klanten doen we in feite al meer dan 25 jaar. Onlangs Hollander vult aan: “We willen slimme hebben we dat begrip een fris elan gegeven, inclusief een combinaties manieuw logo. Met total care nemen we klanten het hele pakken. We zijn nu ket uit handen van industriële reiniging, transport en afal actief in de ‘In de foodsector is voor Reym valstoffenmanagement. Deze duidelijkheid is juist in ecovoedingsbranche nomisch moeilijke tijden voor veel bedrijven aantrekkelijk. maar alleen aan een wereld te winnen’ Het gaat erom goede afspraken met klanten te maken om de buitenkant. zo tot de beste resultaten te komen.”

Met dit certificaat kunnen we ook de IJZERS IN HET VUUR foodfabrieken in waar onze expertise heel Met vestigingen in Beverwijk, Amsterdam, Den Helder en IJmuiden (Tata Steel) goed kan werken op het gebied van auheeft Reym Noord West, dat zo’n 150 tot 160 vaste medewerkers telt, meerdere tomatisch reinigen en emissiebeperking. ijzers in het vuur. Van der Laan: “Zo zorgen wij bij Tata Steel voor de reiniging Door een kruisbestuiving van technieken van de installaties van de hoogovens en sinterfabriek tijdens de geplande fabriekprofiteert iedereen, ook het milieu. Zo zijn stops. Op bevoorradingsschepen voor booreilanden verzorgen wij de reiniging afvalstoffen uit de voedingsindustrie heel van laadruimen en brandstoftanks, in de sector olie- en gas reinigen wij de opgoed te gebruiken voor energiewinning in slagtanks, productieunits en productieleidingen. In de offshore doen we dat op bioindustriële bedrijven, zoals voor ons de platforms terwijl we bij de kolenterminals de rioolsystemen et cetera schoonzusterbedrijf Orgaworld.” houden. Afvalstoffen die moeten worden afgevoerd, halen wij op en brengen OP ORDE we naar onze verwerkingsinstallatie in Beverwijk of naar zusterbedrijf ATM in Vendel: “Samen met het ISO 22000-certiMoerdijk.” ficaat hebben we voor de voedingssector Frank Vendel: “Reym heeft 24 uur per dag, zeven dagen per week een speciale ook het apparatuur en de opleiding van ploeg standby staan voor calamiteitenbestrijding, zoals oil spills. Het unieke is dat onze mensen op orde. In deze sector is er deze ploeg is uitgeroosterd voor alle andere taken.” voor Reym een wereld te winnen. Neem LADDER VAN LANSINK de beperking van emissies en bedenk dat “De wet- en regelgeving rond afvalstoffen is complex en verandert continu. Echt wonen en industrie steeds dichter bij elinzicht daarin hebben de meeste bedrijven niet,” vertelt Ed Hollander, vestigingskaar komen te liggen. manager van Reym in Amsterdam. “De zogeheten Ladder van Lansink over de www.reym.nl meest wenselijk aanpak van afval - preventie, hergebruik, sorteren en recyclen,

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

39

UITZIC H ET M

JM OP I ON AVEN EN N DH

T

RDZEE OO

www.restaurantijmond.nl

Het adres voor uw (zaken)lunch, diner of kopje koffie.

Ook voor uw feest, vergadering of catering op locatie.

Royaal terras en eigen parkeerplaats aanwezig.

Seinpostweg 40 - 1976 BT IJmuiden 0255 - 51 35 36 - info@ijmond-restaurant.nl

40

December 2012

Zeehavens Amsterdam

HAVENBEROEPEN Tom Staudt, bankwerkersbaas

‘Bij Oranjewerf voelde ik me direct op mijn plaats’

I

n zeehavens Amsterdam werken ongeveer 55.000 mensen in uiteenlopende functies en beroepen. in de rubriek Havenberoepen komt steeds een van hen aan het woord. deze keer: tom staudt (40), werkzaam bij scheepreparatiewerf oranjewerf in Amsterdam-noord.

Evert Bruinekool “Mijn schoolperiode was niet zo succesvol, maar toen ik eenmaal op het kort middelbaar beroepsonderwijs de tweejarige opleiding metaal volgde, ging het beter. Na een minder geslaagde stageperiode bij een constructiebedrijf dat uitsluitend balkonhekken en winkeltrappen produceerde, kwam ik terecht bij de Oranjewerf. Deze werf is wat mij betreft het hart van de Amsterdamse haven. Een haven zonder scheepswerffaciliteiten is immers als een lasser zonder elektrode.”

Tom Staudt, bankwerkersbaas van Oranjewerf in Amsterdam Noord. Foto: Evert Bruinekool

cialisatie hebben, zoals de TOM STAUDT, ORANJEWERF dokdienst, de bankwerkers Naam: Tom Staudt en de ijzerwerkers. Iedereen “Bij de Oranjewerf voelde ik me direct op heeft zijn eigen taak. Maar Leeftijd: 40 jaar mijn plaats. Na mijn stage kreeg ik een va- als het erop aan komt, werk Functie: Bankwerkersbaas kantiebaan aangeboden, vervolgens heb ik je allemaal samen. Een tijdje Bedrijf: Oranjewerf Amsterdam hier een jaar via een uitzendbureau gewerkt geleden was het even heel erg Werkzaam in de havenregio sinds: 1989 en op mijn zeventiende kwam ik in vaste druk toen een offshore supdienst.” plier, een duwbeunbak van “Daar stond ik dan als snotneus tussen die zand- en grinthandel Mijnster en een klein kottertje tegelijk gedokt moesten worden. Dan grijze koppen. Maar het klikte. Zij leerden mij sta je daar met z’n allen op vrijdagmiddag. Normaal wordt er, als je overwerkt, eten gehaald de praktijk en terwijl ik en eten wij rustig in de kantine. Maar ga je dokken, dan ga je dokken. vroeger niets moest hebDan leg je het werk niet even stil. Dus ging de bedrijfsleider dertig ‘Een haven zonder ben van leren, pakte ik loempia’s halen. En jij staat dan met een ploeg kerels met in de ene nu alle cursussen die mij hand je gereedschap en in je andere hand een loempia. Rond 20.30 scheepswerffaciliteiten werden aangeboden met uur was de klus geklaard en gingen wij naar huis. Zo’n ploeg is het. is als een lasser zonder beide handen aan. Van Zulke dingen vergeet je nooit meer.” elektrode’ bedrijfshulpverlening tot DOORWERKEN TIJDENS DE STORM veiligheid, arbo, milieu “Ik werkte hier nog maar een paar jaar toen Nederland in februari en motorentechniek, ik heb het allemaal mogen doen - en met suc- 1992 werd getroffen door een enorme storm. Er was nog geen weeralarm zoals tegenwoorces. In de loop der jaren ben ik opgeklommen dig, maar via de radio werden mensen opgeroepen om binnen te blijven. Ik was hier met van stagiair tot bankwerkersbaas. Ik geef nu mijn collega Amat Kertopermono om een klus aan een kotter af te maken. Alles hier stond leiding aan mijn ploeg van acht vakmensen.” te klapperen en ik dacht echt dat het dak eraf zou waaien, terwijl Amat rustig doorging met zijn werk. Heel Nederland stond plat, maar wij waren hier. Niet omdat het moet maar omdat TEAMWERK wij het willen!”

“Het werk bij de Oranjewerf is teamwerk. Er www.oranjewerf.com zijn natuurlijk aparte ploegen die een spe-

VAN STAGIAIR TOT BANKWERKERSBAAS

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

41

Amsterdam IJmuiden Offshore Port, Serving up offshore energy solutions.

Our partners are ready to be of service in the following disciplines: • Base Facilities (office, warehouses, open yard) • Construction, Engineering • Decommissioning • Design, Development • General Services • Maintenance and Repair • Offshore Wind Power • Port Related Services • Regional Authorities • Transport, Logistics & Supply

WWW.AYOP.com

AmsterdAm IJmuIden OffshOre POrt COntACt detAIls

• info@ayop.com

AON Nederland BV • Airborne Composities BV • ASCO Holland (Logistics) BV • Boon Transport • Ballast Nedam Infra • Noord West BV • BAM Civiel Noordwest • City District Amsterdam Noord • CMF Central Mudplant & Fluid Serv. • Container Company Amsterdam BV • De Vries & Van de Wiel • DHV BV • EPMC Europe • Gemeente Amsterdam Stadsdeel Noord • Grontmij Nederland BV • Gulf • Isolatie Combinatie Beverwijk • IRO • KVSA BV • MEO BV • MNO Vervat BV • Municipality Beverwijk • Municipality Velsen • Municipality Zaanstad • MSCY Vastgoed BV • Oliehandel K. de Boer BV • Peterson SBS IJmuiden BV • Port of Amsterdam • Province NoordHolland • Reym BV • Shipdock BV • Sleepdienst B. Iskes & Zn • Schot Verticaal Transport • Svitzer Amsterdam BV • Tata Steel IJmuiden BV • Zeehaven IJmuiden NV • Mammoet Nederland B.V.

42

Alliance of port & offshore related industries and regional authorities

JURIDISCHE HAVENZAKEN

De zalm wordt duur betaald

E

rnst Bulthuis is maritiem advocaat bij van der steenhoven Advocaten in Amsterdam. elk nummer behandelt hij een actueel thema voor het bedrijfsleven in zeehavens Amsterdam. ditmaal: aansprakelijkheid in de voedselindustrie.

Ernst Bulthuis Het zal weinigen ontgaan zijn: de salmonellabesmetting bij visbedrijf Foppen.

Voor het bedrijf even onfortuinlijk als voor de slachtoffers. Welke aansprakelijkheden bestaan er bij dergelijke zaken en welke overige juridische aspecten spelen een rol?

Voor een oordeel over aansprakelijkheid door verkeerd voedsel of verbruikswaren moeten we eerst vaststellen wat ‘verkeerd’ of gebrekkig is in juridische zin. Tabak is schadelijk voor de gezondheid, echter door een eigenschap van het product zelf. Om die reden is tabak niet per se gebrekkig in de zin van de wet. Hetzelfde geldt voor visgraten of een verdwaald kippenbotje. Dat kan overigens wel tot aansprakelijkheid leiden, als er bijvoorbeeld filet wordt gegarandeerd en het dat niet blijkt te zijn. Maar het levert niet per definitie aansprakelijkheid op op grond van gebrekkigheid van het product.

Zodra echter een product een bewerking heeft ondergaan, ligt productaansprakelijkheid op de loer. Deze kan bestaan uit invriezen, roken, steriliseren of genmodificatie. Kortom, een bewerking om het product met het oog op verbruik of consumptie te wijzigen.

Ook hier zijn nuances denkbaar, bijvoorbeeld schadelijk vlees van BSE-koeien.

Het ‘gebrek’ kwam voort uit het product zelf (de koe) maar werd veroorzaakt door het voer. Deze nuances leveren geen productaansprakelijkheid op, maar het in het verkeer brengen ervan kan wel degelijk onrechtmatig zijn.

van mogen verwachten. Een colafles behoort niet spontaan te ontploffen, een stuk zalm behoort geen salmonella te bevatten. Let wel: ik geef hier geen oordeel over de aansprakelijkheid. Als bijvoorbeeld vast zou komen te staan dat de zalmschalen de bacterie vasthielden door een ontwerpfout, dan zou Foppen best weleens verhaal kunnen halen bij de producent van die schalen.

Indien de zalm niet voldoet, kan een claim worden gebaseerd op twee gronden. De productaansprakelijkheid noemde ik al. De tweede grond is een onrechtmatige daad van degene die het product produceerde of in het verkeer bracht. Productaansprakelijkheid is een specifieke onrechtmatige daad en staat in dezelfde afdeling van het Burgerlijk Wetboek beschreven. Handelen is onder meer onrechtmatig indien dit strijdig is met de wet. Aansprakelijkheid vereist tevens schade en een oorzakelijk verband tussen handelen en deze schade. In dit geval lijkt de onrechtmatigheid terug te voeren op handelen in strijd met de wet: een productieproces met niet-hygiënische hulpmiddelen.

Op grond van onder meer de Warenwet zijn er ontzettend veel regels en besluiten die de hele productieketen beheersen qua hygiëne, quota, reclame-uitingen, etikettering enzovoorts. Er is bijvoorbeeld een apart besluit voor de minimumtemperatuur voor het roken van paling. Ergo: indien de producent deze temperatuur niet handhaaft en er ontstaat hierdoor schade, dan is er sprake van een onrechtmatige daad.

BEWIJSVOORDEEL Indien een claim op grond van onrechtmatige daad tevens productaansprakelijkheid oplevert, dan zijn er extra spelregels in het voordeel van de claimant (eiser).

Productaansprakelijkheid is, in tegenstelling tot een onrechtmatige daad, meer een risicoaansprakelijkheid dan een schuldaansprakelijkheid. En dat levert een bewijsvoordeel op. Dit houdt in dat het niet vereist is dat de producent zich bewust was (of had moeten zijn) van het gebrek, noch dat hem iets valt te verwijten. Dat hoeft het slachtoffer dus ook niet te bewijzen. Voorts kan de producent aansprakelijkheid nooit uitsluiten, bijvoorbeeld via een contract. Met andere woorden: het is dwingend recht.

Tot slot geldt dat als er meer deelnemers in de keten aansprakelijk zijn, ieder van hen kan worden aangesproken voor het geheel. Ofwel: aansprakelijkheid is hoofdelijk en het slachtoffer kan kiezen bij wie hij zijn vordering indient. Producenten dienen zich hiervan bewust te zijn, zowel in het productieproces als in een juridisch proces.

Anders wordt de vis wel érg duur betaald.

Aan de inhoud van dit artikel zijn geen rechten te ontlenen. Voor een reactie of meer informatie kunt u e-mailen met: bulthuis@vandersteenhoven.nl.

PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID VERSUS ONRECHTMATIGE DAAD Terug naar de zalm van Foppen die een bewerking had ondergaan. Naar verluidt is de bacterie terechtgekomen op zalmschalen die werden gebruikt in het productieproces. Eenmaal op het product maakt dat het product ‘gebrekkig’. Dat wil zeggen dat het niet voldoet aan de veiligheid die wij er-

Mr. Ernst Bulthuis.

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

43

GEBIEDSONTWIKKELING

Stadshaven Minerva als creatieve hotspot

S

tadshaven Minerva maakt een opvallende transformatie door. ooit het centrum van de Amsterdamse houthavenactiviteiten is het tegenwoordig een vitaal, stedelijk bedrijventerrein waarop vooral de creatieve industrie haar oog heeft laten vallen.

René Didde “We zaten in Amsterdam-Noord en hadden daar alleen kantoorruimte. We begonnen te groeien en lieten ons oog vallen op de Minervahaven. De industriële setting en de ongeorganiseerdheid ervan spraken ons aan”, zegt Rober Kaizer, operationeel manager bij Barts Fashion.

De groei zette door want onlangs verhuisde het bedrijf, dat handelt in wintermodeaccessoires als handschoenen, sjaals en mutsen , naar een nieuw pand honderd meter verderop. “Hier kunnen we vier vrachtwagens in een halfuur laden en lossen. De dozen gaan via een liftsysteem van boven naar onder of

andersom, terwijl de orderpicker van het fantastische uitzicht over het IJ geniet.”

Er is in de Minervahaven een soort zwaan-kleef-aan-effect ontstaan. Het oude pand van Barts is al weer verhuurd aan het nieuwe Turks spijkerbroekenmerk Fuga, terwijl intussen ook modebedrijven als Gaastra en Quicksilver zich er hebben gevestigd.

HOUTHANDELAREN Een eeuw geleden dreven er nog boomstammen in de Minervahaven waar de houthandelaren niet alleen over een goedkope opslagplaats beschikten maar ook lage overslagkosten hadden. De invloed van het water maakt dit hout duurzamer: door dit zogeheten ‘wateren’ trok het hout minder krom en scheurde minder. Later verhuisden de boomstammen naar de wal in de oude houthavens waar ze, soms snel verzaagd, in open loodsen werden opgeslagen.

“Vanaf 2004 bleek dat houthandelaren en houtverwerkende bedrijven als Stora Enso en Hoogland hun bedrijfsvoering efficiënter en op grotere schaal verderop in de Westhaven konden uitvoeren,” zeggen Steffen Smit en Jeroen Lotze van de afdeling Vastgoed van Haven Amsterdam.

LANGE LIJST Met als resultaat dat de Minervahaven goeddeels verlaten achterbleef. Maar ondanks de krediet- en vastgoedcrisis slaagde dit gebied er binnen vijf jaar in zich te ontpoppen tot een ‘hotspot’ voor de creatieve industrie. Dedato Architecten vestigde zich er als eerste, Barts volgde al snel.

Smit en Lotze overleggen een lange lijst van recreatieve, mode- en mediabedrijven die zich intussen op de oude oevers hebben gevestigd in gloednieuwe panden. Ook Tuvalu Media, maker van televisieformats uit Hilversum, en United Broadcast (exploitant van studio’s), namen begin 2012 hun intrek in een nieuw gebouw. Hergebruik van de monumentale bebouwing en andere industriële relicten bleek niet mogelijk, om de simpele reden dat die er nauwelijks zijn. Anders dan bijvoorbeeld in het Oostelijk Havengebied of, aan de overzijde van het IJ in Amsterdam-Noord (NDSM, Shell), zijn er vooral open, houten loodsen aan de Minervahaven. “Sloop en nieuwbouw lagen daarom meer voor de hand”, zegt Steffen Smit.

De Minervahaven is de laatste jaren het domein geworden van de creatieve industrie. Foto: Haven Amsterdam

44

December 2012

Zeehavens Amsterdam

GEBIEDSONTWIKKELING Foto: Cris Toala Olivares

OPRUKKENDE STAD

een oppervlakte van tienduizend vierkante De opzienbarende vastgoedontwikkeling is het gevolg van een convenant tussen de meter en twee percelen van negenhonderd gemeente Amsterdam, Haven Amsterdam en het bedrijfsleven in de Amsterdamse havierkante meter tot ‘bewust braakliggende ven. In dit convenant hebben deze partijen afgesproken dat de woningbouw in het terreinen’ bestempeld”, zegt Jeroen Lotze.

Houthavengebied, inclusief een school met stedelijke allure als het Vierde GymnaDat betekent allerminst dat er niets gebeurt. sium, voorlopig de laatste woningbouwactiviteiten zijn. Een grote rol is daarbij weggeDe beide medewerkers van Haven Amsterlegd voor projectontwikkelaars als Heren2 en G&S Vastgoed die de erfpachtcontracten dam overleggen een plan voor het grote terhebben overgenomen van de vertrekkende bedrijven, en nieuwe terreinen en gebourein van ‘actiesportmerk’ Sole Technology wen hebben ontwikkeld voor de creatieve industrie. voor drie heuse BMX-crossbanen, waaronHaven Amsterdam speelt vooral een faciliterende rol en beder een professiokommert zich onder meer om de herinrichting van de opennele. “Ze hebben Een eeuw geleden dreven er nog bare ruimte. Het wegdek, dat voorheen uit drie verschillende naast hun eigen soorten klinkers en delen met asfalt bestond, hebben een pasboomstammen in de Minervahaven kantoor als het send plaveisel gekregen. Borders en boomperken zijn opgeware een speeltuin knapt waardoor er promenades zijn ontstaan. Ook de Minervaom hun producopstapper, een kleine bus die in de spits frequent rondritten ten aan de man te door de Minervahaven maakt, geldt als een collectieve voorziening. brengen, nieuwe accessoires te testen en Zowel de werknemers van de bedrijven als hun gasten kunnen lunchen en dineren op kinderen uit de nabijgelegen buurten in behet REM-eiland, het oude productieplatform waar TV Noordzee in 1964 haar (illegale) weging te krijgen”, aldus Lotze. uitzendingen vanaf de Noordzee begon. Ook Pont 13, een oud IJveer, lokt menigeen Op een ander braakliggend terrein is ruimte voor een spannend diner met grote houtvuren. voor festivals en ook hoopt Haven AmsterMede door deze faciliteiten won Haven Amsterdam met de Minervahaven in oktober dam dat de nu nog verspreid over de stad de prijs voor het beste bedrijventerrein van 2012 in de categorie ‘sociaal’. “Dit heeft te liggende, en sterke groeiende gaming-indumaken met de goede bereikbaarheid van het openbaar vervoer, de recreatiefaciliteiten, strie domicilie kiest voor de Minervahaven. de aanwezigheid van horecagelegenheden als ontmoetingsplaatsen en de mogelijkAllemaal creatieve ontwikkelingen, maar heid om evenementen te organiseren,” zeggen Smit en Lotze trots. kunnen er eigenlijk ook nog havengebonNiet in de laatste plaats bestaat er zo veel natuurlijke samenhang tussen de bedrijven den bedrijven terecht? “Wij zijn wel de dat zaken die doorgaans moeilijk van de grond komen, zelfs in gebieden met een optie aan het overdenken om bijvoorbeeld parkmanagementconstructie (het equivalent van een vereniging van eigenaren voor havengerelateerde, dienstverlenende kanbedrijven op een bedrijventerrein) hier ad-hoc, snel en efficiënt worden aangepakt. toorfuncties - zoals een maritiem agent, “Men weet elkaar snel te vinden,” aldus Smit. nautisch advocatenkantoor of verzekeraar – een vestigingsgelegenheid te bieden. Ze BEWUST BRAAKLIGGEND voldoen weliswaar niet aan de eis om een Je zou zeggen dat deze place to be gemakkelijk verder is te ontwikkelen. Toch is, rekelading/overslagfunctie te hebben en ze maning houdend met het grote kantooraanbod in de regio Amsterdam, in overleg met ken evenmin onderdeel uit van de creatieve het bestuur van de centrale stad besloten om een aantal kavels uit de markt te halen. industrie, maar voor de kennisbundeling en “Wij verwachten eigenlijk alles wel kwijt te kunnen, maar hebben toch een terrein met uitstraling zouden ze welkom moeten zijn.”

www.amports.nl

D e c e m ber 2012

45

E D U C AT I E

Bunker Museum als tastbaar bewijs van IJmuidense geschiedenis

O

p tal van plaatsen in het havengebied van ijmuiden zijn nog bunkers zichtbaar. dit zijn overblijfselen uit de tweede wereldoorlog toen de havenplaats deel uitmaakte van de Atlantikwall. sinds 2004 beheert de stichting wn2000 het Bunker Museum ijmuiden.

Pieter van Hove Het museum, gevestigd in een serie bunkers in een duinenrij die deel uitmaakte van de Batterij Heerenduin, houdt exposities over de Festung IJmuiden. Op deze plek hebben de Duitsers naar schatting 950 bunkers gebouwd voor luchtdoel- en kustartillerie, maar ook als opslagdepots voor munitie en als huisvesting voor de soldaten.

Het museum is gehuisvest in de bunkers voor de manschappen.

“In vier onderkomens bewaren we onze collectie,” vertelt bestuurslid Leo de Vries. Een rondgang leert dat de verzameling bestaat uit zeer uiteenlopende voorwerpen. Veel originele gebruiksvoorwerpen als helmen, gevechtsuitrustingen en veldtelefoons. Maar ook prikkeldraad, fietsen, munitie, afstandsmeters en foto’s van de bombardementen op IJmuiden.

Daarnaast tracht het museum een beeld te schetsen van de leefomstandigheden van zowel de Duitse bezetter als de plaatselijke bevolking.

“We hebben een Het museum tracht een reconstructie gemaakt van een beeld te schetsen van de slaap- en woonleefomstandigheden van verblijf voor de zowel de Duitse bezetter als Duitse soldaten. de plaatselijke bevolking In een andere ruimte staan vitrines met voorwerpen van de IJmuidense huishoudens, zoals bonnenboekjes en carbidlampen.”

Een Seehund was een kleine tweepersoonsonderzeeboot, waarvan één exemplaar in 1945 strandde bij Egmond. De berging was in 2002. “Aanvankelijk was het plan om de restanten om te smelten bij Corus, maar dat hebben we kunnen voorkomen.”

Delen van de mini-onderzeeboot liggen nu opgeslagen bij de gemeente Velsen, terwijl er ook enkele restanten te zien zijn in het Bunker Museum. Het plan is om de onderzeeboot onder te brengen in een speciaal onderkomen op het museumterrein.

Zo zitten het stichtingsbestuur en de vele vrijwilligers boordevol plannen. In acht jaar heeft de stichting WN2000 al heel wat bereikt. Zo zijn de bunkers deels met elkaar verbonden via verbindings- en strijdloopgraven, en zijn er wandelpaden gekomen. De kosten van dit zogeheten loopgravenproject bedroegen zo’n 200.000 euro. De subsidie hiervoor kwam deels van de provincie Noord-Holland (via het ILG, Investeringsbudget Landelijk gebied) en IJmond Veelzijdig.

ZEEMIJNEN EN STRANDVERSPERRINGEN Op het museumterrein bevinden zich verder nog een originele Duitse verbin-

SEEHUND-PROJECT Naast deze vier expositiebunkers bevinden zich nog drie andere bunkers op het museum-terrein. Twee gaan in de toekomst ook dienst doen als expositiebunker. “Eén gaan we als filmzaal gebruiken over het Seehund-project waarmee we bezig zijn.”

46

December 2012

Diorama uit de verblijven van de Duitse officieren en soldaten. Foto: Helga van der Woude

Zeehavens Amsterdam

E D U C AT I E

Overzichtsfoto van de verbindings- en strijdloopgraven die onderdeel uitmaken van het Bunker Museum. Foto: Leo de Vries

dingsloopgraaf, een aantal strandversperringen en enkele andere overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog. Deels afkomstig van particulieren, deels van andere bunkerorganisaties in binnen- en buitenland. “Die stalen versperringen daar,” wijst De Vries, “komen van een museum in Denemarken. Maar we hebben ook zeemijnen en strandversperringen van beton uit Zeeland gekregen.”

Sinds de opening in 2004 stijgt het bezoekersaantal jaar na jaar, tot ruim twee-

Advertentie

duizend anno 2012. Een veelvoud van hen doet mee aan de rondleidingen door het duingebied. Aan de overkant van de museumingang staan namelijk nog veel bunkers. Leo de Vries en zijn collega’s vertellen tijdens de excursies wat zich in de oorlog in IJmuiden heeft afgespeeld.

Volgens De Vries tonen vooral kinderen belangstelling voor de oorlogsjaren. “We geven ook speciale rondleidingen aan jongeren, ik denk dat elke schoolklas in de gemeente Velsen hier weleens is geweest.

Maar we geven ook excursies aan bedrijven of aan mensen die hun verjaardag op deze unieke locatie willen vieren.’’

EXTRA AANLOOP Tot verrassing van De Vries weten sinds de opening van de nieuwe Felison Cruise Terminal aan de IJmondhaven veel cruisepassagiers het Bunker Museum te vinden.

“Het gros gaat met bussen naar Amsterdam, wij hebben de achterblijvers als gast.

Maar zij kunnen hier hun tijd nuttig en aangenaam besteden!”

Steel Repairs - Constructions Works Pipe Works - Lay by berth 300m x 7m Engine Repairs - Electrical Repairs

Vlothavenweg 16 • 1013 BJ Amsterdam • Harbour 2311 • +31 (0)20-682 90 05 • www.hors.nl

www.amports.nl

Openingstijden: Maandelijkse openstellingen van mei t/m oktober; daarbuiten regelmatige rondleidingen.

RIJKSMONUMENT Na een beslissingsperiode van dertien jaar hebben twee grote Duitse bunkercomplexen in IJmuiden - de Marine Kustbatterij Heerenduin en de luchtdoelbatterij Olmen – sinds maandag 12 november de status van rijksmonument gekregen. Het betreft de circa dertig bunkers tussen de Zeehavenweg, Badweg en IJmuiderslag, waaronder ook de bunkers van het Bunker Museum vallen. Dat de uitspraak pas recent is, houdt verband met de ‘erg gevoelige situatie’. www.bunkermuseum.nl

D e c e m ber 2012

47

Zeehaven IJmuiden N.V. is de enige geprivatiseerde haven van Nederland.

Gevestigd buiten de sluizen van het Noordzeekanaal, heeft Zeehaven IJmuiden N.V. vrije toegang vanaf de Noordzee. Daarnaast ligt IJmuiden op 20 minuten afstand van Schiphol.

In 2005 in gebruik genomen IJmondhaven, met een diepgang van 11 meter en 630 meter kade.

Dagelijkse ropak ferry verbinding met Newcastle.

Europa’s belangrijkste logistieke toegangshaven voor verse endiepgevroren vis.

Een supply base voor de olie en gasvelden op de Noordzee en voor de aanleg van windmolenparken en onderhoud.

Grond beschikbaar voor uitgifte of verhuur.

Twee cruise terminals.

tel: +31 255 547000 fax: +31 255 547050

info@zeehaven.nl www.zeehaven.nl

Halkade 4, Postbus 541 48

December 2012

1970 AM IJmuiden

The Netherlands Zeehavens Amsterdam