ANBO Magazine 7 van 2021 by ANBO-PCOB

Nº

DECEMBER 2021

LOSSE PRIJS € 5,95

DOSSIER

Gezondheid & Zorg

Hersenen

Zo houden onze leden hun brein fit Jaaroverzicht

Wat hebben we allemaal bereikt?

‘Je moet vooral INTERVIEW niet leven naar ERIK SCHERDER je leeftijd’

ANBO 1

Ontdek hoe het is om echt goed te zitten

400,Inruil korting

s o b n r o o D t r e b o R Chantal Bles & Gun jezelf de combinatie van ultiem zitcomfort en aantrekkelijk design. Kom nu proefzitten in één van onze ruim 40 winkels en ontvang 400,- inruilkorting op jouw favoriete stoel of bank én tot wel 50% korting op alle Jubileumsets. Kijk op prominent.nu of vraag het aan onze adviseur in de winkel. Wil je liever de winkel aan huis? Maak dan een afspraak voor ons bekroonde thuisadvies.

Actievoorwaarden van toepassing. Vraag ernaar bij de adviseur.

Heerlijk zitten vanaf 1190,- Waar wacht je nog op?

Bel 0341 - 27 40 90 of kijk op prominent.nu

COLOFON & SERVICE Hoofdredacteur Jurriën Beerda Redactie Fleur Akersloot, Margot Eggenhuizen, Renate Evers, Lynn Kamphuis, Ewald van Kouwen, Willemijn Land, Roy van der Marel, Willem Reijn, Marije Remmelink, Alex van Scherpenzeel, Atie Schipaanboord Fotografie Babs van Geel, Anouk de Kleermaeker, Shutterstock Vormgeving Houke Leupen Eindredactie Joost Marsman Realisatie Bureauvijftig BV, Zoetermeer Bladmanagement Yvonne Herman de Groot Druk en verspreiding Paragon Customer Communications Copyright 2021 ANBO Magazine, ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012 3440 DA Woerden, magazine@anbo.nl Advertenties Mediavijftig BV mail: maureenbremmer@mediavijftig.nl Lid worden? Dat kan natuurlijk altijd. Ga naar anbo. nl/aanmelden of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 90 (bereikbaar op werkdagen tussen 9 en 17 uur). U betaalt per jaar € 48. Bekijk de redenen om lid te worden op anbo.nl/aanmelden. Voor bedrijven Een abonnement voor bedrijven bedraagt € 32,50 per jaar. Gegevens wijzigen Als u uw gegevens wilt wijzigen kan dit via de Ledenservice: bel ons op 0348 46 66 90 (bereikbaar van maandag t/m vrijdag tussen 9 en 17 uur) of stuur een e-mail naar ledenservice@anbo.nl. Lidmaatschap opzeggen? U dient uiterlijk één maand voor het einde van uw lidmaatschap op te zeggen. Dit kan via anbo.nl/opzeggen of via Postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. opzegging. U kunt ons via ledenservice@anbo.nl ook mailen. Uiteraard horen wij graag de reden van uw opzegging. Privacy ANBO legt gegevens vast van ANBOleden en abonnees van ANBO Magazine. Hierbij houden wij ons aan de weten regelgeving op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens, zoals de AVG. Wij gebruiken uw gegevens onder meer om u te informeren over relevante producten en diensten van door ons zorgvuldig geselecteerde partners en aanbieders. Stelt u hier geen prijs op, stuur dan een e-mail naar ledenservice@anbo.nl, of een brief naar Postbus 2012, 3440 DA Woerden t.a.v. Ledenservice. Meer informatie: anbo.nl/privacyverklaring Gesproken magazine Voor blinden en slechtzienden is er uiteraard een ingesproken versie van het ANBO Magazine op cd beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of bel ons via 0348 46 66 90.

VOORWOORD

Mallemolen Er is afgelopen jaar weer heel veel gediscussieerd in Nederland. Met stip op één staat denk ik corona, de daaraan gekoppelde maatregelen en het vaccineren. Ondanks de stortvloed aan desinformatie is het toch heel fijn te constateren dat inmiddels zo’n 85 procent van de Nederlanders zich heeft laten vaccineren. Ik ben overigens ook erg blij dat Marc Van Ranst zijn expertise tentoonspreidt in dit magazine. De Vlaamse viroloog verwacht dat het volgend jaar weer echt beter wordt en dat we uiteindelijk gaan naar ieder jaar een griepprik en elke twee, drie jaar een coronaprik. Uiteraard hoor ik ook graag wat u van het interview vindt. En mocht u op Twitter zitten en hem nog niet volgen: doe dat vooral. Hopelijk geniet u net zo van zijn tweets als ik doe. Een andere, wat mij betreft interessantere discussie, is die ‘tussen’ digitaal en niet-digitaal. Een discussie die de komende jaren alleen maar verder zal toenemen, en terecht. Als daar niet over gesproken zou worden, dan zouden niet-digitalen nog veel erger in de mallemolen terechtkomen. Daarom ben ik ook blij dat er partijen als ANBO zijn. Wij springen op de bres als er geen papieren QR-code beschikbaar is of als banken besluiten hun niet-digitale klanten zwaarder te gaan belasten. Tegelijkertijd sluiten we heus onze ogen niet voor ‘de vooruitgang’. Dat zet ik expres tussen aanhalingstekens omdat niet alle technologische ontwikkelingen altijd een vooruitgang zijn. De digitalisering heeft een heleboel vloeken met zich meegebracht. Maar laten we afsluiten met de zegens: die vindt u in de bij dit magazine gevoegde Tipgids Digitaal Met Elkaar In Contact; een mooie samenwerking met onze partner SeniorWeb. Een boekje met tips over onder andere digitaal contact maken, videobellen, WhatsApp en online spelletjes spelen. Een cadeautje van ons waarmee u kunt bijblijven in de digitale wereld. Want bijblijven kan u helpen om goed en gelukkig ouder te worden. Dat laatste is ook iets waar onze coverkandidaat Erik Scherder zich dag in dag uit mee bezighoudt. Hopelijk beleeft u net zoveel plezier aan het interview met hem als dat wij hadden aan het interviewen van hem. Voor nu alvast een toast op een goed en gelukkig 2022!

Jurriën Beerda Hoofdredacteur PS Uiteraard hoor ik heel graag wat u van dit magazine vindt! Dat kan via: j.beerda@anbo.nl

@JurrienBeerda

www.linkedin.com/in/jurrienbeerda

ANBO 3

Nº

Inhoud OP DE COVER

ERIK SCHERDER

‘Moeite doen, daar draait het om’

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG 18 ERIK SCHERDER

‘Kauwen is ook een vorm van bewegen’

24 EXPERTINTERVIEW VIROLOOG

MARC VAN RANST ‘Mensen werden kwaad op mij in plaats van om mijn boodschap’

30 FEITEN EN CIJFERS FOTO ANOUK DE KLEERMAEKER

Alles over de grijze massa

33 ZORG IN 2022

Wat verandert er?

47 JAAROVERZICHT

Wat hebben we bereikt?

LEDENVOORDEEL

Voordelig computeronderhoud, het grootste zorgcollectief voor ouderen, korting op hoortoestellen en meer.

26% KORTING OP SPORTEN

4 ANBO

k o o n E

52 BLIJF IN BEWEGING

Uw huis als sportschool

ANBO TIPT Tips van hoofdredacteur Jurriën Beerda

FIJN EN VEILIG WONEN Over persoonsalarmering

ANBO-LID Philippa Mierdink

ANBO-VRIJWILLIGER Jeroen de Visser

24 Marc Van Ranst

“Het is opmerkelijk hoe zorgeloos we met verkoudheid omgingen”

63 ELK NUMMER 3 Colofon en voorwoord 7 Column Anneke Sipkens 8 Op de bres 11 Raad & Daad & Experts 54 Digitaal vaardiger 71 Ledenvoordeel 78 Puzzel

66 30

ANBO 5

UW HUIS BLIJFT UW THUIS

speciale korting voor ANBO leden* Met een S200 traplift Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TK Home Solutions, eerder bekend als thyssenkrupp, werden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.

Meer informatie over product of actie? Bel 0800-5003 of ga naar www.trapliften.nl *Bel ons en vraag naar de voorwaarden.

COLUMN ANNEKE SIPKENS

Contant of niet? Heeft u eigenlijk nog contant geld op zak? Ik wel, hoewel ik ook heel veel met mijn pinpas of telefoon betaal. Want af en toe kun je alleen maar met cash betalen, zoals op de markt. Of je wilt een fooi geven. Dan is het toch wel heel fijn als je gewoon wat contant geld bij je hebt. Contant geld is voor veel mensen belangrijk, voor u als oudere misschien nog wel het meest. Driekwart van u zei in een ANBO-peiling eerder dit jaar in winkels geregeld met cash te betalen, ook al heeft u een pinpas. U zult het wel hebben gemerkt: banken maken het steeds moeilijker en vooral duurder als u niet digitaal bankiert of als u contant geld wilt opnemen. Bij ABN AMRO moet u vijf euro betalen per opname, als u jaarlijks boven een bepaald bedrag opneemt. Bij de Rabobank is geld opnemen alleen gratis als u dat bij een Geldmaat doet. Ook voor papieren bankafschriften of het gebruik van acceptgiro’s brengen banken steeds hogere kosten in rekening. Het zijn telkens kleine bedragen, maar het gaat om het principe. Om kosten te besparen hebben banken de afgelopen jaren al veel filialen gesloten. Het is inmiddels bijzonder lastig om bij een bank naar binnen te lopen en samen met een medewerker uw bankzaken te regelen. Ook het aantal pinautomaten is in vijf jaar tijd gehalveerd. En het argument van de banken? Meer en meer mensen regelen hun bankzaken wél digitaal, dus het wordt steeds duurder om de kleiner wordende groep te bedienen die niet digitaal bankiert.

Wij vinden dit een waardeloos argument. Want banken verdienen steeds meer aan het groeiend aantal pinbetalingen (waar winkeliers voor moeten betalen), waarmee de extra kosten voor de niet-digitale klant met gemak kunnen worden betaald. Geld opnemen en je bankzaken op papier regelen behoren tot de basisdienstverlening van de bank. Wij vinden dat die gratis moet zijn en blijven. Het is toch te gek voor woorden dat banken geen oog hebben voor meer dan een miljoen ouderen. Zij worden financieel gestraft omdat ze niet ‘digitaal vaardig’ genoeg zijn. Onbegrijpelijk. Ik hoor wel eens mensen zeggen dat we over een tijdje een cashloze samenleving hebben. Dat lijkt mij geen haalbare kaart. Er zal altijd een groep blijven die de bankzaken niet digitaal kán regelen. Wij houden als ANBO een vinger aan de pols en blijven banken wijzen op hun zorgplicht voor ál hun klanten. Loopt u tegen problemen aan bij uw bank als u iets niet digitaal kunt regelen? Laat het ons weten!

Directeur-bestuurder Anneke Sipkens directie@anbo.nl Reageren? Mail naar: Of schrijf naar me via: postbus 2012, 3440 DA Woerden.

ANBO 7

GESPREKSSTOF

OP DE

BRES

Achter de schermen helpen we leden dagelijks met advies en belangenbehartiging. In deze rubriek houden we u op de hoogte. Zelf een vraag? Ga naar anboraadendaad.nl of bel de Raad & Daad Advieslijn op 0348 46 66 88. Mailen kan ook: raadendaad@anbo.nl.

Belastingplan 2022: oude wijn in oude zakken Op Prinsjesdag presenteerde het demissionaire kabinet zoals gebruikelijk weer de belastingplannen voor komend jaar. En, zoals de laatste jaren ook gebruikelijk, zijn de plannen weer teleurstellend. Op het moment dat u dit leest zal de parlementaire behandeling bijna klaar zijn. Bij de start van deze behandeling heeft ANBO de Tweede

Reactie Miljoenennota ACHTERBLIJVEN KOOPKRACHT GEPENSIONEERDEN IS ONAANVAARDBAAR Nog steeds bungelen gepensioneerden onderaan de koopkrachtlijstjes. Al jaren leveren ze aan koopkracht in en ook volgend jaar zit er geen verbetering in. Dit vinden wij onaanvaardbaar. Het Centraal Planbureau verwacht voor 2022 een economische groei van 3,5%, maar gepensioneerden met alleen AOW of met een klein pensioen hebben waarschijnlijk geen cent meer te besteden. De groep met een groter aanvullend pensioen zal zelfs aan koopkracht inleveren, omdat 8 ANBO

Kamer een aantal onderwerpen voorgelegd die een financiële verbetering voor onze achterban kunnen betekenen. Een overzicht van de voorstellen: • Een lager tarief in de inkomstenbelasting voor middeninkomens. • Uitbetaling van het deel van de heffingskorting dat niet gebruikt wordt. De heffingskorting is een korting op de belasting die je moet betalen. Bij mensen met een laag inkomen is de heffingskorting waar ze recht op hebben hoger dan de belasting. Een deel van die heffingskorting verdwijnt dus. • Belasting over vermogen heffen op basis van de rente of andere opbrengst die je ontvangt. Dus niet langer over fictieve rendementen. • Het toeslagenstelsel structureel vereenvoudigen. • Huurtoeslag uitbreiden naar middeninkomens en middenhuur.

er opnieuw niet wordt geïndexeerd. Aan de uitgavenkant staan stijgende lasten, vooral voor energie. De tendens over langere tijd is duidelijk: er is een groot verschil in koopkrachtontwikkeling tussen werkenden en niet-werkenden. Sinds 2012 zijn werkenden er ruim 20% in koopkracht op vooruit gegaan, gepensioneerden staan ruim 1% in de min. Dit grote verschil is een gevolg van overheidsbeleid. Deze verschillen zijn onaanvaardbaar en niet uit te leggen. Een nieuwe regering moet er nu echt voor zorgen dat de koopkrachtontwikkeling voor alle groepen gelijke tred

GESPREKSSTOF De inzet van technologie kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Digitaal ondersteunde zorg en e-health toepassingen kunnen in de praktijk de druk op de zorg verkleinen.

houdt. Daarnaast moet er snel werk worden gemaakt van het indexeren van de pensioenen.

MEER GELD VOOR EXTRA WONINGEN Positief bericht uit de Miljoenennota is dat het demissionaire kabinet voor de komende tien jaar in totaal één miljard euro uittrekt voor de bouw van extra woningen. Die woningen zijn hard nodig op deze overspannen woningmarkt. Een deel van dit geld moet dan wel worden geïnvesteerd in levensloopbestendige woningen en alternatieve woonvormen voor ouderen. Als er meer geschikte en betaalbare woningen voor ouderen zijn, zullen zij eerder hun (te grote) eengezinswoning verlaten; en dat is weer goed voor de doorstroming op de woningmarkt.

GEZONDHEIDSZORG De komende jaren zal de vraag naar zorg onder druk van de vergrijzing en technologische ontwikkelingen sterk blijven toenemen. De groei van de beroepsbevolking en het aantal mantelzorgers houdt geen gelijke tred met deze groeiende zorgvraag.

Het kabinet gaat daarom nog meer inzetten op e-health toepassingen, zoals zelf meten en zorg op afstand. Maar ook nieuwe zorgtechnologie krijgt veel aandacht. Het digitaal bijhouden van patiëntendossiers en het elektronisch uitwisselen van de gegevens wordt wettelijk als verplichting vastgelegd. Het verplicht eigen risico van de zorgverzekering blijft in 2022 op € 385 per jaar per volwassene staan. De premie van de zorgverzekering stijgt naar verwachting met € 31 per jaar. De jaarlijkse kosten voor de premie stijgen daarmee naar gemiddeld € 1.509. De basisverzekering wordt tijdelijk uitgebreid met herstelzorg na corona. In elk geval tot 1 augustus 2022. Er wordt 2,1 miljard euro uitgetrokken voor coronabestrijding, vooral de test- en vaccinatie-infrastructuur. In de begroting is ook rekening gehouden met een apart plan om beter voorbereid te zijn op toekomstige virusuitbraken. Kern van deze agenda zal zijn het verbeteren van de paraatheid, het vergroten van ons aanpassingsvermogen en onze zelfvoorzienendheid om ook in de toekomst crisissen aan te kunnen.

Cadeautje voor u: Tipgids Digitaal met elkaar in contact Als bijlage bij dit magazine vindt u de Tipgids Digitaal Met Elkaar In Contact. Een cadeautje voor u, van ANBO en SeniorWeb. Een boekje boordevol met tips over onder andere digitaal contact maken, videobellen, WhatsApp en online spelletjes spelen. Wij zijn ervan overtuigd dat bijblijven in de digitale wereld mensen kan helpen om goed en gelukkig ouder te worden.

ANBO 9

Molenaar Badkamers

De ideale combinatie van stijlvol en veilig. Profiteer nu van voordeel tot

€ 900

Molenaar Wall ® De meest elegante badkamerbekleding Met de Molenaar wandpanelen geeft u een luxe en eigentijds tintje aan uw douche of gehele badkamer. Van warme houtlook tot moderne marmerlook: onze stijlvolle wandpanelen zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren en designs. Met onze ruime keuze aan stijlen én de antislip douchevloer met lage instap stelt u heel gemakkelijk uw perfecte badkamer samen. Actievoorwaarden op molenaar.nl/actie. Geldig t/m 31 december 2021

Gratis brochure ontvangen? Bel 0341 - 23 23 00 of ga naar www.molenaar.nl

GESPREKSSTOF

Raad&DAAD Eindejaarstips voor uw inkomstenbelasting Zo tegen het einde van het jaar is het tijd om alvast te kijken naar uw aangifte inkomstenbelasting over 2021. Een paar tips om deze goed voorbereid in te vullen. Omdat veel ANBO-leden te maken hebben met zorgkosten, gaan we vooral in op die zorgkosten. Sommige kosten die uw zorgverzekeraar niet of maar gedeeltelijk vergoedt, kunt u namelijk in mindering brengen op uw inkomen. Soms ligt de aftrek van bepaalde kosten niet voor de hand. Een volledig overzicht van de aftrekbare kosten vindt u hier: anbo.nl/zorgkosten

VOORBEELD 1: Volgt u een dieet op voorschrift van een arts, dan mag u (afhankelijk van het dieet) een vast bedrag opvoeren. Hebt u bijvoorbeeld coeliakie en moet van uw arts een glutenvrij dieet volgen, dan is uw aftrekpost in 2021 een bedrag van € 950. VOORBEELD 2: Uw partner was in verband met een heupoperatie en de daaropvolgende revalidatie ruim zes weken niet thuis. Tien dagen in het ziekenhuis en 35 dagen in het revalidatiecentrum. U hebt uw partner iedere dag bezocht. Als de afstand enkele reis meer dan 10 kilometer is, is uw aftrekpost € 0,19 per kilometer (als uw met de auto ging). Met

openbaar vervoer zijn de werkelijke kosten aftrekbaar. Stel, het ziekenhuis lag op 20 kilometer en het revalidatiecentrum op 30 kilometer van uw huis. U hebt dan in die periode 2.850 kilometer afgelegd: - 10 dagen 2 x 20 km per dag: 400 km - 35 dagen 2 x 35 km per dag: 2.450 km Uw aftrekpost is dan 2.850 x € 0,19 = € 541,50. VOORBEELD 3: Naast de heupoperatie van uw partner hebben u en uw partner ook verschillende artsen bezocht. De huisarts, de specialist en de fysiotherapeut. U deed alles met de auto en hebt voor deze reizen (heen en terug) 1.000 kilometer afgelegd. Ook deze kosten zijn aftrekbaar, maar hier gelden de werkelijke kosten. Als uw auto € 0,40 per kilometer kost, is uw aftrekpost hier € 400 (1.000 x € 0,40). WAT ‘LEVERT’ DAT OP? Stel, u hebt in 2021 een totaal pensioeninkomen van € 25.000; uw partner € 10.000. Dan leveren deze drie aftrekposten u € 804 minder inkomstenbelasting op!

ANBO 11

GESPREKSSTOF ANBO BELASTINGSERVICE Vindt u het invullen van de belastingaangifte moeilijk of ziet u er erg tegenop? Maar u wilt zeker weten dat u geen geld misloopt? Maak dan gebruik van onze Belastingservice. Onze vrijwilligers komen bij u thuis. Ze helpen u graag tegen een kleine onkostenvergoeding van maximaal € 12 bij het invullen van uw aangifte zodat u geen geld laat liggen en krijgt waar u recht op heeft. Ze kunnen ook helpen bij het aanvragen van uw zorgen huurtoeslag.

Om een afspraak te maken met een belastinginvuller bij u in de buurt kunt u vanaf 1 februari 2022 bellen met onze ANBO Ledenservice via telefoonnummer: 0348 – 46 66 91. Bereikbaar op werkdagen van 9:00 uur tot 17:00 uur. Meer informatie over onze Belastingservice vindt u in het eerste ANBO Magazine van volgend jaar. Die uitgave verschijnt op 25 januari 2022.

Wat kan ik met de overwaarde van mijn huis doen? Er is sprake van overwaarde als de waarde van uw huis hoger is dan de schuld die er nog op rust. Bijvoorbeeld, de waarde van uw woning is € 300.000, u hebt nog een hypotheek van € 100.000; de overwaarde is dan € 200.000. Naast verkopen van de woning, zijn er verschillende andere mogelijkheden om de overwaarde te benutten. Bijvoorbeeld middels een nieuwe hypotheek. Door het afsluiten van een nieuwe hypotheek krijgt u een deel van de overwaarde uitbetaald. En dat geld kunt u gebruiken voor aanvulling op uw inkomen of om uw woning aan te laten passen. Het klinkt allemaal erg aantrekkelijk, maar let wel goed op wat u afsluit. Kijk goed naar de gevolgen op de langere termijn. Veel zal afhangen van de hoogte van uw inkomen. Is uw huidige inkomen voldoende om van rond te komen? Dan kunt u ervoor kiezen om een ‘gewone’ aflossingsvrije hypotheek af te sluiten. De rente die u betaalt is weliswaar niet meer aftrekbaar bij uw aangifte inkomstenbelasting, maar gelet op de huidige lage rente is dat gevolg te verwaarlozen. Daarnaast kent de sector ook de zogenoemde overwaardehypotheek. Een aantal daarvan is

12 ANBO

gebaseerd op het principe van de opeethypotheek. Kenmerkend voor de opeethypotheek is dat u de rente over de schuld niet hoeft te betalen. Die rente wordt iedere maand bij de schuld opgeteld. Een dergelijke vorm moet wel bij u passen. De steeds oplopende schuld zal uw nalatenschap beperken. De overwaardehypotheek is er overigens ook in een aflossingsvrije variant. De meeste van deze overwaardehypotheken zijn alleen bestemd voor mensen die de AOW-leeftijd hebben bereikt. Niet iedereen komt ervoor in aanmerking, want het hangt vooral af van de hoogte van uw inkomen. Overweegt u om een deel van uw overwaarde te verzilveren via een hypotheek? Ga zeker niet over één nacht ijs en laat u goed informeren over de mogelijkheden die het best bij u passen.

GESPREKSSTOF

Doe altijd aangifte inkomstenbelasting Vaak denken mensen dat ze geen aangifte inkomstenbelasting hoeven te doen omdat ze geen aftrekposten hebben. Maar soms is er toch recht op een teruggave. Bijvoorbeeld als je twee inkomens hebt (AOW en aanvullend pensioen) en het totaal is niet zo hoog. Een alleenstaande AOW-er met AOW en een aanvullend pensioen van in totaal € 25.000 kan ongeveer € 600 terugkrijgen, zonder dat hij aftrekposten heeft. De moeite waard dus om aangifte te doen. Gepensioneerden die alleen AOW ontvangen, betalen geen belasting.

Peter Spierings

over een vraag aan de Raad & Daad Advieslijn ANBO-medewerker Peter Spierings beantwoordt vragen van leden aan de Raad & Daad Advieslijn. Dit keer een vraag over post van de Belastingdienst. en van onze leden regelt de administratie voor haar demente zus die in een verpleeghuis is opgenomen. Die zus heeft nog een eigen huis. De Belastingdienst stuurt de post naar de zus zelf, maar de post raakt regelmatig zoek in het verpleeghuis. Hoe kan zij ervoor zorgen dat de post naar ons lid gaat? Op de website van de Belastingdienst kunt u een speciaal formulier downloaden, waarmee u een postadres kunt doorgeven. Daarmee moet het opgelost kunnen worden en stuurt de Belastingdienst de stukken naar het postadres!

ANBO 13

Ook lekker zitten in 3 stappen? Bel nu 0499 - 72 93 66 1

Ontdek

Ervaar

Geniet

Kies uw vijf favoriete stoelen uit de brochure of op de website www.velderhof.nl

Probeer deze stoelen vrijblijvend thuis of in de winkel. Ervaar het zitcomfort en ontdek welke bij u past!

U ontvangt zo snel mogelijk uw nieuwe favoriete stoel thuis. Dat wordt genieten!

✓ Standaard 5 jaar garantie

✓ Altijd de laagste prijsgarantie

✓ 90 dagen proefzitten

Elders 1.270,Velderhof v.a.

645.-

Ja, stuur mij de gratis Velderhof brochure

Bel voor de gratis brochure 0499 - 72 93 66 of kijk op www.velderhof.nl

Naam Adres

Postcode

Bezoek een Velderhof winkel Binnenkort!

*Kijk op velderhof.nl/algemene-voorwaarden

Telefoon

✁

• Laren, Brink 10D

Zonder postzegel in envelop: Velderhof, Antw. nr. 10396, 4800 VB Breda

wk48_ANBO

Plaats

• Breda, Slingerweg 87

[advertorial]

Noot zoekt gepensioneerden die als chauffeur aan de slag willen Bent u met pensioen, maar heeft u dagelijks nog een aantal uurtjes over? Wellicht is chauffeurswerk bij Noot Personenvervoer dan iets voor u. Het is waardevol werk waarbij u een steentje bijdraagt aan het leven van passagiers voor wie zelfstandig reizen niet vanzelfsprekend is. Dankzij u zijn reizigers in staat te ontspannen, te leren, te werken of andere mensen te ontmoeten. Daarnaast kan het een mooie financiële aanvulling zijn op uw AOW of uw pensioen. Noot personenvervoer is één van de grootste, bekendste en duurzaamste personenvervoerders van Nederland. Dagelijks rijden circa 2.000 voertuigen van Noot kriskras door het land. Noot is de eerste personenvervoerder in Nederland geweest met een waterstof taxivloot. Bij de personenvervoerder werken ruim 1.700 chauffeurs die dagelijks duizenden reizigers veilig naar school, naar familie

of bijvoorbeeld naar het werk, het winkelcentrum of dagbesteding brengen. Bij Noot brengen chauffeurs elke reiziger met liefde van A naar B. Dat doen ze veilig en volgens afspraak. Een Noot-chauffeur is een gastheer voor zijn passagiers en een heer in het verkeer. In ons 40-jarige bestaan hebben we veel kennis en ervaring opgebouwd. Graag maken wij ook gebruik van uw jarenlange ervaring. Wij zijn ervan overtuigd dat uw ervaring waarde toevoegt aan elke reis.

Interesse? Reageer! Heeft u interesse om met een glimlach achter het stuur te gaan zitten? Of kent u iemand die uitermate geschikt is om als chauffeur aan de slag te gaan? Neemt u dan contact op met Lukas Bennink van Noot Personenvervoer via werving@noot.nl. Bellen kan uiteraard ook, via telefoonnummer 0318 – 623 500 (eerst optie 4 ‘overige zaken’ en daarna optie 1 ‘ wilt u bij Noot werken’). Noot zorgt ervoor dat u door middel van een opleiding goed voorbereid de weg op gaat. ANBO 15

Zelfstandig en comfortabel ouder worden...

Tot

€ 750,inruil*

*Vraag naar de voorwaarden

Een bed voor het leven? Heerlijk uitgerust wakker worden en ook nog makkelijk uw bed open schoonmaken? Ontdek het comfort en gemak van een levensloopbestendig bed voor nu en later.

Bel voor onze gratis brochure 0341-277010 of kijk op www.well-fair.nl

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

Gezondheid & Zorg Onze hersenen zijn misschien wel ons belangrijkste orgaan. Al onze gedachten, vaardigheden, gevoelens, herinneringen en dromen liggen opgeslagen in die grijze massa van ongeveer 1,3 kilogram in ons hoofd. Toch weten we eigenlijk nog maar heel weinig van ons brein. Tijd voor een dossier over de grijze massa. Vol feitjes, inspiratie en tips om je hersenen fit te houden. En natuurlijk een interview met onze nationale breinexpert Erik Scherder. Veel leesplezier!

ANBO 17

‘Er is al winst te halen als je elk halfuur uit je stoel komt’ 18 ANBO

INTERVIEW

Hoogleraar klinische neuropsychologie Erik Scherder

‘ Je moet vooral niet leven naar je leeftijd’

Met een plastic model van hersenen erbij legt neuropsycholoog Erik Scherder (70) op tv en in de collegezaal vol enthousiasme uit hoe ons brein werkt en wat er bijvoorbeeld gebeurt als we ouder worden. Tot zover de theorie, want bij de praktijk heeft hij een ander gevoel. “Ouder worden, daar ben ik heel bang voor.” TEKST MARGOT EGGENHUIZEN FOTO’S ANOUK DE KLEERMAEKER

Het is zo’n najaarsdag waarop de regen met bakken uit de hemel komt. Een dag waarop vrijwel niemand aan fietsen dénkt. Behalve Erik Scherder. De Amsterdamse hoogleraar klinische neuropsychologie, die ook als breinexpert regelmatig te gast is in talkshows, heeft een missie: jong en oud meer laten bewegen. “Kijk, als je het predikt moet je het ook doen. En dat doe ik uiteraard, want ik weet hoe goed bewegen is. Dus ik ben vanmorgen naar de universiteit gefietst en drijfnat in dat plastic aangekomen. Als je dan al die droge studenten ziet die allemaal met de auto of met het openbaar vervoer zijn gekomen … dan lach ik in mijn eentje toch een beetje. En denk ik:

ik sta hier fit college te geven, ik ben nu 70, kom op hè?” ZIT-PANDEMIE De wereld is nog steeds in de ban van corona, maar Scherder houdt zich al vele jaren bezig met een andere pandemie die al in 2012 officieel is uitgeroepen: physical inactivity. Oftewel: zitten. Door al dat zitten hebben we een verhoogd risico op diabetes type 2 – suikerziekte – en overgewicht. Deze pandemie houdt volgens Scherder sterk verband met de huidige covid19-pandemie. “Mensen worden door al dat zitten dikker, ze worden ongezonder. Overigens kan niet iedereen er iets aan doen, aan dat ANBO 19

INTERVIEW overgewicht. Als je kijkt naar de huidige covid-situatie dan zie je precies wie van die mensen kwetsbaar zijn geworden. Het gaat niet om ‘eigen schuld, dikke bult’, zo bedoel ik het niet. Maar je ziet het wel gebeuren. Dus ja, je moet nu meer moeite doen om gezond te blijven.” HERTJE GESCHOTEN De studies zijn vrij helder, vertelt Scherder: “Er is al winst te halen als je elk halfuur uit je stoel komt. Als je een halfuur hebt gezeten, moet je vijf minuten lopen om het negatieve effect van het zitten teniet te doen. Dan heb je nog niet veel gewonnen. Dat geldt met name voor volwassenen. Als je een uur hebt gezeten, moet je een halfuur lopen om het negatieve effect op de stofwisseling van een uur zitten teniet te doen. Als iemand met een rollator me vraagt: ‘Geldt dit ook voor mij?’, dan zeg ik: ‘Ja, want hoe lang loopt u met de rollator?’ ‘Nou, een kwartiertje.’ Ik zeg: ‘Mooi. Kunt u ook 25 minuten lopen?’ ‘Ja hoor, maar daar heb ik geen zin in.’ Dáár gaat het om, pak die 10 minuten erbij.” Waarom doen we dat dan niet? “We zijn liever lui dan moe en dat heeft te maken met het energieverbruik. Kijk, als je vroeger een hertje had geschoten, wist je niet of je de volgende dag weer een hertje had. Dus ging je liggen, je ging zitten, je ging geen energie verspillen. Maar nu legt Albert Heijn het eten bij ons in de mond, bijna letterlijk. Nu moet je echt je energie opmaken in plaats van gaan zitten.”

‘Moeite doen, daar draait het om’ MEER DAN KNIPPEREN Goed ouder worden begint dus bij in actie komen. “Ik praat natuurlijk graag naar de studies die er zijn, anders krijg je een mening van iemand. Je ziet een aantal dingen en die hebben eigenlijk als gemeenschappelijke factor: moeite doen. Dat blijkt wel erg belangrijk.” Scherder heeft het over fysieke moeite doen, zoals een ommetje maken, én mentale moeite doen, bijvoorbeeld puzzelen of een muziekinstrument bespelen. “Die combinatie is het meest ideaal. Er zijn hele mooie studies die lieten zien dat mensen tussen de 50 en 89 jaar een cursus gingen doen die er echt toe deed. Een fotografiecursus bijvoorbeeld. Maar niet een beetje knipperen, gewoon echt een cursus waarvoor geleerd moest worden en waarvoor moeite moest worden gedaan. Wat bleek? Die mensen leerden niet alleen fotograferen, maar hun geheugen ging ook 20 ANBO

INTERVIEW vooruit. Dat is wat je wilt. Althans, als je me de vraag stelt: hoe word je nou op een zo optimaal mogelijke manier oud? Nou, zo.” GEEN AFSCHEID NEMEN We spreken Scherder midden op de dag, tussen colleges en vergaderingen door, met ’s avonds nog voorbereidingen voor de volgende dag voor de boeg. Een agenda die vrijwel volledig gevuld is; merkt hij dan niets van ouder worden? Stellig: “Nee, totaal niet nee. Ik voel me goed. Je weet het natuurlijk nooit, je bent natuurlijk wel kwetsbaarder op deze leeftijd, dat is nou eenmaal zo. Maar ik merk het niet. Ik voel me eigenlijk 30, ik heb niet het idee dat ik 70 ben, in geen enkel opzicht. Daar ben ik ook heel bang voor, dat ouder worden. Het is misschien ook wel een dwangmatigheid bij mij, omdat ik eigenlijk geen afscheid wil nemen. Wat ik kan vasthouden, houd ik vast. Dat vind ik geweldig. Gewoon midden in het leven blijven staan. Ik heb het idee dat als je thuis gaat zitten, het dan heel snel afgelopen is. Omdat je dan denkt: waar zou ik mijn bed nog voor uitkomen? Nee, dan liever zoals vandaag: om kwart voor zeven ging de wekker, daarna op de fiets de regen in – hoppa.” VIOOL Nagedacht over hoe het leven zou zijn als zeventiger, dat heeft Scherder nooit gedaan. “Ik heb nooit een perspectief gehad van: ‘Oh ja, 70, dan kun je dat niet meer en dat niet meer.’ Er zijn studies die dat bekijken. Mensen die een stereotype beeld hebben over ouder worden - ‘dan ga je achteruit en dan word je geheugen minder’ - die mensen doen het ook slechter. Grappig hè? Je moet dus vooral níét leven naar je leeftijd. Dat is niet door mij bedacht, dat zie je gewoon in die studies. En dat heb ik me wel eigen gemaakt. Ik ben twee jaar geleden begonnen met vioolspelen. Nou, als je het over uitdagingen hebt… Het klinkt ook voor geen meter, maar ik kan er thuis mee aan de slag waar niemand er last van heeft. Muziek maken is goed voor je stofwisseling. Of ik er nou nog meer verbindingen in mijn brein door krijg, dat betwijfel ik – het is natuurlijk op mijn leeftijd eerder zo dat er verbindingen af gaan. Maar misschien houd ik iets langer vast wat ik nog heb, dat is al heel mooi.” FAKE LACH Hoe het ouder wordende brein verandert, legt Scherder

‘Ik merk niet dat ik ouder word’ duidelijk uit in verschillende online colleges. In een daarvan voor de Universiteit van Nederland, gratis te bekijken via YouTube, haalt hij een mooi voorbeeld aan. Op het scherm zien we twee foto’s van een lachende vrouw: op de ene foto heeft ze een neplach, op de andere een echte. Scherder, in de spotlights op het podium tegen het publiek in de zaal: “Nou is het leuke: jong en oud kunnen heel goed het onderscheid maken tussen fake en niet fake. Maar: de oudere voelt zich aangetrokken tot beide gezichten. En dat is precies wat ik de hele dag meemaak. Iedereen denkt: wat zijn die mensen aardig voor me. Ze menen het niet,” en dan komt de uitsmijter, “maar dat ANBO 21

INTERVIEW

‘Een ommetje maken is supersimpel’ gééft niet meer.” De eindmuziek wordt ingezet, een groot applaus volgt. Scherder blikt terug op wat we zien in het fragment: “Je brein helpt je. Je ziet op hogere leeftijd andere verbindingen, die helpen met het onderdrukken van negativiteit. Hoe mooi is dat?” POSITIEF TERUGKIJKEN Een beetje hulp kan Scherder zelf ook gebruiken, want in het tv-programma De Wereld Draait Door vertelde hij openhartig over zijn angsten, waaronder die voor de dood. Dat ons brein alles een beetje verzacht, spreekt hem dan ook aan: “Je brein helpt om te denken: mensen zijn aardig voor me, de dagen zijn fijn, ik heb prettige mensen om me heen. Terwijl die mensen het misschien niet altijd menen, maar je bent daar minder kritisch op geworden. Niet uit luiheid, maar meer omdat dat brein toch helpt bij terugkijken en afscheid nemen. En dat mensen dan zeggen, als eenmaal dat moment gekomen is: ‘Nou, ja, ik heb toch een goed leven gehad.’ Ik heb zelfs een vrouw gekend van 92, een en al dynamiek en vreugde. Maar ze was twee zoons van 18 jaar verloren tijdens een bergbeklimming, een tweeling. Als we het over die kinderen hadden, huilde zij en ik huilde met haar mee. Maar als het onderwerp klaar was, dan was het klaar. En dan was ze weer supervrolijk. Ze had het een plek gegeven. Ik moet altijd aan haar denken als ik studies lees over de positivity of aging, zo wordt dat genoemd. Dat het mogelijk is om terug te kijken en te denken: het was goed. Als ik dit weleens in zalen vertel, dan zeggen mensen: ‘Oh, maar ik ken alleen zure ouderen.’” Lachend: “Dan zeg ik: ‘Nou, dan moet u verhuizen!’”

‘Kauwen is ook een vorm van bewegen’ 22 ANBO

Ommetje voor de hersenen Wandelen is gezond: het zorgt onder meer voor een betere doorbloeding van het brein, waardoor we scherper en creatiever worden. Samen met de Hersenstichting lanceerde Erik Scherder de gratis wandel-app Ommetje, waarmee u (korte) wandelingen kunt bijhouden en zelfs een wandelcompetitie kunt beginnen met anderen. Scherder vertelt na elk ommetje een interessant hersenfeitje. www.hersenstichting.nl/ommetje

INTERVIEW

VRAAG & ANTWOORD WAT IS EEN MAKKELIJKE MANIER OM IN BEWEGING TE KOMEN? “Een ommetje maken is supersimpel. Het ideaal is dat je beweging bestaat uit een beetje duurinspanning – dat kan ook prima 20 minuten zijn als dat voor jou het maximale is – en een beetje weerstand, dus wat krachttraining twee keer per week. Alles binnen je eigen grenzen, uiteraard.” EN SNELLE TIPS VOOR TUSSENDOOR? “Die zijn er genoeg. Ik werk ook vaak staand, ik doe telefoontjes lopend en ik pak de trap voor een college op de 15e verdieping. Je hoeft niet een uur te zitten, je kunt tussendoor ook even staan en een beetje heen en weer lopen in je kamer, dan ga je daarna weer zitten.” WAT ALS JE TE MOE BENT OM TE GAAN BEWEGEN? “De vermoeidheid zal misschien eerder komen als je niets doet. Dat zie je ook in studies terug: als je de hele dag hebt gezeten, een beetje gehangen en niet veel hebt gedaan, dan ben je bekaf ’s avonds. Omdat je die stukken van je brein die zorgen voor initiatieven en gemotiveerd zijn – dat zijn hersenfuncties – niet gebruikt.” EN ALS JE FYSIEK NIET MEER ZO STERK BENT? “Kijk bijvoorbeeld naar mensen in het verpleeghuis, mensen die de hele dag zitten en die nauwelijks meer kunnen bewegen. Ze krijgen vaak vla of pap – niet lelijk bedoeld, de zorg is heilig, laat dat helder zijn. Maar het is jammer, want als je nog kunt kauwen, doe dat dan wel. Kauwen is ook een vorm van bewegen.” HOE KUNNEN WE ONSZELF MENTAAL UITDAGEN? “Als mensen me vertellen dat ze bridgen, zeg ik: ‘Oh geweldig! Maar als u nou twee schoppen heeft geboden terwijl u vier schoppen had moeten bieden, tja…’ Of mensen die kruiswoordpuzzels maken: ze kiezen voor twee sterren, maar zouden ook wel vier sterren kunnen doen. Ga dan voor die extra sterren.”

ERIK SCHERDER Erik Scherder (1951) is geboren in Amsterdam. Na een studie fysiotherapie studeerde hij psychologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Aan deze universiteit is hij verbonden als hoogleraar klinische neuropsychologie. In september ontving Scherder een eredoctoraat aan de Open Universiteit voor zijn verdiensten als verbinder tussen wetenschap en samenleving. Hij is regelmatig op televisie te zien om te vertellen over (hersen)studies of de werking van het brein. Over deze onderwerpen schreef Scherder ook diverse boeken. Via YouTube zijn verschillende (gratis) online colleges terug te kijken. Scherder maakt zich er hard voor dat we meer gaan bewegen, onder meer als ambassadeur van Jantje Beton. Hij is getrouwd en heeft drie volwassen kinderen. www.instagram.com/erikscherder

ANBO 23

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

Viroloog Marc Van Ranst over een toekomst met (en zonder) corona

VASTE PR K We kennen hem als publiek figuur met een bewogen tijd achter de rug. Regelmatig werd hij doelwit van rechtszaken en bedreigingen. Ook kennen we hem als fanatiek twitteraar. Maar we kennen hem vooral als hoogleraar virologie aan de Katholieke Universiteit Leuven: Marc Van Ranst. Een gesprek over de coronapandemie. Volgens de Belgische topviroloog wordt het volgend jaar dan eindelijk echt beter. TEKST MARIJE REMMELINK

WE ZIJN AAN HET EIND VAN 2021. EIND VORIG JAAR HOOPTEN WE ALLEMAAL DAT 2021 EEN BETER JAAR ZOU WORDEN. DAARIN ZIJN VELEN TELEURGESTELD. HAD U DIT EIND VORIG JAAR KUNNEN VOORSPELLEN? “Het is inderdaad maar marginaal beter geworden. Dat had ik niet verwacht. Begin vorig jaar konden de vaccins amper geleverd worden en door die heel besmettelijke Deltavariant verliepen de zaken veel moeizamer dan vooraf gedacht. Ik geloof wel dat het volgend jaar dan eindelijk echt beter wordt. We hebben prima gevaccineerd en de opvolgvaccins komen eraan.” U VERWACHT DUS NIET WEER EEN NIEUWE LOCKDOWN, ZOALS IN LETLAND? “Letland heeft een hele lage vaccinatiegraad. Ze moesten daar volop aan de noodrem en dan is dit wat je kunt doen. Ik zie dat in Nederland en België 24 ANBO

niet weer gebeuren. Het is wel mogelijk dat we weer mondkapjes gaan moeten dragen, dat grote manifestaties weer worden verboden of dat bepaalde delen van de horeca sluiten, of daar in ieder geval zeer strenge ventilatienormen gelden. Voor niemand zijn dat aantrekkelijke opties, ook voor de politiek heeft dat heel zware consequenties.” (Het interview vond plaats voordat de nieuwe maatregelen van kracht werden, red.) WORDT HET CORONAVACCIN VASTE PRIK? OF MOETEN WE LEREN LEVEN MET CORONA ONDER ONS? “Met corona samenleven klinkt veel te vriendelijk. Corona is niet mijn vriend, dus ermee samenleven wil ik niet. Ik denk dat we ons de komende jaren regelmatig moeten laten vaccineren tegen het coronavirus. Er zijn firma’s bezig met het ontwikkelen van een

“Het is opmerkelijk hoe zorgeloos we met verkoudheid omgingen”

ANBO 25

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

"Het Leger des Heils maakt geen vaccins" mRNA- vaccin tegen de griep. Eventueel kun je die twee vaccins combineren, en ouderen en risicogroepen jaarlijks vaccineren. Over een tijdje kunnen we daarmee stoppen. Normaal gesproken kun je iets langer doen met een coronavaccin, maar zolang het virus de wereld nog over gaat ontstaan er heel veel mutaties. Griep verandert ieder jaar. Dus ik denk dat we gaan naar ieder jaar een griepprik en elke twee, drie jaar een coronaprik.” MET DAT ADVIES ZAL DE FARMACEUTISCHE INDUSTRIE WEL BLIJ ZIJN “Op een gegeven moment gaat commercie inderdaad een rol spelen, ze gaan dat vaccin willen slijten. Voor farmaceutische bedrijven is zoveel mogelijk winst maken uiteindelijk het doel. Ik heb daar redelijk begrip voor, want een deel ervan wordt geïnvesteerd in nieuwe innovaties. Het nuchtere feit is dat de bakker en de slager hun producten ook niet maken omdat ze u zo leuk vinden. Die willen gewoon geld verdienen. Maar je moet wel zo eerlijk mogelijk zakendoen, en bepaalde dingen vind ik niet sympathiek. Ik zie bijvoorbeeld niet in waarom de vaccins duurder zijn geworden. Het is daarom goed dat er op Europees niveau wordt onderhandeld over de prijs, dat versterkt onze positie. Dus laten we ze heel goed controleren, maar niet demoniseren, en beseffen dat we wel moeten samenwerken met de farmaceutische industrie. Want het Leger des Heils maakt geen vaccins.” WAT VINDT U VAN EEN VACCINATIEPLICHT? “In landen als België en Nederland, waar we met alleen gezond verstand een hele hoge vaccinatiegraad hebben bereikt, is de potentiële winst van een vaccinatieplicht heel klein. Het zou voornamelijk een enorm cadeau voor de antivax-beweging zijn, die je daarmee nog meer tegen je in het harnas jaagt, waardoor je ‘martelaars’ krijgt. En mensen vaccineren die dat niet willen, hoe ga je dat aanpakken? In landen met een veel lagere vaccinatiegraad is de potentiële winst hoger. Maar het is een enorm autoritaire maatregel, waarvan ik denk dat het positieve effect niet opweegt tegen het negatieve effect. Al met al ben ik er geen voorstander van.” 26 ANBO

VERWACHT U DEZE WINTER WEL WEER EEN GRIEPSEIZOEN IN NEDERLAND? “Eind september waren alle scenario’s mogelijk: van geen griepseizoen tot een nieuwe pandemie. Die twee uitersten zijn afgevallen. Aan de rand van Europa beginnen zich nu twee griepvirussen aan te kondigen. Dat zijn dezelfde als die twee jaar geleden rondgingen. Ik voorspel nu een mild griepseizoen in januari of februari. Wat daarbij meespeelt is: • Er is minder verkeer van het zuidelijk naar het noordelijk halfrond en van oost naar west. Dat is de beweging van het griepvirus. Dit zorgt voor een milder griepseizoen. • Veel mensen hebben het griepvirus al anderhalf jaar niet gezien. Daardoor hebben ze er minder weerstand tegen. • Nog niet alle maatregelen zijn weg. We houden wat meer afstand, wassen onze handen vaker. Daardoor kan griep zich minder snel verspreiden.” HOE KUNNEN WE ONS WAPENEN TEGEN GRIEP? EN VOORAL: HOE DOEN OUDEREN DAT? “Gezond leven. Dat betekent: een goed slaapritme, voldoende bewegen en gezond eten. Behalve dat je daarmee minder kans hebt op griep en COVID-19 heeft het veel andere fijne gevolgen. Dus laten we daarmee beginnen. En voor wie ouder is: laat u jaarlijks vaccineren tegen COVID-19 en de griep. Vermijd ook zoveel mogelijk hele drukke plekken en zorg ervoor dat u geen noodopvang bent voor een ziek kleinkind. Dat was nooit een goed idee en dat zal het ook nooit worden.” DOOR CORONA ZIJN WE BIJNA BANG GEWORDEN VOOR MENSEN DIE HOESTEN EN NIEZEN. WAT VINDT U DAARVAN? “Het is opmerkelijk hoe zorgeloos we met verkoudheid omgingen. Ik denk dat we naar een situatie gaan zoals in de Verenigde Staten. Daar hebben ze al veel langer door dat je een verkoudheid van iemand anders krijgt, dus met een verkoudheid naar het werk komen wordt daar niet gewaardeerd. In Nederland en België word je dan gezien als een topwerknemer. Maar ik vind het niet bepaald getuigen van goed burgerschap als je in iemands gezicht zit te hoesten of niezen. Nu we uitgebreid hebben geëxperimenteerd met thuiswerken leidt dit hopelijk naar een meer volwassen relatie tussen werkgever en werkne-

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG mer. Bij een verkoudheid heb je heus geen doktersbriefje nodig, maar als je kunt werken, doe je dat thuis. En als kinderen niet fit zijn, dienen de ouders voor ze te zorgen, niet de grootouders. Dat is voor een werkgever de prijs om jonge, dynamische werknemers in dienst te hebben.” VOOR VELEN IS DIT DE EERSTE KEER DAT EEN PANDEMIE HET DAGELIJKSE LEVEN ZO LANG ONTREGELT. GAAN WE DIT VAKER MEEMAKEN? “Het is compleet onvoorspelbaar wanneer er weer een pandemie komt, maar de kans dat je dit een paar keer per eeuw meemaakt is wel reëel. Wat ik ook kan voorspellen is het volgende: • Het zal beginnen in Azië, daar zijn veel grote gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid; • het zal beginnen in een grote stad; • het zal overspringen van dier op mens; • het zal verspreid worden via vliegtuigen; • het zal waarschijnlijk een RNA-virus zijn; • het zal vrijwel zeker een respiratoire aandoening zijn (aandoening aan de luchtwegen). Ik hoop dat ik de volgende pandemie mag meemaken, samen met Ab Osterhaus, als die twee oude mannetjes van The Muppet Show.” SAMEN MET ANDERE VIROLOGEN, ZOALS AB OSTERHAUS, HEEFT U DE AFGELOPEN PERIODE INEENS EEN PUBLIEKE FUNCTIE GEKREGEN. HOE IS DAT VOOR U? “Je weet dat het erbij hoort. Ook in ‘vredestijd’ vervullen één of twee virologen per land deze functie, bijvoorbeeld als het gaat om de griep. Dat is een jaarlijks terugkerend fenomeen waar ik al twintig jaar aan gewend ben. De schaal waarop het nu gebeurt is echter totaal nieuw en ik heb geen rekening gehouden met ‘overexposure’. Ik was teveel in de media en mensen gingen mij identificeren met de boodschap die ik bracht. Ze werden dan in plaats van kwaad om die boodschap, kwaad op mij. Op social media zijn mensen soms ook zeer agressief. Ik heb wel een manier gevonden om daarmee om te gaan, maar ik blijf het bizar vinden.”

“Met corona samenleven klinkt veel te vriendelijk” ZOU U UW WERK DAAROM NIET LIEVER WAT MEER ACHTER DE SCHERMEN DOEN? “Nee, ik zit liever in de loopgraven.”

Over Marc Van Ranst Marc Van Ranst (Bornem, België, 1965) is hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en Belgisch meest bekende viroloog. Tijdens de coronapandemie is Van Ranst lid van de 'Risk Assessment Group' (RAG en het 'Wetenschappelijk comité Coronavirus'). In die hoedanigheid adviseert hij de gezondheidsautoriteiten over het tegengaan van de verspreiding van het virus. Regelmatig verschijnt hij op tv om daarover te praten.

Disclaimer Het gesprek met Marc van Ranst vond plaats op 21 oktober 2021. Vlak daarna werden er extra coronamaatregelen ingevoerd in Nederland en België. Nu u het magazine in handen heeft kan de situatie omtrent corona weer anders zijn.

ANBO 27

van de dag met Batavia Een goede start van de dag Comfortabel slapen is voor iedereen. Wij willen u graag kennis laten maken met uw droombed. Perfect in comfort en met de juiste uitstraling. Elektrisch verstelbaar en deelbaar, met bedComfortabel slapenhekken is voor iedereen. willen u graag kennisBij laten en vindt maken met uw droombed. Perfect of met Wij uitstapverlichting. ons in comfort en met de juiste uitstraling. Elektrisch verstelbaar zijn en deelbaar, met bedhekken of met uitstapu bedden die van alle gemakken voorzien. verlichting. Bij ons vindt u bedden die van alle gemakken zijn voorzien.

met Batavia

Eigen Eigen productie productie Gegarandeerde Gegarandeerde Gegarandeerde Eigen Eigen productie productie Gegarandeerde en serviceteam en serviceteam hoge hoge kwaliteit kwaliteit Eigen productie enen serviceteam serviceteam hoge hoge kwaliteit kwaliteit

en serviceteam

Volledig op Volledig opop Volledig op Volledig maat gemaakt maat gemaakt maat gemaakt maat gemaakt

24-uurs 24-uurs 24-uurs 24-uurs service service service service Volledig op

maat gemaakt

Gegarandeerde hoge kwaliteit

24-uurs service GRATIS BROCHURE ONTVANGEN?

WWW.BATAVIABOXSPRINGS.NL

BEL GRATIS 0800 2282 842

Ja, ik ontvang graag het gratis informatiemagazine Naam Straat + nr

28 ANBO

* Bekijk de algemene actievoorwaarde op onze website.

Postcode

Plaats

Telefoon Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Batavia Boxprings Antwoordnummer 3035 - 3860VZ Zeewolde, Nederland

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

Hoe houdt ú uw brein scherp? Ons brein moet net als onze spieren goed onderhouden worden. ‘Hersenprofessor’ Erik Scherder vertelt er elders in dit magazine ook over. Maar wat zijn de tips van onze leden? U leest ze op deze pagina en uitgebreider op www.anbo.nl/brein MEVROUW WESTERLAKEN (76) “Ik houd mijn brein scherp door het dagelijks lezen van de krant en het volgen van nieuws en actualiteitenrubrieken op televisie. Ik heb onlangs een ‘opfriscursus’ Engels gedaan: Vitaalopleeftijd van de Rijksuniversiteit Groningen. Duur: drie maanden en wekelijks twee uur via Zoom de huiswerklessen doornemen. Zeer de moeite waard!” FAMILIE BRINK (70 EN 71) “Wij puzzelen elke dag. Cryptogram en moeilijke sudoku. Ook doen we veel vrijwilligerswerk waardoor we met andere mensen praten, maar vooral naar ze luisteren, informatie opslaan in je hersenen.” MEVROUW WOUTERS (74) “Door veel te puzzelen lezen en quizzen op tv mee te doen zoals Met Het Mes Op Tafel.” MENEER KORS (83) “Ik hou mijn brein scherp doordat ik

dagelijks de krant lees en de puzzels daarin, probeer, op te lossen. Ook rij ik (83 jaar jong) nog minstens drie tot zes keer per jaar naar Spanje (ons tweede huis!) en ontmoet daar altijd wel vrienden.” MENEER SCHAAP (83) “Mijn brein scherp houden, daar doe ik veel voor, zoals: dagelijks een half uur buiten lopen of fietsen. Elk vrij ogenblik puzzelen, met cryptogrammen, sudoku’s, kruiswoord- of Zweedse puzzels. Lezen; kranten, tijdschriften en tot slot de financiën beheren.”

Daarna gezamenlijk aan de koffie en enkelen gaan daarna douchen en de sauna in, ik hoor bij het laatste groepje.” FAMILIE SARABER (85) “Door veel buiten te zijn en te wandelen met mijn invalide echtgenote in haar rolstoel. Door veel autoritjes te maken in de omgeving, veel te puzzelen, spelletjes te doen als Rummikub en Triominos. Veel lezen, vooral de krant en boeken. Tweemaal per week naar de fysio (loopband, fietsen, roeien).”

MEVROUW JANSEN – BRANDSMA (86) “Ik ben 86 jaar en mijn brein is nog scherp. Ik golf twee keer per week en loop dan achttien holes. Bridgen doe ik één keer per week in clubverband van de bridgebond en daarnaast vier maal in de maand met een groepje aan huis. Fitness doe ik één keer per week een uur bij een fitnessclub.

ANBO 29

FEITEN & CIJFERS

Grijze massa Ons brein is het meest complexe en fascinerende orgaan dat we hebben. Alles wat we doen, denken, voelen en beleven ligt opgeslagen in onze hersenen. In deze editie van Feiten en Cijfers meer over het brein. Inclusief tips voor een fit brein en de voordelen van het ‘oudere’ brein.

Een rondleiding door de hersenen • De voorhoofdskwab is de grootste kwab van de hersenen. Hier worden de emoties gecontroleerd, bewegingen en creativiteit aangestuurd, maar ook spraak en sociale vaardigheden. • De achterhoofdskwab zorgt ervoor dat je kunt zien. Deze kwab is van alle hersenkwabben het kleinst en ligt het verst naar achteren in je hersenen. • De wandbeenkwab is een echte verbinder. Het ontvangt informatie vanuit alle zintuigen om er één logisch verhaal van te maken. Is ook verantwoordelijk voor lezen en rekenen.

30 ANBO

• De temporaalkwab (slaapkwab) zorgt ervoor dat je kunt horen en begrijpen wat je leest. Maar bijvoorbeeld ook dat je gezichten kunt herkennen. Diep verborgen in de temporaalkwab ligt de hippocampus. Hier worden herinneringen opgeslagen. • Het Cerebellum is ongeveer zo groot als een vuist en bevat meer dan de helft van alle zenuwcellen. Deze ‘kleine hersenen’ zijn vitaal voor coördinatie en evenwicht. • De hersenstam verbindt de hersenen aan het ruggenmerg en bestuurt belangrijke levensfuncties als hartslag, ademhaling en bloeddruk.

FEITEN & CIJFERS

Breinfeiten en cijfers • We hebben maar liefst 86 miljard hersencellen die elektrische en chemische signalen met informatie uitwisselen. • Iedere zenuwcel kan met ongeveer 5.000 andere zenuwcellen verbinding maken. • De hersenen wegen ongeveer 1 tot 1,5 kg, dit is slechts 2% van ons lichaamsgewicht (onze huid weegt ongeveer twee keer zoveel). • Ondanks het gewicht gebruiken de hersenen maar liefst 20% van alle zuurstof die we opnemen

en zelfs 30% van de energie die we tot onze beschikking hebben. • Ons brein kan geen pijn voelen. • Hersenen bestaan voor 75% uit water en bevatten maar liefst 60% vet. • Je brein bepaalt in 13 milliseconden (0,013 seconden) of iemand aantrekkelijk is. • 20% van de energie die we krijgen uit ons eten gaat naar de hersenen.

Wat verandert er in de hersenen als je ouder wordt?

De voordelen van het 50-plus brein

20 - 25 jaar Rond deze leeftijd zijn de hersenen biologisch gezien volgroeid. De hersenen groeien niet meer, maar veranderen nog steeds.

Bepaalde delen van het geheugen van het ouder wordende brein werken beter dan die van jongeren: • Het semantische geheugen. 50-plussers kennen vaak meer woorden dan jongeren. • Het langetermijngeheugen blijft goed als we ouder worden. • De emotieregulatie wordt een stuk beter en is meer gericht op positieve informatie. In de hersenen van 50-plussers zie je dat de amygdala (een hersengebied betrokken bij de verwerking van emoties) minder hard werkt bij negatieve informatie, waardoor 50-plussers iets negatiefs minder sterk voelen. • Door veranderingen in onze hersenen zijn 50-plussers beter in het oplossen van conflicten.

30 jaar Vanaf deze leeftijd neemt het hersenvolume af. Daar merken we niet zo veel van. 50+ jaar Naarmate we ouder worden, worden onze hersenen minder flexibel. Maar tot op hoge leeftijd kunnen er nieuwe verbindingen in de hersenen worden aangemaakt. Een volwassene kan dus nog steeds nieuwe dingen leren, al gaat dit wat minder snel dan tijdens de kindertijd.

Wist je dat ... … hersenen van een uitdaging houden? Hoe meer uitdaging ze krijgen, hoe meer verbindingen de zenuwcellen aangaan. En dat is belangrijk. Want uit hoe meer verbindingen de hersenen bestaan, hoe flexibeler ze zijn. Nieuwe dingen doen en leren heeft dus een positieve werking op de hersengezondheid. Een moeilijke puzzel, het koken van een nieuw recept of een andere fietsroute nemen dan gebruikelijk, geven hersenen al nieuwe prikkels. … zowel het onderhouden van bestaande contacten als het maken van nieuwe vrienden heel goed is om je hersenen fit te houden? Door in gesprek te zijn ben je continue aan het nadenken over zaken, wat voor de hersenen ontzettend nuttig is. Ook bij online contacten is dit het geval. Bronnen: www.hersenstichting.nl ; www.herseninstituut.nl ; Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie aan Tilburg University: Het 50+ brein

ANBO 31

[advertorial ] [in opdracht van de Rijksoverheid]

Mantelzorger Miet:

“Dankzij hulp van vrienden en kennissen kan ik ook goed voor mezelf blijven zorgen” In Nederland zijn er ongeveer 5 miljoen mantelzorgers. De zorg voor een naaste kan uitdagend zijn. Daar weet Miet (79) alles van. Haar advies aan andere mantelzorgers is om ook tijd voor jezelf te nemen. Miet zorgt voor haar man Wim. “Hij heeft kanker. Wim is nog goed ter been, maar wel zo ziek dat ik hem steeds in de gaten moet houden. Heeft hij niet te veel pijn? Neemt hij zijn medicijnen in en rust hij op tijd? Als zijn ritme van slag is, valt hij vaak flauw.” Als mantelzorger regelt Miet van alles. Van Wims maaltijden tot een fietsmaatje. “Fietsen is zijn passie, maar dat kan hij niet meer zelfstandig. Daarom huren we elke week een elektrische duo-fiets en gaat hij de duinen in met een vriend. Zo is hij toch buiten en in beweging.” Professionele hulp hebben Miet en haar man nog niet nodig, mede dankzij hulp uit hun omgeving. “We redden het goed samen. Ik heb er de energie voor en we hebben een fijn netwerk om op terug te vallen. Vanavond ga ik bijvoorbeeld naar een voorstelling. Dan is er ook iemand bij Wim. Dankzij hulp van vrienden en kennissen kan ik ook goed voor mezelf blijven zorgen.” Liesbeth Hoogendijk, bestuurder MantelzorgNL: “Zorg je ook voor een naaste net als Miet? Ik adviseer om al in een vroeg stadium anderen bij de zorg te betrekken, zoals een broer of zus, buurvrouw of vrijwilliger. Wanneer de zorg op een later tijdstip intensiever wordt, is het dan makkelijker om de zorg te delen. Op mantelzorg.nl/deeljezorg zie je waar je terecht kan voor hulp bij jou in de buurt.” 32 ANBO

Deel je zorg Goed zorgen voor een ander is iets moois. Maar blijf ook goed voor jezelf zorgen. Bijvoorbeeld door over je zorg te praten met een naaste, je grenzen aan te geven en hulp te zoeken als het nodig is. Er is volop hulp beschikbaar. Kijk voor meer informatie op: www.mantelzorg.nl

Heb je vragen? Bel de Mantelzorglijn op 030 760 60 55 of stel je vraag via WhatsApp op: 06 27 23 68 54.

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

Zorg in 2022, wat verandert er? Op Prinsjesdag werd de begroting geopend met de verwachting dat in de komende jaren de vraag naar zorg, onder druk van de vergrijzing en de technologische mogelijkheden, sterk zal blijven toenemen. Er werd zelfs gewaarschuwd dat de groei van de beroepsbevolking en het aantal mantelzorgers geen gelijke tred houdt met deze groeiende zorgvraag.

ANBO 33

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG De inzet van technologie kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Er wordt verwezen naar de coronacrisis en de geleerde lessen, namelijk dat digitaal ondersteunde zorg en e-health-toepassingen in de praktijk de druk op de zorg kunnen verkleinen.

voorgaande jaren. Het gebruik van duurdere medicijnen en behandelingen is daar mede de oorzaak van. Ook de coronapandemie heeft invloed gehad in de mate waarop de premieverhogingen tot stand zijn gekomen. De zorgtoeslag zal met de premie meestijgen. In 2020 is via de overheid, verzekeringen en eigen betalingen per persoon gemiddeld € 6.660 uitgegeven aan zorg. Dat was ongeveer € 475 meer dan in 2019. Alleen al de kosten vanwege de coronacrisis maakten zo’n € 340 uit van die verhoging. Berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek eerder dit jaar lieten zien dat kosten in de Zorgverzekeringswet (Zvw) weer op een normaal niveau leken te komen in de loop van 2021. Komend jaar zal blijken in hoeverre dit ook is gebeurd. WAAROM KIEZEN VOOR AANVULLENDE ZORGVERZEKERING? De aanvullende verzekering is in 2021 bezig aan een verrassende opmars. Het aantal mensen dat aanvullend verzekerd is, groeide met 1,7% naar in totaal 84,9%. Vooral pakketverzekeringen, waarin mondzorg en fysiotherapie zijn meegenomen, winnen aan populariteit. Waar veel verzekerden in de afgelopen jaren juist de keuze maakten om te besparen op hun aanvullende verzekering, zien we in 2021 een omgekeerde reflex.

Om de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van onze zorg te borgen is het nodig om de zorg toekomstbestendig te maken. Het kabinet gaat nog meer inzetten op e-health-toepassingen, zoals zelf meten en zorg op afstand. Maar ook nieuwe zorgtechnologie krijgt veel aandacht. Het digitaal bijhouden van patiëntendossiers en het (op verzoek van de cliënt/patiënt) elektronisch uitwisselen van de gegevens wordt wettelijk als verplichting vastgelegd. In 2022 bedraagt het verplichte eigen risico weer € 385. Het is daarmee onveranderd sinds 2016. Verzekerden kunnen daarnaast een vrijwillig eigen risico van maximaal € 500 kiezen. Het maximale eigen risico komt daarmee uit op € 885. Wie kiest voor een hoger eigen risico, ontvangt een korting op de premie van de basisverzekering. Ook in 2022 is de zorgpremie weer gestegen, net als 34 ANBO

EIGEN RISICO VERSUS EIGEN BIJDRAGE Minder mensen besloten tot een verhoogd eigen risico in 2021, vermoedelijk met het oog op hogere zorgkosten. Het eigen risico heeft direct invloed op de hoogte van de maandelijkse zorgpremie. Met de afname van het aantal personen met een verhoogd eigen risico, kan worden geconcludeerd dat meer mensen verwachten een beroep op zorg te moeten doen in 2021. Elk jaar blijft het vergelijken van de zorgverzekering daarom interessant. Zowel voor de basis- als aanvullende verzekering kunnen prijsverschillen oplopen tot tientallen euro’s per jaar. EIGEN RISICO Het eigen risico geldt voor iedereen van 18 jaar of ouder en alleen voor de basisverzekering, dus niet voor de aanvullende verzekering. Pas als u het volledige eigen risico hebt opgemaakt vergoedt de verzekeraar de zorgkosten.

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

Niet alle kosten vallen onder het eigen risico. Denk aan: • Zorg door de huisarts (wat de huisarts voorschrijft, zoals medicijnen of een bloedonderzoek valt wél onder het eigen risico); • De griepprik voor mensen met een gezondheidsrisico; • Gratis bevolkingsonderzoeken (bijvoorbeeld naar borstkanker); • Wijkverpleging. Speciale aandacht hierbij voor spoedeisende hulp. Gaat u daarvoor naar de huisarts of de huisartsenpost, dan geldt het eigen risico níet. Voor een bezoek aan de spoedeisende hulp van het ziekenhuis wél. Het verplichte eigen risico in 2022 is € 385. Bij de meeste verzekeraars hoeft u het bedrag niet in één keer te betalen, maar kan het bijvoorbeeld in termijnen. Vrijwillig eigen risico is mogelijk in stappen van € 100 tot een maximum van € 500 waarmee een maximum van € 885 aan eigen risico te bereiken is. De premie voor de basisverzekering wordt dan lager.

EIGEN BIJDRAGE De eigen bijdrage staat los van het eigen risico. Eigen bijdrage is een standaardbedrag of percentage voor bepaalde zorg. De overheid bepaalt de hoogte van de eigen bijdrage én voor welke zorg een eigen bijdrage geldt. Maakt u zorgkosten waarvoor een eigen bijdrage geldt en heeft u nog eigen risico openstaan? Dan betaalt u eerst de eigen bijdrage. Het bedrag dat overblijft komt ten laste van uw eigen risico (als die zorg ook onder het eigen risico valt). Voorbeeld: voor hoortoestellen geldt een wettelijke eigen bijdrage van 25%. Bij een nog niet aangewend eigen risico, ziet de berekening voor de aanschaf van twee hoortoestellen van € 800,- per stuk er dan als volgt uit: Aanschaf 2 hoortoestellen 25% eigen bijdrage Eigen Risico Vergoeding verzekeraar

€ 1.600 € 400 € 385 --------------€ 815

De verzekerde betaalt in dit geval dus zelf € 400 + € 385 = € 785 mee aan de hoortoestellen. ANBO 35

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG Afhankelijk van de verzekeraar en gekozen aanvullende verzekering kan de eigen bijdrage geheel of gedeeltelijk vergoed worden. Neem voor vragen hierover contact op met de ANBO Zorgadvieslijn via 088 - 121 02 02. KORTING OP UW ZORGVERZEKERING Als lid van ANBO krijgt u bij maar liefst 12 zorgverzekeraars korting op uw zorgverzekering, namelijk: • Tot 4% korting op de basisverzekering • Tot wel 17,5% korting op aanvullende verzekeringen • persoonlijk advies via de Zorgadvieslijn, zonder wachttijden of doorkiesnummers • Hulp bij onder andere wachtlijstbemiddeling en declaraties • Extra aandacht en vitaliteitsvoordeel voor senioren

Het ANBO Zorgcollectief, één zorg minder “Mijn missie is om te zorgen dat de groe iende groep ouderen in Nederland actief mee blijft doen. Een onderdeel daarvan is toegank elijke én betaalbare gezondheidszorg, daarom heeft ANBO samen met Heilbron het Zorgcol lectief opgezet. Via dit collectief krijgt u korting op uw zorgverzekering bij maar liefst 12 zorgverzekeraars, 24/7 persoonlijk zorgadv ies én profiteert u van extra vitaliteitsvoordelen !”

EXTRA VITALITEITSVOORDEEL Op het gebied van bewegen, namelijk: • Minimaal 15% korting in de Fietsvoordeelshop • Tot wel 26% korting op uw zwem-, sport- of fitnessabonnement • 50% korting op een handige smartwatch En op het gebied van gezondheid, namelijk: • €100 korting (+ een jaar lang gratis batterijen) bij OogvoorOren • 10% korting op het gehele assortiment van Hulpmiddelwereld • 10% korting op zorgen huishoudelijke hulp via UwAssistent

Anneke Sipkens, directeur-bestuurder AN BO

Bereken uw voordeel met de zorgvergelijker

Persoonlijk advies via de zorgadvieslijn

Samen met onze partner Heilbron hebben wij de zorgvergelijker opgesteld. Hiermee berekent u direct hoeveel u kunt besparen op uw zorgpremie! Ga naar:

Wilt u graag een persoonlijk advies met betrekking tot zorg en uw zorgverzekering? Neem dan contact op met onze zorgadvieslijn. Bel naar 0348- 238 644 of maak een terugbelafspraak op:

anbo.nl/zorgvergelijker

36 ANBO

anbo.nl/zorgadvieslijn

Otolift, dé meest gekochte traplift

Du n s ra il t etreweenrek e le l d!

van Nederland Uw trapleuning blijft zitten Brede kant van de trap blijft vrij Niet goed = geld terug Huren, nieuw en tweedehands Slechts 48 uur levertijd

€750,Korting t/m 31-12-21

tis a r g g n Ont va broch u re! on ze

Stuur mij een gratis brochure Naam Adres ANBO21

Postcode/plaats Telefoon

Bel gratis 0800 - 444 770 8 of ga naar www.otolift.nl ANBO 37

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

ANBO ZORGCOLLECTIEF anbo.nl/zorgvergelijker

Bent u al verzekerd bij één van deze zorgverzekeraars? Stap in!

Word deelnemer van het Zorgcollectief en stap over!

Als u bij één van deze 12 zorgverzekeraars verzekerd bent, dan kunt u als lid van ANBO deelnemen aan het Zorgcollectief en korting krijgen op uw premie zonder over te stappen! Bereken hoeveel u kunt besparen met onze zorgvergelijker (www.anbo.nl/zorgvergelijker) of bel 0348 – 238 644 om u aan te melden voor het zorgcollectief.

Bent u ergens anders verzekerd, maar wilt u wél korting krijgen op uw zorgpremie? Ook dan kunt u deelnemen aan het ANBO Zorgcollectief. Echter dient u daarvoor eerst over te stappen naar één van de 12 zorgverzekeraars. Wilt u een persoonlijk advies of hulp bij het overstappen? Bel dan naar 0348 – 238 644.

38 ANBO

Zorgvergelijker Met maar liefst 12 aangesloten zorgverzekeraars is het ANBO Zorgcollectief het grootste onafhankelijke zorgcollectief voor senioren in Nederland. De volgende verzekeraars zijn onderdeel van het ANBO Zorgcollectief:

Verzekeraar zorg

Premie polis

Korting basis

Korting aanvullend

Korting tandarts

Natura: Restitutie:

€ 131,95 € 141,95

Natura: Restitutie:

€ 134,50 € 145,25

2,5%

0% €25*

Natura: Restitutie:

€ 132,90 € 152,90

Natura: Restitutie:

€ 131,45 n.v.t

Natura: Restitutie:

€ 133,25 € 143,75

Combinatie:

€ 136,24

12%

€ 134,84

10%

€ 134,50

Natura: Restitutie:

€ 120,90 n.v.t.

Natura: Restitutie:

€ 133,00 € 143,89

10%

0% €25*

Natura: Restitutie:

€ 132,65 € 142,40

10%

€25* 0%

Natura: Restitutie:

€ 129,85 € 137,35

(natura en restitutie)

Combinatie: (natura en restitutie)

4% 17,50% 10% VERGOED

VERGOED

*Lidmaatschapsvergoeding

Bent u verzekerd bij CZ, Univé en VGZ? Of overweegt u om over te stappen naar CZ, Univé en VGZ? Dan is het goed om te weten dat u als ANBO-lid een vergoeding tot € 25 krijgt voor uw lidmaatschapscontributie. Om hiervoor in aanmerking te komen, dient u een aanvullende verzekering bij CZ, Univé en VGZ te hebben. ANBO 39

VERKOPER AAN DE TELEFOON?

Niet meer zonder mijn toestemming!

Vanaf 1 juli 2021 mogen verkopers u niet meer zomaar bellen. Een verkoper mag alleen nog bellen als u dat goed vindt. Of als u klant of lid bent (geweest) van een organisatie. Als u vrijwilligerswerk doet voor een goed doel. Of als u zelf uw telefoonnummer heeft ingevuld bij een bijeenkomst van een goed doel.

dagen

Wordt u ergens klant of donateur en wilt u niet gebeld worden?

Belt een verkoper, maar wilt u niet meer gebeld worden?

Heeft u iets gekocht aan de telefoon en heeft u spijt?

Blijft een verkoper tóch bellen?

Zeg dan meteen: “Bel mij niet”. Een organisatie mag u dan niet bellen.

Zeg dan: “Ik wil dat u mij nooit meer belt”. De beller moet zich daar aan houden.

Neem binnen 14 dagen contact op met de verkoper. Zeg dat u het niet wilt. U hoeft geen reden te geven.

Dan is de beller in overtreding. U kunt een klacht indienen bij ACM ConsuWijzer. Bel 088 070 70 70

40 ANBO

Meer informatie? Kijk op www.consuwijzer.nl/telemarketing

DOSSIER GEZONDHEID & ZORG

Besparen op zorg in 5 stappen Wilt u volgend jaar besparen op uw zorgpremie? Met dit stappenplan lukt ‘t gegarandeerd!

STAP BEKIJK UW HUIDIGE POLIS

Waar bent u op dit moment verzekerd? Verzamel uw gegevens en bekijk uw huidige polis.

STAP CHECK HUIDIGE VERZEKERING

Is uw huidige zorgverzekeraar aangesloten bij het ANBO Zorgcollectief? Ja, dan hoeft u zich alleen nog aan te melden voor het zorgcollectief (door naar stap 3 om uw voordeel te berekenen, daarna naar stap 5) Nee, dan dient u eerst over te stappen om korting te krijgen op uw zorgpremie (door naar stap 3)

STAP BEREKEN VOORDEEL MET DE

ZORGVERGELIJKER Samen met Heilbron heeft ANBO de zorgvergelijker opgesteld. Ga naar www.anbo.nl/zorgvergelijker en bereken hoeveel u kunt besparen bij één van de 12 bij het ANBO Zorgcollectief aangesloten verzekeraars. Vindt u dit lastig? Bel dan met ons op telefoonnummer 0348 – 238 644. Wij helpen u graag!

STAP STAP OVER VAN ZORGVERZEKERAAR

Welke zorgverzekering is voor u het voordeligst? U dient eerst over te stappen* van verzekeraar om

korting te krijgen op uw premie via het ANBO Zorgcollectief. Bel met ons op telefoonnummer 0348 – 238 644, dan helpen wij u met overstappen. U wordt als ANBO-lid direct aangemeld bij het Zorgcollectief. *Let op: overstappen van zorgverzekeraar is mogelijk tot en met 31 december 2021. STAP MELD U AAN BIJ HET ANBO

ZORGCOLLECTIEF U bent al verzekerd bij één van de 12 aangesloten zorgverzekeraars. Als ANBO-lid kunt zich direct aanmelden als deelnemer van het Zorgcollectief. Ga hiervoor naar www.anbo.nl/zorgcollectief of bel met ons op telefoonnummer 0348 – 238 644 om uw aanmelding in orde te maken. Klaar: vanaf 1 januari 2022 bespaart u op uw zorgpremie! Bent u verzekerd bij bij VGZ, CZ of Univé en hebt u daar een aanvullende verzekering? Vergeet dan vooral uw lidmaatschapsvergoeding tot € 25 niet terug te vragen. Als deelnemer van het ANBO Zorgcollectief kunt u persoonlijk advies krijgen via de Zorgadvieslijn en hulp vragen bij onder andere declaraties en wachtlijstbemiddeling. Daarnaast profiteert u van extra vitaliteitsvoordelen. Maak hier slim gebruik van! ANBO 41

Neemt u al deel aan het ANBO Zorgcollectief, maar gunt u iemand anders ook korting op zijn/haar zorgverzekering? Overhandig hem of haar dan deze bon.

Profiteert u nog niet van korting op uw zorgverzekering via het ANBO Zorgcollectief? Ga dan naar www.anbo.nl/zorg of vul de onderstaande bon in.

JA, IK WIL BESPAREN OP MIJN ZORGPREMIE! Ik wil bij mijn eigen zorgverzekeraar blijven en profiteren van de voordelen van het ANBO Zorgcollectief. De korting en overige voordelen gelden alleen voor leden, inwonende partners en thuiswonende kinderen. Eén lidmaatschap per huishouden voldoet. Ik ben lid met lidnummer ________________________________________________

Voorletter

Tussenvoegsel(s)

Mijn partner, wonend op hetzelfde adres, wil de korting ook. Voorletter

Tussenvoegsel(s)

Achternaam

Geboortedatum M/V

Straat Huisnr.

E-mailadres

Postcode Woonplaats

Huidige zorgverzekeraar

Telefoonnummer

Polisnummer

E-mailadres

Datum en handtekening

Huidige zorgverzekeraar Polisnummer Datum en handtekening

Stuur de ingevulde bon naar ANBO Heilbron, Postbus 150, 2810 AD Reeuwijk. Vergeet niet een postzegel te plakken. Kifid 300.016043 | KvK 63453797 | Wft 12043333 | Heilbron

ZOCO_01_HEIL_ANBMAG_2149_N

Ik ben geen ANBO-lid. Ik word lid en betaal € 48

Als niets weg mag Verzamelwoede in Nederland onder de loep genomen

44 ANBO

FIJN & VEILIG WONEN

Zo nu en dan tonen televisieprogramma’s als Mijn Leven In Puin dat ‘hoarden’ in Nederland een wezenlijk probleem is. De meest conservatieve schattingen houden het op zo’n 2,5% van de bevolking (oftewel: minimaal 400.000 mensen) die aan deze verzamelstoornis lijdt. Maar wat is het precies? Waarom horen we hier niet vaker over? En: is het gevaarlijk? TEKST ROY VAN DER MAREL

De term ‘hoarding’ kent vele definities, maar in de basis komt het neer op een extreme verzamelwoede. In buitensporige gevallen leidt dat er zelfs toe dat ruimtes in huis niet meer gebruikt kunnen worden voor hun oorspronkelijke functie. Een voorbeeld: de slaapkamer staat zó vol met spullen, dat er niet meer geslapen kan worden. Nog erger is het als de verzamelde spullen voor gevaarlijke situaties zorgen. GROTE GEVOLGEN VAN HOARDEN Hoewel overmatig verzamelen door de buitenwereld als relatief onschuldig ervaren wordt, heeft het soms grote gevolgen. Uit schaamte durft men bijvoorbeeld niemand meer uit te nodigen, wat tot een sociaal isolement kan leiden. Er zijn gevallen bekend waarbij zelfs hulpdiensten niet worden binnengelaten. En dan is er nog het directe gevaar voor de gezondheid. Een gebrekkige hygiëne is vaak een direct gevolg van teveel spullen, maar ook het risico op brand of ongelukken ligt vele malen hoger in een overvol huis. DEMENTIE Hoarding als stoornis staat zelden volledig op zichzelf. Doorgaans spelen er andere, gerelateerde stoornissen, zoals een angststoornis, depressies, trauma’s of een vorm van dementie, náást de problematische verzamelwoede. Zo heeft naar schatting ongeveer 15% van de mensen met dementie in Nederland ook problemen met hoarden. Daarmee is een duidelijke relatie aantoonbaar, al zijn deskundigen het er niet over eens of het één ook daadwerkelijk het gevolg is van het ander.

MATERIËLE ZAKEN Hoarding heeft dan ook vaak te maken met andere stoornissen. Concentratieproblemen, moeite met categoriseren of andere vormen van informatieverwerking liggen vaak ten grondslag aan doorgeslagen verzamelwoede. Een andere oorzaak kan zijn een abnormaal sterke hechting aan materiële zaken of keuze-vermijdend gedrag. Wat je niet weggooit kan tenslotte ook niet als een gemis worden gezien. GEDRAGSTHERAPIE Het behandelen van de stoornis is niet eenvoudig. Veel verzamelaars laten die hulp niet toe. Gedwongen opruimen en schoonmaken van de woning heeft ook geen zin, aangezien dit niet de stoornis zelf behandelt. En dus zal de hoarder negatief reageren op het idee en naderhand weer van voorafaan beginnen met verzamelen. Het enige dat toch nog toe duidelijk effect heeft is cognitieve gedragstherapie. Maar voordat je iemand daartoe bewogen hebt, ben je heel wat discussies verder. WAT TE DOEN? Mocht u iemand met hoardingsgedrag (her)kennen, dan kunt u proberen dit bij hem/haar bespreekbaar te maken. Let wel op dat u hierbij niet beschuldigt of veroordeelt. Dat heeft een averechts effect en u kunt de goede relatie verliezen. Daarna kunt u het beste contact opnemen met de huisarts of bij de GGD voor de volgende stap.

ANBO 45

(advertentie)

Stijlvolle producten voor een leven lang liefhebben

Fantaseer, lach, durf en experimenteer “Wat een ﬁjne website! Eindelijk een site om me eens goed te oriënteren op dit gebied. Veel goede uitleg en advies waar ik wat aan heb. Mijn nieuwe aanwinst inmiddels ontvangen en nog eens extra verrast door de mooie verpakking.”

√

Persoonlijke aandacht

√

Kwalitatief goede en

√

Uitgebreide tests

voor onze klanten

veilige producten

door onafhankelijk testteam

√

Deskundig advies

Verleidelijke producten

Stijlvolle nachtkleding

Sterke bekkenbodemspieren

Voor hem, voor haar, voor samen; ons assortiment is met zorg en liefde samengesteld. Een van onze bestsellers is deze kleine stimulator.Voor sensuele massages en heel veel samen genieten.

Waarom zou u ’s nachts ophouden om er mooi uit te zien? Met de allermooiste nachtkleding en lingerie, ook voor de momenten dat het wat gedurfder mag. Van fijne nachtjurkjes tot verrassend ondergoed.

Goede bekkenbodemspieren zorgen voor extra gevoel tijdens seks (en voorkomt urineverlies). Met deze kegelset wordt trainen heel leuk en gemakkelijk. En wordt het beminnen nog fijner.

i.s.m. seksuologen en therapeuten

√

Wij pakken alles in

√

Verzending geschiedt

als stijlvol cadeau

discreet en anoniem

De Paarse Keizerin w w w. d e p a a r s e k e i z e r i n . n l 46 ANBO

2021 ANBO’s jaaroverzicht

Tijd voor een terugblik

Het jaar 2021 is bijna voorbij. Tijd voor een terugblik, want ANBO heeft zich weer op allerlei terreinen voor u ingezet. Hieronder een beknopt overzicht. Een uitgebreidere versie vindt u op www.anbo.nl/2021

Januari

In januari wordt volop gediscussieerd over welke bevolkingsgroep als eerste moet worden gevaccineerd tegen corona. ANBO heeft er steeds voor gepleit dat ouderen vooraan in de rij moesten staan, omdat zij het meest kwetsbaar zijn. Dat is ook in eerste instantie het plan van het kabinet, maar daarna is toch besloten dat zorgmedewerkers voorrang kregen. ANBO roept het kabinet op om vooral duidelijk te zijn en niet steeds de volgorde van vaccinatie te veranderen. Met onze verkiezingswijzer willen we het voor u wat makkelijker maken om te bepalen op wie u gaat stemmen bij de Kamerverkiezingen in maart. Het is een overzicht van de standpunten van de grootste politieke partijen op het gebied van ouderenbeleid. ANBO 47

JAAROVERZICHT

Februari

Onze directeur Anneke Sipkens schrijft een open brief, onder de titel ‘Ouderen zijn geen inferieure wezens’. Aanleiding is de discussie tijdens de tweede lockdown over ouderen die zich maar moeten opofferen voor de jongeren, zodat die weer naar school kunnen en winkels, restaurants en theaters weer open kunnen. Ieder mens heeft recht op leven, jong én oud, schrijft de ANBO-directeur. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart kunnen 70-plussers per brief stemmen. ANBO vraagt zich in februari af of het proces rondom het briefstemmen niet veel te ingewikkeld is gemaakt. Uit een proef blijkt namelijk dat het stemmen in de helft van de gevallen niet goed gaat en dus leidt tot een ongeldige stem. Later deze maand zegt ongeveer een derde van de 70-plussers van plan te zijn om per brief te gaan stemmen.

Maart

ANBO heeft al de verkiezingswijzer, in maart komt daar het verkiezings-stoplicht bij. Die maakt voor u in één oogopslag duidelijk hoe politieke partijen denken over onderwerpen die voor u heel belangrijk zijn. In de weken voor de Kamerverkiezingen blijft ANBO vragen om een simpeler procedure voor het briefstemmen. Er is veel media-aandacht voor het standpunt van ANBO. Gelukkig ziet minister Ollongren uiteindelijk ook dat er te veel stemmen ongeldig worden verklaard en komt ze met maatregelen.

April

We slaan alarm over de manier waarop de oudste ouderen worden gevaccineerd. Ze moeten vaak lang bij de GGD-locaties buiten in de kou wachten. De GGD lijkt niet voorbereid op deze specifieke doelgroep. ANBO vindt dat de vaccins zo snel mogelijk naar mensen op hoge leeftijd moeten worden gebracht. Samen met 33 andere organisaties hebben we de Woonagenda ondertekend, een dringende oproep aan de politiek om snel werk te maken van het bouwen van woningen. De organisaties vinden dat er in het nieuwe kabinet een minister van Wonen moet komen en dat er innovatief moet worden gebouwd. 48 ANBO

We openen onze Advieslijn Veiligheid, waarmee we u beter willen wapenen tegen allerlei vormen van fraude via internet. U krijgt tips en adviezen en als u wilt, krijgt u een uitgebreide veiligheidscheck van een van onze vrijwilligers. Aan het einde van de maand wordt ook de

JAAROVERZICHT Aangifte Hulplijn gelanceerd. Als u tóch slachtoffer bent geworden van een internetcrimineel kan ANBO u helpen aangifte te doen bij de politie. Samen met Google heeft ANBO tienduizend slimme speakers uitgedeeld. Uit een onderzoek onder een deel van deze mensen blijkt dat dit moderne apparaatje een positief effect heeft op het leven van ouderen. ANBO gaat meer voorlichting geven over het gebruik van zulke speakers.

Mei

In de loop van mei kunnen de vrijwilligers van ANBO eindelijk weer bij u thuis komen. Vanwege corona kon dat veertien maanden lang niet. Wel gelden er nog wat voorwaarden.

Juni

Een mooi succes voor ANBO: begin juni vragen we de overheid om een simpel, papieren vaccinatiepaspoort. Daarmee kunt u, ook als u geen smartphone of computer heeft, op vakantie naar het buitenland. Ons pleidooi om het gele boekje te accepteren als vaccinatiebewijs haalt het niet, maar eind juni laat het ministerie van VWS weten dat een papieren bewijs in juli telefonisch kan worden aangevraagd. Opnieuw doen we een oproep aan banken om geen kosten in rekening te brengen voor het opnemen van contant geld. Want na ABN AMRO kondigt ook de Rabobank aan klanten hiervoor te laten betalen.

Na een jarenlange strijd van ANBO is er een mooi succes geboekt. Als uw partner in een verpleeghuis komt en u hebt per ongeluk een verkeerde keuze gemaakt over uw AOW, dan kan dat nu toch worden teruggedraaid. Het kan gepensioneerde echtparen veel geld schelen. In mei wordt de uitslag bekend van de Ledenraadverkiezing bij ANBO. De 25 leden zijn benoemd voor een periode van vier jaar. De Ledenraad is het hoogste democratische orgaan binnen ANBO. De nieuwe Ledenraad wordt op 1 juli geïnstalleerd.

Samen met andere ouderenorganisaties is ANBO op bezoek bij informateur Mariëtte Hamer. Zij wil weten waar een nieuw kabinet de komende jaren mee aan de slag moet. We presenteren ons manifest waarin we oproepen tot integraal ouderenbeleid.

Juli

Opnieuw een mooi succes in een lang slepende kwestie: het AOW-gat voor Surinamers. Al jaren probeert ANBO te regelen dat een groep Surinamers die na de onafhankelijkheid van Suriname naar Nederland kwamen, een hogere AOW-uitkering krijgt. Een speciale commissie adviseert het kabinet nu om deze groep te compenseren. Eindelijk! ANBO krijgt signalen dat het aanvragen van een papieren coronapaspoort helemaal niet zo simpel is als het zou moeten zijn. Op het speciale telefoonnummer krijgen bellers te horen dat zo’n document niet geleverd wordt. We gaan in overleg met het ministerie om dit te verbeteren.

Augustus

ANBO-directeur Anneke Sipkens gaat op bezoek bij (demissionair) minister Koolmees. Samen met ANBO 49

slechts

€3. ,50 . pm

Service, Gemak & Voordeel

in één SIM-ONLY abonnement, dat is waar je met 50+ Mobiel voor kiest

Zo krijg je 24/7 antwoord op al je vragen met de handige hulp filmpjes van Harry en kan je onbeperkt gebruikmaken van onze technische support voor vragen over je telefoon of computer. Ook zijn onverwachte kosten verleden tijd met de handige Buiten Bundel Buffer. Hiermee verzeker je jezelf voor slechts €1,50 per maand tegen buiten bundel kosten. Je hebt al een abonnement voor slechts €3,50 per maand* en betaalt nu tijdelijk géén aansluitkosten. Wacht niet langer en sluit je aan bij dé mobiele provider voor iedereen boven de 50!

bestellen.50plusmobiel.nl 50 ANBO

*Enkel de eerste 6 maanden (actie) icm een 2-jarig abonnement.

JAAROVERZICHT koopkrachtlijstjes bungelen. Dat vinden ANBO en de andere ouderenorganisaties onaanvaardbaar. Wel zijn we blij met het plan om de komende tien jaar in totaal een miljard euro te steken in woningbouw.

Oktober 2021

Na ABN AMRO en de Rabobank verhoogt ook ING de prijzen voor klanten die niet internetbankieren. ANBO vindt dat de bank hiermee mensen straft die iets niet kunnen. In het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer, waarin alle partijen zijn vertegenwoordigd, blijft ANBO aandacht vragen voor dit onderwerp.

haar collega van KBO-PCOB bespreekt ze de noodzaak voor een integraal ouderenbeleid: ministeries moeten veel meer onderling afstemmen wat er nodig is voor ouderen.

Indexatie van de pensioenen staat hoog op de agenda bij ANBO. In oktober blijkt dat de grote pensioenfondsen steeds hogere dekkingsgraden hebben, maar indexatie is nog steeds niet in zicht. ANBO, KBO-PCOB en de Koepel Gepensioneerden roepen de politiek op om na twaalf jaar stilstand nu eens eindelijk de pensioenen te verhogen.

De Stichting Roze 50+, het samenwerkingsverband tussen ANBO en COC Nederland, zet twee ouderen in het zonnetje die veel hebben betekend voor de oudere LHBTI’ers in ons land. Lammert Veenhuizen en Magda Römgens worden op een feestelijke bijeenkomst uitgeroepen tot Mr. en Mrs. Senior Pride 2021.

September 2021

De discussie over een papieren coronabewijs laait weer op, als duidelijk is dat vanaf 25 september in onder meer horeca en theaters zo’n QR-code nodig is. Opnieuw heeft de overheid van tevoren niet goed nagedacht hoe niet-digitale ouderen aan een QR-code op papier kunnen komen. Dit onderwerp wordt breed opgepakt in de media. Later deze maand schakelen we onze vrijwilligers in om de papieren QR-code voor u te regelen. ANBO zet op Prinsjesdag op een rij wat de plannen van het (demissionaire) kabinet voor u betekenen. Zo blijkt onder meer dat gepensioneerden nog steeds onderaan de

November/December De maanden november en december komen terug in de online-uitgave van dit jaaroverzicht. Dat is terug te vinden op: anbo.nl/2021

ANBO 51

BLIJF IN BEWEGING

Maak van uw huis een sportschool 6 oefeningen die u thuis kunt doen Wie voldoende wil bewegen hoeft daar niet perse voor naar de sportschool. Sterker nog, voor een workout hoeft u niet eens het huis uit. Een stoel, het aanrecht of de muur zijn perfecte fitnessapparaten om aan krachtige spieren en sterke botten te werken. TEKST FLEUR AKERSLOOT

52 ANBO

BLIJF IN BEWEGING Het is heel belangrijk om voldoende te bewegen en regelmatig spieren botversterkende oefeningen te doen. De Gezondheidsraad geeft als richtlijn om minstens 150 minuten per week (verspreid over meerdere dagen) aan matig intensieve inspanning te doen. En minimaal tweemaal per week spieren botversterkende activiteiten te doen. Voor ouderen is het ook nog eens belangrijk om aan balans te blijven werken.

Door genoeg te bewegen blijven spieren krachtig, gewrichten soepel en het hart en de longen sterk. De kans op ‘zitziektes’ als overgewicht of diabetes 2 verminderen en niet alleen ons lichaam, ook onze geest houden we gezond met een actieve leefstijl. En dat allemaal als we maar regelmatig fietsen, tennissen, zwemmen of een andere vorm van sport beoefenen. Maar niet iedereen wil of kan de deur uit om te sporten. Gelukkig is dat ook niet nodig. Want uw eigen huis is al een sportschool! Zes effectieve oefeningen die u gewoon thuis kunt doen.

KOORDWANDELEN MET CEINTUUR Leg een ceintuur van een badjas op de grond en probeer over het koord te lopen. Deze oefening is geweldig om de balans te trainen en ondertussen gebruikt u verschillende spieren. Niet alleen beenspieren, maar ook de buik- en rugspieren helpen balans te houden.

ZONDER HANDEN OPSTAAN UIT EEN STOEL Een perfecte oefening voor sterke beenspieren en om de balans te verbeteren. Ga zitten op een stoel en sta op zonder uw handen te gebruiken. Blijf even staan en ga weer zitten, ook weer zonder uw handen te gebruiken. Herhaal dit zo’n vijf keer.

OPDRUKKEN TEGEN DE MUUR Liggend opdrukken, dat is misschien iets te veel gevraagd. Maar op deze staande manier worden arm-, schouder en borstspieren ook flink getraind. Ga met de neus naar de muur een armlengte van de muur afstaan. Plaats uw handen recht vooruit, op schouderhoogte tegen de muur en buig uw armen. Zorg dat u de rug recht houdt en de voeten plat op de grond blijven staan. Druk uzelf langzaam weer terug in positie en herhaal zo’n 10 keer.

OP ÉÉN BEEN STAAN AAN HET AANRECHT Staat u even in de keuken, pak dan een momentje om op één been te gaan staan. Houdt beide knieën bij elkaar en brengt de voet naar achter of trek juist uw knie naar voren en omhoog. Ondertussen houdt u, alleen als dat nodig is, het aanrecht even vast voor balans. Blijf steeds 10 seconden staan en wissel van been. Herhaal dit zo’n 5 à 10 keer. SCHOUDERDRUKKEN MET BOEKEN Ga staan met de voeten iets uit elkaar. Neem in elke hand een boek of een klein flesje water en houdt deze boven uw schouders naast de oren. Uw handpalmen zijn naar voren gericht en u strekt de armen rustig naar boven en weer naar beneden tot net boven uw schouders. Herhaal 10 keer.

BENEN TRAINEN OP DE TRAP Ga voor de trap staan en zet de rechtervoet op de onderste traptrede. Zet de linkervoet erbij, zet de rechtervoet weer op de grond en vervolgens ook de linkervoet weer op de grond. Herhaal 15 keer. Probeer zoveel mogelijk zelf de balans te houden maar houdt de leuning vast waar nodig. Een andere variant: tik om en om met de voeten de onderste trede aan. Probeer dit zo snel mogelijk te doen. Geen trap? Gebruik een drempel of dik boek.

Trainen met apps De sportschool in huis halen kan ook heel gemakkelijk door een fitness-app op uw smartphone te installeren. Denk aan apps als ‘Workout voor ouderen’ of ‘Oefeningen voor ouderen’ die verschillende trainingen aanbieden. Of probeer eens yogaoefeningen met ‘Daily Yoga’, een app voor beginners en gevorderden.

SUGGESTIES? In deze beweegrubriek willen we u inspireren om makkelijk meer en vaker te bewegen. Heeft u suggesties? Mail ze dan naar: magazine@anbo.nl

ANBO 53

DIGITAAL VAARDIGER

Slimmer zoeken met Google

Google is anno 2021 veel meer dan waar het in 1998 allemaal mee begon. Maar voor dit artikel willen we ons graag focussen op de zoekmachine Google; dé toegangspoort tot bijna alles op internet. Websites, maar ook bijvoorbeeld EENVOUDIG ZOEKEN afbeeldingen, nieuws en video’s. Lees Zo start je een zoekactie: hoe u nóg slimmer zoekt met Google. • Start een internetbrowser. Google werkt met alle Het is zo gek niet te bedenken of er staat wel informatie over op internet. Zoekmachines zoals Google maken al deze informatie vindbaar. Google lijkt een simpele pagina met een zoekbalk. Maar die zoekbalk geeft toegang tot meer dan 1,83 miljard websites wereldwijd. Of u nu een fietsenmaker in uw woonplaats zoekt of achtergrondinformatie over een vakantiebestemming; Google vindt het wel. De site werkt aan de hand van trefwoorden. Typ één of meer woorden in en Google geeft aan op welke sites die woorden gevonden worden. Hoe concreter en uitgebreider de zoektermen, hoe beter het resultaat.

54 ANBO

• • • • • •

browsers, dus bijvoorbeeld met Edge, Firefox, Chrome en Safari. Ga naar www.google.nl Het overzichtsvenster van Google opent. Typ een zoekterm in het zoekveld. Tijdens het typen verschijnen zoeksuggesties. Die kunt u aanklikken, maar dat hoeft niet. Niet op een suggestie geklikt? Druk op de Enter-toets. Google toont een lijst met resultaten. Onder elke link staat een kop en een korte beschrijving. Klik op de kop om die site te bezoeken. Klik eventueel op de Terugknop van het internetprogramma om terug te keren naar de zoekresultaten. Die knop is meestal een pijltje naar links.

MET MEDEWERKING VAN SENIORWEB

AFBEELDINGEN, VIDEO'S EN MEER Op de pagina met zoekresultaten staat niet alleen een lijst met websites. Onder de zoekbalk staan ook categorieën. Welke categorieën hier staan hangt van de zoekopdracht af. Mogelijkheden zijn Afbeeldingen, Shopping, Maps, Video's, Nieuws, Meer en Tools. Hiermee filtert u binnen de zoekresultaten. Zoekt u bijvoorbeeld op 'Grappige kat' dan kunt u via de categorie 'Video' op zoek gaan naar leuke kattenfilmpjes. Standaard staat 'Alle' aangeklikt.

• Voer een zoekopdracht uit aan de hand van de stappen in de vorige alinea.

• Klik op één van de categorieën en de lijst met resultaten verandert. Klik bijvoorbeeld op Video's om de filmpjes te zien die worden gevonden met Google. • Klik op de Terugknop in het internetprogramma, om terug te keren naar het vorige venster. AFBEELDING ZOEKEN Stel dat u helemaal geen website zoekt, maar een afbeelding. Dan kunt u daar direct naar zoeken, zonder de vorige stappen allemaal eerst te moeten doorlopen.

• Ga naar www.google.nl • Klik rechtsboven op Afbeeldingen. • Het zoekvenster wijzigt iets, onder het logo van Google • • •

•

staat nu het woord 'Afbeeldingen'. Typ een of meerdere zoekwoorden. Klik op de blauwe knop met het vergrootglas of druk op de Enter-toets. Een overzicht van alle gevonden plaatjes opent. Klik op de afbeelding om het plaatje vergroot te zien. De afbeelding wordt vergroot tussen de overige zoekresultaten. Rechts van de afbeelding hebt u de mogelijkheid om de pagina te bezoeken, de originele afbeelding te bekijken en om de afbeeldingsdetails te bekijken. Klik op het kruisje linksboven om de afbeelding te sluiten en terug te keren naar de zoekresultaten.

GEAVANCEERD ZOEKEN Zoeken kan ook met geavanceerde opties. Daarbij zijn allerlei voorwaarden aan de zoekopdracht mee te geven. Bijvoorbeeld het opgeven van bepaalde woorden die niet mogen terugkomen in de resultaten. Bijvoorbeeld als u een Beatrix zoekt, die niet de prinses is. Dan geeft u op dat de term Beatrix moet worden gezocht, maar dat sites die daarbij de prinses noemen, worden uitgesloten.

• Ga naar www.google.nl/advanced_search • Typ achter 'Al deze woorden' de zoekterm. • Typ achter 'Geen van deze woorden' de term die niet in

de zoekresultaten voor mag komen. • Klik helemaal onderaan op de blauwe knop Geavanceerd zoeken. • Een lijst met resultaten opent. Onder elke link staat weer een korte beschrijving. Klik op een kop om die site te bezoeken. • Klik in de browser eventueel op de Terugknop om terug te keren naar de zoekresultaten.

SENIORWEB Wilt u met uw tablet, smartphone en computer doen wat ú graag wilt? Word dan nu lid van SeniorWeb. U profiteert dan onder andere van hulp via internet, telefoon of aan huis, exclusieve informatie en tips in tijdschrift Enter en deskundige controle van verdachte mails. Word nu lid en ontvang € 5,50 korting op uw contributie. U betaalt in 2022 slechts € 29,50 in plaats van € 35,-. Bovendien ontvangt u het tipboekje Veilig webwinkelen. Ga voor meer informatie naar: www.seniorweb.nl/anbo

ONDERWERP AANDRAGEN? Heeft u een digitaal onderwerp waar u graag eens iets meer over leest? Laat het ons weten via: magazine@anbo.nl

ANBO 55

ANBO TIPT Er zijn oneindig veel producten, apps, uitjes en gadgets die het leven leuker, makkelijker en/of interessanter maken. In elk nummer van ANBO Magazine tipt hoofdredacteur Jurriën Beerda zijn favorieten.

Vrolijk Verval In de vorige uitgave van ANBO Magazine spraken we uitgebreid met Hedy d’Ancona, onder andere over haar eerder dit jaar verschenen boek Vrolijk Verval. Hierin relativeert ze het zieligheidsstempel en bekritiseert ze de zachte uitsluiting. Van de ‘angstaanjagendheid van de ouderdom’ blijft weinig over in haar observaties van het dagelijks leven. D’Ancona was niet alleen PvdA-politica en Europarlementariër, ze richtte eind jaren '60 ook een emancipatie-actiegroep op en was mede-initiatiefnemer van het feministische tijdschrift Opzij. Ze ziet parallellen in de situatie van vrouwen toen en ouderen nu. “Mensen worden ouder dan vroeger en dan moet je dus ook opschuiven met al die aardigheid en die compassie. Ouderen horen: luister eens, we gaan jullie nu pamperen, maar echt meedoen dat is er niet meer bij.

Boek

Die fluwelen handschoenen zijn een vorm van zachte uitsluiting.”Vrolijk Verval is een boek met korte stukjes waarin d’Ancona reflecteert op oud-zijn en de wereld rondom ouderdom. Met mooie illustraties van onder andere Fiep Westendorp, en ook werk van haar overleden man Aat Veldhoen. In samenwerking met uitgeverij Nijgh & Van Ditmar mogen we vijf boeken weggeven. Wilt u kans maken op een exemplaar? Mail dan wat u vindt van ouder worden naar: magazine@anbo.nl

De mooiste inzendingen plaatsen we in de volgende uitgave van ANBO Magazine.

Goldencrossdata De laatste maanden ging het in de media veelvuldig over de QR-code. Ook met QR-code vallen er in Nederland nog veel mensen buiten de boot: er zijn veel mensen die niet zomaar in elk restaurant of theater naar binnen kunnen: mensen met een rollator of rolstoel.

Website 56 ANBO

Een lid van ons wees ons onlangs op de website www. goldencrossdata.com, een gids voor rollator- en rolstoelvriendelijke hotels, restaurants, musea en theaters. Op die site zijn makkelijk onderkomens te vinden die wel goed toegankelijk zijn. Bent u nieuwsgierig geworden? Kijk dan eens op: www.goldencrossdata.com

ANBO TIPT

Gezondheids dagboek

Gezond

Wilt u wel eens makkelijk bijhouden wat uw stemming is, hoe moe of energiek u bent of hoeveel pijn u heeft? Dat kan met het zogeheten Gezondheidsdagboek. Hierin kunt u ook bijhouden hoeveel u slaapt, wat u eet en drinkt en hoeveel u beweegt. Handig om achter de hand te hebben als u bijvoorbeeld klachten wilt bespreken met de (huis) arts, praktijkondersteuner of (wijk)verpleegkundige. Het Gezondheidsdagboek telt 192 pagina’s waarmee drie maanden aan gegevens bijgehouden kunnen worden. Daarnaast is er ruimte voor medische gegevens en kunnen metingen als gewicht, hartslag en bloeddruk worden genoteerd. Het boek heeft makkelijk schrijfbaar papier en is voorzien van een oranje leeslint.

Als lid van ANBO kunt u het Gezondheidsdagboek ontvangen met tien procent korting voor €14,85, in plaats van €16,50 (exclusief verzendkosten). Gebruik hiervoor de kortingscode ANBOGEZOND (invullen in het vak ‘waardebon toepassen’). Bestel online via: www.metzorgleven.nl/webwinkel

U kunt ook bellen naar de uitgeverij: 024 – 711 42 49. De korting is geldig tot 1 januari 2022.

Voor Een Glimlach Voor Een Glimlach is een gedichtenbundel van ons lid Margot Bavinck-Rompa. De bundel bevat 24 gedichten met illustraties over het wel en wee van bewoners in een zorgcentrum of andere woonvorm voor ouderen. Ze zijn geïnspireerd door de ervaringen van de auteur in Zorgcentrum Vreeswijk waar ze vrijwilligerswerk heeft gedaan. De opbrengst van de verkoop gaat naar de Patiëntenorganisatie Hart & Long Transplantatie (PHLT). “Mijn zwager,Willem Bavinck, is daar de grondlegger van. Hij is in juni overleden en was de langstlevende hart-getransplanteerde van de wereld. Mijn bundel heb ik aan hem opgedragen en hij wilde graag dat het geld naar de PHLT gaat.” Meer informatie over PHLT vindt u op www.hartenlongtransplantatie.nl en over de gedichtenbundel op: www.margotbr.nl. Daar kunt u de bundel ook bestellen. We mogen er een weggeven. Wilt u daar kans op maken? Mail dan naar: magazine@anbo.nl

Gedichten

BLIJ Genieten van een uit zicht ver weg of heel dicht bij gewoon een beetje kij ken dat maakt een mens al blij naar huizen, mensen , water naar bloemen en de haven de bomen met hun wi rwar-takjes genieten is een gave

Hiernaast een van Bavinck-Rompa’s favoriete gedichten: ANBO 57

Een oogje in het zeil Slimme oplossingen om veilig zelfstandig te blijven wonen Het is misschien wel de grootste zorg van alleenwonenden én die van de naaste omgeving; wie slaat alarm als er iets misgaat? Als u alleen woont en van de trap valt staat er dankzij persoonsalarmering binnen een mum van tijd hulp voor de deur. TEKST FLEUR AKERSLOOT

58 ANBO

Steeds meer ouderen wonen tot op hoge leeftijd zelfstandig thuis. Zeker voor alleenwonenden is het van belang dat ze kunnen rekenen op externe hulp in geval van nood. En daar zijn allerlei oplossingen voor. Bijvoorbeeld in de vorm van personenalarmering; kleine slimme apparaatjes die als het erop aankomt levens kunnen redden. Dus wie alleen woont (of vaak alleen is) doet er goed aan eens te kijken naar oplossingen om zelfstandig te wonen en toch 24 uur per dag iemand in de buurt te hebben.

FIJN & VEILIG WONEN ALARMKNOP Een bekende oplossing om bij nood hulp in te schakelen is de alarmknop. In huis op een centrale plek staat een basisstation en om uw nek, pols of in uw broekzak heeft u de draadloze zender. Zodra u op de knop drukt krijgt u contact met iemand uit uw eigen omgeving of direct met een meldkamer. Vervolgens kunt u via de spreek-luisterverbinding in het basisstation met elkaar praten en kan er zo nodig hulp ter plaatse komen. En maakt u zich zorgen dat u -wanneer u valt- niet op de knop kunt drukken? Er zijn ook alarmknoppen met valdetectie, die automatisch een waarschuwing afgeven aan hulpverleners. EEN ALARMHORLOGE Een geavanceerder systeem is een multifunctionele alarmknop in de vorm van een horlogearmband. Met bijkomend voordeel dat de stap naar een alarmhorloge niet zo groot is omdat veel mensen al gewend zijn aan het dragen van een horloge. Immers, een alarm moet continu gedragen worden, ook als u ‘s nachts even naar de wc gaat of wanneer u onder de douche staat. De horloges hebben -net als de het alarm voor om uw nek- een knop waarmee contactpersonen worden gewaarschuwd. Naast deze functie zit er vaak ook gps op. Dat betekent dat het zowel binnen als buiten werkt. Zo weet uw omgeving via een app precies waar u bent als u hulp nodig heeft. Bovendien kunnen de horloges dankzij ‘geofence’ (een virtuele omtrek rond een fysieke locatie) ook een signaal naar contactpersonen versturen zodra de drager verder weg van huis is dan gebruikelijk. Sommige van deze zorghorloges monitoren de vitale functies als de hartslag, spierspanning, lichaamstemperatuur en bewegingen en functioneren daarmee tevens als passieve personenalarmering. Want het kan natuurlijk zo zijn dat u flauwvalt en zelf niet om hulp kunt vragen. Het horloge slaat dan alarm aan de hand van de afwijkende gegevens. SLIMME SENSOREN In het verlengde van personenalarmering ligt het monitoren van uw welzijn door uw omgeving. Het gaat dan niet meer over zelf om acute hulp vragen, maar het in de gaten houden van afwijkingen in uw gangbare leefstijl. Met behulp van slimme sensoren kunnen familieleden en mantelzorgers op afstand zo een oogje in het zeil houden. Bijvoorbeeld met bewegingssensoren die via een app

doorgeven waar u zich bevindt in huis. Of met sensoren in een slimme vloer die familie waarschuwen als u ongewoon lang op het toilet of in de badkamer bent. Er zijn ook sensoren die meten of u de koelkast wel heeft geopend vandaag en sensoren die een signaal afgeven als u gevallen bent en lang op dezelfde plek ligt. Zo zijn familieleden of mantelzorgers op de hoogte hoe het met u gaat en dat geeft beide partijen een veilig gevoel. En maakt u zich geen zorgen over uw privacy; de sensoren zijn geen camera's en geven alleen activiteit door. Denk niet: ‘Maar ik heb mijn mobiele telefoon toch?’ Een smartphone of mobiele telefoon is geen veilige personenalarmering. In een noodsituatie is een smartphone veel te complex om te gebruiken. Bovendien heeft u in huis uw mobiele telefoon niet altijd bij u. Bijvoorbeeld als u even naar de wc gaat, iets haalt op een andere verdieping of ‘s nachts als u slaapt.

Vergoed?

Als er medische redenen zijn voor een personenalarmering, kunt u een deel van de kosten vergoed krijgen van uw zorgverzekeraar. Meer hierover vindt u op: bit.ly/personenalarmering-rijksoverheid

Heeft u al een sleutelkluisje?

Denk ook aan een sleutel in een sleutelkluisje zodat buren, zorgverleners en uw familie naar binnen kunnen als u niet meer zelf naar de deur kunt komen.

Suggesties? In deze rubriek brengen we onderwerpen onder de aandacht die kunnen helpen fijn en veilig thuis te blijven wonen. Is er een onderwerp waarover u graag meer wilt lezen? Mail dan naar: magazine@anbo.nl ANBO 59

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR DRUPPELZORG MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR DRUPPELZORG

DEDRUPPELBRIL DRUPPELBRIL DE Simpel en veilig uw ogen druppelen Simpel en veilig uw ogen druppelen

EEN MEESTERSTUK VAN DE HEREN AB (85) EN drie gaatjes, waarin de meest gangbare flesjes, flacons EENEVERT MEESTERSTUK VAN DE HEREN AB (85) EN drie gaatjes, waarin de meest gangbare flesjes, (87). en pipetjes passen. Het brandpunt van deflacons gaatjes is zo EVERT (87). en pipetjes passen. Het brandpunt van de gaatjesplek is zoin het oog Ab (85) moest zijn ogen meerdere keren per dag drupgeplaatst, dat de druppel altijd op de juiste Ab (85) moest zijn ogen meerdere keren perdie daghijdrupdatkomt. de druppel juiste ooghet pelen, in verband met de staaroperatie had onder- geplaatst, terecht De brilaltijd zorgtop erde ook voorplek dat in hethet flesje pelen, in verband met de staaroperatie die hij had onderterecht komt. De bril zorgt er ook voor dat het flesje het gaan. Tijdens het druppelen vergat hij zijn leesbril af te oog niet raakt tijdens het druppelen. gaan.zetten, Tijdens het druppelen vergat hij zijn leesbril af te oog niet raakt tijdens het druppelen. waardoor de druppels op het glas van de leesbril zetten, waardoor de druppels op het glas van de leesbril terecht kwamen. Hij dacht: “Als ik nou eens een gaatje in BINNENKORT EEN STAAROPERATIE? terecht kwamen. Hij dacht: “Als ik nou eens een gaatje in BINNENKORT EEN STAAROPERATIE? die bril boor, dan kan ik mijn leesbril ophouden tijdens die bril boor, dan kan ik mijn leesbril ophouden tijdens het druppelen van mijn ogen.” het druppelen van mijn ogen.” Zijn klaverjasvriend Evert (87) kwam binnen en zag de Zijn bril klaverjasvriend Evert kwam binnen zag de met het gaatje. Dit(87) bracht Evert, zelf en oogdruppelaar, bril met hetidee gaatje. bracht Evert, zelf oogdruppelaar, op het omDit verschillende gaatjes in de brillenglazen op het idee om verschillende gaatjes in de brillenglazen te boren, zodat de bril voor verschillende grootte flesjes te boren, zodat de bril voor verschillende grootte gebruikt kan worden. Het druppelen van de flesjes ogen werd gebruikt kan worden. De HetDruppelbril druppelen van ogen werd veel makkelijker. wasde geboren. veel makkelijker. De Druppelbril was geboren. U BENT MET DE DRUPPELBRIL VOLLEDIG U BENT MET DE DRUPPELBRIL VOLLEDIG ONAFHANKELIJK. ONAFHANKELIJK. Met de druppelbril kunnen mensen zonder hulp hun Met eigen de druppelbril kunnenDe mensen zonderheeft hulpper hunglas ogen druppelen. druppelbril eigen ogen druppelen. De druppelbril heeft per glas

Ons Assortiment is uitgebreid met de Smart4eyes box. Ons Een Assortiment uitgebreid de Smart4eyes box. becompleteisbox voor de met nazorg van staaroperaties Een complete box voor de nazorg van staaroperaties been staande uit een druppelbril, leesbril, een beschermbril staande uit een druppelbril, leesbril, een beschermbril en polariserende zonnevoorhanger. polariserende zonnevoorhanger. Voor meer informatie en/of een bestelling belt u met Voor06 meer informatie bestelling belt u met - 127 716 03 ofen/of gaat ueen naar: druppelzorg.nl 06 - 127 716 03 of gaat u naar: druppelzorg.nl

ANBO 27 ANBO 27

Nº

JANUARI 2022

Volgende nummer: Bij ANBO is het afgelopen jaar veel veranderd. We zijn helemaal klaar voor de toekomst en willen graag met u delen wat u allemaal van ons kunt verwachten het komende jaar. Dat doen we onder andere in het eerste magazine van 2022, dat verschijnt op dinsdag 25 januari. In deze uitgave komt onder meer Anneke Sipkens aan het woord. Ze is dan een jaar de directeur-bestuurder van ANBO en vertelt over de nieuwe koers en waarom die is ingezet. Daarnaast komt er uiteraard nog veel meer aan bod ... maar dat volgt allemaal in het nieuwe jaar. Voor nu: fijne feestdagen en een goede jaarwisseling!

ANNEKE SIPKENS

ANBO 61

NIEUW in Nederland

VA N

U kunt langer thuis blijven wonen!

HET NIEUWSTE TYPE SENIOREN BOXSPRING! - Gewone elektrische boxsprings of bedden zijn niet levensloop bestendig, boxsprings met hoog laag functie wel, vraag naar de hoog-laag boxspring! - Grootste en goedkoopste van BeNelux. - Makkelijk stofzuigen onder bed, eenvoudig opmaken lakens, verrijdbaar, indien nodig zorgbed voor later en dat allemaal icm een mooie boxspirng!

50% KORTING! ALLEEN VOOR LEZERS VAN DIT BLAD*  Rug-/ benen elektrisch

verstelbaar + hoog laag

Nu een hoog-laag-boxspring ter introductie al voor

ELEKTR+HOOG-LAAG! functie * DE GOEDKOOPSTE  Verrijdbaar middels onopvali.p.v. € 3995,VAN DE BENELUX! lende wieltjes met rem *Prijs o.b.v. 1 pers. Excl. matras. Maat o.b.v. 80x200cm

€ 1995,-

 Geen motoren zichtbaar  Geen kabels zichtbaar  1 jaar slaap garantie  In- uitstap verlichting (optioneel)

 Ergonomisch maatwerk per individu

158

mensen gingen u voor beoordeeld met

8,7

BED VOOR NU ÉN MORGEN! VRAAG NAAR DE HOOG-LAAG FUNCTIE

De gildeslapen 62 ANBO

BEOORDEELD MET EEN

8,7

Levensloop bestendig bed conform vereisten “Langer thuis wonen, voor nu en later!” Tillift alsmede zijrekken geschikt!

010 333 04 60

info@degildeslapen.nl - www.degildeslapen.nl

ANBO-LID

ANBO-lid Philippa Mierdink

Geeft zelf haar memoires uit De 83-jarige Philippa Mierdink heeft een roerig leven achter de rug. Ze heeft de oorlog meegemaakt, in de mooiste steden gewoond, prachtige reizen gemaakt en interessante mensen ontmoet. Haar herinneringen heeft ze gevangen in een boek: Herinneringen Aan Een Bewogen Leven Van Een Bastaard Kind. “Voor mezelf, maar ook voor vrienden en familie.” TEKST ROY VAN DER MAREL FOTO'S BABS VAN GEEL

“Ik had al langer een idee om iets op te schrijven, maar heb nooit een dagboek bijgehouden, of iets dergelijks,” vertelt mevrouw Mierdink. “Met corona zat ik heel veel binnen. Dus ik had opeens niet zo veel meer omhanden. Maar omdat ik toch wel veel heb meegemaakt, besloot ik om mijn memoires op papier te zetten. Ik weet dat je het op internet heel makkelijk op kunt schrijven, voor iedereen om te lezen. Nu ben ik daar niet zo handig mee, dus ik besloot het op papier te gaan doen.” Het resulteert in een compact boekje, waarin oude foto’s en leuke anekdotes elkaar afwisselen. AUTO ZONDER REMMEN Zo valt er te lezen over de jaren dat ze als au pair aan de slag gaat bij een familie in Londen en later bij twee families in Parijs. “Dat was toen heel gebruikelijk. En terwijl ik op de kinderen paste leerde ik Engels en later ook Frans aan de Sorbonne. Die meertaligheid zou mij later in mijn leven nog goed van pas komen”, vertelt ze. Ook is er een kort hoofdstuk gewijd aan hoe ze met een Deense vriend in een camper naar Kopenhagen afreisde. Als vlak ANBO 63

ANBO-LID

“Het is zo fijn om iets door te kunnen geven” naar het ziekenhuis gebracht. De auto stopte er echter halverwege de rit mee, waardoor de bevalling bijna voor de deur van het Hotel Americain op het Leidseplein in Amsterdam plaatsvond. Tot haar grote geluk, en die van het hotelpersoneel waarschijnlijk, krijgen de twee vrouwen de auto weer aan de praat en arriveren ze net op tijd in het ziekenhuis. voor hun eindbestemming duidelijk wordt dat de remmen niet meer goed functioneren, besluit het duo om te improviseren. Met een touw dat bevestigd is aan de remkabels in haar handen rijden ze verder. Op commando van haar vriend trekt ze aan het touw en remt de auto af. Met een grote lach vertelt ze nu: “Ik weet nog altijd niet hoe we ooit zijn aangekomen!” MAROKKO MET EEN VERRASSING Nog meer mooie reisverhalen: in 1970 vertrok ze samen met de toekomstige vader van haar zoon Sander in een oude, grijze Citroën 2CV naar Marokko. “Toen had je daar nog niet wat je nu hebt. Veel hotels en restaurants waren er nog niet. Dus dat was een groot avontuur. We wisten ‘s ochtends vaak niet waar we die avond zouden slapen.” In het boek beschrijft ze levendig de avonturen die ze daar met zijn tweeën hebben beleefd. De terugweg naar Nederland voert hen langs het Prado-museum in Madrid. Als ze staat over te geven in de toiletten van het museum voegt een vrouwelijke beveiliger haar toe dat ze waarschijnlijk zwanger is. Er bleek geen woord van gelogen te zijn. BEVALLEN OP HET LEIDSEPLEIN Het kon natuurlijk niet uitblijven; een paar pagina’s later staat er een amusant verhaal over de geboorte van haar zoon in het boek. Nadat thuis de vliezen van de jonge Philippa waren gebroken, werd ze door een vriendin 64 ANBO

OUDE TYPMACHINE Verhalen als deze schrijft ze aan de eettafel, op een grote, elektronische typemachine. Zittend achter dit massieve apparaat heeft mevrouw Mierdink, samen met haar zoon, haar levendigste herinneringen letter voor letter aan het papier toevertrouwd. Typen heeft ze geleerd tijdens haar opleiding aan Instituut Schoevers. Haar typevaardigheid en meertaligheid komen haar goed van pas als ze bij een Nederlands accountantskantoor in Parijs aan de slag gaat als receptioniste. “Ze zochten iemand die zowel Nederlands als Frans sprak. Daarom hebben ze mij gevraagd. Ik werkte op Place de la Concorde. Hoewel, het was er meer ónder. Daar had ik een bureau in een kamer zonder ramen, waar ik mijn typewerk moest doen. En die accountants die waren de hele dag de deur uit, dus ik kon in alle rust door blijven typen.” LEUK OM DOOR TE GEVEN Mevrouw Mierdink vindt een drukker die haar werk in boekvorm omzet. Veel vrienden en familie krijgen een exemplaar van Herinneringen Aan Een Bewogen Leven Van Een Bastaard Kind in hun handen gedrukt. “Ik hoef het helemaal niet te verkopen aan iemand. Maar ik heb veel meegemaakt en vind het leuk om dat door te geven. Het is ook mooi voor mijn kleinkinderen. Die krijgen allebei een boekje als ze wat ouder zijn. Maar ik laat hiermee wel iets aan ze achter.” Het lijkt haar dan ook een mooi idee als

ANBO-LID anderen haar voorbeeld zouden volgen. “Het is zo fijn om iets door te kunnen geven. Al moet het wel bij je passen, natuurlijk. Ik ben op school nooit goed geweest in Nederlands en ben technisch niet vaardig. Maar het leek mij zó leuk om te doen, dat ik daar overheen ben gestapt. Al moet ik mijn zoon en een goede vriendin ook bedanken. Zij hebben meegelezen en geholpen met het uitgeven.”

NOG VERHALEN OVER Ondanks het plezier dat ze uit het schrijven heeft gehaald, zal ze waarschijnlijk geen nieuwe Saskia Noort, Annie M.G. Schmidt of Ronald Giphart worden. “Mijn gezondheid laat wat te wensen over. Een tweede boekje zit er waarschijnlijk niet in. Al gaat dit boekje maar tot mijn 45e levensjaar. Dus ik heb nog een hoop verhalen te vertellen!”

Philippa Mierdink

het bastaard kind Mevrouw Mierdink draagt de achternaam van haar biologische vader. Een man die zij echter nooit heeft gekend. Het verklaart haar keuze om onder de naam Venema, de meisjesnaam van haar moeder, dit boek te schrijven en tegelijkertijd de titel van haar boek: Herinneringen Aan Een Bewogen Leven Van Een Bastaard Kind.

Spatoilet®, al 15 jaar de allerbeste toiletzitting met onderdouche Stop nu met vegen. Ga voor hygiëne en wellness!

9,7

• Prijs: € 745,- incl. btw en DRIE jaar garantie • Spatoilet® past op vrijwel iedere toiletpot • Installatie door ons zonder hakken en breken € 195,- inclusief btw, materialen en voorrijkosten Als je wacht tot je “eraan toe bent, is het te laat”. DOE HET NU! Eenvoudige installatie – gebruiksvriendelijk – met geurvreter – verwarmde zitting – warm water – met afstandsbediening – gratis 2 weken uitproberen – betalen na de proefperiode * Wij installeren op verzoek ook wc-liften; wc-verhogers; handgrepen; beugels e.d. * Informeer bij Uw gemeente of u voor vergoeding via de Wmo in aanmerking komt.

Bel voor meer info of bestel: 072 – 5629 269 / 020 6141232 of via: www.spatoilet.com

ANBO 65

66 ANBO

ANBO-VRIJWILLIGER

ANBO-vrijwilliger Jeroen de Visser

“Ik ben een soort helper van nature” Jeroen de Visser groeit op tussen de Hoogovens en het strand van IJmuiden. Dankzij zijn zorgzame ouders heeft hij daar een plezierige jeugd en nu kijkt hij met veel dankbaarheid terug op die tijd. Die dankbaarheid heeft zich sinds twee jaar omgezet in een actieve vorm. Als mantelzorger en vrijwilliger van ANBO probeert hij nu iets terug te doen voor de generatie die jarenlang voor hem gezorgd heeft. TEKST ROY VAN DER MAREL BEELD BABS VAN GEEL

Na zijn jeugd aan de kust begint Jeroen de Visser aan een omtrekkende beweging naar het oosten. Samen met zijn vriendin Greta en zijn bonuszoon van bijna 11 woont hij tegenwoordig in Arnhem. “Hoe dichter bij Duitsland, hoe blijer ik word.” zegt hij met een glimlach. Zijn eigen kinderen zijn ondertussen al ‘uitgevlogen’ naar Utrecht, Hilversum en Amersfoort. Jeroen is al 22 jaar als zzp’er aan de slag in het wervingen selectievak, vertelt hij. “Ik ondersteun bedrijven die problemen hebben met het aannemen van personeel. Het zoeken naar personeel dat steeds schaarser wordt. Dat vind ik stiekem nog steeds het leukst om te doen. Ik ben een soort ‘helper’ van nature. Ik stel me graag ten dienste van anderen. Dat kan ik in mijn vrijwilligerschap voor ANBO ook doen.” MANTELZORGER WORDT VRIJWILLIGER Wekelijks is hij bij zijn ouders te vinden, als zoon, maar ook als mantelzorger: “Mijn ouders zijn beiden negen-

tigplussers en wonen nog wel zelfstandig, maar dat gaat steeds lastiger. Dus ik help ze met allerlei dingen. Van het printen van een QR-code tot het regelen van boodschappen. En tóch wilde ik nog meer doen. Mijzelf ergens onbetaald voor gaan inzetten. Ik dacht: ‘Het wordt nu tijd om eens wat terug te geven.’ Ik kreeg steeds meer de behoefte om me naast mijn werk nuttig te gaan maken.” En dan loopt hij toevalligerwijs Marita Bloks tegen het lijf, die als vrijwilligerscoördinator bij ANBO werkt. Hij stelt haar de vraag of er behoefte is aan een vrijwilliger die ongeveer dezelfde taken vervult als hij bij zijn ouders doet. Dat bleek zo te zijn. “Ik ben geen belastingconsulent of technicus. Daar zijn andere collega’s voor. Maar ik ben handig in het contact maken met ouderen en ze te helpen met praktische zaken. Met hun computer of internet, hun administratie eventueel, met hoe je je huis veiliger kunt maken, maar vooral ook met vragen over eenzaamheid of andere hulpvragen. Dat wil ik dan graag met ze bespreken.”

ANBO 67

ANBO-VRIJWILLIGER FRAUDE EN VEILIGHEID Toch ligt er wellicht een rol als veiligheid- en fraudespecialist bij ANBO voor hem in het verschiet: “In de jaren ‘90 heb ik als bedrijfsfraude-rechercheur/-adviseur gewerkt bij een organisatie in Amsterdam. Er zijn cursussen op dat gebied die wij als vrijwilliger kunnen volgen. Dat heb ik nog niet gedaan, maar dat heeft zeker meer dan mijn gemiddelde interesse. Ik kijk nu ook al vaak naar hoe makkelijk ik bij iemand naar binnen kan lopen. Hoe zit het met hang- en sluitwerk? Hoe zit het met de computerveiligheid? Als ik dan zie dat er veel digitaal gecommuniceerd wordt, tot de bankafschriften aan toe, dan ben ik daar vanuit mijn oude vakgebied automatisch wat scherper op.” Digitale fraude kan iedereen overkomen, zo weet Jeroen. “Het is mij ook gebeurd. Zelfs met mijn achtergrond. Wanneer ik mijn verhaal dan deel met mensen, creëer ik een wederzijds bewustzijn. Dat is vaak al genoeg om weer scherp te worden.”

“Als mensen goed voor jou zijn, mag jij ook goed voor anderen zijn” zijn.”

SWINGEND IN DE AUTO Mede door corona heeft hij het nog niet heel erg druk gehad met aanvragen. “Maar ik doe het met veel plezier. Als ik tijd heb vind ik het fijn om ergens binnen te kunnen vallen met de vraag of ik kan helpen.” Toch merkt hij, ondanks zijn vriendelijke voorkomen, nog te vaak terughoudendheid om ANBO-vrijwilligers in te schakelen voor hulp. “Men voelt zich soms écht bezwaard als je ergens komt. Als je ze dan hebt weten te helpen, dan wil men mij er iets voor geven. Dat weet ik vaak af te houden, want het hoeft écht niet. Het werk dat ik doe is van zichzelf al heel erg belonend. Als het is gelukt om na anderhalf uur eindelijk een gehandicaptenparkeerplaats bij de gemeente in behandeling te krijgen, bijvoorbeeld, stap ik bijna swingend in de auto en ben ik superblij dat het gelukt is.” WIE GOED DOET... Jeroen besluit met een mooie levensvisie, waarop hij zijn mantelzorg en vrijwilligerswerk heeft gebaseerd: “Het leven is een grote psychologische ruilhandel. Ik ben in staat gesteld door mijn ouders om op te kunnen groeien. Dan wil ik daar wat voor terugdoen. Dat is fijn om te doen bij je ouders, maar nog meer om het bij mensen te doen die iets verder van je weg staan. Want hoeveel leraren hebben we wel niet gehad die voor ons hebben gezorgd? Als mensen goed voor jou zijn, mag jij ook goed voor anderen 68 ANBO

Wilt u contact met een van onze vrijwilligers? Bel de Raad & Daad Advieslijn via telefoonnummer: 0348 46 66 88 (iedere werkdag bereikbaar van 10.00 uur tot 15.00 uur) of mail via: raadendaad@anbo.nl

Foto: Peter Boer

[ADVERTORIAL]

Kitty Troost:

‘Niemand wil zomaar dood.’ Niemand wil zomaar dood, zegt Kitty Troost (71). “Elke euthanasiewens verdient het om gehoord te worden.” Daarom is ze vriend van de stichting Vrienden van Expertisecentrum Euthanasie. “Ik ben al jaren donateur – of vriend, hoe je het noemen wilt. Euthanasiezorg is nog lang niet vanzelfsprekend in ons land. Als je alzheimer hebt en je wilt niet als een kasplantje in het verpleeghuis eindigen is het nog maar de vraag of je iets te kiezen hebt. Euthanasie, zeker bĳ dementie, is ingewikkelde problematiek. Niet iedere huisarts zit erop te wachten, dat snap ik, daarom is het goed dat Expertisecentrum Euthanasie er is. Ik vind het belangrĳk dat mensen ergens terecht kunnen. Als je echt niet meer wil en kan leven en je euthanasieverzoek voldoet aan de eisen die de wet stelt, waarom zou je dan moeten lĳden?”

Adviezen

“Regelmatig organiseert de stichting Vrienden van Expertisecentrum

Euthanasie interessante bĳeenkomsten. In 2019 bezocht ik de bĳeenkomst ‘Euthanasie bĳ dementie’, waar artsen en verpleegkundigen van het expertisecentrum voorbeelden uit de praktĳk deelden en adviezen gaven. Een goed bestede middag; heel verhelderend. Ik was echt onder de indruk van de deskundigheid. De betrokkenheid was voelbaar.”

Leven

Kitty Troost, gepensioneerd, voorheen werkzaam bĳ Amnesty International, staat nog volop in het leven. “Ik ben niet bezig met de dood. Met het Expertisecentrum Euthanasie op de achtergrond vertrouw ik erop dat het, mocht het onverhoopt nodig zĳn, wel goedkomt.”

Word ook vriend van Expertisecentrum Euthanasie Bel 070 891 26 21 (medewerkers van de stichting VvEE verzorgen graag uw inschrĳving) of meld u aan via expertisecentrumeuthanasie.nl/ikwordvriend (ook bereikbaar via de QR code hiernaast).

Uw steun is onmisbaar Expertisecentrum Euthanasie onderzoekt hulpvragen van patiënten die bĳ hun eigen behandelaar geen gehoor vinden. Als het verzoek aan de wettelĳke eisen voldoet, verlenen teams bestaande uit een arts en een verpleegkundige euthanasie. Zorgvuldig en zorgzaam. Het expertisecentrum vervult ook een belangrĳke rol als kenniscentrum: huisartsen en medisch specialisten die het euthanasieverzoek van hun patiënt zelf oppakken kunnen er terecht voor advies en/of begeleiding. Steeds meer artsen maken hier gebruik van. Dat is goed nieuws, want euthanasie hoort in de eerste plaats thuis bĳ de eigen behandelaar met wie de patiënt vaak al een lange relatie heeft. Op basis van jarenlange ervaring met veelal complexe casuïstiek, zoals euthanasiezorg voor patiënten met dementie, psychische ziekte of een stapeling van ouderdomsaandoeningen, heeft het expertisecentrum nascholing voor artsen ontwikkeld. De euthanasiezorg wordt vergoed door de zorgverzekeraars; alle andere werkzaamheden zĳn alleen mogelĳk dankzĳ de donateurs van de stichting Vrienden van Expertisecentrum Euthanasie. Wilt u het werk van het expertisecentrum steunen? Word ook vriend. Uw steun is onmisbaar, financieel en moreel. Als vriend ontvangt u uitnodigingen voor vriendenbĳeenkomsten met actuele thema’s. Ook krĳgt u drie keer per jaar de nieuwsbrief Vrienden voor het Leven toegestuurd, met nieuws en informatie over het werk van Expertisecentrum Euthanasie.

Je (klein)kind helpen met een starterswoning,

of iets groots tijdens je pensioen? Met de Levensrente hypotheek bepaal je zelf wat je met de overwaarde van je huis gaat doen. Is je huis meer waard dan je hypotheek? Dan heb je overwaarde. Als AOW’er kun je met de Levensrente hypotheek overwaarde opnemen tot 50% van de waarde van je woning. Je betaalt met de Levensrente hypotheek de oude lening terug en kosten zoals de notaris en je adviseur. Het bedrag dat overblijft krijg je in één keer op je rekening. De Levensrente hypotheek betaal je pas terug als je je huis verkoopt. Je betaalt elke maand alleen rente over je lening en deze rente blijft levenslang hetzelfde! Dus geen verrassingen zolang je in je huis woont. En wat je met het geld doet, dat bepaal je zelf. Meer weten? Kijk op asr.nl/levensrente-hypotheek

a.s.r. doet het

Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke voordelen. Leuke, interessante en aangename producten, uitstapjes, reizen en evenementen. Ook in dit nummer vindt u weer veel voordeel. En wist u dat uw ANBO-pas bij onze vaste kortingspartners het hele jaar door geld waard is?

Tubien van de Pol tipt medewerker Ledenservice

NHA thuiscursussen “Iets leren wat ik leuk vind, dat is echt een cadeau voor mezelf. Zo heb ik vorig jaar een taalcursus Frans bij NHA gevolgd. Ik ben zo blij dat ik dat heb gedaan, het maakt op vakantie het bezoekje aan de bakker een stuk leuker. Ik heb nu wat meer tijd en ga binnenkort starten met de cursus aquarelleren. Ik heb dat lang geleden gedaan en zou dat graag weer oppakken.”

10%

korting

Wilt u ook een thuiscursus of opleiding volgen? ANBO-leden krijgen 10% korting op alle 500 thuiscursussen van NHA Kijk op: anbo.nl/nha

Wilt u op de hoogte blijven van alle voordelen? Ga naar anbo.nl/nieuwsbrief en schrijf u in voor onze ANBO Ledenvoordeelnieuwsbrief. U ontvangt eens per drie weken een mail met daarin alle voordelen. Die wilt u toch niet missen? Alle aanbiedingen op deze ledenvoordeelpagina’s zijn geldig tot en met 31 december 2021. ANBO is niet aansprakelijk en draagt geen financiële verantwoordelijkheid voor de totstandkoming en uitvoering van de overeenkomsten tussen aanbieders van ledenvoordeel en ANBO-leden.

ANBO 71

LEDENVOORDEEL

Mét korting en zónder zorgen verhuizen Ontzorgd Verhuizen regelt het Als er iets is waar mensen stress van krijgen dan is het wel verhuizen. Ontzorgd Verhuizen weet dat als geen ander. Dit verhuisbedrijf voor senioren brengt niet alleen uw meubels van A naar B. Ze bieden ook hulp bij in- en uitpakken, het ophangen van lampen en schilderijen of hulp bij het omzetten van uw tv-, telefoon- en internetabonnementen. Ook meubels die zijn overgebleven worden weggebracht en adreswijzigingen doorgegeven. Oftewel; u wordt tijdens uw verhuizing geheel ontzorgd.

€75

korting

anbo.nl/verhuizen

Het grootste Zorgcollectief voor ouderen Korting op uw zorgverzekering De keuze voor de juiste zorgverzekering kan lastig zijn. Het ANBO Zorgcollectief is het grootste onafhankelijke collectief voor senioren en biedt korting bij wel 12 verzekeraars. Niet alleen krijgt u korting op uw basisverzekering maar ook tot 17,5% korting op aanvullende (tandarts) verzekeringen. Vindt u kiezen lastig? Met de zorgvergelijker berekent u binnen een paar minuten uw voordeel.

72 ANBO

tot

17,5% korting

Kijk voor meer informatie op pagina 38 en 39 van dit magazine. Of kijk op: anbo.nl/zorgcollectief

LEDENVOORDEEL

15 maanden System Mechanic

€9,95

Uw pc altijd snel, veilig en foutloos Wie een pc heeft kent het probleem; een trage computer. Misschien krijgt u zelfs af en toe een foutmelding of loopt uw laptop of computer steeds vaker vast. Heel vervelend. Om uw pc snel, veilig en foutloos te houden installeert u met een simpele handeling System Mechanic. Het herstelt problemen en onderhoudt uw pc automatisch. En heeft u vragen, dan stelt u die aan de Nederlandse helpdesk. Zo is uw computer altijd in topconditie. ANBO-leden krijgen de exclusieve aanbieding van 15 maanden System Mechanics voor € 9,95. Kijk voor de actie op: anbo.nl/system

Oogvoororen Ruim 600 hoortoestellen met korting

€50

korting*

Bent u toe aan (nieuwe) hoortoestellen? Oogvoororen is audicien aan huis en komt langs door heel Nederland. Dat betekent dat alle hoortesten en aanpassingen aan huis gedaan kunnen worden. En wilt u toch liever langs in de winkel, dan kan dat ook. En omdat Oogvoororen samenwerkt met alle zorgverzekeraars kan iedereen bij ze terecht.

Als ANBO-lid krijgt u een jaar lang gratis hoortoestel batterijen, 10% korting op accessoires én vele andere kortingen. Kijk voor de actie op: anbo.nl/oogvoororen

* per toestel bij aanschaf hoortoestellen zonder vergoeding

ANBO 73

LEDENVOORDEEL tot

Go Vital

26% korting

Sporten met korting Van bekende sportscholen zoals Fit For Free en SportCity tot uw lokale sportvereniging, via Go Vital krijgen ANBOleden bij meer dan 700 sportscholen, verenigingen en zwembaden korting tot wel 26 %. Zelfs als u al een lopend abonnement heeft kan deze gewoon worden omgezet. Samen sporten is een stuk leuker dus neem vooral iemand mee, uw introduce geniet namelijk van hetzelfde voordeel. Kijk voor de aanbieding op: anbo.nl/voordeligfit

Doorlopend ledenvoordeel Een selectie van onze partners: Google-producten

Tot 40% korting bij bol.com

ANBO Fietsvoordeelshop

Minimaal 15% korting op geselecteerde fietsen en e-bikes

De Woningwachter

10% korting op een veilige badkamer

United Consumers

Korting op alle brandstoffen met de tankkaart

ANBO Energiecollectief

Altijd een voordelig energiecontract

Interhome

10% korting op een vakantiehuis

UwAssistent

Korting op tuin-, klus- of huishoudelijke hulp

Inventum

50% korting op geselecteerde huishoudelijke apparaten

Kijk voor het complete aanbod doorlopend ledenvoordeel op:

74 ANBO

anbo.nl/ledenvoordeel

Volgens ruim 1.850 klanten

Een veilige traplift voor een lage prijs? Smienk Trapliften staat voor u klaar! Bij Smienk doen we het graag net even anders. Natuurlijk kunt u bij ons rekenen op een grote voorraad A-merktrapliften tegen scherpe prijzen, snelle levering, uitstekende service en garantievoorwaarden.

+ Onafhankelijk en persoonlijk advies + Grote voorraad, korte levertijden

Maar wat ons écht onderscheid is dat het bij ons niet om de traplift

+ Trapliften van alle merken

draait, maar om u. We nemen alle tijd voor u en gaan niet weg voor we

+ Uniek garantieplan bij uw traplift

er zeker van zijn dat alles helder is. Immers: als u uw traplift niet met vertrouwen kunt gebruiken is onze missie mislukt. Onze ruim 1.850

+ Duurzame oplossing

positieve beoordelingen liegen er niet om: we staan voor u klaar!

+ Al ruim 1.850 positieve beoordelingen!

Ja, ik wil de gratis brochure ontvangen Naam Adres Plaats

Telefoon

Of kijk op www.smienktrapliften.nl

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Smienk Trapliften, Antwoordnr. 526, 8070 VB Nunspeet.

ANBO_11-2021

Postcode

Met zorg bereid.

Speciaal voor u

Probeer nu 5 maaltijden voor slechts € 19,95!

Inclusief 12 heerlijke ijsdesserts gratis!

Wat uw woon- of eetsituatie ook is: bij apetito willen we u culinair verrassen. Laten genieten van gemak… met onze keuze uit 150 vriesverse maaltijden! 5 van deze maaltijden kunt u nu proberen in een proefpakket voor slechts € 19,95. Bestel en geniet van: • Nasi goreng met kipsaté • Macaronischotel • Runderhachee met rode kool en aardappelen • Runderlapje in jus met bloemkool en aardappelpuree • Grootmoeders kippannetje: kippenpoot met groenten en gebakken aardappelen Gratis aan huis bezorgd en zonder verdere verplichtingen. Bovendien ontvangt u nu ook nog eens 12 ijsdesserts t.w.v. € 12,29 gratis! Dat smaakt naar meer toch? Eet u natriumarm, vegetarisch of glutenvrij? Ook dat kan. Ga naar apetito-shop.nl/proefpakket of bel 0800 - 023 29 75 (gratis) en maak uw keuze. Vermeld bij de bestelling actiecode 108-ANBO1221. Eet smakelijk! Deze actie is enkel voor nieuwe klanten en geldig t/m 31 december 2021. Kijk voor de overige voorwaarden op apetito-shop.nl/proefpakket.

www.apetito-shop.nl

WERF EEN LID EN KRIJG EEN NL AGENDA 2022

Maak iemand lid van ANBO en krijg nu beiden een Nederland agenda t.w.v. €19,95 cadeau

Gun uw vrienden de voordelen van ANBO Wij behartigen niet alleen uw belangen op het gebied van inkomen, gezondheid en wonen. Wij zorgen er ook voor dat u actief, betrokken en gezond en vitaal blijft, uw koopkracht behoud, prettig, veilig en betaalbaar kunt wonen én dat u elkaar kunt blijven ontmoeten. Dit doen we met hulp van onze vrijwilligers en in heel Nederland, maar ook op lokaal niveau. Gun uw familie, vrienden en kennissen ook de voordelen van ANBO. Werf een lid op anbo.nl/lidwerftlid, bel op 0348 - 724 657 of vul de bon in en stuur deze op naar ANBO en krijg beiden een Nederland-agenda voor 2022 cadeau!

JA, ik maak iemand lid en krijg een agenda cadeau Voornaam

Tussenvoegsel

Achternaam

Postcode

HET NIEUWE ANBO-LID BETAALT € 48 PER JAAR

JA, ik word lid van ANBO en krijg een agenda cadeau Heer

Mevr.

Voorletters

Achternaam

Huisnr.

Postcode

E-mailadres

Geef uw gegevens bij voorkeur door via anbo.nl/lidwerftlid Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Geboren op:

Straat

Lidnummer

EXTRA INFORMATIE Deze actie is geldig tot 25 januari 2022. U ontvangt maximaal één agenda, zolang de voorraad strekt, mits het nieuwe lid de contributie heeft betaald.

Tussenvoegsel

Datum Handtekening

Huisnr.

Woonplaats

Telefoonnummer

Ik word lid van ANBO vanwege (s.v.p. aankruisen):

Wonen

Raad & Daad

Veiligheid

Ledenvoordeel

Gezondheid

Belasting

Inkomen

Belangenbehartiging

LWLI_01_MAG7_ANBMAG_2149_C

HUIDIG ANBO-LID

P U Z Z E L U M E E L T.W.V.

€ 74

MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN!

Geef uw oplossing vóór 22 januari 2022 door via de webpagina www.anbo.nl/puzzel. Daar vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.

Hoofdprijs

EEN DIGITALE DEURSPION VAN AXA U kunt met de spion op een groot display zien wie er voor de deur staat en bepalen of u de deur opendoet. De spion is volgens AXA makkelijk te monteren en past op deuren met een dikte tussen de 38 en 110 millimeter. www.axasecurity.com

Tweede prijs

INVENTUM RIJSTKOKER T.W.V.

Met de Inventum rijstkoker (inclusief stoommand) kunt u rijst koken en tegelijkertijd vis, vlees of groenten stomen. De rijstkoker heeft een inhoud van 1,4 liter, geschikt voor 800 gram rijst. Wanneer de rijst klaar is, zal de rijstkoker automatisch overschakelen op de warmhoudfunctie. www.inventum.eu

78 ANBO

€ 49,99

OPLOSSINGPUZZEL NR. 6 Een vreemde is wellicht een vriend die je nu nog niet kent. De prijzen worden onder de goede inzendingen verloot. Winnaars krijgen persoonlijk bericht.

52 krankzinnig 60 tafelgast 62 etmaal waarin het vriest 63 doorgang 64 v 29 samenhang 30 gewas 32 strook grond langs de weg 34 Nederlandse schaakgrootslacht 68 ijshockey-artikel 70 pronkziek 71 korte videofilm 73 ketjap 74 v meester 35 geluiddoorlatend 37 vastgeklemd 40 boom 41 roodbruin metaal 42 aardbol naamwoord 75 ondergrondse 77 deel van een gitaar 79 zijn verjaardag 44 van bepaalde steensoort 46 clichématig 48 groente 49 bejaard 51 haarverlies bij dieren bloem 82 manier van gaan 84 spek 86 Italiaans eiland 88 smal 90 hand ( 52 krankzinnig 60 tafelgast 62 etmaal waarin het vriest 63 doorgang 64 vestingwerk 66 geogenblik 93 nagerecht 95 lidwoord 96 politieke partij 97 dwarsmast 98 la slacht 68 ijshockey-artikel 70 pronkziek 71 korte videofilm 73 ketjap 74 vragend voorPUZZEL naamwoord 75 ondergrondse 77 deel van een gitaar 79 zijn verjaardag vierend 80 rode bloem van 84 spek 86 Italiaans eiland 88 smal 90 hand (volkstaal)vakjes 91 kort Breng de82 manier letters uit degaan genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde 1 2 98 landbouwwerktuig. 3 4 5 6 7 8 9 10 ogenblik 93 nagerecht 95 lidwoord 96 politieke partij 97 dwarsmast

KRUISWOORD

van de oplossingsbalk.

15 1

15 20

8 17

22 28

42 48

69 75

87 94 99

84 90

22 29

36 42

51 57

39 44

40 48

74 82

68 76

79 87 85

13 20

44 54

29 33

10 19

74 79

85 91

92 97

100

HORIZONTAAL 84 3 45 26 61 100 1 kind van de partner 8 regelmatige bootverbinding 15 veldvrucht 16 kamerplant 18 bustehouder 19 tocht 20 tuinperk 22 gevel 23 niet zoete wijn 25 cocon 26 reeds 27 provinciaal 29 Tunesische munt 31 kloostergewaad 7 32 zwemartikel 33 dwang 35 schaamte 36 ongeveer 3,14 38 paardenslee 39 deel van het lichaam 41 godsge7 bouw 43 katachtig roofdier 45 dun takje 47 eenheid van weerstand 48 afloop 50 zoektuig 53 een zekere 54 ondersteek 55 kern van een grap 56 effen 57 melkklier 58 honingproducerend insect 59 roem 61 klooster 63 bergtop 64 scheepszeil 65 sluiting 67 schotenreeks 68 deel van een tafel 69 eb of vloed 71 compact disc 72 trekdier 74 klein kind 76 gymnastische oefening 78 gezamenlijk bestudeerd thema 81 eetlepel (afk.) 83 verscheidene 85 vaartuig 86 vogelproduct 87 gesloten 89 coupon 90 straalvliegtuig 92 woonboot 93 insect 94 omstreeks 96 bosgod 98 rivier in Duitsland 99 onderdrukt 100 terloops bezoeken.

VERTICAAL 1 sproeimiddel 2 afwasbak 3 wat 4 plus 5 vlaag 6 voegwoord 7 teugje 8 afkerig van werk 9 lekkernij 10 taal 11 laagwater 12 vervalst 13 winkel 14 kleed 17 wedstrijdbeker 20 brievenbesteller 21 vochtdeeltje 23 opschik 24 contant geld 27 schoolmeubel 28 nauwkeurig 29 samenhang 30 gewas 32 strook grond langs de weg 34 Nederlandse schaakgrootmeester 35 geluiddoorlatend 37 vastgeklemd 40 boom 41 roodbruin metaal 42 aardbol 44 van bepaalde steensoort 46 clichématig 48 groente 49 bejaard 51 haarverlies bij dieren 52 krankzinnig 60 tafelgast 62 etmaal waarin het vriest 63 doorgang 64 vestingwerk 66 geslacht 68 ijshockey-artikel 70 pronkziek 71 korte videofilm 73 ketjap 74 vragend voornaamwoord 75 ondergrondse 77 deel van een gitaar 79 zijn verjaardag vierend 80 rode bloem 82 manier van gaan 84 spek 86 Italiaans eiland 88 smal 90 hand (volkstaal) 91 kort ogenblik 93 nagerecht 95 lidwoord 96 politieke partij 97 dwarsmast 98 landbouwwerktuig.

Mede mogelijk gemaakt door Sanders Puzzelboeken

ANBO 79

Hoe pakte jij de draad weer op? Vertel. “Sinds zij er niet meer is vergeet ik vaker kleine dingen. Zij was het geheugen van ons tweeën. Het heeft best een tijdje geduurd om de draad weer op te pakken. En soms kook ik per ongeluk nog voor twee. Ach ja.”

“Ik heb in elk geval geleerd het zelf te doen.” Het wegvallen of overlijden van je partner, een diagnose of een andere ingrijpende gebeurtenis; het kan ons allemaal overkomen. En iedereen gaat er anders mee om. Ervaringen delen helpt. Jouw verhaal kan anderen vooruit helpen en het verhaal van een ander kan jou inspireren. Hoe pakte jij de draad weer op? Deel je verhaal.

vief.nl/delen

vief

grip op nu en morgen

ANBO Magazine 7 van 2021

Articles inside

FIJN EN VEILIG WONEN

Column Anneke Sipkens

ANBO-LID

ANBO TIPT

ANBO-VRIJWILLIGER

Op de bres