ANBO IN DEN HAAG Belangenbehartiging in de praktijk

ANBO in de politiek Achter de schermen

(en soms ervoor)

U leest er veel over op onze website of in dit magazine; ANBO behartigt uw belangen bij de politiek. Wat u veel minder leest is hoe we dat nou precies doen. Wat houdt die politieke lobby in? Wat gebeurt er allemaal achter de schermen? En waarom wordt het soms ineens heel zichtbaar? Een kijkje in de keuken bij de belangenbehartigers van ANBO. “Het werkt alleen als meerdere partijen je visie delen en er samen met jou voor willen gaan.”

TEKST JOOST MARSMAN

ATIE SCHIPAANBOORD ALEX VAN SCHERPENZEEL WILLEM REIJN MANON LINSCHOTEN

Op het hoofdkantoor van ANBO en in den lande zijn dag in dag uit zo’n zeven medewerkers aan de slag om de belangen van ouderen in Nederland te behartigen, bij vooral de landelijke politiek. Daarbij opereren ze op de thema’s inkomen, wonen en gezondheid. “Dat zijn de onderwerpen waarop wij duidelijke standpunten hebben,” aldus Atie Schipaanboord, coördinator Public Affairs bij ANBO en verantwoordelijk voor de dossiers wonen en gezondheid. “Zo zijn we al heel lang actief om de consequenties van de vergrijzing te agenderen als het gaat om wonen. We zien dat de samenleving hier onvoldoende op voorbereid is. Typisch een onderwerp waarover we constant op de tamtam slaan.”

HET BEGINT MET DE INHOUD Alex van Scherpenzeel is senior beleidsadviseur inkomen bij ANBO en richt zich op financiën. “Dat kan gaan om uitkeringen, maar denk ook aan belastingzaken, toeslagen en bankzaken.” Volgens hem begint een lobbytraject altijd met de inhoud. “Waar gaat het over, wat is de impact voor onze achterban? En vooral: wat vinden onze leden ervan? Daarom bevragen we hen regelmatig over relevante onderwerpen. Daarnaast speelt de expertise van ANBO een grote rol. Veel onderwerpen zijn complex en niet iedereen kan overzien wat er speelt. De combinatie van die twee bepaalt vaak hoe je de lobby aanpakt en bij wie je gaat lobbyen.”

SAMENWERKEN Volgens Schipaanboord is vooral het zoeken naar partners en het opbouwen van krediet bij stakeholders belangrijk. “Belangenbehartiging doe je ook nooit in je eentje, dat werkt alleen als meerdere partijen je visie delen en er samen met jou voor willen gaan.” Dat kan Willem Reijn beamen. Hij is sinds november 2013 senior beleidsadviseur pensioenen bij ANBO en maakt onder meer deel uit van de klankbordgroep jong/oud, die overlegt met minister Wouter Koolmees en de sociale partners. “Je moet weten in welk speelveld je opereert. Pensioen is momenteel een bijzonder turbulent thema, met heel veel verschillende facetten en belangen. Het is dus goed om als ouderenorganisaties zo nauw mogelijk samen te werken. We volgen de Tweede Kamerdebatten en hebben korte lijntjes met beleidsmakers van sociale partners en grote pensioenfondsen om de regelgeving te beïnvloeden. Het blijft een intensieve lobby om het pensioendossier de goede kant op te krijgen en daar moeten we nog hard aan sjorren.”

ROND DE TAFEL Op alle thema’s wordt zo in feite een constante campagne gevoerd om te strijden voor de belangen van ouderen. Het idee voor een publicatie of een publieksactie kan dan ook overal vandaan komen, aldus Schipaanboord. “Vanuit de actualiteit, een brief of mail van een lid, of bijvoorbeeld een vraag via onze Raad & Daad Advieslijn. Zo’n idee wordt schetsmatig uitgewerkt en getoetst bij collega’s en bestuur. Vervolgens zoeken we direct mogelijke partners. Met hen gaan we rond de tafel om door te spreken wat iedereen wil en kan waarmaken.” Op welk moment welke middelen ingezet moeten worden hangt helemaal af van wat je ermee wilt bereiken, volgens Van Scherpenzeel. “Wil je breed aandacht voor een issue, dan zoek je een podium bij de traditionele media. Als het om een probleem of onderwerp gaat dat niet alle senioren raakt, zoek je andere ingangen. Je gaat eens neuzen en aftasten binnen je netwerk bijvoorbeeld.”

PUBLIEKE OPINIE Hoewel veel van het werk - vaak noodzakelijkerwijs - onzichtbaar blijft voor de buitenwereld, is ANBO ook vaak zeer zichtbaar in de landelijke media. Meestal is dat een bewuste strategie. Schipaanboord: “Als de druk opgevoerd moet worden werken we ook langs de band van de publieke opinie. We zoeken dan haakjes in de actualiteit en in onderzoeken van anderen waar wij op kunnen reageren, om zo ons eigen geluid te laten horen. Via ons magazine, de website en sociale media natuurlijk. Maar ook via landelijke kranten en bij de omroepen. We zorgen daarbij uiteraard voor casuïstiek, zodat we ook direct goede voorbeelden hebben om ons punt te illustreren. Je bent constant alert en op zoek naar manieren om je punt te maken en je verhaal te vertellen.”

VERHALEN VERTELLEN Over het belang van het vertellen van verhalen kan Manon Linschoten meepraten. Ze is projectleider Roze50+, het samenwerkingsverband van ANBO en COC voor LHBTI-senioren. “Het is vooral dankzij de levensverhalen van roze ouderen dat we weten met welke problemen en vooroordelen zij worstelen. Zichtbaarheid in de media, van Telegraaf tot Facebook, is een heel belangrijk instrument. Door het delen van levensverhalen krijgen de issues meer bekendheid. Bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport én bij het grotere publiek.”

POLDER Het werk van een belangenbehartiger vergt een lange adem en veel doorzettingsvermogen, vertelt Van Scherpenzeel. “Je moet in de meeste gevallen veel geduld hebben en zeker ook niet de verwachting dat alles lukt. De meeste lobbyactiviteiten vinden in het Haagse plaats; op de ministeries, in Tweede Kamer. Daar lopen veel lobbyisten rond. En niet iedereen heeft natuurlijk dezelfde standpunten als ANBO.” Dat kan leiden tot frustratie en onbegrip, soms ook bij de achterban. Schipaanboord: “Het effect van ons werk is meestal pas jaren later zichtbaar. De polder is een mooie manier om veel draagvlak te krijgen, maar het werkt ook vertragend. Soms verzanden zaken en komen pas jaren later weer boven.”

TEGEN DE BIERKAAI Van Scherpenzeel ziet polderen meestal niet als een probleem. “Dat hoort erbij ons land. Het wordt lastiger als het verschil in standpunten niet op inhoud is, maar een andere aanleiding heeft. Dan is het soms vechten tegen de bierkaai.” Die aanleiding kan politiek gedreven zijn, maar ook vanuit bepaalde cultuur of overtuiging, weet ook

HET PLEIN IN DEN HAAG MET OP DE ACHTERGROND EEN AANTAL MINISTERIES.

Linschoten: “Het lastigste van mijn werk is de overtuiging van mensen die denken dat het in Nederland wel goed is met de emancipatie van LHBTI-ouderen. Hiermee wordt voorbijgegaan aan al die ouderen die zich voortdurend af moeten vragen of ze gewoon zichzelf kunnen zijn.” Tot slot wordt het werk van de belangenbehartigers extra lastig als er één machtige partij heel veel invloed heeft. Reijn geeft een sprekend voorbeeld: “Het pensioendossier wordt door drie instanties bepaald: De Nederlandsche Bank, De Nederlandsche Bank en De Nederlandsche Bank. De politiek durft nauwelijks af te wijken van de visie van de toezichthouder. Dat is raar. De Nederlandsche Bank zou toezicht moeten houden op de kaders die de politiek stelt en niet andersom.”

BELANGRIJK Al die obstakels demotiveren de belangenbehartigers geenszins. Het hoort erbij, vinden ze. De resultaten zijn vaak aansprekend en de maatschappelijke relevantie is groot. Reijn: “Pensioen gaat over zo ongeveer alles: financiële markten, de vergroening van de wereld, het voorkomen van krankzinnige bonussen, bedrijven aanzetten tot een verantwoord sociaal beleid. En vergeet niet hoe belangrijk pensioen voor de werkenden is: die werken er al bijna anderhalve dag per week voor. Dan moet dat ook een goed pensioen zijn. Het is fantastisch om je daarvoor in te kunnen zetten.”

VOLDOENING Linschoten noemt de vrijwilligers. “De meeste voldoening haal ik uit de kracht van onze Roze 50+ vrijwilligers en de strijd die zij leveren om zichzelf te mogen zijn, zodat de wereld er ook voor jongeren mooier uitziet en mensen meer in hun eigenheid gezien en gewaardeerd worden.” Van Scherpenzeel: “Ik probeer primair voor onze leden iets te bereiken. En als nou al die senioren daar ook van profiteren en nog geen lid van ANBO zijn gewoon lid worden, kunnen we nog veel meer voor elkaar krijgen.” Schipaanboord sluit zich daarbij aan. “De helft van de bevolking is 50+, de noodzaak tot veranderen is groot en als je successen boekt, weet je dat dit ook direct ten goede komt aan je eigen familie, vrienden en kinderen. We worden allemaal ouder. Iedereen wil goede kwaliteit van leven en iedereen wil erbij blijven horen. Dat is waar we het voor doen.”

Kijk voor meer informatie over onze belangenbehartiging

op: anbo.nl/belangenbehartiging