INTERVIEW MINISTER OLLONGREN ‘Iedereen kan veilig stemmen

Demissionair minister Ollongren over de verkiezingen: “Elke stem telt”

Op 17 maart is het zover. Dan mogen we stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. De procedure is aangepast in verband met corona. Wij spraken met Kajsa Ollongren, demissionair minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, over welke maatregelen er zijn genomen.

ER GINGEN DE AFGELOPEN WEKEN STEMMEN OP, ONDER ANDERE VAN BURGEMEESTERS, OM DE VERKIEZINGEN UIT TE STELLEN. WAAROM IS DAT NIET GEDAAN? “Het is een bijzondere tijd, daar ben ik me van bewust. Ondanks dat is het voor iedereen mogelijk om veilig zijn stem uit te brengen. We doen er alles aan om het veilig te laten verlopen, voor zowel de mensen die komen stemmen als voor de stembureaumedewerkers.”

KAN ER NOG IETS GEBEUREN WAARDOOR HET TOCH WORDT UITGESTELD? “Alles is erop gericht de Tweede Kamerverkiezing door te laten gaan. Het kabinet vindt dat van groot maatschappelijk en democratisch belang. Er is dan ook geen reden voor uitstel. We houden de ontwikkeling van de pandemie nauwgezet in de gaten. Een belangrijke afweging is of de gemeenten in staat zijn om, gegeven de actuele situatie, de verkiezing nog goed en veilig te organiseren. Dat zijn de gemeenten, en ze zijn enorm hard aan het werk om dit mogelijk te maken.”

OP DE WEBSITE WWW.ELKESTEMTELT.NL STAAT INFORMATIE OVER HOE WE KUNNEN GAAN STEMMEN. KUNT U ONZE NIET-DIGITAAL VAARDIGE LEDEN VERTELLEN WELKE MAATREGELEN ZIJN GENOMEN OM IEDEREEN VEILIG TE LATEN STEMMEN? “Er worden maatregelen genomen om het stemmen zo te organiseren dat het risico op verspreiding van het

coronavirus in de stemlokalen zo klein mogelijk is. De stemlokalen zijn zo ingericht dat u bij het stemmen 1,5 meter afstand kunt houden van andere kiezers en van de leden van het stembureau. In het stemlokaal moet natuurlijk ook een mondkapje gedragen worden. Om te mogen stemmen moet u uw stempas overhandigen aan het stembureau. Tussen de stembureauleden die dit werk doen en de kiezer is een kuchscherm geplaatst. U kunt uw identiteitsbewijs voor het kuchscherm tonen. De stembureauleden die de stempas aannemen en het stembiljet en het schone potlood uitreiken, dragen wegwerphandschoenen.”

HOE ZIT HET MET VERVROEGD STEMMEN? “Op maandag 15 en dinsdag 16 maart kan in alle gemeenten in een aantal stemlokalen vervroegd worden gestemd, voor kiezers die extra risico lopen door besmetting met het coronavirus. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen met onderliggende ziekten als chronische luchtweg- of longproblemen, hartpatiënten, mensen met diabetes, een nierziekte of een verminderde weerstand.”

EN BRIEFSTEMMEN? "Kiezers van 70 jaar en ouder hebben net als alle andere kiezers uiterlijk op 3 maart hun stempas thuisgestuurd gekregen. Daar staat op welke opties er zijn om te stemmen, waaronder het stemmen per brief. Tussen 26 februari en 11 maart ontvangen alle kiezers van 70 jaar en ouder thuis de documenten die ze nodig hebben om per brief te kunnen stemmen. Daar zit ook een duidelijke en stapsgewijze uitleg bij hoe zij hun stem per brief kunnen uitbrengen. Voor kiezers die per brief willen stemmen zit een heldere instructie bij de stempas. Het stemmen per brief verloopt namelijk iets anders dan het stemmen in het stemlokaal. Daarom is er ook een filmpje waarin wordt uitgelegd hoe het stemmen per brief gaat. Kiezers kunnen ook bellen met de telefonische informatielijn (0800 – 1351), als ze vragen hebben over briefstemmen.”

WAAROM KUNNEN ALLEEN 70-PLUSSERS PER BRIEF STEMMEN? “Omdat er een aantal nadelen aan briefstemmen kleven. Het stemgeheim en de stemvrijheid kan bijvoorbeeld niet op dezelfde wijze worden gewaarborgd als in het stemlokaal. Daarnaast is het voor de Tweede Kamerverkiezing ook organisatorisch niet haalbaar dat iedereen per brief kan stemmen. Dit is uitgebreid in het debat in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer aan de orde geweest. Het vervroegd stemmen op 15 en 16 maart biedt vooral voor kiezers onder de 70 jaar die kwetsbaar zijn voor het coronavirus een extra mogelijkheid om te komen stemmen in het stemlokaal. Als zij niet naar het stemlokaal kunnen of willen komen, kunnen zij ook een andere kiezer machtigen om voor hen te stemmen.”

“ Natuurlijk hoop ik op een hoge opkomst”

IN DE VS WAS, TEN ONRECHTE, VEEL TE DOEN OVER STEMMEN PER BRIEF. HOE BETROUWBAAR IS STEMMEN PER BRIEF IN NEDERLAND? “Het briefstemmen in Nederland en de VS is niet goed te vergelijken. De regels in de VS zijn anders en verschillen per staat. In een deel van de staten mochten de briefstemmen ook nog een hele periode na de dag van stemming binnenkomen en worden meegeteld. In Nederland moeten de briefstemmen op 17 maart voor 21.00 uur zijn ontvangen om mee te kunnen tellen. In de VS moet briefstemmen worden aangevraagd. Dat aanvraagproces gaf in de VS ook problemen.”

BIJ WELKE OPKOMST BENT U TEVREDEN ONDER DE HUIDIGE BIJZONDERE OMSTANDIGHEDEN? “Met alle extra maatregelen die we nemen om deze verkiezingen in coronatijd zo goed en veilig mogelijk te organiseren, zorgen we dat iedereen zijn stem veilig kan uitbrengen. En ik roep alle kiezers op, jongeren en ouderen, om gebruik te maken van die mogelijkheden. Want elke stem telt! Natuurlijk hoop ik op een hoge opkomst. Liefst nog hoger dan bij de vorige Tweede Kamerverkiezing. Maar met een gelijke opkomst als in 2017 ben ik tevreden.”

Het complete interview is terug te lezen via:

anbo.nl/verkiezingen

Daarin gaat de minister dieper in op hoe u kunt stemmen en op de gezondheidscheck. Meer informatie hierover leest u ook op pagina 44 en 45.