ANBO Magazine 4 2024

DOSSIER

Zorg voor ouders

ONDERZOEK

Hoe digitaal zijn we?

VERKLEIN HET RISICO

Op vallen en botbreuken

INTERVIEW ISA HOES

“Ik voel me vaak nog een soort kind”

Hoe kan het voor zo’n prijs?

COLOFON & SERVICE

Hoofdredacteur Jurriën Beerda

Aan dit nummer werkten mee Fleur Akersloot, Eline van Bemmel. Eric Brendel, Dominiek Chenault, Willemijn Land, Annemieke Lenssinck, Stijn Rademaker, Marije Remmelink, Atie Schipaanboord, Alex Scherpenzeel, Yvette Sens, Koen Tuerlings,Yvonne Witter Fotografie Babs van Geel, Jasper Hof, Anouk de Kleermaeker, Janita Sassen, Shutterstock

Vormgeving Houke Leupen

Eindredactie Joost Marsman

Realisatie Bureauvijftig BV, Haarlem Bladmanagement Yvonne Herman de Groot Druk en verspreiding Paragon Customer Communications

Copyright 2024 ANBO Magazine, ISSN 1877-3427

Redactieadres ANBO, Postbus 2012 3440 DA Woerden, magazine@anbo.nl

Advertenties Dock35 Media Frank Roosenbeek 0314 35 58 30 frank@dock35media.nl

Lid worden? Ga naar anbo.nl/aanmelden of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 66 (bereikbaar op werkdagen tussen 9 en 17 uur). U betaalt voor het eerste jaar €29,95, daarna is het €4 per maand.

Voor bedrijven Een abonnement voor bedrijven bedraagt €32,50 per jaar.

Gegevens wijzigen Dat kan via de Ledenservice: 0348 46 66 66 of ledenservice@anbo.nl.

Lidmaatschap opzeggen? U dient uiterlijk één maand voor het einde van uw lidmaatschap op te zeggen. Dit kan via anbo.nl/opzeggen of via Postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. opzegging. U kunt ons via ledenservice@anbo.nl ook mailen. Uiteraard horen wij graag de reden van uw opzegging.

Privacy ANBO legt gegevens vast van ANBO-leden. Hierbij houden wij ons aan de wet- en regelgeving op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens, zoals de AVG. Wij gebruiken uw gegevens onder meer om u te informeren over relevante producten en diensten van door ons zorgvuldig geselecteerde partners en aanbieders. Stelt u hier geen prijs op, stuur dan een e-mail naar ledenservice@anbo.nl, of een brief naar Postbus 2012, 3440 DA Woerden t.a.v. Ledenservice. Meer informatie: anbo.nl/privacyverklaring

Gesproken magazine Er is een gesproken versie van het magazine beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of bel ons via 0348 46 66 66.

Een uitgave van ANBO-PCOB Per 1 januari 2024 zijn Vereniging ANBO en Vereniging PCOB onder algemene titel gefuseerd in de Vereniging ANBO-PCOB, gevestigd te Woerden, ingeschreven bij de KvK onder nummer 92555128.

Zorgen

In deze uitgave hebben we een dossier dat mij ook persoonlijk na aan het hart gaat: zorg voor ouders. Velen van u hebben waarschijnlijk zorg gehad voor ouders en/of schoonouders, of hebben deze nog steeds. Of u krijgt zorg van uw kinderen. Na het overlijden van mijn moeder is het vanzelfsprekend dat wij als kinderen mijn vader zijn gaan ondersteunen. Dat begint met kleine dingen en wordt steeds belangrijker.

Terugkijkend hadden we zaken eerder moeten zien aankomen. Pas toen mijn vader van de trap was gevallen, drong het echt tot ons door dat er iets moest gebeuren. De zoektocht door het doolhof van regelingen in de ouderenzorg begon. Er moest een traplift komen, via de Wet maatschappelijke ondersteuning, oftewel de Wmo.

Dan krijg je eerst een keukentafelgesprek. Overdag. Dat al zijn kinderen ver weg wonen en overdag niet altijd beschikbaar zijn in verband met hun baan, maakte dat lastig. Ook toen er op een gegeven moment 24 uur per dag en zeven dagen per week zorg nodig was, bleek de thuiszorg dat niet te kunnen bieden. Wij moesten zelf met oplossingen komen.

Hoe konden wij zorgen dat mijn vader die benodigde zorg wel kon krijgen? Hoe doe je dat met een indicatiestelling? En wat zijn dan de mogelijkheden en kosten? Lukt het met een persoonsgebonden budget? Of komt dat qua kosten niet uit? Of is het dan toch beter om uit huis te gaan? Hoe vind je dan een plek die aansluit en waar ook ruimte is? Wat betekent dat dan voor het huis dat achterblijft en voor de eigen bijdrage? Zoveel vragen.

De informatie die je zoekt, staat overal en nergens. Ik ben blij dat we als ANBO-PCOB een begin hebben gemaakt om alles rond zorg voor ouders overzichtelijk bij elkaar te zetten. Hopelijk maakt dat de zoektocht voor iedereen een beetje makkelijker.

Tot slot nog een ander onderwerp: vanaf 3 september krijgt u het nieuwe ANBO-PCOB Magazine in de bus. Met natuurlijk de vertrouwde elementen en nieuwe. Fijne zomer!

Heeft u vragen of opmerkingen die u wilt delen? Neem dan vooral contact met me op. Dat kan digitaal door een mail te sturen naar:

Het kan uiteraard ook niet-digitaal.

Schrijf me dan via: Postbus 2012 3440 DA Woerden

directie@anbo.nl

Directeur-bestuurder

Anneke Sipkens

OP DE COVER ISA HOES

12 ISA HOES

‘Geestelijk vind ik deze fase geweldig’

DOSSIER ZORG VOOR OUDERS

18 EXPERTINTERVIEW

ANNETJE BOOTSMA

Specialist ouderengeneeskunde

24 FEITEN EN CIJFERS

Over zorgen voor ouders

26 LEDEN OVER ZORG VOOR OUDERS

‘Ik deed het met mijn hart’

30 VEELGESTELDE ‘ZORGEN VOOR’ VRAGEN

Van zorgverlof tot bewindvoering

LEDENVOORDEEL

Gebruiksvriendelijke tablets en smartphones

34 NIEUWE TELEFOON?

Zo zet u gegevens over!

36 BLIJF IN BEWEGING

Met ‘walking’ en ‘slow sports’

39 ALTERNATIEVE WOONVORM

Het Brokanthuis in Hengelo

40 TERUGLEVERKOSTEN MET ZONNEPANELEN

Hoe zit dat nu precies?

42 WE KOMEN OP VOOR UW PENSIOENRECHTEN

Via het ‘hoorrecht’

46 VOORBEREIDING OP TOEKOMSTIGE ZORG

Vallen en botbreuken voorkomen

50 ONDERZOEK

Hoe digitaal zijn we?

62 GEZONDER GAAN ETEN

Zo doet u dat

ELK NUMMER

3 Colofon en voorwoord

6 Op de bres

8 ANBO Advies

45 Nostalgiehoekje

58 ANBO Tipt

68 Ledenvoordeel

72 Puzzel

“Kinderen die het dichtstbij staan, krijgen vaak het meest te verduren”

GESPREKSSTOF

OP DE BRES

Achter de schermen helpen we leden dagelijks met advies en belangenbehartiging. In deze rubriek houden we u op de hoogte. Zelf een vraag? Ga naar anbo.nl/advies of bel de ANBO Advieslijn op 0348 46 66 88. Mailen kan ook: adviesteam@anbo.nl.

Koopkrachtontwikkeling gepensioneerden hapert

Gemiddeld zijn gepensioneerden er in de periode van 2011 - 2022 in hun koopkracht nauwelijks op vooruit gegaan. Voor werkenden steeg de koopkracht in deze periode tot wel 30%. Dat is de wrange conclusie die ANBO-PCOB trekt uit een in april verschenen rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

De koopkracht geeft aan hoeveel een huishouden gemiddeld kan kopen. Dit is afhankelijk van het inkomen, de geheven belastingen en de waardevermindering van geld (de inflatie). Hierbij is het van belang hoe het inkomen zich ontwikkelt ten opzichte van de inflatie. Als het inkomen sneller stijgt dan de inflatie, stijgt de koopkracht. Bij veel gepensioneerden was dit dus niet de situatie.

Er zijn wel grote verschillen tussen gepensioneerden. Huishoudens met een relatief hoog aanvullend inkomen bovenop de AOW zijn er in koopkracht tot 11% op achteruit gegaan. Voor AOW’ers die geen of een klein aanvullend pensioen hebben steeg de koopkracht wel, tot ruim 14%.

De meeste gepensioneerden hebben geen invloed meer op de hoogte van hun inkomen. Hun koopkracht is sterk afhankelijk van de verhoging van

de AOW en het aanvullende pensioen. Juist de aanvullende pensioenen zijn tot 2022 nauwelijks verhoogd. Dit had dus vooral een negatief effect op de koopkracht van gepensioneerden met een hoger aanvullend inkomen. Gelukkig zijn de meeste pensioenfondsen vanaf 2022 de pensioenen wel weer gaan verhogen.

Banken moeten toegankelijker worden

ANBO-PCOB vindt dat banken moeten werken aan hun toegankelijkheid. De ontevredenheid onder klanten die minder goed uit de voeten kunnen met digitaal bankieren moet verminderen. Ook demissionair minister Steven van Weyenberg van Financiën vindt dat hun plicht.

Steeds meer bankfilialen verdwijnen, terwijl ruim twee miljoen volwassen Nederlanders hun eigen bankzaken niet volledig kunnen regelen.

Om dat te verbeteren hebben banken een actieplan opgesteld in het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer. ANBO-PCOB is hier als belangenbehartiger ook in vertegenwoordigd. In het actieplan hebben de banken zichzelf volgens de minister stevige doelstellingen opgelegd. In 2026 moeten klanten in een kwetsbare positie net zo tevreden zijn over de dienstverlening van banken als de gemiddelde klanten. Ook moet het aantal mensen dat zelf zijn bankzaken niet regelt zijn afgenomen.

Van Weyenberg heeft vertrouwen in dit actieplan. Door banken zelf de regie te geven, hebben ze ook ruimte om de betere dienstverlening zelf in te vullen. Niet overal

(G)een extra stijging AOW?!

ANBO-PCOB heeft begin april een dringend beroep gedaan bij leden van de Eerste Kamer om akkoord te gaan met de extra verhoging van het minimumloon. En daarmee met een extra verhoging van de AOW, want die is gekoppeld aan de ontwikkeling van het minimumloon.

De Tweede Kamer stemde eerder al voor het wetsvoorstel om het minimumloon per 1 juli met 1,2% extra te verhogen. Op 16 april stemde een meerderheid van de Eerste Kamer helaas tegen.

hoeven traditionele loketten te komen volgens de minister. Hij wijst op banken die servicepunten openen of werken aan betere telefonische bereikbaarheid.

ANBO-PCOB onderschrijft de visie van de minister.

Een extra verhoging van de AOW gaat daarom niet door.

ANBO-PCOB vindt dit gevolg onbegrijpelijk, want steeds meer AOW-gerechtigden hebben het financieel moeilijk.

ADVIES

Nieuw: Toeslagen-app

De Dienst Toeslagen heeft in maart van dit jaar de Toeslagen-app geïntro duceerd. Met de app kunt u eenvoudig en snel uw huidige toeslagen inzien. U kunt ook via de app wijzigingen in uw situatie doorgeven. Met de app hoeft u niet in te loggen via DigiD. Alleen het aanvragen van een toeslag kan niet via de app. Dat moet u nog steeds via MijnToeslagen doen.

U kunt de app downloaden in Google Play Store (als u een Android-tele foon heeft) of via de Apple App Store (als u een Apple telefoon heeft).

Ontvangt u AOW? Geef wijzigingen tijdig door

De hoogte van uw AOW hangt onder meer af van uw leefsituatie. U bent verplicht om binnen vier weken de volgende wijzigingen aan de

Sociale Verzekeringsbank door te geven:

• U woont niet meer op hetzelfde adres als uw partner

• U en uw partner wonen samen en u bent niet getrouwd. U gaat uit elkaar

• U woont alleen en gaat met iemand samenwonen

• Iemand komt bij u en uw partner wonen

• U verblijft tijdelijk op een ander adres

• U leeft duurzaam gescheiden van uw partner (duurzaam gescheiden leven betekent dat mensen die getrouwd of geregistreerd partner zijn niet samen in 1 huis wonen, maar ieder apart)

• U leeft duurzaam gescheiden van uw partner en uw partner komt weer bij u wonen

• U leeft duurzaam gescheiden en u gaat met iemand anders samenwonen

• U leeft duurzaam gescheiden omdat u of uw partner de scheiding heeft aangevraagd, maar de scheiding gaat niet door

• Iemand huurt een kamer bij u in huis, of is kostganger bij u in huis

Maar ook bij deze situatie:

• U sluit een samenlevingscontract

• U sluit een huwelijk of geregistreerd partnerschap buiten Nederland

• U gaat scheiden buiten Nederland

• U gaat scheiden van tafel en bed

Geeft u de wijziging niet op tijd door, dan kan de SVB u een boete opleggen.

Advieskosten hypotheek

Als u een hypotheekadviseur in de arm neemt voor het afsluiten van een nieuwe hypotheek, kan dat behoorlijk in de papieren lopen. Een deel van die kosten kunt u via de aangifte inkomstenbelasting terugkrijgen, want de advieskosten zijn aftrekbaar. Maar let op, dat is niet altijd het geval!

De hypotheek zelf moet voor aftrek in aanmerking komen. Dat is in ieder geval een hypotheek waarop u aflost. Uw schuld neemt in de loop van de jaren steeds af. Maar het kan ook gaan om een aflossingsvrije hypotheek die u vóór 2013 hebt afgesloten.

Een aflossingsvrije hypotheek die u vóór 2013 al had en die u ná 2012 hebt overgesloten naar een andere hypotheek komt ook voor aftrek in aanmerking.

Heeft u advieskosten gemaakt voor zo’n hypotheek? Dan zijn die kosten aftrekbaar.

Een opeethypotheek die vaak bij een overwaarde hypotheek wordt afgesloten voldoet niet aan de voorwaarden. U lost namelijk niet af. De advieskosten voor een dergelijke hypotheek zijn dan ook niet aftrekbaar. Hetzelfde geldt als u wel een adviesgesprek heeft gehad en daarvoor heeft betaald, maar dat gesprek heeft niet geleid tot het sluiten van een hypotheek. De kosten zijn dan niet aftrekbaar.

Voorjaars voordeel

Er komt een moment dan verdient u meer dan gewoon een ‘lekker

bed’...

...dan bent u toe aan een Aldenhuijsen. Met een Aldenhuijsen maakt u uw bed 2x zo snel op én eronder schoon, waardoor u meer tijd en energie heeft voor leuke dingen. Doordat een Aldenhuijsen altijd later nog uit te breiden is met o.a. elektrisch verstelbaar, hoog laag en extra opties past een Aldenhuijsen op ieder moment bij u in uw leven en kunt u zolang mogelijk in uw eigen vertrouwde omgeving blijven wonen.

Voortreffelijke nachtrust door assortiment Aldenhuijsen matrassen

Deelbaar, verrijdbaar, elektrisch verstelbaar en hoog laag

Eigen fabricaat van betrouwbare (Europese) kwaliteit

Persoonlijke service: van advies tot meenemen van uw oude bed. Alles goed geregeld en volledig ontzorgd.

Kom langs bij een van onze Slaapadviescentrums of maak een vrijblijvende thuisafspraak. Uden is maandag t/m vrijdag (zonder afspraak) geopend van 10:00 - 17:00 uur. In Slaapadviescentrum Rotterdam en Hilversum organiseren we Aldenhuijsen Binnenloopdagen. Kijk op de website voor de actuele datums.

Royaal Origineel

Scootmobiel via de Wmo

Heeft u een aandoening waardoor u niet langer mobiel bent? En om mobiel te blijven in uw dagelijks leven heeft u een scootmobiel nodig? Wellicht komt u bij uw gemeente in aanmerking voor een vergoeding voor een scootmobiel via de Wmo. Dat is de Wet maatschappelijke ondersteuning.

Meestal kunt u kiezen uit twee mogelijkheden:

• Een vergoeding in natura. De gemeente verstrekt u een scootmobiel

• Een persoonsgebonden budget. Met het budget koopt u zelf een scootmobiel. Soms is het budget niet voldoende en moet u een bedrag bijbetalen.

Wanneer u een vergoeding via de Wmo krijgt, of het om een vergoeding in natura gaat of bij het persoonsgebonden budget, moet u verplicht een eigen bijdrage betalen. Dat gebeurt eens per maand. Vaak is dit voor een periode van vijf tot zeven jaar. Hoe hoog deze eigen bijdrage is, hangt af van uw inkomen en persoonlijke situatie.

Uitstekend initiatief ING

ING maakte onlangs bekend hun betaalpassen en creditcards dusdanig aan te passen dat mensen die blind of slechtziend zijn de creditcard kunnen herkennen tussen de andere kaarten.

Met dit initiatief komt de dienstverlening aan mensen met een visuele beperking op een hoger plan. De creditcard heeft een inkeping; de gewone betaalpas een afgeronde hoek. Je kunt dus makkelijker het verschil voelen. Een uitstekend initiatief vindt ANBO-PCOB. Wij hopen dat de andere banken snel zullen volgen met soortgelijke aanpassingen.

“De eerste aardverschuiving kwam van buitenaf, de tweede ontstond in mijn eigen lijf”

Actrice en schrijfster Isa Hoes

“Geestelijk vind ik deze fase geweldig”

Isa Hoes is er altijd van uitgegaan dat ze 92 zal worden. Zelfs de diagnose borstkanker die in april 2021 werd gesteld, bracht die overtuiging nauwelijks aan het wankelen. Ze noemt het een ‘wake-up call’. “En het lijkt wel alsof ik door mijn ziekte ook enigszins met mijn moeder in het reine ben gekomen.”

TEKST ARJAN VISSER FOTO’S JANITA SASSEN VISAGIE INEKE BRUGMAN

Er zijn twee grote ‘voor- en na-momenten’ in het leven van Isa Hoes: het zelfgekozen levenseinde van Antonie Kamerling, haar grote liefde, in 2010 en – elf jaar later –het moment waarop werd vastgesteld dat het knobbeltje in haar rechterborst inderdaad kwaadaardig was. “De eerste aardverschuiving kwam van buitenaf, de tweede ontstond hier, van binnen, in mijn eigen lijf. Het was erg eng, een regelrechte schok, maar weet je wat ik het allerzwaarst vond? Merlijn en Vlinder te moeten vertellen dat ik kanker had. Hoe kon ik hun zoiets aandoen? Moesten ze dan nóg een ouder verliezen? Dat zei ik ook tegen de arts in het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis: ‘Ik kan helemaal nog niet dood!’”

LOSLATEN EN DOORGAAN

“Na het overlijden van Antonie is er een bizarre drie-eenheid ontstaan. En ik wás al een echte joodse moeder. Omarmend – letterlijk. Dit had ik me als jong meisje al voorgenomen: mijn kinderen zullen nooit op een tweede plek staan. Ik kan nogal drammerig zijn en wil het liefst

alles bespreken. ‘Nee hè’, zegt Merlijn dan, ‘daar gáán we weer!’ Ja, inderdaad, daar gaan we weer. Laten we hier eens goed over praten. Geen dingen laten zitten. Zo werkt het vaak tussen hem en mij. Vlinder is aanschouwelijker, meer op zichzelf, een luisteraar. Laatst zag ik dat ze ergens verdrietig om was. Gelukkig had ik toen de wijsheid om te vragen: ‘Of wil je er juist níet met mij over praten?’ Ze kon alleen maar knikken. Vond ik moeilijk, maar toch: ik moet het loslaten. Toen Merlijn een paar jaar geleden uit huis ging, moesten Vlinder en ik daar erg aan wennen. Wat was het stil ineens! Sindsdien wonen Vlinder en ik gezellig samen. Dit jaar vliegt ook zij uit, of nou ja, voor twee maanden naar Amerika, maar toch: heel spannend en geen idee wat er na die tijd gaat gebeuren. Ik zal haar vreselijk missen, maar het is goed zo. Het begin van iets nieuws. Ook voor mij.”

Ze noemt het ‘mijn pad van zelfontplooiing’, ingeslagen nadat bevestigd werd dat het, hoe ingrijpend ook, een milde vorm van kanker was geweest. “Een wake-up call.

Ik was bijna letterlijk in slaap gesukkeld. Zo liep I’M, het platform voor de 40plus-vrouw dat ik met Medina Schuurman had opgericht, al een tijdje niet zo lekker meer. Ik durfde hardop de vraag te stellen: word ik hier nog gelukkig van? En het antwoord was: nee. Medina schrok in eerste instantie, maar al snel bleek dat ook voor haar de lol er een beetje af was. We hebben wel zeshonderd keer tegen elkaar gezegd: het gaat niet, waarom niet? Het was even heftig, maar nu voelde het toch als een bevrijding. Door die confrontatie met kanker ben ik veel gerichter naar mezelf gaan kijken. Wie ben ik? Wat wil ik?”

INZICHT EN COMPASSIE

Eén ander project dat door de diagnose een andere wending zou krijgen, was een boek dat over haar ouders zou gaan. Haar psychiater was gefascineerd geweest door de verhalen die ze met name over de ingewikkelde relatie met haar in 2010 overleden moeder had verteld. “Ik heb het écht geprobeerd, maar het is niet gelukt. Na twee jaar heb ik het voorschot – een gigantisch bedrag dat ik goed kon gebruiken – teruggestuurd en gezegd: ik stop ermee. Toen

“Het lijkt alsof ik door mijn ziekte ook met mijn moeder in het reine ben gekomen”

kwam die borstkanker en ik merkte hoe prettig ik het vond een dagboek bij te houden tijdens dat hele proces. Over de onderzoeken, de huilbuien, de hulp van vrienden en vriendinnen, maar bijvoorbeeld ook over de ayahuasca-ceremonie waar ik aan heb meegedaan om antwoord te krijgen op de vraag óf ik wel geopereerd wilde worden (het drinken van deze Zuid-Amerikaanse hallucinerende drank kan helpen bij het verkrijgen van bepaalde inzichten, red.). Gaandeweg bleek dat bepaalde stukken die ik over vroeger had geschreven heel goed pasten bij alles wat me op dat moment overkwam. Zo begon mijn moeder tóch een plek te krijgen in Over leven (het boek van Isa Hoes dat is verschenen bij uitgeverij Boekerij, red.).”

GETRAUMATISEERDE MOEDER

“Het kan haast geen toeval zijn dat ik een tijdje terug door War Child werd gevraagd mee te werken aan Oorlog is erfelijk. Ik weet niet of ik vóór de kanker ook ja zou hebben gezegd. De opnames waren heel zwaar, ik ben in geen tijden ergens zó nerveus voor geweest. Het was voor het eerst dat ik iets prijs durfde te geven wat zo privé, zo pijnlijk was: de gecompliceerde relatie met mijn joodse, door de oorlog getraumatiseerde moeder… Ze had in de jaren negentig meegewerkt aan het grote getuigenissen-project van Steven Spielberg. Ik had al de kans gekregen om het interview met haar in het Joods Museum te bekijken, maar door onhandigheid – of ongeduld, ik weet het niet – heb ik er toen maar een deel van meegekregen. Dit keer heb ik alles, van het begin tot het einde, gezien. Toen het licht aanging, voelde ik vooral compassie en dacht: ach, waarom heb ik het toch zo moeilijk gehad met jou? Dus ja, er zijn dingen veranderd; het lijkt wel alsof ik door mijn

ziekte ook enigszins met mijn moeder in het reine ben gekomen. Is het erg als iets nooit helemaal goedkomt?

Nee toch? Misschien dat ik straks, als ik op mijn 92ste mijn ogen sluit, nog altijd denk: ik heb bij mijn moeder nooit echt helemaal mezelf kunnen zijn. Maar dit, wat ik nu voel, is al zó fijn: het is een heel stuk zachter geworden tussen ons.”

VRAAG & ANTWOORD

HOE OUDER, HOE MOOIER?

“Ja, al moet ik wel wennen aan het ouder wordende lichaam. Soms kijk ik met verbazing naar mijn handen: waarom heb ik eigenlijk al die aders? Die zag ik eerder nooit. Ik voel me vaak nog een soort kind, maar dat lijf denkt daar duidelijk anders over. Geestelijk vind ik deze fase geweldig. Er is meer ruimte, ik zie zo veel meer en ik voel me ook een stuk zelfverzekerder.”

MET WIE BEN JE HET LANGST BEVRIEND?

“Nu ik wat meer rust in mijn leven heb gekregen, voel ik ook de behoefte opkomen de banden met vrienden van vroeger aan te halen, maar degene met wie ik al meer dan dertig jaar heel close ben, is Marc-Marie Huijbregts. We kunnen overal grappen over maken, we zijn het niet altijd met elkaar eens, maar als de basis liefde is, kun je het samen heel lang volhouden.”

HOE HANDIG BEN JE DIGITAAL?

“Ik kan inmiddels een aardig filmpje in elkaar knutselen. Als ik er de tijd voor had zou ik het ook heel cool willen kunnen doen. Dat lukt nu niet. Dus: ik kan ermee uit de voeten en als ik het echt niet meer weet heb ik altijd nog twee vraagbakens in de buurt: mijn kinderen.”

ISA HOES

Isa Hoes is op 13 juni 1967 geboren in Leiden. Ze is van oorsprong toneelspeelster en ze heeft de Toneelschool in Maastricht gevolgd. Ze is bij het grote publiek bekend geworden door haar rol als Myriam van der Pol in de soapserie van RTL: Goede Tijden, Slechte Tijden. Daarnaast speelde ze onder meer in All Stars, Rozengeur & Wodka Lime en De Ontsnapping. Vorig jaar verscheen Over leven, een boek over haar ervaring met borstkanker. Dit jaar is ze te zien in Oorlog is erfelijk, een drieluik van de EO in samenwerking met War Child. Ook speelt ze in de horrorfilm Jimmy die vanaf augustus in de bioscoop draait.

T/m 22 juni minimaal

ONTDEK ÉCHT GOED ZITTEN IN UW WOONKAMER 400,Inruil korting

Comfortabel en zorgeloos vanuit huis de beste stoel vinden klinkt als muziek in de oren, toch? En als kers op de taart ontvangt u nu ons gratis ‘Aan huis voordeelpakket’. Ga naar prominent.nu/thuisadvies of bel 0341 - 27 40 90 voor een vrijblijvend advies bij u thuis. Altijd ruim 1000 modellen op voorraad en binnen 1-5 werkdagen in huis.

Nu met gratis Aan huis voordeel pakket

• Gratis stijladvies t.w.v. 179,-

• Gratis taxatie oude stoel (minimaal 400,- inruilkorting)

• Gratis zitanalyse

• Professionele levering

Ons nieuwste inspiratiemagazine gratis ontvangen? Ga naar prominent.nu of bel 0341-27 40 90 voor meer informatie.

Actievoorwaarden van toepassing, vraag ernaar bij de adviseur.

*Bijna alle modellen zijn ook met sta-op functie leverbaar.

Gabrio sta-op stoel Vanaf 1390,Nu v.a. 990,-

Vancouver sta-op stoel Vanaf 1590,Nu v.a. 1190,-

Toscana relaxstoel* Vanaf 1190,Nu v.a. 790,-

A-101 relaxstoel* Vanaf 1490,Nu v.a. 1090,-

C-100 relaxstoel* Vanaf 1890,Nu v.a. 1490,-

Wilson sta-op stoel Vanaf 2165,Nu v.a. 1765,-

Zorg voor ouders

Als we jong zijn zorgen onze ouders voor ons. Maar met het verstrijken van de tijd draaien de rollen langzaam om. Steeds meer zorgen ‘kinderen’ van boven de vijftig voor hun ouders. Dat heeft invloed op het dagelijks leven van zowel de ouders als de kinderen. Daarom een dossier over zorgen voor ouders. Hoe doen we dat in Nederland?

Wat zeggen de professionals erover? En welke ervaringen hebben onze leden met zorg voor ouders?

DOSSIER ZORG VOOR OUDERS

Specialist ouderengeneeskunde Annetje Bootsma

“Met een beetje inzicht is veel mogelijk”

Steeds meer zorgbehoevenden en steeds minder zorgprofessionals, dat is het vooruitzicht de komende jaren. Met deze voorspelling wordt de druk op kinderen steeds groter. Zorgen voor je ouders, of zorg krijgen van je kinderen, gaat niet altijd zonder slag of stoot. In haar praktijk denkt specialist ouderengeneeskunde Annetje Bootsma met ouderen en hun kinderen mee: “Kinderen die het meest dichtbij staan, krijgen vaak het meest te verduren.”

TEKST MARIJE REMMELINK BEELD BABS VAN GEEL

ZORG VOOR JE OUDERS (OF ZORG DOOR JE KINDEREN) KRIJGT STEEDS MEER AANDACHT. WAAROM IS DIT ZO’N BELANGRIJK ONDERWERP?

“Vaak rol je er in – opeens of geleidelijk – zonder ervoor te kiezen. Het overkomt je. Als je weet hoe de zorgwereld werkt, begrijpt wat er om je heen gebeurt, wat je kan verwachten, scheelt dat enorm. Ook is het belangrijk te zorgen dat je jezelf niet verliest. Eigenlijk is dat een vorm van preventie. Door mensen te informeren kunnen ze vooraf beslissingen maken of alert zijn en worden ze minder door de situatie overvallen.”

GEZIEN DE ONTWIKKELINGEN, ZOALS DUBBELE VERGRIJZING EN MINDER ZORGPROFESSIONALS,

GAAT DE (OUDEREN)ZORG ER DE KOMENDE

JAREN HEEL ANDERS UITZIEN.

“Je ziet op dit moment al veel veranderen. Zo zijn zorginstellingen al heel druk met het samenbrengen van

formele en informele zorg en zijn verpleeghuizen door het tekort aan bedden steeds minder toegankelijk. De nadruk ligt op zelfstandig wonen met aanvullende thuiszorg en ondersteuning. De specialist ouderengeneeskunde krijgt een grotere rol in de ondersteuning van de huisarts en de zorgbehoevende en diens omgeving houdt meer verantwoordelijkheid.”

WELKE GEVOLGEN HEBBEN DEZE

ONTWIKKELINGEN OVER PAKWEG TIEN JAAR?

“Je krijgt dan een grotere tweedeling tussen mensen die zelf extra zorg kunnen inkopen en mensen die dat niet kunnen. En mensen die om hulp durven te vragen en zij die dat niet durven, of niemand hebben om hulp aan te vragen. We zullen veel meer schrijnende situaties moeten verdragen. Ik vrees dat veel mensen teleurgesteld gaan zijn, omdat zal blijken dat de verzorgingsstaat veel minder verzorgend is dan we gewend zijn.”

EN WAT VERANDERT ER VOOR EN DOOR MENSEN

DIE TE MAKEN HEBBEN MET ZORG VOOR OUDERS?

“We hebben het altijd over dat er in de toekomst minder mantelzorgers en minder zorgprofessionals zijn. Maar vergeet niet dat er heel veel fitte 65-plussers zijn straks, zij kunnen inspringen. Er zijn minder zorgprofessionals, die de zorg kunnen overnemen. Er is meer hulp nodig, maar ook beschikbaarheid van kinderen, van de partner, van familie of buren. Het anticiperen op ouderdom door lid te zijn van verenigingen of coöperaties in de buurt wordt belangrijk. Ouderen zullen meer voor elkaar moeten zorgen. Ook de gemeente, middenstand en woningbouw kunnen zich aanpassen en wijken bijvoorbeeld meer dementievriendelijk maken.”

WAT ZIJN DE EERSTE TEKENEN DAT EEN OUDER

IEMAND MOGELIJK MEER ONDERSTEUNING

NODIG HEEFT?

“Het is niet altijd zo duidelijk te zien, maar waar je alert op kunt zijn, is achteruitgang in geheugen en denkvermogen of gedragsverandering. Soms zie je dat er oud zeer naar boven komt en dat het niet meer lukt dat te verbergen of compenseren. Neem je eigen gevoel serieus als iets ‘niet pluis’ voelt. Als partner zie je soms een ander beeld dan de zoon die op de koffie komt, of een ander beeld dan de huisarts ziet in de setting van een afspraak op de praktijk. Geef duidelijke voorbeelden waarom je je zorgen maakt en ga daarmee naar de huisarts. Dan kan je na een half jaar samen evalueren hoe het verloopt.”

ZODRA KINDEREN VOOR HUN OUDERS GAAN

ZORGEN, WORDEN DE ‘NATUURLIJKE ROLLEN’ OMGEDRAAID. DAT KAN SPANNINGEN OPLEVEREN IN DE RELATIE TUSSEN OUDER EN KIND.

“Dat klopt. En wat je ook vaak ziet is dat het kind dat het meest zorgt, daar van de ouder de minste waardering voor krijgt. En het kind dat eens per maand langskomt krijgt alle lof. Dat is omdat het kind dat het meest zorgt, het meest dichtbij staat en daardoor het meest confronteert. Veel ouderen die zorgbehoevend zijn hebben te maken met verlies. Zoals verlies van eigenwaarde, autonomie, zelfstandigheid en geheugen. En natuurlijk ook het verlies van de mensen om je heen. Rouw gaat gepaard met

“Wees alert op achteruitgang in denkvermogen of gedragsverandering”

emoties en wisselend gedrag. Bij mensen met dementie of een beschadigd brein hoeft er maar dit te gebeuren en ze worden getriggerd en kunnen boos of angstig worden. Zulk gedrag wordt vaker geuit naar mensen die dichtbij ze staan. Dan heb je ook nog de groep kinderen die als jongere voor hun ouder met psychische problemen of een ingewikkeld karakter hebben gezorgd. Op het moment dat zij eindelijk ‘vrij’ zijn, moeten ze weer voor hun ouder zorgen. Vaak zie je dat oud zeer dan weer gaat opspelen en patronen zich herhalen. Als het ene kind gaat zorgen en het andere kind afstand houdt, kunnen daar enorme conflicten uit voortkomen. Als professional vind ik dat je kinderen van ouders met psychische problemen moet beschermen en de ruimte moet geven om minder betrokken te zijn.”

WAAR KUNNEN MENSEN IN EEN DERGELIJKE

SITUATIE TERECHT?

“Zoals gezegd, het is belangrijk om een melding te maken bij de huisarts. Die mag kinderen geen informatie geven, maar je kunt er als kind wel een melding doen. Soms kun je met je problemen bij een praktijkondersteuner bij de huisarts terecht. Bij thuisarts.nl en bij dementie.nl vind je heel veel informatie. Maar als de persoon in kwestie weigert om naar een huisarts te gaan of geen toestemming geeft om met de huisarts te overleggen, dan is er geen verzekerde zorg die helpt. In mijn praktijk denk ik mee met mensen die in zo’n ingewikkelde situatie zitten. Ik hoop dan te kunnen bereiken dat de familie toch de huisarts of een specialist ouderengeneeskunde kan inschakelen.”

Dr. Annetje Bootsma

HEEFT

U TIPS HOE MENSEN ZICH KUNNEN VOORBEREIDEN OP ‘LEEFTIJDSGERELATEERDE AANDOENINGEN’?

“Vooral dementie is een groeiend probleem. Als je dat eenmaal hebt, is er weinig aan te doen. Uit onderzoek van medisch tijdschrift The Lancet blijkt dat 40 procent van de gevallen is te voorkomen met een goede leefstijl. Dat is eigenlijk de allerbelangrijkste aanbeveling voor het voorkomen van dementie. Dus bewegen en gezond eten en doelen blijven stellen, ook als het moeizamer gaat. Daarnaast is het slim om te investeren in sociale en financiële reserves voor je oude dag. En als je dan te maken krijgt met veranderingen en verlies, zorg dan dat je dat deelt met de mensen om je heen wat je meemaakt en wat dat met je doet.”

Bootsma’s tips voor verzorgende kinderen:

• Zorg goed voor jezelf en blijf doen waar jij zelf blij van wordt

• Beloof niet te veel. Duidelijkheid is fijn voor beide partijen

• De situatie is misschien niet ideaal, leer om het suboptimale te verdragen

• Doorleef en bespreek emoties en moeilijkheden waar je mee te maken krijgt

Annetje Bootsma is specialist ouderengeneeskunde en werkt in de GGZ. Daarnaast heeft zij een eigen praktijk in Amsterdam. Daar helpt ze mensen met problemen rondom ouder worden, dementie, geheugen en gedrag. “Deze problemen zijn vaak ingewikkeld, maar met een beetje inzicht en moeite is er veel mogelijk. En soms geeft het ook rust te weten dat er geen oplossingen zijn.”

Hoog-Laag

Elektrisch verstelbaar

Verrijdbaar & deelbaar

Zitpositie

Ontdek wat echt goed slapen is

Heerlijk uitgerust wakker worden, makkelijk uw bed op kunnen maken, eenvoudig onder uw bed stofzuigen, op elke hoogte inen uitstappen en tevens voorbereid zijn op de toekomst? Het kan allemaal met een levensloopbestendig bed van Bedder.

Wilt u thuis, in alle rust, zorgeloos uw bed samenstellen? Een goed idee! U ontvangt zelfs een gratis Thuis Voordeelpakket t.w.v. €978,-*. Bel nu naar 0561 - 70 02 24 of ga naar www.bedder. nl/ en maak online een afspraak. U bent natuurlijk ook van harte welkom in één van onze showrooms.

Showrooms

Steenstraat 2, Oldemarkt Maandag t/m vrijdag van 08:30 - 17:30 uur

Telefoonweg 86, Ede Dinsdag t/m zaterdag van 10:00 - 17:00 uur

Vraag nu uw Thuis Voordeelpakket aan!

Tot € 900,- leeftijdskorting

Gratis comfortkussen ter waarde van € 39,-*

Kosteloze slaapscan

Vrijblijvend thuisadvies

*vraag naar de voorwaarden

Gratis brochure en uw Thuis Voordeelpakket t.w.v €978,-* ontvangen?

Bel naar 0561 - 70 02 24, scan de code of ga naar www.bedder.nl/gratis-brochure/!

Laat uw idealen voortleven in uw testament

Wilde Ganzen steunt mensen die met kleine, slimme projecten armoede aanpakken in hun eigen buurt of dorp. Door Wilde Ganzen op te nemen in uw testament geeft u, ook als u er niet meer bent, deze aanpakkers de kans om armoede van onderop te doorbreken.

Meer informatie over onze projecten of de brochure over nalaten ontvangen? Bel of mail met Emmy Janssen: 033 - 204 5522, emmy@wildeganzen.nl. wildeganzen.nl/nalaten

Feiten en cijfers over Zorgen voor ouders

Bij het ouder worden gaan niet alleen de eigen jaren tellen, maar ook die van ouders en schoonouders. Dan worden de rollen langzaam omgedraaid: van zorgen vóór kinderen naar verzorgd worden dóór kinderen. Feiten en cijfers over mantelzorg voor onze ouders.

Zorg in geld gemeten

In 2019 werd de totale inzet van iedereen die voor een ander zorgt, berekend op 1,5 miljard uur en 20,3 miljard euro.

Van wie krijgt men hulp?

Wij Nederlanders zijn over het algemeen bijzonder behulpzaam. We willen een ander graag helpen. Maar van wie ontvangen we hulp? Liefst van een professional, maar ook de hulp van partner en kinderen is natuurlijk bijzonder welkom.

• Professionele hulp 56%

• Partner 29%

• Kinderen 28%

• Buren 16%

• Vrienden/kennissen 12%

Nederlandse zorgzaamheid vs de rest van de wereld

Vergeleken bij de rest van Europa voelen Nederlanders zich het minst verplicht om voor hun (zieke) ouders te zorgen. Uit onderzoek blijkt dat mediterrane landen, Midden- en Oost-Europese landen veel hoger scoren:

Georgië 93%

Albanië 89%

Kroatië 87%

Portugal 79%

Italië

Waar helpen we (schoon-)ouders het vaakst mee?

Behalve dat kinderen goed gezelschap zijn voor hun ouders, helpen ze hen in deze steeds digitalere wereld ook om allerlei zaken te regelen.

45-54 jaar 61+ jaar

Gezelschap en troost 54% 64%

Digitale vragen 52% 48%

Financiën en administratie 36% 54%

Klusjes in huis en tuin 40% 46%

Begeleiding zorgafspraken 33% 49%

Boodschappen, eten bereiden 32% 45%

Begeleiden sociale activiteiten 26% 36%

Aanpassen woning 19% 29%

Huishouden 20% 26%

Medische verzorging 17% 29%

(Levens-)testament 13% 22%

Persoonlijke verzorging 15% 21%

Hoe lang duurt het

zorgen?

Driekwart van de kinderen ontfermt zich langer dan twee jaar over ouders en schoonouders.

45-54 jaar 72%

55-50 jaar 79% 61+ 85%

Hoe voelt het om voor je ouders te zorgen?

• 54% is blij iets terug te kunnen doen

• 25% heeft een betere band gekregen

Hoeveel tijd brengen we door met zorgen voor naasten?

Kinderen die de pensioenleeftijd naderen, zorgen meer over het algemeen uren voor hun ouders.

45-54 jaar 61+ jaar

Af en toe 35% 29% 1-2 uur per week 35% 22%

3-5 uur per week 19% 33%

6-10 uur per week 5% 10%

Meer dan 10 uur 2% 6%

Niet alle ouders hebben zorg nodig

Zelfs bij de groep van 80+ is er nog steeds een grote groep die helemaal geen hulp nodig heeft of krijgt.

• 49% heeft geen hulp nodig

• 13% geen hulp, maar soms wel nodig

• 10% af en toe hulp nodig

• 22% wekelijks hulp nodig

• 5% dagelijks hulp nodig

• 15% geeft aan minder tijd te hebben voor hobby’s en vrienden

• 12% ervaart stress

Bronnen: ANBO-PCOB, European Value Study, SCP

Zorgen voor (groot)ouders

“Met de tijd kwamen er steeds zorgtaken bij, zo gaat dat”

Altijd klaarstaan, de dagelijkse boodschappen doen, doktersafspraken maken of de persoonlijke verzorging; zorgen voor naasten is een intensief traject. Wij spraken met drie leden over hun ervaringen met de zorg voor hun (overgroot)ouders(s).

RUDY KLOMP (83)

“Zo lang ik me kan herinneren, heb ik voor mijn moeder gezorgd. Mijn moeder was door de oorlog getraumatiseerd en psychisch niet in orde. Als kind was ik me er niet van bewust, maar later realiseerde ik me dat ik altijd op mijn tenen heb gelopen. In haar psychoses bleef ze tegen mij aanpraten. Ik luisterde naar al die verhalen, ook al was ik daar veel te jong voor.

Ze had regelmatig zulke psychotische buien. Als ik tegen instanties zei dat het niet goed ging thuis, dan werd zij naar een inrichting gebracht en moesten ik en mijn broer een tehuis in. Dat is veelvuldig gebeurd. Dan zat ik weer in een pleeggezin, of een kindertehuis, ik heb zelfs in een jeugdgevangenis gezeten, gewoon omdat het thuis niet meer ging.

In de tijden dat ik bij haar woonde, probeerde ik haar zo goed en kwaad als dat ging op te vangen. We hadden geen geld, gingen naar loketten voor kleding en voedsel. We hadden regelmatig geen kolen en dan was het ijskoud thuis. Ik jatte dan af

en toe kolen, omdat ik vond dat het nodig was. Ik stelde me toen al als verzorger op.

Ik heb mijn leven door mensen opgevangen en voor mensen gezorgd. Zelfs toen ik in de jeugdgevangenis werd gestopt, was ik er voor de andere jongens daar. Daar zaten jongeren die van alles uithaalden, als zij ruzie hadden of vastliepen dan hielp ik ze door met ze te praten en naar ze te luisteren.

Ik ben toen ik een jaar of achttien was een arts tegengekomen, aan wie ik ons verhaal heb verteld. Hij heeft ervoor gezorgd dat mijn moeder invalidegeld kreeg. De rust die ze daardoor kreeg heeft haar veel goed gedaan. Dat ze wist dat ze eten kon kopen. Ik besloot toen vroeg te trouwen, dan kon ik het huis uit en mijn broertje en mijn halfzusje bij mij in huis nemen. Dat zorgen, dat zal altijd in mij zitten. En ik heb ook het geluk gehad dat er mensen waren die voor mij zorgden.”

LEONIE

(76, wil liever niet met achternaam en foto in het magazine)

“Mijn vader overleed toen mijn moeder 75 jaar was. Ze was altijd een flinke vrouw die goed haar boontjes kon doppen. Ze had wel hulp nodig op administratief vlak en ze had geen rijbewijs, dus ik bracht haar met de auto naar haar afspraken.

Na een tijd is ze bij mij in de buurt komen wonen in een appartementje, zo kon ik meer voor haar zorgen terwijl ze nog wel zelfstandig kon blijven wonen. De zorg heb ik altijd uit een gevoel van plicht gedaan. Ik heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel.

Met de tijd kwamen er steeds zorgtaken bij, zo gaat dat. Ze kreeg beginnende dementie en kon op een bepaald punt niet meer koken dus maakte ik de maaltijden klaar. Ze ging naar de dagbesteding en had een alarm om, als ze viel dan werd ik gewaarschuwd. Maar na een aantal jaar viel ze steeds vaker en lukte mij het ook niet meer om haar overeind te krijgen.

Ze wilde absoluut niet naar een verpleeghuis. Een dementiecoach heeft toen goed geholpen. En ik zorgde dat ze fysiotherapie en logopedie kreeg zodat ze goed bleef bewegen en zichzelf kon uitdrukken. Ik deed de was, de boodschappen, koken en regelde alles. De waardering was er wel voor, dat liet ze me regelmatig weten.

“ De zorg heb ik

altijd

uit een gevoel

van

plicht gedaan”

Mijn moeder is inmiddels 102 jaar. Een lange zorgperiode waarin er zoveel op mij af kwam dat ik mijn eigen leven kwijt was. Om daar mee om te gaan ben ik naar het Alzheimer Café gegaan. Dat heeft mij ontzettend geholpen. Zorgen voor iemand die dementeert is ongelooflijk zwaar. Ik heb daar veel over geleerd waardoor ik het mentaal beter aan kan. Ik maak nu meer ruimte voor sociale contacten en heb tijd om te wandelen, bridgen of zwemmen.

Alzheimer Café

Dementie is volksziekte nummer één. Bent u mantelzorger voor iemand met dementie? Door heel Nederland vindt u Alzheimer Café’s voor iedereen met een vorm van dementie en hun naasten. Met deskundige sprekers, betekenisvolle onderwerpen en informatie over (omgaan met) dementie. Hier kunt u luisteren, vragen stellen en ervaringen uitwisselen. Meer informatie vindt u op: www.alzheimer-nederland.nl

Ik heb al die jaren mijn best gedaan dat ze thuis kon blijven wonen. Vorig jaar is ze weer gevallen, toen kon ze niet meer lopen en moest ze wel naar een verpleegkliniek. Daar was ze heel verdrietig om. En, zoals dat met mensen

Een relaxfauteuil voor het leven?

Een goede en gezonde zithouding, heerlijk relaxen en makkelijk opstaan?

Ontdek het comfort van de op maat gemaakte relaxfauteuils en banken.

Vraag gratis het uitgebreide inspiratiemagazine aan.

met dementie gaat, kwamen er ook verwijten. Het is er niet geweldig, maar het ging niet meer alleen thuis. Nu ze in een verpleeghuis zit hoef ik me ‘s nachts geen zorgen meer te maken of ze is gevallen.

Maar, ook al is ze opgenomen, ik ben veel aan het overleggen, kom bij d’r langs, zorg dat haar spullen op orde zijn en krijg elke keer een enorme berg was mee. Dus ik ben er nog heel druk mee.”

LILIAN BAARS (36)

“Als kind kwam ik veel mijn opa en oma. Ik knipte hun nagels en vond het leuk om hun haren te wassen. Ik wist al vroeg dat ik de zorg in wilde. Als de mens kwetsbaar is wil ik voor ze zorgen, juist om te laten weten dat we allemaal mensen zijn.

Ik heb me altijd echt thuis gevoeld bij mijn opa en oma. Ze waren streng en hadden heel andere normen en waarden: geen eten weggooien, lampen uit, niet te veel wc-papier gebruiken. Ik vond dat ook mooi om mee te krijgen.

Met de jaren ging mijn oma steeds meer achteruit en begon meer op mij te leunen. Soms was het wel beklemmend en lastig om daar een balans in te vinden. Ik moest ook leren de zorg over te laten aan de thuiszorg. Ik wilde haar waarden en normen bewaken. Dat haar haar altijd goed werd gedaan en op een bepaalde manier zat. Dat vond ik belangrijk.

“Belangrijk is om zorg te geven vanuit het perspectief van de ander’

Wat belangrijk is, is dat je zorg geeft vanuit het perspectief van een ander. Wat ik fijn vind, is voor een ander misschien verschrikkelijk. Voor mijn oma was het bijvoorbeeld belangrijk dat ik de douche uitdeed tijdens het inzepen. Ook al zat ze dan in de kou. Ze had de oorlog meegemaakt en kon niet tegen verspilling. Hoe lastig ik het ook vond, ik deed wel altijd de kraan uit. Zo wilde zij het. En daar gaat het om.

Ik was niet de enige die haar hielp, dat was natuurlijk wel fijn. De persoonlijke verzorging heb ik altijd gedaan. Of zorgen dat ze wel bleef bewegen. Want als ze vitaal bleef zou ze langer thuis kunnen blijven wonen. En dat was voor haar het belangrijkste. Uiteindelijk is ze alleen de laatste maanden van haar leven bij een van haar dochters gaan wonen.

De band tussen ons was zo sterk, ik wist wat ze dacht en wat ze nodig had. Een sterkere band dan mijn moeder bijvoorbeeld met haar had. Dat de zorg voor haar wegviel was wel heel moeilijk, daar moest ik echt aan wennen. Ik deed het met mijn hart. En er gingen echt veel uren in en ik zou het zo weer hebben gedaan. Ik vind zorgen voor elkaar echt belangrijk, we zijn veel te druk met andere dingen. Ik wil mijn tijd besteden aan wat er echt toe doet. En dat is tijd hebben voor elkaar.”

Veelgestelde ‘zorgen voor’ vragen

Als u voor ouders of voor andere naasten zorgt, kan dat nogal wat vragen oproepen. We hebben op deze pagina’s een aantal veelgestelde vragen gebundeld. Die vindt u ook terug op onze website en daar staan nog (veel) meer vragen en antwoorden.

anbo.nl/zorgen-voor

Persoonsgebonden budget (pgb)

Wat kun je doen met een pgb?

Het persoonsgebonden budget (pgb) is een geldbedrag waarmee mensen die zorg nodig hebben zelf zorg kunnen inkopen. Als uw ouder een pgb heeft, mag hij zelf bepalen wie de zorg verleent, hij kan u ook inhuren als pgb-zorgverlener. U wordt dan uit het pgb betaald voor de zorg die u geeft. Let op: niet alle zorg die mantelzorgers geven, kan betaald worden uit een pgb. Zaken zoals de administratie doen, klusjes in huis of meegaan naar de huisarts tellen niet mee voor het pgb.

Bij de zorg voor ouders zijn er drie mogelijke instanties om een pgb aan te vragen:

1. Uw ouder woont zelfstandig thuis en heeft hier ondersteuning bij nodig (bijvoorbeeld huishoudelijke hulp) – dan gaat het om een pgb uit de Wmo en moet u bij de gemeente zijn.

2. Uw ouder heeft hulp bij wassen en aankleden of verpleegkundige zorg nodig – dan gaat het om een pgb uit de Zvw en moet u bij uw zorgverzekeraar zijn.

3. Uw ouder heeft blijvend 24 uurs zorg of permanent toezicht nodig – dan gaat het om een pgb uit de Wlz en moet u bij het zorgkantoor zijn.

Zorgverlof

Kan ik verlof krijgen als ik voor iemand zorg?

Wilt u verlof opnemen om te zorgen voor uw zieke kind, partner of ouder? Of om te zorgen voor een ander familielid, een vriend of bekende? Dan heeft u vaak recht op verlof voor calamiteiten, kortdurend of langdurend zorgverlof. Voorwaarde is dat de zieke verzorging nodig heeft. En dat u op dat moment de enige bent die de zieke zorg kan geven.

Het verschilt per verlofsoort of u krijgt doorbetaald:

• Bij calamiteitenverlof (plotselinge situaties die u meteen moet oplossen) krijgt u uw loon in principe gewoon doorbetaald.

• Bij kortdurend zorgverlof krijgt u maximaal twee werk-

weken per jaar minstens 70% van uw loon doorbetaald (het bedrag dat u krijgt, mag niet onder het minimumloon komen).

• Tijdens langdurig verlof hoeft de werkgever uw salaris niet door te betalen.

Uw werkgever mag kortdurend en langdurend zorgverlof alleen weigeren als het bedrijf daardoor in ernstige problemen komt. Gebeurt dit niet? Dan kan uw werkgever het verlof op een later moment niet meer stoppen.

Let op!

In uw cao kan een andere regeling staan. Als dit zo is, gelden die afspraken. Ook als deze nadelen voor u hebben.

Mantelzorgmakelaar

Wat doet een mantelzorgmakelaar?

De mantelzorgmakelaar helpt mantelzorgers met alle regeltaken rond de zorg. Hulp van de mantelzorgmakelaar kan worden vergoed door de zorgverzekeraar of gemeente, maar dit is niet wettelijk geregeld.

U kunt bij de mantelzorgmakelaar terecht als u behoefte heeft aan praktische hulp. Het doel van de mantelzorgmakelaar is om overbelasting te voorkomen of te verminderen. Informatie, kortdurende ondersteuning en praktische oplossingen helpen mantelzorgers om langer te kunnen blijven zorgen.

Een mantelzorgmakelaar ondersteunt u bij uitzoekwerk, regeltaken en vragen die u heeft. Dat gaat over de mantelzorg zelf, maar ook hoe u de zorg kunt combineren met werk en/of andere verplichtingen.

Zoek een mantelzorgmakelaars bij u in de buurt:

www.bmzm.nl/zoek-mantelzorgmakelaar

Bewindvoering

Wat als iemand niet meer in staat is zelf beslissingen te nemen?

Kan uw naaste de gevolgen van beslissingen over zijn geld niet goed overzien? Bijvoorbeeld door dementie? Dan

UW HUIS BLIJFT UW THUIS

Met een S200 traplift

Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TKE, eerder bekend als thyssenkrupp, werden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn. * Op een nieuwe S200 traplift. Actie onder voorwaarden, zie trapliften.nl

Meer informatie over product of actie? Bel 0800-5003 of ga naar www.trapliften.nl

kan de partner of familie bij de kantonrechter bewindvoering aanvragen. Bewind is een vorm van wettelijke vertegenwoordiging.

Wat doet de bewindvoerder? Deze persoon neemt dan beslissingen over alle uitgaven. Uw naaste kan (grotere) uitgaven dan alleen doen met toestemming van uw bewindvoerder. De bewindvoerder moet daarover met hem of haar overleggen als dat kan.

Wie kan bewindvoerder zijn? Vaak is een familielid de bewindvoerder. Kan dat niet? Dan zijn er professionele bewindvoerders. Bewindvoering aanvragen duurt zo’n drie maanden.

Kijk voor meer informatie op:

www.rechtspraak.nl

Wonen

Mijn vader of moeder kan niet meer thuis wonen. Wat nu?

Roep via de huisarts de hulp in van de thuiszorg en wijkverpleegkundige. Zij kennen de instanties, organisaties en regelingen. Soms is een acute opname nodig, bijvoorbeeld als een mantelzorger uitvalt of als er thuis gevaarlijke situaties ontstaan. Er is dan sprake van een crisissituatie. Maar een oudere kan er ook zelf voor kiezen om niet langer thuis te wonen.

Bij ouderen die alleen wonen, kunnen gevaarlijke situaties of de noodzaak tot ongeplande zorg reden zijn om een indicatie aan te vragen voor een verpleeghuis. Ongeplande zorg is bijvoorbeeld dat iemand niet meer zelfstandig naar de wc kan. Dan wordt het lastig om zelfstandig thuis te blijven wonen. Geplande zorg, zoals wassen, aankleden en naar bed gaan, kan op vaste momenten worden geboden, maar wc-bezoek meestal niet. Bij ouderen die samenwonen, ligt het omslagpunt om naar een verpleeghuis te gaan vaak bij het moment dat de partner of andere mantelzorger de zorg niet meer aankan.

Tehuis

Wat is het verschil tussen een verpleeghuis en verzorgingshuis?

Een verpleeghuis is er voor mensen die intensieve zorg of zware medische behandelingen nodig hebben. Ouderen krijgen hier behandelingen, verpleging, zorg en begeleiding in een beschermde woonomgeving. Daarnaast zijn er, als alternatief voor het verpleeghuis, de laatste jaren ook steeds meer particuliere verzorgingshuizen ontstaan. Ouderen wonen in een eigen appartement, maar krijgen wel zorg en worden in de gaten gehouden door zorgverleners.

Kijk voor nog veel meer vragen en antwoorden op:

anbo.nl.zorgen-voor

DIGITAAL VAARDIGER

Een nieuwe telefoon?

Zet gegevens zo over!

Om de paar jaar is het zover: een nieuwe telefoon. De telefoon is te oud en kan niet meer updaten, is heel traag of er is iets kapot dat niet meer gemaakt kan worden. Er zijn genoeg redenen om een nieuwe telefoon te kopen. Maar we willen het liefst wel alles wat op de oude telefoon staat (zo veel mogelijk) overzetten naar het nieuwe apparaat. Het handigste is om dat via een back-up te doen.

Met een back-up maakt u een reservekopie van onder andere apps die geïnstalleerd zijn, apparaat- en netwerkinstellingen, sms’jes en de agenda. Afhankelijk van een iPhone of Android-telefoon worden ook nog wat andere dingen geback-upt. Door de back-up terug te zetten op het nieuwe apparaat, worden alle instellingen overgezet. Houd wel altijd het volgende in uw achterhoofd:

- Maak handmatig nog een back-up van uw oude apparaat voordat u deze uitzet en de back-up overzet. U weet dan zeker dat u de laatste gegevens overzet naar uw nieuwe apparaat.

- Wilt u ook uw WhatsApp-gesprekken weer op het nieuwe toestel kunnen lezen? Maak dan ook handmatig een back-up van WhatsApp voordat u op het nieuwe apparaat inlogt in de app.

BACK-UP IPHONE

Om de iPhone te back-uppen is het nodig dat u bent ingelogd met uw Apple ID. Waarschijnlijk bent u al ingelogd, anders werken veel handige functies niet.

• Tik op de app Instellingen

• Tik bovenaan het venster op uw gebruikersnaam

• Tik op iCloud

• Tik op iCloud-reservekopie

• Tik op het schuifje achter ‘Maak een reservekopie van deze iPhone’. Als het schuifje al groen is, hoeft u niets te doen

• Wilt u dat er al direct een kopie wordt gemaakt? Tik dan op Maak nu reservekopie

Voortaan maakt iCloud dagelijks via wifi automatisch een reservekopie. Ook een back-up van uw foto’s maken?

• Tik op Instellingen > gebruikersnaam > iCloud

• Tik op Foto’s

• Tik op het schuifje achter ‘Synchroniseer deze iPhone’. Als het schuifje al groen is, hoeft u niets te doen

BACK-UP ANDROID-APPARAAT

Op een Android-apparaat moet u ingelogd zijn met uw Google-account.

• Open de app Instellingen

• Scrol omlaag en tik op Google

• Tik op Back-up maken

• Staat de back-up al aan? Dan staat achter ‘Back-up met Google One’ het schuifje naar rechts. Eronder is het tijdstip van de laatste back-up zichtbaar

• Staat de optie nog niet aan, tik dan onderaan op Aanzetten

• Tik op Foto’s en video’s

• Zet de optie Back-up maken aan. Is het schuifje gekleurd, dan staat de optie al aan

• Tik linksboven op het pijltje om terug te keren naar het vorige scherm

• Bepaal zelf waar een reservekopie van gemaakt wordt. Scrol verder naar beneden en tik op Googleaccountgegevens

• ls het goed is staan alle opties (Agenda, Contacten, Documenten enzovoorts) aan. Tik eventueel op een schuifje om iets niet te back-uppen

• Tik bovenaan op het pijltje terug

• Gelijk een back-up maken? Scrol weer omhoog en tik op Nu back-up maken

Voortaan wordt er automatisch een back-up gemaakt bij Google.

BACK-UP TERUGZETTEN

Wilt u de gemaakte back-up terugzetten op het nieuwe apparaat? Lees op www.seniorweb.nl/back-up-maken hoe u dat per apparaat doet. Ook leest u hier hoe u een back-up maakt van WhatsApp en deze weer terugzet.

Hulp nodig?

Hebt u hulp nodig bij het maken of terugzetten van een back-up? Word dan nu lid en vraag onze vrijwilligers om hulp. Per telefoon, via internet of aan huis. Omdat u ook ANBO-lid bent ontvangt u € 5,50 korting op uw contributie. U betaalt de rest van 2024 maar € 13,50 in plaats van € 19. Bovendien ontvangt u een SeniorWeb Puzzelboekje. Ga naar:

of bel met 030 – 276 99 65 voor meer informatie.

Onderwerp aandragen?

Heeft u een digitaal onderwerp waar u graag eens meer over leest? Laat het ons weten via: www.seniorweb.nl/anbo contact@anbo.nl

Lekker bezig met ‘walking’ en ‘slow sports’

Voetbal, hockey, handbal, basketbal, tennis, wielrennen; bijna alle sporten kennen tegenwoordig een ‘walking’ of ‘slow’ variant. Waarbij het plezier, ontmoeten en matig intensief bewegen voorop staan. Voor veel ouderen de perfecte oplossing om toch regelmatig te bewegen en zo het lichaam sterk en fit te houden.

TEKST EN BEELD STIJN RADEMAKER

Walking voetbal

“DERTIG MAN HEB IK VANACHTER DE GERANIUMS WEGGETROKKEN”

Het is waterkoud en het regent pijpenstelen! Zou de afspraak wel doorgaan op sportpark De Woerd in Driebergen? Maar vanaf de parkeerplaats klinken herkenbare kreten. “Tikkie breed! In je rug! Tijd, tijd! Met je man mee! Voor de pot die bal!”

Compleet doorweekt lopen de mannen achter de bal aan. Lopen, want rennen is verboden. Dit is namelijk walkingvoetbal. Fysiek contact is uit den boze, een blessure is zo opgelopen. Hoog voorzetten mag niet. De bal moet laag blijven. Ze spelen op een kwart-veld met mini-goals.

“De meesten van ons hebben op hoog niveau gespeeld”, zegt Hans van Vugt. “Das war einmal”, roept iemand vanuit het veld. “Niet kletsen, ogen op de bal”, wordt

hij vermanend toegesproken. “Ze zijn fanatiek hoor, die gasten”, gaat Van Vugt verder. “Met mijn 77 jaar ben ik lang niet de oudste. Helaas kan ik al een paar jaar door een blessure niet meedoen. Erg, want de bal blijft als een magneet aan me trekken. Zo’n zeven jaar geleden heb ik hier walkingvoetbal geïntroduceerd. Dertig man heb ik vanachter de geraniums weggetrokken. Iedere woensdagmiddag staan we als niet meer zo jonge honden te ballen.”

Slow wielrennen

“RISICOLOOS LEVEN DOE JE THUIS OP DE BANK”

In de verte komen drie moedige wielrenners aan. Ze gaan maar langzaam vooruit. Hoge bomen aan weerszijden van het zigzag-weggetje buigen diep hun kruin. Wie stapt er dan ook met deze wind op de fiets? Het zijn Arie de Kuyer (80), Gretha van Haren (77) en Theo Klinkhamer (77). “We doen vandaag een rondje van 50 kilometer”, zegt De Kuyer. “Normaal gesproken rijden we tussen de 60 en 80 kilometers zonder problemen, maar het is de eerste keer weer van het seizoen. We doen dit al vele jaren. Het peloton dunt alleen wel een beetje uit.” Op tv zie je regelmatig profs tegen het asfalt kwakken met alle gevolgen van dien. Van Haren: “Wij kijken goed uit en houden voldoende afstand om ongelukken te voorkomen, want broze botten breken snel. Maar risicoloos leven doe je thuis op de bank. Wij willen wat beleven.”

Trots toont De Kuyer zijn Alpe d’ Huzes-tricot. “Ik ben voor mijn buurjongen met kanker omhoog gefietst. Ik ben ook eens naar Santiago de Compostela gefietst. Onderweg heb ik een wijze les geleerd: wacht niet tot later tot achter de rollator.”

Walking hockey

“WE DENKEN ALLEMAAL DAT DIT GEZOND IS”

In het clubhuis van de Utrechtse hockeyclub Kampong zitten groepen jongeren pasta naar binnen te werken. Deze aanstormende jeugd, voorbestemd om ooit misschien hoofdklasse te spelen, heeft dispensatie van school. Op een van de velden krijgt iemand keeperstraining. Er is een zaal waar aan krachttraining wordt gedaan. Dit complex ademt één en al topsport.

Op het hoofdveld is een clubje ouderen aan het hockeyen. Na de warming-up en afwerken op doel, is er een partijtje. Fanatiek wordt er heen en weer gelopen op het verkleinde veld. De ballen en sticks zijn speciaal voor deze doelgroep van licht kunststof gemaakt. Tijdens de pauze vraagt trainer Arend wat de gemiddelde leeftijd is. ‘Vijfenzeventig?’ Groot protest: ‘Nee, veeeel jonger!’ Al rekenend blijkt het toch wel zo’n beetje te kloppen. Bezweet lopen ze na afloop het veld af. “We denken allemaal dat dit gezond is.”

Ook zin in walking of slow sporten?

www.oldstars.nl

Kijk op de website: of er in uw buurt verenigingen te vinden zijn. OldStars is een initiatief van het Nationaal Ouderenfonds.

Zó herkent u een nepmail

Phishing gebeurt meestal uit naam van banken, de overheid, bedrijven, pakketbezorgers en abonnementsdiensten.

Het e-mailadres lijkt op dat van het nagemaakte bedrijf, maar is vaak net iets anders. Bijvoorbeeld ‘Zigggo’ (met een extra ‘g’) of ‘ING-betalen.nl’ (een domein dat niet van ING zelf is).

Er wordt gevraagd op een link of betaalverzoek te klikken, bijvoorbeeld om geld over te maken of gegevens in te vullen.

De mail bevat vreemde bijlages. Klik hier vooral niet op, ze kunnen virussen bevatten.

Er is haast geboden. U moet direct ergens op reageren, anders zijn de gevolgen groot.

Er staan taal- en stijlfouten in het bericht.

SeniorWeb is dé computerhulp voor u! Met uitleg, PCHulp, online cursussen en onze phishingchecker staan we voor u klaar. Word nu lid en betaal voor de rest van 2024 maar € 13,50. Ook ontvangt u een puzzelboekje cadeau. Meld u vandaag nog aan via www.seniorweb.nl/anbo of bel ons op 030 - 276 99 65 (werkdagen 9.00-17.00 uur) als u ons persoonlijk wilt spreken. Wij helpen u graag!

Zelfstandig wonen met zorg dichtbij

De woningmarkt zit op slot, wordt vaak gezegd. Ook voor ouderen, omdat er niet voldoende seniorenwoningen zijn. Maar is dat wel zo? Langzamerhand komt er steeds meer variatie in het aanbod. Mensen nemen vaker het heft in handen, maar er zijn ook initiatieven van corporaties en andere marktpartijen.

Ieder magazine staan we daarom stil bij een ‘alternatieve woonvorm’. Dit keer bij het Brokanthuis in Hengelo.

Op 1 mei 2024 is in Hengelo het eerste Brokanthuis geopend. Het is een nieuwe manier van wonen voor ouderen. Hier wonen 30 ouderen vanaf 70 jaar zonder indicatie. De bewoners zijn de baas en van betutteling is geen sprake. Samen met 20 ouderen uit de buurt vormen ze een zelfredzame community. Vanuit het Brokanthuis is er ondersteuning.

Het huis heeft een gezamenlijke huiskamer, een dakterraskamer en een atelier. Er zijn diverse buitenruimten, een fietsenberging, een lift en een trappenhuis. De ligging is fijn want het is op loopafstand van het centrum en dichtbij het centraal station. Een rustige plek, midden in de stad. Het beste van twee werelden.

Het Brokanthuis is een woonleefconcept, voortgekomen uit de wens om ouderenhuisvesting te kunnen bieden tussen thuis en verpleeghuis. Caroline Coumans is initiatiefneemster van dit huis en is jaren bezig geweest om het eerste Brokanthuis te realiseren. Wat haar betreft volgen er nog veel meer!

Kijk voor meer informatie op:

www.brokant.nl

Kennisplatform

ZorgSaamWonen

ZorgSaamWonen is een landelijk kennisplatform, opgericht in november 2019. De missie van het platform is om kennis en ervaringen te delen over wonen, welzijn en zorg. ZorgSaamWonen wil het fysieke en sociale domein, de stenen en de mensen, met elkaar verbinden. Kijk voor meer informatie op:

www.zorgsaamwonen.nl

TEKST YVONNE WITTER

Terugleverkosten met zonnepanelen

Hoe zit dat nu precies?

Het was de afgelopen maanden groot nieuws: energieleveranciers brengen ‘opeens’ nieuwe kosten in rekening bij klanten met zonnepanelen. Maar is dat ook echt zo? Het ware verhaal ligt genuanceerder. Bram Drewes, directeur van onze energiepartner DELTA Energie, legt het uit.

Terugleverkosten zijn volgens Drewes niet nieuw. Het zijn kosten die energieleveranciers maken voor stroom die met zonnepanelen wordt teruggeleverd aan het stroomnet. Klanten zagen die kosten nooit, omdat ze verwerkt werden in de stroomprijs. Volgens Drewes lopen terugleverkosten de laatste jaren hard op. Dat komt omdat er in hoog tempo zonnepanelen bijkomen. In de afgelopen drie jaar is het aantal klanten met zonnepanelen bij DELTA Energie met 63 procent gestegen. De hoeveelheid stroom die klanten terugleverden zelfs met 101 procent.

Drewes: “De kosten die wij daarvoor maken lopen net zo snel op.”

VEEL ZON EN WIND

Maar wat zijn dat dan precies, die terugleverkosten? Volgens Drewes ontstaan ze bijvoorbeeld door prijsverschillen. “Door de salderingsregeling krijgen klanten een hoge prijs voor een flink deel van de stroom die ze terugleveren. Diezelfde stroom moeten wij vaak tegen veel lagere prijzen op de stroommarkt verkopen. Het verschil is een

kostenpost voor ons. Ook zorgt de invloed van het weer, bijvoorbeeld als er veel zon en wind is, op stroomlevering door zonnepanelen voor ‘onbalans’ op het stroomnet: verschillen tussen de verwachte hoeveelheid stroom en de werkelijke hoeveelheid stroom. Die verschillen worden tegen voor ons vaak ongunstige prijzen verhandeld. Ook dat zorgt voor extra kosten.”

OPHEF

De huidige ophef hierover komt volgens Drewes doordat de terugleverkosten alleen in rekening worden gebracht bij klanten met zonnepanelen. “Dat betekent dat voor alle mensen de stroomprijs naar beneden gaat en dat alleen de klanten met zonnepanelen, grofweg een derde van ons klantenbestand, een extra toeslag betalen. Per saldo gaan klanten met zonnepanelen dus inderdaad meer betalen. Dat veroorzaakt natuurlijk ophef, maar deze verdeling is een stuk eerlijker.”

HAAKS OP VERDUURZAMING

De nieuwe kostenverdeling heeft een belangrijke reden. “We willen niet dat stijgende terugleverkosten de stroomprijzen blijven opdrijven. Stroom moet voor iedereen betaalbaar blijven, omdat de overheid de komende jaren volop inzet op elektrificatie van verwarming en vervoer. Veel mensen kunnen niet eens zonnepanelen nemen en zouden wel te maken krijgen met oplopende stroomprijzen. Dat staat haaks op verduurzaming.”

AANPASSING VAN GEWOONTES

Op de vraag of zonnepanelen in de nieuwe situatie nog wel lonend blijven antwoordt Drewes: “Zeker. Als je al langer zonnepanelen hebt, dan heb je ze waarschijnlijk al terugverdiend. Heb je ze nog maar net, dan loopt de terugverdientijd beperkt op. Heb je heel veel zonnepanelen liggen, dan kan de terugverdientijd verder oplopen, maar dat was altijd al zo. Dat deel van de capaciteit van zonnepanelen dat groter is dan je eigen stroomverbruik verdien je veel minder snel terug.” Toch zijn er zaken waar je rekening mee kunt houden. “Het loont om zelf opgewekte stroom direct te verbruiken. Stem dus je stroomverbruik af op de momenten waarop je zonnepanelen stroom opwekken. Hoe vaker je overdag thuis bent, hoe makkelijker dat wordt. Het vergt soms aanpassing van gewoontes, maar het loont.”

LIGGING

En als je zonnepanelen overweegt, waar moet je dan op letten? “Vijftig procent van de mensen die nu geen zonnepanelen heeft, wil ze aanschaffen. Dat is veel en ja, het is verstandig om goed na te denken voordat je een besluit neemt. Stem de capaciteit van je zonnepanelen bijvoorbeeld af op je stroomverbruik op jaarbasis. En breng de momenten in kaart waarop je door de dag heen de meeste stroom verbruikt. Stem daar de ligging van je zonnepanelen op af. Verbruik je ’s ochtends en in de namiddag de meeste stroom? Kijk dan of je zonnepanelen op het westen en/of oosten kunt leggen. De tijd dat je zonder na te denken zoveel mogelijk zonnepanelen op het zuiden legde, is echt voorbij.”

Wat is salderen?

Wanneer u met uw zonnepanelen meer energie opwekt dan u op dat moment verbruikt, levert u automatisch de stroom terug aan het elektriciteitsnet. De opgewekte stroom wordt verrekend met de verbruikte energie. Deze aftreksom noemen we salderen.

ANBO-PCOB komt op voor uw pensioenrechten

Invloed via hoorrecht

Pensioenfondsen moeten uiterlijk op 1 januari 2028 zijn overgegaan naar een nieuwe pensioenregeling. Vakbonden en werkgeversorganisaties bepalen de inhoud van de nieuwe pensioenregeling. Gepensioneerden hebben hierin nagenoeg geen stem. Daarom is er in de wet het hoorrecht gecreëerd, speciaal voor verenigingen van gepensioneerden. Verenigingen als ANBO-PCOB.

TEKST ERIC BRENDEL

Een vereniging kan zich bij een pensioenfonds melden voor het uitoefenen van het hoorrecht. Die moet dan wel kunnen aantonen dat ze bij dat betreffende fonds minimaal duizend gepensioneerden vertegenwoordigt.

ANBO-PCOB heeft zich bij elf bedrijfstakpensioenfondsen gemeld. Sociale partners van een fonds (vakbonden en wekrgeversorganisaties) bepalen of ANBO-PCOB wordt toegelaten.

WAT HOUDT HET HOORRECHT IN?

Als we worden toegelaten bij een fonds, dan mogen we een schriftelijk oordeel geven over het concept van de nieuwe pensioenregeling. Zo’n oordeel kan overigens pas worden opgemaakt nadat er een gesprek is geweest bij het fonds. Hierin moet een toelichting worden gegeven op de vragen die ANBO-PCOB heeft over de nieuwe regeling. Nadat we het oordeel hebben gegeven moeten de sociale partners motiveren wat ze met dit oordeel hebben gedaan.

Op deze wijze proberen wij uw belangen in de nieuwe pensioenregeling te behartigen.

AANDACHTSPUNTEN IN DE NIEUWE PENSIOENREGELINGEN

Bij het beoordelen van een nieuwe pensioenregeling is onder andere gekeken naar de volgende onderdelen:

• Is er sprake van een koopkrachtig pensioen in de uitkeringsfase? Ofwel, houden de pensioenuitkeringen op de langere termijn gemiddeld de inflatie bij?

• Zijn de pensioenuitkeringen beschermd tegen een daling als gevolg van slechte beleggingsresultaten?

• Wordt het huidige collectieve pensioenvermogen eerlijk verdeeld over alle deelnemers?

• Krijgen de gepensioneerden direct na de start van de nieuwe regeling minimaal dezelfde uitkering als vlak daarvoor in de bestaande regeling de situatie was?

UITOEFENEN HOORRECHT

Er zijn belangrijke voorwaarden bij het uitoefenen van het hoorrecht. Er moet voldoende tijd worden gegeven om een goed oordeel te kunnen vormen. De gestelde vragen moeten adequaat worden beantwoord. En het oordeel van de vereniging moet van invloed kunnen zijn op de nieuwe pensioenregeling.

RESULTATEN

Bij bijna alle fondsen is ANBO-PCOB voldoende tijd gegund. Een uitzondering hierop is het ABP. De invloed van de gegeven oordelen op de nieuwe pensioenregelingen verschilde per fonds. Bij een aantal fondsen hebben sociale partners het bestuur opgedragen aandacht te besteden aan onze aanbevelingen. Die gingen voornamelijk over de koopkracht en de eerlijke verdeling van het vermogen. Bij een aantal fondsen hebben we aangegeven dat de nieuwe pensioenregeling niet evenwichtig is. Voor de gepensio-

neerden kan het daar eerlijker geregeld worden. Dat was de situatie bij ABP en Bouw. Het is aan sociale partners van die fondsen om hieraan iets te doen!

Uitoefening hoorrecht

ANBO-PCOB heeft het hoorrecht bij tien fondsen uitgeoefend. Daaronder de twee grootste fondsen van Nederland; het ABP en PFZW. De andere fondsen zijn:

• Bouw

• PWRI

• Vervoer

• Architecten

• Schilders

• Landbouw

• Bakkers

• Zoetwaren

ABP

ANBO-PCOB heeft aangegeven het transitieplan van ABP voorlopig als onevenwichtig te beoordelen. Bovendien hebben we ons kwaad gemaakt over de houding van de Pensioenkamer van het ABP. Meer daarover kunt u lezen op: anbo.nl/hoorrecht-abp

WILLEM REIJN (RECHTS) EN ERIC BRENDEL, PENSIOENSPECIALISTEN

BIJ ANBO-PCOB, BIJ DE PENSIOENKAMER VAN ABP IN EEN ITEM VAN HET NOS JOURNAAL.

IS UW WONING ÈCHT klaar

voor uw oude dag ?

Hebt U al gedacht aan een “toiletbril-met-onderdouche” ?

Want als het goed schoonmaken van uw onderlichaam moeilijker wordt en U wilt niet afhankelijk zijn van uw partner of hulp, dan is een “wc-met-onderdouche” onontbeerlijk !

NEEM NU EEN SPATOILET®

dé beste en meest betrouwbare toiletbril-met-onderdouche

Want wat doet U als U uw onderlichaam niet meer zelf kunt reinigen door ouderdom, ziekte of handicap? Als je dus een ander moet vragen om de billen schoon te maken ? Iedereen vindt dat zeer gênant!

DUS blijf zo lang mogelijk zelfstandig met een Spatoilet® en geniet van optimale service…!! Zie het artikel in de Consumentenbond van April 2023

Voordelen van een Spatoilet®:

• Verwarmde toiletzitting

• Reiniging van Uw onderlichaam met warm water

• Vaginale reinigingsfunctie

• Ingebouwde föhn voor optimale droging

• Massage- en pulsefuncties

• EN installatie zonder hakken of breken

PLUS

• 100% hygiëne

• Bespaar tot 90% op toiletpapier

• EN nooit meer ‘natte-doekjes’ !

De bediening is uiterst eenvoudig:

• Met extra duidelijke afstandsbediening

• Instelbaar voor 4 gebruikers

• Soft-closing toiletbril

Kortom een heel compleet apparaat voor een uiterst scherpe prijs:

Frisse service W.V... koopt in 2021 een Spatoilet – een toilet met sproeier – waar hij erg blij mee is. Door een val van zijn vrouw in de toiletruimte breken de kunststof boutjes van de zitting af. V... mailt Spatoilet. Al snel krijgt hij een telefoontje dat er nieuwe boutjes onderweg zijn. Maar nadat Vos de boutjes heeft vervangen, werkt de afstandsbediening die bij het toilet hoort niet meer. Er is weer telefonisch contact. V... probeert van alles, maar het lukt hem niet om het euvel op te lossen. De leverancier stelt voor om de volgende dag zelf langs te komen. Op een zondag nog wel. Hij plaatst een nieuwe schakelaar in de ontvanger van de wc, waarna alles weer werkt. De leverancier kan net op tijd voor de aangekondigde ijzel weer op pad. Een flinke rit van een paar uur. Spatoilet kan wel een potje breken bij V....

Bron: Consumentenbond April 2023

• 1040 euro INCLUSIEF installatie. (daarkomt èchtgeencentmeerbij!) (Bij zelf installeren kost de Spatoilet® 745 euro)

Probeer de Spatoilet nu DRIE WEKEN, gratis voor niets! U betaalt na de proefperiode.

Al meer dan 16 jaar is de Spatoilet een zeer betrouwbaar apparaat en daarom geven wij 5 jaar volledige garantie. Onze klanttevredenheid is hoog en dat willen we zo houden!

Nostalgiehoekje Hollandse zomers

Wordt dit jaar een zomer om te bezingen zoals Gerard Cox in 1973 deed? Een zomer die zowat begon in mei? Of wordt het er eentje die Rudi Carell bij onze Oosterburen presenteerde met een wanhoopskreet ‘Wann wird’s mal wieder richtig Sommer’?

Deel uw herinneringen met ons via: contact@anbo.nl

Waar Hollandse zomers meestal worden gekenmerkt door een afwisseling van regen, wind, bewolking en zomerse dagen, was dat in 1976 wel anders. De zomer van 1976 leek eindeloos te duren en was niet alleen lang en heet, maar vooral ook droog. De hittegolf die duurde van 23 juni tot en met 9 juli zorgde voor overvolle stranden en een dreigend tekort aan bierflesjes. Daarnaast werd het leger ingezet om de boeren te ondersteunen.

Rooms-katholieke bisschoppen riepen in juli op om te bidden voor regen. Het lange warme en droge weer zorgde er uiteindelijk zelfs voor dat de Nederlander ‘mooiweer-moe’ begon te worden.

Terwijl de pinguïns van Artis werden ondergebracht in een vriescel, maakte in Amsterdam de jeugd gretig gebruik van de vijvers en fonteinen voor een beetje verkoeling. Honderdduizenden trokken naar de badplaatsen voor een beetje verkoeling om daar vaak nog een uur of langer te moeten zoeken naar een parkeerplaats. Een jaar later zag het er heel anders uit. Rob de Nijs scoorde nog een hit met ‘Het werd zomer’ maar dat veranderde niks aan de verregende zomer van 1977.

Of u deze zomer vlucht voor de warmte of juist voor de regen; bij ONS wordt het een echte Hollandse zomer met schitterende Nederlandse speelfilms, series en documentaires van Nederlandse bodem. Onder meer de film Iris met Monique van der Ven.

Stem af op ONS en geniet van een seizoen vol historie en nostalgische televisie. www.kijkbijons.nl

Vallen en botbreuken voorkomen

“Vallen is een serieus gezondheidsrisico”

Elke vier minuten belandt een 65-plusser op de Spoedeisende Hulp na een valongeval. Zo’n val kan grote gevolgen hebben, voor ouderen is vallen zelfs levensbedreigend. Hoe kunnen we voorkomen dat we vallen? Of dat we niks breken als we vallen? Je leefstijl aanpassen, zeggen klinisch psychiater Hugo Wijnen en osteoporoseconsulent

Mariëlle van Echtelt. Met kleine aanpassingen houden we onze botten in conditie en verkleinen we het risico op vallen en botbreuken.

‘Opnieuw meer mensen overleden na een val’, kopte het CBS oktober vorig jaar. In het artikel was te lezen dat in 2022 zo’n 6.200 inwoners van Nederland overleden door een accidentele val. Dat was 15 procent meer dan in 2021 en ruim twee keer zoveel als tien jaar eerder. Het aantal mensen dat overlijdt ten gevolge van een val nam vooral toe onder 90-plussers en mensen die vanwege een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) toegang hebben tot zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). In 2022 was vallen de meest voorkomende niet-natuurlijke doodsoorzaak.

GEZONDHEIDSPROBLEEM

Klinisch geriater Hugo Wijnen verklaart dat het groeiende aantal valpartijen vooral komt door vergrijzing: “Als je 65 jaar bent heb je jaarlijks 33 procent kans om te vallen, als je 75 jaar bent is dat 50 procent en als je 85 jaar bent is het 60 procent. Van de mensen die vallen, overlijdt vijf procent, meestal is dat door een gebroken heup of een ernstig herseninfarct. Ook als je niet overlijdt kunnen de gevolgen van vallen enorme impact hebben op je kwaliteit van leven. Vallen wordt best wel onderschat, maar is een serieus gezondheidsprobleem. Het is belangrijk dat mensen zich de ernst van een val realiseren en op tijd stappen ondernemen om vallen te voorkomen.” Wijnen zette in 2010 in het Rijnstate in Arnhem de geriatrische traumatologie-unit op, een ziekenhuisafdeling speciaal voor kwetsbare ouderen met een gebroken heup. Ook doet hij wetenschappelijk onderzoek bij deze doelgroep.

VALRISICO’S

Naarmate we ouder worden neemt het risico om te vallen dus toe. Bepaalde factoren vergroten dat risico. De grootste valrisico’s zijn valgeschiedenis (als je een keer bent gevallen, heb je een grotere kans om nog eens te vallen), mobiliteitsproblemen en het gebruik van meer dan vijf medicijnen. Daarnaast spelen ook geheugenproblemen, angst om te vallen, depressie, slechter zien en duizeligheid een belangrijke rol bij het vallen van kwetsbare ouderen. “Er zijn zoveel verschillende valrisico’s dat je valpreventie multifactorieel moet aanpakken”, legt Wijnen uit. “Je kijkt dan naar verschillende factoren en pakt deze tegelijkertijd aan. Jongere en vitale mensen vallen vaak door extrinsieke factoren (factoren buiten de patiënt om, zoals struikelen over oneffen tegels, uitglijden op een natte en gladde badkamervloer), oudere

“Na je 45e wordt er meer bot afgebroken dan aangemaakt”

mensen vallen vaak door intrinsieke risicofactoren (dan zijn er lichamelijke beperkingen zoals niet goed kunnen zien, slecht lopen of duizeligheid).”

BOTKWALITEIT

Omdat valgeschiedenis een grote risicofactor is, is landelijk afgesproken dat vijftigplussers die iets breken gescreend worden op hun botkwaliteit. Mariëlle van Echtelt is osteoporoseconsulente op de fractuur- en osteoporosepoli in het St. Antonius Ziekenhuis waar zulke onderzoeken worden gedaan. “Na je 45e verandert de botaanmaak. Voor die tijd is de aanmaak in balans met de afbraak, daarna wordt er meer bot afgebroken dan aangemaakt. Dat is een normaal proces dat ervoor zorgt dat de kwaliteit van je botten achteruitgaat. Als je oste-

“Je

merkt zelf niet dat je osteoporose hebt”

oporose (botontkalking) hebt, is de kans dat je iets breekt als je valt veel groter. Het verraderlijke is, dat je zelf niets merkt van dit proces. Het is daarom heel belangrijk om te onderzoeken hoe het gesteld is met je botkwaliteit, om te voorkomen dat je weer iets breekt. Dat onderzoek wordt gedaan door middel van een meting, waarbij een radioloog beelden van het heupgewricht en de ruggenwervels maakt en zo de botdichtheid meet.”

ZORG VOOR UW BOTTEN

Hoewel botontkalking een natuurlijk proces is, kunt u er wel degelijk invloed op uitoefenen. Blijf actief om uw botten te stimuleren, vooral wandelen is goed, ga in de zomer veel naar buiten. Drink niet teveel alcohol en let op uw voeding. Vitamine D3 en calcium zijn de bouwsteentjes van uw botten, dus gebruik vitamine D3 als supplement en vier tot vijf eenheden zuivel per dag, of voeg calcium via voedingssupplementen toe. Zorg er ook voor dat u niet teveel afvalt en blijf voldoende eiwitten eten om uw spieren sterk te houden, is het advies.

VERANDERENDE OMSTANDIGHEDEN

Terwijl Van Echtelt zich voornamelijk focust op de kwaliteit van de botten, houdt Wijnen zich naast verbetering van botkwaliteit ook bezig met valpreventie.

“Valpreventie begint met gezond ouder worden. Naast aandacht voor goede voeding is actief blijven en behoud van mobiliteit door een dagelijkse wandeling of seniorenfitness van groot belang. Ook wandelgroepen en valpreventieprogramma’s zoals Otago, Vallen Verleden Tijd en In Balans kunnen hier een bijdrage aan leveren. Zie bijvoorbeeld ook www.veiligheid.nl. Daarnaast vinden mensen het vaak lastig om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden van het ouder worden. Ze willen hun autonomie en hun oude niveau van func-

tioneren behouden. Maar we worden nu eenmaal ouder en dan wordt onze balans minder. En daar gaat het heel vaak mis. Ik vind het daarom belangrijk om mensen te motiveren om hun leefstijl aan te passen.”

TANDEMSTANDTEST

Valpreventie is volgens Wijnen niet zo ingewikkeld. “Het gaat vooral hierom: blijf in beweging, doe alles wat minder snel, vermijd dubbele taken en valgevaarlijke situaties en maak gebruik van een loophulpmiddel als je balansproblemen hebt. Je kunt dat testen met de ‘tandemstandtest’: plaats je voeten voor elkaar, alsof je op een touw staat, en blijf zo vijftien seconden staan. Als dat goed gaat, heb je geen duidelijk balansprobleem. Lukt dat niet, dan is het verstandig om een loophulpmiddel te gebruiken. De meeste mensen willen hun functionele achteruitgang bij veroudering niet erkennen en staan niet te springen om een loophulpmiddel te gebruiken. Het is belangrijk dat we met z’n allen gaan beseffen dat als je ouder wordt, er op een gegeven moment gewoon problemen met je balans ontstaan. Dan heb je dus bijvoorbeeld een rollator nodig. Net zoals het dragen van een bril of een gehoorapparaat bij slechter zien of slecht horen. Als iedereen zijn leefstijl een klein beetje aanpast bij het ouder worden, dan zijn er veel valpartijen te voorkomen. En dan hebben meer mensen uiteindelijk een veel leuker leven.”

Goed voorbereid op toekomstige zorg

Dit artikel is de vijfde in een reeks over de Nederlandse gezondheidszorg. Met deze reeks willen we u informeren en bewust maken van het belang van goede voorbereiding op toekomstige zorg. Zodat u belangrijke beslissingen op basis van de juiste informatie kunt maken.

De artikelen worden ook gepubliceerd:

EERDER IN DEZE REEKS:

• Een gebroken heup: wel of niet opereren?

• Komt ouderdom echt met gebreken?

• Proactieve zorgplanning

• Technologie in de geriatrische revalidatie

NOG TE VERSCHIJNEN ARTIKELEN IN DEZE REEKS:

• Behandelgrenzen

• Levenseinde

• Nalatenschap/levenstestament

• Uitvaart anbo.nl/toekomstige-zorg

Hoe digitaal zijn we allemaal?

Feiten en cijfers over digitalisering bij senioren.

Van de 3,7 miljoen 65-plussers in Nederland zit 20% (750.000) niet dagelijks op internet, volgens het CBS. Een kleine groep van 363.000 65-plussers heeft zelfs nog nooit internet gebruikt. Het goede nieuws: 2,9 miljoen 65-plussers (80% van het totaal) zijn wel dagelijks online. Wat doen zij daar en waar lopen zij tegenaan?

Dat vroegen we 7.744 senioren in het onderzoek Digitalisering 2024 door het Nationaal Seniorenpanel in opdracht van ANBO-PCOB.

TEKST KOEN TUERLINGS

Zitten ze ook echt de hele dag achter de laptop of op hun mobieltje, de senioren van nu? Dat valt nog wel mee. Een kleine meerderheid, 52%, van de online actieve senioren brengt meerdere uren per dag op internet door, terwijl 41% aangeeft dat ze een paar keer per dag online gaan. Bijna een kwart van de senioren die dagelijks internet gebruiken, krijgt wel eens van een ander te horen dat het ook wel iets minder mag. 16% vindt overigens zelf dat ze teveel tijd op internet zitten.

PARTNER IS MINDER VAARDIG

Gemiddeld geven de online actieve senioren zichzelf een 7,2 (ruim voldoende) voor hun vaardigheid en handigheid op internet. Hoewel dit een bemoedigend resultaat is, is er wel ruimte voor verbetering. 7% van de online actieve senioren geeft zichzelf een onvoldoende en 15% geeft zichzelf een zesje. Maar de meerderheid (78%) zegt zich voldoende tot uitstekend online te redden, en geeft zichzelf een 7 of hoger. Hun partner daarentegen schatten ze gemiddeld minder vaardig en handig in: partners krijgen gemiddeld een 6,6. ‘Ze wil het weten, maar niet leren’, aldus een man van 77. Bij een vrouwelijke respondent van 67 jaar, is het juist de man die minder vaardig is. ‘Hij heeft niet het geduld om uit te zoeken wat hij fout doet, wanneer iets niet lukt. Het frustreert hem. Ook onthoudt hij de oplossing meestal niet.’

NIET ALLES LUKT

Wat ze vooral doen op internet is e-mailen (97%), online bankieren (94%), gebruik van DigiD (94%), Whatsapp (85%) en online betalingen (82%). Hoewel deze toepassingen, op DigiD na, relatief eenvoudig zijn in gebruik, blijkt uit de tabel dat digitale vaardigheid een grote invloed heeft op het wel of niet verrichten van online handelingen. Senioren met goede internetvaardigheden (score 8 of hoger) blijken logischerwijs veel vaker verschillende online handelingen te verrichten dan senioren die zichzelf een onvoldoende geven. Het is opvallend dat een aanzienlijk deel van de senioren die onvoldoende digitaal vaardig zijn, niet in staat is om toegang te krijgen tot medische gegevens (41%) of overheidszaken online te regelen (43%). Verontrustende cijfers als er geen offline alternatieven geboden worden om toegang te krijgen tot deze gegevens. Zeker als we bedenken dat dit nog online senioren zijn, los van de 363.000 senioren die nog nooit op internet zijn geweest.

VAARDIGE INTERNETGEBRUIKERS

De voordelen van een digitale samenleving zijn talrijk

WACHTWOORDEN FRUSTRATIE

Het aanmaken en beheren van wachtwoorden zijn vaak een bron van frustratie. Maar liefst 70% van de online actieve senioren ervaart problemen met wachtwoorden, terwijl dit percentage zelfs oploopt tot 94% onder senioren die minder vaardig zijn op het internet. De meest voorkomende struikelblokken met wachtwoorden zijn het ‘moeten’ wijzigen (42%), het onthouden ervan (41%), het veilig opslaan en beheren (31%) en het aanmaken volgens specifieke eisen (26%). Omdat bijna twee op drie senioren hun wachtwoorden op papier of in een notitieboekje bewaart, verandert bij wijzigingen het ooit zo zorgvuldig opgestelde wachtwoordlijstje al snel in een rommelig kladblokje.

ONLINE FRAUDE

Het beveiligen van toegang tot persoonlijke informatie en gevoelige gegevens heeft een reden, gezien de toenemende dreiging van internetcriminaliteit. Voorbeelden van online fraude komen helaas vaak voor onder online actieve senioren, want 29% geeft aan ooit slachtoffer te zijn geworden van frauduleuze praktijken. Deze verhalen weerspiegelen de angst voor internetcriminaliteit. De angst om hier slachtoffer van te worden, is aanwezig bij meer dan de helft (56%) van de ondervraagden.

Piet, 79 jaar, viel ten prooi aan een nep-medewerker van een bank: ‘Ik heb mijn betaalpas met pincode afgegeven na het aanhoren van een kletspraatje. Later realiseerde ik me dat het foute boel was. Bij de bank wist een medewerker mijn kaart nog te blokkeren. Het gestolen bedrag van € 1.000 heb ik gelukkig vergoed gekregen.’

Klaas, 71 jaar, geconfronteerd met helpdeskfraude: ‘Ik kreeg een melding op mijn computer dat er iets aan de hand was met mijn beveiliging. Ik kon gebruik maken van een dienst die € 200 kostte en heb die ook betaald. Naderhand bleek het een malafide bedrijf te zijn. Ik voel me bedrogen.’

Bep, 72 jaar, geconfronteerd met koop- en verkoopfraude: ‘Online slippers gekocht, nooit gekregen. Het bedrag was achteraf ook te mooi om waar te zijn.’

Gerda, 78 jaar, hulpvraagfraude: ‘Onze ‘dochter’ vroeg om onze financiële ondersteuning. Kon niet bij haar eigen rekening komen omdat haar mobiel ‘gehackt’ was. Wij hebben het gewenste bedrag op ‘haar’ rekening overgemaakt.’

OPKOMST AI ZORGWEKKEND

Driekwart van de online actieve senioren vindt de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) een zorgwekkende ontwikkeling, terwijl één op de vijf niet weet wat ze ervan moeten denken. Senioren uiten hun zorgen over verschillende aspecten zoals het vermogen van AI om misleidende informatie te genereren, de moeilijkheid om echt van nep te onderscheiden. Ze maken zich ook zorgen over privacy-kwesties en het verlies van menselijke controle door de toenemende afhankelijkheid van algoritmen.

Toenemende digitalisering mag nooit leiden tot uitsluiting

DOL OP SPELLETJES

Internet biedt gelukkig niet alleen bronnen van angst en frustratie, maar ook een scala aan vermakelijke mogelijkheden voor online actieve senioren. Dit loopt uiteen van het lezen van online kranten, boeken en tijdschriften, het gebruik van social media om digitaal contact te houden met familie en vrienden, het bekijken van video’s en filmpjes, het spelen van online spelletjes of games en het terugkijken van tv-programma’s tot het streamen van films en series op Netflix. Het gebruik van deze vermaak toepassingen varieert tussen de verschillende leeftijdsgroepen, waarbij jonge senioren (65-69 jaar)

ze vaker gebruiken dan 80-plussers. Een interessante uitzondering hierop is het spelen van online spelletjes, waarvan het gebruik nauwelijks afneemt naarmate iemand ouder wordt.

FAVORIETE SPELLETJES

HET MAAKT HET LEVEN MAKKELIJKER

De voordelen van een digitale samenleving zijn talrijk, vooral voor senioren die de nodige digitale vaardigheden bezitten. Deze groep ervaart vaak een verhoogd gevoel van gemak en vreugde bij het gebruik van internet. Zo is 74% van de digitaal vaardige senioren van mening dat internet het leven makkelijker maakt, terwijl slechts 34% van de minder digitaal vaardige senioren deze mening is toegedaan.

In het besef dat niet alle senioren dezelfde mate van digitale vaardigheid bezitten, is het van belang om als samenleving ervoor te zorgen dat ook minder- en niet digitaal vaardige senioren minimaal dezelfde opties hebben om te blijven meedoen in de maatschappij. Fysieke of telefonische toegankelijkheid tot dienstverlening moet altijd voorhanden blijven. Toenemende digitalisering mag immers nooit leiden tot uitsluiting, ook als dit betekent dat er extra hulp nodig is.

Over het onderzoek

Het onderzoek Digitalisering 2024 is uitgevoerd door Abbi Insights op het Nationaal Seniorenpanel in opdracht van ANBO-PCOB. In de periode van 19 tot en met 26 maart 2024 deden 7.744 senioren, die wekelijks actief zijn op internet, mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 76 jaar.

Opmerkelijke cijfers

• Senioren zitten meer op hun smartphone (36%) en tablet (24%) dan op de laptop (21%) en PC (19%)

• 89% van de (digitale) senioren is al langer dan 10 jaar online actief

• Senioren geven hun partner een lager cijfer dan zichzelf voor internetvaardigheid (6,6 versus 7,2)

• 3% van de online actieve senioren zit op TikTok

• Slechts 26% heeft wel eens online boodschappen bij de supermarkt besteld

• 71% van de senioren heeft zijn wachtwoorden met iemand anders gedeeld voor een noodgeval

• 74% kreeg het afgelopen jaar internethulp

• 26% vindt het gebruik van social media gezond, 28% vindt het ongezond

FINANCIËLE RUST VOOR EEN ZORGELOZE TOEKOMST. SPAREN TEGEN TOPRENTES

TOT WEL 3,60% P.J.

• Spaar via 1 account bij 38 banken in heel de EU

• Regel alles direct online

• Geheel gratis - geen verborgen kosten

Spaar met Raisin via één gratis account tegen de hoogste rentes bij banken uit de EU. Een miljoen Europese spaarders ging u al voor. Uw spaargeld wordt gedekt door wettelijke depositogarantiestelsels tot € 100.000 per rekeninghouder per bank, of een gelijkwaardig bedrag in de lokale valuta.

Vrij opneembaar sparen

Onze spaarrekeningen werken precies zoals u gewend bent van Nederlandse banken. U regelt alles volledig online en kunt altijd bij uw geld. Zo spaart u eenvoudig bij Collector uit Zweden, Distingo Bank uit Frankrijk en vele andere banken.

Deposito sparen

Mocht u het geld langer kunnen missen, open dan een deposito met nog hogere rente, bijvoorbeeld bij Aareal Bank uit Duitsland of de Crédit Agricole Auto Bank uit Italië. In tegenstelling tot een gewone spaarrekening, zet u bij een deposito eenmalig een bedrag opzij tegen een vaste looptijd en vaste rente. Minder flexibel, maar in ruil ontvangt u in de regel een hogere rente, die ook vaststaat mochten de rentes gedurende de looptijd dalen.

Voor alle nieuwe klanten die zich tot en met 30.06.2024 bij Raisin registreren met bonuscode PROMOTIE100 via www.raisin.nl/anbo, is er een exclusieve bonus van tot wel € 100 bij de opening van het eerste spaarproduct. De bonus is van toepassing op alle producten met een minimaal saldo van € 5000 voor ten minste de eerste 6 maanden. Ga naar www.raisin.nl/anbo voor de volledige bonusvoorwaarden.

De genoemde rentes gelden op drukdatum 13.05.2024, rentetarief onder voorbehoud van wijzigingen.

Persoonlijk aangepast 6 maanden slaapgarantie

32 jaar de specialist

Fluitende acties op- en schoonmaak

€500 korting op een boxspring*

Profiteer nu!

Bel 0341 27 7010 of ga naar www.well-fair.nl voor een gratis brochure.

Bekijk ruim 1000 reviews op

€250 korting op een matras*

Meer informatie? Scan de QR-code Ook fluitend uw bed opmaken?

Belangrijk bericht!

Vanaf 3 september krijgt u het nieuwe magazine van ANBO-PCOB in de bus. Omdat we als organisatie ouder en wijzer zijn geworden, krijgt het tijdschrift een nieuwe naam. Welke? Dát ziet u vanaf 3 september. Waar u wel van uit kunt gaan is dat u in het magazine vertrouwde elementen terugziet. Afgewisseld met mooie, leuke, inspirerende en ontroerende nieuwe rubrieken. Tegelijkertijd lanceren we dan onze nieuwe website. Daarmee wordt nog zichtbaarder dat ANBO en PCOB samen de nieuwe ouderenorganisatie ANBO-PCOB zijn. Omdat wij het woord ‘ouderen’ dolgraag positief willen herwaarderen roepen we u op mee te doen aan onze actie.

Wie maakt het verschil?

ANBO-PCOB maakt zich sterk voor de herwaardering van ouderen in Nederland. Er is namelijk niets mis met het woord ‘ouderen’. Het is een gewoon, neutraal woord net als ‘jongeren’, ‘bakkers’ of ‘fietsers’.

Dat het woord ‘ouderen’ gevoelig ligt, heeft alles te maken met de onderwaardering en het disrespect voor ouderen. Zij worden soms gezien als een grijze golf, een kostenpost, een zware last voor de zorg. ANBO-PCOB wil daar verandering in brengen door het woord ‘ouderen’ positief te laden. We willen laten zien wat ouderen allemaal doen. Want ouderen maken het verschil. En daar maakt ANBO-PCOB zich sterk voor.

HELP ONS MET ZICHTBAAR MAKEN

WAT OUDEREN ALLEMAAL DOEN VOOR DE MAATSCHAPPIJ!

Laat ons weten wat u of iemand die u kent zoal doet. Dat kan iets gewoons zijn. Iemand die elke dinsdag de voetbalkantine draaiende houdt. Of die bijdraagt aan de opvang en opvoeding van kleinkinderen. Die kennis overdraagt. Of een vereniging bestuurt. Of zorgt voor iemand uit de familie of een vriend. We doen zoveel!

DOEMEE

enmaakkans opeenleuke attentie!

DE VERSCHILMAKER

OUDEREN MAKEN HET VERSCHIL

WAT MOET U DOEN?

• Vul vóór 1 augustus 2024 het formulier in op:

anbo.nl/ouderen-maken-het-verschil

Heeft u geen internet? Vul dan het formulier hieronder in, knip het uit en stuur het op naar: ANBO-PCOB, Het Verschil, Postbus 2012, 3440 DA Woerden (vergeet de postzegel niet alstublieft)

• U kunt zowel voor uzelf als voor iemand die u kent een formulier invullen

• Vul het hele formulier in

• Iemand hoeft geen lid te zijn

• Door in te zenden gaat u akkoord met mogelijke plaatsing op de website en/of in het magazine van ANBO-PCOB (alleen naam, leeftijd en woonplaats)

• Wie geselecteerd wordt, ontvangt een leuke attentie

Dank u wel voor het meedoen!

U maakt het verschil

Ik geef mijzelf op: Ik draag iemand anders voor:

Voornaam Tussenvoegsel

Achternaam Geboren op: / /

Woonplaats

Deze verschilmaker is opgedragen door:

Voornaam Tussenvoegsel

Achternaam

Op welke wijze kunnen wij u contacten

Telefoonnummer

E-mailadres

Stuur dit formulier op naar: ANBO-PCOB, Het Verschil, Postbus 2012, 3440 DA Woerden (vergeet de postzegel niet alstublieft)

DIT IS WAT DEZE VERSCHILMAKER DOET VOOR DE MAATSCHAPPIJ: Vul hier in wat u - of degene die u aandraagt - doet. Nogmaals: alle kleine beetjes tellen mee. Het hoeft niet per se groots en meeslepend te zijn.

Wilt u verder nog iets kwijt?

ANBO TIPT

Er zijn oneindig veel producten, apps, uitjes en gadgets die het leven leuker, makkelijker en/of interessanter maken. In elk nummer van ANBO Magazine tipt hoofdredacteur Jurriën Beerda zijn favorieten. Mocht u zelf een interessante en/of leuke tip hebben, meld dit dat via:

magazine@anbo.nl

Reisgids Mantelzorg

Deze uitgave staat voor een groot deel in het teken van het dossier Zorg voor ouders. Voor iedereen die zorgt voor naasten kan de Reisgids Mantelzorg een uitkomst zijn. De auteurs hebben zelf ervaren hoe makkelijk je kunt verdwalen in ‘het oerwoud van regels, instanties en emoties waarmee je te maken krijgt’.

Wanneer zorg voor een naaste op uw weg komt, bepaalt u op basis van routebeschrijvingen en kaartjes eerst welke ‘mantelzorgroute’ voor u relevant is. Mantelzorg bij een revalidatietraject kent andere regels en emoties dan mantelzorg bij een chronische ziekte. Vervolgens krijgt u bij de betreffende route praktische tips die u helpen om blokkades en doodlopende zijwegen te vermijden. De ruim 200 tips zijn per route ingedeeld naar: Wie kom je tegen? Wat moet je snel regelen? Hoe kun je vooruitkijken?

Als lid kunt u de gids bestellen met 20% korting via:

www.reisgidsmantelzorg.nl/bestellen

Klik op de afbeelding van de Reisgids Mantelzorg. Klik vervolgens op ‘in winkelwagen’ en ‘naar kassa’. U kunt hier aangeven hoeveel boekjes u wilt hebben. Onder de prijs staat de vraag ‘Heeft u een promotiecoupon?’ U kunt hier de kortingcode ANBOPCOB15 invullen. Daarmee ontvangt u de korting. Volg daarna het reguliere bestelproces om het boek af te rekenen. Vul hiervoor uw mailadres in en klik op ‘bestellen’. De aanbieding is geldig tot en met 30 september.

Heeft u geen internet en wilt u wel graag de gids? Dan kunt u bellen naar telefoonnummer 06 54 22 07 10.

VerliesKracht

Hoe kun je verder leven na een dwarslaesie? Hoe ga je om met ondraaglijke pijn bij Parkinson? Wat als fysiek ongemak je dromen verstoort? Luister in de podcast-serie VerliesKracht hoe vijf mensen ‘met levenservaring’ hun dagelijkse bestaan na een ingrijpende gebeurtenis een andere draai geven. En ontdek van daaruit hoe verlies kan bijdragen aan kracht.

In deze podcast-reeks spreekt interviewer Tom van Eijk met verschillende senioren over ouder worden en de ongemakken en aandoeningen die daarmee gepaard gaan. Hoe geven zij invulling aan hun dagen, hoe gaan zij om met verlies en wat geeft hen kracht? De eerste vijf afleveringen zijn inmiddels gepubliceerd. De serie is terug te vinden op Spotify:

bit.ly/verlies-kracht-spotify

Of scan de QR-code:

Binnenkort is de podcast ook te beluisteren op de Luistermap. Luistermap is een podcast-platform met verhalen over ouder worden: www.luistermap.nl Lees meer over podcasts op pagina 66 en 67.

Optimaal blijven sporten en De midlife cyclist

Ook in deze uitgave hebben we weer veel aandacht voor het belang van bewegen. Op pagina’s 36 en 37 leest u over ‘walking’ en ‘slow’ sport. En op pagina’s 46 tot en met 49 vindt u informatie over het voorkomen van vallen. In beweging blijven is een van de tips. Mede daarom twee boeken die gaan over bewegen: ‘Optimaal blijven sporten voor 45plussers’ en ‘De midlife cyclist’.

Optimaal blijven sporten behandelt vragen als: hoe blijf je genieten van bewegen als de jaren gaan tellen? Als je bijvoorbeeld merkt dat je prestaties niet meer vooruitgaan? De midlife cyclist biedt informatie, tips en adviezen voor wielrenners die hun passie voor fietsen willen voortzetten en hun gezondheid en prestaties willen optimaliseren naarmate ze ouder worden.

Boeken

In samenwerking met de uitgeverijen van de boeken mogen we een aantal exemplaren weggeven. Wilt u daar kans op maken? Mail dan naar:

contact@anbo.nl

Heeft u?

✘ Spier- en gewrichtspijn

✘ Reumatische klachten

✘ Rug- en nekpijn

Verbeterde bloedsomloop

Pijnverlichting

Verbeterde mobiliteit

Ontdek de kracht van de Well-Sun

✔ Heerlijke infraroodwarmte

✘ Problemen met de doorbloeding

✔ Directe pijnverlichting voor spieren en gewrichten

✔ Positieve uitwerking op reumatische klachten en doorbloedingsproblemen

✔ Zonder hak- en breekwerk geïnstalleerd in elke ruimte

✔ Energiezuinig

Gratis brochure?

Bel 0341 277 010 of ga naar www.well-fair.nl

In gesprek met Sebastiaan Bennaars

Zo werkt de aanschaf van een traplift

Bij comfortabel en veilig thuis wonen speelt zelfstandigheid een cruciale rol. Naarmate men ouder wordt, kunnen mobiliteitsuitdagingen ontstaan. Moeite met traplopen is een veelvoorkomend probleem, waarbij een traplift uitkomst biedt.

In dit artikel geeft Sebastiaan Bennaars, trapliftadviseur bij

Otolift Trapliften, enkele tips die u kunt gebruiken bij de aanschaf van een traplift.

1

Investeer in uw mobiliteit en zelfstandigheid

“Veel van onze klanten beseffen dat ze een traplift nodig hebben wanneer traplopen steeds moeilijker wordt. Dit gaat soms gepaard met vermoeidheid en gevoelens van onzekerheid. Deze signalen kunnen duiden op een behoefte aan meer mobiliteit en comfort in huis. Als deze situatie bekend voorkomt, kan dit het moment zijn om na te denken over hoe een traplift zelfstandigheid kan bevorderen.”

2

Zoek een traplift die past bij uw situatie

“Trappen variëren in vorm en grootte. Met het thuisadvies komt een ervaren trapliftadviseur van Otolift langs om de trap tot op de millimeter nauwkeurig in te meten. Samen met de klant kijken we welk model traplift het beste op de trap past en of de traplift aan de buiten- of binnenzijde geplaatst kan worden. Met een Augmented Reality tool kunnen wij onze klanten een realistisch beeld geven van hoe de traplift op hun trap komt te staan. Op basis van alle informatie en wensen van de klant, stellen wij direct een vrijblijvende offerte op.”

3

Kies voor snelle en deskundige installatie

“Een traplift is meestal binnen 4 uur geïnstalleerd. Onze ervaren monteurs installeren de traplift snel en vakkundig op de trap. Dit wordt zo compact mogelijk gedaan, zodat de traplift minimale ruimte in beslag neemt. Na de installatie bieden we een uitgebreide uitleg over de werking van de traplift en we beantwoorden eventuele vragen. Het is voor ons belangrijk dat klanten zich volledig op hun gemak voelen bij het gebruik van hun traplift.”

Kies voor goede service en ondersteuning

“We vinden het belangrijk om excellente service en ondersteuning te bieden. Daarom krijgt u standaard vijf jaar garantie en 24/7 service voor storingen. Met meer dan 120 monteurs onderweg hebben wij het grootste servicenetwerk van Nederland voor trapliften.”

Meer weten? Vraag ons gratis informatiepakket aan. Bel gratis 0800 – 444 770 8 of ga naar Otolift.nl

Gezonder gaan eten: zo doet u dat

Uitstapjes maken, reizen, wandelen, fietsen, in de tuin werken, spelen met de kleinkinderen … alles gaat makkelijker als u gezond en fit bent. Natuurlijk is gezondheid niet altijd vanzelfsprekend. Maar door gezond te eten en veel te bewegen kunt u uw lichaam wel zo fit mogelijk houden. En kleine aanpassingen kunnen grote veranderingen in gang zetten.

Met de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum als basis eet en drinkt u gezond en krijgt u voldoende voedingsstoffen binnen. Maar dit elke dag doen kan best wat moeite kosten. Hoe maakt u dit zo gemakkelijk mogelijk voor uzelf? We helpen u op weg om een gezonde gewoonte aan te leren óf een ongezonde gewoonte af te leren.

STARTEN MET EEN GEZONDE GEWOONTE Uw hersenen zijn in staat een leven lang te leren. Het is dus altijd mogelijk om iets te veranderen aan uw voedingspatroon als u dat wilt. Elke stap in de goede richting helpt. Kies een kleine stap uit waarvan u denkt: dit gaat me lukken! Bijvoorbeeld: ‘Ik ga elke dag rond

tien uur een stuk fruit eten’. Zo’n kleine stap is makkelijker vol te houden. En zo’n kleine stap wordt daardoor makkelijker een gewoonte.

Gezonde gewoontes kunt u aanleren, simpelweg door iets vaak te doen. Gaandeweg kost het steeds minder moeite en bereikt u het punt waarop u er niet meer over na hoeft te denken. Hopelijk merkt u ook het positieve resultaat van uw nieuwe gezonde gewoonte. De volgende tips helpen u om een kleine stap vol te houden zodat het uiteindelijk een gewoonte wordt:

Maak het zichtbaar

Zet bijvoorbeeld de fruitschaal in het zicht, zodat u makkelijk herinnerd wordt aan uw doel.

Maak het aantrekkelijk

Kies bijvoorbeeld fruit waar u blij van wordt. Omdat het lekker is of omdat het er mooi uitziet

Maak het makkelijk

Zorg bijvoorbeeld dat fruit gewassen in de fruitschaal ligt, zodat u het direct kunt pakken en opeten.

Maak het fijn

Voelt u zich elke keer trots als het is gelukt?

Dat mag best!

STOPPEN MET EEN ONGEZONDE GEWOONTE

We eten allemaal weleens iets dat niet zo gezond is en dat kan af en toe prima binnen een gezond voedingspatroon. Als het echter vanzelf en regelmatig in dezelfde situatie gebeurt, noemen we dat een ongezonde gewoonte. Bijvoorbeeld thuis bij elk kopje koffie een grote zoete lekkernij eten, zoals een gevulde koek of gebakje. Ook ongezonde gewoontes kunnen uw hersenen ‘vergeten’. Het kost wat moeite, maar we helpen u op weg:

Maak het onzichtbaar

Stop bijvoorbeeld met het kopen van zoete lekkernijen voor bij de koffie. Zo komt u thuis niet in de verleiding. Buiten de deur kunt u er dan ook nog eens extra van genieten.

Maak het onaantrekkelijk

Bedenk wat voor u de nadelen zijn van de ongezonde gewoonte. Misschien eet u daardoor minder producten die goed zijn voor uw gezondheid of wilt u op uw gewicht letten.

Maak het moeilijk

Bedenk van tevoren wat u gaat doen op de momenten dat u zin heeft in een zoete lekkernij, bijvoorbeeld een frisse neus halen of een stuk fruit eten. Zo ligt het eten van zoetigheid minder voor de hand.

Maak het ‘stoppen’ fijn

Geef uzelf af en toe een schouderklopje als het lukt. U bent supergoed bezig!

Op de website van het Voedingscentrum vindt u extra tips als u wilt starten met gezond(er) leven. Kijk op:

www.voedingscentrum.nl/70plus

De stappenplannen in dit artikel zijn gebaseerd op materialen van het SO-NUTS-project.

Over het

Voedingscentrum

In Nederland wordt al sinds 1941 voorlichting gegeven over goed eten door het Voedingscentrum (dat toen nog Voorlichtingsbureau voor de Voeding heette). Sindsdien is er veel veranderd. Het aanbod van eten en drinken is enorm gegroeid: op steeds meer plekken kun je voedsel de hele dag door kopen. Juist in deze tijd is voorlichting nodig over wat goed eten is. Kijk voor meer informatie op

www.voedingscentrum.nl

Speciaal voor u

Probeer nu 4 maaltijden voor slechts € 22,50!

Wat uw woon- of eetsituatie ook is: bij apetito willen we u culinair verrassen. Laten genieten van gemak… met onze keuze uit 130 vriesverse maaltijden! 4 ervan kunt u nu proberen in een proefpakket voor slechts € 22,50.

Gratis aan huis bezorgd en zonder verdere verplichtingen. Bij uw bestelling ontvangt u bovendien een heerlijke Butterscotch ijstaart gratis! Dat smaakt naar meer toch?

Inclusief

Butterscotch ijstaart gratis!

Eet u natriumarm, vegetarisch of glutenvrij? Ook dat kan. Ga naar apetito-shop.nl/proefpakket of bel 088 - 2012 123 en maak uw keuze. Vermeld bij de bestelling actiecode: 405-ANBO6P24. Eet smakelijk!

Deze actie is enkel voor nieuwe klanten en geldig t/m 31 juli 2024. Kijk voor de overige voorwaarden op apetito-shop.nl/proefpakket.

Bestel & geniet van:

Runderhachee met rode kool en aardappelen

Nasi goreng met kipsaté

Macaronischotel met rundergehakt

Grootmoeders kippannetje

‘Ik regel alle dagelijkse bankzaken via mijn mobiele telefoon’

We regelen onze bankzaken steeds vaker online. Dat betekent dat digitaal bankieren een cruciale vaardigheid is geworden. Meneer De Jong (80) wist zijn weg in de digitale wereld goed te vinden. Toch heeft hij veel opgestoken van de tips die de Hulp bij Bankzaken Adviseur van ABN AMRO hem gaf.

Meneer De Jong regelt inmiddels al zijn bankzaken via zijn smartphone. “Ik heb veel zelf ontdekt. Maar toen ik in contact kwam met de Hulp bij Bankzaken Adviseur van ABN AMRO heb ik nog veel meer opgestoken. Laatst wilde ik mijn zus machtigen, zodat zij in geval van ziekte mijn bankzaken kan regelen. Tijdens een digitale sessie heeft Esmeralda de Bont-Broeren, Hulp bij Bankzaken Adviseur van ABN AMRO, ons geholpen met het uitwisselen van gegevens.”

Al snel kwam het gesprek ook op andere zaken, zoals het opstellen van een levenstestament. “In een levenstestament leg je vast wie namens jou beslissingen mag nemen en hoe je financiële zaken geregeld wilt hebben als je dat zelf niet meer kunt”, vertelt Esmeralda. “Meneer De Jong woont in een koopwoning. Ik vertelde dat het voor een familielid ingewikkeld kan zijn de woning te verkopen als je dit zelf niet meer kunt. Ook is het met een machtiging niet mogelijk een adreswijziging door te geven, verzekeringen of contracten op te zeggen. Met een levenstestament kan dat wel.”

Ook gaf Esmeralda praktische tips, zoals het instellen van betaallimieten of het aanzetten van het Spaargeldslot, dat extra bescherming biedt tegen oplichters

die met slimme trucs bij uw spaargeld willen komen. Esmeralda: “Veel mensen merken na een gesprek dat ze veel dingen prima zelf kunnen regelen; als adviseur help ik hen op weg. Zo laat ik zien dat bij elke transactie een controlemoment plaatsvindt, waarvoor een bevestiging van de klant nodig is. Ook geef ik tips om online bankieren nog eenvoudiger te maken en wijs ik de weg naar onze website waar alle informatie bij elkaar staat.

ABN AMRO Helpt

Een overboeking doen, betaalpas aanvragen of adreswijziging doorgeven. Dagelijkse bankzaken doen we het liefst zelf. Maar wist u dat het één op de zes Nederlanders soms niet zelf lukt? Op deze momenten helpen we u vooruit. Voor meer informatie:

www.abnamro.nl/helpt

of bel de Hulp bij Bankzaken Lijn via 088 226 26 12.

Wat u altijd al wilde weten over podcasts

Een podcast is een manier om de wereld binnen te halen, overal en altijd. Moeilijk is het niet om podcasts te luisteren, verslavend wel. Maar wat is een podcast nou eigenlijk? Waar zijn ze te vinden? En hoe kun je er dan naar luisteren?

TEKST ANNEMIEKE LENSSINCK

WAT IS EEN PODCAST?

Een podcast is een moderne uitvoering van een radioprogramma. Het grote verschil: een podcast kunt u beluisteren waar, wanneer en hoe vaak u maar wilt. Podcasts zijn namelijk beschikbaar via internet. U kunt een podcast direct streamen, net zoals u een video van YouTube bekijkt, of downloaden en later beluisteren.

Podcasts zijn er in alle soorten en maten. Er zijn documentaires, interviewprogramma’s en hoorspelen, maarook nieuwsprogramma’s die dagelijks verschijnen. Veel podcasts zijn gewijd aan een onderwerp of thema: sport, cultuur, muziek, geschiedenis, literatuur, waargebeurde misdaad en ga zo maar door.

De ene podcast duurt tien minuten, een andere wel twee uur. Podcasts zijn bijna altijd series. Een serie kan in zijn geheel klaar staan of er verschijnt regelmatig een nieuwe aflevering.

HOE LUISTER IK NAAR EEN PODCAST?

Handige en veelgebruikte manieren om podcasts te beluisteren zijn via een gratis app op de mobiele telefoon (met internet, dat wel) of tablet of via streamingdiensten als Spotify. Op de iPhone staat standaard een app, voor een toestel met Android kunt u bijvoorbeeld de gebruiksvriendelijke app Pocket Casts downloaden. Beluister of download een podcast via wifi. Zo gaat het niet ten koste

van uw databundel. Een podcast kunt u ook via de computer beluisteren. Op www.radioviainternet.nl, www.podcastluisteren.nl en www.luistermap.nl zijn talloze podcasts te vinden. Door op een podcast te klikken kunt u direct beginnen met luisteren.

IS PODCAST LUISTEREN GRATIS?

Meestal wel. In sommige podcasts zit een reclameboodschap, waarmee de maker wat verdient. Podimo is een betaalde dienst die 14 dagen gratis kan worden uitgepro-

ALLE PODCASTS VAN KLARA

De Belgische zender Klara maakt podcasts over historische onderwerpen. Vaak zijn ze gebaseerd op een boek en worden ze verteld door de schrijver zelf.

JE DERDE LEVEN

In Je Derde Leven praat Ivo Niehe met bekende en onbekende Nederlanders over wat de kansen, maar ook valkuilen zijn voor de laatste tien, twintig, soms dertig jaar van je leven.

EUROPA DRAAIT DOOR

In Europa Draait Door kijken historicus en voormalig politicus Arend Jan Boekestijn en journalist Tim de Wit wekelijks naar alles wat Europa teistert, beweegt of beter maakt.

TOEN EN NU

Een podcast met bemoedigende verhalen van ouderen. Hoe tegenslag hun niet alleen zorgen en verdriet, maar vooral ook kansen bood. En een nieuwe koers met onverwachte vergezichten.

HET GEMIS

In de serie Het gemis gaat podcastmaker Peter de Ruiter op zoek naar de manier waarop mensen gevoelens van eenzaamheid ervaren en wat ze daar tegen doen.

beerd. Spotify heeft zowel een betaalde als gratis versie. Bij die laatste krijgt u om de zoveel tijd wel reclameboodschappen.

HOE VIND IK AL DIE PODCASTS?

Het aanbod is enorm en de pareltjes vinden lijkt misschien niet eenvoudig. Geen idee waar te beginnen? Kies gewoon een podcast in een genre of over een onderwerp dat u aanspreekt. Of raadpleeg kranten, tijdschriften en websites van bijvoorbeeld de omroepen. Die geven volop tips.

ECHT GEBEURD

In deze podcast vertellen mensen mooie, bijzondere of grappige verhalen over iets wat ze zelf hebben meegemaakt.

DE DEVENTER MEDIAZAAK

Podcastmaker Annegriet Wietsma gaat in deze serie na hoe de roemruchte Deventer moordzaak ontaardde in een mediazaak. Over de rol van opiniemakers, BN’ers en andere betrokkenen. Michael de Jong, die door de media verdacht werd gemaakt en bestempeld als ‘de klusjesman’, vertelt hoe de zaak nog steeds zijn leven beheerst.

VERLIESKRACHT

Tom van Eijk spreekt in deze serie met verschillende mensen over ouder worden en over ongemakken en aandoeningen die daarmee gepaard kunnen gaan. Ontdek hoe verlies kan bijdragen aan kracht. Lees er meer over op pagina 59.

ALLE DOCUMENTAIRES VAN HET

SPOOR TERUG

Onder de titel Het Spoor Terug brengt VPRO’s geschiedenisprogramma OVT fraaie minidocumentaires over gebeurtenissen in onze vaderlandse historie.

Heeft u zelf tips? Geef ze door via:

contact@anbo.nl

Thuisnotaris

Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke voordelen. Leuke, interessante en aangename producten, uitstapjes, reizen en evenementen. Ook in dit nummer vindt u weer veel voordeel. En wist u dat uw ANBO-pas bij onze vaste kortingspartners het hele jaar door geld waard is?

“Mijn schoonouders hadden hun testament en levenstestament nooit goed op orde en altijd uitgesteld. Terwijl het zo ontzettend belangrijk is om zelf te bepalen wie je erfenis ontvangt en vast te leggen wie voor jou keuzes maakt als je dat zelf niet meer kan.

Bij Thuisnotaris konden ze het makkelijk online regelen. Aan de hand van een handige vragenlijst hebben ze zelf eenvoudig een testament opgesteld. Vervolgens hebben ze de officiële aktes ondertekend bij een notaris. Er was ook de mogelijkheid om dit met de hulp van een erfrechtspecialist te doen. Als je het niet helemaal zeker weet is de uitgebreide begeleiding een fijne optie om je testament en levenstestament op te stellen.”

Korting bij Thuisnotaris

10% KORTING*

Leden van ANBO-PCOB ontvangen 10% korting per testament. Liever uitgebreide begeleiding? Ontvang dan ook 10% korting op de hulp van een erfrechtspecialist. Bekijk meer over deze aanbieding op:

anbo.nl/thuisnotaris

Op de hoogte blijven van alle voordelen? Ga naar anbo.nl/nieuwsbrief en schrijf u in voor onze ANBO Ledenvoordeelnieuwsbrief. U ontvangt eens per drie weken een mail met daarin alle voordelen. Die wilt u toch niet missen?

Alle aanbiedingen op deze ledenvoordeelpagina’s zijn geldig tot en met 31 december 2024 tenzij anders vermeld. ANBO is niet aansprakelijk en draagt geen financiële verantwoordelijkheid voor de totstandkoming en uitvoering van de overeenkomsten tussen aanbieders van ledenvoordeel en ANBO-leden.

Ledenvoordeel

ANBO marketeer

Dominiek Chenault tipt

Oogvoororen.nl is dé audicien aan huis

Bent u toe aan nieuwe hoortoestellen?

Oogvoororen.nl is specialist in hoorzorg aan huis. De audiciens die bij u langskomen beschikken over dezelfde meet- en aanpas apparatuur als de vestigingen. De audiciens nemen hoortesten af, adviseren u en voeren desgewenst aanpassingen van hoortoestellen uit. U kunt ervoor kiezen om aan huis bezocht te worden (m.u.v. de Waddeneilanden), een van de elf vestiging te bezoeken of gebruik te maken van de online service via www.oogvoororen.nl. Dus ook als u liever niet de deur uit, gaat krijgt u toch kundig advies. En wist u dat u uit zo’n 700 A-merken kunt kiezen? Dan weet u zeker dat er een geschikt toestel voor u tussen zit.

€50 KORTING*

ANBO-leden krijgen € 50 korting* én betalen geen voorrijkosten. Wilt u meer weten? Kijk op:

U kunt ook bellen met 085 48 63 743** of inschrijven met de code ANBO2023 via:

anbo.nl/oogvoororen

* Op toestellen zonder vergoeding van de zorgverzekering. **Bij telefonisch contact, bezoek aan de winkel of bij bezoek van de audicien aan huis kan om uw lidmaatschapspas gevraagd worden. oogvoororen.nl/anbo-ledenvereniging

Gebruiksvriendelijke tablets en smartphones

Altijd korting bij SeniorenTAB

Voelt moderne technologie soms te gecompliceerd? De tablets en smartphones van SeniorenTAB zijn speciaal ontworpen voor ouderen. Met de grote knoppen en duidelijke menu’s kunt u gemakkelijk videobellen met de kleinkinderen, op sociale media rondkijken, genieten van foto’s of iets opzoeken op internet. En komt u er even niet uit, dan staat de behulpzame helpdesk klaar om u te ondersteunen.

Is een seniorentablet of telefoon iets voor u? *ANBO-leden ontvangen altijd 10% korting op tablets en smartphones. Ontdek meer op:

of bel 070 - 308 55 04. anbo.nl/seniorentab

10% KORTING*

Veiligheid voorop met slimme thuisbeveiliging

Houd een oogje in het zeil met Ring systemen

In een veilig huis woont u een stuk rustiger. Verbeter uw huisbeveiliging met de slimme oplossingen van Ring. Met videodeurbellen en beveiligingscamera’s ziet u wie er voor de deur staat of wat er rond uw huis gebeurt. En dat allemaal vanaf uw mobiele telefoon. Via de Ring videodeurbel kunt u zelfs praten met de persoon die voor de deur staat. Misschien vindt u het een prettig idee dat een familielid of vriend ook een oogje in het zeil houdt, dan kunt u diegene op afstand mee laten kijken.

10% KORTING

Zelfstandig blijven in en om het huis

Oplossingen en advies van Medipoint

Loopt u minder soepel of heeft u moeite met sommige bewegingen? Bijvoorbeeld door het ouder worden, na een operatie of ziekte? Bij Medipoint vindt u alle hulpmiddelen die ondersteunen om toch zelfstandig te blijven bewegen. Zowel binnenshuis, met een staopstoel en een veilige badkamer, als buitenshuis. Denk dan aan een rollator, aangepaste fiets of scootmobiel. De experts van Medipoint adviseren u graag over welke oplossingen het beste bij uw situatie past.

ANBO-leden krijgen standaard 10% korting op de koophulpmiddelen van Medipoint. Als u tijdelijk een hulpmiddel nodig heeft, kunt u deze ook lenen of huren. Bekijk meer over deze actie op:

ANBO-leden krijgen 10% korting op het hele assortiment van Ring. Meer weten over deze actie? Kijk op: of bel 085 027 16 40 anbo.nl/ring anbo.nl/medipoint

Bel met de klantenservice van Medipoint via 088 10 20 100 of ga naar een winkel bij u in de buurt. (www.medipoint.nl/locaties)

10% KORTING

Een fietsvakantie in de natuur

Ontdek de omgeving van RCN Vakantieparken

Als RCN Vakantieparken ergens om bekend staat, dan zijn het de geweldige locaties in de natuur en de prachtige fietsroutes in de omgeving. Fiets langs historische kastelen en landhuizen vanuit RCN het Grote Bos, verken het uitgebreide fietsnetwerk van Drenthe vanuit RCN de Noordster of maak een tocht om het Veerse Meer vanuit RCN de Schotsman in Zeeland. Een kort ritje of een lange tocht, elke route belooft uitzicht op prachtige landschappen. En heeft u geen eigen fiets mee? Dan huurt u gemakkelijk een fiets bij RCN Vakantieparken.

Als ANBO-lid krijgt u altijd minimaal 10% korting bovenop lopende acties. Meer over RCN Vakantieparken en de aanbieding vindt u op:

anbo.nl/rcn

of bel 085 – 0400 700

Doorlopend ledenvoordeel

Een selectie van onze partners:

HCC!

48% introductiekorting op lidmaatschap

Nabestaandenbox 20% korting op box

Ontzorgd Verhuizen zonder zorgen verhuizen en € 75 korting

Rijbewijskeuringen korting bij aantal artsen op rijbewijskeuring

Seniorweb korting op lidmaatschap 1e jaar

Tworby

€ 100 korting op de aanschaf

Univé 5% korting op schadeverzekeringen

Versaantafel 10% korting op maaltijden

Reisgids Mantelzorg 20% korting

Kijk voor het complete aanbod doorlopend ledenvoordeel op:

Ledenvoordeel

anbo.nl/ledenvoordeel

MAAK KANS OP MOOIE PRIJZEN!

P U Z M Z E E E L

Hoofdprijs KOFFIETAFELBOEK PR:OUD

De oorspronkelijke betekenis van ‘oud’ is niets meer dan ‘lang hebben geleefd’. Toch zien we oud in de westerse samenleving vooral als iets dat minder wordt. Minder goed, minder mooi, minder … jong. PR:OUD schijnt een ander licht op ouder worden. Het koffietafelboek is een sprankelend eerbetoon aan de schoonheid, veerkracht en (eigen)wijsheid van de ouder wordende mens.

www.pr-oud.com

Tweede prijs INVENTUM VENTILATOR

Geef uw oplossing vóór 3 september door via de webpagina www.anbo.nl/puzzel. Daar vindt u ook meer informatie over de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 2012, 3440 DA Woerden. Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.

2023 was het warmste jaar ooit gemeten. Of we daar dit jaar overheen gaan is nog even afwachten. Maar de kans dat het weer warm wordt is groot. Een ventilator kan op warme dagen verkoeling bieden. De ventilator van Inventum beschikt over een krachtige motor en instelbare snelheden. De ventilator is gemakkelijk te verplaatsen.

www.inventum.eu

Oplossing puzzel nr. 3

De prijzen worden verloot onder de goede inzendingen. Winnaars krijgen persoonlijk bericht. De puzzelactie is exclusief voor leden.

anbo.nl/puzzel

WOORDZOEKER

De overgebleven letters vormen de oplossing.

BBEESSAMENWONENDENLB

BBEESSAMENWONENDENLB

LENATNUPFERTPROCENTL

EVIGNITSALEBTEZMOGAE

LENATNUPFERTPROCENTL

ARKLBBEHENTINFLATIEA

SHOEOOUNTIGSBMODELNS

TUMOVENREPTEEBOEKENT

IISTENEDELLUNINBVDIB NSTERVREGAHUTAVERNNA

GKEIWEEUSEUOHILDVIFA

© Sanders puzzelboeken

De overgebleven letters vormen de oplossing.

© Sanders puzzelboeken

De overgebleven letters vormen de oplossing.

• ADVIESTEAM

• ADVISEREN

• BELASTBAAR INKOMEN

• BELASTINGHULP

• BELASTINGVRIJE SOM

• BOEKEN

• BONDGENOOT

• BUREAU

• EURO

• GELUKKIG LEVEN

• HELPEN

• HULP THUIS

• INFLATIE

• INFORMATIE

• INKOMSTENBRON

• INVULLEN

• LEDEN

• LENEN

• LOON

• MAATREGEL

• MODEL

• NAVORDERING

• NETTOSALARIS

• OMZETBELASTING

• ONDERSTEUNING

• ONTMOETEN

• OVERWERK

• PROCENT

• RENTE

• RESTITUTIE

Oplossing: -

• SAMENWONENDEN

• STUDIE

• STUDIETOELAGE

• TABEL

• TARIEFINDELING

• TAXATEUR

• TIJDIG

• TREFPUNT

• VERENIGING

• VERHUISKOSTEN

Maak iemand lid. Het loont.

Voor u en alle senioren in Nederland

succesWegensherhaald Maak iemand lid en ontvangeenVVVCadeaukaart €25 i.p.v.€15 t.w.v.

Wegens succes herhaald

• Werf een nieuw ANBO-lid en ontvang een VVV Cadeaukaart ter waarde van €25 (normaal €15).

• Het nieuwe lid betaalt het introductietarief van €29,95 (normaal €48).*

• Deze actie geldt t/m 2 september 2024.

De voordelen van een ANBO-lidmaatschap:

• Blijf op de hoogte door het ANBO Magazine, website, webinars en bijeenkomsten.

• Stel uw vragen op het gebied van wonen, koopkracht en zorg aan het ANBO Adviesteam.

• Voor hulp aan huis bij uw belastingaangifte, uw administratie op orde brengen en meer.

• Kom in contact met andere leden via ons digitale ontmoetingsplatform Trefpunt.

• Profiteer van ledenvoordeel, van zorgverzekering en hulpmiddelen tot vakanties en klusdiensten.

Én ANBO behartigt uw belangen en dat van alle senioren in Nederland in politiek Den Haag!

Ga naar www.anbo.nl/succes (scan de QR-code) of bel 0348 46 66 66. U kunt uiteraard ook de bon invullen en deze retour sturen naar ANBO.

HUIDIG ANBO-LID

JA, ik maak iemand lid en krijg een VVV Cadeaukaart cadeau. Ik maak bovendien kans op mooie prijzen.

Postcode Huisnummer

Achternaam

Lidnummer

VOORWAARDEN

Actie geldt tot en met 2 september 2024. Een VVV Cadeaukaart per geworven lid. Hoe meer leden, des te meer kaarten.

Geef uw gegevens bij voorkeur door via anbo.nl/succes

Of vul de bon in en stuur deze naar ANBO, o.v.v. LWL, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

*Het nieuwe lid betaalt het eerste jaar €29,95 en het daarop volgende jaar €4 per maand of €48 per jaar.

succesWegensherhaald Maak iemand lid en ontvangeenVVVCadeaukaart

i.p.v.€15

JA, ik word lid van ANBO voor het instaptarief van €29,95.*

Heer Mevr. Voornaam

Achternaam

Straat

Postcode Woonplaats

E-mailadres

Datum

Handtekening

Tussenvoegsel

Geboortedatum

Telefoonnummer

Langer thuis blijven

wonen, maar moeite met traplopen?

Ga weer veilig de trap op en af met een Otolift traplift.

Brede kant van de trap blijft vrij

Uw trapleuning kan blijven zitten

Nieuw, huur & tweedehands

Standaard 5 jaar garantie

Snelle levering

Vraag nu ons gratis informatiepakket aan Otolift.nl/pakket | 0800 - 444 770 8

Of scan de QR-code

Open de camera of Google Lens op uw telefoon en scan de code.