OuderENwijzer 3 van 2024

GELUKSONDERZOEK

60% geeft leven

een 8 of hoger KIES

welke zorgverzekering bij u past

DE GROTE VRAAG

Wat is de essentie van Kerst?

DEC 2024 | NR. 3 | PRIJS: € 5,95

Samen sterk

‘Tachtig jaar in een paar woorden’honderd JEROEN KRABBÉ

ILLUSTRATIE: LOTTE DIJKSTRA

KERSTGEDACHTE

De betekenis van ons leven ligt in het verschil dat we maken in de levens van anderen.

Samen zijn we sterker!

Het hele team van ANBO-PCOB wenst u fijne en gezegende kerstdagen en een gelukkig 2025

MET EEN GEVOEL VAN WEEMOED DENK IK

TERUG AAN DE JAREN DAT WE MET KERST NOG

MET IEDEREEN BIJ ELKAAR WAREN. De kinderen, mijn vader en moeder, pake en beppe… Mijn vader, een echte pater familias, had altijd een mooi verhaal met Kerst, waar iedereen ademloos naar luisterde. Zoals die keer met corona dat hij iedereen een warme kruik gaf om het gebrek aan contact te compenseren. Dit jaar is de eerste Kerst zonder hem. Ik denk dat ik wel een kruik kan gebruiken… Het is vooral het contact met elkaar dat ons gelukkig maakt, zo blijkt uit ons grote Geluksonderzoek waarover u meer leest in dit nummer. 60% van de ouderen geeft daarin het leven een 8 of hoger. Dat komt volgens de expert omdat ouderen meer aandacht besteden aan de positieve dingen in het leven en vaker afscheid nemen van dingen die negatieve

Het is vooral het contact met elkaar dat ons gelukkig maakt

energie geven. Het ervaren van zingeving is een belangrijke voorwaarde voor geluk. Van betekenis zijn voor anderen, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk of zorgen voor een naaste, maakt ons gelukkig. Dat is ook de kracht die onze vereniging voortstuwt. Het fijne gevoel dat je iets voor de ander kunt doen, is de motor waardoor de vele vrijwilligers van ANBOPCOB steeds weer op pad gaan. Van afdelingsbestuurders tot belastinginvullers. Dank u wel allemaal voor uw inzet het afgelopen jaar. U vormt het hart van de vereniging. Ik wens u allen gelukkige en gezegende kerstdagen. Maar ik realiseer me heel goed dat niet iedereen even gelukkig is. Ik ontmoet veel leden die het nu moeilijk hebben. Daarom: zoek contact met elkaar. Alleen een luisterend oor kan al zoveel verschil maken. Laten we omzien naar elkaar.

Anneke Sipkens - Directeur-bestuurder directie@anbo-pcob.nl of Postbus 2012, 3440 DA Woerden

PS Waar ik ook gelukkig van word? Dat we dit jaar al ruim 10.000 nieuwe leden mochten verwelkomen bij ANBO-PCOB!

Ouder

We zijn er als je ons nodig hebt

Heb je nog weinig ervaring met digitaal bankieren? Vind je dit soms moeilijk of spannend? Dan is het goed te weten dat wij er zijn als je ons nodig hebt. Samen helpen we je op weg met digitaal bankieren.

Samen doen

Met ING Samen Digitaal helpen we je graag met je vragen over de app of internetbankieren. Op één van onze 200 ING-locaties staan we voor je klaar. We nemen daar de tijd voor je en nemen je stap voor stap mee. En dan is de kans groot dat je de volgende keer vol vertrouwen zelf je bankzaken digitaal doet.

Samen oefenen

Hiervoor geven we regelmatig workshops door het hele land. Tijdens de workshop krijg je hulp om de Mobiel Bankieren App te gebruiken. Wil je toch liever eerst zelf even oefenen? Dat kan via de websites DigiHandig of Ste e.

Zonder afspraak binnenlopen

Dat kan bij één van onze ING Servicepunten. Deze servicepunten zijn te vinden in winkels als Bruna, Primera en Read Shop, maar ook in een aantal bibliotheken en drogisterijen. De medewerkers van het ING Servicepunt weten precies hoe ze je kunnen helpen.

Wij zijn er als je ons nodig hebt.

Dossier geluk

Nederland is een goed land om ouder te worden. In ons grote Geluksonderzoek geeft 60% van de ouderen het leven een 8 of hoger. Sterker nog: volgens 39% is het leven na hun vijftigste zelfs de gelukkigste tijd van hun leven.

INHOUD

Jeroen Krabbé

Jeroen Krabbé wordt op 5 december tachtig jaar. Hij heeft een poging gedaan die tachtig jaar vast te leggen in acht schilderijen. Voor elk decennium één.

Wat is de essentie van Kerst?

Kerst blijft een van de grootste en meest geliefde feesten in onze cultuur. Maar wat is de essentie ervan in deze tijd? Een coach, een dominee en een psychiater geven antwoord.

EN OOK IN DIT NUMMER

6 Post

8 Nieuws

11 Haal meer uit uw mailadres

19 Column Wouke van Scherrenburg

32 Eindejaars-belastingtips

34 Jubelen bij afdeling Bunschoten-Spakenburg!

39 Hurtigruten de mooiste zeereis ter wereld

43, 55, 73 Kerstherinnering

52 Half opgelost: een drempelloze douchecabine

56 ‘Palliatieve zorg gaat over zoveel meer’

59 Column Jaap Jongbloed

61 Welke zorgverzekering past bij u?

70 Dag van een vrijwilliger bij de voedselbank

74 Uit & thuis

77 Beklemmende roman

78 Het Generiek Kompas ‘Ik ben mijn hele leven al mantelzorger’

80 Ledenvoordeel

Dit hebben we u te bieden!

86 Puzzel mee en win! Een mooi arrangement voor twee

88 Jong over oud Scholieren sturen kerstkaarten

90 Word nu lid!

91 Servicepagina

Een blik in onze brievenbus en opmerkelijke

berichten die u met ons deelde.

Van betekenis zijn

Het is mij uit het hart gegrepen wat Catherine Keyl opmerkte in de laatste Ouder en Wijzer: ‘Ik moet van betekenis zijn, ertoe doen.’ Ik ben een vrouw van 96, woon en leef nog geheel zelfstandig, maar heb het gevoel er niet meer toe te doen, zelfs teveel te zijn. Dat hoor je ook dikwijls op tv of radio. Daar had ik het met een nichtje over en zij zei: ‘Onzin, natuurlijk ben je nog van belang, een voorbeeld voor iedereen, wat jij nog allemaal doet!’ En daar zal ik me maar mee troosten en lekker doorleven!

Wil Minderman-Poel

Alle zes de afleveringen van Catherine’s Stijl zijn nu terug te kijken via www. catherinesstijl.nl

Poetsen

Enigszins gestrest bezoek ik, voordat ik op vakantie ga, mijn 94-jarige tante. Ik heb nog veel administratie af te werken, moet de koffer inpakken en ik wil ook mijn huis nog even schoonmaken. Als ik bij haar uitraas, spreekt zij mij relativerend toe. ‘Doe nou toch rustig aan, meid. Als je later bijna doodgaat, denk je echt niet: had ik in mijn leven maar meer gepoetst.’

Dit was de laatste bijdrage van Mieke Kerkhof. Mieke, bedankt voor al je mooie woorden.

Promoteam op de beurs

Zaterdag 12 oktober hebben we het nieuwe promotiemateriaal van ANBO-PCOB ingezet op de Gezondheidsbeurs 55+ in Barneveld. Het materiaal heeft ons goed geholpen om de stand gezicht en inhoud te geven. Meerdere leden en geïnteresseerde bezoekers kwamen even een praatje maken. De brochures, magazines en onze eigen nieuwsbrieven waren een mooie aanleiding voor een gesprek. Andries de Vries en Henk van Doorn, ANBO-PCOB Barneveld

Wie verdient een kaartje?

Het is weer de tijd van kaartjes sturen naar elkaar, maar we kennen allemaal wel iemand bij wie de brievenbus leeg blijft. Kent u iemand die een moeilijke tijd heeft en wat steun kan gebruiken? Geef hem of haar dan op voor deze rubriek.

Kent u iemand die een heleboel kaartjes verdient? Stuur dan de adresgegevens en in het kort het verhaal naar: kaartje@anbo-pcob.nl of bel naar 0348-46 66 66.

WILT U OOK REAGE REN? magazine@ anbo-pcob.nl of schrijf naar

OuderenWijzer Post Postbus 2012 3440 DA Woerden

Knipoog

Voorheen vond ik allerlei dingen ‘stom toeval’. Sinds ik het beschouw als ‘een knipoog uit de hemel’ ervaar ik dat als een verrijking van mijn leven. Jaap Bouman, Goes Koester het moment dat je je gelukkig voelt. Dit gevoel komt misschien niet voor de tweede keer terug. Ieder geluksmoment is er een

Frida Ellen Untoro

Pensioen

uit BELGIË of DUITSLAND aanvragen?

Als u buiten Nederland hebt gewerkt, hebt u meestal in dat werkland pensioen opgebouwd. Was uw werkland een lidstaat van de EU of was het een land waarmee Nederland een verdrag over sociale zekerheid heeft gesloten, dan hoeft u niet zelf dat buitenlandse pensioen aan te vragen. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) doet dat voor u als u uw AOW-pensioen aanvraagt.

Voor België en Duitsland heeft de SVB zelfs aparte organisaties opgericht. Dat komt omdat er veel Nederlanders over de grens werken of hebben gewerkt. Voor België is dat het Bureau voor Belgische Zaken (BBZ), dat is gevestigd bij SVB Breda. Telefoon 076-548 58 40. Voor Duitsland is dat het Bureau voor Duitse Zaken (BDZ), gevestigd bij de SVB Nijmegen. Telefoon 024-3431811. Allebei op werkdagen tussen 9:00 en 16:00 uur. Of bezoek de website van de SVB: www.svb.nl/nl/bbz-bdz/

PENSIOENWEBINAR GROOT SUCCES

GRATIS

TIPGIDSEN

Wilt u meer weten over onderwerpen als het levenstestament, pensioen, zorgverzekeringen, woningaanpassingen, voeding, mantelzorg, osteoporose of nog vele andere onderwerpen?

ANBO-PCOB heeft een grote collectie tipgidsen waarin we alle belangrijke informatie voor u helder op een rijtje hebben gezet.

U kunt de tipgidsen gratis downloaden via anbo-pcob.nl/ tipgidsen

Ruim elfhonderd aanmeldingen en dik vijfhonderd vragen vooraf: de belangstelling voor het pensioenwebinar van ANBO-PCOB op 13 november jl. toonde hoezeer het onderwerp pensioen bij ouderen leeft.

Pensioendeskundige Willem Reijn van ANBO-PCOB en Pascal Janssen van PGGM/PFZW schetsten de route naar het nieuwe pensioenstelsel, hoe bij het invaren het geld over de potjes wordt verdeeld en gaven antwoord op de vele vragen. De reacties waren erg positief: ‘Ik volg het pensioendebat al lange tijd, maar ik heb niet eerder zo’n duidelijke uitleg ontvangen.’

U kunt het pensioenwebinar terugkijken op www.anbo-pcob.nl/pensioenwebinar

Daar vindt u ook heel veel vragen en antwoorden over het nieuwe pensioen.

WE ZIJN EEN ANBI!

ANBO-PCOB is vanaf 27 september 2024 officieel een ANBI: een algemeen nut beogende instelling. Dat betekent dat giften aan onze vereniging voor donateurs aftrekbaar zijn van de belasting.

Osteoporose Tipgids

Prachtige, krachtige bijeenkomsten

Ontmoeten, verbinden, elkaar inspireren en contacten leggen: de afgelopen maand waren er veel mooie bijeenkomsten van ANBO-PCOB in het land. Zo was er in Leusden een mooi event rondom Krachtig ouder worden.

In Zeeland was op 30 oktober een prachtige provinciale ledendag in het bevrijdingsmuseum in Nieuwdorp op Walcheren. En op 4 november was het volle bak (200 leden aanwezig) op de provinciale ledendag in Waalwijk (foto) waar ook taalkundige/presentator Wim Daniëls optrad. Dinsdag 5 november was er een bijeenkomst met Janny van der Heijden in Varsseveld. Overal waren de zalen vol en was de sfeer goed.

Tweede Kamer serieus aan de slag met ANBO-PCOBkoopkrachtbrief

De Tweede Kamer neemt de oproep van ANBO-PCOB en haar partners in de Seniorencoalitie, om de koopkracht in het nieuwe pensioenstelsel te borgen, zeer serieus. De brief die ANBO-PCOB aan de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) schreef, is door de commissie doorgestuurd naar minister van SZW Eddy van Hijum voor een reactie.

ANBO-PCOB roept in de brief de Tweede Kamer op om de Wet Toekomst Pensioenen (WTP) waar nodig aan te passen om koopkracht beter mogelijk te maken. In vrijwel alle transitieplannen blijkt de koopkracht op termijn af te nemen. ‘Waar bij het Pensioenakkoord van 2019 uitzicht op behouden van koopkracht centraal stond, blijkt dat doel dus in praktijk niet te worden behaald’, zegt beleidsadviseur pensioenen Willem Reijn. ‘Daarom hebben wij de oproep gedaan om actuarissen te laten onderzoeken op welke punten de wet moet worden aangepast om dat centrale doel te realiseren.’

De brief is geschreven aan de commissie SZW van de Tweede Kamer en niet rechtstreeks aan de minister. Reijn: ‘Het onderwerp pensioenen is door de coalitie aan de Tweede Kamer gegeven. In het regeerakkoord staan pensioenen niet eens genoemd. Het is dus aan de Tweede Kamer om te zorgen dat gedane beloften worden waargemaakt.’

WILT U MEER NIEUWS?

Wilt u op de hoogte blijven van wat er speelt binnen ANBO-PCOB en wat we allemaal voor u doen? Abonneer u dan nu op onze (gratis) digitale nieuwsbrief. Ga naar anbo-pcob.nl/ nieuwsbrief en meld u aan.

Opgroeien in oorlog laat vaak diepe sporen na. War Child helpt kinderen hun heftige ervaringen een plek te geven. Zodat oorlog niet hun toekomst bepaalt.

Wilt u hieraan bijdragen en overweegt u om een goed doel op te nemen in uw testament?

Meer informatie?

Vraag nu gratis de brochure over nalaten aan op www.warchild.nl/nalaten.

Of neem contact met ons op via 020 - 422 77 777.

MEER WETEN?

Ga dan naar de nieuwe website van ANBO-PCOB:

www.anbo-pcob.nl

HAAL MEER UIT UW LIDMAATSCHAP MET UW EMAILADRES

Als u digitaal actief bent, kunt u bijna niet zonder e-mailadres. Ook bij ANBO-PCOB haalt u meer uit uw lidmaatschap met een e-mailadres.

BLIJF OP DE HOOGTE VAN NIEUWS

Wilt u op de hoogte blijven van het laatste nieuws? De laatste ontwikkelingen rond inkomen, pensioen, de digitale samenleving, wonen, veiligheid en gezondheid? En van al het ledenvoordeel dat we te bieden hebben? Abonneer u dan gratis op onze e-mailnieuwsbrieven. Kijk op: www.anbo-pcob.nl/ nieuwsbrief

UW TREFPUNT

Trefpunt is de digitale ontmoetingsplaats waar leden met elkaar in contact kunnen komen. Uiteindelijk kunnen ze elkaar ‘in het echt’ ontmoeten en samen leuke dingen doen. Leden kunnen afspreken om bijvoorbeeld te gaan wandelen, fietsen, koken of een leesclub te starten. U kunt ook iemand een vraag stellen of ideeën uitwisselen.

ZO MELDT U ZICH AAN BIJ TREFPUNT

1. Op www.uwtrefpunt.nl maakt u een account aan met uw e-mailadres (dat bij ANBO-PCOB bekend is) en

kiest u een wachtwoord.

2. Vervolgens vertelt u in uw profiel wat meer over uzelf en uw interesses en hobby’s. Een leuke foto maakt uw profiel helemaal af. 3. U bent nu klaar om in contact te komen met andere leden.

ZO LOGT U IN OP DE NIEUWE WEBSITE

Als ANBO-PCOB-lid kunt u inloggen op de website. U krijgt dan toegang tot informatie die alleen toegankelijk is voor leden, zoals gratis tipgidsen, de digitale versie van Ouder enWijzer en gratis voorbeeldbrieven van ons Adviesteam. Daarnaast kunt u hier uw gegevens inzien, beheren en wijzigen. Activeer uw account In vier stappen:

STAP 1

Ga om een wachtwoord aan te vragen naar www.anbo-pcob.nl/account/ wachtwoord/reset/

STAP 2

Vul hier uw e-mailadres in dat bekend is bij ANBO-PCOB. Klik op de knop ‘Nieuw wachtwoord aanvragen’. U ontvangt nu een e-mail in uw mailbox met verdere instructies.

STAP 3

Klik in de e-mail op de knop ‘Reset wachtwoord’. U komt nu op een scherm waar u uw wachtwoord kunt instellen.

STAP 4

Na het invoeren en het opslaan van uw wachtwoord, kunt u meteen naar ‘Direct inloggen’ op www. anbo-pcob.nl Voer hier uw e-mailadres en uw zelfgekozen wachtwoord in en u heeft toegang tot de Mijn-omgeving, waar al uw gegevens staan. U kunt ook op het poppetje rechtsboven op de homepage klikken om daar in te loggen.

Hebben wij uw e-mailadres nog niet, maar wilt u wel graag gebruik maken van een van onze digitale diensten? Dan kunt u uw mailadres op twee manieren aan ons doorgeven:

1. Per mail via: contact@anbo-pcob.nl

2. Per telefoon via onze Ledenservice: 0348-46 66 66

JEROEN KRABBÉ

‘Tachtig jaar in een paar woorden’honderd

Jeroen Krabbé wordt op 5 december tachtig jaar. Hij heeft een poging gedaan die tachtig jaar vast te leggen in acht schilderijen. Voor elk decennium één. ‘En nu mag jij proberen datzelfde leven van mij in een paar honderd woorden te vangen, succes ermee!’

Het idee dat de beroemde schilder Breitner in 1911 dezelfde trap in Amsterdam beklom, is al een sensatie op zich, maar eenmaal boven in het atelier is de aanblik ronduit overweldigend. Aan de voorkant, badend in het licht: overal penselen, tubes en paletten, schilderijen op ezels en in lijsten. Aan de achterzijde: boekenkast, keukenblok, een tafel met vier stoelen, koffie, croissantjes en de kunstenaar die al sinds 1991 de eigenaar is van deze

historische ruimte: een man die schrikt van zijn eigen leeftijd – ‘Halleluja!’ – maar ‘m desalniettemin met veel plezier zal vieren. Daarna gaat hij het iets rustiger aan doen. Misschien.

REIS NAAR DE MAAN

Tachtig jaar in een paar honderd woorden. Hij kan er wel om lachen. Schuift wat heen en weer op z’n stoel, roffelt op het tafelblad.

‘Succes ermee!’ Startpunt van het interview is een zin uit de biografie ‘Krabbé. Een biografisch portret’ van Rosa Koelemeijer. Als Jeroen de zin hoort - met de vleeswagen naar Parijs- staat hij onmiddellijk op en legt even later – ‘Heb je schone vingers?’ – een schriftje op tafel, geschreven en geïllustreerd door Maarten, zijn vader. ‘Ik was een jaar of negen. M’n vader was tekenleraar en moest voor een boek dat hij aan het schrijven was, een paar dagen naar Parijs. Hij had geen geld voor de trein dus gingen we met de vleeswagen, van ’s avonds laat tot ’s ochtends

vroeg, over al die binnenwegen van Rotterdam naar Parijs. Ik herinner me alles nog: de Hallen, ons hotelkamertje, de uiensoep die we aten, de schilderijen die ik in het Musée d’Art Moderne heb gezien, álles! Het was onvergetelijk. Alsof ik een reis naar de maan had gemaakt.’

Hij zou vaker met zijn vader op stap gaan. Ze bereikten per scooter zelfs de Franse Rivièra, waar ze de woning van Pablo Picasso wilden bezoeken. ‘Maarten probeerde er in z’n beste Frans achter te komen of de schilder thuis was, maar de vrouw bij het hek riep dat we moesten opsodemieteren en stuurde de hond op ons af. Dat vond ik ontzettend zielig voor hem… Toen ik een paar jaar geleden, voor ‘Krabbé zoekt… Picasso’, nog eens op die plek stond, kwam dat allemaal weer boven. Die hele serie heeft met hem te maken. Maarten was de man die me alles over kunst heeft geleerd, maar hij was ook degene die vreselijke ruzies maakte met mijn moeder en rond mijn elfde uit ons gezin verdween. Hoezeer ik dát

TEKST: ARJAN VISSER FOTO: MARK KOHN

INTERVIEW

1944 Geboren op 5 december

1954 Eerste ontmoeting met Herma van Geemert, de vrouw van zijn leven

1965 Doet eindexamen bij de Amsterdamse Toneelschool

1968 Geboorte Martijn

1970 Geboorte Jasper

1977 - 1981 Rijksacademie

1977 Speelt glansrol in ‘Soldaat van Oranje’

1982 Jakob wordt geboren

1985 Regisseert en speelt in ‘Het dagboek van Anne Frank’

1986 Eerste Hollywoodfilm

‘Jumpin’ Jack Flash’

1987 Speelt in de James Bondfilm ‘The living Daylights’

1998 Regisseert ‘Left Luggage’

1999 Benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw

2001 Regisseert ‘The Discovery of Heaven’

2005 - 2006 AVRO ‘Allemaal THEATER’ en ‘Allemaal FILM’

2015 TV-serie ‘Krabbé zoekt…’

2024 Viering 80ste verjaardag, met een documentaire, en boek ‘Krabbé. Een biografisch portret’ en Museum Cobra: ‘Jeroen Krabbé 80 - 8 decennia in beeld’

verdriet had verdrongen, merkte ik veel later pas, toen een dochter van mijn zoon Jasper om dezelfde redenen ontroostbaar was. Ik kon alleen maar zeggen dat het over zou gaan, dat de pijn zou verdwijnen, maar ik ben inmiddels bijna tachtig en ik voel het nóg.’

HET WITTE DOEK

Zijn moeder, Greet Reiss, bracht hem de liefde bij voor dat ándere witte doek. Met haar zag hij wekelijks de film waar zij als vertaalster aan werkte. De bioscoop was de plek waar hij besloot filmster te worden.

Je zou de carrière van Jeroen Krabbé kunnen samenvatten met een enkel woord. Duizelingwekkend,

‘Het enige wat ik kon uitbrengen was: Help!’

bijvoorbeeld. Van het ene naar het andere succes, van ‘Soldaat van Oranje’ tot de echtgenoot van Barbra Streisand in ‘The Prince of Tides’, tientallen toneelstukken, tv-series… Hoewel hij ‘de vaderrol’ omarmde, slokte het werk het grootste deel van zijn tijd op en kwam de zorg voor het gezin vooral op de schouders van Herma terecht. Het waren tropenjaren, zeker toen Martijn en Jasper klein waren. De komst van nóg een jongen, Jakob, was in zekere zin de bevestiging van wat

Jeroen op zijn negende al had geweten toen hij Herma in het Bergens pension Bloemhof tegenkwam: dat is de vrouw van mijn leven. ‘Herma is geweldig, briljant.’ Dat was ze ook toen Jeroen, na het wegvallen van een aantal dierbare vrienden, psychisch in de knel kwam te zitten. ‘Herma zei: tot hier toe heb ik je kunnen helpen, maar nu moet je met iemand gaan praten. Op een dag zag ik Van Dantzig (Andries van Dantzig, psychiater, red.) staan. Hij herkende mij ook. ‘Meneer Krabbé, is er iets?’ Het enige wat ik kon uitbrengen was: Help!’ Van Dantzig verwees hem naar een deskundige collega. Stevige therapiesessies volgden waarin het grootste leed werd opgediept: de moord op zo’n 81 familieleden van zijn moeders kant. De verklaring voor zijn eigen doodsangsten. ‘Mijn moeder had altijd gezegd dat ik maar beter niet kon vertellen dat ik joods was. Zij sprak nooit over de Holocaust, heeft het allemaal in haar eentje verwerkt. Dat moest ook wel, want er is na de bevrijding niemand van haar familie teruggekomen… Ik durfde in de loop der jaren wel dichter bijdat gevoel te komen, speelde de rol van Otto Frank – met de gele ster van mijn moeder op m’n jas – maar het bleef een onderwerp dat niet écht over mij ging.’

In het voorjaar van 2010 durfde hij het monster in de bek te kijken en voltooide een serie van negen schilderijen die hij als titel ‘De ondergang van Abraham Reiss’ meegaf. Het werd een eerbetoon aan zijn grootvader, zijn moeder en de rest van de familie waar hij met hart en

ziel onderdeel van uitmaakte. Dan rinkelt een deurbel. De fotograaf meldt zich. ‘Kom alvast maar naar boven hoor, de dokter is bijna klaar!’ ’t Is een erfenis van zijn moe -

‘Mijn moeder sprak nooit over de Holocaust’

der: ‘Ik kan, net als Greet, zware, nare dingen heel snel omdraaien in iets lichts en positiefs. Heb je daar wat aan? Als afsluitende, hoopvolle kerstgedachte?’ Hij staat lachend op, maakt nog een grap, zet verse koffie, plooit zich in de rol van olijke gastheer alsof hij voorlopig wel weer even genoeg van Jeroen Krabbé heeft laten zien.

Voor zijn tachtigste verjaardag verscheen het boek ‘Krabbé. Een biografisch portret’ door Rosa Koelemeijer. Maak nu kans op zo’n mooie uitgave en bel vóór 28 januari 2025 naar 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek) optie 2 of sms naar 3669: magazine<spatie>krabbe

‘Leuk die prijzen en aandacht, maar ik hecht meer waarde aan die kleine dingen’

De 5 voor Jeroen

1. Wat is de essentie van Kerst? ‘Samenzijn met de familie.’

2. Welke Kerst heeft de meeste indruk op u gemaakt?

‘In 1989 zat ik voor filmopnamen op een eilandengroep in de Stille Zuidzee. Het idee dat ik de kerstdagen in mijn eentje zou moeten doorbrengen was verschrikkelijk. Herma kwam. Jasper met zijn vriendin, Jakob was erbij. Alleen Martijn moest helaas werken. Kerstballen en sterretjes op een tropisch eiland. Krankzinnig, maar ’t is de mooiste Kerst die ik me kan herinneren.’

3. Wat is de gelukkigste periode in uw leven tot nu toe?

‘Ik heb het gevoel dat mijn leven pas écht begon toen ik in 1962 de Amsterdamse Toneelschool binnenstapte. Ik was aangekomen op de plek waar ik moest zijn.’

4. Wie is uw oudste vriend?

‘Dat is m’n oude buurjongetje Peter Koghee. Ik ken hem sinds mijn zesde. Een vriendje dat nu ook al tachtig wordt… Trouw zijn is voor mij heel belangrijk. ‘

5. Welk klein iets maakt u gelukkig?

‘Mijn hangmat. Het is zo prettig om daar even in te liggen, beschermd, in stilte. Mos! Hou ik ook zo van. Gek hè? Prijzen, premières, aandacht, heel de wereld over reizen; ’t is allemaal erg leuk, maar ik hecht veel meer waarde aan die kleine dingen.’

Het meest sympathieke fietsmerk van Nederland

Spark Bike is een jonge, innovatieve Nederlands fietsenfabrikant die met een uniek fietsontwerp en een persoonlijke aanpak de aandacht trekt. De doelgroep is breed, van scholieren tot tachtig plus. Het ontwerp van de fietsen combineert twee pijlers: rijcomfort en fietsveiligheid. Als vouwfiets is het de ideale fiets voor onderweg.

Uitgangspunt bij het ontwerp van de opvouwbare e-bike van Spark is om mensen zo lang mogelijk aan het fietsen te houden. De vouwfiets is er in twee modellen, de Touring en de Luxury. De prijs is met opzet laag gehouden, zonder dat op de kwaliteit is beknibbeld. De Spark modellen zijn al verkrijgbaar vanaf onder de € 2.000. De Luxury met achtervering leent zich ook voor avontuurlijke fietstochten buiten de gebaande paden. De Touring is onlangs bekroond met de titel ‘Beste Koop’ in zowel de Fietstest van het Algemeen Dagblad als Het Laatste Nieuws (België).

Persoonlijke aandacht

‘We willen fietsen toegankelijk maken voor iedereen. Ook voor mensen die fysiek moeite hebben om op en af te stappen,’ vertellen de drie oprichters van Spark Bike, Olivier Parmentier, Stefan Schuurman en technisch man Danny Postema. Persoonlijke aandacht is daarin een belangrijk uitgangspunt. ‘Het persoonlijke contact en de persoonlijke benadering vinden we het belangrijkst. Ieder mens heeft een verleden met een fiets, zowel positief als negatief, waarop we ons advies baseren voor de samenstelling van de fiets. We zetten de fietsen volledig met de hand in elkaar. De fiets is daadwerkelijk maatwerk. We werken niet met voorraden, omdat dat betekent dat we de fiets misschien

WE ZETTEN DE FIETSEN VOLLEDIG MET DE HAND IN ELKAAR, ELKE FIETS IS MAATWERK

voor de helft moeten demonteren om aanpassingen te doen. Elke fiets is uniek voor de persoon.’ Het is de reden dat Spark Bike klanten het liefst in de showroom uitnodigt, om de beleving te ervaren, zodat zaken als de stand van het zadel en de handvatten op de persoon kan worden afgestemd. Parmentier: ‘Het gaat er voornamelijk om dat je in alle rust alles kan doornemen, om te zorgen dat mensen zich begrepen voelen en weten waarvoor ze kiezen. We proberen onze twee pijlers, fietsveiligheid en rijcomfort, per persoon in een zo optimaal mogelijke balans te krijgen. Vervolgens ronden we dat af doordat een klant de eigen framekleur kan kiezen. Waardoor de fiets ook echt hun fiets wordt.’ Het motto op de bedrijfsmuur luidt: “Recharge your life”, blijf bewegen. ‘We proberen op alle manieren de (fysieke) beperkingen om te fietsen weg te nemen. Voldoende in beweging blijven is belangrijk om fit en gezond oud te worden. De fiets geeft op alle manieren vrijheid. Je leert het van vroeg af aan en er is eigenlijk geen enkele reden waarom je dat niet tot op late leeftijd kan blijven doen,’ stelt Schuurman.

Eropuit gaan Op een Spark voel je je comfortabeler dan op een gewone fiets, dankzij de

lage opstap. Het lage zwaartepunt zorgt voor extra stabiliteit. Parmentier vertelt over een vrouw van 80, die graag weer wilde fietsen, maar niet meer durfde. ‘Ik heb haar bijna een half uur met mijn hand op haar hand op het stuur gerustgesteld. Uiteindelijk heeft ze een paar rondjes gefietst en zo het vertrouwen om te kunnen en blijven fietsen herwonnen.’ De fiets is een oplossing voor mensen die moeite hebben bij op- en afstappen en biedt vrijheid, vult Schuurman aan. ‘Mensen die niet meer kunnen fietsen met een normale fiets kunnen dat dankzij onze e-bike wel weer. Het is een product dat ervoor zorgt dat je toch nog lange tijd veilig en fijn kan fietsen.’

De makers hebben bij het ontwerp bewust gekozen voor universele, A-kwaliteit onderdelen van bekende merken, zoals een Shimano-versnelling, Bafang motor, Samsung-accu en schijfremmen van Tektro. ‘Niet alleen waarborgen we zo de kwaliteit, maar het zorgt ook voor vrijheid. Als er iets gebeurt kun je gewoon door de lokale fietsenmaker worden geholpen.’ De Touring is een volwaardige fiets om mee te nemen in de auto, camper, boot of caravan, zonder dat je een trekhaak nodig hebt. Het ideale bezit voor in de “gouden jaren” na je pensioen, als je alle vrijheid hebt om erop uit te gaan.

Nieuw model

Spark Bike timmert hard aan de weg qua productontwikkeling. Dit najaar wordt een nieuw model gelanceerd, de Compact, dat uit één frame bestaat en niet opvouwbaar is. Nieuwe kleurlijnen en extra upgrademogelijkheden bieden nieuwe klanten nog meer keuze om de fiets helemaal op maat af te stemmen op de persoonlijke wensen en behoeften.

BEZOEK ONZE SHOWROOM IN NIJKERK

De showroom van Spark Bike bevindt zich in Nijkerk, bij Amersfoort. ‘We kiezen er bewust voor om de fietsen alleen via onze eigen locatie aan te bieden. We hebben een belangrijk verhaal te vertellen en vinden maatwerk belangrijk. Het geld van een verkoopnetwerk stoppen we liever in onze fietsen, om de beste koop te kunnen bieden. Het is echt een fiets voor iedereen die op zoek is naar een comfortabele, volwaardige elektrische fiets die opvouwbaar is,’ benadrukken Parmentier en Schuurman.

Meer weten over onze prijswinnende fietsen? Volg Spark Bike op social media en houd ze in de gaten. Kijk op www.sparkbike.nl/veiligfietsen of bel 033 30 30 268.

FOTO: JANITA SASSEN

Een zelfgemaakt kerststukje

WOUKE VAN

SCHERRENBURG

is journalist en politiek verslaggever in hart en nieren. Ze werkte jaren in Den Haag voor de NOS en is nog steeds actief als gespreksleider, interviewer en columnist.

COLUMNISTEN

ZIJN VRIJ OM HUN

PERSOONLIJKE

MENING TE UITEN

EN VERWOORDEN

NIET DE MENING

VAN ANBO-PCOB.

Kijk, zelf gemaakt, zei mijn onvolprezen hulp. Op haar telefoon een foto van een kerststuk met rode kerstballen, lichtjes en nepplastic kersttakken op een verguld plateau. Het zag er gezellig uit. Of ze er ook één voor mij zou maken. Oef, moest ik nou gaan zeggen dat ik geen neptakken wil en dat ik eigenlijk ook geen rode ballen wil? Dat zou ze kunnen opvatten als een vermanende wijsvinger: ‘Gij zult in het kader van de vervuiling geen nepzooi kopen.’ En ik heb geen zin om anderen voor te schrijven hoe te leven. Het is sowieso zinloos om anderen iets voor te schrijven, behalve een dieet of medicijnen, maar dat is aan de deskundigen. Het is ook zinloos omdat we steeds minder naar elkaar luiste -

ren. Vooral dankzij de sociale media horen mensen elkaar zelfs helemaal niet meer en luisteren ze ook niet meer naar het gezag. Het begon met de pandemie. Mensen jutten elkaar op tegen wat zij de dictatuur van het kabinet noemden, met de voorschriften hoe een besmetting te voorkomen en hoe kwetsbaren te beschermen. En in die opgehitste mensen zagen sommige politici en anderen die aasden op invloed en macht de kans om met het aloude spel Verdeel en Heers de samenleving uit elkaar te drijven. Toen begonnen de boodschappen vol haat, bedreigingen en complottheorieën ons te overspoelen. Na de pandemie bleek de geest niet meer terug te krijgen in de fles. Door de wereldwijde ruk naar rechts en de oorlog in Gaza groeide die geest uit tot een monster. Een monster van onwrikbare meningen, van voors en tegens, van opnieuw oplaaiend antisemitisme en van steeds openlijker geuite moslimhaat. Nee, er wordt niet meer geluisterd. In het parlement overheerst de emotie, is er een diepe kloof tussen het restant links en het gegroeide rechts. Hier en daar klinken nog verstandige woorden van politici die het fatsoen en respect bewaren. Zo’n voorbeeld is Mirjam Bikker van de ChristenUnie en ook Henri Bontenbal van het opfleurende CDA is een aanwinst.

Ondertussen worden demonstratieverboden aan de laars gelapt, lopen politiemensen op hun tandvlees, zijn lokale bestuurders machteloze toeschouwers wanneer het geweld de straten overneemt. En wij kijken even verbijsterd als machteloos toe. Temeer omdat in deze wereldwijde golf van vijandigheid, de doofheid voor het andere geluid nog niet eens op zijn top is. Ik realiseerde me dat mijn tegenzin tegen het kerststukje van mijn hulp niet zozeer de neptakken betrof, maar dat ik eigenlijk geen zin had om het huis aan te kleden met kerstspulletjes, geen zin had beloftevolle kerstliederen over vrede te beluisteren.

Tot een kleinkind belde. ‘Omi, mag ik mijn nieuwe vriendje meenemen naar jouw kerstdiner?’, en ik daardoor in mijn lijst recepten dook. Bedacht dat mijn lief de kerstspullen uit de opslag moest halen. En dat het stukje van de hulp er gewoon bij kan staan. Want niet luisteren naar een kleinkind, dat is onbestaanbaar.

Gewoon perfect geregeld

Historisch Wenen

• Stadswandeling met gids

• Alle hoogtepunten van Wenen

• Tocht door het Wienerwald naar Melk 8-daagse busreis

reiscode: efwen06

Vertrek in april t/m oktober 2025

Drielandenreis

• Oostenrijk, Zwitserland en Italië

• Verblijf in een geliefd hotel in Nauders

• Maak een tocht met de Bernina Express 10-daagse busreis

reiscode: ebnau02

Vertrek in april t/m oktober 2025

De mooiste busreizen

Rügen, eiland aan de Oostzeekust

• Het grootste eiland van Duitsland

• Van kastelen tot natuurgebieden

• Bezoek aan de Hanzestad Wismar 8-daagse busreis

reiscode: ebbee02

Vertrek in mei t/m augustus 2025

André Rieu in Leipzig

• Concert van André Rieu

• Bezoek aan Schloss Colditz

• Lokale stadsgidsen in Leipzig en Weimar 6-daagse busreis

reiscode: ebjen01

Vertrek op 12 mei 2025

949

1059

vanaf p.p.

vanaf p.p.

vanaf p.p.

vanaf p.p.

UW HUIS BLIJFT UW THUIS

Nu tot €1000,- korting*

Met een S200 traplift

Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TKE, eerder bekend als thyssenkrupp, werden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.

Meer informatie over product of actie? Bel 0800-5003 of ga naar www.trapliften.nl

* Op een nieuwe S200 traplift. Actie onder voorwaarden, zie trapliften.nl

Dossier geluk

van ouderen in Nederland Het grote geluk

Nederland is een goed land om ouder te worden. Uit het grote Geluksonderzoek van ANBO-PCOB, waarin 5.096 ouderen hun ervaringen delen, blijkt dat 60% van de ouderen het leven een 8 of hoger geeft. Sterker nog: volgens 39% is het leven na hun vijftigste zelfs de gelukkigste tijd van hun leven. Wat maakt hen zo gelukkig? En hoe kunt u zelf uw levensgeluk vergroten? Dat leest u in dit dossier.

OuderenWijzer december 2024

TEKST: YVONNE KOEMANS, LEYDEN ACADEMY

FOTO: JANITA SASSEN

Expert interview

DR. JOSANNE HUIJG, PSYCHOLOOG EN ONDERZOEKER

Hoe kun je gelukkig OUDER WORDEN?

Het merendeel van de Nederlandse ouderen geeft aan gelukkig te zijn. Hoe kunnen we dit verklaren? En wat kunnen we zelf doen om gelukkig ouder te worden? We gaan erover in gesprek met dr. Josanne Huijg, psycholoog en onderzoeker bij Leyden Academy on Vitality and Ageing, een kennisinstituut dat zich inzet voor de kwaliteit van leven van ouderen.

ER WORDT VEEL ONDERZOEK NAAR GELUK GEDAAN, MAAR HOE MEET JE GELUK?

‘Gelukswetenschappers doen onderzoek naar verschillende vormen van geluk en de factoren die op onze geluksgevoelens van invloed zijn. Het concept ‘levenstevredenheid’ is de meest onderzochte vorm van geluk, uitgedrukt op een schaal van 0 (slechtst mogelijke leven) tot 10 (best mogelijke leven). In het World Happiness Report, waarin mensen over de hele wereld hun leven een cijfer geven, zien we dat inwoners van Noord-Europa, Noord-Amerika en Australië aangeven het gelukkigst te zijn (met een gemiddelde van boven de 7) en inwoners van Afrika en het Midden-Oosten het ongelukkigst (gemiddeld lager dan een 5). Deze cijfers zijn onder andere te verklaren

door de mate van vrijheid, veiligheid en economische stabiliteit die burgers van deze landen ervaren.’

GELUK IS DUS ONGELIJK VERDEELD EN DE PLEK WAAR WE OPGROEIEN IS VAN GROTE INVLOED OP ONZE GELUKSGEVOELENS. HOE SCOORT NEDERLAND?

‘Ons eigen landje doet het goed met een zesde plek in deze wereldranglijst en een gemiddelde score van 7,3 op de levenstevredenheidschaal. Ook Nederlandse ouderen beoordelen hun leven als goed, als we kijken naar het onderzoek van ANBO-PCOB. Het komt redelijk overeen met eerder onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek waarin 88% van de 55-plussers aangeeft gelukkig te zijn. Een kwart van hen zegt bovendien nu gelukkiger te zijn dan vroeger. Onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum toont aan dat Nederlandse 85-plussers, ondanks fysieke en mentale klachten en het verlies van dierbaren, hoog op levenstevredenheid scoren.’

VERANDEREN GELUKSGEVOELENS GEDURENDE ONS LEVEN?

‘Het begin en einde van ons volwassen leven zijn, gemiddeld gezien, de gelukkigste perioden uit ons leven. Tussen de 25 en 45 jaar ervaren we een dip in onze geluksgevoelens. Dit komt omdat we rond die leeftijd bezig zijn met allerlei nog niet behaalde doelen en, soms onrealistische, verwachtingen. Dit levert stress op. Denk aan het stichten van een gezin en het

nastreven van een carrière en dat ook nog tegelijkertijd. Als we ouder worden stellen we onze doelen en verwachtingen bij. We kijken daarbij, veel beter dan jongere mensen, naar onze mogelijkheden. We besteden als we ouder worden bovendien meer aandacht aan de positieve dingen in het leven en nemen vaker afscheid van dingen die negatieve energie opleveren.’

‘We besteden als we ouder worden meer aandacht aan de positieve dingen en minder aan negatieve energie’

WAT KUNNEN WE DOEN ALS WE GELUKKIG WILLEN LEVEN?

‘Hoe gelukkig iemand zich voelt, wordt voor een groot deel al voor onze geboorte bepaald. Ongeveer 50% van het verschil in onze geluksgevoelens wordt door onze genen bepaald, 10% door leefomstandigheden en op de resterende 40% kan men dus zelf invloed uitoefenen.’

Hoe? Kijk op de tips op pagina 25

TEKST: FLEUR

‘Dit is de mooiste periode in mijn leven’

Op 83-jarige leeftijd zit Ruud Hoemakers nog vol levenslust. Indachtig de wijze woorden van zijn ouders: de som van ons leven wordt gevormd door de uren dat we liefhadden. ‘Laat dat dagen, weken, maanden en zelfs jaren zijn’, aldus Ruud. Zijn seniorenleeftijd beschouwt hij als de mooiste periode in zijn leven. ‘Je hebt van alles meegemaakt en zo ben je geworden wat je nu bent: een waarachtig, sociaal bewogen mens.’

Ruud: ‘Elke dag is een nieuw begin.’ Schijnt de zon dan pakt hij met zijn partner de toerfiets, andere dagen doet hij vrijwilligerswerk, schrijft stukjes voor de krant van Hart van Senioren, doet aan walking football, duiksport en is politiek actief. Zijn passie voor leren en delen van kennis is onuitputtelijk. Zo geeft Ruud gastcolleges over ondernemen aan scholieren en studenten. ‘Kortom, ik ben lekker zinvol bezig.’ Wat betreft de toekomst kijkt hij met een positieve blik vooruit. ‘We hebben dit jaar 366 dagen om nieuwe verwachtingen te realiseren, en mijn mooiste momenten zijn ontmoetingen met familie en vrienden.’

Jongeren adviseert hij: ‘verdiep je in wat je leuk vindt. Want wie van zijn hobby z’n werk maakt, hoeft nooit een dag te werken. Maar net zo belangrijk is het om uit je eigen bubbel te stappen en leergierig te zijn naar anderen. Vergroot je netwerk, niet voor financieel gewin, maar vooral voor het vergroten van je kennis. There is no way to happiness, happiness is the way (er is geen weg naar geluk, geluk is de weg- redactie).’

TEKST: ALEX VAN SCHERPENZEEL

FOTO’S: PANCAKE PICTURES

ANBO-PCOB geeft om uw geluk

De

verbondenheid

en activiteiten geven plezier

Ouderen in Nederland zijn tevreden over hun persoonlijk geluk, zo blijkt uit het onderzoek van ANBO-PCOB. Allerlei dingen kunnen ons gelukkig maken. Voor de meeste mensen levert vooral verbondenheid met andere mensen een forse dosis geluk op.

Uit ons onderzoek blijkt dat veel ouderen voldoening halen uit activiteiten waarmee zij betrokken blijven bij de maatschappij. Om die reden is 42% van de 65-plussers in Nederland vrijwilliger bij één of meer organisaties. De verbondenheid en activiteiten geven plezier in het contact met anderen in de nabije omgeving. Die ‘anderen’ kunnen familieleden zijn, vrienden, kennissen of gelijkgestemden. Maar het kunnen ook vreemden zijn die u nooit hebt gesproken of ontmoet, maar waar u zich voor inzet als vrijwilliger.

ANBO-PCOB helpt u graag om u zo gelukkig mogelijk te laten

voelen. Zo hebben wij een digitaal platform waar mensen met elkaar in contact kunnen komen, het Trefpunt. U komt via het Trefpunt makkelijk in contact met andere leden. Bijvoorbeeld om met elkaar af te spreken omdat u een gezamenlijke interesse hebt. Zo zijn er vanuit het Trefpunt groepjes ontstaan van mensen die van wandelen houden of van koken. Bij ANBO-PCOB kunt u ook als vrijwilliger actief zijn. Een paar voorbeelden: hulp bij de aangifte inkomstenbelasting en het aanvragen van toeslagen, hulp bij een Wmo-aanvraag, hulp bij de thuisadministratie, hulp bij langer thuis blijven wonen.

ANBO-PCOB heeft 220 lokale afdelingen die invulling geven aan onze vereniging. Elkaar ontmoeten en samen activiteiten ondernemen is een van de drijfveren. Vanuit de afdelingen organiseren we diverse activiteiten. Uiteenlopend van ko ebijeenkomsten, lezingen, inspirerende dagtochten en meer. Allerlei mogelijkheden dus om gehoord en gezien te worden; u doet er namelijk toe!

Wilt u contacten leggen via ons Trefpunt? Kijk op pag. 11 hoe u inlogt.

VRIJWILLIGER WORDEN? Kijk op www.anbo-pcob.nl/over-ons/vrijwilligers/

5 TIPS VAN JOSANNE

OM GELUKKIG TE WORDEN

Investeer in relaties

Betekenisvolle relaties zijn een belangrijke voorwaarde voor een gelukkige oude dag. Het omgekeerde is ook waar: volgens onderzoekers is eenzaamheid erg ongezond, en zelfs schadelijker dan roken of overgewicht. Het is dan ook raadzaam om in vriendschappen en dierbaren (familie, vrienden, buren etc.) te blijven investeren. Ook contact met jongeren is waardevol en inspirerend.

‘Een sociale cirkel kan een bron van steun, plezier en betekenis zijn’

Zorg voor fysieke en mentale gezondheid

Een gezonde levensstijl is essentieel om gelukkig ouder te worden. Besteed daarom aandacht aan voeding, slaap en beweging. Eet van een kleiner bord, dan eet u minder dan van een groot bord. Ban de tv en/of telefoon uit de slaapkamer, dat is beter voor het slaapritme (en seksleven!). En wat bewegen betreft, maak wat vaker een wandeling of kijk of er een laagdrempelige sportclub in de buurt is. Neem de tijd om te ontspannen, stress te verminderen en positief in het leven te staan. Ontspanningsoefeningen kunnen daarbij helpen.

‘Wissel zitten af met staan, zitten is het nieuwe roken!’

Vind betekenis en doel

Het ervaren van zingeving is een belangrijke vorm van geluk. Ga hiernaar op zoek door na te denken over wat uw leven de moeite waard maakt en hoe u van betekenis kunt zijn voor anderen. Bijvoorbeeld door vrijwilli -

gerswerk, zorgen voor een naaste die hulp nodig heeft of contact met jongeren. Vind activiteiten die uw passie en enthousiasme aanwakkeren. Aan iets bijdragen, kan een bron van geluk en tevredenheid zijn.

‘Af en toe iets kleins voor iemand doen, zorgt voor meer geluksmomenten’

Omarm nieuwe uitdagingen

Het is verleidelijk om in uw comfortzone te blijven, maar het aangaan van uitdagingen kan juist bijdragen aan uw geluk. Volg een cursus, leer een nieuw spel, probeer een creatieve hobby of onderneem een voor u onbekende activiteit. Door nieuwe dingen te ontdekken, blijft u mentaal scherp en ervaart u een gevoel van voldoening. Men is immers nooit te oud om te leren!

‘Door iets nieuws te leren, stimuleer je je brein’

Tel je zegeningen

Wie tevreden is, heeft altijd genoeg, luidt het cliché. Clichés zijn nu eenmaal vaak waar. Geluk hangt niet zozeer af van de omstandigheden, maar vooral van de manier waarop iemand die omstandigheden ervaart. Tevredenheid kun je, hoe raar het ook klinkt, oefenen. Schrijf iedere dag een paar kleine dingen op waar u blij van wordt. Vraag uzelf af wat uw wensen, verlangens en ambities zijn. En wat ervoor nodig is om dat te bereiken. Ga hierover ook in gesprek met de mensen die belangrijk voor u zijn. Misschien leert u iets van hun verhaal en zij van u. De toekomst begint nu!

‘Denk in kansen en mogelijkheden, ondanks eventuele beperkingen’

Alle feiten op een rijtje

GELUKSCIJFERS

Gemiddeld geven ouderen hun levensgeluk een 7,6. Daarin zien we wel grote verschillen: Het levensgeluk wordt met een 8,0 beoordeeld als iemand veel sociale contacten heeft en een 6,5 als er nauwelijks sociale contacten zijn.

Het cijfer is een 8,7 als iemand zich emotioneel in topvorm voelt en 5,4 als iemand zich uitgeput voelt en regelmatig worstelt met problemen.

Het is een 8,0 als iemand geen beperkende gezondheidsproblemen heeft en een 6,0 als de gezondheidsproblemen ernstig beperkend zijn.

Het is een 5,8 als iemand ontevreden is met de woning en de woonomgeving en een 7,9 als iemand hier zeer tevreden over is.

Het is een 6,3 als iemand in een (zeer) slechte financiële situatie zit en een 7,7 als iemand er warmpjes bij zit.

Het is een 7,4 als iemand geen vrijwilligerswerk doet en een 7,8 als iemand dit wel doet.

Het is een 7,4 als iemand mantelzorger is en een 7,6 als iemand dat niet is.

BEWEGEN MAAKT GELUKKIG

MAAR ALLEEN ALS JE ER LOL IN HEBT

Ouderen die weinig bewegen, maar dat prima vinden, zijn met een 7,3 gemiddeld bijna even gelukkig als ouderen die wel regelmatig bewegen, maar dat helemaal niet leuk vinden (7,4). De gelukkigste ouderen zijn niet alleen fysiek actief, maar hebben er ook lol in.

1 OP DE 5 VOERT ZELDEN OF NOOIT EEN GOED GESPREK

51% van de ouderen heeft minimaal wekelijks een ‘goed’ gesprek. Maar 22% van de ouderen voert zelden (en soms nooit) een ‘goed’ gesprek dat verder gaat dan koetjes en kalfjes. Dat is niet goed voor het geluksgevoel.

42% VAN DE 65-PLUSSERS IS EEN BLIJE VRIJWILLIGER

Veel ouderen halen voldoening uit activiteiten die hen betrokken houden bij de maatschappij, zoals vrijwilligerswerk. Maar liefst 42% van de 65-plussers is vrijwilliger. Ouderen die vrijwilligerswerk doen zijn over het algemeen gelukkiger (7,8) dan ouderen die dit niet doen (7,4).

WAT IS DE GELUKKIGSTE LEEFTIJDSFASE?

Wat zien ouderen, met de kennis van nu, als de levensfase waarin ze het gelukkigst waren? 31% ziet de volwassenheidsfase (30-49 jaar) als gelukkigste periode. ‘ Alle kinderen woonden nog thuis en dat gaf veel reuring en gezelligheid, daar houd ik van ’, schrijft Ellen (82). En Jan (94) meldt: ‘ Ik had zinvol werk, en mijn gezin was nog in opbouw .’

39% vindt het leven na hun 50ste hun gelukkigste tijd. Ronald, 87: ‘Alles mag en niets moet’. Ria, 69 jaar: ‘Fijne partner, financiële ruimte, heerlijk huis, fantastische kleinkinderen, leuke woonomgeving.’

DOSSIER GELUK

Opmerkelijke gelukscijfers ouderen

geeft het leven nu een 8 of hoger

verheugt zich op het komende jaar.

zou andere keuzes maken als ze de kans hadden om het leven opnieuw te beginnen

60% 76% 89% 57% 30% 47% 41% 22%

heeft huisdieren (meestal een hond of kat). Hoewel veel ouderen genieten van het gezelschap heeft de aanwezigheid van kat of hond weinig invloed op hun levensgeluk.

is (zeer) tevreden met de mogelijkheden en tijd voor hobby’s, uitjes en gemeenschapsactiviteiten.

is (zeer) tevreden met de huidige woning en woonomgeving.

maakt zich zorgen voor het komende jaar.

voert slechts een keer per maand of minder een ‘goed’ gesprek.

TEKST: KOEN TUERLINGS, MANS KUIPERS

FOTO’S: PANCAKE PICTURES

* om privacy-redenen zijn de namen van de mensen die aan het woord komen bedacht

60% van de ouderen geeft het leven nu een

8 OF HOGER

Hoe gelukkig zijn ouderen? En waar worden ze gelukkig van? OuderenWijzer ging op zoek naar het antwoord op deze vragen. Dat levert verrassende conclusies op: zo geeft 60% van de ouderen het leven op dit moment een 8 of hoger. Ouderen zijn gelukkig, ze geven gemiddeld een 7,6 aan hun leven. Deze resultaten en nog heel veel meer komen uit de ‘Ouderen Geluksbarometer’ van ANBO-PCOB. Daarin deelden 5.096 ouderen hun ervaringen.

Geluk kent vele vormen, en naarmate de jaren vorderen, krijgt het voor ieder van ons een eigen invulling. Voor de één betekent het een netwerk van hechte sociale contacten en dierbaren, voor de ander is het de rust van een vertrouwde omgeving of het plezier van dagelijkse routines. Maar wat maakt ouderen écht gelukkig? Welke factoren spelen een

rol in hun beleving van levensgeluk? En hoe komt het dat, ondanks de uitdagingen en gebreken van het ouder worden, veel ouderen hun leven toch als bijzonder gelukkig ervaren?

Het beeld dat naar voren komt, is dat ouderen overwegend tevreden zijn: ze beoordelen hun leven gemiddeld met een 7,6. Dit cijfer is veelzeggend, vooral omdat maar liefst 60% van de ouderen hun leven met een 8 of hoger waardeert. Slechts 6% geeft het leven op dit moment een onvoldoende. Sterker nog: volgens 39% is het leven na hun vijftigste de gelukkigste tijd van hun leven. 18% vindt de tijd van 50 tot 65 de mooiste, 21% is het gelukkigst na het pensioen (65+). Ronald* (87): ‘Alles kan, en niets moet.’ En Tine (69) prijst de mogelijkheid om zelf keuzes te maken over tijdsbesteding.

Emotioneel in topvorm

Een goede mentale gezondheid is zeer belangrijk als het gaat om het waarderen van levensgeluk. Ouderen die zich emotioneel (mentaal) in

WAT MAAKT EEN MENS GELUKKIG?

Acht belangrijke factoren bij de waardering van levensgeluk:

Mentaal welzijn – psychische gezondheid, veerkracht bij tegenslagen, besluitvormingsvermogen, zelfbeeld, eigenwaarde en innerlijke rust.

Lichamelijke mogelijkheden – mobiliteit, lichaamsbeweging, zelfstandig de dagelijkse taken kunnen uitvoeren.

Levenspartner – relatie, intimiteit. Sociale verbondenheid – aantal contacten met anderen, diepgang van gevoerde gesprekken, band met naasten en vrienden, emotionele steun, van betekenis zijn voor anderen.

Vrijetijdsinvulling – tijd voor uitjes en cultuur, vrijwilligerswerk, gemeenschapsactiviteiten, hobby’s en interesses.

Zelfzorg – gewicht, eetgewoonten, voeding.

Woon- en leefomgeving – woning, natuur, veiligheid.

Financiële stabiliteit – zekerheid.

topvorm voelen, ervaren hun leven als veel gelukkiger (8,7) dan zij die zich zorgelijk of mentaal uitgeput voelen (5,4). Ook het functioneren van het geheugen is een belangrijke geluksfactor: ouderen die een goed geheugen zeggen te hebben, geven een 7,8 aan hun levensgeluk, terwijl

Volgens 39% is het leven na hun vijftigste de gelukkigste tijd van hun leven

mensen met geheugenproblemen hun levensgeluk gemiddeld met een 6,1 beoordelen.

Bewegen maakt blij

Gezondheidsproblemen komen helaas veel voor bij ouderen. Maar liefst 61% van de 65-plussers in Nederland heeft te maken met beperkende gezondheidsproblemen. En hoe ouder we worden, hoe groter de problemen. Het is een open deur, maar ouderen zonder beperkende gezondheidsproblemen zijn gelukkiger (8,1) dan ouderen die door de gezondheid beperkt (7,1) of ernstig beperkt worden (6,0).

Lichaamsbeweging heeft een positieve invloed op levensgeluk. Ouderen die regelmatig bewegen en hiervan genieten, zijn gelukkiger (7,8) dan ouderen die meer zouden willen bewegen, maar dit niet (kunnen) doen (6,9). Piet (75): ‘Als het

DOSSIER GELUK

‘Geluk zit in de kleinste dingen’

Frida Ellen Untoro (69) straalt energie uit. Op haar 69ste is ze nog dagelijks actief bezig, of het nu gaat om sporten, vrijwilligerswerk, of haar passie voor taal. Ze begint elke ochtend met een vast ritueel: ‘Mijn Duitse les bij Duolingo geeft me meteen zin om op te staan. Daarna ga ik wandelen met mijn hondje, en volg ik mijn fitness-training. Soms kijk ik er echt naar uit om een lachyoga-workshop te geven.’

Frida, terugkijkend op haar leven: ‘Had ik dingen anders aangepakt? Zeker. Ik had niet zo snel een vaste relatie moeten beginnen die uiteindelijk toch strandde. Ik was 15 toen het begon, en op mijn 18de kreeg ik mijn eerste kind. Maar’, voegt ze toe, ‘ik heb van elke gebeurtenis veel geleerd.’

Frida’s dagen zitten vol met betekenisvolle activiteiten. Als vrijwilliger bij De Zonnebloem geniet ze ervan om iets te betekenen voor anderen. ‘Ik ga graag met de gasten wandelen en samen ergens eten.’ Voor haar is het welzijn van anderen een bron van geluk.

Gezondheid is ook een belangrijke pijler in Frida’s leven. Ze kijkt met optimisme naar de toekomst: ‘Ik verheug me erop om over een paar jaar, als ik 71 ben, nog net zo gezond te zijn als nu. Vijf keer per week fitnessen en twee keer boksen, dat wil ik blijven doen!’

Aan jonge mensen die aan het begin van hun volwassen leven staan, heeft Frida een simpel, maar krachtig advies: ‘Volg je hart. Alles wat je in het leven tegenkomt, zijn levenslessen die je nergens anders kunt leren, zelfs niet aan een universiteit. Het zijn gratis kansen om te groeien.’

Frida benadrukt dat geluk niet iets is om naar te streven, maar iets wat je ervaart in het moment. ‘Levensgeluk is niet alleen iets om naar uit te kijken, het is ook het voelen en ervaren van de kleinste dingen in je leven. Een geluksmoment is er maar één keer, en soms komt datzelfde gevoel nooit meer terug. Elk geluksmoment is uniek.’

De Ouderen Geluksbarometer 2024

mooi weer is, kan ik heerlijk een dagje fietsen en uit eten gaan. En als het slecht weer is naar een interessant museum en uit eten.’

Opvallend is dat je bewegen wel leuk moet vinden om er gelukkig van te worden. Want ouderen die weinig bewegen, maar dat prima vinden, zijn met een 7,3 gemiddeld bijna even gelukkig als ouderen die dan wel regelmatig bewegen, maar dat niet leuk vinden (7,4). De gelukkigste ouderen zijn niet alleen fysiek actief, maar hebben er ook lol in.

Samen is fijner dan alleen Ouderen met een partner voelen zich over het algemeen gelukkiger (7,7) dan ouderen zonder partner (7,2). Maar niet iedereen in een relatie ervaart dezelfde mate van geluk, wat aangeeft dat de kwaliteit van de relatie minstens zo belangrijk is als het hebben van een partner. Voor veel ouderen is het delen van liefde en zorg een bron van grote voldoening. Maar toch kan de relatie voor een partner ook emotioneel belastend zijn – zeker bij intensieve mantelzorg.

Daarnaast is sociale steun van vrienden en familie van groot belang. Wie veel sociale contacten heeft, is gelukkiger (8,0) dan wie nauwelijks tot geen contacten heeft (6,5). Ook hier geldt dat de kwaliteit van de contacten van groot belang is. 51% van de ouderen heeft minimaal wekelijks een ‘goed’ gesprek, terwijl 22% zelden (en soms nooit) een ‘goed’ gesprek voert. Gebrek aan betekenisvolle gesprekken heeft een negatieve invloed op het geluksgevoel.

22% voert zelden (en soms nooit) een ‘goed’ gesprek

Een zinvolle invulling

Voor de geluksbeleving is er – naast mentale en fysieke gezondheid en zinvolle relaties – nog een belangrijke geluksfactor. Dat is de manier waarop vrije tijd wordt ingevuld. Zo heeft Machteld (74) als ideale dagbesteding ‘De hele dag naar een grote brocante markt!’, terwijl Karel (92) er liever opuit trekt: ‘De natuur in, zo mogelijk samen.’ Ineke (80) blijft het liefst binnen: ‘De stilte opzoeken en dan een boek of tijdschrift lezen of puzzelen’, maar Rob (77) gaat graag de stad in: ‘Een museum bezoeken en lunchen op een terrasje.’

DIT ZOUDEN WE NU ANDERS DOEN

57% van de ouderen zou nu andere keuzes maken als ze de kans hadden om het leven opnieuw te beginnen.

Joke, 65 jaar: ‘Ik zou gewacht hebben met mijn huwelijk. Ik zou veel rebelser in mijn leven hebben willen staan. Mijn vrijheid uitbuiten.’

Evert, 85 jaar: ‘Beroepskeuze. Omstandigheden waren zo, dat mogelijkheden beperkt waren.’

Liesbeth, 75 jaar: ‘Heb op jonge leeftijd kinderen gekregen, had dat achteraf later willen doen, om eerst aan mijn eigen ontwikkeling te kunnen werken.’

Teun, 76 jaar: ‘Geen kinderen, kritischer op partnerkeuze, dichter bij mijzelf blijven. Weg uit Nederland.’

Elly, 69 jaar: ‘Een beroepsopleiding volgen. Me minder laten beïnvloeden door anderen.’

Wim, 81 jaar: ‘De opvoeding van de kinderen zou ik anders doen.’

Maria, 68 jaar: ‘Toen ik trouwde, 49 jaar geleden, ben ik gestopt met werken. Omdat het zo hoorde, dat zou ik nooit meer doen.’

Veel ouderen halen voldoening uit activiteiten die hen betrokken houden bij de maatschappij, zoals vrijwilligerswerk. Maar liefst 42% van de 65-plussers is vrijwilliger. Ouderen die vrijwilligerswerk doen zijn over het algemeen gelukkiger (7,8) dan ouderen die dit niet doen (7,4).

Randvoorwaarden voor gelukkig ouder worden

Gelukkig ouder worden lijkt ook af te hangen van bepalende randvoorwaarden. Want zoals Wim Sonneveld ooit zong: ‘Je hoort vaak zeggen dat geluk niet zo te koop is, maar geld doet wonderen en vooral als het een hoop is.’ Financiële zekerheid, zelfzorg en een prettige woonomgeving zijn belangrijk bij het geluksgevoel. Mensen die zich geen zorgen hoeven te maken over hun financiën en in een comfortabele, veilige omgeving wonen, kunnen zich gemakkelijker richten op hun welzijn en sociale contacten.

OVER HET ONDERZOEK

De Ouderen Geluksbarometer 2024 is uitgevoerd door Abbi Insights in opdracht van ANBO-PCOB. In de periode van 19 tot en met 29 september 2024 deden 5.096 senioren mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 76 jaar.

Mijn

cadeaumooiste

Jacq, 77 jaar: ‘Ik kreeg van mijn kleindochter een buisje vol met hele kleine briefjes waarin zij schreef wat ze fijn aan mij vond.’

Margriet, 83 jaar: ‘Dat ik heb geleerd om mij gelukkig te voelen met mijzelf maar ook in mijn sociale contacten en hobby’s.’

Feiko, 66 jaar: ‘Het leven met ups en downs is het cadeau; dat cadeau draag ik elke dag bij mij en de rest is vergankelijk.’

John, 89 jaar: ‘De mededeling van oud-leerlingen over wat ze aan mijn lessen gehad hebben.’

Wim, 72 jaar: ‘De warmte en genegenheid van anderen op onverwachte momenten.’

Hanneke, 89 jaar: ‘Een gesprek met een volmaakt vreemde over mijn overleden man.’

Anna, 75 jaar: ‘Een herkansing van het leven door het ontmoeten van een nieuwe partner.’

TEKST: ALEX VAN SCHERPENZEEL

ILLUSTRATIES: LOTTE DIJKSTRA

3 eindejaarstips voor uw aangifte inkomstenbelasting

Belasting betalen hoort bij onze samenleving. Maar de aangifte inkomstenbelasting kent een aantal mogelijkheden om minder belasting te betalen. ANBO-PCOB geeft u in het laatste magazine van dit jaar een aantal tips, zodat u goed beslagen ten ijs komt als u straks de aangifte inkomstenbelasting over 2024 gaat invullen.

TIP 1

CHECK DE VOORAF INGEVULDE GEGEVENS

De Belastingdienst heeft al gegevens voor u ingevuld. Bijvoorbeeld over uw AOW, uw pensioen, de waarde van uw woning, de hypotheekrente die u betaalt enzovoort. De Belastingdienst krijgt die gegevens van de SVB, uw pensioenfonds, de gemeente en van uw bank.

Ga er nooit zomaar vanuit dat die gegevens kloppen of volledig zijn. Vergelijk altijd de gegevens die in uw aangifte staan met de gegevens die u hebt. Bewaar daarvoor altijd de jaaropgave van de SVB en uw pensioenfonds, de WOZ-beschikking van uw gemeente en de jaaropgave van uw bank.

Klopt er iets niet of er ontbreken gegevens? Bij de betreffende vragen in de aangifte kunt u de gegevens aanpassen of aanvullen.

TIP 2

WAT WAREN UW REISKOSTEN VOOR BEZOEK AAN ARTSEN EN DERGELIJKE?

Veel mensen zijn bekend met de mogelijkheid van aftrek van zorgkosten die uw verzekeraar niet vergoedt. Waar wij ieder jaar weer op wijzen, is dat de reiskosten die u maakt om een arts en dergelijke te bezoeken aftrekbaar zijn. Bijvoorbeeld als u naar de huisarts gaat, naar de tandarts, naar een specialist of fysiotherapeut. De werkelijke kosten zijn aftrekbaar! Als u een vergoeding van uw verzekeraar voor deze kosten krijgt, moet die vergoeding natuurlijk in mindering komen op het uitgegeven bedrag.

Gaat u met het openbaar vervoer, dan kunt u de kosten van de verschillende reizen als aftrekpost gebruiken. U kunt de kosten via ‘Mijn OV-chipkaart’ inzien.

Maakt u voor het artsenbezoek gebruik van uw eigen auto, dan zijn ook daarvoor de werkelijke kosten aftrekbaar. U moet dan de kosten per kilometer van úw auto berekenen. U hoeft dat niet zelf te doen. De autokostencalculator van de ANWB kan voor de meeste auto’s op basis van het kenteken de berekening maken: anwb.nl/auto/autokosten. De kilometerkostprijs van auto’s per jaar kunnen flink verschillen. Het loont dus zeer de moeite om dat uit te rekenen.

Een voorbeeld : u hebt met de calculator becijferd dat uw auto € 0,50 per kilometer kost. U hebt in 2024 in totaal 750 kilometers gereden in verband met bezoeken van zowel u als uw partner aan uw huisarts, tandarts, specialist en fysiotherapeut. U hebt dan een aftrekpost van 750 kilometers à € 0,50 = € 375.

HULP NODIG?

Kijk voor meer tips op anbo-pcob.nl/eindejaarstips Vindt u dit toch te ingewikkeld? ANBO-PCOB biedt u hulp bij de aangifte inkomstenbelasting. Meer informatie in de volgende Ouder en Wijzer.

TIP 3

BENUT DE OUDERENKORTING OPTIMAAL MET UW FISCAAL PARTNER

Via de heffingskortingen krijgt u een korting op de verschuldigde belasting. Ontvangt u AOW, dan komt u in aanmerking voor de zogenoemde ouderenkorting in de heffingskorting. In 2024 is dit € 2.010 voor AOW’ers met een verzamelinkomen tot € 44.771. Het verzamelinkomen is het inkomen dat u aan het einde van de aangifte ziet. Is uw verzamelinkomen hoger, dan gaat de ouderenkorting stapsgewijs omlaag. Is het verzamelinkomen tussen € 44.771 en € 58.170 dan gaat de korting omlaag met 15% van het vastgestelde verzamelinkomen min € 44.771.

Dat klinkt nogal ingewikkeld, daarom een voorbeeld: Uw verzamelinkomen is € 48.000. Dat is € 3.229 meer dan de grens van € 44.771. Uw ouderenkorting gaat omlaag met 15% van € 3.229 = € 484. Uw ouderenkorting wordt € 1.526.

Is uw verzamelinkomen iets hoger dan € 44.771? En heeft u een fiscaal partner? Door het goed verdelen van aftrekposten kunt u voor de volledige ouderenkorting in aanmerking komen. Voorbeeld: uw inkomen is € 46.000. Uw ouderenkorting is dan € 1.826. Het inkomen van uw partner is € 25.000. Uw partner heeft recht op de volledige ouderenkorting van € 2.010. Stel dat u een aftrekpost van € 3.000 hebt. Als u die aftrekpost in het geheel bij uw inkomen opvoert, wordt uw verzamelinkomen € 43.000. U komt dan in anmerking voor de volledige ouderenkorting van € 2.010. Een voordeel van € 184!

TEKST:

ANITA HARTE

FOTO’S: AFDELING BUNSCHOTENSPAKENBURG

Jubelen bij de succesvolle afdeling Bunschoten-Spakenburg!

Wat het succes verklaart van de afdeling BunschotenSpakenburg? Vooral dat ze openstaan voor nieuwe ontwikkelingen en goed kijken wat de leden nodig hebben, denkt voorzitter Bort Koelewijn. Naast betrokkenheid bij elkaar, speelt gezelligheid daarin een grote rol. Net als aandacht voor de maatschappelijke uitdagingen die er zijn.

WIN EEN TAART!

De leden van de afdeling Bunschoten-Spakenburg winnen met hun activiteiten taart voor (bijna) honderd personen! Heeft u ook een bijzondere activiteit georganiseerd binnen ANBO-PCOB? Laat het ons weten via magazine@anbo-pcob.nl en maak ook kans op taart!

Die behoefte aan gezelligheid merkt Bort bijvoorbeeld als hij binnenkomt bij de afdelingsbijeenkomsten. ‘De mensen zitten dan altijd al gezellig in kringen bij elkaar.’ Bij de jaarlijkse kerstmiddag maken ze er zelfs extra ruimte voor in het programma. ‘We hebben dan twee pauzes, zodat er echt tijd is om elkaar te ontmoeten.’ De middag start, zoals elke afdelingsbijeenkomst, met een meditatie. In dit geval rond het thema Kerst. Daarna wordt er vooral veel gezongen. Na de eerste pauze (‘met koffie en wat lekkers’) door gospelkoor Jubilation. En na de tweede pauze (‘met een drankje en een hapje waar we altijd wel een sponsor voor vinden’) door het koor én de leden. Het zijn elk jaar mooie middagen, zegt Bort. ‘Normaal zien we zo’n 150 leden, met Kerst en Pasen zijn er altijd veel meer.’

Serieus én vrolijk

De afdeling heeft een volle agenda. Met middagen met serieuze onderwerpen als de laatste levensfase en een levenstestament. Afgewisseld met middagen met ‘vrolijke dingen’, zoals Bort het zegt. Zoals die goochelaar die ‘verrassend’ was, rekening hield met de identiteit van de afdeling, maar dat ook weer ‘niet te krampachtig’ deed. Voor een eerste middag met ANBO-leden, die nog op het verlanglijstje staat, denken ze weer aan ‘iets gezelligs’. Overigens,

voegt hij daar meteen toe, is iedereen ook nu al welkom op ledenbijeenkomsten.

Maatschappelijk actief

Kijken naar wat de leden nodig hebben, betekent ook aandacht hebben voor de publieke uitdagingen die op ons afkomen, zegt Bort. Zo nam de afdeling twee jaar geleden het initiatief tot een plaatselijke klankbordgroep zorg. ‘Met vijftien leden praten we nu vier keer per jaar met de directie van het verpleeghuis en met het welzijnswerk. Dan gaat het over hoe de zorg van de toekomst eruit gaat zien en wat dat betekent voor de mensen zelf.’ Heel praktisch heeft het al geleid tot het overzichtelijk in kaart brengen waar mensen, op welk moment, met hun vragen terechtkunnen. ‘Het zijn zaken waar we ons sterk voor maken.’

Betrokkenheid

Dat de afdeling zo actief is, lukt mede dankzij de lokale betrokkenheid. Ze hebben 55 vaste(!) adverteerders, die niet alleen het kleurrijke plaatselijke afdelingsblad mogelijk maken, maar ook de vele activiteiten. In Bunschoten-Spakenburg wonen veel families, vertelt Bort. ‘En de ondernemers – onze adverteerders – doen graag iets voor hun ouders, opa’s en oma’s.’ Omgekeerd krijgen die ondernemers bij toerbeurt het woord in het afdelingsblad.

Meer dan 550 leden heeft de ANBO-PCOB-afdeling Bunschoten-Spakenburg. En ze hebben een actief programma, waar koren in alle soorten en maten zeer geliefd zijn.

UW SPAARGELD

VERDIENT MEER

• Makkelijk – spaar via één account bij meer dan 40 banken

• Gratis – geen verborgen kosten

• Vertrouwd – meer dan 1 miljoen Europese spaarders gingen je al voor

Hoewel veel banken in Europa hun spaarrente de afgelopen jaren fl ink verhoogden, deden de drie grootste Nederlandse banken dat maar mondjesmaat. Bij deze banken krijgt u niet meer dan 1,7% rente, terwijl veel banken in het buitenland spaarrentes van meer dan 3% bieden aan spaarders.

Nederlanders durven niet te sparen in het buitenland Uit een onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt blijkt dat veel Nederlanders huiverig zijn om te sparen in het buitenland. En dat is onterecht. Nederlanders lijken onvoldoende op de hoogte te zijn van het nationale depositogarantiestelsel van Europese landen, waarbij spaartegoeden tot € 100.000 per bank per rekeninghouder zijn beschermd. Dit stelsel geldt voor iedereen, of u nu inwoner bent van dat land of niet. Mocht er iets gebeuren met een bank, dan krijgt u uw geld tot dit beschermingslimiet binnen 7 werkdagen terug, en u hoeft hiervoor niet naar het land van de bank af te reizen.

Raisin: 1 account, 40+ banken, 16 Europese landen

Spaart u nu nog bij één van de Nederlandse grootbanken? Dan loopt u hoge spaarrentes mis. Met één account bij internationaal spaarplatform Raisin kunt u gratis sparen bij 40+ partnerbanken in Europa tegen meer dan 3% rente per jaar. Alle rekeningen zijn gewoon in euro- bij welke bank u ook zit. U kunt kiezen

tussen spaarrekeningen (en flexibel geld opnemen zoals u het gewend bent) of termijndeposito, waar u uw geld voor een periode vastlegt. Er zijn al deposito’s met een korte looptijd van slechts drie maanden.

In een kwartiertje honderden euro’s aan spaarrente per jaar erbij

Bij Raisin maakt u in een kwartiertje uw account aan. Na deze eenmalige aanmelding kunt u volledig naar wens online deposito- en spaarrekeningen met toprentes openen en beheren bij een groot aantal banken in heel Europa.

Alle partnerbanken van Raisin vallen net zoals in Nederland onder nationale, wettelijke depositogarantiestelsels. U opent een spaarrekening al vanaf 1 euro. Spaarders kunnen hun geld bovendien makkelijk over verschillende banken en landen spreiden (het depositogarantiestelsel geldt per bank). Toch nog een vraag? Dan staat de Nederlandstalige klantenservice voor u klaar.

Wie meer uit z’n spaargeld wil halen, kan terecht op de website Raisin.nl/wijzer

TEKST: THIJS LÖWENTHAL FOTO’S: HURTIGRUTEN, COMPETITION, SKÅRUNGEN, IVAR BERGSMO, GIRISH CHOUHAN, ESPEN MILLS, MIKE LOUAGIE, KRISTIAN DALE, SIMON SKREDDERNES

DE MOOISTE ZEEREIS

ter wereld gaat langs de Noorse kust

De mooiste zeereis ter wereld, zo wordt de reis langs de Noorse kustlijn met Hurtigruten ook wel genoemd. Zodra de fjorden aan de horizon verschijnen, wordt meteen duidelijk waarom. De uitzichten vanaf het panoramadek zijn adembenemend. De iconische postboten varen in een relatief korte tijd langs de talloze hoogtepunten aan de Noorse kust.

EERST EEN KORTE GESCHIEDENISLES OVER HURTIGRUTEN. Deze postschepen vervoeren al sinds het jaar 1893 post en goederen naar de afgelegen dorpen langs de kust. Over land was het bereiken van de inwoners van deze plaatsen een stuk lastiger dan over water. En hoewel de postboten in plaats van brieven en pakketten tegenwoordig vooral reizigers vervoeren, is de routine van het dagelijkse laden en lossen bewaard gebleven. Heel bijzonder om mee te maken.

INDRUKWEKKENDE KLASSIEKE ROUTE

De zogenaamde ‘klassieke route’ is 2.500 zeemijlen (4.600 kilometer) lang en stopt in twaalf dagen tijd in maar liefst 34 havens. Met Bergen als begin- en eindpunt en Kirkenes als meest noordelijke aanlegplaats. Onderweg komen de prachtigste gebieden voorbij. Van de fotogenieke eilandengroepen Lofoten en Vesterålen tot de indrukwekkende Noordkaap, het noordelijkste puntje van Europa. Maar ook de schilderachtige Raftsund en de smalle Trollfjord

zijn waanzinnig mooi. En wat te denken van de spectaculaire uitzichten over bergketen de Zeven Zusters, oftewel de Torghatten?

REIZEN IN UW EIGEN TEMPO

In totaal zijn er zeven verschillende postschepen die de klassieke route varen. Niet iedere reiziger reist in hetzelfde tempo. Daarom heeft Hurtigruten allerlei opties voor mensen die korter de tijd hebben of juist meer tijd willen nemen voor deze bijzondere vaarroute. U kunt elf dagen varen (van boord in Trondheim), zeven (van boord in Kirkenes) of zes dagen (zuidwaarts van Kirkenes naar Bergen). En wie het onderweg nog rustiger aan wil doen, kan kiezen voor de Hurtigruten Signature-reizen, met minder stops en daardoor meer tijd om de omgeving te verkennen.

BOEIENDE TUSSENSTOPS

Liefhebbers van stedentrips komen aan hun trekken in steden als Ålesund, Trondheim en Tromsø. Als passagier kunt u, terwijl het schip voor anker ligt, van boord voor

Linksboven

Het noorderlicht danst boven de Lofoten

Links

MS Richard With vaart door de fjorden

Rechts

Een panoramisch uitzicht vanuit de Explorer Lounge

een stadswandeling of voor een busrit naar de fjorden. In de winter is er zelfs de mogelijkheid om de witte wildernis in te trekken met een avontuurlijke husky- of sneeuwscootertocht. In totaal is er keuze uit maar liefst zeventig activiteiten! Of u nu een rustzoeker, een natuurliefhebber of een avonturier bent: u vindt hier altijd wat u zoekt.

HET NOORDERLICHTALARM

Voor velen staat het zien van het noorderlicht hoog op het wensenlijstje. Reizen met Hurtigruten in de winter biedt een goede kans om dit wonderlijke natuurverschijnsel te zien. Hoe noordelijker de reis gaat, hoe groter de kans. Garantie is er helaas nooit. De nodige ingrediënten zijn: duisternis, een heldere hemel, genoeg zonneactiviteit én een dosis geluk. Maar u hoeft niet bang te zijn om op de boot iets te missen: iedere hut heeft een noorderlichtalarm dat waarschuwt zodra het noorderlicht zichtbaar is. Goed om te weten: tijdens de aankomende winter is er extra veel kans op poollicht vanwege de hoge zonneactiviteit.

Links

Schilderachtig

Bergen is het begin- en eindpunt van de reis

Onder

De beroemde

Noordkaap is een van de tussenstops

COMFORTABEL VAREN

De Hurtigruten-postboten zijn allang geen sobere postboten meer. Het verblijf aan boord biedt alle comfort. Van knusse binnenhutten tot ruime suites met een eigen balkon. Iedere hut heeft een eigen badkamer en de restaurants serveren verse, lokale gerechten. De chefs slaan de ingrediënten in bij de havens onderweg. Voor extra ontspanning zijn er wellnessfaciliteiten aan boord, zoals een sauna, hot tubs in de buitenlucht en een fitness.

De chefs slaan de ingrediënten in bij de havens onderweg

EXPEDITIE-REIZEN NAAR DE POOLGEBIEDEN

Wie op zoek is naar nog meer indrukwekkende natuur, kan met Hurtigruten ook naar de poolgebieden varen. Spitsbergen, Antarctica en Groenland bieden ongerepte landschappen en unieke dieren zoals ijsberen, walrussen en pinguïns. De ijsschotsen en gletsjers zijn indrukwekkend hoog en het dierenleven in deze gebieden is nergens anders te vinden. Tijdens de reis zijn er meerdere mogelijkheden om voet aan wal te zetten tijdens zogenaamde ‘landingen’ en om de ongerepte natuur zo van dichtbij te verkennen.

HURTIGRUTEN MET NORDIC

Wie de mooiste zeereis ter wereld zelf wil maken, kan eens kijken in het aanbod van Nordic. De Scandinavië-specialist biedt onder andere Hurtigrutenreizen die u meenemen door de verschillende seizoenen van Noorwegen. Zo maakt u tijdens de Lentereis kennis met de beroemde middernachtzon, geniet u tijdens de Indian Summerreis van schitterende herfstkleuren en gaat u tijdens de Noorderlichtreis voor een goede kans op het noorderlicht. Vluchten gaan rechtstreeks van Brussel naar

Bergen en er is tijdens de hele reis begeleiding van Nordic aanwezig. Nu met voordelig excursiepakket. www.nordic.nl

Boven

Pinguïns: de bewoners van Antarctica Links

Het schip MS Nordlys trekt door de besneeuwde fjorden

Onder

Ontspannen aan boord van Hurtigruten

Wat apetito met mij doet

Wat even helpen met mij doet

Wij zijn apetito. Bezorger van maaltijden, maar vooral bezorger van een lach. Onze medewerkers zetten zich met veel plezier in om het voor u zo fijn mogelijk te maken. Hulp nodig bij het inpakken van uw vriezer? Vanzelfsprekend! Uw vaste bezorger legt de maaltijden precies zoals u het wenst. En als het nodig is, helpt hij u ook met de volgende bestelling. Wel zo fijn.

Ontdek wat apetito met ú doet. Ons brede aanbod voldoet aan elke wens en smaak. Heeft u specifieke wensen, zoals een glutenvrij, lactosevrij of eiwitrijk dieet? We helpen u graag bij het selecteren van uw maaltijden.

Bestel een voordelig proefpakket en ontvang 4 maaltijden voor slechts € 22,50.

Deze

Meer weten? Ga naar apetito-shop.nl/proefpakket of bel 088 - 2012 123. Vermeld bij uw bestelling actiecode 202-OEW12C24

Een relaxfauteuil voor het leven?

Een goede en gezonde zithouding, heerlijk relaxen en makkelijk opstaan?

Ontdek het comfort van de op maat gemaakte relaxfauteuils en banken.

Vraag gratis het uitgebreide inspiratiemagazine aan.

Gratis brochure?

TEKST:

ELS VISSER

‘Wat een gelukzalig moment als het jouw beurt was om het engeltje op te hangen’

‘MIJN OUDERLIJK HUIS STOND TUSSEN HET

DORP EN DE TUINDERIJEN. Daar waren we erg op onszelf, maar dat was de normaalste zaak van de wereld voor ons grote gezin’, vertelt Els Visser uit Uitgeest. ‘We waren thuis met zijn negenen: mijn ouders, vijf broers, mijn zus en ik. In ons tuindersgezin werd het hele jaar door hard gewerkt. Aan het einde van de herfst brak de gezelligste tijd van het jaar aan. Iedereen keek uit naar het moment net voor de feestdagen als de kerstspullen van zolder werden gehaald en mijn moeder het dressoir leeghaalde om plaats te maken voor de kerststal. De beeldjes van de stal werden ieder jaar door mijn moeder zorgvuldig verpakt in kranten. “Om de beurt!”, riep ze als we elkaar weer eens verdrongen om ze uit te mogen stallen. We waren dol op het beeldje van de kleine herdersjongen, die het liefste gezichtje had van allemaal. Het was ook een gelukzalig moment als het jouw beurt was om het engeltje aan de dakrand van het stalletje te hangen. En dan was er nog een doos vol verschillende kaarsen die het jaar ervoor niet waren opgebrand. Die mochten ’s avonds even branden op hun plek in de kerststal. De drie jongste kinderen, waar ik er een van was, stonden er dan bij te glunderen. Ik vond het wel jammer dat er bij ons thuis geen kerstboom was. Daar was geen ruimte voor in onze kleine huiskamer. “Misschien dan een kerstster voor het

raam?”, probeerde ik soms. Maar daar waren mijn ouders te nuchter voor.

Als het eindelijk kerstavond was, trokken we onze mooiste kleren aan. ’s Avonds laat gingen we met het hele gezin naar de nachtmis. In mijn herinnering lag er vaak sneeuw. Het was in ieder geval erg koud en het voelde heerlijk om over straat te lopen aan de warme hand van vader of moeder. Na thuiskomst dekte moeder de tafel met lekkernijen die alleen tijdens de feestdagen op tafel kwamen. Toen we ouder werden, hielpen mijn zusje en ik mijn moeder met het eten. Ook zetten we de kaarsen uit de stal voorzichtig op de feestelijk gedekte tafel. Dan werd het grote licht gedempt en ontstak moeder de kaarsen. Nu was het echt Kerst.’

TEKST: ARJAN BROERS FOTO: MARK KOHN

Wat is de essentie van Kerst?

Of mensen nu gelovig zijn of niet, Kerst blijft een van de grootste en meest geliefde feesten in onze cultuur. Maar wat is de essentie ervan in deze tijd? Een coach, een dominee en een psychiater geven antwoord.

WENDY VAN MIEGHEM PSYCHOLOOG EN AUTEUR

‘Samen een plek maken waar mensen zichzelf kunnen zijn’

‘Kerst is het feest van het licht. Net na de langste nacht van het jaar vieren we dat het lichter wordt, we zoeken verbinding in een donkere tijd. Veel mensen zijn gevoelig voor de winter, de kou en het donker. We hebben juist dan behoefte aan zo’n feest.

Onze voorouders konden in de donkerste tijd van het jaar niet veel doen. Ze zochten elkaar dan op om verhalen te delen bij het vuur. Onze tijd is veel individualistischer, maar we hebben nog evenveel behoefte aan warmte, gezamenlijkheid, licht, een knuffel.

We hebben allemaal onze eigen weg te gaan in dit leven, maar het is fijn als je dat niet in je eentje hoeft te doen. Weet je nog hoe het in de coronatijd was? Ik kom nog steeds mensen tegen in mijn werk die toen echt last hebben gehad van het tekort aan verbinding, van het te veel alleen zijn en niet aangeraakt worden.

Ouderen kunnen stimuleren dat mensen elkaar met Kerst blijven opzoeken. Ook als ze zelf te veel alleen-zijn ervaren. Bedenk dan dat Kerst niet gaat over perfectie in wat je op tafel zet, maar over het samen maken van een plek waar mensen zichzelf kunnen zijn. Daar zit de schoonheid van Kerst in.’

Bestel haar boek ‘De wijsheid achter emotie en gevoel’ op wendyvanmieghem.com/nl/

RENÉ

DE REUVER

PREDIKANT EN SCRIBA VAN DE PROTESTANTSE KERK NEDERLAND

‘De essentie van Kerst is: God met ons. Korter kan ik het niet zeggen. God met ons, Immanuel in het Hebreeuws, is iets anders dan ‘‘Wij met God”. Want meestal maken wij mensen plannen en maken daar dan Gods plan van. Dat gebeurde in de tijd van de kruistochten – God wil het! – en nu nog. Hoe vaak wordt God niet geannexeerd voor een gewelddadige zaak?

Maar de Bijbelse verhalen vertellen ons een ander verhaal. Ze vertellen ons dat God begaan is met onze ellende en naar ons uitreikt, ons wil bevrijden. In de lofzang van Maria, die mij heel dierbaar is, zingt de aanstaande moeder van Jezus dat God oog heeft voor kleine mensen en dat Hij de machtigen van hun troon stoot.

Het verhaal van Kerst lijkt romantisch, over de komst van een baby. Maar ten diepste zet het de wereld op z’n kop, juist voor mensen die macht hebben – of die het alleen maar goed hebben, zoals velen van ons. God komt namelijk in de gedaante van een kind van eenvoudige mensen, die nergens een plek hebben. Dat is zo kritisch op hoe wij de dingen meestal regelen.

Zo is Kerst voor mij oefenen om niet heer en meester te willen zijn. Om te luisteren naar hoe ik, hoe wij bevrijdend kunnen leven.’

‘Het verhaal van Kerst lijkt romantisch, maar zet de wereld op z’n kop’

ESTHER VAN FENEMA PSYCHIATER EN SCHRIJVER

‘Verbinding kan ontstaan door elkaar echte vragen te stellen’

‘Ik durf het bijna niet te zeggen, het klinkt zo snel als een cliché. Toch gaat Kerst volgens mij over het durven verbinden met elkaar. Het is een wat platgetreden term, verbinding. Maar aangezien eenzaamheid voor schrikbarend veel mensen een enorme vijand is geworden, moeten we het lef hebben het te noemen.

Er was een tijd dat veel mensen naar de kerk gingen. Ze hoorden dan de boodschap over de komst van Christus, over verlossing of bevrijding uit –denk ik – de eenzaamheid van het mens-zijn. We zijn vrijer dan toen, maar helaas zijn we als samenleving ook asynchroon geworden: we kunnen zelf bepalen wat we wanneer meemaken, los van anderen. Maar we hebben ook synchroniciteit nodig: dingen die we samen beleven. Dat doorbreekt onze “ikkigheid”, zoals de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter het noemt: de valse gedachte dat ik een succesvolle eenheid moet zijn, waardoor elke ander een concurrent is.

Zelf vier ik Kerst met mensen die me dierbaar zijn, met ons gezin en liefst met bijvoorbeeld een alleenstaande oom of tante erbij. Er is dan natuurlijk niet vanzelf verbinding. Dat kun je helpen ontstaan door bijvoorbeeld echte vragen te stellen aan elkaar: Wat heeft jou de afgelopen tijd geraakt? En wat zegt dat over jou?’

WAT VINDT U?

Wat is volgens u de essentie van Kerst? Praat mee op onze digitale ontmoetingsplaats uwtrefpunt.nl

(en klik op ‘Doe mee’ en ‘De grote vraag’). Of schrijf naar

De Grote Vraag, postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Lees ook: Esther van Fenema: De mentale schijf van vijf

FOTO: WERRY CRONE

Aldenhuijsen actiemaand

3x genieten van extra voordeel

Elektrisch verstelbaar hoog laag specialist

Bezoek één van de winkels

Plan een vrijblijvende thuisafspraak in Vraag de gratis brochure aan

Verrijdbare boxsprings en ledikanten

Later nog uit te breiden met functionaliteiten

In welke Aldenhuijsen stapt u?

Zo stelt u een traplift samen die opgaat in uw interieur

Hoe onopvallend een traplift is, hangt grotendeels af van het model. Kies voor een traplift met een volledig opklapbare zitting, armleuningen en een voetenplank om ruimte te besparen. Een traplift met een slank en tijdloos design gaat nóg meer op in uw interieur.

Veiligheid voorop

Een traplift biedt veiligheid en comfort door diverse veiligheidsfuncties. Uw traplift kan in de meeste gevallen zowel aan de buiten- als binnenzijde van de trap worden geplaatst. Plaatsing aan de binnenzijde houdt de brede kant van de treden beloopbaar en de trapleuning kan vaak blijven zitten.

Klemsensoren detecteren obstakels en zorgen ervoor dat de traplift automatisch stopt. De Reverse Drive Technology zorgt ervoor dat de stoel deels of geheel achteruit omhoog rijdt: ideaal voor smalle trappen. Daarnaast heeft de traplift altijd een gordel en armleuningen voor een veilige zit.

Dunste enkele rail ter wereld

De Otolift Modul-Air Smart heeft de dunste enkele rail ter wereld. Deze rail, bestaande uit innovatieve modules die naadloos op elkaar aansluiten, heeft een doorsnede van slechts zes centimeter. Dankzij de korte buigradius neemt de rail minimale ruimte in op uw trap.

De rail wordt op maat gemaakt op basis van uw situatie en wensen. U kunt kiezen om de rail te laten starten op de eerste trede van uw trap of om een parkeerpunt in een bocht te plaatsen, zodat de stoel niet in de weg staat. Zo wordt uw traplift een onopvallende toevoeging aan uw trap en interieur.

De rail start op de eerste trede

De rail start met een parkeerbocht

Buitenzijde van de trap

Binnenzijde van de trap

Innovatieve losse modules

Dunste enkele rail ter wereld

Stopt bij obstakels dankzij klemsensoren

Unieke Reverse Drive Technology

Personaliseer uw traplift

Bij de Otolift Modul-Air Smart traplift kunt u kiezen uit diverse kleuren en materialen voor de zitting en rugleuning. Stoffen bekleding is beschikbaar in grijs, crème en rood. Voor kunstleer kunt u kiezen uit blauw, okergeel, bordeauxrood, crèmewit, bruin en zwart. Leer is verkrijgbaar in grijs, taupe, kastanjebruin en hazelnoot.

Ook de kleur van de rail is aanpasbaar. U kunt kiezen uit crèmewit, bruin, zwart en grijs. Zo vindt u altijd een optie die bij uw interieur past.

Vraag ons gratis informatiepakket aan.

Ga naar Otolift.nl/pakket, bel gratis 0800 444 770 7, scan de QR-code, of stuur gratis onderstaande bon op.

Crèmewit RAL 9001

Bruin RAL 8025

Zwart RAL 9005

Grijs RAL 7035

Dankzij het compacte ontwerp, de verschillende aanpassingsmogelijkheden en veiligheidsfuncties vindt u een traplift die perfect aansluit bij uw behoeften en interieur.

Naam

Adres

Postcode/plaats

Telefoon

Stuur deze bon in een ongefrankeerde

KBOpcob24

envelop naar: Koninklijke Otolift Trapliften, Antwoordnr. 17014, 2810 VK Bergambacht

+10 andere kleuren

OPGELOST & GEREGELD

Een drempelloze douchecabine regelen voor zijn vrouw, bleek voor Wim Steenvoorden bijkans een onmogelijke opdracht. ‘Ik wil strijden tegen dit soort onrecht.’

Na twee beroertes en een TIA, ziet

Wim de gezondheid van zijn vrouw Lidy achteruitgaan. Zijn vrouw schuifelt naar eigen zeggen door het leven, achter haar rollator. Dat gaat goed in hun gelijkvloerse appartement, maar de badkamer is een probleem vanwege een drempel van zeven centimeter. ‘Die stap is voor haar moeilijk om te maken. Ze heeft al een paar keer haar tenen gestoten. Door haar diabetes kunnen zulke verwondingen extra vervelend zijn.’

Wim besluit een aanvraag te doen voor een nieuwe douchecabine, zodat ze in de badkamer geen extra drempels meer over hoeft. Hij dient een aanvraag in bij een lokale organisatie

ten. Eerder dit jaar heeft hij last van lekkage op zijn slaapkamer. Wat hij ook probeert, de woningbouwstichting doet niets. Dus schakelt hij ANBO-PCOB in. ‘Zelf denk ik dat het komt door het in de zomer gedroogde dakmos, wat nu de afvoer verstopt’, mailt hij naar Ria Engels van het ANBO-PCOB Adviesteam. Zij meldt de situatie bij Rijnhart Wonen Leiderdorp en die nemen vlot actie. De dakgoot wordt geleegd en het probleem is opgelost. Wim is dankbaar voor de hulp.

Zo makkelijk gaat het niet bij het aanvragen van de douchecabine. Begin maart hoort Wim dat zijn aanvraag is afgewezen. De reden? De douchecabine is door de twee samengevoegde aanvragen volgens de lokale organisatie een algemene voorziening en niet noodzakelijk. Een algemene voorziening is voor iedere inwoner van de gemeente beschikbaar en is bijvoorbeeld een maaltijdservice, boodschappen-servicedienst of activiteiten in een

‘Ik wil strijden tegen dit soort onrecht’

voor ondersteuning. ‘Dat werd een raar verhaal, want er bleek een andere aanvraag van ons te liggen. Die was ingediend door de casemanager. Op de een of andere manier hebben ze die twee aanvragen samengevoegd.’

Algemeen of maatwerk?

Gelukkig weet Wim hoe de hazen lopen. Hij is lang actief geweest bij de lokale PvdA, leest zich altijd grondig in en laat zich niet zomaar opzij zet-

buurthuis. Een maatwerkvoorziening is persoonlijke hulp zoals een scootmobiel, huishoudelijke hulp of een aanpassing aan het huis. Voor Wim is het duidelijk dat zijn aanvraag in de laatste categorie valt. ‘We hadden een verzoek meegestuurd van de huisarts en ergotherapeut om de douchecabine aan te passen, maar die papieren zijn ze gewoon kwijtgeraakt. Die waren er niet, kreeg ik te horen. Nou, toen ging ik een beetje door het lint.’

WILT U OOK GRAAG ADVIES OF HULP?

Het ANBO-PCOB Adviesteam helpt u graag met vragen en problemen. U kunt ons iedere werkdag van 10.00 tot 15.00 uur bereiken via telefoonnummer 0348-46 66 88. Mailen kan altijd: adviesteam@anbo-pcob.nl

Op onze website kunt u nog meer opgeloste zaken bekijken: anbo-pcob.nl/opgelost

Strijden tegen onrecht

Hoe vaak Wim ook belt met de lokale organisatie, hij krijgt steeds te horen dat ze bij hun beslissing blijven. ‘Maar ik besloot: ik laat me niet zomaar wegzetten. Als oud-vakbondsman wil ik strijden tegen dit soort onrecht, in de hoop dat het anderen niet overkomt. Nou en dit leverde nogal wat stress op allemaal. Uiteindelijk besloot ik me te wenden tot de wethouder en eind september kreeg ik eindelijk een reactie.’ Het eerdere besluit bleek opnieuw beoordeeld. ‘Wij vinden dat uw echtgenote in aanmerking komt voor een badkameraanpassing op grond van de Wmo, waarbij de douchecabine wordt verwijderd en de vloer wordt geëgaliseerd’, zo valt in de brief te lezen. Eind goed al goed dus?

Wim is niet helemaal tevreden. ‘Want ze gaan geen nieuwe cabine plaatsen. Voor mij is dat eigenlijk niet genoeg. Maar ik laat het hierbij.’

Als enige in Nederland Hoog/laag bedden met

Hart Balans functie

Gravity Zero functie

Massage & verwarming

Hart Balans zorgt ervoor dat uw voeten en hart in een denkbeeldige horizontale lijn liggen. Hierdoor wordt met één druk op de knop uw hart minimaal belast en heeft het een positieve invloed op uw bloedsomloop, wat beide als zeer rustgevend wordt ervaren.

In Gravity Zero liggen de benen net iets hoger dan het hart. Hiermee wordt de bloedsomloop bevorderd, maar laat het ook uw wervelkolom ontspannen en neemt het de druk van uw rug af.

Wilt u heerlijk ontspannen na een lange dag, sneller herstellen van een blessure, stress verminderen of zelfs klachten verlichten? Probeer dan onze matrassen met massage en verwarming. Deze functie heeft verschillende programma’s en intensiteiten.

Vraag nu uw Thuis Voordeelpakket aan!

Tot € 900,- leeftijdskorting

Gratis iPad of steelstofzuiger t.w.v € 359,Kosteloze slaapscan

Vrijblijvend thuisadvies

*vraag naar de voorwaarden

Gratis brochure?

Bel naar 0561 - 70 02 24, scan de code of ga naar www.bedder.nl/ gratis-brochure/!

RIEN OOSTVEEN

'Kerst jaren 50: wat waren we gelukkig!'

'HET ZIJN DE JAREN VIJFTIG. ACHTER DE MEESTE kerstbomen, dus ook bij die van ons, staat een emmer water. De kaarsjes branden alleen op kerstavond, de beide kerstdagen en op oudejaarsavond. Het levende kaarslicht zorgt voor lichte opwinding en een diep feestelijk gevoel. Bevindt het engelenhaar zich niet te dicht bij de vlammetjes?

evenals de rode peertjes.

’s Middags maken mijn zusje en ik een heuse kerstliturgie. We mogen de typemachine van vader gebruiken en typen de liturgie met twee vingers uit. Om te zingen gebruiken we de hervormde bundel uit 1938 en het blauwe boekje ‘Wie zingt mee’ van de Nederlandse Zondagsschoolvereniging. Tijdens onze kinderkerstdienst begeleiden mijn zusje en ik de samenzang op onze sopraanblokfluit. Natuurlijk staan Stille Nacht, Hoe leit dit kindeke en de Engelkens door ’t luchtruim zwevend op het programma.

Op Tweede Kerstdag is er ‘s middags het kerstfeest van de zondagsschool. Naast het kerstverhaal is er een ‘vrij verhaal’ met een hoog ‘Van der Hulst’-gehalte: spannend, soms verdrietig, maar met uiteindelijk een prachtige afloop. Het leesboekje, de sinaasappel, een paar kerstkransjes en een (altijd gebroken) ster van speculaasdeeg gaan na afloop mee naar huis.

In de dagen voor Kerst hebben we het allemaal druk. Mijn zusje en ik helpen dapper mee met boodschappen doen: de ingrediënten voor kerststol – waaronder échte amandelspijs – de stoofpeertjes, het perenrood en natuurlijk de diepvries-chipolatapudding voor het kerstdessert. De kerstboom, met houten kruis eronder, wordt op de dag voor Kerst feestelijk binnengehaald en met zorg opgetuigd. Moeder schikt nog een aantal kersttakken achter de schilderijen, die worden versierd met in zilverpapier gewikkelde doppen van zorgvuldig gepelde walnoten. Rood lintje ertussen en vastlijmen, is daarvoor haar recept. Op kerstavond gaan we gevieren naar de kerstzang op het gras rond de oude Dorpskerk, waar de burgemeester Lucas 2 leest en we de bekende evergreens zingen, begeleid door de plaatselijke fanfare. Natuurlijk gaan we op kerstmorgen ter kerke. Na thuiskomst wordt bij de koffie en warme chocolademelk de stol gepresenteerd. Helaas wat droog, zoals ieder jaar, waarbij moeder altijd aangeeft dat ze de routine mist. Het deert ons niet en we eten de stol voorzichtig randje voor randje op om de heerlijke spijs tot het laatst te bewaren.

Het kerstdiner gebruiken we ‘tussen de middag’, waarbij vader bij uitzondering de nieuwsberichten van één uur een keer overslaat. De plakjes rollade smaken heerlijk,

De rest van de dag spelen we een damcompetitie en mogen we op een krant noten pellen. Wat was het warm, veilig en gezellig! En niet te vergeten: wat waren we gelukkig.'

Palliatieve zorg gaat over zoveel meer

Als je leeft met een ziekte die niet meer te genezen is, kom je voor de vraag te staan hoe je de rest van je leven wilt invullen.

Op zo’n moment kan een arts palliatieve geneeskunde je ondersteunen.

Manon Boddaert van het LUMC: ‘Er kan vaak nog van alles worden gedaan.’ TEKST:

MANON BODDAERT IS AL RUIM

25 JAAR ARTS PALLIATIEVE

GENEESKUNDE. Ze werkt in het Leids Universitair Medisch Centrum en is medisch adviseur bij Stichting Palliatieve Zorg Nederland. Boddaert was een van de initiatiefnemers van het Kwaliteitskader voor palliatieve zorg. Een belangrijke stap voor meer begrip over zorg die het leven van grote groepen patiënten kan verbeteren. ‘Veel mensen, ook zorgverleners, zijn nog terughoudend bij het inschakelen van palliatieve zorg’, vertelt Boddaert. ‘Ze hebben het idee dat op zo’n moment de laatste hoop is vervlogen en het alleen nog maar over het naderende levenseinde gaat. Palliatieve zorg wordt vaak verward met terminale zorg en de stervensfase, terwijl het over zoveel meer gaat. Het gaat over de kwaliteit van iemands leven op allerlei gebieden.’

Wat doet een arts palliatieve zorg zoal?

‘Palliatieve zorg is er voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Als iemand met kanker door de ziekte of de behandeling achteruitgaat of er geen behandeling meer is, kan er vaak nog wel van alles worden gedaan. We kunnen

ervoor zorgen dat iemand zich comfortabel voelt. Palliatieve zorg is er ook voor mensen bij wie het lichaam in de loop der jaren steeds kwetsbaarder is geworden. Denk bijvoorbeeld aan iemand met artrose, COPD en beginnende dementie. Hierdoor gaat de conditie achteruit en kan deze ook niet meer verbeteren. Het wordt dan steeds lastiger voor iemand om voor zichzelf te zorgen. De arts palliatieve zorg denkt samen met de patiënt en de naasten na over wat er gedaan kan worden zodat iemand zich prettiger voelt. Bijvoorbeeld met pijnbestrijding of het aanpakken van angstklachten. We bespreken hoe het leven de moeite waard blijft, maar ook wanneer het genoeg is geweest. Dat is een persoonlijke keuze, die in de loop van de tijd soms ook verandert. Daarom kijken we altijd vooruit. We bespreken de wensen, maar ook de grenzen van de zorg die iemand in de toekomst zou willen krijgen. Proactieve zorgplanning noemen we dat. Zo voorkom je dat je zorg krijgt die niet meer past bij hoe jij je leven voor je ziet. Dat je bijvoorbeeld wordt opgenomen, terwijl je liever thuis was gebleven.’

‘We bespreken hoe het leven de moeite waard blijft’

Wat is een goed moment om na te denken over palliatieve zorg?

‘Idealiter starten we gelijk met de behandeling van de ziekte. De palliatieve zorg wordt dan gegeven door de medisch specialist, verpleegkundige of huisarts. Het is in ieder geval belangrijk niet te wachten tot er geen behandeling voor de ziekte meer is. Dat gebeurt nog wel en dat is jammer, want palliatieve zorg kan ervoor zorgen dat een behandeling beter wordt verdragen. In sommige ziekenhuizen krijgt iedereen boven de 75 jaar die een behandeling moet ondergaan standaard een gesprek met een ouderenarts. Zij kijken samen wat de gevolgen zijn voor de conditie en de kwaliteit van leven. Dat is een goede ontwikkeling. Inmiddels is beter bekend wat

palliatieve zorg bijdraagt en worden we steeds eerder ingeschakeld.’

Hoe maak je moeilijke onderwerpen bespreekbaar?

‘Het naderende einde is voor veel mensen een lastig onderwerp. Je wordt op zo’n moment geconfronteerd met veel emoties en grote levensvragen. Soms krijgen mensen ook twijfels over hun religie of de zin van het leven. Veel mensen zijn angstig. Ik neem de tijd om uitgebreid met iemand te praten en zoek bijvoorbeeld uit waar de angst precies over gaat. Iemand is misschien bang om te stikken. Het is dan een enorme geruststelling als ik kan uitleggen dat dit door de behandeling die we geven niet gaat gebeuren. Ook als mensen moeilijke

keuzes moeten maken, denk ik met ze mee. De ene persoon wil nog graag de geboorte van een kleinkind meemaken en het leven zo lang mogelijk rekken. De ander wil de resterende tijd liever zo goed mogelijk doorbrengen en ziet af van een behandeling. Ik ben er om met mensen mee te denken. We zijn er overigens ook voor naasten en mantelzorgers. Ze hebben vaak veel zorgen over wat er gaat komen. Het is voor dierbaren soms moeilijk de keuzes van de zieke te accepteren. We betrekken hen bij het gesprek, zodat iedereen uiteindelijk meer rust en houvast heeft. Zo ontstaat er ruimte om te genieten van de mooie momenten.’

Lees meer over dit onderwerp op www.anbo-pcob.nl/palliatieve-zorg

ONLINE LIEFDE? LAAT NIET JE HART ÉN JE GELD STELEN

Check of je online liefde echt bestaat, door bijvoorbeeld onverwachts te videobellen.

Spreek live af. Wanneer je online liefde dit afhoudt of steeds afzegt, is dit verdacht.

Betaal geen onkosten voor de ander en doe niets met zogenaamd beleggingsadvies.

Meer tips op voorkomfraude.nl

COLUMN

Het spel en de ballen

JAAP JONGBLOED

Nu presentator

Jaap Jongbloed (69) op papier met pensioen is, heeft hij tijd om zijn passie voor sport en gezondheid te delen. Met podcasts, webinars en bijeenkomsten hoopt hij ouderen in beweging te krijgen. Kijk op jaapjongbloed.nl

Jeu de boules is niet het eerste wat bij me opkomt wanneer ik denk aan een opwindende sport. Dan zie ik stram schuifelende oude mannetjes op een ingeslapen Frans dorpspleintje voor me. Maar je kan je vergissen…

Laatst, op een bijeenkomst met mensen op leeftijd, had ik net een vlammend betoog gehouden over de zin van bewegen. ‘Ga fietsen, of nordic walken, of zwemmen!’

En eigenlijk had ik ze nog het liefst aan het kickboksen gekregen, dan heb je alles in één: conditie, kracht, balans, mobiliteit en een fit brein. Ik kom er zelf altijd totaal gesloopt, maar intens gelukkig vandaan! Lekker bikkelen, bij voorkeur ergens buiten in het park of in het bos. Onderzoek heeft uitgewezen

dat je langer leeft als je beweegt in de natuur, dus dat pik je ook nog mooi mee.

Toen kwam een oudere heer naar me toe. ‘Je vergeet jeu de boules’, zei hij. Waarschijnlijk heb ik hem vrij ongelovig aangekeken, maar hij liet zich niet van zijn stuk brengen. Er ging een wereld voor me open. Zijn vrouw had wat mobiliteitsproblemen, dus haar sportmogelijkheden waren beperkt. Daarom had ze het spel met de grote stalen ballen en dat kleine houten balletje opgepakt. En wat blijkt: er bestaan competities en toernooien voor ‘boulers’ in alle leeftijdscategorieën! Met bloedfanatieke senioren die verschillende keren per week de baan opgaan. Om elkaars kogels met verbeten hoofden bij het kleine balletje weg te knikkeren.

Mwah, dacht ik sceptisch, het zal wel. De Beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad stellen toch echt hogere eisen. ‘O ja?’, zei mijn gesprekspartner. ‘Mijn vrouw loopt op een wedstrijddag zo’n 5 kilometer bij elkaar. Verder tilt ze talloze keren die zware ballen op. Pure krachttraining. En dan moet ze ook nog haar hersens gebruiken om de tactiek te bepalen.’ Haar gezondheid was er met sprongen op vooruitgegaan.

En zo is het: er zijn vele wegen naar het Rome van de fitheid. Zoals de manier die een andere tachtigplusser me aanbeval. ‘Ik dans elke avond’, zei hij trots. ‘Niet bij een club, maar gewoon thuis, met m’n vrouw. Dan zetten we een muziekje op en gaan de voetjes van de vloer.’ Ook een mooie manier van bewegen, dacht ik, en romantisch.

Toen hij wegliep keek hij nog even ondeugend over zijn schouder. ‘En soms doen we daarna nog wat anders!’, zei hij blij. Nou leer ik graag over originele manieren van bewegen, maar je kunt ook te veel informatie krijgen…

FOTO: WILLIAM RUTTEN

Het FreeStyle Libre 2 systeem houdt elke minuut1 je glucose bij, zodat je de informatie hebt om behandelbeslissingen2 te nemen en kleine stappen kunt zetten die op de lange termijn een groot verschil maken.

1. De sensor heeft een opwarmperiode nodig van 60 minuten. 2. Fokkert, M. BMJ Open Diabetes Research & Care (2019). https://doi.org/ 10.1136/bmjdrc-2019-000809. 3. De FreeStyle LibreLink-app is alleen compatibel met bepaalde mobiele telefoons en besturingssystemen. Bekijk de website voor meer informatie over apparaatcompatibiliteit en besturingssystemen voordat je de app gebruikt. © 2024 Abbott. De sensorbehuizing, FreeStyle, Libre, en gerelateerde merkaanduidingen zijn eigendom van Abbott. iPhone en App Store zijn handelsmerken van Apple Inc. Android en Google Play zijn handelsmerken van Google LLC. Andere handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaren. Afbeeldingen zijn enkel ter illustratie. Het betreft geen echte patiënt of zorgverlener. ADC-98661 v1.0

De keuze voor zorgverzekeringen gaat al lang niet meer alleen over de premie maar vooral over de inhoud. Wat voor extra’s bieden zorgverzekeraars? Hoe houden ze u fit en vitaal? Welke zorgverzekering past het beste bij u? ANBO-PCOB heeft een aantal mooie pakketten voor u kunnen regelen.

Goed om te weten: als u het afgelopen jaar verzekerd was bij een van de collectieven van ANBO of PCOB gaat u automatisch over in hetzelfde collectief op naam van ANBO-PCOB. U hoeft daar zelf niets voor te doen.

De beste zorg voor u

TEKST:

RIANNE VAN DER MOLEN

FOTO:

ALDO ALLESSIE

‘We willen dat de zorg toegankelijk blijft voor iedereen’

Door de vergrijzing zijn er in ons land steeds meer ouderen met vaak meerdere aandoeningen. Dit zorgt voor een grote druk op de zorg. En we hebben al te weinig personeel. Wat is er nodig om de zorg toegankelijk te houden? Daarover ging

ANBO-PCOB-directeur Anneke Sipkens in gesprek met Jan-Willem Evers, directeur commercie van Zilveren Kruis.

Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en ANBO-PCOB gaan samenwerken als kennispartners. Wat houdt dat in?

Anneke: ‘Uiteraard kunnen we onze leden nu een mooi pakket zorgverzekeringen bieden. Maar de samenwerking gaat verder dan dat. We vertegenwoordigen 120.000 leden. Via onze leden weten wij als ANBO-PCOB welke vragen en zorgen er spelen onder ouderen. Zilveren Kruis heeft heel veel verzekerden en kennis over zorgkosten. Door onze krachten te bundelen, kunnen we ons samen inzetten voor de steeds ouder wordende samenleving. We willen dat de zorg toegankelijk blijft voor iedereen en dat verzekeringsproducten transparant zijn.’

Al eerder werkten Zilveren Kruis en PCOB samen, is dit een soortgelijke relatie?

Jan-Willem: ‘Klopt, we bespraken regelmatig met elkaar de relevante onderwerpen voor ouderen en dat willen we nu voortzetten met ANBO-PCOB. Er speelt natuurlijk ontzettend veel op dit moment. In bepaalde randgebieden verdwijnen huisartsen, medicijnen worden duurder en er komt een forse toename van ouderdomsziekten aan, waardoor zorgkosten verder stijgen.’

Waar gaan jullie de komende tijd concreet mee aan de slag?

Anneke: ‘De komende jaren gaan we bijvoorbeeld samen grote regionale bijeenkomsten organiseren over krachtig ouder worden. Over vitaliteit en het effect van bewegen, technologische ontwikkelingen, gezond eten en keuzes maken als senior.’

Jan-Willem: ‘Gezond leven is iets waar we als zorgverzekeraar graag bij willen helpen. Zo bieden we hulp aan bij het stoppen met roken, gezond afvallen en een slaapcursus.’

Veel ouderen maken zich zorgen of ze wel thuis kunnen blijven wonen…

Anneke: ‘Klopt. Vooral of ze thuis straks nog wel zorg kunnen krijgen. En of er een plek voor ze is als het thuis niet meer gaat.’

Zijn er dingen die ouderen zelf kunnen doen om zich voor te bereiden op het ouder worden?

Jan-Willem: ‘Zeker, vooral als het gaat om wonen. Mijn vader was daarin vooruitstrevend. Hij zei na zijn pensioen tegen mijn moeder: laten we kleiner gaan wonen. Dat was eerst tegen de wens in van mijn moeder, want die genoot van het grote huis. Toch

gingen ze. Nu is ze heel blij met haar kleine appartementje dat ze zelf goed kan onderhouden. Dus op tijd nadenken over later en daar ook stappen in zetten helpt.’

Hoe voorkomen we dat mensen zorg gaan mijden als het duurder wordt?

Jan-Willem: ‘Lastig, want helaas gaat de zorg niet goedkoper worden. Wel kunnen we door efficiënter te gaan werken, bijvoorbeeld door technologische ontwikkelingen zoals beeldbellen vaker in te zetten, de stijging hopelijk remmen. En we kiezen er heel bewust voor als zorgverzekeraar om coulant om te gaan met mensen die betaalproblemen hebben, door samen oplossingen te zoeken. Regelingen waardoor ze wat lucht krijgen. In plaats van een incasso te sturen, waardoor je alleen maar meer kosten krijgt.’

Hoe kijken jullie naar de toekomst?

Jan-Willem: ‘Ik ben een positief mens en denk dat er in Nederland genoeg veerkracht is om de uitdagingen rondom vergrijzing op te lossen. Dat kan alleen als we luisteren naar de ouderen die het betreft. Zo vroeg ik mijn moeder of ze het erg zou vinden als het streekziekenhuis zijn deuren moest sluiten. Haar antwoord verraste me. Ze zou het vooral vervelend vinden voor haar vriendinnen die dan met het ov op bezoek moeten komen. Als je daar een oplossing voor weet te regelen, kun je mensen toch helpen.’

Anneke: ‘Wát er ook gaat veranderen de komende jaren, ouderen moeten daar een stem in hebben. Zodat niet alleen beleidsmakers, die vaak ver afstaan van de praktijk, het beleid gaan maken. Daar willen wij ons samen met Zilveren Kruis hard voor maken.’

ANBO-PCOB COLLECTIEF

Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en ANBO-PCOB werken vanaf dit jaar samen als kennispartners. Dat betekent ook dat ANBO-PCOB-leden gebruik kunnen maken van de collectieve zorgverzekering van Zilveren Kruis. Met 10% korting op de aanvullende verzekering, een Extra Senioren Pakket met extra fysiobehandelingen en een vergoeding voor de rijbewijskeuring. Meedoen is makkelijk, bel gewoon even naar Zilveren Kruis: 071-751 00 52. Of ga naar www.zilverenkruis.nl/anbo-pcob U wordt gegarandeerd geaccepteerd. Was u als PCOB-lid verzekerd bij het KBO-PCOB-collectief? Dan bent u in 2025 automatisch verzekerd via het nieuwe ANBO-PCOB-collectief.

TEKST: INGRID NIES

FOTO: ZILVEREN KRUIS

Wat doet een zorgcoach?

Dat vragen we aan Ankie de Winter, zorgcoach bij Zilveren Kruis.

Ankie: ‘Gisteren bijvoorbeeld kregen we een kleindochter aan de lijn met een vraag voor haar 90-jarige opa. Hij heeft waarschijnlijk parkinson, de ziekte komt meer voor in de familie. De huisarts verwees meneer door naar de neuroloog, maar de wachttijd blijkt daar 120 dagen te zijn. Vier maanden is best lang als je 90 bent. “Kunnen we ervoor zorgen dat hij de tijd die hij nog heeft plezierig kan doorbrengen?”, vroeg onze zorgcoach aan de neurologie-assistente. Na enig zoeken en puzzelen heeft meneer nu een afspraak binnen een maand. Dat lukt natuurlijk niet altijd, maar vaak wel. Soms heeft er net iemand afgezegd en is het geregeld. En als het niet lukt in het eigen ziekenhuis kijken we of er iets verder weg misschien plek is, als degene dat geen bezwaar vindt. We kijken echt wat passend is voor iemand. Zo hebben we als zorgcoaches vorig jaar ruim 1,1 miljoen wachtdagen in totaal bespaard!

CONTACT MET

EEN ZORGCOACH

Bent u verzekerd bij Zilveren Kruis en wilt u ook een zorgcoach spreken? Bel dan op werkdagen van 09.00 - 17.00 uur naar 071-364 02 80.

‘Niet 120 dagen wachten maar binnen een maand een afspraak’

We doen ook mantelzorgondersteuning. Als een mantelzorger bijvoorbeeld op vakantie gaat, kijken wij of we vervanging kunnen regelen. We hebben veel voor mantelzorgers: coaching, een wegwijzer op onze website, mantelzorgcursussen ...

Wat we ook kunnen regelen, als je bijvoorbeeld niet naar huis kunt na een operatie aan een heup of knie, als je wat ouder bent en je woont driehoog zonder lift, dan gaan wij kijken of we een tijdelijk eerstelijnsverblijf kunnen regelen. Of personenalarmering, daar helpen we mensen mee om dat aan te vragen. Als je daarop drukt krijg je rechtstreeks contact met een verpleegkundige van Eurocross. Bijvoorbeeld voor mensen met MS, ALS, parkinson of die moeilijker ter been zijn. De apparatuur wordt voor 100% vergoed.

Wat ook mogelijk is, dat een klant ons belt die twijfelt naar welk ziekenhuis hij het beste kan gaan voor bijvoorbeeld een heupoperatie. Dan kunnen wij een zorgrapport maken. Wij vergelijken dan vijf ziekenhuizen met elkaar voor die ingreep. Daar staat dan in hoeveel wachttijd er is in de verschillende ziekenhuizen en hoe de kwaliteit van de ingreep en de klantvriendelijkheid daar is. Zo kun je beter een keuze maken. Dat wordt altijd zeer gewaardeerd. En dan zie je dat het soms wat langer wachten is, maar dat dit toch echt het beste ziekenhuis is op dat gebied. Snel is niet altijd beter.’

DOSSIER

ZORG

Feiten & cijfers over zorgkosten

FORSE PREMIESTIJGING IN 2025

De gemiddelde premie die mensen aan hun zorgverzekeraar moeten betalen in 2025 is 1.868 euro. Dit is gemiddeld 156 euro per maand. Dat is zo’n 10 euro per maand meer dan in 2024.

WAT BETAALT U AAN ZORG?

Premie basisverzekering: u betaalt een vast bedrag aan (nominale) premie aan uw zorgverzekeraar. Uw zorgverzekeraar stelt de hoogte van deze premie vast.

Heeft u loon of een uitkering? Dan betaalt de werkgever of uitkeringsinstelling dit bedrag aan de Belastingdienst. Dit is de werkgeversheffing.

Heeft u andere inkomsten, zoals (pre) pensioen, VUT of alimentatie? Dan betaalt u zelf een inkomensafhankelijke bijdrage via een belastingaanslag.

Als u een aanvullende verzekering heeft, betaalt u daar ook premie voor. Uw zorgverzekeraar stelt de hoogte van deze premie vast.

VERLAGING EIGEN RISICO

PAS IN 2027

Het eigen risico van de zorgverzekering blijft in 2025 en 2026 gelijk op 385 euro per verzekerde. In het nieuwe regeerakkoord zijn er

echter plannen gemaakt om het eigen risico vanaf 1 januari 2027 te verlagen naar 165 euro.

1,2 MILJOEN OVERSTAPPERS

Eind 2023 stapte 6,5% van de verzekerden over naar een andere zorgverzekeraar. In totaal ging het om 1,2 miljoen overstappers.

ZORGKOSTEN STIJGEN

Nederlanders zijn in 2025 gemiddeld 7.453 euro kwijt aan zorgkosten. Dit is een stijging van 379 euro ten opzichte van 2024. Het gaat hier om het totaal aan zorgkosten, zoals de premie voor de zorgverzekeraar, de inkomensafhankelijke premie (Zvw en Wlz) via de werkgever en eigen uitgaven, zoals eigen risico en de eigen bijdrage.

ZORG DUUR: 102,4 MILJARD EURO

De verwachte netto zorguitgaven stijgen in 2025 naar 102,4 miljard euro, waarvan ongeveer twee derde wordt besteed aan de Zorgverzekeringswet (Zvw), met ziekenhuiszorg als grootste kostenpost.

Gemiddelde premie zorgverzekering

Tabel: Zorgwijzer

Bronnen: www.zorgwijzer.nl, Zorginstituut Nederland, www.rijksoverheid.nl, Vektis, OECD Health Statistics 2023; WHO Global Health Expenditure Database.

ANBO-PCOB Zorgvergelijker

Belangrijkste dekkingen Zilveren Kruis

Fysio 1 ster: 8 behandelingen

2 sterren: 12 behandelingen

3 sterren: 22 behandelingen

Preventie

Gezond&Fitbundel met bijv. een health check, voedingsvoorlichting, slaapcursussen en meer.

Vergoedingen, afhankelijk van aanvullende verzekering (AV): van max € 150 tot € 250 per jaar. Vanaf 2 sterren: EHBO-cursus of beweegprogramma.

Vervangende mantelzorg Vergoedingen afhankelijk van AV: van geen vergoeding tot max. 120 uur per jaar.

Mantelzorgmakelaar Vergoedingen afhankelijk van AV: van geen vergoeding tot max. 4 uur per jaar.

Financiele mogelijkheden Online declaraties worden volgende dag uitbetaald. Via post 10 werkdagen.

Gespreid betalen Eigen Risico in 10 termijnen van € 38,50 is mogelijk. Aanvragen vóór 1 februari.

Zelf datum bepalen wanneer u premie betaalt.

Extra’s in ANBO-PCOB Zorgcollectief

Gratis Extra Aanvullend Senioren-verzekering bij een aanvullende verzekering vanaf 1 ster: 1 tot 3 extra fysiobehandeling(en), max. 24 uur vervangende mantelzorg en max. 1 uur mantelzorgmakelaar (niet bij 1 ster), vergoeding rijbewijskeuring.

Zorgcoach: zie voor meer informatie pagina 64.

Basisverzekeringen

Natura (online): Basis Busdget € 149,50

Natura: Basis Zeker € 156,25

Combinatie: Basis Exclusief € 172,75

Aanvullende verzekering 1 ster: 10% korting op € 9,50.

U bespaart € 11,40 per jaar.

2 sterren: 10% korting op € 22,50.

U bespaart € 27 per jaar.

3 sterren: 10% korting op € 41,75.

U bespaart € 50,10 per jaar.

Zorgt Goed: 12 behandelingen

Zorgt Beter: 20 behandelingen

Zorgt Best: 32 behandelingen

Vergoedingen voor (online) cursussen en trainingen als slaaptherapie, leven met chronische aandoening.

Vergoedingen afhankelijk van aanvullende verzekering (AV): van max. € 400 tot € 700 per jaar.

Vergoedingen afhankelijk van AV: van max. 15 dagen tot max. 25 dagen.

Vergoedingen afhankelijk van AV: van max. € 500 tot € 1.000 per jaar.

Online declaraties worden binnen 4 dagen uitbetaald. Via post 10 werkdagen.

Gespreid betalen Eigen Risico in 10 termijnen van € 38,50 is mogelijk. Aanvragen vóór 1 februari.

Lidmaatschapsvergoeding tot € 25 bij een aanvullende verzekering VGZ Zorgt.

Gratis preventie webinars, cursussen en trainingen met VGZ Zorgt.

Geen medische selectie voor VGZ Zorgt.

Natura: Basis keuze € 151,90

Natura: Ruime keuze € 157,30

Combinatie: Eigen keuze € 171,65

Zorgt Goed: 10% korting op € 15,50.

U bespaart € 18,60 per jaar.

Zorgt Beter: 10% korting op € 32,50.

U bespaart € 39 per jaar.

Zorgt Best: 10% korting op € 54,25.

U bespaart € 65,10 per jaar.

AV-Leden: 13 behandelingen (AV = aanvullende verzekering)

AV-Leden: diverse onderzoeken/ cursussen, zoals: online Healthcheck 1x per jaar, preventief onderzoek naar risicofactoren hart en vaataandoeningen: max € 50 per jaar.

AV-Leden: € 2.250 vervanging (mantelzorger moet de AV-leden hebben)

AV-Leden: 7 uur makelaar voor totale verzekeringsduur

Online declaraties worden binnen 5 dagen uitbetaald. Via post 10 werkdagen.

Gespreid betalen Eigen Risico in 10 termijnen van € 38,50 is mogelijk. Aanvragen vóór 1 februari.

Lidmaatschapsvergoeding tot € 25 bij een aanvullende verzekering AV-Leden.

Tot 5 ongebruikte fysiobehandelingen meenemen naar volgend jaar.

Chat met verpleegkundige - binnen 1 uur advies.

Natura: Zorgbewust € 156,95

Natura: Zorg-op-maat € 159,99

Combinatie: Zorgvariatie € 177,50

AV-leden: 10% korting op € 21,45.

U bespaart € 25,74 per jaar.

VGZ

CZ

Premies*

Zilveren Kruis

VGZ

CZ

Zorg dat u goed verzekerd bent. U vindt de belangrijkste zorgverzekeraars in het ANBO-PCOB Zorgcollectief.

Zorgverzekeraar

De Christelijke Zorgverzekeraar

Direct afsluiten? Bel 071 - 308 38 88 of ga naar www.dechristelijkezorgverzekeraar. nl/anbo-pcob

De Friesland

Direct afsluiten? Bel 058 - 291 31 31 of www.defriesland.nl/anbo-pcob

Menzis

Direct afsluiten? Bel 088 - 12102 02 of ga naar info.alpina.nl/anbo-pcob

Nationale Nederlanden

Direct afsluiten? Bel 088 - 12102 02 of ga naar info.alpina.nl/anbo-pcob

Ohra

Direct afsluiten? Bel 088 - 12102 02 of ga naar info.alpina.nl/anbo-pcob

ONVZ

Direct afsluiten? Bel 088 - 12102 02 of ga naar info.alpina.nl/anbo-pcob

Salland

Direct afsluiten? Bel 088 - 12102 02 of ga naar info.alpina.nl/anbo-pcob

Univé

Direct afsluiten? Bel 072 - 527 75 95 of www.unive.nl/collectieve-verzekering/ anbo-pcob

Zorg en Zekerheid

Direct afsluiten? Bel 071 - 582 582 5 of www.zorgenzekerheid.nl/anbo-pcob

Premie Basisverzekering*

Natura: Principe Polis Budget € 149,50

Natura: Principe Polis € 152,25

Natura: Zelf Bewust € 148,95

Natura: Alles Verzorgd € 156,25

Natura (online): Basis voordelig € 151,25

Basis € 156,25

Basis vrij € 173,75

Natura: Zorg Voordelig € 152,50

Combinatie: Zorg Vrij € 161,35

Combinatie € 159,95

Natura: Bewuste Keuze € 156,10

Combinatie: Vrije Keuze € 166,10

Natura: Basis € 153,90

Natura: Zorg Basis € 151,90

Natura: Zorg Geregeld € 157,70

Combinatie: Zorg Uitgebreid € 173,20

Natura: Zorg Zeker € 158,75

Natura: Zorg Vrij € 166,75

Premie Aanvullende verzekering*

ANBO-PCOB Zorgcollectief: korting op aanvullende verzekeringen en meer extra’s

Smallpolis: 8% korting op € 9,25. U bespaart € 8,88 per jaar.

Mediumpolis: 8% korting op € 22,50. U bespaart € 21,60 per jaar.

Extra: Gratis Aanvullend Zorgpakket met o.a. fysiobehandelingen bij een aanvullende verzekering (AV) Small tot Extra Large.

Extra: 8% korting op € 30,25. U bespaart € 29,04 per jaar.

Alleen bij Alles Verzorgd Polis

Extra verzorgd 1: 7% korting op € 7,85. U bespaart € 6,60 per jaar.

Extra verzorgd 2: 7% korting op € 22,65. U bespaart € 19,08 per jaar.

Compleet: 12% korting op € 52,75. U bespaart € 75,96 per jaar. Alleen korting op AV bij Zorg Vrij basisverzekering

Extra: 8% korting op € 27,25. U bespaart € 26,16 per jaar.

Uitgebreid: 10% korting op € 52,45. U bespaart € 63 per jaar.

Topfit: 7% korting op € 80. U bespaart € 64,32 per jaar. Alleen korting op AV bij Vrije Keuze basisverzekering.

Plus: 10% korting op € 26,25. U bespaart € 31,50 per jaar.

Top: 10% korting op € 49,95. U bespaart € 59,95 per jaar.

Collectief Aanvullend Goed: 10% korting op € 21,67. U bespaart € 26,04 per jaar.

Collectief Aanvullend Beter: 10% korting op € 36,67. U bespaart € 44,04 per jaar.

Collectief Aanvullend Best: 10% korting op € 52,22. U bespaart € 62,64 per jaar.

AV-Plus: 7% korting op € 58,50. U bespaart € 49,14 per jaar.

*We tonen in deze tabellen de premies van de meest gekozen verzekeringen in het ANBO-PCOB-zorgcollectief. De getoonde bedragen (€) zijn de bedragen per maand in 2025. De informatie op deze pagina’s is met grote zorgvuldigheid door ANBO-PCOB en Alpina samengesteld op basis van informatie van Zorgweb en (de website(s)) van de verzekeraar(s). Desondanks kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Eventuele fouten zullen naar aanleiding van een melding of constatering zo snel als mogelijk worden gecorrigeerd.

WETEN WAT VOOR DE BESTE ZORGVERZEKERING

Ga naar www.anbo-pcob.nl/zorgvergelijker voor alle dekkingen en de exacte premies.

Liever persoonlijk contact? Bel de ANBO-PCOB Zorgadvieslijn 088 – 121 02 02 voor een persoonlijk advies of hulp bij overstappen.

DOSSIER ZORG 088121 02 02

Iedere werkdag tussen 08.30 uur en 17.00 uur

Bel de ANBO-PCOB ZORGADVIESLIJN! VRAGEN?

Wilt u zich aanmelden voor het ANBOPCOB Zorgcollectief? Of heeft u vragen? Bijvoorbeeld of uw huidige verzekering wel de beste optie voor u is? Wilt u weten of u ergens anders goedkoper uit zou kunnen zijn? Of zijn er andere zaken waar u meer over wil weten? Al uw vragen over uw zorgverzekering kunt u stellen aan onze experts bij de Zorgadvieslijn.

Voor het ANBO-PCOB Zorgcollectief werken wij samen met Alpina, de grootste zorgverzekeringsspecialist van Nederland. Deze onafhankelijke en zeer deskundige zorgadviseurs helpen u op de ANBO-PCOB Zorgadvieslijn graag met al uw

vragen en geven u vrijblijvend advies over uw zorgverzekering.

Meestgestelde vraag

De meestgestelde vraag op de ANBO-PCOB Zorgadvieslijn is: moet ik wel of niet overstappen?

Vanaf het moment dat u uw nieuwe premie binnenkrijgt, kunnen onze zorgadviseurs met u meekijken. Bent u nog goed verzekerd? Overstappen is niet altijd de beste keuze, ook al is het voordeliger. Onze adviseurs kunnen u vertellen wanneer dat het geval is.

Of u bent juist wel beter af bij een andere verzekeraar. Bijvoorbeeld omdat die voor dezelfde premie meer behandelingen bij een fysiotherapeut biedt. Onze experts bij de Zorgadvieslijn zetten het graag helder op een rij voor u.

Persoonlijk maatwerk 6 maanden slaapgarantie

Ber & Elly

Tweepersoons hoog-laag bed

Ook ná de aankoop zijn

voor

TEKST: FLEUR AKERSLOOT

FOTO’S: ALDO ALLESSIE

‘Dit is het moment in de week waar we naar uitkijken’

Toen de kinderen van Henske Jakobs (62) tegelijkertijd uitvlogen, kwam de vraag bij haar op: ‘Voor wie ga ik nu zorgen?’ Dat was het startpunt van haar werk bij de Voedselbank. Henske wil ervoor zorgen dat mensen die het moeilijk hebben, met een goed gevoel weer naar huis gaan. ANBO-PCOB liep een dag met haar mee.

6:30 Donderdag is uitgiftedag en dan gaat de wekker om half zeven. Na een rustig ontbijt en het lezen van de krant, begint de dag.

7:15 Met haar blauwe koffertje fietst Henske naar de Voedselbank in Hilversum. ‘Hierin zitten alle klantgegevens. Zo weet ik wie een nieuwe kaart nodig heeft of als er iets veranderd is in iemands situatie.’

7:40 Voordat de andere vrijwilligers komen, is Henske er al. Ze zorgt dat alles klaarstaat en maakt alvast wat schoon. ‘Dat vind ik een fijne manier om de dag te beginnen.’

8:30 De vaste groep vrijwilligers, zo’n tien man, is er nu ook. Voordat de vrachtwagen met alle kratten arriveert, is er nog even tijd voor een kop koffie en een broodje. Een gezellig begin.

MELD U OOK AAN!

8:50 De vrachtwagen komt aan. Samen met de anderen helpt Henske alles uit te laden. ‘Soms moeten we nog dingen verdelen. Bijvoorbeeld spruitjes die in grote zakken komen die wij dan opsplitsen.’

9:15 Als alles binnen is, bouwen ze de ruimte om tot een soort winkel. ‘We kijken wat er veel is en wat er minder is, en richten de tafels in. Iedereen heeft zo z’n eigen taak, en dat gaat heel natuurlijk. Het is echt een fijne groep. Dit is het moment in de week waar we naar uitkijken.’

Doet u ook vrijwilligerswerk binnen ANBO-PCOB of daarbuiten? Vindt u het leuk als de fotograaf een dag met u meeloopt en onze redacteur u telefonisch interviewt? Geef u dan op en vertel in het kort wat u zoal doet. Mail naar: magazine@anbo-pcob.nl of schrijf ons: De Vrijwilliger

Postbus 2012

3440 DA Woerden

10:15 De uitgifte begint. Sommige cliënten komen extra vroeg om even bij te praten. ‘Voor veel mensen is dit een sociaal moment, een plek waar ze even kunnen kletsen en andere mensen zien. De sfeer is altijd heel gemoedelijk.’

11:30 Rond half twaalf sluiten ze de uitgifte. De vrijwilligers ruimen nog een uurtje op voordat ze naar huis gaan. ‘De rest van de week ben ik af en toe ook bezig met de Voedselbank. Ik heb contact met cliënten via WhatsApp. Dan hou ik ze op de hoogte van veranderingen.’

Bekijk de gehele collectie op

of vraag de gratis brochure aan via 0499 - 729 366

Alphen a/d Rijn Euromarkt 44

Amstelveen Marthahoeve 21

Apeldoorn Asselsestraat 34

Berkel & Rodenrijs Westerwater 4A

Best Koningin Julianaweg 13

Breda Slingerweg 87

Delden Langestraat 55

Geleen Egelantier 5

Goes Kreukelmarkt 11

Laren Brink 10D

Zwolle Stadionplein 6 * 7,50 korting per levensjaar

Haren Rijksstraatweg 205

Heerhugowaard Industriestraat 6

Katwijk (ZH) Ambachtsweg 20A

Papendrecht Markt van Matena 12

Purmerend Netwerk 1

Velp Hoofdstaat 59

Vught Marktveld 41

Vlaardingen Gerard Burgerlaan 7B

Wolvega Industrieweg 10C

Zeist Slotlaan 128

Altijd makkelijk parkeren voor de deur

TEKST: SASKIA GROOTEGOED FOTO'S: MARGRIET HILGERINK

MARGRIET HILGERINK

‘Het hoefde allemaal niet heel sjiek’

‘ALS IK TERUGDENK AAN DE KERST VROEGER, dan krijg ik direct nostalgische gevoelens. Kerst was een tijd van samenzijn en gezelligheid. Het hoefde allemaal niet heel sjiek; cadeautjes waren er bij ons alleen met Sinterklaas. Wel kregen we altijd mooie nieuwe kleertjes. Ik herinner me nog de lakschoentjes, én de geur van de echte kerstboom. Er hing altijd een gele banaan als kerstbal in onze boom. Die kwam nog van mijn moeders ouderlijk huis. Ik vond dat maar wat gek. Wat ik me ook herinner is het lekkere eten. We aten soep, rollade en ijs na. Maar als het een keertje stamppot was met Kerst, dan vonden mijn broertje en ik dat net zo feestelijk. Ook waren er altijd doppinda’s die we pelden boven een oude krant. Na het eten zaten we gezellig samen bij de ouderwetse kolenkachel en keken naar het kerstcircus en Sisi op de televisie.

Het was in die tijd de gewoonste zaak van de wereld om bij de buren naar binnen te lopen. Ik noemde iedereen in de straat oom en tante. Er waren nog niet veel auto’s op straat, dus wij kinderen konden overal veilig naartoe. Ik moet een jaar of zeven zijn geweest, toen ik aan het spelen was bij de buren aan de overkant van de straat. We keken toevalligerwijs uit het raam en zagen ineens mijn broertje aan de overkant in de kerstboom hangen! Hij was een echte klimmer als kind. Waarschijnlijk deed hij een greep naar de chocoladekransjes die mijn moeder altijd boven in de boom hing. Pardoes kwam hij met de kerstboom vol ballen naar beneden gekukeld. We hebben er nog jaren smakelijk om gelachen.’

Of u nu lekker thuis blijft of eropuit gaat: wij hebben leuke tips voor u!

LEVEN IN EEN WEESHUIS

Hoe was het vroeger om in een weeshuis op te groeien in Nederland? En hoe is het leven van deze kinderen verlopen? In het vernieuwde Museum Kinderdorp Neerbosch maken bezoekers kennis met een aantal inspirerende levensverhalen van de in totaal 20.000 kinderen die tussen 1863 en 2000 in het Kinderdorp woonden.

museumkinderdorpneerbosch.nl Museum Kinderdorp Neerbosch Scherpenkampweg 58 6545 AL Nijmegen

RADICALE VROUWENKUNST

Ontdek hoe vrouwelijke kunstenaars de wereld van het modernisme hebben verrijkt en veranderd. Radicaal - Vrouwelijke kunstenaars en modernisme 1910-1950 viert vrouwelijke kunstenaars, die grenzen hebben verlegd.

Te zien t/m 5 januari 2025 museumarnhem.nl T: 026-303 14 00

Neerlands mooiste kerstmarkt

Aan het Lange Voorhout in Den Haag vindt u de Royal Christmas Fair met maar liefst honderd gezellige kersthuisjes die een gevarieerd aanbod van ambachtelijke producten bieden.

5 t/m 23 december 2024 royalchristmasfair.nl

Dickens in Deventer

In het Bergkwartier, Deventer herleeft het 19de-eeuwse Londen en komen ruim 950 personages uit de boeken van Charles Dickens tot leven gedurende het jaarlijkse Dickens festijn.

Deventer, 14 en 15 december 2024 dickensfestijn.nl

VERLICHTE HOOFDSTAD

Bezoek het lichtkunstfestival Amsterdam light festival. Met ruim 25 kunstwerken op prachtige, fotogenieke plekken verbindt en verrijkt het festival bewoners en bezoekers in jubileumjaar Amsterdam750.

Te zien t/m 19 januari 2025 amsterdamlightfestival.com

FEESTELIJKE AFFOGATO

Roomijs, hete espresso, koekjes, nootjes of chocolade koffieboontjes, Amaretto of Baileys

Affogato is een Italiaans dessert. Schep per persoon 1 bol roomijs in een gekoeld glas en schenk hierover de hete espresso. Door het gekoelde glas glijdt de espresso langs de zijkanten, en in plaats van het ijs te smelten, omhult het de bol. Eventueel kunt u naar keuze een scheutje Amaretto of Baileys toevoegen. Garneer met een (kerst)koekje, bestrooi met nootjes of chocoladekoffieboontjes.

WIN!

Kans maken op een van de boeken of cd-box?

Bel vóór 8 januari 2025 naar 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek) optie 2 of sms naar 3669:

Voor het Kerstboek: magazine<spatie>kerst

Voor Amigurumi voor Kerst en winter: magazine<spatie>amigurumi

Voor dubbel-cd van ABBA, the first fifty years: magazine<spatie>abba

& THUIS

3x boeken

1Het Kerstboek

Phaidon

Dit prachtige koffietafelboek is een ode aan een van de oudste en bekendste feesten ter wereld. Met meer dan tweehonderd even iconische als feestelijke onderwerpen die Kerst zo bijzonder maken. Uitgeverij Spectrum | € 44,99

Keukenhelden

Makkelijke

kerst

2

Heerlijk eten tijdens de feestdagen hoeft niet ingewikkeld te zijn. Met Keukenhelden Makkelijke kerst kunt ueen traditionele kerstmaaltijd bereiden op een eenvoudige manier.

Uitgeverij Kosmos | € 10

3

ABBA THE FIRST FIFTY YEARS

Het meest complete verzamelalbum van ABBA. De 2cd Fifty Years bevat alle singles die de band heeft uitgebracht, inclusief nummers van het meest recente album Voyage.

O.a. te koop via bol.com Universal Music | €23,81

Amigurumi voor Kerst en winter Khuc Cay Ontdek meer dan vijftien vertederende haakpatronen van kleine figuurtjes met een kerstthema. Goed te doen voor iedere haakliefhebber.

Uitgeverij Forte| € 18,99

kindertijdMagischetussen de draken

Where dragons live is een documentaire vol verbeeldingskracht waarin leden van een excentrieke familie bij het leegruimen van het ouderlijk huis, Cumnor Place, de angsten uit hun kindertijd moeten verwerken.

Vanaf 28 november 2024 te zien in diverse Nederlandse bioscopen. cinedeli.nl

VERONTRUSTENDE TOEKOMST IN BEKLEMMENDE ROMAN

Hoogleraar gerontologie

Tinie Kardol schetst in de roman De Staatsinjectie een verontrustende toekomst. Het boek heeft als doel het gesprek op gang te brengen over verschillende thema’s die ouderen direct raken.

In zijn roman beschrijft Kardol het leven van Ad Stevens, die op zijn 85ste verjaardag in 2027 wordt geconfronteerd met een schokkende realiteit: de Nederlandse regering heeft de ‘Wet verplichte levensbee indiging’ ingevoerd, een maatregel die ouderen verplicht hun leven te beëindigen na hun 85ste.

‘Pleidooi voor een herwaardering van de oudere generatie’

Het boek heeft als doel een discussie op gang te brengen over verschillende thema’s die ouderen direct raken. Kardol wil de lezer confronteren met de vaak onderbelichte werkelijkheid van ouderen, die steeds meer als een kostenpost worden gezien in plaats van als een waardevolle bevolkingsgroep. Zijn boodschap is dat ouderen in onze samenleving vaak

Ouder

een ‘rol-loze rol’ vervullen, waarbij ze weinig ruimte krijgen om hun kwaliteiten en ervaringen ten volle te benutten. Het boek roept op tot een herwaardering van de oudere generatie en daagt de lezer uit om voorbij het stereotype te kijken. Een zowel beklemmende als hilarische roman, die de grenzen van ethiek en staatsmacht onderzoekt en de lezer meeneemt om na te denken over de waardigheid en rechtvaardigheid van het leven.

Tinie Kardol: De Staatsinjectie

ISBN 9789493340190

Uitgeverij Blauwburgwal Prijs € 15

WIN!

Kans maken op dit interessante boek? Bel vóór 28 januari 2025 naar 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek) optie 2 of sms naar 3669: magazine<spatie>staat

In het Generiek Kompas staan nieuwe afspraken over de zorg aan ouderen, die in hun dagelijks leven naast mantelzorg ook professionele zorg nodig hebben. Mantelzorger Vianna Spang (30) was een van de ervaringsdeskundigen die input gaf. ‘We moeten het samen doen.’ TEKST: RIANNE

‘Ik ben mijn hele leven al MANTELZORGER’

Terugkijkend is Vianna al haar hele leven mantelzorger. Haar inmiddels overleden vader had een verstandelijke beperking en was chronisch ziek, haar moeder heeft een verstandelijke beperking, autisme en is visueel beperkt en haar jongere broertje Frank is verstandelijk beperkt, heeft autisme en epilepsie. ‘Ik heb in mijn jeugd veel pech gehad’, zegt Vianna nuchter. ‘Vanaf mijn 16de runde ik het hele huishouden. Er was veel hulp voor ons gezin, maar weinig aandacht voor mij. Daarom ben ik een aantal jaar geleden bewust ambassadeur geworden voor MantelzorgNL. Zodat andere jonge mantelzorgers niet hetzelfde overkomt. In die hoedanigheid heb ik meegedacht over het Generiek Kompas.’

De komende jaren zal het kompas een grotere rol in haar leven gaan spelen, want haar moeder heeft steeds meer zorg nodig. Qua input hoefde ze niet lang na te denken. ‘Ik heb vooral gehamerd

op de gelijkwaardigheid tussen de mantelzorger en zorgverlener. Vroeger heerste het idee dat de zorgverlener toch een trapje hoger stond, terwijl een mantelzorger vaak andere kennis heeft.’

‘Ik heb vooral gehamerd op de gelijkwaardigheid tussen de mantelzorger en zorgverlener’

WOEDEAANVALLEN

Als voorbeeld noemt ze de woedeaanvallen die haar moeder steeds vaker krijgt. ‘Ik heb dat vaker meegemaakt en weet hoe ik haar moet sussen. Daarin kan een zorgverlener van mij leren, ook al heb ik geen zorgdiploma’s.’

Vianna vindt het mooi dat er in het kompas duidelijk aandacht is voor

Vianne (rechts) zorgt al sinds haar jeugd voor haar moeder, vader en broertje

die onderlinge verstandhouding. Ze weet nog hoe belangrijk dat was op haar 16de, toen bij haar vader diabetes werd geconstateerd. ‘Vanwege de medicatie van de andere gezinsleden moesten we iedere dag strak om 17.00 uur eten. Maar bij de thuiszorg kwam het niet uit om dan insuline te komen spuiten.’

In overleg werd besloten om Vianna, die op dat moment een opleiding tot verpleegkundige deed, te leren om op piekmomenten zelf te spuiten, zodat de routine in het gezin niet omgegooid hoefde te worden. ‘Op dat moment was ik blij met die oplossing. Achteraf denk ik wel: moet je dat door zo’n jong meisje laten doen? Dat is de vraag. Tegelijk was ik blij dat er meegedacht werd. Door het kompas zal dat de komende jaren nog bewuster worden gedaan.’

GRENZEN AANGEVEN

Ook vindt ze het belangrijk dat mantelzorgers altijd hun grenzen

kunnen aangeven. Zo heeft Vianna’s moeder het laatste half jaar hulp nodig bij het douchen. Een thuiszorgmedewerker vroeg haar of zij dat niet kon doen. ‘Daar heb ik voor bedankt. Ik houd veel van mijn moeder, maar dat is een grens die ik niet over wil. Daar werd wel even over gemord, maar gelukkig sta ik sterk in mijn schoenen.’

‘Het is belangrijk dat je je grenzen aan kunt geven’

Ze hoopt dat het kompas wat lucht gaat brengen bij de formele zorg en tegelijk richtlijnen geeft om op gelijke voet te overleggen. ‘Het zou mooi zijn als overal in Nederland die twee partijen tot elkaar komen. Uiteindelijk moeten we het toch echt samen doen.’

WAT IS HET GENERIEK KOMPAS?

De groep mensen die zorg nodig heeft, wordt de komende jaren groter, maar het aantal medewerkers in de zorg kan eigenlijk niet groeien.

Het Generiek Kompas is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen zorgaanbieders, beroepsgroepen, zorgkantoren, zorgverzekeraars en cliëntenvertegenwoordigers, waaronder ANBO-PCOB. Samen proberen ze antwoord te geven op de vraag: hoe kun je zorg efficienter inrichten én de kwaliteit van bestaan voor deze groep tegelijk verbeteren?

In het kompas staan vier uitgangspunten. Essentieel is een open gesprek tussen client, naasten en zorgprofessionals, respect voor de oudere en zijn wensen, waar mogelijk moet er samenwerking zijn met de betrokkenen en meer aandacht voor de expertise van zorgprofessionals en hun professionele ontwikkeling.

LEDENVOORDEEL

WAAR GAAT Ú NAARTOE IN 2025?

Droomt u van een wandel- of fietstocht in de prachtige Nederlandse natuur? Of trekt u liever met de caravan richting Frankrijk of Duitsland? De achttien vakantieparken van RCN, met comfortabele accommodaties, liggen op schitterende locaties, vlak bij prachtige natuurgebieden.

Leden van ANBO-PCOB ontvangen minimaal 10% korting op een vakantie in Nederland, Duitsland of Frankrijk. De korting is geldig bovenop lopende acties en kortingen en is het hele jaar door geldig op verblijven tot 21 dagen.*

anbo-pcob.nl/rcn

Of bel 085 - 0400 700

*Bekijk de actievoorwaarden op de website

10% korting

10% korting

BLIJF EENVOUDIG IN CONTACT

SeniorenTAB levert handige, vereenvoudigde tablets en smartphones van goede kwaliteit voor senioren. De tablets en telefoons zijn eenvoudig bedienbaar, hebben een beknopt menu en grotere knoppen. Ze zijn gebaseerd op het Android-besturingssysteem. U kunt dus alle gewenste apps installeren en gebruiken.

ANBO-PCOB-leden ontvangen 10% korting op de verkoopprijs.

anbo-pcob.nl/seniorentab

Of bel 070 - 308 55 04

STROOM EN GAS VOOR LEDEN VAN ANBO-PCOB

Voorkom sluipverbruik stroom

Apparaten kunnen ook energie gebruiken terwijl ze op stand-by of ‘uit’ staan. Dit noemen we sluipverbruik. Sommige apparaten werken niet zonder stand-by stand, bijvoorbeeld een cv-ketel of een elektronische deurbel. Maar bij andere apparaten kunt u sluipverbruik voorkomen.

De Europese Unie heeft regels opgesteld voor de hoeveelheid energie die een apparaat mag verbruiken in de stand-by of uit-stand. Hierdoor hebben nieuwe apparaten bijna geen sluipverbruik meer. Maar oudere apparaten kunnen nog wel een flink sluipverbruik hebben en dus onnodig stroom verbruiken, omdat de regels toen nog niet golden. Hieronder enkele tips die dus vooral voor oudere apparaten van toepassing zijn.

Tip 1

Heeft het apparaat een uit-knop?

Gebruik die dan in plaats van de stand-by knop.

Tip 2

Trek de stekker eruit als u de tv, radio, computer of andere apparaten een tijdje niet gebruikt.

Tip 3

Zet bij halogeenlampen als het kan een schakelaar tussen de transformator en het stopcontact. Of vervang de lampen door led-lampen.

Tip 4

Heeft u meerdere apparaten bij elkaar staan, steek dan alle stekkers in een contactdoos die een aan/uitschakelaar heeft. Zo schakelt u met één knop eenvoudig alles uit.

WILT U EEN VOORDELIGE

ENERGIEPRIJS?

Neem dan contact op met ANBO-PCOB Energie of laat een terugbelverzoek achter op onze website www.anbo-pcob-energie.nl.

Wilt u liever bellen? Dat kan ook op 085-486 33 60 (ma t/m vrij 09.00–17.00).

Mailen kan uiteraard ook: anbo-pcob@energiebesteding.nl. Een van onze deskundige en vriendelijke adviseurs helpt u graag. U krijgt bij ons altijd een eerlijk en betrouwbaar advies.

UW VOORDELEN OP EEN RIJTJE

Persoonlijk en vrijblijvend adviesgesprek

Mooi klantenportal met inzage in uw verbruik

Maandelijks een duidelijke e-mail met uw kostenindicatie

Goed bereikbare klantenservice met deskundige medewerkers

Zeer voordelige stroomen gastarieven Uw energiezaken in vertrouwde handen

7 dagen

GRATIS

kennismaken

LEDENVOORDEEL

BETROUWBARE HUISHOUDELIJKE HULP

Bij Hups begrijpen ze dat het soms een uitdaging kan zijn om de juiste hulp te vinden. Hups helpt u daarmee. Bepaal zelf welke werkzaamheden er voor u worden uitgevoerd, zoals stofzuigen, dweilen, ramen wassen, opruimen, toilet schoonmaken, keuken poetsen, badkamer schoonmaken, wassen en strijken, en meer! Leden van ANBO-PCOB ontvangen 5% korting op het uurtarief. Deze korting is alleen van toepassing wanneer de dienstverlening via een vestiging loopt en bij vermelding van uw lidmaatschapsnummer.

5% korting

anbo-pcob.nl/hups-huishoudelijke-hulp

KOM DATEN BIJ ANBO-PCOB

U kunt bij het zoeken aangeven of u alleen wilt zoeken naar ANBO-PCOB-leden, of naar alle aangesloten leden bij 50PlusMatch. Daarnaast kunt u zoeken op leeftijd, regio, opleiding, hobby’s, levensovertuiging, enzovoort. Doet u ook mee?

ANBO-PCOB-leden krijgen zeven dagen gratis volledig lidmaatschap om 50PlusMatch uit te proberen. Daarna kunt u gratis lid blijven met beperkte mogelijkheden of gebruikmaken van een speciaal aanbod met gratis extra maanden lidmaatschap.

anbo-pcob.nl/50plusmatch

20% korting

HOUD UW BREIN SCHERP

Sanders Puzzelboeken brengt verschillende puzzelboeken uit in verschillende moeilijkheidsgradaties. Van sudoku tot woordzoeker, van kruiswoord tot filippine.

ANBO-PCOB-leden ontvangen 20% korting op een abonnement op een Sanders Puzzelboek. U heeft keuze uit twintig titels. Het abonnement stopt automatisch.

anbo-pcob.nl/sanders

NIEUW: DE WINKEL VAN ANBO-PCOB

In de winkel van ANBO-PCOB profiteert u van exclusieve aanbiedingen op producten, speciaal voor u geselecteerd. Ze worden bij u thuisbezorgd (€ 6,95 verzendkosten) met twee jaar fabrieksgarantie. Betaal eenvoudig en veilig via iDEAL of bankoverschrijving.

Een paar producten kort uitgelicht:

SMARTWATCH

• Groot display van 1.83 inch

• Ingebouwde hartslag-, bloeddruk- en bloedzuurstofmeter

• Stof- en spatwaterdicht (IP68)

• Verkrijgbaar in 4 kleuren

ARTIKELNR. 2223

ELEKTRISCHE TORENKACHELS

• Met ventilator- en swingfunctie

• Met instelbare timer

• Bediening via touchscreen of afstandsbediening

• 2 varianten: met of zonder sfeerhaard

ARTIKELNR. 2221 & 2222

39,95

Doorlopend ledenvoordeel

OMDAT U ERTOE DOET!

Sanders Puzzelboeken

Univé Een selectie van onze partners:

Ring

RCN

System Mechanic

Neem een kijkje in dewinkelvananbo-pcob.nl Of bel 085-486 33 64

Bloemenpark

Appeltern

Zilverfitness

SeniorenTAB

NHA

Medipoint

Reisgids Mantelzorg

Fletcher

20% korting op abonnement

5% korting op schadeverzekeringen

10% korting op bel- en alarmsystemen

10% korting bij RCN-vakantieparken

Uw pc beveiligd voor slechts € 29,95

50% korting op regulier entreekaartje

Gratis proefles en 5% korting

10% korting op smartphones en tablets voor senioren

10% korting op alle thuiscursussen

10% korting op koopassortiment

20% korting

Voordeel op 3-gangendiner voor 2 personen en hotelovernachtingen

kijk voor het complete aanbod doorlopend ledenvoordeel op: anbo-pcob.nl/ledenvoordeel

IS UW WONING ÈCHT klaar voor

uw oude dag ?

Hebt U al gedacht aan een “toiletbril-met-onderdouche” ?

Want als het goed schoonmaken van uw onderlichaam moeilijker wordt en U wilt niet afhankelijk zijn van uw partner of hulp, dan is een “wc-met-onderdouche” onontbeerlijk !

NEEM NU EEN SPATOILET®

dé beste en meest betrouwbare toiletbril-met-onderdouche

Want wat doet U als U uw onderlichaam niet meer zelf kunt reinigen door ouderdom, ziekte of handicap? Als je dus een ander moet vragen om de billen schoon te maken ? Iedereen vindt dat zeer gênant!

DUS blijf zo lang mogelijk zelfstandig met een Spatoilet® en geniet van optimale service…!! Zie het artikel in de Consumentenbond van April 2023

Voordelen van een Spatoilet®:

• Verwarmde toiletzitting

• Reiniging van Uw onderlichaam met warm water

• Vaginale reinigingsfunctie

• Ingebouwde föhn voor optimale droging

• Massage- en pulsefuncties

• EN installatie zonder hakken of breken

PLUS

• 100% hygiëne

• Bespaar tot 90% op toiletpapier

• EN nooit meer ‘natte-doekjes’ !

De bediening is uiterst eenvoudig:

• Met extra duidelijke afstandsbediening

• Instelbaar voor 4 gebruikers

• Soft-closing toiletbril

Kortom een heel compleet apparaat voor een uiterst scherpe prijs:

Frisse service W.V... koopt in 2021 een Spatoilet – een toilet met sproeier – waar hij erg blij mee is. Door een val van zijn vrouw in de toiletruimte breken de kunststof boutjes van de zitting af. V... mailt Spatoilet. Al snel krijgt hij een telefoontje dat er nieuwe boutjes onderweg zijn. Maar nadat Vos de boutjes heeft vervangen, werkt de afstandsbediening die bij het toilet hoort niet meer. Er is weer telefonisch contact. V... probeert van alles, maar het lukt hem niet om het euvel op te lossen. De leverancier stelt voor om de volgende dag zelf langs te komen. Op een zondag nog wel. Hij plaatst een nieuwe schakelaar in de ontvanger van de wc, waarna alles weer werkt. De leverancier kan net op tijd voor de aangekondigde ijzel weer op pad. Een flinke rit van een paar uur.

Spatoilet kan wel een potje breken bij V....

Bron: Consumentenbond April 2023

• 1.040 euro INCLUSIEF installatie. (daarkomt èchtgeencentmeerbij!) (Bij zelf installeren kost de Spatoilet® 745 euro)

Probeer de Spatoilet nu DRIE WEKEN, gratis voor niets! U betaalt na de proefperiode.

Al meer dan 16 jaar is de Spatoilet een zeer betrouwbaar apparaat en daarom geven wij 5 jaar volledige garantie. Onze klanttevredenheid is hoog en dat willen we zo houden!

Keuze uit alarmknop met halsketting en kledingclip (€55,-) of polsband (€90,-) Keuze uit 2 abonnementen:

1. alarmeren naar eigen contactpersonen (€8,95 p/mnd)

2. alarmeren naar de Persafe meldkamer (€12,95 p/mnd)

Verzekerd van hulp met één druk op de knop. Persafe maakt slim gebruik van je mobiele telefoon. De alarmknop of polsband wordt draadloos met jouw smartphone verbonden.

24/7 reserve Werkdagen 09:00 - 17:00

BEL & WIN

We hebben voor deze editie weer een prachtige prijs die u kunt winnen als u de oplossing van de puzzel goed hebt. Hoe het werkt? Maak de puzzel, noteer de oplossing en bel of sms de oplossing door. U kunt zo vaak meedoen als u wilt. Succes!

BEL 0909-0108

Bel 0909-0108 (€ 0,60 per gesprek), kies voor optie 1 (puzzelprijs) en spreek de oplossing in. Uw telefoonnummer wordt automatisch genoteerd.

OF SMS NAAR 3669

Sms naar 3669 de tekst MAGAZINE <spatie> OPLOSSING

Dus bijvoorbeeld: magazine broodkruimel (€ 0,60 per deelname). Hebt u een geheim nummer? Sms dan behalve de oplossing ook uw telefoonnummer.

Prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht.

Oplossing puzzel editie 2: boktor

SLUITINGSDATUM

U kunt meedingen naar deze prijs tot 28 januari 2025.

AANGRIJPEND

AANHOUDEND

AANGRIJPEND

ACROBATIEK

AANHOUDEND

ARGANOLIE

ACROBATIEK

AANGRIJPEND

BETROKKENE

ARGANOLIE

AANHOUDEND

CRANK

GUANO

IJSELIJK

GUANO

INHAM

IJSELIJK

SLUITCLIP

SMAAD

SLUITCLIP

Woordzoeker

INKOMSTEN

INHAM

GUANO

INSTELLEN

INKOMSTEN

IJSELIJK

LEERLINGEN

STRAFSCHOP

SMAAD

TAPIR

STRAFSCHOP

SLUITCLIP

TINERTS

TAPIR

SMAAD

TUINSTOEL

ACROBATIEK

BETROKKENE

ARGANOLIE

CRANK

DAGMIS

BETROKKENE

DUAAL

DAGMIS

CRANK

EENWORDING

DUAAL

DAGMIS

EENWORDING

ELZAS

DUAAL

EENWORDING

ELZAS

ETIQUETTE

ELZAS

ETIQUETTE

GEISER

ETIQUETTE

GEISER

GEISER

GRAAN

GRAAN

GRAAN

INHAM

INSTELLEN

TINERTS

STRAFSCHOP

INKOMSTEN

LEERLINGEN

LIEFTALLIG

INSTELLEN

LIEFTALLIG

OPSCHIETEN

LEERLINGEN

OPSCHIETEN

PLAATSELIJK

LIEFTALLIG

PLAATSELIJK

PLATONISCH

OPSCHIETEN

PLAATSELIJK

PLATONISCH

PRENT

PLATONISCH

PRENT

PRENT

QUILTEN

QUILTEN

QUILTEN

SCHADE

SCHADE

SCHADE

TUINSTOEL

VUILNISBAK

TAPIR

TINERTS

VUILNISBAK

WEBKORTING

TUINSTOEL

WEBKORTING

WEEGBREE

VUILNISBAK

WEEGBREE

WEBKORTING

WINTERPEEN

WINTERPEEN

WEEGBREE

WOORDBEELD

WINTERPEEN

WOORDBEELD © Sanders puzzelboeken De overgebleven letters vormen de oplossing.

De overgebleven letters vormen de oplossing.

De overgebleven letters vormen de oplossing.

WOORDBEELD

© Sanders puzzelboeken

OuderenWijzer december 2024

PUZZEL

Puzzel mee en maak kans op een luxe arrangement voor twee personen!

Midden in het Nationaal Park ZuidKennemerland, nabij Haarlem, bevindt zich Landgoed Duin & Kruidberg. Dit unieke hotel laat u voor even in een andere wereld stappen. Een iconisch landhuis waar u naast overnachten ook kunt dineren in het casual fine dining restaurant.

Het Landgoed heeft zowel klassieke als moderne hotelkamers, een spa & wellness voor optimale ontspanning en een uitgebreid ontbijtbuffet om de dag goed te beginnen.

De prijs

Twee nachten in de natuur op basis van twee personen:

• 2 overnachtingen in een Patiokamer

• 2 x uitgebreid ontbijtbuffet

• 3-gangenmenu van de chef op de dag van aankomst

• Dag fietshuur op dag 2 en een wandelen fietskaart

• Toegang tot de Spa & Wellness

Niet gewonnen?

Boek dan nu dit speciale bovenstaande

LAAT U VERRASSEN OP LANDGOED DUIN & KRUIDBERG

arrangement vanaf € 270 p.p.

Deze arrangementsprijs is gebaseerd op een verblijf van twee personen (eenpersoonstoeslag vanaf € 75) en op basis van beschikbaarheid. De arrangementsprijs is exclusief gemeentelijke heffingen à € 5,95 p.p.

Voor meer informatie en/of reserveringen

Telefoon: 023-512 18 00

Mail: info@duin-kruidberg.nl

Website: www.duin-kruidberg.nl

TEKST: SASKIA GROOTEGOED FOTO’S: AAN-Z

‘Voor sommigen was dit het enige kerstkaartje’

Merel (17) uit

Terneuzen schrijft ook dit jaar weer kerstkaarten naar ouderen in het verzorgingstehuis. ‘Een ouderwetse, handgeschreven kaart geeft echt een bijzonder gevoel.’

Toen het zoveelste bericht over eenzame ouderen in de media voorbijkwam, besloten de jeugd-jongerenwerkers van Welzijnsorganisatie Aan-Z uit Terneuzen in actie te komen. Ze bedachten de Kerstkaartenactie: op verschillende scholen werden leerlingen uitgenodigd om tijdens de lunchpauze kerstkaarten te schrijven. Net voor de Kerst gingen de jongeren op pad om de kaarten persoonlijk te overhandigen aan ouderen in verzorgingstehuizen. Zo werden vorig jaar maar liefst vierhonderd kerstkaarten geschreven. Ook de school van Merel deed mee. Ze vindt het belangrijk om iets voor een ander te kunnen betekenen. Merel: ‘Jongeren uit Terneuzen gaan vaak studeren in de grote stad. Ouders en grootouders missen hierdoor soms contact met jongere generaties. Veel ouderen in verzorgingstehuizen zijn eenzaam. Ze krijgen niet veel familie op bezoek, zelfs niet met Kerst. Ik vind dat best verdrieting. Een brievenbus vol kerstkaarten

krijgen de ouderen meestal ook niet meer, aangezien de kerstwens tegenwoordig vaak per e-mail of app wordt gestuurd. Makkelijk voor de verzender natuurlijk, maar een stuk minder persoonlijk. Ik vind het belangrijk om stil te staan bij eenzaamheid. Niet alleen ouderen hebben er last van. Soms zie ik een klasgenoot alleen op een bankje zitten en vermoed dat diegene misschien wel eenzaam is. Iemand hierover aanspreken is niet makkelijk. Kerst is een goed moment om aandacht te besteden aan eenzaamheid.

Contact met ouderen is niet alleen belangrijk, maar ook leuk. Zo heb ik een bijzondere band met mijn oudtante. Ze is bijna negentig en woont nog zelfstandig. Doordat we met de hele familie voor haar zorgen, redt ze het nog prima. Ik probeer minstens eens per week langs te gaan voor een praatje of te helpen met praktische dingen. Mijn tante heeft vroeger altijd voor mij gezorgd. Het is fijn om iets terug te kunnen doen. Ik vind het belangrijk

om mensen te helpen. Daarom doe ik ook een opleiding in de zorg. Met de kerstkaartenactie kan ik echt iets betekenen voor iemand. De organisatie had ervoor gezorgd dat we in de pauze in de aula kaartjes konden schrijven. Opvallend was dat vooral de meiden meededen. Meisjes hebben van nature misschien wat meer een verzorgende kant. Jongens zijn meer doeners; die helpen liever met iets praktisch. Ik heb mijn kaart zo mooi mogelijk beschreven, met een vrolijke boodschap en veel kleurtjes. Vlak voor de Kerst ging ik met een aantal klasgenoten naar het verzorgingstehuis om de kaarten te overhandigen. De meeste ouderen waren enthousiast

‘Het was een bijzonder moment voor ons allebei’

en sommige mensen waren echt ontroerd. De mevrouw die mijn kaart in ontvangst nam, vertelde dat ze het leuk vond om weer eens een echte kaart te krijgen. Het was een bijzonder moment voor ons beiden. Voor sommige ouderen was dit het enige kaartje dat ze dat jaar ontvingen. Ik zou iedereen willen oproepen om een oudere een kaartje te sturen met Kerst. Het is een kleine moeite, maar betekent zoveel voor de ontvanger. Het hoeft geen kunstwerk te worden, maar een persoonlijke boodschap is waardevol.’

Meer weten over het werk van Aan-Z? Kijk op: aan-z.eu.

Foto linksboven: Leerlingen hard aan het werk om een mooie kerstkaart te schrijven

Foto links: Aan creativiteit geen gebrek

Foto onder: Aandachtig een tekst en een tekening op de kerstkaart zetten

MAAK IEMAND LID EN KRIJG EEN

VVV CADEAUKAART CADEAU

WERVING

KENT U IEMAND DIE DE HULP VAN ANBO-PCOB GOED KAN GEBRUIKEN?

Laat hem of haar voordelig kennismaken. Tot 2026 voor slechts € 29,95.

HUIDIG ANBO-PCOB LID

JA, ik maak iemand lid en krijg een VVV Cadeaukaart van € 15 cadeau

Voornaam Tussenvoegsel

Achternaam

Postcode Huisnr.

Lidnummer

E-mailadres

VOORWAARDEN

Eén VVV Cadeaukaart per geworven lid. Hoe meer leden, des te meer bonnen. Geef uw gegevens bij voorkeur door via www.anbo-pcob.nl/lidwerftlid

Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO-PCOB o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

JA, ik word lid van ANBO-PCOB en betaal tot 2026 slechts € 29,95 (normaal € 48 per jaar of € 4 per maand)

Heer Mevr. Voorletters Tussenvoegsel

Achternaam

Geboren op: / /

Straat Huisnr.

Postcode Woonplaats

E-mailadres

Handtekening

Datum: / /

OuderenWijzer is een uitgave van ANBO-PCOB en verschijnt 8 x per jaar.

Contact met ANBO-PCOB?

Website: www.anbo-pcob.nl

Email: contact@anbo-pcob.nl

Telefoon: 0348-46 66 66

Lid worden?

Ga naar www.anbo-pcob.nl/word-lid

Of bel 0348-46 66 66

Opzeggen?

Leden: schriftelijk 1 maand voor einde lidmaatschap www.anbo-pcob.nl/opzeggen

Adres

Postbus 2012

3440 DA Woerden

Hoofdredacteur: Ingrid Nies

Redactiemedewerker: Suzanne Meeboer

Aan dit nummer werkten mee

Fleur Akersloot, Aldo Allessie, Arjan Broers, Saskia Grootegoed, Anita Harte, Jaap Jongbloed, Mieke Kerkhof, Mark Kohn, Mans Kuipers, Rianne van der Molen, Maarten Laupman, Thijs Löwenthal, Marije Remmelink, Janita Sassen, Alex van Scherpenzeel, Wouke van Scherrenburg, Arjan Visser.

Concept en vormgeving Studio Room, Hilversum

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem

SERVICE

Adverteren

Dock35 Media

Frank Roosenbeek 0314-35 58 30 frank@dock35media.nl

Bladerbare versie

Leden kunnen OuderenWijzer ook gratis online lezen. Ga naar anbo-pcob.nl/magazine

Gesproken versie

OuderenWijzer is via CBB ook beschikbaar in gesproken vorm. Bel: 0348-46 66 66 of mail naar contact@anbo-pcob.nl

Copyright/advertenties

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de uitgever. ANBO-PCOB draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters.

Ouder worden doe je niet alleen. Ontmoetingen met anderen en mee blijven doen, zorgen voor vreugde in het leven. Als ANBO-PCOB - dé landelijke ouderenvereniging - zetten we ons in zodat ouderen gezien en betrokken blijven. We geven ouderen een stem in Den Haag en bieden informatie, voordeel, advies en hulp. Leden ontmoeten elkaar in de ruim tweehonderd lokale afdelingen en online op ons Trefpunt. We werken graag samen met andere partijen. ANBO-PCOB: Samen sterk

HET VOLGENDE NUMMER VERSCHIJNT OP 28 JANUARI

INTERVIEW MET ANDRÉ VAN DUIN

Wat gaat dit nieuwe jaar hem brengen?

DOSSIER BELASTING:

BEWAARBOEKJE! vol voordeel voor leden

ROMANTISCHE RIVIERCRUISE OP DE MOEZEL ga mee met ANBO-PCOB!

3

3

3

Het 5-daagse alles-inclusief-arrangement, zoals u dat kent in onze Enjoyhotels, wordt bij Enjoy Deluxe uitgebreid met in ieder geval de volgende onderdelen, die allemaal bij de prijs zijn inbegrepen:

Ontvangst met een feestelijke bubbel Dagelijks een taartenbuffet met minimaal drie verschillende soorten taart

Eén middag een uitgebreide high tea met diverse zoete en hartige lekkernijen

3 Tip: bezoek de charmante Hanzestad Harderwijk

Eén middag of avond een luxe wijnof bierproeverij met aandacht voor lokale producten

Eén dagdeel een door het hotel georganiseerd uitstapje in de omgeving

Op de laatste avond een vijfgangendiner

Ontvangst met lunch of koffie met gebak of iets anders lekkers

4 x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet

4 x lunch of lunchpakket

4 x driegangen keuzediner of dinerbuffet Koffiecorner: koffie en thee gehele dag GRATIS

Dagelijks van 17:00 tot 24:00 uur alle drankjes GRATIS: frisdrank, vruchtensap, bier, wijn, jenever en Apfelkorn Iedere avond vertier en entertainment, met o.a. een wandeling en live muziek. Hierbij wordt regelmatig iets lekkers geserveerd, zoals een bittergarnituur of een hartige snack GRATIS diverse auto-, fiets- en wandelroutes

Vraag ’m nu gratis aan op www.enjoyhotels.nl