Andrzej Dominowski
Idea integracji europejskiej w dwudziestoleciu międzywojennym.
Przełomowe lata pierwszej wojny światowej w znaczący sposób odmieniły oblicze ówczesnego świata. Na dobrą sprawę w ciągu kilku lat Europa utraciła hegemonie na rzecz nowych centrów polityki światowej. Pozycję decydenta w kwestiach międzynarodowych uzyskały Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, które porzucając doktrynę Monroe’a zajęły się porządkowaniem świata po zakończeniu największego dotychczas konfliktu w dziejach ludzkości. Na dalekim wschodzie rodziła się potęga gospodarcza i wojskowa wyspiarskiej, do niedawna izolowanej Japonii. W wyniku dwóch rewolucji carska Rosja, która wcześniej aktywnie uczestniczyła w dyplomacji europejskiej przekształciła się w unikalne pod względem ideologicznym mocarstwo pragnące wówczas eksportować swój, niebezpieczny dla ówczesnych ustrojów porządek społeczny. Europa w kwestii przemian nie pozostawała w tyle, lecz także ulegała przeobrażeniom. Trudno jednak zmiany w sposób jednoznaczny oceniać jako pozytywne. Jako, że większość państw brała udział w wojnie a także większość działań zbrojnych miało miejsce na terenach europejskich, to nasz kontynent ucierpiał w wyniku tego konfliktu najbardziej pod względem ludnościowym i gospodarczym. Wzajemne pretensje będące przyczyną wybuchu wojny nie były w zasadzie rozwiązane po jego zakończeniu, a traktat wersalski mający zapewnić długie lata pokoju, spowodował dążenia rewizjonistyczne w krajach pokonanych. Zgodnie z zasada samostanowienia narodów upadały wielonarodowe mocarstwa a w ich miejsce powstawały nowe państwa, które natychmiast po powstaniu rozpoczynały walki o granice. Wszechobecny chaos potęgowały przymusowe i dobrowolne migracje ludności cywilnej, a także próba znalezienia sobie miejsca przez zdemobilizowanych żołnierzy. Spragniona pokoju i odbudowy gospodarczej Europa, musiała podjąć jakieś działania. Niektórzy intelektualiści twierdzili, iż jedynym sposobem na odbudowę znaczenia i poprawę życia ludności może przynieść jej zjednoczenie polityczne, gospodarcze i kulturalne. Pomysł ten znalazł kilku bardzo konsekwentnych i wpływowych zwolenników, którzy całe swe niemal życie poświęcali jego realizacji. W swojej pracy pragnę przedstawić dzieje idei integracji europejskiej i najistotniejsze działania, które miały umożliwić wprowadzenie tej idei w życie w okresie dwudziestolecia międzywojennego.