Ze vormen een interessant en ongebruikelijk duo. Immers, het aantal albums van twee sopraan- en altsaxofonisten is op één hand te tellen. Greg Osby en Tineke Postma gaan de uitdaging aan en presen teren hun nieuwe plaat Sonic
Halo via Kickstarter. “We verleggen elkaars muzikale grenzen, zonder elkaar op de tenen te trappen.” TEKST: ANGELIQUE VAN OS FOTO’S: HAIM BARGIG & KATA KOZMA
Tineke Postma & Greg Osby:
“De jazzscene adrenalineshot
heeft een nodig�
Osby: “Ik hou van de vrouwelijkheid waarmee Tineke musiceert”
Ze zitten wat te gniffelen. “Muzikantenhumor”, zegt Greg Osby en maakt een wuivend gebaar. Tineke Postma geeft een volle glimlach en nipt vervolgens van haar thee. Het tweetal kent elkaar aardig wat jaartjes en kan lezen en schrijven met elkaar. De Amerikaanse saxofonist broedde lange tijd op een duetalbum voor alt- en sopraansaxofoon. Sonic Halo is een mix van Amerikaanse en Europese moderne energieke, semi-akoestische en melodische invloeden. In de jaren vijftig kwamen duetalbums vaker voor, denk aan Dexter Gordon en Johnny Grey, Sonny Stitt met Gene Ammons, Phil Woods en Richie Cole. Nu is het vrij zeldzaam. Voor Osby was er geen twijfel mogelijk: hij moest dit project met Postma uitvoeren: “She is the best!” Postma lacht verlegen. “De tijd is rijp; de jazzscene heeft een adrenalineshot nodig. Een gezond uitdagend duwtje, want veel muzikanten zijn snel tevreden. Wij brengen composities die stemmen tot na denken, tot prikkelen, want zo mag jazz anno 2014 klinken. Geen hapklare brokken”, zegt Osby gepassioneerd. Postma ziet Osby als een van haar favoriete saxofo nisten, waarvan ze tevens een aantal lessen volgde in New York. Elk woord nam ze serieus en de stof was dusdanig omvangrijk, dat ze daar lang mee vooruit kon. Ook heeft Osby van haar geleerd: “Ze maakt soms gewaagde keuzes qua harmonie, melodie en intervallen. Ze speelt veel in het hoge register, dat doe ik bijvoorbeeld veel minder. Ik hou van Tineke’s losse spel en, hoewel ik het niet wil benadrukken, ook van de vrouwelijkheid waarmee ze musiceert. Het probleem is dat mannen vaak te veel testosteron hebben en willen imponeren. Veel mannelijke muzikanten maken er een sport van, in plaats van een kunstvorm. Vrouwen spelen met meer warmte, persoonlijkheid. En het barst van vrouwelijke topmusici.”
A lles b eh a lv e voorspelbaar Het repertoire van de plaat, grotendeels van Postma’s hand, is op het lijf geschreven van de bezetting die ze samenstelde: Dan Weiss (drum), Linda Oh (bas) en Matt Mitchell (piano). “Het was een uitdaging een trio te selecteren dat zowel muzi kaal als persoonlijk goed bij elkaar past en dat al eerder samen op het podium heeft gestaan.” Ook legt de saxofoniste de lat hoog voor zichzelf, want samenspelen met Osby vergt de nodige 58 M E I / J U N I 2 0 1 4
www.jazzism.nl
GREG OSBY Geboren: St. Louis, 1960 Studie: Howard University en Berklee College of Music Samenwerkingen: Herbie Hancock, Dizzy Gillespie, Jack DeJohnette (Special Edition), Andrew Hill, Jason Moran, Joe Lovano Platentips: The Invisible Hand (Blue Note, 2000), Symbols of Light (2001), Inner Circle (2002), 9 Levels (eigen label Inner Circle Music, 2008).
inspanning: “Ik ben geen kloon van mijn leraren: ik blijf bij mijn eigen geluid, mijn eigen stijl. Wel dwingt dit project me goed na te denken over mijn identiteit en speelkeuzes. Ik denk meer conceptueel na, minder over een specifieke melodie of solo.” Osby vult aan: “Ik wil muziek schrijven dat alles behalve voorspelbaar is. Het moet constant fris en verrassend zijn.” Osby had tijdens de opnamen een zware jetlag. Door de prettige groepsvibe wist hij toch het beste uit zichzelf te halen. Er was slechts één moment dat iedereen de agenda’s vrij had. Sterker nog, eigenlijk zijn alle negen composities in één take opgenomen in één dag tijd. Gekkenwerk? Postma: “Dit zijn zeer begaafde musici; we hebben maar een keer gerepeteerd en daarna brachten ze de muziek gelijk naar een hoger level. Hoger dan ik ooit had durven dromen.” Osby voegt toe: “Ja, het is eigenlijk onvoorstel baar dat het zo snel en makkelijk ging. Hoewel, je
Postma: “Ik ben geen kloon van mijn leraren; ik blijf bij mijn eigen geluid, mijn eigen stijl”
TINEKE POSTMA Geboren: Heereveen, 1978 Studie: Conservatorium Amsterdam (Cum laude) en Manhattan School of Music Samenwerkingen: Jasper van ‘t Hof, Anne Chris, Wayne Shorter, Terri Lyne Carrington, Dianne Reeves, Esparanza Spalding, Platentips: The Traveler (Edison Jazz Award nominatie, 2009), The Dawn of light (2011, Edison Jazz Award Nationaal), The Mosaic Project (van Carrington, Grammy Award Vocal Jazz 2012).
studeert elke dag keihard om dat niveau te berei ken, het is zeer veeleisend.” Een essentiële voorbereiding is meer dan studeren alleen volgens Postma: “Het is belangrijk om colle ga’s te blijven volgen, naar concerten te gaan en nieuwe platen te checken, dat is onderdeel van je eigen ontwikkeling.”
E v o lu t ie v a n s a me n s p el De voorbereiding bestond dus hoofdzakelijk uit vele indrukken en inspiratie op te doen. Maar schrijven voor twee leadalto’s en -sopranen, is geen dagelijkse bezigheid; het was even zoeken naar een goede werkwijze. Enerzijds ging Osby uit van een enkele melodie en zocht daarbij de tegenstem of meerstemmigheid op. Anderzijds maakte hij slechts
een suggestie voor Postma, die ze vervolgens zelf invulde. De stukken bieden ruimte voor vrije improvi satie, zoals in Source Code. Toch benadrukt Postma dat dit album qua structuur weinig verschilt van haar eerdere werk en dat ze juist met structuren werken. Osby:“Het is geen avant-gardeplaat vol freejazz. Dit is de evolutie van samenspel, het verleggen van elkaars muzikale grenzen, zonder elkaar op de tenen te trappen. Helaas zijn veel - jonge - musici zich er te weinig van bewust dat ze hun luisteraars te veel informatie voorschotelen. Het is een kunst om de stilte op te zoeken en elkaar ruimte te geven. Hoe langer je meedraait, hoe meer je beseft dat je niet gelijk alles uit de kast hoeft te halen in een song.” Overigens heeft Osby lange tijd live geen sopraansax gespeeld, omdat hij ontevreden was over zijn sound, waarbij hij veelal overstemd werd door drumgeweld. Postma: “Ik ben blij dat ik Greg heb kunnen over tuigen weer de bühne op te gaan. Hij heeft juist wel een mooie sound en het is zonde als mensen dit niet horen. Daarnaast is het voor mij persoonlijk goed om eens iemand anders te bewonderen dan Wayne Shorter, haha.”
K ickst art er Om het project te realiseren, initieerde platenmaat schappij Challenge Records een crowdfuningsactie via Kickstarter. Er was een flink bedrag nodig: £15.000,-! Toch bleek dat geen probleem, het bedrag is tijdig door Challenge ingezameld. Wel is het opmerkelijk dat musici van dit kaliber Kickstarter nodig hebben. Postma: “De muziekindustrie veran dert constant, er is steeds minder geld beschikbaar. Zo simpel is het. Overigens is dit geen blinde donatie, mensen die het project ondersteunen, reserveren het album voortijdig.” Postma gaat tevens een aantal lessen geven via Skype. Osby levert ook zijn bijdrage: “Ik geef knuffels weg en deel handtekeningen uit!”, grapt hij. “We hopen op een langdurige speelrelatie met meerdere concerten per jaar. Kijk niet raar op als Tineke me over een paar jaar in een rolstoel het podium opduwt en mijn zuurstoftank moet bijvullen, haha. Nee, gekheid, maar ik hoop dat we elkaar blijven uitdagen en dat meer muzikanten ons voorbeeld volgen in plaats van bij elkaar te worden gezet door een producer of platenmaatschappij voor de zoveelste allstarformatie zonder inhoud. We spelen vanuit ons hart en dat zouden meer muzikanten moeten doen.” www.jazzism.nl
M E I / J UN I 2014 59