'i
DOOR:ANGELIOUE VAN OS
"Pling", zegt de liftdeur, Strak in pak, voorzien van imposante berenmutsen of chique petten, stroomt een groep van rr,vintig militaire musici naar buiten. Allen dragen instrumenten of
draagt. Samen met Comnirndant n-rajoor'lt{arcel van Toor
vaandels. Nieuwsgierige ogen staren me onderzoekend aan.
'World arena. Hier genier per dag vijfduizend man publiek van dit groorschalige driedaagse evenement. De Koninklijke Militaire Kapel 'Johan Villem Friso' (KlvlK J\X/F) is een
Achter de schermen bij de BerlijnseTàttoo (taptoe) 2011 is het een dlukte van jewelste. Je valt juist op als je geen uniforr-r-r
(1959) baan ik nre een \\'eg tussen de internationale orkesten die zich kla:rrm'.rken voor hun optreden in de Berlijnse 02
ó7
van de orkesten die schittert tijdens dit jaarlijkse festival. Het is een van de weinige professionele topharmonieorkesren binnen Nederland die nog opereert vanuit het Ministerie van Defensie. Het mission sratement luidt:"Wij treden op
voor Koningshuis, regering en krijgsmacht. Wij geven kleur aan het ceremonieel en militaire tradities door professioneel voorbereid de juiste toon re treffen. Wij vertegenwoordigen als muzikaal visitekaartje de Koninklijke Landmacht en beschermen ons muzikaal erfeoed."
De van oorsprong Limburgse Íluitist sergeant Diana Mols (1980) speelt sinds 2008 bij het orkest en vult daarbij de piccoloplek in. Ze studeerde aan het conservatorium van Utrecht en Maastricht. Daarnaasr speelt ze alwiool en is ze actiefals dirigent en arrangeur. Ik spreek haar tussen de be-
drijven door. Mols: "De KlvÍKJ\XT is inderdaad een bijzonder orkest, waarbij je er tegen moer klrnnen dat je niet altijd alleen met muziek bezig bent. Aangezien het Koningshuis en het Ministerie van Defensie onze belangrijkste opdrachrge-
zijn, brengt dat de nodige andere aandachtspunten met zich mee. Ook soms lang buiten (in de regen, in de brandende zon) staan hoort erbij. Je vraagr je dan inderdaad wel eens vers
af tijdens het spelen van een mars, \ raarom je al die laren zo hard gestudeerd hebt. Aan de andere kant biedt het ook de
nodige variatie, waardoor het een baan met zeer aÍivisselend werk is waarbij je regelmatig te maken hebt met bijzondere concerten."
*HET
GEEFT EEN TROTS GEVOET WANNEER JE
TIJDENS PRINSJESDAG VOOR DE GOUDEN KOETS MAG TOPENí Het orkest bestaat uit 51 leden en is in 2005 ontstaan urt
Koninklijk Militaire Kapel uit Den Haag 829) en de Johan Willem Friso Kapel uit Assen (l 8 1 9). Het is een van de weinige nog functionerende professionele orkesten van de Koninklijke Landmacht, omdat de vier bestaande Landmachtorkesten tijdens een ingrijpende een fusie tussen de (1
reorganisatie werden opgeheven. Commandant van de Kapel
Hij is verantwoordelijk voor de zakelijke leiding en planning van alle concerren. Hij heeft zelfeen geneeskundige achtergrond en vertelt dat de musici verplicht een basisopleiding bij de Koninklijke Landmacht volgen. "Van de musici wordt verwacht dat ze weten hoe ze is majoor Marcel van Toor.
moeten overleven in het gevechtsveld en hoe ze met een wapen moeten omgaan. Zij volgen ook een verkorre inleiding in het militaire strafrecht."
Geen gewone muzikantenjob dus, die daardoor in het algemeen iets minder populair schijnt te zijn bij musici. Sergeant Mols: "Het is voor musici soms een drempel om bij dit orkest te spelen omdat je naast de muziek ook kiest voor de
Koninklijke Landmacht. Daarnaast zijn de werkzaamheden wellicht wat minder bekend. Ik vind die terughoudendheid niet terecht, zeker niet in deze moeiliike tiiden in de kunsten en Defensie. Maar ik begrijp het wel. Ik vind het echterjuist een uitdaging. Het moet bij je passen. Het is ook af-hankeliik van ie instrument. Voor de instrumenten die niet in een symfonieorkest spelen of de koperblazers, die daarbij veelal minder vaak iets te spelen hebben, kan het juist extra aantrekkelijk zijn. Omdat onze optredens zo divers zijn, ziet geen week er hetzelÍde
uit. Dit maakt het zo inreressant om
bij dit orkest te spelen. De ene dag staat er namelijk een ceremonieel ofprotocollair optreden gepland, de andere dag een Taptoeshow
of relatieconcert."
De diversiteit bli.ikt ook uit de verschillende bezettingen die vanuit de Kapel kunnen worden geformeerd. Naast
het harmonieorkest zijn er kleinere ensembles, zoals nvee blaaskwintetten, twee klarinetloarartetten, een big band en een koperkwintet. Ook maakt de Regimentsfanfare, 'Garde Grenadiers & Jagers', onderdeel uit van de Kapel. Het orkest, de Regimentsfanàre en de staf bestaan samen uit 79 mensen.
De flexibiliteit van het orkest is groot. Dit vertaalt zich pok naar een rijkgeschakeerd repertoire; van originele blaasstukken, lichte muziek fazz) tot transcripties van k-lassieke composities. De opzet van een openbaar concert bestaat voor de pauze uit een klassiek gedeelte. Na de pauze ligt de nadruk op een entertainmentshow, waarbij de big band en her combo een leidende positie inneemr.
Ook zijn er jaarlijks een aanral projecten mer bekende artiesten. Mols: "Omdat je dus te maken hebt met een zeer uiteenlopend repertoire en een brede groep aan opdrachtgekrijg je een diversiteit die het werken bij
vers en doelgroepen, een
militaire kapel dynamisch houdt.
Je speelt
bijvoorbeeid
andere stukken tijdens een oflrciële ceremonie, dan tijdens
ofeen taptoe. Het geeft ook wel een trots gevoel wanneer je tijdens Prinsjesdag voor de Gouden Koets mag lopen." een openbaar concert
Vanwege de vele ceremoniële en militaire optredens zijn de
musici, die uit heel Nederland komen, veel onderweg in binnen- en buitenland. Hoe is de sfeer op reis? Mols: "Je bent veel met elkaar onderweg. Je functioneert in een orkestverband. Dat geeft een ander gevoel, een andere vorm van collegialiteit dan als je gewoon op een kantoor werkt. Je bent veel closer met elkaar, alleen al doordat je kleedkamers en slaapplekken deelt en 's avonds geregeld een drankje drinkt."
De persoonlijke en professionele achtergronden van de orkestleden zijn heei verschillend, menen Van Toor en Mols. De sfeer is in ieder geval ongedwongen. Dit blijkt wel 69
JOHAN WILLEM FRISO KAPEL VOOR AHOY ROTTERDAM rijclens her lange wachten in de kleedkaner in Bellijn. Elk
--l---' -'^'"^'^' ^^'- l-^'''-
tien minurclr,
shorv van circa
.\.rirrna dc hclft van het gezelschap nog deelneemt aan de
- r.rlc. L)e andcrc helti ln
cle
lrceÊr de
openirrg dan al .r.hter de rrrg.
tussentijd rvordt er gekaart
ir
de ganq russen de
nsrrLrnrenten en de kostur-Lrns die o.-erel hengen. Een ander
:roepje volgt de show live vanafeen beeldschern in de over. ollc kleedkamer. Er r'vordt herd gelach.n om elkaars grappen -n \erhalen. \íanneer er echter rverk aan de r'r'inkel is, staan
lt
r
:l
z-intuigen op scherp. Vanaf de tribune ziet de KI4KJ\iíF prra;[1i* uit in haar ceremoniële tenue \/ar] het Garderegi-
:lcnr
Grenadiers
&
Jagers, herkenbaar aan de gele
frrnjes en
.r'Jpen err de rl genoemde lroqe zriane bererrnrutsen. ook I ^ll,,t.1.^.. ^ .^^-^. I Her r.rrrre i. door Kolinpil l-mm.t b,.' .,,,',,.
.
n 1901 seschonken
:ran de toenm:rlige
Koninklijke Militaire
l.,apcl. '
,i-r Fr rrr:. .L; ..' ....-...:^l ! Lilrr'\uË',rl '..,1,,,.-,,,,,-,C-
. '.. t.f.ulfif
Lfif
.1an r.an een aantal andere
orkestenj maar het is zeker'\rerma-
r.-r:;r- Tr^ r....^r:-^;. -.-.-
muziek is beter. De cerste klanken
-1e
.. ,1. L"-.1 ,ii. .,"'r Diet]a Mols en Yr-rllen de enoÍIe zaal. \-' -';^' -' ---'' "^l^' l- -:st van haar sectie. Dit u,as slechts
-
.--
r-r^:.- . -
-r^
FOTOGRAFIE: RUBEN \,{EIJERINK
.,^..^-r^r-.n met de solo die ze mocht verzor_
gcn rijdcns de Írn,rle r'.rn de Nationale Taptoe in Rotrerclam in 2008. Mols: "Ik kreeg een telefoontje dat ik een solo
'Ièrug op Nederlandse bodem, repereerr het orkest enkele clagen later op de J\X/F kazerne in Assen. Er staat alweer een
rnoest spelen met de hoboïst van de N{arinierskapel in Arrival
nierLrv concelr op de agenda, met gastsolist bastubaspeler'
r an
Abba. Ve stonden vooraan, met een spotlicht, canera en
Perrv Hoogendilk, die onder andele bij het Koninklijk Con-
microfoon op ons gezichr. Dir s-as natuurli.jk al heel spannenJ en mooi dar ik d.rr nrochr doen. Darrnal.t Brl het ecn
certgebou*'orkest speelt. De sfeer is losjes en relart. Artistiek
extra spannend ger.oel omdat.je \veet dar al je collega's uir de
zijr-r stoel,
miliraire muziek meeluisteren." Een ander hoogtepunt vond sergeant Mols het ber-rijdingsconcert op de Amstel in 2009. "Er had al eer.r tijd geer.r har-
het grote planninebord in Commandant Marcel van
monieorkest meer gespeeld tijder-rs deze plechtigheid, dus dat maakte het ook extra bijzonder. De I{,VK JV'F heeft daar
kantoor. De komende maanden ziet de agenda er vol uit en loopt door tot maart 2013. Van'lbor: "Ja, we hoeven ons
veel enthousiaste reacties op onwangen."
voorlopig nier te vervelen. Eigenlijk doen r'r'e dat nooit."
leider
er.r
diLigent N{ajoor Arnold
Spar-r
zit ontspannen op
tenvijl hij or.erlegt rlet de solist. Geen foLmirlitciren on.lcrling. \\'.rt jc misschien veru'acht bij een 'groer-r' gezelschap. Trvee deuren verder nrast de repetitiezaal hangt -Ibors