# nieuwsbericht 6
december 2021 jaargang 20
Beste Vriend(in) van de vereniging, Het jaar is weer voorbijgevlogen. Een bijzonder jaar waarin de coronapandemie ons leven heeft geraakt op vele fronten. Helaas hebben ook veel mensen kennisgemaakt met de impact van een reukstoornis. Aan de andere kant is het hoopvol dat er zoveel aandacht is voor reukstoornissen. Zowel in de media, als bij de overheid en in de medische wereld. Meer aandacht, begrip en geld voor onderzoek, wat in de toekomst hopelijk zal leiden tot meer kans op herstel en genezing voor iedereen met een reuk- of smaakstoornis. Het was voor onze vereniging een bijzonder jaar, met heel veel nieuwe lanceringen en activiteiten (het nieuwe Achter Glas-magazine en onze eigen podcastserie)! Het jaar waarin we een nieuw bestuurslid verwelkomden: onze secretaris Saskia, voor wiens hulp we heel dankbaar zijn. Ons bestuur is ook ontzettend blij dat onze Vriendendag in oktober kon plaatsvinden en dat we bijna als vanouds konden kennismaken en bijpraten. We hopen van ganser harte dat volgend jaar onze reguliere activiteiten weer kunnen plaatsvinden, zoals de Nieuwe Vriendendag
Inhoud
die we speciaal organiseren om onze nieuwe leden welkom te heten. Wij kijken in ieder geval met een positieve blik naar 2022, waarin we weer gaan werken aan mooie projecten en het organiseren van diverse workshops en (digitale) bijeenkomsten. Namens Yvonne, Jan, Nienke, Saskia en Leonie wens ik jullie allemaal fijne feestdagen en een gezond en positief 2022! Kirsten Jaarsma _ voorzitter
2 TIJDLIJN: 2021 IN VOGELVLUCHT
6 KERSTRECEPT VAN JOKE BOON
7 UIT ETEN MET FERRY
Tekst en tekstredactie: Annelieke Heppenhuis Vormgeving: André van Dijk
de nieuwe anosmievereniging
2021 in vogelvlucht 2021 was weer een veelbewogen jaar voor de vereniging, een jaar waarin we ontzettend veel gedaan hebben, zowel voor en achter de schermen! Hier een klein overzicht met de highlights van het afgelopen jaar. We horen ook graag van jullie, onze leden, met welke activiteiten jullie het meest blij zijn en of er nog projecten zijn die jullie graag in 2022 zien gebeuren. Voel je vrij om ons een mailtje te sturen met jouw idee. FEBRUARI Lancering Achter Glas – impact van een virus
27 FEBRUARI Anosmia Awareness Day
We begonnen het jaar meteen goed met de lancering van ons nieuwste magazine! In Achter Glas – impact van een virus lees je 10 portretten van mensen die te maken hebben met reuk- en smaakverlies als gevolg van een virusinfectie. Het coronavirus heeft hun leven op zijn kop gezet en in dit magazine vertellen zij hun verhaal. Het magazine is te lezen op onze website.
Dit jaar pakten we op Anosmia Awareness Day extra groot uit en startten we onze eigen online campagne met de hashtag #ikruikookniets. Jullie deelden deze hashtag massaal op social media en op deze manier hebben we met zijn allen weer voor meer zichtbaarheid en erkenning van reuk- en smaakstoornissen gezorgd. Samen zijn we sterk!
REDAC TEUR
ZONDER
GEUR 2
VRIENDENDAG 2021 MAART Susanne blogt - Redacteur zonder geur
APRIL Informatieve posters: Patient Journey en Parosmie & Fantosmie
Susanne de Bruin schreef talloze interviews en verhalen voor onze vereniging, maar kreeg nu zelf te maken met reuk- en smaakverlies als gevolg van een coronabesmetting. Ze deelde haar ervaringen met ons in de vorm van een blog. Alle blogs van Suzanne zijn terug te lezen.
Om mensen die voor het eerst te maken krijgen met reuk- en smaakverlies (ongeacht de oorzaak) te voorzien van betrouwbare informatie, ontwikkelden we twee posters. De Patient Journey wijst de patiënt de weg: van het ontdekken van de reukstoornis, tot een bezoek aan de huisarts en informatie over reuktraining. De poster over parosmie en fantosmie geeft uitleg over wat deze specifieke reukstoornissen nou precies doen, omdat wij erachter kwamen dat veel mensen hier informatie over zochten. De posters zijn online te bekijken, maar worden ook aangeboden aan alle KNO-poli’s in Nederland en Vlaanderen om in de wachtkamer op te hangen.
10 APRIL De Nieuwe Vriendendag: een ontmoeting achter het scherm Dit jaar organiseerden we voor onze nieuwste leden weer een speciale dag. Het coronavirus maakte het helaas onmogelijk om elkaar live te ontmoeten, maar een ontmoeting achter het scherm bleek een heel goed alternatief. Tijdens de zoommeeting werd er door het bestuur verteld over onze vereniging, kwam Elbrich Postma aan het woord als gastspreker en konden de nieuwe leden in kleine, persoonlijke groepjes hun verhaal vertellen en ervaringen delen.
vor ikt ver u r s e l ‘Al SMIE O T N A NF SMIE E PARO
md...’
toomvan fan rnemen een het waa ig is. Dit kan r oftewel
Doo wez inaties, niet aan rkomen. en. SMIE? van geurhallucin werkelijkheid met vlagen voodag elijks lev geur FANTO r het hebben en die kan ook me op het WAT ISis de naam voo geur waargenom r zijn, maar het loed hebben ze of onaangena
n voor ee lnaam verzame n of gebrek s is de es va veel kstoorni jk verli Een reu of gedeelteli Er zijn echter hillende . rsc en dig ve og lle vo erm ssen en t reukv kstoorni n hiervan. aan he lende reu tstaa igheid verschil voor het on e afwez volledig dus manieren am voor dan is de na en. Je ruikt na een e mi Anos aan k ermog t reukv Dit kan ontst ar er zijn oo he n va ma l niets. mie. letsel, helemaa tie of hoofd ren met anos en van ec bo rstoring geuren virusinf rden ge die wo l e zijn ve mensen en fantosmi worden er we nie ma r. e er Parosmi ermogen. Hi t op de juiste kv maar nie het reu omen, waargen
ar waar, ma lekker ren wel al m je geu je norma n: rbij nee ren die ide gen. Hie nen geu te ondersche . Zo kun reukvermo SMIE?storing van het normaal gesprokene soorten registratie RO ver PA twe kt dan zijn r een ak een Hierin r verwer WAT IS geuren ren (va naam voo s ruiken. ere manie prettige onprettige geu ie is de Parosm een and ineens heel vie rgenomen als of deze op ld waa als vieze oorbee worden nomen worden en, bijv waarge geuren worden vindt ruik e: bestaande na een geuren smi tsel of • Euo mie: bestaande hoofdle r) nsen die na pos ld geu bee n bij me • Tro p of rotte , bijvoor voorkome waarbij er hoo verbrande reukzenuw ie ook vaak zijn, van de smie? stelfase t paroeen beschadiging19). We zien parosm aa soort her tst een Hoe onkan ontstaan na pvirus of COVID- Het kan dus ook ie grie osmie). Parosm al een roken (an fectie (zo virusin helemaal niets en voorhe g. beterin is op ver
midden ‘ik werd wakker van cht in de na frituurlucht’ een
roen ‘de cit s dat vie was zo moest ik er van en’ kokhalz
r’ d rubbe ‘verbran uien’ bakken t of ge ttenluch ‘sigare ghurt ‘mijn yo naar t’ smaakt rvet’ ch tlu uu ‘pu oud frit akken asb lle ‘vo dag’ de hele
inv vie een aalde geu is een grote ens een Fantosmie rbij wordt er een bep r je telk stoorn . Hie Wannee ming van n kan deze geuren waarne ruiken. hierva geuren constante spelbaarheid r schillende beeld doo d de onvoor fantosmie ver , bijvoor dig bij bescha kzenuw osmie. reu kak de Je kunt aan reukzenuw e storing m je dit diging rdat de ruikt, noe mie? k na een bescha COVID-19). Doo ontvangen door dez fantos vaa of tstaat net als parosmie een griepvirus ord. De hersenennt niet is. on e als sto Ho me ontstaat dat mo fectie (zo senen ver Fantosmie l of een virusin ht naar de her is of die er op t tse loverdrac die er niet ech hoofdle de signaa kel is wordt l van een prik naa een sig
n je
ku Wat
zelf
?
doen
ar ek na op zo t en ga unen ormaak je ste je do nnen t wat orten. an me eling of sp hebt. Ze ku n. te ga n nd make g verpeste die vies ful om k, een wa te nd e r mi me zie je da middelen uren Probee g zoals mu n waar je gs • ge CTORIUS in OLFA om te met ed in BULBUS afleid naasten we of als fanto uren en vo is doen onze je k bt e ge nuit hu • Laat verdriet he onprettig natieven. kkelijk va ng.nl. Bekij als je ‘triggers’: naar alter n je gema reuktraini rzoek. ijd orbeeld zoek ze ku atis app: onde k jvo De . lij bi • Verm . Ga op el ning ze gr chappe en. Meld je -19’ en de smaken t reuktrai set en on ak wetens vid over n me geur atie en lfde meem erlies na Co informatie • Begi van een HEEL inform er hetze smaakv REUKEPIT or me behulp voor meer deren die lte uk- en website vo en. an ite de neusho 10 ‘Re t In bs . p rd we ft nen ver me okgroe jk op onze lid te wo tor hee aam bin aat ero de Facebo het lich Elke reukrecep dit slijmvlies Ki Pr om . lte • or deren kheid op in e neusho kreceptoren. aan vo n met an de mogelij een. en? ht lossen n via onz kkolf). ge all hersenen geurmolecule r bevinden zich reuleculen in de luc olfactorius (reuwor den. ervarin reniging en nt niet kom bus kt rd: hie er in de Geurmo be ve al: je beurt rneming van geurenkepitheel gestuuin een slijmvlies. zenuwen naar de bulrd, waar ze verwer onze kunnen en d voor tuu uren de Wat ge waa het reu storing tzitten r via de hersenen ges naar ze ge drink Onthou normale leculen naar deze ver r hersteld kels doo welke vas de of vie te zoeken Bij een n en tie vindt r wee geurmo te s (cilia), s geven de prik gebieden in rmde fec r nie de E sin rtje ma viru vervo worden ge dunne haa probee haartje r verschillende pasta Na een verkeerde ctorius zendt trucs hillen, assen en lan s. Deze op een proces. naa & rsc , zoals rtje olfa of en dit s ve d tot 20 haa ijd bus in nal np p dig Ti de sig r dag plaats g aa maalt zo min . De bul kelen de bescha en prik bulbus worden or je kan pe je voedin dt. verstoring ceptoren zijn bus olfactorius ar vo k bus een wa reu de kre bul en. basis de bul ten vindt er r vin . Blijf Vanuit • Je . De reu komen in de van de hersen beeld bij tosmie lekke smaken als rse produc gd. hier is deren aken: el plaats md aan , bijvoor zichtbaar en ie en fan veran die je wél ve de rest e oe kepithe sissm r plaats jd of vervor en door naar Bij parosm ijk bij het reu neutral j voorkeur zijn toegev van de ba en ijk late t goed niet alti ng ar nal ijnl is nie di na ijnl bi sig k n rsch Dit els . er ek aa ge brui waarsch taande kprikk ring waa worden op zo k verd ediënten het ge k eens pitti or de reu mde of niet bes de versto kels verwerkt • Ga st. Gebrui waardo ur en ingr oo l vindt s vervor orbeeld r de prik fdletse en rij k bewerkte uctuur, kle i. Probeer bijvo en waa na hoo vervolgen . sen er str mie lij am her te n tos de en niet op moge sis va tter en um ie of fan perim deel van geef op ba dt. Bij parosm of een ander , bi rig. Ex euken en • Kook zuur, zout rius wsgie ker vin g dk end. olfacto t. n nieu t de werel ist wél lek et, over bek ui be derin zo n nig x’ en veran of ju iënte knog wei en ui van reu s? ingred t of the bo techniek die je niet met de Stuur het ied vie jd geb rti ‘ou alles pper op het osmie tijdens n en ucten gelijke of familie? • Kook grediënte t m ruikt enscha t prod t par n sen, te onen me eerd wet bij iemand me zorg Waaro met in n lijstje me ns aanpas bij vriende proefpers t je je smie /Hummel1 , gerenoinmm is er bij hersenen ak ee stje telke entje eft da t, raadp ar paro er de dit onderzoek • Ma mas een et jg t lij fect he t zien dat oek na Voor fessor Tho Heb je ar ze toe. ernstig ef g binnenkri Blijf di dt onderzonder andere proit van Dresden, laazonder parosmie. reuk. na ied wor sdanig nde voedin van and site van je n tevoren du Recent hersengeb r het feit dat ver iem oek n Dit Uni erz bij va de ond gezo nis ee actief is. zijn dan reukproces. zijn voo ie niet sen bij Recent lijstje kstoor oldoende) en actief t parosm deren putamen, reden kunnen akstoornis ens het (v je reu en, de and me de en sma oces andere del2 clu aakt tijd • Als t of je wel de hersen ging. Dit zou geuren bij iem rvan. Wel con kpr an gem deel in wal het reu FMRI-sc rts. maak vindt, e dat de r de reden daa ces een ting en huisa s plaats het ide osmie een dit pro minach ove dan je bij ls ts kproce er tijdens gevoelens zoa sluit aan nog nie osmie. het reu n. Het in van het ons naar par alt is dat al zegt rbij opv de perceptie van ren waarneme in het beg nt onderzoek senen, Wat daa geu t ergens r rece r de her erd me ie vieze t. verstoring Lees meer ove geassocie n met parosm gen worden doo plaatsvind dat de . activiteit nse n zien van ctorius hersenen veel me te manier ont ten late bus olfa eer in de ulta bul wann res de en e is waar el of bij dat dez op de juis te zien waarbij over: erzoekers het reukepithe gemaakt, rmatie de ond bij hersenen van de meer info beeld al rosmie fbeelding r voor bijvoor
par
3D-a y (2019). wordt een fMRI Stud ns deze scan mia: An Tijde ding Paros de MRI-scan. Understan nt op nces in is een varia 1. Adva FMRI-scan 2. Een
REUK – EN SMA AKVERLIES Wa t nu? POSTER DEZE KS BEKIJK DE LIN E OM NEN ONLIN NEN OPE TE KUN QR-CODE DE ON SCAN TELEFO MET JE
INFORMATIE
Je hebt te make n met (plotseling) reuken/of smaakverlies. Wat nu?
SUPPORT
Zoek steun bij je vrienden en familie door te praten over wat je doormaakt. Door erover te praten creëer je begrip. Zoek vooral ook steun bij mensen die hetzelfde meemaken als jij. • Lid worden van reuksmaakstoornis. nl • Facebookpagina reuksmaakstoornis.nl & Faceb ookgroep ‘Reuk- en smaakverlie s na COVID-19’ Reuksmaakstoornis.nl
Wij zijn een patiën tenvereniging voor mense n die niet kunnen ruiken en/of proeven. We organiseren activit eiten, hebben contac ten met artsen en wetenschappe rs en brengen leden samen om ervaringen te delen. • Informatievoorzien ing • Wat zegt de kno-ar ts hierover? • Lid worden en op de hoogte blijven • Missie & visie
ETEN & DRINKEN
mede mogelijk gemaa
kt door
BEKIJK DEZE PO STER ONLINE OM DE LINKS TE KUNNEN OPENEN SCAN DE QR-CO DE MET JE TELEFO ON
Als je reuk- en smaak verlies is veroorzaakt door een virus of hoofdletsel kan reuktraining helpe n (vraag bij andere oorzaken aan een arts of reuktraining mogelijk is). Hierb ruik je gedurende ij 24 weken dagelijks aan verschillende geurflesjes, waarm ee je je neus en de reukorgaan met je verbinding van je hersenen als het ware traint. • Wat zegt de kno-a rts hierover? • Koop een geurs et in de kno-winkel • Ondersteuning met de reuktrainingapp
HERSTEL
Experimenteer in de keuken en vermijd producten die nu niet lekker smaken. Maak een lijstje van de producten die je wel of juist niet lekker vindt, en pas deze gaandeweg aan. Het is mogelijk dat tijdens de herste je reuk en smaak lfase gaan veran deren. Stuur je lijstje naar vrienden en door familie als je daar gaat eten, zo kunne zij er rekening mee n houden en creëe r je begrip. Heb moeite met voldo jij ende en gezond eten door je reuksmaakstoornis? of Neem dan conta ct op met je huisar • Richtlijnen voor g ts. ezonde voeding v an het voedingscentrum • Inspiratie in de ke uken met chef-k ok Michael van ’t Hoff • Tip: de kookboeke n van Joke Boon • Tip: de webs ite www.beleefjes maak.nl
t door
gemaak
REUKTRAINING
Plotseling reuk- en smaakverlies kan meerdere oorza ken hebben. Het kan onder ander e veroorzaakt worden door hoofd letsel of door een virusinfectie (bijvo orbeeld het griepvirus of het coronavirus). • Informatie over reukstoornissen & patiëntenvereniging • Expertisecentrum voor reuk- en smaak stoornissen
Herstel van een reuken smaakstoornis is voor iedereen anders. De een heeft na een week zijn of haar geur weer terug, voor een ander duurt dit weken of zelfs maanden. Tijden s je herstel kun je te maken krijgen met parosmie (geuren ruiken ander s, vaak vies) of fantos mie (geurhallucinaties). Bij een kleine groep mensen vindt er geen of slecht s gedeeltelijk herste l plaats. • Informatieposter over parosmie en fantos mie • Wat zegt de kno-a rts hierover?
mede
ijk mogel
KNO-ARTS
Indien nodig, zal je huisarts je doorverwijz en naar een kno-arts bij jou in de buurt. Een knoarts kan de oorzaak van je reukverlies vastst ellen, als dit nog niet bekend is. Ook kan hij je specialistisc h advies geven over eventuele medicatie en behandelingen. Of er een behandeling mogelijk is, is afhan kelijk van de oorza ak van het reuk- en smaak verlies. • Lijst van artsen met een specialisatie in reukstoornissen
VEILIGHEID
Bij langdurig reukv erlies kun je na gaan denke n over eventuele hulpmiddelen die je kunt gebruiken om je veilig te blijven voele Het niet kunnen n. ruiken van bijvoo rbeeld rook of gas kan een onrustig gevoe l geven. • Hang rookme lders, een CO2-m elder en een gasmelder o p strategische ple kken in huis op • Let bij voedsel goe d op de houdbaarheids-da tum • Laat iemand in je huishouden voor je ruiken en/of proev en • Maak gebruik van een kookwekker om te voorkomen da t je eten aanbran dt Klik hier voor meer
HUISARTS
Als je reuk- en smaakverlies lange r dan een paar weken aanhoudt, breng dan een bezoek aan je huisarts. Je huisar ts kijkt samen met jou naar de oorzaak en geeft advies. Neem nooit supplemen ten of medicijnen zonder dit met je arts te hebben overlegd. Iedereen is anders en iedereen reageert ook anders op bepaa lde middelen. Jouw arts kan het beste inschatten wat voor jou kan werken.
AFLEIDING
Zorg voor voldo ende afleiding. Het verlies van je reuk en/of smaak kan een grote impac t hebben op je gemoedstoestan d en in het ergste geval zelfs depre ssies veroorzake n. Voel je je langdurig neergeslagen en weet je niet wat je eraan kunt doen? Neem dan conta ct op met je huisar ts. Zoek afleiding in : • Wandelen en sporten • Muziek • Een goed bo ek • Gesprekken met v rienden en familie
informatie
over: reuk anosmie parosmie fanto smie reuktrainin g
3
ACCEPTATIE & TIJD
Accepteer dat je dit doormaakt en dat het een grote impact heeft op je leven. Praat erover met je naaste n of met anderen die hetzelfde meem aken, dit helpt je om het te relativ eren. Daarnaast is het belangrijk om je lichaam tijd te geven. Tijd om te herstellen, maar ook tijd om te accepteren en te leren omgaan met een reuk- en/of smaakstoornis. En blijf positief! Ook na maanden en soms zelfs jaren kan een reuk- of smaakstoornis nog herstellen. Volg ons op:
Klik hie
reuk
an
pa osmie
ining
uktra mie re
fantos
Volg ons
op:
APRIL Animatiefilmpjes
8 JULI Lancering podcast Tussen Neus en Lippen
Dit jaar maakten we een serie informatieve animatiefilmpjes: weer een belangrijke manier van informatievoorziening. Ons creatieve team maakte vrolijke en duidelijke filmpjes over hoe onze reuk werkt, wat anosmie, fantosmie en parosmie is en hoe reuktraining werkt. Alle filmpjes zijn te bekijken op onze website en ons YouTubekanaal.
We lanceerden dit jaar onze eigen podcastserie! Tussen Neus en Lippen is een vijfdelige podcastserie die bij elke aflevering ingaat op een ander thema met betrekking tot reuk- en smaakverlies. Zo vertelt KNO-arts Dick Kooper over de medische kant van een reukstoornis, spreken we Jasper de Groot over de psychologie achter ons reukorgaan, is er een speciale aflevering over smaakbeleving en een waarin de patiënt centraal staat. De laatste aflevering bestaat uit een interview met Digna Kamalski en Sanne Boesveldt over de COVORTS-studie die dit jaar van start is gegaan. Alle podcastafleveringen zijn te beluisteren op jouw favoriete podcastkanaal.
MEI Een nieuwe secretaris! In mei dit jaar vergezelde Saskia van Groesen ons bestuur als secretaris. Ze nam het stokje over van Leonie, die haar taken in het bestuur nu voortzet als algemeen bestuurslid. Inmiddels is Saskia al weer een tijdje actief in ons bestuur en we kunnen haar niet meer missen! We zijn enorm blij met haar in ons team, een ervaringsdeskundige (Saskia heeft aangeboren anosmie) die van aanpakken weet.
18 AUGUSTUS Webinar met Wilbert Boek In augustus organiseerden we voor het eerst een online webinar. Wilbert Boek was onze gastspreker en expert, die onze vragen beantwoordde. De vragen bestonden uit een selectie van de meest gestelde vragen uit de Facebookgroep ‘Reuk- en smaakverlies na Covid-19’. We kozen hiervoor omdat wij merkten dat er bij deze groep een grote behoefte was aan betrouwbare informatie. Je kunt de webinar terugkijken op ons YouTubekanaal. De webinar was een groot succes en is inmiddels bijna 3000 keer bekeken. In de toekomst willen we dan ook meer webinars gaan organiseren, over uiteenlopende onderwerpen.
4
VRIENDENDAG 2021 29 AUGUSTUS Tentoonstelling ‘Vervlogen, geuren in kleuren’
OKTOBER Start eerste donatiecampagne
Met een groepje leden mochten wij een bezoek brengen aan de kunsttentoonstelling ‘Vervlogen, geuren in kleuren’ in het Mauritshuis in Den Haag. Een prachtige tentoonstelling met kunstwerken uit de 17e eeuw waarop geuren een belangrijke rol spelen. Het was een inspirerende dag waarop we genoten van elkaars gezelschap en de mooie kunstwerken.
In oktober werd onze allereerste donatiecampagne gestart! We maakten een speciale donatiepagina op de website om het zo makkelijk mogelijk te maken. Ondertussen hebben we al vele donaties mogen ophalen, waarvoor heel veel dank. Met deze opbrengsten hopen we extra projecten te kunnen financieren en ons zo nóg meer in te zetten voor mensen met een reuk- of smaakstoornis. Doneren kan via https://doneren.reuksmaakstoornis.nl/
SEPTEMBER Subsidie voor grootschalig onderzoek naar reuk- en smaakverlies door COVID-19
23 OKTOBER Vriendendag in het teken van ‘Smaak’
We zijn supertrots op de samenwerking voor dit onderzoek! Nog niet eerder vond er in Nederland een dergelijke grootschalige samenwerking plaats in een onderzoek naar reuk- en smaakverlies. Als patiëntenvereniging dragen wij bij aan deze samenwerking in de vorm van informatievoorziening en patiëntenwerving. Ook voor ons is het de eerste keer dat we meedoen aan een dergelijke samenwerking. Het onderzoek splitst zich op in twee richtingen: een onderzoek naar het verloop van de stoornis en een onderzoek naar een behandeling met prednisolon. Meer informatie over het onderzoek lees je op onze website. Aanmelden is nog steeds mogelijk, dus ken jij iemand met een coronabesmetting van maximaal drie maanden oud en reuk- en smaakverlies? Vertel ze over dit onderzoek!
Onze jaarlijkse Vriendendag stond dit keer in het teken van ‘Smaak’. Wat was het fijn om jullie allemaal weer te zien! De dag begon met een informatief ochtendprogramma, uiteraard weer begeleid door dagvoorzitter Saskia Paulissen. Onze gastsprekers van dit jaar waren Sanne Boesveldt, Peter Klosse en Lobke van den Wijngaert samen met Wilko Lichteveld. ’s Middags mochten jullie ook zelf aan de slag gaan in een van de workshops. Jullie konden een workshop smaaksturing bijwonen, een theeworkshop en een workshop lotgenotencontact. Vervolgens sloten we de dag weer af met een gezellige borrel.
Doe een donatie. He
lp een oplossing te
5
vinden voor reuk-
en smaakverlies.
Kerstrecept van Joke Boon Ook dit jaar mochten wij weer een feestelijk recept van kookboekenauteur Joke Boon met jullie delen. Voor deze december-special koos ze voor een zoet bijgerecht, wat eventueel ook als dessert gegeten kan worden. Alvast een heel feestelijk kerstdiner gewenst!
Appel-ananasmoes met munt Bijgerecht -nagerecht -tussendoor Appelmoes, volgens mij lust iedereen dat. Ik ken een verhaal van een vrouw wiens man standaard overal appelmoes op doet. Ongeacht wat zij hem voorzet: hij schept er appelmoes over. Ik zou eerlijk gezegd zwaar beledigd zijn als mijn man dat deed. Voor alle appelmoesliefhebbers: deze zachte moes van appel met stukjes ananas is anders dan gewoon. Hij is prachtig zonnig geel van kleur, zoetzuur van smaak en met een frisse toon van de munt. Heerlijk als bijgerecht bij varkensvlees, oosterse gerechten of bij pannenkoeken. Ook zo tussendoor heerlijk fris en fruitig. Ingrediënten – voor 4 personen 250 gram zachtzure appel, bijv. Jona Gold of Elstar (schoon gewicht) 250 gram verse ananas, geschild gewicht ½ biologische citroensap en -rasp 2 tl gedroogde munt 30 gram suiker 1 el custard poeder losgeroerd met wat water Bereiding • Snij de appel en de ananas in kleine stukjes. • Schep de stukjes om met het citroensap, de rasp, de munt en de suiker. • Voeg 100 ml water toe en breng aan de kook. • Laat 10 minuten zachtjes koken waarbij je af en toe roert. • Voeg dan de losgeroerde custard toe en kook nog 4 minuten door, tot de moes gebonden is. • Serveer warm, koud of lauw. foto Simone van der Berg
6
VRIENDENDAG 2021
La Mère Anne – UIT ETEN MET FERRY Ferry Aker (58) heeft anosmie en is fervent restaurantbezoeker én liefhebber van lekker eten en drinken. Sinds hij niet meer kan ruiken zoekt hij restaurants op die rekening houden met zijn veranderde smaakbeleving. Speciaal voor Reuksmaakstoornis.nl schrijft hij zijn ervaringen op en beoordeelt hij zijn favoriete restaurants. Lees zijn recensies om te ontdekken welke restaurants anosmie-proof zijn! Heerlijk eten bij La Mère Anne te Oudendijk
straks nog meer kan genieten van de structuren en smaken. Ik kreeg een mooi glas Cava Raventós Roig |Brut|Metodo Tradicional. Geen bijzondere cava maar lekker ‘middle of the road’, wat lekker wegdrinkt en goed prikkelt. Al vrij snel daarna komt er een amuse op tafel. Papadum met een sausje van Griekse yoghurt, mayonaise met wat kerrie, peper en zout. De Papadum is bij La Mère Anne een gefrituurde Indiase cracker van kikkererwten en deze smelt heerlijk op de tong. Even dippen in het sausje en weer een nieuwe sensatie in de mond. Een beetje een zurige saus die heel goed past bij de Papadum. Een goed begin. En ondertussen was daar ook de menukaart. De kaart is uitgebreid en duidelijk en biedt voor het 3-gangen Bib Gourmand-menu voor iedere gang drie keuzes. Ik kies ditmaal als voorgerecht voor gegrilde eendenborst met eendenleverkrul, zoete aceto en gedroogde kersen. Als hoofdgerecht zeewolffilet met saus van langoustine en tempura van sliptong en als nagerecht een champagnebavarois met ijs van peer en vlierbloesem.
Mede door de nieuwe avondlockdown, en daarvoor het sluiten van restaurants om 20.00 uur, is het bijna niet meer de moeite waard om een restaurant te bezoeken elders in het land. Mijn vrouw en ik zoeken het nu dus maar een beetje in onze buurt en ik ga u dus verblijden met een heel goed restaurant in het knusse Oudendijk (NH). Hoewel het een nuchter West-Fries dorpje is, zijn er twee restaurants te vinden met de prachtige namen Les Deux Ponts en La Mère Anne. Over het laatste restaurant gaat deze recensie: we eten hier regelmatig met het gezin omdat het van zeer hoge kwaliteit is en tevens een Bib Gourmand-kwalificatie heeft. Dit houdt in dat Michelin dit restaurant aanbeveelt omdat je er heerlijk kunt genieten van een 3-gangenmenu voor een prijs van maximaal 39 euro.
Oud chauffeurscafé met een metamorfose La Mère Anne, gerund door broers Rick en Toon Seitsema, heette vroeger Vissershaven en is van oorsprong een wegrestaurant aan de drukke E10, waar praktisch iedereen gebruik van maakte als je ergens tussen Den Helder en Amsterdam moest zijn. De Vissershaven was tevens als chauffeurscafé een begrip onder de chauffeurs voor een bakkie, een praatje met Annie van Rinsum (waar La Mère Anne naar is vernoemd) of een lekkere maaltijd. Toen de nieuwe A7 gereed was verdween deze functie voor een groot deel en werd besloten om de naam Vissershaven te wijzigen in La Mère Anne. Het werd een grote zaak waar je nog steeds terechtkunt voor feesten en partijen, waar je kan slapen en dus ook heerlijk kan eten. Nog niet zo lang geleden heeft het restaurant een nieuwe look gekregen en zit je overal als een vorst, het is er altijd gezellig druk.
Een leeg bord voor ik er erg in heb Het voorgerecht wordt vrij snel bediend en keurig volgens protocol geserveerd. Het bord ziet er prachtig opgemaakt uit en de eendenborst is bereid in een terrine, goed gevuld en voorzien van lekkere druppels zoete aceto op het bord en omringd door enkele gedroogde kersen. Hier geniet ik altijd van, je kunt zo lekker combineren met alle extra’s op het bord. Gewoon lekkere stukjes nemen en dippen in de aceto, met een stukje kers of niet. Ondertussen een slokje cava nemen en dan is het echt genieten: allerlei smaaksensaties en diverse structuren in de mond. Het bord is leeg voor ik er erg in heb. De eendenborst is goed op temperatuur, lekker mals en zacht en alle bijgerechtjes zijn precies goed op maat. Een toppertje!
De kaart is drie maanden geleden vernieuwd en dus besluiten we voor het 3-gangenmenu te gaan. Bij binnenkomst worden we zoals altijd netjes naar onze tafel begeleid en onze jassen worden keurig opgehangen door het vriendelijke personeel. Zodra we plaats hebben genomen aan tafel worden we al vrij snel voorzien van een drankje. Ik start ook vandaag weer met een glas cava, omdat ik ervaar dat de prikkels een extra sensatie geven aan de wijn. Het lijkt net of de bubbeltjes de tong masseren zodat ik
Een tafel vol tradities Voor het hoofdgerecht wordt geserveerd komt de gastvrouw aan tafel met de suggestie om voor het hoofdgerecht een heerlijke Pinot Gris te nemen. Een uitstekende keuze bij vis, maar mijn
7
gebakken aardappeltjes, spruitjes, verse spinazie, zoete appel in kaneelsaus, prei, witlof met kaas en patatjes op tafel gezet. Dan pas wordt het bord met de zeewolffilet geserveerd. Deze wordt goed warm op een warm bord gebracht. De filet komt in twee stukjes op de huid gebakken, wat altijd een lekkere extra structuur in de mond geeft. Hij is overgoten met warme langoustinesaus en erbij nog een tempura van sliptong. Wat een mooie combinatie. En dan al die extra gerechtjes op tafel. Voor mensen met anosmie, waar combineren van smaken en structuren enorm belangrijk is, is dit bijna het walhalla. Ook ditmaal dus weer heerlijk genieten van alle combinaties. De filet is heerlijk zacht maar ook knapperig op de huid. Ik neem de kleine stukjes filet met saus, dan met een stukje tempura - wat een heerlijke extra bite geeft - dan met de bittere smaak van spruitjes of witlof, dan een knapperig gebakken aardappeltje, dan…. Het kan gewoon niet op. Je wilt gewoon zolang mogelijk over het gerecht doen om zolang mogelijk te kunnen genieten. De wijn, die je echt tussendoor moet nippen, maakt het echt compleet. Niets meer aan toe te voegen.
Aceto is eigenlijk Aceto Balsamico en wordt van oudsher gemaakt rond Modena (Noord-Italië). Men laat hiervoor de most jarenlang rijpen in houten vaten, wat zorgt voor een donkergekleurde azijn met een heerlijke soms zoete maar volle smaak. Mijn ervaring is dat hoe ouder de aceto is, hoe rijker van smaak deze wordt. Hele oude aceto is best kostbaar en dus prijzig maar echt een aanrader om eens te kopen. Een paar druppels op de salade, op tomaat op brood, op kaas, op vla etc. Het geeft een enorme boost op dit alles en een heerlijke sensatie in de mond.
voorkeur gaat ditmaal uit naar een rode wijn en wel Langa Pi, gemaakt van 100% Conjecon. Wat een heerlijke wijn is dit toch. Zacht van smaak, sappig, een heel klein beetje zoet, een heerlijke afdronk en het past voor mij persoonlijk overal bij. Dus ook bij de zeewolffilet.
Nog net genoeg plek voor een heerlijke afsluiter
Maar nu komt het mooie van La Mère Anne, en ik denk een traditie uit het verleden van de Vissershaven. Voordat het hoofdgerecht wordt geserveerd worden er eerst allerlei schaaltjes met
Ik moet echt even uitbuiken om het nagerecht aan te kunnen. Gelukkig heb ik gekozen voor een glaasje champagnebavarois, wat eigenlijk een heerlijke afmaker is. Niet te veel en lekker fris. Mijn vrouw heeft een kaasplankje besteld en mag zes maal kiezen uit pakweg twintig kazen. Van de regionale kaas van Boer Veddegaal, tot een blauwschimmel van Roquefort en allerlei andere heerlijke kazen. Wat een aanbod! Het glaasje bavarois is heerlijk fris, ietsje zoet en omdat het uit één glaasje bestaat valt er helaas niet veel te combineren, dus een paar teugen later is het glaasje leeg. Het is een mooie afsluiter van een geweldige middag en een aanrader voor iedereen! P.s. Voor het afhalen van een avondmaaltijd tijdens de komende lockdown is La Mére Anne dus zeker ook weer een aanrader
Oudendijk Mere Anne in Beoordeling La ng: Sfeer & inrichti Bediening: Eten & drinken: t: Prijs/kwalitei Eindcijfer:
8
7 9 9 9 8,5
