Lessen uit instorting dak AZ-stadion

Op 10 augustus 2019 stortte een deel van het tribunedak van het AZ-stadion in. De Onderzoeksraad voor

Veiligheid (OVV) heeft bij haar onderzoek ook naar andere voorvallen gekeken. Het rapport gaat in op de oorzaken en wat hiervan geleerd kan worden voor de constructieve veiligheid van andere gebouwen waar veel mensen komen, zoals parkeergarages.

TEKST JITZE RINSMA De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) heeft een enquête gehouden bij de gemeenten over constructieve problemen tijdens de gebruiksfase van gebouwen om daarmee te leren van instortingen zoals van het AZ-stadion. De enquête is door 126 gemeenten ingevuld. Daaruit blijkt dat bij gebouwen in de gebruiksfase over de periode 2000-2020 ernstige problemen met de constructieve veiligheid aan het licht kwamen. In de helft ervan is tijdig actie ondernomen doordat gebreken zichtbaar werden. Signalen zijn echter niet altijd duidelijk of niet tijdig opgepakt. Het wel tijdig herkennen van signalen en het ernaar handelen kan het risico op zeer kostbaar herstel van de constructieve veiligheid of het plotseling bezwijken van (een deel) van het gebouw beperken. Uit het OVV-onderzoek blijkt dat van bestaande gebouwen en dus ook van parkeergarages tijdens de gebruiksfase niet met een bepaalde frequentie de constructieve veiligheid wordt onderzocht.

Kennisportaal Constructieve Veiligheid (KPCV) is de levende digitale opvolger van het Compendium Aanpak Constructieve Veiligheid. KPVC is een stichting waarin circa 45 organisaties participeren. Het Kennisportaal vervult een belangrijke rol bij het initiëren van acties, die voortkomen uit de rapportages van de OVV.

WIE IS VERANTWOORDELIJK?

In de Woningwet staat in artikel 1b tweede lid dat een gebouw blijvend moet blijven voldoen aan de voorschriften voor bestaande bouw uit het Bouwbesluit. In 2007 is artikel 1a opgenomen. Dit maakt expliciet dat de eigenaar van een gebouw moet zorgen dat geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat of voortduurt. Deze zorgplicht biedt de gemeente de basis om op te treden in situaties waar sprake is van een (dreigend) gevaar voor de gezondheid of de veiligheid. Hoe die zorgplicht moet worden ingevuld is niet uitgewerkt.

HOE BEOORDELEN?

Voor de beoordeling van de constructieve veiligheid verwijst het Bouwbesluit sinds 2012 naar de NEN 8700. In deze norm staan de wettelijk minimale betrouwbaarheidseisen waaraan constructies moeten voldoen. Ook worden in de norm grenzen gesteld waaronder bestaande constructies afgekeurd moeten worden. Zo stelt een gezaghebbende organisatie, het Kennisportaal Constructieve Veiligheid (KPVC) (zie kader) dat periodieke inspecties door een deskundige belangrijk zijn om vast te stellen dat een gebouw nog steeds veilig kan worden gebruikt. Het KPVC adviseert de constructieve veiligheid regelmatig te inspecteren elke vijf tot tien jaar of eerder als voorgaande inspecties daartoe aanleiding geven. De OVV gaat in haar rapportage in op het meerjarenonderhoudsplan (MJOP). De OVV schrijft dat constructieve veiligheid van oudsher geen vanzelfsprekend onderdeel van een MJOP is. Inspecties zijn daarbij gericht op gebreken per gebouwdeel en worden uitgevoerd door inspecteurs met een algemene bouwkundige achtergrond. Voor een oordeel over de constructieve staat van een gebouw is echter ook een meer integrale beschouwing nodig vanuit de kennis van een constructeur/betondeskundige. Daarbij is het mijns inziens van belang zich te realiseren dat veel parkeergarages berekend zijn op een levensduur van 50 jaar. Daarom zijn bij oudere garages een periodieke inspectie met betrekking tot de constructieve veiligheid een must.

1 Gevolgklasse 3 (volgens de NEN –EN 1990) zijn grote gevolgen ten aanzien van verlies van menslevens enkele tientallen) en of zeer grote economische of sociale gevolgen voor de omgeving. Voorbeelden zijn stadions, tentoonstellingsruimten, concertzalen hoogbouw hoger dan 7 meter en grote openbare gebouwen.

APK GROTE GEBOUWEN

De OVV doet in haar rapportage naar aanleiding van haar onderzoek naar de instorting van het AZ-stadion de volgende algemene aanbeveling: Vanwege de risico’s die het bezwijken van de constructie met zich mee kan brengen vraagt zij aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om voor gebouwen met de grootste gevolgklasse 31, zoals stadions te verplichten tot een zogenaamde apk-keuring: • Laat periodiek onderzoek doen naar de constructieve veiligheid door een onafhankelijk gecertificeerde deskundige; • Zorg ervoor dat diepgang en frequentie van het onderzoek proportioneel zijn aan de potentiële ernst in termen van gevaar voor mensen; • Leg vast dat gebouweigenaren bij elke eigendomsoverdracht het complete bouwdossier inclusief rapporten van inspecties, beoordelingen en eventuele herstelmaatregelen overdragen aan de nieuwe eigenaar.

NABESCHOUWING

Het periodiek onderzoeken van de constructieve veiligheid wordt mogelijk verplicht voor gebouwen met de grootste gevolgklasse. Een dergelijk onderzoek is ook aan te bevelen voor parkeergarages. Minister Ollongren heeft eind januari in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven de aanbevelingen van de OVV over te nemen en in het najaar met nadere regelgeving te komen.

JITZE RINSMA, Rinsma parkeeradvies

Rapport OVV: