Tramwaj Turystycznie nr 1/2018

WYDANIE SPECJALNE Nr 1, lato 2018 Cena: Bezpłatny www.tramwajcieszynski.pl

siła natury

Brenna

siła tradycji

Istebna

siła energii

Szczyrk

siła zdrowia

Ustroń

siła źródeł

Wisła

witamy w pierwszym numerze Tramwaju Turystycznie

rozkład jazdy: 6-15

Gmina Istebna

16-25

Gmina Szczyrk

28-37

Gmina Ustroń

38-51

Gmina Wisła

52-64

rozkład jazdy

Gmina Brenna

Ustroń Brenna

Szczyrk

Wisła

Istebna

Z A ŁO G A T R A M WA J U: DYSPOZYTOR: Wojciech Krawczyk, MOTORNICZY: Urszula Markowska tel. 577 148 965 KONDUKTORZY: Dominika Rychły, Fryderyk Dral, Małgorzata Perz DZIAŁ MARKETINGU: Piotr Czerwiński tel. 602 571 638 PASAŻEROWIE: Amelia Witos, Szymon Krupka, Florianus, Marcin Mońka, Robert Kania, Iwona Czarniak, Jacek Cwetler, Dariusz Bożek

ZAJEZDNIA: Cieszyn, ul. Mennicza 44 BAZA: Fundacja LOKALSI Cieszyn, ul. Bielska 184

W obecnej sytuacji ekonomicznej i politycznej coraz mniej osób wybiera wyjazd na wakacje do Tunezji, egiptu czy Hiszpanii. Na nowo odkrywamy własny kraj i możliwości wypoczynku, jakie ma do zaoferowania. By odpocząć, wcale nie trzeba jechać daleko. Wakacje w Polsce mogą być nie mniej ciekawe, niż te spędzone nawet w najodleglejszych zakątkach świata. „Tramwajem Turystycznym” poprowadzimy Państwa przez Beskid Śląski. Dla mieszkańców województwa śląskiego wszystkie atrakcje są na wyciągnięcie ręki ale dla turystów z odległych zakątków kraju z pewnością ten region będzie sporym i pozytywnym zaskoczeniem. Zapraszamy więc w podróż po „Beskidzkiej 5”. „Beskidzka 5” to utworzony w 2004 roku produkt turystyczny, który łączy wyjątkowe walory turystyczne poszczególnych gmin. W jej skład wchodzą gminy: istebna, Brenna, szczyrk, ustroń i wisła. Każda z nich z osobna ma do zaoferowania coś wyjątkowego, coś charakterystycznego tylko dla siebie, co sprawia, że razem tworzą wielowymiarowy i kompletny zbiór walorów, który prezentują turystom. Szczyrk to „siła energii”, Istebna to „siła tradycji”, Wisła to „siła źródeł”, Brenna „siła spokoju”, a Ustroń to „siła zdrowia”.

Każdy więc znajdzie tu coś dla siebie, zarówno podczas dłuższego urlopu, jak i krótkiego, nawet weekendowego wypadu. To jest kolejny przykład na to, że w województwie śląskim nie tylko dobrze jest mieszkać, ale też warto tu przyjeżdżać. Zawsze i o każdej porze roku.

ŹRÓDŁO ZDJĘCIA OKŁADKI: arch. Kolej Linowa „Czantoria”, fot. Wojciech Wysłych DRUKARNIA: Offsetdruk i Media Sp. z o.o. w Cieszynie

Wydawca magazynu „Tramwaj Cieszyński” nie ponosi odpowiedzialności za treści reklam i art. sponsorowanych, a także za poglądy autorów zawarte w zamieszczonych tekstach.

Reprodukcja oraz przedruk wyłącznie za zgodą wydawcy. Wszystkie materiały publikowane w niniejszym magazynie są własnością wydawcy i są chronione prawami autorskimi.

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

3

KALENDARZ IMPREZ wakacje 2018

Beskidzka Piątka: Brenna - Is tebna - Szc zyrk - Us troń - Wisła

BRENNA

21.07

Uphill MTB Beskidy 2018. Międzynarodowy cykl wyścigów w kolarstwie górskim o Puchar Euroregionu Śląsk Cieszyński.

04.08

Letni Koncert u Kossaków – Krzysztof Kiljański.

Górki Wielkie – Dwór Kossaków.

11.08

Kabaretowa Gwiazda Wakacji – Kabaret Smile i Szymon Łątkowski. Park Turystyki.

19.08

VI Dolina Leśnicy Bieg o Breńskie Kierpce. Brenna Centrum - Park Turystyki.

ISTEBNA

Stała

Wystawa Największej Koronki Koniakowskiej Świata. Gminny Ośrodek Kultury, Promocji, Informacji Turystycznej i Biblioteka Publiczna w Istebnej.

28 - 29.07 29.07

Rowerowy Wyścig 4-etapowy Road Trophy; (cykl Dobre Sklepy Rowerowe ) Istebna Zaolzie – Złoty Groń CycloPartner.

25.08

Jarmark Pasterski. Centrum Pasterskie w Koniakowie.

Konkurs Kulinarny w ramach XXIV Festynu Istebniańskiego. Amfiteatr „Pod Skocznią”.

11-15.08 w Koniakowie.

XXIV Festyn Istebniański w ramach 55.TKB. Amfiteatr „Pod Skocznią”.

11 - 13.08

Dni Koronki Koniakowskiej. Chata na Szańcach w Koniakowie, Szkoła Podstawowa nr 1

SZCZYRK

21.07

Jakubowe Święto. Amfiteatr Skalite. Impreza, która łączy zabawę z modlitwą, a szczególnym momentem tego wydarzenia jest zawsze zapalenie wielkich Jakubowych ognisk.

11.08 – 12.08

w Szczyrku.

VI Ogólnopolski Jarmark Kolekcjonerski. Teren przy Urzędzie Miasta

17.08 – 19.08

Korowód Zespołów 55. Tygodnia Kultury Beskidzkiej.

Start ul. Górska/Beskidzka do amfiteatru Skalite.

Uliczny korowód jest jednym z wydarzeń towarzyszących znanej na świcie imprezie folklorystycznej.

Beskid Tour – Turniej Trzech Skoczni. To trzydniowy turniej skoków w ramach zawodów Pucharu Kontynentalnego, organizowany na trzech skoczniach: 16.08 – Frensztat w Czechach, 17.08 – Szczyrk, 18.08 – Wisła.

07.08

25.08

28.07

Tour de Pologne – 90 lat Tour de Pologne Niepodległa.

Meta IV etapu Jaworzno-Szczyrk. Narodowy Wyścig Niepodległości.

4

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Szczyrk Latem Wita Kwiatem. Plac św. Jakuba.

... re ... laks, r ekreacja

kreacja... e r , s k , rela e i w zdro

USTROŃ

28.07 -29.07 04.08

Military Festiwal. Rynek, Amfiteatr.

20:00 Kabaret Ani Mru Mru w Amfiteatrze.

11.08

Mistrzostwa Polski w Podawaniu Baraniny oraz Święto Baraniny. Rynek, RM Gastro.

15.08

16:00 Gdzie biją źródła? Amfiteatr. Wystąpi Zespół Regionalny „Mała Istebna” oraz zespół „Słowianie”.

17.08 – 19.08

18.08

II Międzynarodowa Wystawa Produktów Regionalnych. Rynek.

31.08 – 01.09

Rajdowy Ustroń. Rynek. Impreza promująca sporty motorowe oraz bezpieczną jazdę. Angażują się w nią m. in. ustrońskie załogi rajdowe na czele z Kajetanem Kajetanowiczem i braćmi Szejami.

Dni Ustronia i Ustrońskie Dożynki.

Rynek, Amfiteatr.

WISŁA

20.07 – 22.07

Małysza w Wiśle Malince.

FIS Grand Prix w Skokach Narciarskich. Skocznia im. Adama

21.07 – 22.07

16.08

– 18.08 Puchar Beskidów – Turniej Trzech Skoczni.

To trzydniowy turniej skoków w ramach zawodów Pucharu Kontynentalnego, organizowany na trzech skoczniach: 16.08 – Frensztat w Czechach, 17.08 – Szczyrk, 18.08 – Wisła.

Prywatka PRL-u Święto Sąsiada.

Plac B. Hoffa, Amfiteatr im. Stanisława Hadyny oraz Park Kopczyńskiego. Koncerty i prezentacje nawiązujące do czasów PRL.

18.08 – 19.08

28.07 – 05.08

25.08 – 26.08

Tydzień Kultury Beskidzkiej w Wiśle. Od lat najważniejsze wydarzenie kulturalne w Wiśle. Podczas najdłuższego tygodnia w roku, trwającego aż 9 dni, na scenie Amfiteatru im. Stanisława Hadyny koncertują tysiące wykonawców z kraju i zagranicy.

11.08 – 12.08

II Międzynarodowa Noc Zbójników i Festiwal Sera w Wiśle. Skolnity – górna stacja kolei linowej. W zbójnickiej wiosce będzie mnóstwo atrakcji dla dzieci, tańca i konkursów, a także lokalnych potraw.

wy bieg górski na terenie Wisły.

Bike Maraton 2018 – wyścig rowerowy MTB i Superbieg – przełajo-

XIX Wiślaczek Country w Amfiteatrze. Placu B. Hoffa. Impreza w stylu country. Głównym punktem są koncerty i tradycyjny korowód.

01.09 – 02.09 plac B. Hoffa.

Dni Wisły – koncerty i jarmark.

Amfiteatr,

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

5

BRENNA

B

Brenna je klidná horská obec, která se nachází se ve Slezském vojvodství, na Těšínsku, v údolí řeky Brennice, pod malebnými vrcholky Slezských Beskyd, mezi Ustroněm a Szczyrkem.

Brenna je úžasné místo pro rekreaci daleko od hluku měst, v prostředí čisté přírody. Místo překvapuje turisty svým kouzlem, spoustou cyklistických stezek a horských cest (např. na hory Blatnia nebo Stary Groń), kajakovými přístavy, historickými památkami dřevěné architektury a také folklórem, který se zde kultivuje.

Násypy vytvořené nad řekou Brennicou jsou ideálním místem pro odpočinek na lehátku, pro opalování a koupání, a také pro rybaření. To však neznamená, že Brenna je místo, kde není co dělat.

Naopak! V amfiteátru a v Turistickém parku se koná mnoho akcí: vystoupení hudebních souborů a kabaretů, pivní slavnosti, folklorní akce, soutěže a sportovně - rekreační závody. Krčmy a restaurace s příjemnou atmosférou nabízejí vynikající regionální jídlo.

Nechybí ani gastronomické stánky a pivní zahrady. Četné horské stezky lákají turisty toužící po putování. Když cestujete pěšky, na kole nebo na koni po těchto stezkách, narazíte na unikátní přírodní exempláře (např. náprstník červený nebo hvězdnatec zubatý).

Horská zákoutí skrývají také historické objekty - bunkry nebo kříž zamilovaných). Večerním eskapádám mohou dělat společnost přelétávající netopýři. Okolní stezky nabízejí také spoustu atrakcí pro děti (např. Zahrada pohádek na malebně situované mýtině - Grabowé).

Vzdělávací farmy – pro zájemce o beskydskou tradici a kulturu budou hodnotným zdrojem informací regionální pracovní setkání, která se konají v Chlebové chatě a také na Kozí farmě, na místech, nebo také v Agroturistice „U Gazdy”.

Kozí farma – hospodáři na Kozí farmě okouzlení valašskou kulturou vytvořili v Brenné místo, kde je po ruce všechno to, co obsahuje pojem horalská kultura a obyčeje. V budově restaurace, která je replikou dřevěné chalupy z roku 1928, ochutnáte tradiční beskydská jídla. Na vzdělávací farmě máte také možnost zúčastnit se regionálních pracovních setkání: výroby sýra, zdobení perníčků, pečení kvaskového chleba a těšínských sušenek.

Chlebová chata – je to miniskanzen, který představuje: chatu s chlebovou pecí, stodolu se zemědělskými stroji, jeřáb, staré včelí úly a také větrný mlýn. Hostitelé učí mladé a starším připomínají, jak kdysi vypadal život na venkově, jak se dělalo máslo, jakým nářadím se pracovalo v hospodářství, čím se zabývá včelař. Během pracovních setkání lze poznat chuť vlastnoručně udělaných podplamenic.

6

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

BRENNA

BRENNA siła natury!

B r e n n a - s í l a

k l i d u !

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

7

BRENNA siła natury!

zdjęcia arch. UG

BRENNA

8

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Gmina Brenna (obejmująca również Górki Wielkie i Górki Małe) to zaciszne górskie miejscowości położone w województwie śląskim, na Ziemi Cieszyńskiej, w dolinie rzeki Brennicy, u stóp malowniczych szczytów Beskidu Śląskiego, pomiędzy Ustroniem a Szczyrkiem.

Brenna to wspaniałe miejsce na wypoczynek z dala od zgiełku miast, w otoczeniu czystej przyrody. Miejscowość zaskakuje turystów swymi urokami, licznymi ścieżkami rowerowymi i szlakami górskimi (np. na Błatnią czy Stary Groń), przystanią kajakową, zabytkami architektury drewnianej oraz kultywowanym tu folklorem. Wały utworzone nad rzeką Brennicą to wymarzone miejsce na leżakowanie, kąpiele słoneczne i wodne, a nawet wędkowanie. Nie oznacza to jednak, że Brenna to miejsce, w którym nie ma co robić. Przeciwnie! W amfiteatrze i Parku Turystyki organizowanych jest wiele imprez: występy zespołów muzycznych i kabaretów, biesiady piwne, imprezy folklorystyczne, konkursy i zawody sportowo – rekreacyjne. Miejscowe karczmy i restauracje serwują wyśmienitą kuchnię regionalną. Nie brakuje też stoisk gastronomicznych i klimatycznych ogródków.

BRENNA

Stary Groń

Brenna jedność z naturą Park Turystyki w Brennej

Park Turystyki to wspaniałe miejsce rekreacji, duma Brennej, stworzone niedawno na miejscu dawnego, niezbyt ciekawego już parku. Ścieżki są wybrukowane, zieleń zadbana, powstały skalniaki i regionalne kramiki oraz punkty gastronomiczne. Najciekawsze obiekty to boisko wielofunkcyjne, boisko do piłki plażowej oraz pole do mini-golfa, które zimą zmienia się w lodowisko.

Jest też nowoczesny amfiteatr i plac zabaw dla dzieci.

Park Turystyki sprawił, że Brenna stała się znacznie bardziej atrakcyjna zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Organizowane są tutaj liczne imprezy plenerowe.

Park Turystyki

Obserwatorium Nietoperzy w Brennej

Od maja do września można zobaczyć i usłyszeć nietoperze, które zadomowiły się na strychu szkoły w Brennej. Poddasze budynku zamieszkują dwa gatunki nietoperzy podlegające ochronie ścisłej: podkowiec mały

Obserwatorium nietoperzy TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

9

BRENNA

oraz nocek duży. Specjalne kamery i szyby weneckie pozwalają podglądać i podsłuchiwać te niezwykłe ssaki. Przy okazji można poznać prawdy i mity dotyczące tych sympatycznych stworzonek.

szlaki turystyczne

Liczne górskie szlaki kuszą turystów spragnionych wędrówek. Przemierzając tutejsze trasy pieszo, rowerem czy konno natrafić można na niepowtarzalne okazy przyrody (np. naparstnicą purpurową czy cieszyniankę wiosenną).

Górskie zakątki skrywają również historyczne - bunkry czy krzyż zakochanych. Wieczornym eskapadom towarzyszyć mogą przelatujące tu i ówdzie nietoperze.

Okoliczne szlaki to również moc atrakcji dla dzieci (np.

Ogród Bajek na pięknie położonej polanie – Grabowej).

Ogród Bajek

szlak kamyka

Przy Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków” rozpoczyna się wyznaczony w 2014 roku „Szlak Kamyka” umożliwiający turystom odwiedzenie w czasie jednego spaceru trzech obiektów o dużych walorach przyrodniczych. Są to: zabytkowy Park Kossaków, park otaczający dawną stanicę harcerską, której kierownikiem w latach przedwojennych był druh „Kamyk” – Aleksander Kamiński, autor „Kamieni na Szaniec” oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Góra Bucze”. „Szlak Kamyka” przebiega przez teren ścisłej ochrony wód ujęcia Wodociągów Ziemi Cieszyńskiej w Pogórzu. Ścieżka ma 2 km długości i kończy się na północnym stoku góry Bucze (417 m n.p.m.), gdzie łączy się ze ścieżką przyrodniczo-dydaktyczną „Góra Bucze”. Na trasie znajdują się dwie tablice informacyjne zlokalizowane w sąsiedztwie wyżej wymienionych parków. Informacje na nich zawarte dotyczą bogatej dendroflory obu obiektów. „Szlak Kamyka” został poprowadzony w łatwym terenie, nie ma tu stromych podejść, jest dostępny dla wszystkich.

10

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

muzeum Zofi i Kossak-Szatkowskiej

Zespół dworski z XVIII wieku w Górkach Wielkich był przedwojenną własnością rodziny Kossaków. Niestety zawierucha wojenna sprawiła, że pisarka musiała opuścić swoją posiadłość. Po powrocie z emigracji zastała dwór w zgliszczach, zamieszkała w małym domku ogrodnika. To właśnie w nim, w 1973 roku z inicjatywy męża pisarki powstało Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej. Zygmunt Szatkowski sam porządkował zbiory i jako pierwszy kustosz udostępniał je zwiedzającym.

Obecnie placówka jest oddziałem Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. Większość eksponatów stanowi własność skarbu państwa. Pozostałe są depozytem powierzonym przez rodzinę Zofii Kossak. Dwa pomieszczenia oddające atmosferę pracy pisarskiej, składają się na stałą ekspozycję Muzeum. Eksponaty i otoczenie, w jakim tworzyła Zofia Kossak pozwalają odtworzyć rzeczywisty wygląd i nastrój domku ogrodnika, w którym powstała większość powojennych utworów pisarki. Prezentowane są zarówno archiwalne zdjęcia, jak i rodzinne pamiątki, rękopisy i maszynopisy, a także unikalne polskie wydania i tłumaczenia utworów Zofii Kossak. Archiwum Muzeum zawiera bogatą korespondencję gro-madzoną przez pisarkę i jej męża, pozwalającą na nie tylko prześledzenie recepcji twórczości autorki „Pożogi”, ale także uzupełnienie faktów biograficznych.

W zabytkowym dworze w Górkach Wielkich ma swoją siedzibę Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków”. W budynku znajduje się stała ekspozycja, oparta w głównej mierze na urządzeniach multimedialnych, która ma zobrazować życie rodziny Kossaków w Górkach Wielkich. Na ścianach dworu znajdują się wielowymiarowe wydruki, na ekranach wyświetlają się rodzinne zdjęcia, a dzięki słuchawkom możemy posłuchać wypowiedzi pisarki i jej córki. W Centrum przygotowano wystawę również dla najmłodszych. To właśnie w Starym Dworze mieszkał Kacperek, skrzat domowy, bohater książki Zofii Kossak „Przygody Kacperka góreckiego skrzata”. Dzieci, wchodząc do zabytkowego dworu, zobaczą wszystkie postacie związane z przygodami skrzata, będą mogły wejść do dziurki od klucza i podglądnąć nietoperze i pająki.

Poza działalnością wystawienniczą Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków” zajmuje się planowaniem i realizacją konkursów, warsztatów, pokazów, wykładów, paneli dyskusyjnych. Natomiast każdego lata odbywa się cykl imprez kulturalnych pt. Artystyczne Lato u Kossaków, w ramach którego organizowane są plenery malarskie, warsztaty plastyczne, teatralne, rzeźbiarskie, spektakle i koncerty.

BRENNA

zagrody edukacyjne

dla zainteresowanych tradycją i kulturą beskidzką cennym źródłem informacji będą warsztaty regionalne odbywające się w Chlebowej Chacie oraz Koziej Zagrodzie, czy też w Agroturystyce U Gazdy.

Gospodarstwo agroturystyczne U Gazdy

To miejsce, gdzie prowadzone są warsztaty edukacyjne dotyczące sianokosów, wyrobu serów i obróbki wełny.

Owieczki strzyżone są dwa razy w roku, aby z ich wełny powstała nitka, potrzebne są umiejętności i spora dawka cierpliwości. Strzyżenie, gręplowanie, przędzenie na wrzecionie lub kołowrotku, wszystkie te czynności sprawiają, że z wełny powstaje przędza, a z niej można już wykonać cuda: skarpety, szaliki, czapki... Dla miłośników zwierząt szczególnie atrakcyjne będą warsztaty dotyczące hodowli. Tutaj pod okiem gospodarzy mieszkają owce, kozy, krowy, konie, psy i koty.

Kozia Zagroda

Gospodarze Koziej Zagrody oczarowani wołoską kulturą stworzyli w Brennej miejsce, gdzie wszystko to, co mieści się w słowie góralszczyzna jest na wyciągnięcie ręki. W budynku restauracji, będącym repliką drewnianej chałupy z 1928 r., skosztować można tradycyjnej beskidzkiej kuchni. W Zagrodzie Edukacyjnej jest możliwość wzięcia udziału w warsztatach regionalnych: wyrobu sera, ozdabiania pierniczków, pieczenia chleba na zakwasie i cieszyńskich ciasteczek.

Chlebowa Chata

to mini skansen, na który składają się: chata z chlebowym piecem, stodoła ze sprzętem rolniczym, żuraw, stare ule oraz wiatrak. Gospodarze uczą młodszych, a starszym przypominają, jak dawniej wyglądało życie na wsi, jak robiono masło, jakimi narzędziami pracowano w gospodarstwie, czym zajmuje się pszczelarz. W trakcie warsztatów można poznać smak własnoręcznie zrobionych podpłomyków.

Pumptrack

W Brennej wykonany został rekreacyjny tor rowerowy typu ‘pumptrack’. Jest innowacyjnym, zdobywającym coraz większą popularność obiektem, zwanym Rowerowym Placem Zabaw przeznaczonym do zbiorowej rekreacji. Jazda po nim może odbywać się bez pedałowania dzięki intuicyjnym ruchom, podobnie

Gospodarstwo Agroturystyczne U Gazdy

jak na huśtawce. Jest odpowiedzią na rosnącą potrzebę aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu.

Stanowi idealne połączenie bezpiecznej zabawy i jazdy na rowerze na każdym poziomie zaawansowania. Przeznaczony jest zarówno dla profesjonalistów, pasjonatów jak i całych rodzin.

Park krajobrazowy Beskidu Śląskiego

W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego i na terenie jego otuliny znalazła się Gmina Brenna. Chroniony obszar jest położony w południowej części województwa śląskiego na obszarze gmin: Bielsko-Biała, Brenna, Buczkowice, Goleszów, Istebna, Jaworze, Lipowa, Milówka, Radziechowy, Wieprz, Szczyrk, Ustroń, Węgierska Górka, Wilkowice i Wisła. Powierzchnia parku wraz z otuliną wynosi 60 905 ha: - 380620 ha powierzchnia samego parku - 22 285 ha powierzchnia otuliny.

Park obejmuje głównie tereny leśne Beskidu Śląskiego, które wraz z całym bogactwem flory i fauny przedstawiają wysokie wartości przyrodnicze. Najcenniejsze fragmenty drzewostanów o charakterze naturalnym objęte są ochroną rezerwatową. Na terenie parku i otuliny znajduje się 8 rezerwatów przyrody.

informacja Turystyczna w Brennej tel. 33 /8586 971 Brenna, ul. Wyzwolenia 77 www.brenna.org.pl facebook.com/brenna.gmina

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

11

BRENNA

Przytulia

w Brennej Już niedługo w Brennej powstanie Beskidzki Dom Zielin „Przytulia” - miejsce, w którym każdy będzie mógł zobaczyć, jakie zioła rosły i rosną w Beskidach. Co to przytulia?! To zapomniane zioło, które wg starodawnych wierzeń miało odpędzać złe moce. Słynie nie tylko ze swojego miłego zapachu przypominającego sielskie wakacje na wsi, ale przede wszystkim ze swoich niezwykłych właściwości.

B

eskidzki Dom Zielin powstanie w miejscu, które Brenna chce uratować i przywrócić do życia.

To pierwszy na Śląsku Cieszyńskim Dom Kultury, który większość mieszkańców zna jako Stare Kino mieszczące się przy ulicy Wyzwolenia 69. Dziś miejsce już zapomniane a niezwykle ważne dla miejscowości

12

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

i jej mieszkańców, bo wiążą się z nim nie tylko piękne wspomnienia, ale i kawałek niezwykłej historii.

Dom powstał z inicjatywy Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, którego inicjatorem był ks. Kubaczka wikary tutejszej parafii. Katolickie Stowarzyszenia Młodzieży, chociaż podkreślały swoje korzenie i osadzenie na fundamentach katolickich, wzbraniały się przed „łatką” organizacji religijnej. Ich cele nie ograniczały się bowiem do spraw kultu, lecz sięgały znacznie dalej.

KSM powstało jako organizacja świecka, apolityczna, której zadaniem było wychowywanie młodzieży „dla Boga i Ojczyzny”. „Co takiego wyjątkowego było w tym przedsięwzięciu, że ciągle się je przywołuje? (…) Otóż, rzeczywiście było to coś nadzwyczajnego. Oto pierwszy na całym Śląsku Dom Katolicko-Ludowy! I to postawiony we wsi, która uchodziła za jedną z najbardziej zacofanych. A dokonano tego w czasach szalejącej inflacji i największego kryzysu gospodarczego!” - pisała w 1926 roku Gwiazdka Cieszyńska.

Decyzja o budowie domu zapadła pod koniec 1921 roku, a już w roku 1923 stał w Brennej, na niewielkiej parceli, w środku gminy, okazały, choć drewniany gmach Domu Katolicko-Ludowego. Mieścił on dużą salę ze sceną i szereg mniejszych lokali. Uroczystego poświęcenia dokonał 19 sierpnia 1923 roku ks. prałat Józef Londzin, na którego cześć budynek nazwano później jego imieniem. Budynek pełnił różne funkcje, stał się „ośrodkiem pracy społecznej w gminie”, m.in. posłużył za pierwszą siedzibę

BRENNA

nowopowstałej Chrześcijańskiej Spółki Spożywczej, która prowadziła tam sklep (do czasu przejęcia budynków pożydowskich przy kościele), tam też odbywały się nie tylko sztuki, występy, koncerty, ale zebrania sekcji radiowej, powołanej do życia w roku 1927.

Wraz z upływem lat budynek służył kolejnym rocznikom młodzieży, a wreszcie następnym pokoleniom.

W czasie II wojny został zamknięty dla działalności publicznej, po jej zakończeniu przejęty przez władzę ludową i wykorzystywany jako sala kinowa. W roku 1995 teren i budynek położony przy ul. Wyzwolenia 69, wrócił w ręce Kościoła Katolickiego (najpierw kurii, później parafii), jednak nadal służył Gminie Brenna, jako siedziba Ośrodka Promocji, Kultury i Sportu. Do 2011 roku był również siedzibą redakcji „Wieści znad Brennicy”. Mimo, iż nikt już nie pamięta o budowniczych dawnego Domu Katolicko-Ludowego – breńskiej młodzieży i jej Stowarzyszeniach, Dom ten nieustannie pełnił swoją misję, kształtował umysły i serca młodego pokolenia na drodze do poznania kultury i tradycji

przodków. Po roku 2011 budynek został zamknięty ze względu na bardzo zły stan techniczny.

Od 2017 roku w blisko stuletnim budynku trwają gruntowne prace remontowe. Modernizacja została rozpoczęta w ramach unijnego polsko-czeskiego projektu „Beskid Śląski - wspólne dziedzictwo” dofinansowanego z Programu Interreg V-A Republika Czeska - Polska, w którym uczestniczą Brenna i oddalona o 50 km czeska Bystrzyca. Zabytkowy budynek zachowa swój zabytkowy styl architektoniczny, ale powstanie w nim niezwykła, nowoczesna ekspozycja z ziołami rosnącymi w Beskidach. Niewątpliwie Beskidzki Dom Zielin „Przytulia” będzie kolejną niespotykaną atrakcją regionu. Otwarcie planowane jest jeszcze w tym roku.

Amelia Witos

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

13

BRENNA

43-436 Górki Małe k/Brennej, ul. Breńska 113, tel. +48 33 853 96 30 Adres e-mail: pytania@chlebowachata.pl, www.chlebowachata.pl Prosimy o wcześniejszą telefoniczną rezerwację.

Spotkanie z okruchem tradycji.

REN NA B

ul. Wyzwolenia 99 Brenna kom. +48 500 122 225 tel. +48 33 853 62 10 Manufaktura Smaku Godziny otwarcia: 9:00 - 18:00

14

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Zapraszamy na ziołowy smalec z wiejskim chlebem.

ną

m

i

pa

ch

Chlebowa Chata zaprasza na spotkanie z okruchem tradycji.

Dorosłym przypominamy, jak życie wyglądało 50 - 100 lat temu i przywołujemy ich wspomnienia, zaś młodszym pokazujemy jak wyglądało życie ich dziadków.

W programie między innymi: • niezbędne do życia wyposażenie domu • droga „od ziarenka do bochenka” • proces wyrobu masła i sera • ciekawostki z życia pszczół Całość pokazu kończy się degustacją własnoręcznie zrobionych podpłomyków ze smalcem, masłem, miodem i kawą zbożową, wszystko domowej roboty.

ca zio

ła

Ziołowe inspiracje w czekoladzie

manufaktura smaku to wyjątkowa cukiernia i pracownia czekolady, w której tradycja i innowacje przenikają się wzajemnie tworząc kompozycję doskonałą. Tu poznasz smak prawdziwych, naturalnych lodów, kupisz ręcznie wyrabiane praliny i skosztujesz najlepszych ciast i ciasteczek.

BRENNA

Polecamy K RUPNIOKI Z ZIOŁAMI Agroturystyka U GAZDY Marta i Andrzej Cieślar ul. Malinka 5 43- 438 Brenna woj. Śląskie kom. Marta - 602 687 526 Andrzej - 660 455 246 tel. 033 855 86 43

REN NA B

pa

ch

i

Agroturystyka U Gazdy

ną

m

e-mail: u_gazdy@interia.pl www.u-gazdy.pl

Gospodarstwo rodziny Cieślar położone w Brennej na wysokości 700 m n.p.m jest oazą ciszy i spokoju. Goście swobodnie mogą korzystać z dużego terenu, grilla i placu zabaw, jak również odpocząć na łonie natury. Oprócz komfortowo wyposażonych pokoi wizytówką miejsca jest wyśmienita kuchnia regionalna i chleb własnego wypieku. Dla chętnych gospodarze organizują m.in. przejażdżki kolejką turystyczną czy ognisko z pieczeniem barana lub prosiaka.

To doskonałe miejsce zarówno na odpoczynek, jak i baza wypadowa na górskie wycieczki.

ca zio

ła

Zapraszamy na LODY z rozmarynem :) ul. Wyzwolenia 40, Brenna tel. 511 110 432 www.niebanalnie.com.pl

Kawiarnia & Pub NIebanalnie

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

15

ISTEBNA

I

Istebna je nesmírně zajímavá horská vesnice nacházející se ve slezském vojvodství, na jižním okraji Slezských Beskyd, pod vrcholkem hory Złoty Groń, nedaleko Koniakowa, Jaworzynky a Wisły, se kterou ji spojuje malebná trasa průsmykem Kubalonka. Spolu s Koniakowem a Jaworzynkou tvoří tzv. Beskydskou Trojvesnici.

Díky zvláštním krajinným hodnotám, bohaté a nadále živé horalské kultuře se tento region řadí k nejatraktivnějším v Polsku.

Istebna je výborná základna pro výlety do Beskydských hor, stejně tak pokud se jedná o pěší túry na mnoho kilometrů dlouhých turistických stezkách anebo také o výborně připravené cyklistické trasy. Istebna nabízí krásnou, historickou architekturu, často využitou jako muzea nebo pamětní síně, živou beskydskou kulturu, která je tu vidět na každém kroku, a navíc pobyt turistům zpříjemňují četné folkové a další open-air akce, mimo jiné: Dny Istebné, Bike Maraton nebo Setkání dudáků. Dodatečnou kuriozitou obce Istebna je skutečnost, že ve vesnici Jaworzynka se nachází tzv. Trojmezí – místo, kde se setkávají hranice tři států: Polska, Česka a Slovenska. Místo nabízí velmi velké množství atrakcí, včetně pěších turistických tras a cyklistických tras. Za zmínku stojí také Kurna Chata Kawuloků, neboli horalská chata z 19. století, která je nejpopulárnější regionální síní na Slezském Těšínsku. Chata byla postavena v roce 1863. Od začátku patří rodině Kawuloků. Je příkladem staré horalské architektury – nakloněná, šindelem krytá střecha, kamenná podezdívka. Jeden z majitelů – už nežijící Jan Kawulok, byl uznáván jako geniální instrumentalista a vypravěč. Díky němu a také jeho dceři Zuzaně není Chata jenom muzeum nástrojů, ale také místem, na kterém si lze poslechnout místní příběhy, poznat tradice, zvyky.

Ve sbírkách síně se mezi jinými nacházejí originální kuchyňské nástroje, opotřebené mlýnské kameny a také mnoho lidových hudebních nástrojů, jako jsou fujary, okaríny, fujarky, dudy, trombity, lesní rohy. Vyplatí se také navštívit Farní kostel Dobrého Pastýře, ve kterém si lze prohlédnout nádherně provedené polychromie.

Pro stále větší skupinu fanoušků nordic walking je připraven Horalský park Nordic Walking, na druhou stranu děti mohou počítat se skvělou zábavou ve Vodním parku Olza nebo ve Středisku ekologického vzdělání . Provozuje ho Lesní oblast Wisła, bylo zřízeno v rámci působení Lesního propagačního komplexu ‚’Lesy Slezských Beskyd’’.

V rámci stálé výstavy Střediska je možné si prohlédnout „Beskydské panorama”, ukazující místní faunu a flóru. V rámci krajiny Beskyd, mezi skutečnými kmeny a voňavými větvemi, se skrývají lesní zvířata (vypreparovaná). Návštěvu výstavy doprovází opravdové představení, které se začíná „Hymnou beskydských horalů”.

Za chvíli také uslyšíte zvuky ptáků a lesa, které doprovází zajímavý komentář vzdělávacího charakteru.

16

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

ISTEBNA

ISTEBNA tradycji! siła tradycji Istebna – Síla tradice!

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

17

ISTEBNA

ISTEBNA siła tradycji!

Istebna to niezmiernie ciekawa wioska górska położona w województwie śląskim, na południowym krańcu Beskidu Śląskiego, u stóp szczytu Złotego Gronia, niedaleko Koniakowa, Jaworzynki i Wisły, z którą łączy ją malownicza trasa przez Przełęcz Kubalonkę. Wraz z Koniakowem i Jaworzynką tworzy gminę Istebna zwaną także Trójwsią Beskidzką.

Dzięki wyjątkowym walorom krajobrazowym, bogatej i nadal żywej kulturze góralskiej, region ten zaliczany jest do najatrakcyjniejszych w Polsce.

18

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

zdjęcia arch. UG

ISTEBNA

Muzeum Koronki

ISTEBNA żywą kulturą beskidzką Istebna to bardzo dobra baza wypadowa w Beskidy, zarówno jeśli chodzi o wędrówki piesze po wielokilometrowych szlakach turystycznych, jak i rowerowe po świetnie przygotowanych trasach. W Istebnej możemy natrafić na obiekty architektury drewnianej, w których mieszczą się muzea czy izby pamięci. Pobyt turystom umilają liczne folklorystyczne imprezy plenerowe, m.in: Dni Istebnej, Dożynki czy Festyn Istebniański. Dodatkową ciekawostką gminy Istebna jest obecność we wsi Jaworzynka tzw. Trójstyku - miejsca, w którym schodzą się granice trzech państw: Polski, Czech i Słowacji.

Trójstyk stanowi atrakcję turystyczną, kulturową i historyczną. Topograficzny punkt, gdzie zbiegają się miejscowości Istebna, Hrcavy i Cierny, znajduje się w głębokim na 8m i szerokim na 34m jarze-potoku i stanowi środek okręgu opisanego na wierzchołkach trójkąta równoramiennego, wyznaczonego przez trzy stojące granitowe obeliski. Dostęp do Trójstyku, wzdłuż granicy polsko-czeskiej dla pieszych, rowerzystów i zwiedzających z wózkami ułatwiają wyłożone płytkami schody oraz 90 metrowa ścieżka asfaltowa.

Trójstyk TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

19

ISTEBNA

Odwiedzając Istebną mamy okazje zwiedzić Kurną Chatę Kawuloków, czyli XIX-wieczną chatę góralską, będącą najpopularniejszą izbą regionalną na Śląsku Cieszyńskim. Chatę wybudowano w 1863 roku. Od początku należy ona do rodziny Kawuloków. Stanowi przykład starej góralskiej architektury - pochyły, kryty gontem dach i kamienna podmurówka. Jeden z właścicieli - nieżyjący już Jan Kawulok, uznawany był za genialnego instrumentalistę i gawędziarza. Dzięki niemu, oraz jego córce Zuzannie, Chata to nie tylko muzeum instrumentów, ale również miejsce, w którym można posłuchać lokalnych opowieści, tradycji i zwyczajów.

W zbiorach izby znajdują się między innymi oryginalne sprzęty kuchenne, wysłużone żarna oraz liczne instrumenty ludowe, takie jak fujary, okaryny, fujarki, gajdy, trombity, rogi. Warto odwiedzić również XVIII-wieczny Kościół Parafialny pw. Dobrego Pasterza, w którym można oglądać pięknie wykonane

polichromie autorstwa Jana Wałacha oraz rzeźby wykonane przez rodzinę Konarzewskich.

Dzieci mogą liczyć na świetną zabawę w Parku Wodnym Olza czy w Leśnym Ośrodku Edukacji Ekologicznej prowadzonym przez Nadleśnictwo Wisła.

W ramach stałej wystawy Ośrodka można zobaczyć „Panoramę Beskidzką”, przedstawiającą miejscową faunę i florę. Na tle pejzażu Beskidów, między

20

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

prawdziwymi pniami i pachnącymi gałęziami, kryją się leśne zwierzęta. Zwiedzaniu ekspozycji towarzyszy prawdziwy spektakl, rozpoczynający się „Hymnem górali beskidzkich”. Po chwili usłyszeć można też odgłosy ptaków i lasu, którym towarzyszy ciekawy komentarz o charakterze edukacyjnym.

Przy zielonym szlaku turystycznym biegnącym z Jaworzynki Trzycatka przez Zapasieki znajduje się Stacja Terenowa Karpackiego Banku Genów i Świerka Isteniańskiego. Jej podstawowym zadaniem jest objęcie ochroną cennych drzewostanów świerkowych rasy istebniańskiej, ocena ich wartości w celu prawidłowego zagospodarowania oraz przebudowy, umożliwiającej ich zachowanie.

W skład Karpackiego Banku Genów wchodzą także Wolierowa Hodowla Głuszców i Muzeum Świerka Istebniańskiego.

Znajdują się w nim materiały naukowe i historyczne związane ze świerkiem istebniańskim, poszerzone o eksponaty związane z historią i kulturą Beskidu Śląskiego.

Wolierowa Hodowla Głuszców została uruchomiona w celu przywrócenia głuszca beskidzkim lasom.

Odwiedzając Istebną warto zwiedzić Izbę i Muzeum Pamięci Jerzego Kukuczki. Izba urządzona została w rodzinnym domu polskiego alpinisty i himalaisty.

Można tu oglądać pamiątki, które pochodzą z wypraw odbywanych w Alpy i Himalaje. Izbę prowadzi żona, pani Cecylia, która każdorazowo z wielkim wzruszeniem i uczuciem opowiada o życiu oraz osiągnięciach swojego męża. Jest to niezapomniana wycieczka śladami naszego wielkiego rodaka, który uważany jest za jednego z najwybitniejszych himalaistów świata.

Koniaków jest kolejną wsią należącą do tzw. Trójwsi Beskidzkiej. Nazwa pochodzi od tradycji podkuwania koni w tym rejonie. Z racji ich licznego na tym terenie wypasu w dawnych latach przyjęto używanie tej nazwy, czyli „konia – kół”. Miejscowość ta może się też poszczycić statusem najwyżej położonej wsi w Beskidzie Śląskim.

ISTEBNA

fot. arch. GC

Najwyższym szczytem Koniakowa i gminy jest bezleśna Ochodzita (895 m.n.p.m.), a ludowa legenda głosi, iż górę należało obchodzić, bo często przesiadywali na niej zbójnicy – stąd nazwa.

To właśnie drogą przez Koniaków w stronę Beskidu przejechał orszak weselny Gustlika i Honoraty, podczas kręcenia scen do ostatniego odcinka serialu „Czterej Pancerni i Pies”, a gośćmi weselnymi byłi członkowie Zespołu Regionalnego „Istebna”, ubrani w regionalne stroje. Na Jaworzynce zaś do dziś znajduje się Chata, w której kręcono ostatni odcinek pt. „Dom”.

Koniaków jest stosunkowo niewielką wioską w Beskidzkie Śląskim, ale znaną na całym świecie. A to za sprawą unikatowych ręcznie wykonywanych - “heklowanych” tutaj koronek, nazywanych na tym terenie „różyczkami”. Inspirowane są motywami natury i przyrody, a każdy element powstaje osobno. Po złączeniu w całość otrzymujemy w efekcie misterne, unikatowe dzieło.

Największy zbiór koronek możemy znaleźć w Muzeum Koronki im. Marii Gwarek, ale w Koniakowie jest sporo miejsc, gdzie możemy nabyć i podziwiać te piękne ręczne wyroby.

Muzeum Koronki - powstało w 1962 po śmierci Marii Gwarek, której pamięci poświęcona jest ta placówka. Można w nim zobaczyć wiele interesujących eksponatów, tzn.: czepce, obszycia chust, kryzy, kołnierzyki, wstawki do bielizny pościelowej, firanki, „ząbki” czyli serwetki na półki, z których każda ma inny wzór i kształt, motywowany elementami przyrody i tradycji.

Jedną z bardziej oryginalnych ekspozycji stanowi niedokończona serwetka dla królowej Anglii Elżbiety II. Zapewne jest to miejsce warte odwiedzenia celem po-znania długiej historii koronczarstwa w Koniakowie.

Koronki zobaczymy i kupimy Na Szańcach w Koniakowie oraz w GOK w Istebnej, gdzie znajduje się największa na świecie koronka koniakowska wpisana do Księgi rekordów Guinesa.

„Gdo mo owce, ten mo co chce”...

Koronki, chaty góralskie, muzea, to nie wszystko. Koniaków słynie z jeszcze jednej do niedawna zapomnianej kulturowej tradycji, a mianowicie z wypasu owiec. Tradycja ta powróciła w nasze strony i cieszy się na nowo ogromną popularnością. I to właśnie tradycyjny wypas owiec na halach, oryginalne oscypki, kiełbasy wołoskie oraz mnóstwo innych wyrobów z mleka owczego przyciągają do nas rzesze turystów.

Posmakować, zakupić i pozyskać informacje na ten temat można w Centrum Pasterskim, gdzie baca - Piotr Kohut oferuje możliwość udziału w warsztatach produkcji sera owczego połączonych z prelekcją na temat tradycyjnego pasterstwa. Obiekt zawiera: bacówkę (otwartą od kwietnia do października, czyli w czasie kiedy owce są na halach), gdzie można zaopatrzyć się w sery owcze, tj. bundz, bryndzę, oscypki, sery wołoskie, korbacze, żyntycę oraz Sklep górlaski, gdzie można nabyć: stroje góralskie, wyroby z wełny owczej, wyroby z drewna, metalu, skóry, materiałów ekologicznych i inne pamiątki.

Miejsca warte odwiedzenia stanowią także: Muzeum Regionalne na Grapie w Jaworzynce z warsztatem tkackim i mini skansenem, zaś prawdziwe dzieła zobaczymy między innymi w Muzeum Jana Wałacha na Andziołówce oraz w Domu Konarzewskich na Buczniku.

Wszystkich atrakcji jakie proponuje Trójwieś nie sposób opisać – tutaj po prostu trzeba przyjechać.

informacja Turystyczna w istebnej tel/fax +48 33 855 61 58, +48 516 195 614 promocja@ug.istebna.pl 43-470 Istebna 68 www.istebna.eu facebook.com/gminaistebna

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

21

ISTEBNA

Osada na Ochodzitej Na północnym zachodzie, tuż poniżej szczytu, usytuowana jest dziś niezwykła Osada z pięknym widokiem na leżące w dole malownicze zabudowania Koniakowa. Nieco dalej widać ciągnący się po południowych stokach Złotego Gronia sznur zabudowań Istebnej.

Poza doliną Olzy ciemne lasy wspinają się na stoki Młodej Góry i widocznych za nią Kiczor.

Bardziej na prawo, na ostatnim planie, widać wierzchołek Wielkiej Czantorii.

Ponad wyraźnie wciętą Przełęczą Kubalonka widzimy obniżenie doliny Wisły, a na prawo, na ostatnim planie - Równicę z jasną plamą podszczytowej polany.

Budząc się w letnie poranki, trudno wymarzyć sobie piękniejszy widok.

W Osadzie położonej na zboczu góry, w cichym i spokojnym miejscu, znajduje się siedem urzekających klimatem górskich domków. Każdy z nich posiada dwie sypialnie na piętrze, salon z w pełni wyposażonym aneksem kuchennym oraz urokliwy taras z przygotowanym miejscem do grillowania. To doskonałe miejsce na rodzinne wakacje.

22

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Do dyspozycji gości, nie tylko na pochmurne dni, pozostaje również sala kominkowa ze stołem bilardowym, rzutkami, TV z konsolą X-box oraz duża bawialnia dla najmłodszych.

Doskonale zagospodarowany turystycznie region z licznymi szlakami pieszymi i rowerowymi zachęca do górskich wypraw. Jednak nawet w Osadzie nie sposób się

ISTEBNA

nudzić. W ogrodzie znajduje się duży plac zabaw z ogromną piaskownicą, w której można budować ogromne zamczyska i stawiać babki z piachu. Na trampolinie można skakać i fikać koziołki, a przy okazji rozładować nieco energii. Boisko do siatkówki/piłki plażowej to doskonałe miejsce na rodzinne rozgrywki i mecze. W recepcji można bezpłatnie wypożyczyć: gry planszowe, puzzle, książki, paletki do badmintona, piłki i skakanki.

Osada na Ochodzitej została doskonale przygotowana na przyjęcie najmłodszych gości. Istnieje możliwość wypożyczenia łóżeczka z kompletem pościeli oraz dostawienia do domku krzesełka do karmienia, podestu, wanienki, nocniczka lub nakładki. Ponadto w każdym domku znajduje się kącik zabaw oraz kolorowa zastawa dla maluszków. Dla nieco starszych dostępne jest Wi-Fi, jednak z myślą o nich na okres wakacji przygotowano wiele atrakcji. W Osadzie odbywać się będą animacje, między innymi: „Tańce hulańce”, „Zgaduj zgadula”, „Mali artyści”, „Sport to zdrowie”, „Zabawmy się w teatr”. Dla bezpieczeństwa teren jest ogrodzony i dozorowany.

Gospodarze przygotowali również niezwykłą STREFĘ RELAKSU - gorącą banię z jacuzzi oraz ruską banię z panoramicznym oknem, gdzie surowe drewno, kamień i przepiękne widoki łączą się z nowoczesnym i wygodnym wnętrzem.

W tradycji rosyjskiej bania to wyjątkowe miejsce odpoczynku i spotkań towarzyskich. Jednak korzystanie z Ruskiej Bani zgodnie z rytuałem to przede wszystkim regeneracja sił witalnych, odprężenie, niwelacja stresu i napięcia, poprawa koncentracji a nawet zwiększenie odporności. Do bani przychodzi się podczas rozpalania ognia w piecu. Czekając na kąpiel, pije się gorące ziołowe herbaty z miodem lub innymi dodatkami. Gdy kamienie rozgrzeją się, zostają polane wodą. Następnie ciało chłoszcze się witkami, najczęściej brzozowymi lub pokrzywowymi. Po wyjściu ciało powinno zostać schłodzone zimną wodą. Ruska bania to masaż i relaks w jednym.

Osada na Ochodzitej to wyjątkowe miejsce z bogatą ofertą i pięknymi widokami w pakiecie. Myśląc o urlopie w górach z dziećmi z całą pewnością warto je wybrać zarówno jako punkt docelowy jak również jako bazę noclegową planując wyprawy na beskidzkie szlaki.

Osada na Ochodzitej Koniaków 1083 tel. 604 466 657 www.osadanaochodzitej.pl TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

23

www.weinoe.us.edu.pl ul. Bielska 62, Cieszyn, tel. 33/8546103

Uniwersytet Śląski w Katowicach

studiuj

w CIESZYNIE

nowe specja lności dos tosowane do r ynku pr ac y

studia

licencjackie magisterskie doktoranckie podyplomowe

24

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

na kierunkach animacja społeczno-kulturalna z edukacją kulturalną EDUKACJA KULTURALNA pedagogika specjalności: • pedagogika opiekuńczo-wychowawcza z asystentem rodziny • zintegrowana edukacja wczesnoszkolna i terapia pedagogiczna • zintegrowana edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne • pedagogika opiekuńczo-wychowawcza z terapią pedagogiczną • resocjalizacja z edukacją międzykulturową w wersji językowej polskiej i angielskiej • wychowanie przedszkolne z wczesnym wspomaganiem rozwoju dziecka • pedagogika społeczna z geragogiką oligofrenopedagogika z arteterapiĄ

etnologia i antropologia kulturowa specjalności: • dziedzictwo kulturowe w sektorze kreatywnym • antropologia stosowana i studia kulturowe • ekologia kulturowa • antropologia w produkcji rozrywki elektronicznej

pedagogika osÓb niepeŁnosprawnych/ SURDOPEDAGOGIKA z arteterapiĄ studia podyplomowe: • arteterapia • edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne • pedagogika specjalna w zakresie oligofrenopedagogiki • wczesne wspomaganie rozwoju dziecka niepełnosprawnego • resocjalizacja i socjoterapia

Kampus Cieszyn: akademiki stołówka kompleks rekreacyjno-sportowy z basenem hotel

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

25

SZCZYRK

S

Szczyrk se nachází ve Slezských Beskydech mezi úbočími Skrzyczného (1257 m n.m.) a Klimczoku (1117 m n.m.), ve výšce 460 – 600 m n.m. Vzhledem ke své atraktivní poloze, turistickým hodnotám, malebným horským stezkám a největšímu v Polsku počtu lyžařských sjezdovek, se po celý rok těší velké popularitě.

Ve Szczyrku se nelze nudit!

Na turisty čeká více než 60 km horských pěších a cyklistických stezek.

Pro cyklisty a pro procházející se je připravena cyklistická a pěší stezka nad řekou Żylicou a také crossová cyklistická dráha. Szczyrk je také jedním z oblíbených míst pro paraglidisty a běžce na dlouhé trasy.

Křižovatka turistických stezek se nachází přímo v centru města.

Je třeba povinně dobýt vrchol Skrzyczného a Klimczoku, vyrazit na výlet na průsmyk Karkoszczonka a dále na Błatnou, vyrazit na stezky v okolí Salmopolského průsmyku.

Nepochybnou vizitkou Szczyrku je Skrzyczne, které patří Centrálnímu sportovnímu středisku olympijských příprav. Během 2-etapového vjezdu na vrchol moderní 4-místnou lavicí se rozprostírá úžasný pohled na panorama Beskyd.

COS /CSS/ také disponuje plovárnou, sportovní halou, stadiónem pro lehkou atletiku, hřištěm, tenisovými kurty a také vynikajícím komplexem 3 skokanských můstků „Skalite”. Právě zde trénují národní týmy z Polska, Evropy a světa.

V letní sezóně čeká na turisty 10-místná kabina na Halu Skrzyczeńskou ve středisku Szczyrk Mountain Resort. Vyhlídková cesta je dlouhá kolem 7 minut. Mezi atrakcemi na Hale Skrzyczeńské patří mezi jinými největší v Polsku pastýřský zvon „zbyrcok”, vyhlídková terasa s panoramatem sousedních vrcholků, dětské hřiště a také kruh pro ohniště. Konají se tu také cyklické akce s živou horalskou hudbou.

Milovníci duchovních dojmů najdou pro sebe mnoho zajímavých nabídek: resorty SPA, bazény, kapličky nebo malebně ležící procházkové stezky. Povinnými body na mapě Szczyrku jsou Bator Art Gallery – největší na jihu Polska soukromá galerie současného umění a také Tvůrčí prostor Beskidarts – místo, na kterém se vytváří keramika, sochařství a také kroje inspirované kulturou Beskyd. Zde se pořádají dílny a tvůrčí setkání.

Nelze vyjmenovat všechny kulturní a sportovní akce, jaké se konají v Szczyrku během letní sezóny. Je to mezi jinými charitativní sportovní událost Běh pro srdce zbojníka Szczyrku, Tour de Pologne, Týden beskydské kultury, Jakubův svátek, horské ultramaratony, výstavy lidové tvořivosti, mezinárodní a tuzemské soutěže ve skocích na lyžích a mnoho jiných. Úplný kalendář akcí je dostupný na stránkách města.

Na zájemce čekají diskotéky, tančírny, puby, živá hudba, recitály, vernisáže a pracovní setkání, sportovní soutěže pro aktivní.

Toto všechno vytváří ideální podmínky pro rekreaci.

26

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

SZCZYRK

SZCZYRK siła energii!

SZCZ Y Y RK RK –– SÍLA SÍLA ENER ENER G G IE IE !!

SZCZ

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

27

SZCZYRK siła energii!

fot. Małgorzata Perz

SZCZYRK

28

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Szczyrk leży w Beskidzie Śląskim pomiędzy zboczami Skrzycznego (1257 m n.p.m.) i Klimczoka (1117 m n.p.m.), na wysokości 460 – 600 m n.p.m. Ze względu na swoje atrakcyjne położenie, walory turystyczne, malownicze szlaki górskie i największą w Polsce ilość tras narciarskich, cieszy się ogromną popularnością przez cały rok.

Nazwa Szczyrk pochodzi od „szczyrkania” kamieni w kamienistych korytach potoków górskich lub też, jak zakłada druga teoria, od „szczyrkania” dzwonków, zawieszonych na szyjach pasących się na halach owiec.

Na turystów czeka ponad 60 km górskich szlaków pieszych i rowerowych.

Z myślą o rowerzystach i spacerujących, przygotowano ścieżkę rowerowo-pieszą nad rzeką Żylicą oraz crossowy tor rowerowy. Szczyrk jest również jednym z ulubionych miejsc paralotniarzy i biegaczy długodystansowych.

Węzeł szlaków turystycznych znajduje się w samym centrum miasta. Obowiązkowo trzeba zdobyć szczyt Skrzycznego i Klimczoka, udać się na wycieczkę na Przełęcz Karkoszczonkę i dalej na Błatnią, wyruszyć na szlaki w okolicy Przełęczy Salmopolskiej.

zdjęcia arch. UM

SZCZYRK

W Szczyrku nie sposób się nudzić!

Niewątpliwą wizytówką Szczyrku jest Skrzyczne, należące do Centralnego Ośrodka Sportu Ośrodka Przygotowań Olimpijskich. Podczas 2-etapowego wjazdu na szczyt nowoczesną, 4-osobową kanapą, rozciąga się wspaniały widok na panoramę Beskidów.

COS dysponuje również pływalnią, halą sportową, stadionem lekkoatletycznym, boiskiem, kortami tenisowymi oraz wspaniałym kompleksem 3 skoczni narciarskich „Skalite”. To tutaj trenują kadry narodowe z Polski, Europy i Świata.

W sezonie letnim na turystów czeka 10-osobowa gondola na Halę Skrzyczeńską w ośrodku Szczyrk Mountain Resort. Widokowa podróż trwa około 7 minut.

Wśród atrakcji na Hali Skrzyczeńskiej znajdują się m.in. największy w Polsce dzwon pasterski „zbyrcok”, taras widokowy z panoramą na sąsiednie szczyty, plac zabaw dla dzieci oraz krąg ogniskowy. Odbywają się tu również cykliczne eventy z muzyką góralską na żywo.

Beskid stanowi doskonałą bazę wypadową na okoliczne szlaki. Na szczyt można wjechać 6-osobową kanapą, znajdującą się w ośrodku sportowo-rekreacyjnym

Skrzyczne TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

29

SZCZYRK

Beskid Sport Arena w Dolinie Biłej. Góra Atrakcji BSA to tor grawitacyjny Tatrabob, najdłuższa w Beskidach dmuchana zjeżdżalnia wodna Summer Splash o długości 180 metrów, wypożyczalnia rowerów, restauracja oraz plac zabaw dla najmłodszych. Latem, podczas kilku weekendów, można korzystać tu z szusów na śniegu.

Amatorzy duchowych doznań znajdą dla siebie wiele ciekawych propozycji: resorty SPA, baseny, kapliczki czy malowniczo położone szlaki spacerowe. Obowiązkowymi punktami na mapie Szczyrku są Bator Art Gallery – największa na południu Polski prywatna galeria sztuki współczesnej oraz Przestrzeń Twórcza Beskidarts – miejsce, w którym tworzy się ceramikę, rzeźbę oraz stroje inspirowane kulturą Beskidów. Organizowane są tu warsztaty i twórcze spotkania.

W drodze na Klimczok, przy niebieskim szlaku przez osiedle Podmagura, znajduje się regionalna izba techniki, w której zgromadzono stare motocykle, radioodbiorniki lampowe, gramofony oraz przedmioty codziennego użytku z XIX i XX wieku.

Każdy turysta z pewnością odwiedzi plac św. Jakuba, czyli centralne miejsce w Szczyrku. Rynek powstał w miejscu dawnego dworca autobusowego. Na terenie placu znajdują się liczne ławeczki, strumień oraz charakterystyczna fontanna w kształcie kuli. W sąsiedztwie nie brakuje terenów zielonych i atrakcji dla dzieci.

Plac pełni rolę łącznika pomiędzy główną ul. Beskidzką, a ścieżką rowerowo-pieszą nad Żylicą.

Zagospodarowana ścieżka służy mieszkańcom i turystom o każdej porze roku. To odcinek przygotowany z myślą o pieszych i rowerzystach. Ścieżka zaczyna się przy Urzędzie Miasta w Szczyrku i biegnie wzdłuż rzeki Żylicy do Placu św. Jakuba i dalej do amfiteatru „Skalite”, obok skoczni „Skalite” oraz Centralnego Ośrodka Sportu aż do Szczyrku Skalitego. Szczyrkowski odcinek łączy się ze ścieżką rowerową w Buczkowicach, dalej w Rybarzowicach, aż do Żywca.

Najcenniejszym zabytkiem w Szczyrku jest liczące ponad 200 lat drewniane Sanktuarium św. Jakuba Apostoła Starszego. Posiada piękną ambonę, kamienną chrzcielnicę i kropielnicę z 1800r. oraz obraz przedstawiający św. Jana z XVII wieku. W latach 19371939 kościół rozbudowano, ale po dzień dzisiejszy nie stracił swojej duchowej atmosfery. Zdobione wnętrze podkreśla przynależność parafii do tradycji góralskich.

W kwietniu 2011 roku kościół został podniesiony do godności Sanktuarium.

Sanktuarium MB Królowej Polski „na Górce” to jedno z najważniejszych miejsc kultu religijnego. To tu, 25 lipca 1894 roku, dwunastoletniej Juliannie Pezda objawiła się Matka Boża. Obok głównego kościoła, wybudowanego w 1912 roku, powstała kapliczka z pniem 30

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Zjeżdżalnia Summer Splash

Ścieżka rowerowa, wjazd do amfiteatru

Amifiteatr Skalite

Paralotniarze, Skrzyczne

SZCZYRK

Sanktuarium św. Jakuba

w Szczyrku podczas sezonu letniego. To m.in. wydarzenia sportowe o charakterze charytatywnym Bieg po Serce Zbója Szczyrka, Tour de Pologne, Tydzień Kultury Beskidzkiej, Jakubowe Święto, ultramaratony górskie, wystawy twórczości ludowej, międzynarodowe i krajowe zawody w skokach narciarskich i wiele innych. Pełny kalendarz imprez dostępny jest na stronach miasta.

Na chętnych czekają dyskoteki, dancingi, puby, muzyka na żywo, recitale, wernisaże i warsztaty, zawody sportowe dla aktywnych.

Wszystko to stwarza idealne warunki do wypoczynku.

informacja Turystyczna w szczyrku tel. 33 /815 83 88 it@szczyrk.pl www.szczyrk.pl, www.lato.szczyrk.pl, www.zima.szczyrk.pl facebook.com/MiastoSzczyrk Beskidzka Galeria Sztuki

buka, na tle którego się ukazała. W pobliżu sanktuarium znajduje się Grota Matki Boskiej ze źródełkiem, będąca miejscem magicznym – pełnym ciszy i spokoju, gdzie można zrelaksować się, podziwiając piękno górskiego krajobrazu.

Szczyrk jest wymarzonym miejscem dla wszystkich smakoszy kuchni polskiej i regionalnej Beskidów. Liczne restauracje, gospody i karczmy oferują swoim gościom wyśmienite menu. Każdy powinien skosztować kwaśnicy na żeberkach, tradycyjnego żurku podawanego w chlebie, dań z dziczyzny, golonki na kapuście, oscypka smażonego z żurawiną czy pysznego pstrąga w migdałach.

Miłośnikom mocniejszych trunków gestorzy bazy gastronomicznej polecają miodonkę beskidzką, a w zimowe, mroźne dni - grzane wino i piwo z przyprawami korzennymi. Ciekawostką jest możliwość degustacji wódek regionalnych o szerokim zakresie smaków, produkowanych tylko w Szczyrku.

Baza noclegowa Szczyrku obejmuje liczne obiekty o zróżnicowanym standardzie – od pokoi gościnnych, willi, pensjonatów, ośrodków wczasowych, aż po hotele, które łącznie mogą pomieścić ponad 7 tys. gości.

Nie sposób wymienić wszystkich imprez o charakterze kulturalnym i sportowym, jakie odbywają się

płaskorzeźba z Galerii pod Aniołkiem TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

31

SZCZYRK

e n j y c k a Atr SKRZYCZNE W okresie zimowym to prawdziwy raj dla miłośników szaleństw na nartach i snowboardzie. Każdą z innych pór roku przyciąga swoimi niezaprzeczalnymi walorami turystycznymi. Skrzyczne, czyli najwyższy szczyt Beskidów, to nie tylko w skali regionu, ale i całego kraju miejsce znane, a zarazem pozytywnie kojarzone.

Skrzyczne znajduje się na wysokości 1257 m n.p.m.

Wznosi się w północno-wschodniej części Beskidu Śląskiego, w bocznym ramieniu pasma Baraniej Góry.

Charakterystyczna sylwetka szczytu sprawia, iż jest to góra rozpoznawalna i z kilku powodów wyjątkowa.

To przede wszystkim miejsce, do którego chętnie przybywają miłośnicy zimowych szaleństw. Korzystają tu ze świetnych, naturalnych warunków. Stoki Skrzycznego posiadają ponad 10 kilometrów zróżnicowanych tras narciarskich, należących do Centralnego Ośrodka Sportu – Ośrodka Przygotowań Olimpijskich w Szczyrku, w tym jedyną w regionie trasę z homologacją Międzynarodowej Federacji Narciarskiej. W pełni komfortowe użytkowanie 32

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

narciarskich atrakcji gwarantuje nowoczesna kolej linowa, 4-osobowa kanapa o przepustowości 2400 osób na godzinę, wywożąca gości Ośrodka na całym odcinku z dolnej stacji w Szczyrku, poprzez Jaworzynę, aż na sam szczyt Skrzycznego.

Skrzyczne dostępne i interesujące jest jednak o każdej porze roku. Odwiedza je przeszło 200 tys. osób w okresie letnim, doceniających walory turystyczne okolic największego beskidzkiego szczytu. To tu zbiega się wiele popularnych górskich szlaków turystycznych.

Przemierzający je korzystają również z całorocznego schroniska zlokalizowanego na Skrzycznem.

Formą aktywności coraz częściej dostrzegalną i w szybkim tempie rozwijającą się na Skrzycznem jest turystyka rowerowa. Nie jest to bynajmniej przypadkowe, nie tylko mając na uwadze wspomniane górskie walory. Kolej linowa na całej długości została bowiem przystosowana do możliwości przewozu rowerów, poprzez montaż specjalnych uchwytów przy nowoczesnych kanapach. Ośrodek przygotował jednocześnie specjalną

SZCZYRK

ofertę z myślą o rowerzystach. Pakiety obejmujące od 3 do 5 wyjazdów jednego dnia zaproponowano w wariancie cenowym już od 55 złotych.

Wraz z rozpoczęciem bieżącego sezonu kolei linowej na Skrzyczne wprowadzony został ponadto nowy cennik na odcinki z dolnej stacji w Szczyrku na Jaworzynę oraz z Jaworzyny na szczyt Skrzycznego, a także bilet obustronny. Atrakcyjne ceny przewidziano dla dzieci w wieku od 6 do 11 lat, juniorów do 17. roku życia

Ośrodek narciarski cOs kolej linowa, wyciągi i trasy narciarskie ul. myśliwska 45, szczyrk tel. 33 817 86 20 kolej.skrzyczne@cos.pl , www.skrzyczne.cos.pl centralny Ośrodek sportu Ośrodek Przygotowań Olimpijskich ul. Plażowa 8, 43-370 Szczyrk tel. 33 817 84 41 sekretariat.szczyrk@cos.pl , www.szczyrk.cos.pl szczyrk.cos

oraz seniorów powyżej 60 lat. Za jednorazowe wjazdy,uwzględniając również wejściówkę normalną, zapłacić należy od 7 do 13 zł. COS-OPO w Szczyrku zapewnił także zniżki. Bezpłatnie z kolei skorzystać mogą dzieci do lat 6 (od rocznika 2013), zniżkę 50 procent od ceny normalnej przewidziano dla osób niepełnosprawnych, z kolei grupy zorganizowane powyżej 20 osób liczyć mogą na 10-procentowy rabat. Na podobnym poziomie ustalono zniżkę dla posiadaczy Karty Szczyrkowianina.

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

33

SZCZYRK

Sen o lataniu fot. Małgorzata Perz

na wyciągnięcie dłoni

Ludzie od wieków zazdrościli ptakom i marzyli o lataniu.

Według greckiej mitologii, w niebo pierwsi wzbili się Dedal i jego syn Ikar. Skrzydła, które ich uniosły, były pomysłem Dedala – architekta i inżyniera z Aten. Powstały, aby umożliwić ucieczkę z Krety, uwięzionym przez króla Minosa - ojcu i synowi. Skrzydła na jakich Dedal i Ikar wydostali się z wyspy, zbudowane były z piór i wosku. Niektórzy powiedzą, że to tylko mit i legenda, ale sen o lataniu to jedno z najpopularniejszych marzeń sennych.

Renesansowy geniusz Leonardo da Vinci poświęcił wiele lat na rozszyfrowanie zagadki ptasiego lotu i projektowanie maszyn zdolnych unieść człowieka w powietrze. Na łożu śmierci stwierdził, że jedną z nielicznych rzeczy, jakich żałuje w życiu, jest to, że nigdy nie uniósł się w przestworza. My już możemy!

Po 500 latach nieustających prób, odkryć i wynikającego z nich postępu, dzięki paralotni możemy bezpiecznie wzbić się w powietrze, by poczuć się jak Dedal i Ikar.

Paralotnia to rodzaj szybowca o miękkim płacie nośnym. Jej zasadniczym elementem jest skrzydło, do 34

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

którego za pomocą taśm i linek przyczepiona jest uprząż dla pilota. Cechą charakterystyczną paralotni jest jej duża powierzchnia. Jednoosobowa liczy nawet do 30 m2, natomiast dwuosobowa może mieć powierzchnię 40 m2.

Paralotnia można latać zarówno w górach, jak i na równinach. Aby oderwać się od ziemi, wystarczy ok. 30 metrowe wzniesienie.

W powietrze można wzbić się również motoparalotnią. Jest to połączenie paralotni i silnika spalinowego. Loty odbywają się na nowoczesnych wózkach, tzw. trajkach tandemowych. Motoaparalotnia daje nieograniczone możliwości lotu, nisko nad ziemią lub wysoko w przestworzach to firma specjalizująca się w sportach

ekstremalnych oferująca m.in. loty paralotnią i motoparalotnią. Loty odbywają się w tandemie, czyli na dwumiejscowej paralotni lub motoparalotni z doświadczonym instruktorem, co pozwala w pełni cieszyć się doznaniami i podziwiać niesamowite widoki do tej pory zarezerwowane dla wybranych. Z oferty mogą korzystać również osoby niepełnosprawne. Marka bowiem kieruje się dewizą, że nie ma rzeczy niemożliwych a ograniczenia, które istnieją, tkwią tylko w naszych umysłach. Jest to sport w którym adrenalina, endorfiny, wytwarzane podczas lotu pozwalają zastąpić niejeden nałóg czy uzależnienie.

SZCZYRK

Loty wykonywane są na zboczach gór i najczęściej odbywają się na dużych wysokościach (powyżej 500 m).

W czasie szybowania można samodzielnie pilotować paralotnię pod okiem instruktora. Ponadto cały przebieg lotu można zarejestrować na video w jakości HD, by powrócić do niezapomnianych przeżyć po latach lub na gorąco pokazać swoim znajomym. Loty z faza.be to doskonały sposób poznania kawałka nieba, ujrzenia znanych zakątków z innej perspektywy oraz sprawienia sobie lub bliskiej osobie niezwykłej pamiątki na całe życie – fantastycznych wspomnień! Event można zamówić w formie prezentu. oferuje ponadto wyprawy trekingowe

połączone z eksploracją jaskiń, drifting, skaczące szczudła POWERISER, paintball czy skialpinistyczny kurs lawinowy. Na wyprawach z firmą można przetestować najnowszy sprzęt do trekkingu, biwakowania i wspinaczki górskiej.

www.faza.be tel. 666 666 979

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

35

USTROŃ

T

Tady začínají Slezské Beskydy, kde každý, nezávisle na věku, najde po celý rok pro sebe spoustu radosti, spoustu možností a atrakcí.

Ustroń je turistické město. Nabídka města a podnikatelů je zaměřená jak na rodiny s dětmi, lázeňské hosty, tak také na osoby orientované na aktivní formy trávení volného času. Na milovníky horských výletů čekají trasy na Równici, Čantoryji a dále do Slezských Beskyd. Právě zde začíná Hlavní beskydská stezka, která vede až k Wołosatému v Bieszczadech. Město nabízí mnoho možností na trávení volného času po celý rok. V jarním až podzimním období umožňuje vyrazit si mezi jinými na bulváry u Wisly na pěší, cyklistické výlety, nordic walking a také na běžecké výlety. V provozu jsou tady celoroční lanové dráhy, dovolující dokonce osobám méně fyzicky zdatným obdivovat krásu beskydské krajiny. Fanoušci silnějších zážitků jistě ocení nabídku Extreme Parku, který se nachází poblíž vrcholku Równice. Na území města se nacházejí venkovní posilovny a také dětská hřiště pro nejmladší. Speciální Strefa 51 v Jaszowci a také Strefa Sportu i Rekreacji (Sportovně – rekreační areál v Parku Kościuszky v centru jsou místa vstřícná k rodinám s dětmi a osobám zaměřeným na sportovní zážitky. Fanoušci přírody a kontaktu s přírodou jistě ocení Lesní park překvapení, kde je možné nejen se seznámit se zvláštnostmi místní krajiny, ale také se setkat se zvířaty. Mezi jinými jsou stálými obyvateli parku divočáci, srnci, králíci, zubři, ale i sovy, orli. Ve městě se nadto nacházejí bazény, tenisové kurty. U nás se nelze nudit. V Ustroni mají také svoje místo milovníci extrémních fyzických aktivit, kteří mohou překonávat hranice svých možností mezi jinými na horských bězích (např. Pekla Čantoryje, Běh Rokity, Eliminatora), na cyklistických akcích (jako jsou např. Road Maraton, Bike Atelier, Uphill MTB Beskydy, Downhill City Tour). Na území města se také koná Barbarian Race – překážkový běh.

Ustroń jsou léčebné lázně. Ozdravné tradice mají tady více než 200-letou historii. Nyní lázeňští hosté oceňují nejenom mírné klima, ale především zdraví prospěšnou sílu solanky a léčivého bahna.

Tady se také nacházejí rehabilitační střediska nabízející pomoc při aktivizaci pohybového ústrojí, dýchacích cest a kardiovaskulárního systému. Lázeňská čtvrť Ustroně - Zawodzie je proslulá z budov ve tvaru pyramíd, které vznikly dle projektu Buszky a Franty a dnes jsou poznávacím znakem města, oceňovaným znalci architektury z celého světa. Stále více lidí využívá nabídky lázní v četných střediscích SPA a wellness. Stejně tak lázeňští hosté jak i turisti rádi využívají Halu pro pití vody z pramenů a odpočívají u solankové fontány.

36

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

USTROŃ

USTROŃ

siła zdrowia!

U ss tt r ro oń ń -U

a ss íí ll a

zd dr r a av v íí !! z

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

37

USTROŃ siła zdrowia!

zdjęcia arch. UM

USTROŃ

38

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Tu swój początek ma Beskid Śląski, tu każdy, niezależnie od wieku, przez cały rok znajdzie góry radości, góry możliwości i atrakcji dla siebie. ustroń jest miastem turystycznym.

Oferta miasta jak i przedsiębiorców skierowana jest zarówno do rodzin z dziećmi, kuracjuszy ale także do osób nastawionych na aktywne formy spędzania czasu.

Na miłośników wycieczek górskich czekają trasy na równicę, czantorię i dalej w Beskid Śląski. To właśnie tu swój początek ma Główny szlak Beskidzki, który biegnie aż do wołosatego w Bieszczadach.

USTROŃ

Kolej Linowa Czantoria

Góry radości w Ustroniu Miasto oferuje liczne pomysły na spędzanie czasu przez cały rok. W okresie wiosenno-jesiennym pozwala na praktykowanie m.in. bulwarami nad Wisłą wycieczek pieszych, rowerowych, nordic walking jak i biegowych. Działają tu całoroczne koleje linowe, pozwalające nawet osobom mniej sprawnym fizycznie podziwiać piękno beskidzkiego krajobrazu. Miłośnicy mocniejszych wrażeń z pewnością docenią ofertę Extreme Parku znajdującego się w pobliżu szczytu Równicy.

Na terenie miasta znajdują się siłownie zewnętrzne oraz place zabaw dla najmłodszych. Specjalna Strefa 51 w Jaszowcu oraz Strefa Sportu i Rekreacji w Parku Kościuszki w centrum to miejsca przyjazne rodzinom z dziećmi i osobom nastawionym na sportowe wrażenia. Miłośnicy przyrody i kontaktu z naturą z pewnością docenią Leśny Park Niespodzianek, gdzie można nie tylko poznać specyfikę miejscowego krajobrazu ale także obcować ze zwierzętami. Stałymi mieszkańcami parku są m.in. dziki, sarny, króliki, żubry, ale i sowy, orły. W mieście znajdują się ponadto baseny, korty tenisowe. Nie sposób się u nas nudzić. W Ustroniu swoje TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

39

USTROŃ

Czantoria

Wisła w Ustroniu

Pijalnia wód

Zawodzie

40

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

miejsce mają także amatorzy ekstremalnych aktywności fizycznych, którzy mogą granice swoich możliwości przekraczać m.in. podczas biegów górskich (np. Piekła Czantorii, Biegu Rokity, Eliminatora), podczas imprez rowerowych (m.in. takich jak Road Maraton, Bike Atelier, Uphill MTB Beskidy, Downhill City Tour). Na terenie miasta odbywa się także Barbarian Race – bieg z przeszkodami.

Ustroń to rodzinne miasto Kajetana Kajetanowicza, trzykrotnego mistrza Europy w rajdach samochodowych. Sympatyczny Kajto jest także naszym największym ambasadorem. Nie jest jednak jedynym sportowcem związanym z miastem. Ustroń posiada liczną grupę miłośników sportów samochodowych i wspólnie starają się promować ten rodzaj aktywności. Najważniejszym wydarzeniem tego cyklu jest Rajdowy Ustroń, na który zapraszamy w dniach 31.08-01.09.2018. To okazja nie tylko do poznania tajników motoryzacji, poczucia emocji rajdów samochodowych, ale także zdobycia wiedzy i umiejętności. Impreza ma charakter prorodzinny. Dla dzieci wspólnie z ekipami rajdowymi z Ustronia i firmami motoryzacyjnymi prowadzone są akcje edukacyjne.

Jest to też okazja do bezpośredniego spotkania ze sportowcami i ich załogami. Mamy świadomość, że nie samym sportem żyje człowiek, dlatego zapraszamy także na wydarzenia towarzyszące. 31 sierpnia będzie można posłuchać Sławomira, 1 września sporą dawkę humory zafunduje nam kabaret Czwarta Fala. Organizowane przez miasto wydarzenia są bezpłatne.

Ustroń to także smaki. Na naszych gości czeka wiele miejsc z ciekawą i różnorodną kuchnią. Turyści doceniają ofertę licznych karczm serwujących regionalne potrawy. Regularnie na ustrońskim rynku pojawią się także food trucki. Chętnie zapraszamy znanych kucharzy i inicjujemy wspólne gotowanie.

Ustroń jest uzdrowiskiem. Tradycje sanatoryjne mają tutaj ponad 200-letnią tradycję. Obecnie kuracjusze doceniają nie tylko łagodny klimat, ale przede wszystkim prozdrowotną moc solanki i borowiny. Tu znajdują się także ośrodki rehabilitacyjne oferujące pomoc w aktywizacji układu ruchu, dróg oddechowych i obwodowego układu krążenia. Uzdrowiskowa dzielnica Ustronia - Zawodzie słynie z budynków w kształcie piramid, które powstały na kanwie projektu Buszki i Franty i dziś stanowią znak rozpoznawczy miasta, doceniany przez znawców architektury z całego świata. Coraz więcej osób korzysta z oferty uzdrowiska w licznych ośrodkach SPA i wellness. Zarówno kuracjusze jak i turyści chętnie korzystają z Pijalni Wód i odpoczywają przy fontannie solankowej.

Wszystkie informacje o odbywających się w mieście wydarzeniach, ale i o atrakcjach i formach spędzania

USTROŃ

Barbarian

Rekreacja

Rekreacja 2

Kajetan i Zosia

Bieg z przeszkodami

czasu, znaleźć można na naszych oficjalnych profilach w mediach społecznościowych – www.facebook.com/ Ustron, www.instagram.com/miasto.ustron oraz na naszej stronie www.ustron.pl. Zachęcamy także do kontaktu z Informacją Turystyczną. Na terenie miasta znajdują się dwa punkty: na rynku i na Zawodziu w Pijalni Wód.

Wydział Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki Urząd Miasta Ustroń ul. Rynek 1 tel. 33 857 93 28 promocja@ustron.pl www.ustron.pl

Park Linowy Równica

informacja Turystyczna w ustroniu ul. Rynek 2 ul. Sanatoryjna 9 Tel. 33 854 26 53 informacja@ustron.pl facebook.com/Ustron

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

41

USTROŃ

WITÓMY PIEKNIE wszeckich letnikorzi i lufcorzi, kierzi nawszywili nasze beskidzki gory

Bydymy Was pieknie witać u nas dwa razy do roka w naszym Tramwaju i aji szpecyjalnie we wszeckich naszych dziedzinach i miastach, kiere majóm dlo was moc przirychtowanych wiesiołych roztolicznych wiecy.

S

kyrs tego, że nasz Ustróń je piyrszy po ceście waszej nawszczewy, bydymy go dzisio wóm zachwolać. Hańdownij był łón yno małóm gorolskóm dziedzinóm w kierej myszkali grole i żyli s chowanio krowiczek, łowieczek, babuci i wszelijaki gadziny.

Nieskorzij jak kierysi s tych goroli sie zmiarkowoł, że serwotkóm, kiero zustowała im po zrobiyniu syra idzie lyczyć ludzi s rozmajtego choróbska zaczła się ta dzisiyjszo uzdrowiskowo historyja Ustrónia. Ku tymu eszcze trzeja przydać, że jak na gorach wedla Ustrónia znaszli ziym s kierej jak jóm zagrzoli w piecu zaczło sie loć zielazo to uż s tym świyżym luftym nie było tak dobrze jako je dzisio. S tego grzocio mieli moc szlaki, a łona

42

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

jak zagrzoła wode to nieskorzij zaś kierysi prziszeł na to, coby lyczyć nióm rewme. Eszcze trzeja spómnieć ło tym, że kiejsi w gorach na obkoło Ustrónia rosły same buki, kiere zustały wyr-znióne skyrs hajcowanio nimi w hutniczym werku. Dzisio moji roztomili letnikorze ty smreki i jedle kiere widzicie posadzili nasi starzicy, coby zaś spadki kapke zdrowego luftu przidać naszym goróm.

Podarziło sie to na tela dobrze, że wy tu do nas dzisio przijyżdżocie coby prugować wylyczyć swoji chorobska i iś spadki zdrowym do roboty. Dlo tych co yno nas nawszywujóm w sobotem abo w niedzielem mómy zdrowy i świyży luft, kierym każdy może se pszeluftować swoji pluca tela godzin na wiela mo yno chyńć.

USTROŃ

Do obezdrzynio nasz Ustróń mo moc wiecy, kiere idzie uwidzieć aji za pore godzin jesi gdo mo chyńć i zdrowe klepeta. Po drugi stronie takigo wiynkszego potoka, kiery Wisłom sie mianuje je Zawodzi po kierym namowiómy was, coby sie przeszpacyrować s dzieckami. Nejprzód uwidzicie siedymnos chałup, kiere majóm wyglónd piramid, a nieskorzij Leśny Park Niespodzianek. Idzie tam uwidzieć moc rozmajtego zwiyrza, kiere ni ma zawrzite w corkach yno chodzi wedla was, a rozmajte ptoki nad wami furgajóm w lufcie. Jak styknie wóm eszcze pary w klepetach to sie możecie wydropać na przepieknej urody gore, kiero Równicóm się mianuje. Dlo tych słabowitych lufciorzi mómy nowinke ło tym, że idzie na te Równice dostać sie swojim auciskym i być tam rychlij łod tych co bydóm drepsić na nie po ceście na swojich klepetach. Ustróń eszcze mo moc atrakcyji, kiere trzeja by było obezdrzić, ale nejlepszyj to oglóndani potajlować se na dwa abo trzi razy, bo sie z tego ogłóndanio wiyncyj spamiynto.

W postrzodku Ustronia stoji stary rotuz, stare kościoły i przeogrómnie moc kszeftów. Kapke dalij też idzie obezdrzić w muzeum stare zieleźne rozmajte ździorba, kiere zustaly po ustróński odlywni i hucie.

A kónsek dalij jak się rozegnómy ku Wiśle to po prawo idzie trefić na drugóm pieknóm gore, kiero Czantoryjóm sie mianuje i na kieróm idzie się wydropać pieszki, abo wyjechać na linowej sztokerli. Tóż roztomili letnikorze, czakómy tu na was w Ustroniu, wartko sie oblykejcie we swoji jakle, mantle i dobre bóty nacióngejcie na swoji szłapy i tu do nas wartko przijyżdżejcie, coby aspóń chocioż na chwilem przeluftować ty swoji pluca tym naszym zdrowym luftym. Trzeja się hónym zebrać do kupy, coby was żodyn nie przedbiygnył i nie wypił przed wami tej zdrowej wody w pijalni na Zawodziu i nie posadził rychlij przed wami swojigo zadku na sztokerli, kiero cióngnióno je na linie ku wyrchu na Czantoryje. Ustróń was szumnie ugości bo rod mo wszeckich przijechanych do niego gości.

S ŁOWNIK lufciorz - turysta letnikorz - wczasowicz nawszczywić - odwiedzić dziedzina - wieś babuć - wieprzek przirychtowane - przygotowane roztoliczne - różne wieca - rzeczy skyrs - z powodu cesta - droga hańdownij - dawniej gadzina - drób nieskorzij - późnej zmiarkować - zorientować wedla - obok luft - powietrze nejprzód - najpierw szlaka - żużel rewma - reumatyzm przyszeł na to - zrozumiał smrek - świerk jedla - jodła kapke - trochę spadki - z powrotem podarziło się - udało się przeluftować - przewietrzyć zawrzite - zamknięte corek - zagroda klepeta - nogi mianuje - nazywa się rotuz - ratusz ździorba - stare rzeczy sztokerla - krzesło oblykać - ubierać się szumnie - ładnie do kupy - razem hónym - szybko

Fryderyk Dral

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

43

USTROŃ

Górskie wyprawy z Ozzim

Jak trzylatek zdobył

czantorię wielką Trwają wakacje, ku radości naszych pociech :). Powracam zatem do krótkich, rodzinnych wypraw po naszych Beskidach. Myślę, że w ten letni czas gotowa, zaplanowana wycieczka z dziećmi może okazać się wielką rodzinną przygodą.

C

zy trzylatek jest w stanie samodzielnie zdobyć - Czantorię Wielką (995 m.n.p.m.)? Zapewne nie! Ale gdy z pomocą przychodzi wyciąg krzesełkowy oraz odpowiednia motywacja – jest to możliwe.

Aby się o tym przekonać i rozwiać wątpliwości innych rodziców wraz z moją trzyletnią córką Emilią odbyliśmy wyprawę na Czantorię Wielką. Tym razem mój wierny pies Ozzi został w domu. Ryzyko niepowodzenia było zbyt duże. Dziecko, pies oraz ja sam – mogłem tego nie przeżyć;-). Ozzi zrozumiał to, ale z trudem.

Nie ukrywam, że było to dla mnie wyzwanie. Może nawet bardziej stresujące i angażujące niż kilkudniowe wyprawy w Bieszczady! Powiecie, że może trochę przesadzam? Jednak trzylatek zupełnie inaczej postrzega świat. Trzeba być czujnym na każde słowo i przewidywać działania, ponieważ nastrój dziecka w tym wieku często bywa kapryśny. Tu sprawdza się system zapowiedzi i nagród. Już na dzień przed wyjazdem opowiadałem mojej córce o Czantorii, Beskidach, lesie, legendach, zwierzętach i trochę o wyciągu. Wszystko bardzo spokojnie i nie zdradzając wszystkich szczegółów. Chodziło o wypracowanie optymistycznego nastawienia. I to chyba było właściwe, bo Emilia będąc z natury wielką gadułą od samego rana była bardzo podekscytowana.

Chwilami uszy bolały od tego co tam zobaczymy. Świat bajek i baśni mieszał się tu trochę z rzeczywistością – ale właśnie taki jest świat trzylatka. Czasami my dorośli musimy się do niego dostosować, inaczej przegramy.

W górach pogoda bywa bardzo zmienna. W kilka chwil może zacząć padać deszcz, możemy trafić na burze lub wręcz odwrotnie na piekące słońce. Pamiętajmy, że nasze dzieci, szczególne te mniejsze,

44

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

narażone są o wiele bardziej na wszelkiego rodzaju czynniki zewnętrzne w górach niż dorośli. Temperatura u góry może być o kilkanaście stopni niższa niż na dole.

Gdy w dolinie panuje bezwietrzna pogoda na szczytach może naprawdę wiać porywisty wiatr. Sprawdźmy także aktualną prognozę pogody! To bardzo ważne! Zatem w naszym plecaku dla dziecka muszą się znaleźć dodatkowe rzeczy takie jak - polar, cieplejsza czapka na uszy, komin na szyję, dodatkowa para spodni, bielizna na ewentualną zmianę oraz płaszczyk przeciwdeszczowy z kapturem. Ze względu na letnie zagrożenia w górach w postaci owadów (kleszcze) i węży (Żmije) lepiej ubrać dziecku buty za kostkę oraz długie spodnie! Konieczne jest nakrycie głowy oraz jeśli ostro świeci słońce - krem z filtrem do opalania. Warto także zakupić w aptece odpowiednie dla dziecka specyfiki odstraszające kleszcze. Ściółka bukowa, to idealne miejsce ich bytowania i żerowania. Pamiętajmy także o dodatkowym piciu, telefonie komórkowym oraz małych motywatorach – Emilka uwielbia ciemną czekoladę:-).

Naszą pierwszą wspólną wyprawę górską rozpoczęliśmy w Ustroń Polana. Znajduje się tu dolna stacja Kolei Linowej Czantoria. Dzieci do lat 4 korzystają z wyciągu bezpłatnie, co było dobrą wiadomością, zważywszy, że cena za niestrzeżony parking wynosi 7 zł za samochód.

Cennik zatem przedstawia się następująco: Bilet góra – dół - normalny 22 zł, ulgowy 18 zł, grupa 15 osób i więcej (w tym młodzież) 17 zł. Bilet w jedną stronę – 16 zł, 14 zł oraz 13 zł. Wjazd z rowerem 18 zł oraz 16 zł.

Obowiązuje także większość zniżek. Szczegóły można uzyskać na stronie: http://www.czantoria.net/, telefony w dziale kontakt.

USTROŃ

Długość wyciągu wynosi 1640 metrów, w nieco ponad 8 minut pokonujemy przewyższenie 462 metrów.

Emilia zachwycona, trzymała mnie mocno za rękę. Powiedziała do mnie, że lata! Myślę – najgorsze za nami, jeszcze tylko ten zjazd na dół. Do celu na szczyt Czantorii Wielkiej pozostało 30 minut marszu, czerwonym szlakiem. Podejście nie jest trudne, ale często muszę mobilizować mojego trzylatka do różnych gier i zabaw.

Zbieramy szyszki, skaczemy po kamieniach, szukamy drzew przypominających zwierzęta. I ważna jest nagroda, czyli pyszny sok, gorąca zupa z bufetu (Emi uwielbia zupy) oraz słodka niespodzianka. W końcu widzimy charakterystyczną wieżę. Po chwili moja córka zdobywa swój pierwszy szczyt górski w życiu. Jestem strasznie dumny, nie kryję emocji. Idziemy do obiecanego bufetu po nagrodę. Następnie wchodzimy na wieżę widokową. Odwaga mojej małej jest imponująca. W końcu schodzimy na dół (20 minut do górnej stacji – czerwonym szlakiem). Po dziesięciu minutach płacz. Córka oznajmiła mi, że nie idzie dalej, bo jej się nie chce. Uff, bunt trzylatka. Siadamy, jemy czekoladę, dopijamy sok, dyskutujemy. Po chwili wymyślam konkurs! Kto zbierze więcej szyszek do wyciągu. Przy górnej stacji Emilia

wygrywa. Ostatnie zdjęcie na górze. W dole chmury i Beskidy. Zjeżdżamy. To czego obawiałem się najbardziej, czyli zjazd, przysparza najmniej kłopotów. Emilka wniebowzięta widokami. Schodzimy do auta na parkingu. Ruszamy do domu. Już po dwóch minutach mój naładowany emocjami trzylatek zasypia w samochodowym foteliku. Zapewne śnią się jej legendarni śpiący rycerze, którzy zamieszkują tajemnicze jaskinie pod górą.

Nazajutrz dowiaduję się od żony, że całe przedszkole do którego uczęszcza moja córka zna każdy szczegół naszej wyprawy. Śmieję się w duchu! Ale to miłe. Jestem podwójnie dumny!

Wyprawę na Czantorię Wielką, nawet z trzylatkiem polecam serdecznie!

Będzie to niezapomniana, poznawcza górska przygoda dla całej rodziny. Do zobaczenia na wakacyjnym szlaku!

Szymon Krupka

50 lat

kolei linowej 1967- 2017

Królowa Beskidów

C Z A N TORI A TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

45

USTROŃ

Niepełnosprawny Turysta w Wiśle i Ustroniu Niepełnosprawny turysta to nie żart. Wiele osób z różnego rodzaju dysfunkcjami wyrusza na wędrówki po górach, wycieczki rowerowe czy zwiedzanie coraz to innych miast z ich atrakcjami.

Można zadać pytanie jak niepełnosprawny może wyruszyć na wędrówkę w góry?

O

tóż osoby niewidome i niedowidzące robią to z powodzeniem. To oni w towarzystwie wolontariuszy bez przeszkód pokonali szlak: Czantoria, Stożek, Kubalonka, Barania Góra. Z relacji jednego z uczestników tej wycieczki wynika, że dla osób którym chodzenie po górach nie jest obce, trasa ta nie powinna przysporzyć trudności.

Wisła nieodłącznie kojarząca się z górami, jest jednocześnie miejscem szlaków spacerowych, które w większości posiadają asfaltową bądź szutrową nawierzchnię, co sprawia, że ułatwione jest przemieszczanie się po nich osób z dysfunkcją ruchu.

Do takich szlaków należą między innymi:

1.

2.

Dolina Białej Wisełki w kierunku Kaskad Rodła (droga 3/4 asfaltowa, potem trakt leśny)

Dolina Czarnej Wisełki do Schroniska droga asfaltowa, (potem szutrowa)

3.

Kubalonka- Stecówka (droga asfaltowa)

4.

5.

Pętla Cieńkowska (partia górska - trakt leśny) ul. Spacerowa (asfalt)

Trasy te nie mają jednak specjalistycznej infrastruktury przystosowanej dla wózków.

46

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Osobom niepełnosprawnym korzystającym z własnego środka lokomocji, a lubiącym podziwiać piękne widoki, warto polecić odwiedzenie zapory w Wiśle Czarnym.

Skocznia im. Adama Małysza w Wiśle Malince to kolejna z atrakcji Wisły i, jak zapewnił mnie pracownik obiektu, nie ma problemu, aby osoba będąca na wózku, chcąca obejrzeć skocznie z góry została przetransportowana wraz z wózkiem windą do góry. Nie ma również problemu z dotarciem z parkingu na teren skoczni.

Muzeum Beskidzkie jest miejscem, do którego dostęp mają osoby niepełnosprawne ruchowo, a osoby z dysfunkcją wzroku mogą dotykać eksponatów. Plusem jest fakt, że przewodnik szczegółowo a przede wszystkim obrazowo opisuje oglądane zbiory.

Interesujący się osiągnięciami jednego z naszych najlepszych skoczków narciarskich mogą bez przeszkód zwiedzić Galerię sportowych trofeów Adama Małysza.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, iż większość z eksponatów jest umieszczona w gablotach i osoby niewidome mogą jedynie liczyć na opisy, jakich udzielą im ich przewodnicy. Tak, jak w Galerii trofeów, tak i w Zamku Prezydenta RP są podjazdy. W zamku jest również winda, więc nie ma barier dla poruszających się na wózkach.

Chętni, którzy chcą zobaczyć figurę Adama Małysza wykonaną z czekolady znajdującą się w budynku Domu Zdrojowego również nie natrafią na żadne przeszkody.

Turyści niewidomi i niedowidzący, odwiedzający Izbę Leśną na Przysłopiu, mają możliwość wysłuchać z tabletów lektora opowiadającego o eksponatach. Nie ma jednak możliwości dotykania. W centrum Wisły, w Parku Kopczyńskiego bez problemu niepełnosprawny turysta odwiedzi Amfiteatr, Aleję Podań i Legend Śląska Cieszyńskiego oraz Zabytkowy Park Przygód.

Korzystających z publicznych środków transportu, a nie znających miasta po przyjeździe na Wiślański dworzec autobusowy czeka niemiła niespodzianka pod postacią braku punktu informacyjnego. Dodatkowym

USTROŃ

mają możliwości dotarcia do piwnic, w których ono się znajduje, jednak osoby z dysfunkcją wzroku bez problemu się tam dostaną. Poza interesującym opowiadaniem przewodnika, istnieje możliwość oglądania motocykli dotykiem. Niewątpliwie kolejną z ustrońskich atrakcji, z której mogą skorzystać niepełnosprawni jest Leśny Park Niespodzianek. Wędrując szerokimi alejkami niepełnosprawny, ma na wyciągnięcie ręki żyjące na wolności zwierzęta, a pokaz lotu sokołów i ciekawe opowieści sokolnika sprawiają, że na czas zwiedzania nie jeden zapomina o własnych problemach.

Muzeum Wisła

utrudnieniem dla osób z dysfunkcją wzroku są toalety, z których można skorzystać po uprzednim umieszczeniu monety w przeznaczonym do tego otworze, który sprawia, że drzwi zostają odblokowane (osoby niedowidzące i niewidome mają problem ze zlokalizowaniem go).

Bez żadnego problemu niepełnosprawni mogą natomiast skorzystać z Wiślańskich Kolei Linowych, gdy zajdzie taka potrzeba, są one zatrzymywane i jest pomoc w załadowaniu wózka.

Czantoria, z której rozciągają się piękne widoki również nie jest poza zasięgiem osób niepełnosprawnych ruchowo. Od parkingu bez najmniejszych problemów można dotrzeć na peron i tam uzyskać pomoc w ulokowaniu osoby oraz jej wózka na wyciągu, a po dotarciu na górę rzecz ma się tak samo.

Ustroń tak jak Wisła ma w swojej ofercie skierowanej do osób z różnymi niepełnosprawnościami miejsca godne rekomendacji i chociaż nie wszystkie przystosowane są do każdego rodzaju dysfunkcji, to i tu każdy znajdzie coś dla siebie.

Muzeum Motocykli „Rdzawe Diamenty” to miejsce godne polecenia pasjonatom starych motocykli. Co prawda osoby niepełnosprawne ruchowo nie

Muzeum Wisła

Dotarcie do Parku Zdrojowego, gdzie znajduje się pijalnia wód oraz jeden z punktów Informacji Turystycznej również odbywa się bez przeszkód.

W Muzeum Ustrońskim jest możliwość dotykania artefaktów znajdujących się na parterze.

Muzeum Zbiory Marii Skalickiej – prelekcje, koncerty, spotkania artystyczne. Niestety obiekt nie jest dostosowany do osób na wózkach inwalidzkich, natomiast z tej oferty bez przeszkód mogą korzystać niewidomi.

Godna polecenia jest również ścieżka spacerowa, znajdująca się na bulwarach nad Wisłą.

Na rodziców i ich niepełnosprawne pociechy czeka usytuowany przy ul. Partyzantów plac zabaw. Na placu zabaw znajdują się sprzęty przystosowane do potrzeb dzieci niepełnosprawnych ruchowo. Jest tam na przykład huśtawka dla dzieci na wózkach inwalidzkich.

W Amfiteatrze oraz w Parku Kuracyjnym są podjazdy oraz toalety przystosowane do potrzeb niepełnosprawnych. W parku można dotykiem obejrzeć drewniane rzeźby, które powstawały podczas kolejnych międzynarodowych plenerów rzeźbiarskich „DAR”.

Chociaż w tych obu miastach zdarzy się nam, że natkniemy się na dziurę w chodniku, czy będziemy musieli pokonać jakiś próg czy schody, to z pewnością zabierzemy do domu mnóstwo pozytywnych wrażeń.

Iwona Czarniak TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

47

USTROŃ

Na Beskidzkich szlakach można spotkać wiele wybornych restauracji.

Wsród nich jednak króluje jedna - ukryta na szczycie Równicy, niepozorna z zewnątrz - Koliba Pod Czarcim Kopytem.

Powstała w 1990 roku w miejscu starej rozsypującej się chatki.

Na belce widnieje znamienna data 1793. Gdy Pan Marian Suwara kupował gospodarstwo, sąsiedzi przestrzegali, że nic z tego nie będzie, bo kolibę nawiedzają diabły szkodzące gospodarzom. Ale i z nimi Pan Marian sobie poradził z pomocą zbioru legend i podań Gustawa Morcinka. W legendzie o diable Rokicie, który chciał mieć młyn na Równicy, wszystkiem kłopotom Jónka Strządały zaradził … kogut, więc na kominie chatki znalazł się własnoręcznie zrobiony blaszany kogucik. Jak zapewniał gospodarz, w odganianiu złych mocy, radził sobie znakomicie, o czym mogą świadczyć tłumy turystów i nagrody jakimi koliba może się pochwalić.

Stare zabudowania i wyjątkowa aura tworzą klimat nie do odtworzenia. Na górze, w sali ogniskowej powstał barek z pieczarą i grillem, na którym można samemu upiec kiełbaski i pstrągi na patyku.

To właśnie w kolibie narodził się pomysł na takie przyrządzanie pstrąga.

Pysk diabła to druga sala, w której ogień płonie właśnie w diabelskim pysku. Tutaj można zamówić wszystkie serwowane przez „czarcią” kuchnię potrawy. W karcie m.in. „Czarci napój” - afrodyzjak sporządzany według receptury z XVIII wieku, przyrządzany z dwóch gatunków piwa i 11 różnych wonnych ziół, przypraw i korzeni. Eliksir ten podawany w kamiennym kuflu, ma łagodny korzenny smak

48

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

USTROŃ

i najlepiej smakuje z prażonymi w soli migdałami. Jak do tej pory nikt z reklamacją nie wrócił…

Do trzeciej sali oświetlanej ogniem z czarciego pieca, trzeba zstąpić pod ziemię. Zjawiskowa sala z Żarnami do mielenia grzechów ludzkich to wyjątkowa perła, w której może odpoczywać równocześnie 100 osób. W niezwykle baśniowej scenerii można zamówić specjalność szefa kuchni - pierś z kaczki z jabłkami i żurawiną.

Czarcie Kopyto, to bez wątpienia restauracja, w której odwiedzając Beskidy, po prostu trzeba być!

KOLIBA POD CZARCIM KOPYTEM 43-450 Ustroń Równica 23 tel: (+48 33) 854 58 29 e-mail: kolibapodczarcimkopytem@onet.eu zaprasza codziennie od 11.00 do 22.00

W „Kolibie pod Czarcim Kopytem” rachunki można regulować: gotówką, kartą płatniczą, przelewem TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

49

WISŁA

W

Wisła je malebná obec ve Slezských Beskydech. Právě zde, pod horou Barania Góra, pramení královna polských řek. Klenot Beskyd láká turisty spoustou atrakcí: krásnými, horskými scenériemi, spoustou historických památek a bohatým kalendářem akcí.

Každoročně do města nacházejícího se přímo v srdci Beskyd přijíždí velké množství turistů. Je třeba přiznat, že mají kde putovat.

150 km pěších tras různého stupně obtížnosti vede na Soszów, Cieślar, Stożek, Kiczory, průsmyk Kubalonka, Baraní Góru, Magurku Wislanskou, Malinowskou Skálu, Cieńków, Salmopolský Průsmyk a Trzy Kopce Wiślańskie. Ze všech vrcholů se rozprostírají nádherná panoramata a dechberoucí výhledy. Kromě pěší turistiky se po stezkách mohou také pohybovat cyklisti. Výjimkou je Rezervace Barania Góra, která již po mnoho let je určená pro pěší turistiku. Ve Wisle je vyznačeno šest cyklistických tras MTB, jsou také downhillové tratě na Stożku nebo Skolnitém, které rádi využívají nadšenci jízdy na dvou kolech. Když se během horských putování blíže seznámíme se zvláštnostmi světa přírody a také potěšíme oči nádhernými pohledy na beskydskou krajinu, je dobře vypravit se do města, kde je možné obdivovat mnoho atrakcí, které již mnoho let přitahují velké množství turistů.

Jedním z historicky a architektonicky nejcennějších turistických objektů ve Wisle je Rezidence Prezidenta PR. Zámek, který se nachází se na svahu Zadního Groně, majestátně pohlížející na klidné vody Czerniańského Jezera, skrývá v sobě mnoho zajímavostí.

Turisté mohou v zámku obdivovat historickou pracovnu prezidenta Ignaceho Moścického, prohlédnout si kabinet, ve kterém nyní pracuje prezident během svých návštěv ve Wisle, nebo jedinečný Salon Pronaszki. Rezidence je unikátním, modernistickým objektem, nacházejícím se v registru nejdůležitějších historických památek v Polsku. Vedle něho se nachází dřevěná kaple sv. Jadwigy Slezské, která vznikla ještě před výstavbou rezidence. Dalším mimořádným místem je Muzeum Magického Realismu, nacházející se v historické budově zvané „Ochorowiczówka”. Uvnitř najdeme díla Salvadora Daliho a mnoha znamenitých umělců polského surrealismu, díla nesmírné kulturní a zároveň materiální hodnoty, a také síň věnovanou Julianu Ochorowiczovi – velkému vynálezci, který bydlel ve Wisle. V centru města je povinným bodem programu pro milovníky historie a regionalismu Beskydské muzeum. Nachází se v něm stálá výstava dokumentující materiální bohatství beskydských horalů a také Enkláva dřevěného stavebnictví, ve které je možné „přenést se v čase” a spatřit, jak kdysi vypadala Wisła. Druhou charakteristickou budovou v srdci Klenotu Beskyd je Lovecký Zámeček Habsburgů. Dále je bezpodmínečně nutno nahlédnout do Parku Kopczyńského, kde uvidíme Amfiteátr Stanisława Hadyny vyznačující se velmi zajímavou architekturou s památníkem patrona tohoto objektu na hledišti, Park Dobrodružství s miniaturami známých staveb měst nacházejících se nad řekou Wislou, Alej Pověstí a Příběhů, skatepark, lezecké stěny nebo pěší aleje, kde můžeme příjemně strávit volný čas.

50

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

WISŁA

WISŁA

siła źródeł!

W ii ss łł a ra a -- ss íí ll a a pp r am m ee n nů ů !!

W

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

51

WISŁ A siła źródeł!

zdjęcia arch. UG

WISŁA

52

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Wisła to malownicza miejscowość w Beskidzie Śląskim. To tutaj, spod Baraniej Góry, bierze swój początek królowa polskich rzek.

Perła Beskidów kusi turystów wieloma atrakcjami: pięknymi, górskimi krajobrazami, licznymi zabytkami i bogatym kalendarzem imprez.

Rocznie do miasta leżącego w samym sercu Beskidów, przyjeżdża liczna rzesza turystów. Trzeba przyznać, że mają gdzie wędrować. 150 km pieszych tras o różnej skali trudności prowadzi na Soszów, Cieślar, Stożek, Kiczory, Przełęcz Kubalonka, Baranią Górę, Magurkę Wiślańską, Malinowską Skałę, Cieńków, Przełęcz Salmopolską i Trzy Kopce Wiślańskie. Ze wszystkich szczytów rozpościerają się wspaniałe panoramy, a widoki zapierają dech w piersiach.

Oprócz turystyki pieszej, po szlakach mogą poruszać się także rowerzyści. Wyjątek stanowi Rezerwat Barania Góra, która od wielu lat jest ostoją turystyki pieszej.

W Wiśle wyznaczono sześć tras rowerowych MTB, są także tory downhillowe na Stożku czy Skolnitym, z których chętnie korzystają pasjonaci jazdy na dwóch kółkach.

WISŁA

Idź w góry, zwiedzaj atrakcje w Wiśle – Zawsze podkreślam, że przyjeżdżając w Beskidy po prostu trzeba ruszyć w góry. Wisła jest urokliwym miasteczkiem, to prawda, ale największe wrażenie robią widoki z otaczających je szczytów. Dla osób nieco mniej aktywnych, polecam wyjazd na górę jedną z kolei linowych działających na terenie miejscowości i spacer grzbietami szczytów z pięknymi krajobrazami w tle – zachęca Tomasz Bujok, burmistrz Wisły.

Gdy podczas górskich wędrówek bliżej poznamy osobliwości świata przyrody oraz nacieszymy oczy pięknymi widokami beskidzkiego krajobrazu, warto udać się do miasta, gdzie można podziwiać wiele atrakcji, od lat przyciągających rzesze turystów. – Właściwie na terenie całej Wisły znajdują się obiekty, które warto zobaczyć. Część z nich było świadkiem niezwykłych historii, inne zaskakują swoją innowacyjną konstrukcją. Krótko mówiąc – każdy znajdzie coś dla siebie, bez względu na zainteresowania – mówi Ewa Zarychta, kierownik Referatu Promocji, Turystyki, Kultury i Sportu Urzędu Miejskiego w Wiśle.

Jednym z najcenniejszych z punktu widzenia historii i architektury obiektów turystycznych w Wiśle jest TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

53

WISŁA

trzeba zajrzeć do Parku Kopczyńskiego, gdzie zobaczymy Amfiteatr im. Stanisława Hadyny o bardzo ciekawej architekturze z pomnikiem patrona tego obiektu na widowni, Park Przygód z miniaturami znanych budowli miast leżących nad rzeką Wisłą, Aleję Podań i Legend, skatepark, ścianki wspinaczkowe czy alejki piesze, które pozwolą na miłe spędzenie wolnego czasu.

Wisła skokami stoi

„Ochorowiczówka”

Rezydencja Prezydenta RP. Zamek znajdujący się na stoku Zadniego Gronia, majestatycznie spoglądający w spokojne wody Jeziora Czerniańskiego, kryje w sobie wiele ciekawostek. Turyści mogą w nim podziwiać historyczny gabinet prezydenta Ignacego Mościckiego, zobaczyć gabinet, w którym obecnie pracuje prezydent podczas swoich wizyt w Wiśle, czy niepowtarzalny Salon Pronaszki. Rezydencja jest unikatowym, modernistycznym obiektem, figurującym w rejestrze najważniejszych zabytków w Polsce. Obok stoi drewniana kaplica pw. św. Jadwigi Śląskiej, która powstała jeszcze przed budową rezydencji. Kolejnym niezwykłym miejscem jest Muzeum Magicznego Realizmu, mieszczące się w historycznym budynku zwanym „Ochorowiczówka”. Znajdziemy w nim dzieła Salvadora Dali i wielu znakomitych artystów polskiego surrealizmu o ogromnej wartości kulturowej i zarazem materialnej, a także izbę poświęconą Julianowi Ochorowiczowi – wielkiemu wynalazcy, który mieszkał w Wiśle. W centrum miasta obowiązkowym punktem programu dla miłośników historii i regionalizmu jest Muzeum Beskidzkie. Znajduje się w nim stała ekspozycja dokumentująca dorobek materialny górali beskidzkich oraz Enklawa Budownictwa Drewnianego, w której można „przenieść się w czasie” i zobaczyć, jak dawniej wyglądała Wisła. Drugim charakterystycznym budynkiem w sercu Perły Beskidów jest Zameczek Myśliwski Habsburgów. Ponadto koniecznie 54

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

- Bardzo popularna wśród turystów jest także skocznia narciarska im. Adama Małysza w Wiśle Malince, która od 2013 roku gości zawody Pucharu Świata. Zresztą Wisła jest miejscem, gdzie odbywa się inauguracja tego cyklu. W tym roku wszystkich kibiców zapraszamy na zimowe zawody w dniach 16-18 listopada. Z kolei latem rozgrywane są zawody FIS Grand Prix w skokach narciarskich, które odbędą się 20, 21 i 22 lipca – informuje gospodarz Wisły.

Skocznia narciarska jako atrakcja turystyczna tworzy razem ze szczytem Cieńkowa tzw. Pętlę Cieńkowską, bardzo popularną wśród odwiedzających Wisłę gości.

Kibice skoków narciarskich nie mogą także opuścić takich miejsc, jak: Muzeum Narciarstwa, Galeria Sportowe Trofea Adama Małysza, Aleja Gwiazd Sportu czy

skocznia im. A. Małysza

hol Domu Zdrojowego, w którym, stoi naturalnych rozmiarów czekoladowa figura Adama Małysza. Na zakończenie zwiedzania punktów związanych ze skokami,

WISŁA

warto również zjeść „Ciacho Mistrza”, serwowane przez jedną z wiślańskich cukierni.

Pozostając w obszarze sportu nie możemy zapomnieć o fakcie, iż Wisła jest jednym z najbardziej znanych ośrodków zimowych w kraju. – Kilkanaście wyciągów narciarskich, w tym siedem kolei linowych z wygodnymi kanapami, świetnie przygotowane i oświetlone trasy do narciarstwa zjazdowego, do tego trasy biegowe na Kubalonce i na Jonidle, rozbudowana infrastruktura, szkółki narciarskie, wypożyczalnie sprzętu – mógłbym jeszcze długo opowiadać o zaletach miasta dla amatorów białego szaleństwa – mówi burmistrz Tomasz Bujok, podkreślając ogromne znaczenie tej gałęzi turystyki dla rozwoju miejscowości. – Sezon narciarski zazwyczaj zaczyna się w grudniu i trwa nawet do kwietnia. W tym okresie nasze miasto odwiedza dużo osób, dla których magnesem jest także Wiślański Skipass – dodaje.

Na lubiących aktywny wypoczynek i chcących podnieść sobie nieco poziom adrenaliny we krwi gości, czekają w Wiśle parki linowe oraz tory off-road, na których można pojeździć samochodami terenowymi lub quadami. Po wyczerpującym dniu można także zajrzeć do Parku Wodnego „Tropikana” w Hotelu Gołębiewski lub nowoczesnego basenu w Hotelu Stok, by zrelaksować się po pełnym wrażeń dniu.

Zameczek Prezydencki

tama Wisła

Imprez u nas pod dostatkiem Wisła znana jest nie tylko ze swoich licznych atrakcji turystycznych, ale również z bogatego kalendarza wydarzeń. – Praktycznie przez cały rok wiele się u nas dzieje.

Imprezy i wydarzeni są adresowane do różnych grup ludzi.

W ofercie mamy imprezy kulturalne, sportowe i turystyczne – zapewnia Ewa Zarychta z wiślańskiego magistratu.

Do największych wydarzeń w mieście, które czekają nas jeszcze w tym roku, należą: FIS Grand Prix w skokach narciarskich (20-22 lipca), Tydzień Kultury Beskidzkiej (28 lipca – 5 sierpnia), Bike Maraton i Super Bieg (18-19 sierpnia), Wiślaczek Country (2526 sierpnia), Dni Wisły (1-2 września), Wojewódzkie Dożynki i Święto Miodu (9 września), Akcja „Wisła za połowę” (5-7 października), Od Tyrolu po Beskidy (6-7 października), Obchody Narodowego Święta Niepodległości (11 listopada) oraz Puchar Świata w skokach narciarskich (16-18 listopada).

Jak widać – w Wiśle atrakcje znajdą się dla każdego.

Warto tu skoczyć na weekend lub dłużej. Latem i zimą.

Tydzień Kultury Beskidzkiej

informacja Turystyczna w wiśle: tel.: 33 855 34 56 tel.: 791 400 485 e-mail: informacja@wisla.pl www.wisla.pl www.noclegi.wisla.pl facebook.com/miastowisla

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

55

WISŁA

Stojąc na dachu świata “ Aby poznać samego siebie, trzeba się wystawić na próbę, bo tylko tak każdy może się przekonać na co go stać”.

Seneka Młodszy

O

kobietach można pisać nieustannie, tak jak o kobiecych pasjach. Stajemy się coraz odważniejsze mierząc się z ogromnym wysiłkiem zarówno fizycznym jak i psychicznym. Dotykamy rzeczy i miejsc kiedyś dla nas niedostępnych. Walczymy z władzą i przemocą. Stajemy w pierwszych szeregach podczas demonstracji. Jesteśmy i w każdy możliwy sposób staramy się to zaznaczyć. Nie przestajemy być przy tym matkami, żonami i pracownicami. W tym zabieganiu uczymy się nie rezygnować z siebie i swoich pasji. W Polsce ale i na całym świecie coraz częściej słyszymy o kobietach himalaistkach zdobywających wysokie szczyty. Decydują się na spotkanie z męskim trudnym światem, do którego nie zawsze chętnie są zapraszane. Na chwilę wszyscy wstrzymywaliśmy oddech obserwując akcję ratunkową Tomasza Mackewicza i Elisabeth Revol. Media na całym świecie zajęły się tematem himalaizmu i górskich wspinaczek. Często o decyzjach himalaistów rozmawiali Ci, którzy nigdy nie zdobywali gór i nigdy nawet o tym nie myśleli. Dominika Tajner Wiśniewska związana jest z górami od najmłodszych lat. Pomimo sporej przerwy powróciła do swojej pasji. Wyznacza sobie nowe cele i zdobycie Mount Everest. Jest coś niezwykłego w tych górach, gdy raz zachwycą będą wołać już zawsze.

Jak zaczęła się Twoja przygoda z górami?

Moja przygoda z górami zaczęła się gdy byłam małą dziewczynką. Dziadek zabierał w góry mnie i moje kuzynostwo. To była duża musztra. Dobrze zaplanowana trasa, czas na odpoczynek i posiłki. Nie było narzekania i marudzenia. Byliśmy w różnym wieku i nauczyło to nas odpowiedzialności za siebie. Musieliśmy młodszym dzieciakom pomagać co z pewnością było również dobra lekcją. Pokuszę się o stwierdzenie, że była to dobra szkoła życia. Ale, przede wszystkim, to był zawsze bardzo dobrze spędzony czas. Zaszczepił we mnie wtedy dziadek wielką pasję do gór. Jako nastolatka góry porzuciłam. Nie miałam na nie czasu a moja głowa zaprzątnięta była zupełnie innymi zajęciami. Zdarzało mi się jednak w góry chodzić. Kiedy mój tata trenował Adama Małysza często w ramach treningu nawet chodzili w góry. Czasem szłam z nimi ale to już były sporadyczne wypady. Do gór powróciłam po wielu latach. Po zakończeniu 56

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

programu „Agent”, w którym brałam udział, wyjścia w góry były częstsze ale i tak były ciągle rywalizacją. Dzisiaj już wiem, że to zupełnie nie o to chodzi. Czasem trzeba zrobić sobie porządek w głowie i pewne rzeczy przepracować, by nauczyć się innego podejścia. Góry stały się moim celem, który zmobilizował mnie do pracy nad sobą i do dużego z pewnością wysiłku.

Wychodząc w góry sama jako młoda dziewczyna czułam wobec nich wielką pokorę. Trzeba zasłużyć i zapracować na ciszę i piękne widoki.

Co czujesz stając na tym skalistym dachu ziemi?

Już nawet wyjście w góry z towarzyszącą musztra dziadka pamiętam jako niezwykłe i piękne przeżycie. Każdy mój zdobyty szczyt był nagrodą za trud. Kocham góry i zimę ale nie mogę powiedzieć, że kocham ryzyko. Bo moje wychodzenie w góry nie jest ryzykiem. Trzeba mieć świadomość zagrożeń niezależnych od nas. Moim zdaniem ryzykują ludzie lekkomyślni i nieprzygotowani. Często wychodząc w Tatry spotykam po drodze ludzi w klapeczkach, dzieci w złym obuwiu i nieodpowiednio ubrane. To są sytuacje z którymi chciałabym bardzo walczyć. By uświadomić ludziom, że rekreacja musi iść w parze z dbałością o bezpieczeństwo swoje i bliskich. A przede wszystkim należy nauczyć się współżycia z naturą. Zawsze trzeba mieć ten ważny „gong” w głowie, że jeśli ta góra nie będzie chciała to Cię nie wpuści. Mój przewodnik, który uczy mnie i trenuje do wyjścia w wysokie góry, mówi, że nie ważne kim jesteś i jakie zajmujesz stanowisko, nie ważne też ile masz pieniędzy, tu wobec żywiołu wszyscy mamy podobne szanse. I ja swoją szansę chcę wykorzystać jak najlepiej. Mierzę się z ogromnym wysiłkiem i można zapytać w sumie po co mi to, ale ja wiem co czeka mnie na finiszu. To jest nagroda za trud. Widok, satysfakcja i szczęście ogromne, że udało się. Bardzo długo walczyłam z lękiem wysokości. Każdy zdobyty szczyt jest zatem moim zwycięstwem.

Himalaizm to często brutalny, męski świat, do którego niechętnie zaprasza się kobiety. Często trzeba zasłużyć podwójnie na zaufanie czy akceptację. O tym trudnym, często szowinistycznym himalaizmie mówiła Wanda Rutkiewicz, która jako pierwsza kobieta stanęła na szczycie K2. Czy łatwo było odnaleźć się w tym męskim środowisku?

Miałam spore szczęście, że trafiłam na bardzo mądrego przewodnika. Dla niego nie ma znaczenia płeć, ale to jak jesteś przygotowany i po co w ogóle w te góry chcesz iść. Od dziecka wychowywałam się w męskim świecie. Patrzyłam również na ich wytrwałość, pokorę i ciężką pracę. To bardzo mi pomogło.

WISŁA

Nie doświadczyłam tej szowinistycznej strony męskich wypraw.

Może miałam to niezwykłe szczęście trafić na dobrych ludzi ale myślę też, że bardzo zmieniły się te relacje, a kobiety na stałe wpisały się w wysokogórskie wyprawy.

Trzeba pamiętać, że takie wyprawy to niewielka ilość snu, zmęczenie a warunki sanitarne są trudne dla kobiety. Jak sobie z tym radzisz?

To prawda, jest to niezwykła walka ze swoimi słabościami. Żyjemy już w czasach, kiedy kobiety mają sporo higienicznych środków. Udaje się nam przewidzieć i zabezpieczyć na różne sytuacje. To jednak nie zmienia faktu, że nie ma możliwości korzystania z łazienki czy bieżącej wody. Nie każdy więc może sobie z tym poradzić. Ja jestem dość uparta i takie przeszkody mnie nie odstraszają.

Liczysz się z wypadkami losowymi, niebezpieczeństwem w górach? Jesteś córką, żoną a przede wszystkim matką. Jak to pogodzić? Jak zapanować nad strachem i obawą bliskich?

Myślę, że najtrudniej jest kiedy ten strach i obawę bliskich pompujemy. Jeśli wszędzie będziemy widzieli zagrożenie to nawet w domu nie powinniśmy czuć się bezpiecznie. Tak naprawdę, to trzeba tą pasję do gór zaakceptować. Mój syn Max jest ze mnie dumny. Michał również bardzo mnie wspiera. Każdy ma swoje pasje, które są równie niebezpieczne. Przecież mój mąż lata samolotami, mój syn ugania się za piłką po boisku.

Wspieram ich i pomagam się realizować dlatego oni odpłacają

mi tym samym. Nawet moi rodzice, pomimo wielu obaw na pewno, akceptują moje wybory. Życie nie jest próba na chwilę, nie możemy się cofnąć i zacząć od nowa. Możemy je przeżyć tak by nigdy niczego nie żałować. Podkreślę jednak jeszcze raz, że bezpieczeństwo jest rzeczą nadrzędną. Nie idę w góry po to by zginąć. Idę tam, bo dają mi niezwykłe pokłady satysfakcji.

Przygotowuje się do tego bardzo długo, pracując codziennie.

Czujesz się kobietą spełnioną? Ta górska pasja dodała Ci pewności siebie również na co dzień, nauczyła wytrwałości i uporu? Zmieniły Cię w jakiś sposób te górskie wyprawy?

Tak, jestem kobieta spełnioną. Mam cudownego i kochającego męża, najlepszego na świecie syna i kochających rodziców oraz brata. To jest powód do tego by czuć się szczęśliwą. Nie jest też tak, że wszystko jest już tylko różowe i bajkowe. Problemy mam jak każdy człowiek. Dzięki wyprawom pokonałam wiele swoich słabości. Sporo problemów przerobiłam, nauczyłam się cierpliwości i pokory. Uczę się tego każdego dnia. Ale nauczyłam się też kochać życie i nie marnować go na ludzi toksycznych, na strach, na pesymizm. Góry same do mnie nie przyszły.

Musiałam ruszyć swoje „cztery litery” i na nie zasłużyć. Można siedzieć na kanapie i narzekać podziwiając innych a można po prostu z tego życia korzystać bez ciągłego usprawiedliwiania się.

Odnalazłam swoją siłę, pewność siebie i odwagę. I tego życzę nie tylko kobietom ale wszystkim. Nie bójmy się marzyć i nie bójmy się tych marzeń spełniać. rozmawiała Urszula Markowska

Zawsze trzeba mieć ten ważny „gong” w głowie, że jeśli ta góra nie będzie chciała to Cię nie wpuści.

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

57

WISŁA

r relaks, rekreacja... zd

reacja... k e r , s lak e r , e owi

Z okien wiślańskiej i ustrońskiej

CIUCHCI

Mieszkańców Ustronia i Wisły nie zaskakuje juz widok pędzącej po bulwarach, drogach i szlakach zielonej Ciuchci. Jeżdżące kolejki turystyczne na stałe wpisały się w beskidzki krajobraz. Oglądają się za nimi mijani turyści, kiedy wiozą pasażerów do najbardziej urokliwych zakątków Beskidów.

Początki Ciuchci to rok 2002. Jednak od tego czasu wiele się zmieniło. Dla bezpieczeństwa wagoniki są zamknięte, przeszklone, w chłodne dni ogrzewane, zaś otwarte w upały. W trakcie przejażdżki z głośników płyną informacje na temat historii zarówno tej dawnej, jak i bardziej współczesnej.

Ciuchcie stacjonują zawsze w tym samym miejscu.

Wiślańska Ciuchcia ma postój w centrum, na ulicy 1 Maja, tuz przy Rynku. W Ustroniu na pasażerów kolejka czeka na ul. Nadrzecznej, obok Karczmy Góralskiej. Kursują według rozkładu jazdy, który zawsze jest dostępny w punkcie sprzedaży biletów. Informacji można też zasięgnąć pod numerem telefonu 515 950 168.

Na trasie Wiślańskiej Ciuchci znajdziemy między innymi Skocznię im. Adama Małysza w Wiśle Malince oraz Małą i Dużą Zaporę w Wiśle Czarne. Ciuchcia zawiezie nas do Zameczku Prezydenckiego, gdzie

jest czas na kawę i pyszne ciasto. Można też odwiedzić Dolinę Łabajową z kompleksem nieczynnych już małych skoczni narciarskich, na których ćwiczyli nasi mistrzowie, bądź zobaczyć jeden z największych w Polsce wiaduktów kolejowych. Kolejki pokonują również trasę wiodącą na Kubalonkę. Nieco poniżej przełęczy czeka

Trasy wiślańskie i ustrońskie zapraszają ...

58

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

WISŁA

ekreacja... r , s k a , rel e i ow r d z .. ... re laks, rekreacja. na zwiedzanie zabytkowy, drewniany kościółek pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Atrakcji do zwiedzania z pewnością nie brakuje. Już sam przejazd Wiślańską Ciuchcią jest przygodą samą w sobie – szczególnie dla najmłodszych. Jeśli ktoś chciałby skorzystać, warto zarezerwować sobie miejsce dzień przed planowaną wycieczką. Wówczas będziemy mieć pewność, że w kolejce czeka na nas miejsce.

Ustrońska Ciuchcia podczas Otwarcia Sezonu Uzdrowiskowego proponuje oprócz wyjazdów na Równicę i wycieczek do Wisły specjalne kursy trasami ułatwiającymi mieszkańcom i turystom dotarcie do centrum Ustronia i Amfiteatru. Trasy biegną z dzielnicy Zawodzie oraz Jaszowiec.

Korzystanie z kolejki turystycznej to bardzo atrakcyjny sposób na wakacyjne zwiedzanie popularnych miejsc, bez używania samochodu. Ciuchcie mogą przewieźć jednorazowo nawet 230 pasażerów, co z całą pewnością odciąża ruch, w i tak zatłoczonych beskidzkich kurortach. Grupy zorganizowane mogą liczyć również na to, że kolejka zabierze ich z miejsca zakwaterowania a nawet odstawi na miejsce.

wiślańska ciuchcia ul. 1 Maja, Wisła (obok Rynku) tel. 515 950 168

ustrońska ciuchcia ul. Nadrzeczna, Ustroń tel. 500 230 091 d.T. sPOrT s.c.

J. GaCZKOWSKI, K. POlOCZeK, R. aRSeNICZ 43-460 Wisła, ul. Wyzwolenia 106 www.dtsport.pl biuro@dtsport.pl

... ą j a z s a r p Trasy wiślańskie i ustrońskie za TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

59

WISŁA

Pętla Cieńkowska RO DZ I N N Y S Z L A K S PAC E ROW Y Cieńków to jeden ze znanych wiślańskich grzbietów górskich. Wszyscy kojarzą go z popularną wśród amatorów białego szaleństwa Stacją Narciarską „Cieńków”, która na szczycie ulokowała swoją górną stację. Jednak to urokliwe miejsce warto odwiedzać nie tylko zimą. Jest piękne o każdej porze roku, zwłaszcza wiosną i jesienią. Wiosną drzewa liściaste porastające stok przyciągają uwagę soczystą zielenią, zaś jesienią cieszą oczy feerią kolorowych barw. By zachęcić turystów do górskich spacerów i odwiedzania tego zakątka również w sezonie letnim, otwarto malowniczą trasę, nazwaną Pętlą Cieńkowską. Szlak jest niezwykle przyjazny, dlatego można na nim spotkać osoby w różnym wieku - rodziny z dziećmi, seniorów i … zakochane pary.

Dla niewprawionych turystów to idealne miejsce, by rozpocząć przygodę z górami, bo jest to jedna z piękniejszych i jednocześnie najłatwiejszych tras spacerowych w Wiśle. Przygotowana również z myślą o dzieciach jako ścieżka dydaktyczno - edukacyjna z tablicami informacyjnymi, atrakcjami i miejscami wypoczynku.

60

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

Ze szczytu Cieńkowa roztacza się urzekający widok na doliny Malinki i Czarnego. Tu też rośnie wyjątkowe stare drzewo o magicznych właściwościach. Na pozór wygląda jak zwykłe drzewo owocowe, stojące samotnie pośród łąk i szczytów, ale legenda głosi, że zakochani, którzy obdarują się pod nim pocałunkiem, będą żyli w szczęściu i wiecznej miłości… Miejsce zachwyca nie tylko krajobrazem ale i niezwykłą aurą, dlatego odbywają się pod nim spotkania i kameralne koncerty.

WISŁA

Pętla Cieńkowska łączy stację narciarską ze znajdującą się w pobliżu Skocznią Narciarską im. Adama Małysza.

Wytyczona trasa ma długość 3 km, a jej pokonanie zajmuje, w nieśpiesznym tempie, około półtorej godziny.

Jest to więc bardzo ciekawa propozycja zarówno dla rodzin z dziećmi, także z wykorzystaniem wózka, jak i dla seniorów. W okresie od wiosny do jesieni w kasie Stacji Narciarskiej „Cieńków” jak i Skoczni im. Adama Małysza można kupić bilet łączony na oba wyciągi krzesełkowe. W zależności od kondycji i oczekiwań pętlę można pokonać w dwóch kierunkach. Wersja łatwiejsza zakłada start w okolicy wyciągu krzesełkowego „Cieńków” i prowadzi w stronę skoczni. Po dotarciu na skocznię, możemy ją pozwiedzać, a przy okazji podziwiać widok, który w czasie zawodów oglądają skoczkowie. Spojrzenie w dół oczami Adama Małysza to naprawdę niezapomniane przeżycie. Mając jeden bilet na obie atrakcje, zjeżdżamy na dół i wracamy wzdłuż potoku Malinka na parking koło wyciągu narciarskiego.

Wersja trudniejsza spaceru zakłada start pod skocznią, przejście grzbietem pod górę, w stronę górnej stacji wyciągu narciarskiego, zjazd na dół i powrót w stronę skoczni. Jest jeszcze opcja dla miłośników dłuższych i bardziej wymagających spacerów - bez korzystania z wyciągów krzesełkowych. Wówczas wyruszamy z przystanku Malinka Spółdzielnia na szczyt Cieńkowa, by zejść w stronę skoczni, minąć ją i iść dalej w kierunku centrum Wisły.

Zejdziemy wtedy albo w okolicy osiedla Bajcary (początek doliny Malinki), albo w pobliżu małej zapory w Wiśle Czarnym. W obu przypadkach w pobliżu jest przystanek autobusowy. Można wrócić także na piechotę w miejsce startu. Taki spacer ma około 6 km.

Jak widać Pętla Cieńkowska daje wiele możliwości szczególnie tym, którzy nie mają ochoty na pokonywanie

długich i męczących szklaków górskich, a jednocześnie pragnących rozkoszować się zapierającymi dech w piersiach widokami i spokojem płynącym z gór.

Szlak spacerowy „Pętla Cieńkowska” otrzymał w 2012 r. Nagrodę Honorową Śląskiego Oddziału Polskiej Izby Turystyki KOMPAS

Godziny otwarcia: 9.00–18.00 •

•

•

•

czynne w każdy weekend i święta od maja do końca października (w tygodniu grupy po wcześniejszym zgłoszeniu, tel. 801 006 001) w okresie wakacyjnym czynne codziennie bilety do nabycia w kasie Skoczni im. adama Małysza oraz w Bistro Cieńkowskim BeZPŁaTNY wywóz rowerów i wózków dziecięcych ul. Malinka 8, wisła tel. 801 006 001 cienkow@nat.pl www.CienkowNarty.pl TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

61

WISŁA

Ranczo Cieńków ranczo cieńków znajdziecie Państwo na trasie Pętli Cieńkowskiej, start na szczycie skoczni im. a. Małysza w Wiśle Malince.

Stoi w urokliwym miejscu oferującym piękne widoki na dwie doliny, widok na Baranią Górę, Czantorię, Zameczek Prezydencki i zaporę w Czarnym. Obok Rancza rośnie magiczne, owocowe drzewo, gwarantujące zakochanym wieczną miłość. Wystarczy się pod nim pocałować :).

Ranczo Cieńków zaprasza na domowe obiady, kawę z expresu wraz ze smacznym kołaczem wiślańskim. a dla spragnionych- zimne piwo i smaczne oscypki z żurawinką. a może pstrąg :) ? cieńków 14, wisła (miasto), tel. 601 511 027 ranczo cieńków

62

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

y m a z s a r p a Z

WISŁA

Duch niedocenionego dr juliana Ochorowicza wrócił do Wisły

1 maja minęła 101 rocznica śmierci Juliana Ochorowicza jednego z najwybitniejszych polskich uczonych przełomu XIX i XX w. Filozof, psycholog, lekarz, pedagog, radioelektryk, biofizyk, pisarz i publicysta, ojciec parapsychologii, hipnotyzer, okultysta, budowniczy, teoretyk pozytywizmu, deweloper, a do tego - dla jednych wizjoner i prorok, dla innych szarlatan i dziwak.

N

iedoceniany i szkalowany przez rodaków jest dziś postacią prawie zapomnianą. Nie przeczytamy o nim w podręcznikach szkolnych.

Mało kto dzisiaj o nim słyszał. W setną rocznicę śmierci Juliana Ochorowicza w Wiśle otwarto Muzeum Magicznego Realizmu. Jest to znakomita okazja, by w sposób szczególny docenić tego wybitnego polskiego naukowca, jak również tchnąć w zbudowaną przez niego willę zupełnie nowe życie. Muzeum „Ochorowiczówka” jest największą tego typu instytucją w Europie i czyni Wisłę istotnym miejscem na kulturalnej mapie kontynentu.

Kim właściwie był Ochorowicz? Łatwiej powiedzieć, kim nie był. Bez wątpienia można określić go jako człowieka renesansu. Oprócz psychologii zajmował się szeregiem innych zagadnień - od filozofii po fizykę i poezję. Ochorowicz konstruował aparaty telekomunikacyjne, redagował pisma, tworzył programy społeczno-kulturalne, był historykiem oraz parapsychologiem i właśnie z tą ostatnią dziedziną zwykle się go kojarzy.

Urodzony w 1850 r. w Radzyminie, był synem Juliana - inspektora nauczycielskiego i Teresy z Sumińskich. W Gimnazjum Lubelskim poznał Aleksandra Świętochowskiego - prekursora polskiego pozytywizmu oraz Aleksandra Głowackiego - późniejszego Bolesława Prusa, z którym dzielił zainteresowanie parapsychologią. Ten drugi sportretował potem Ochorowicza jako wizjonera Juliana Ochockiego - kuzyna Izabeli Łęckiej w „Lalce”.

Początkowo studiował nauki filozoficzno-historyczne w Szkole Głównej Warszawskiej (później Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim), skąd przeniósł się niebawem na Wydział Fizyko-Matematyczny. Najważniejszym osiągnięciem tamtego okresu była dla niego pierwsza nagroda w konkursie na rozprawę o naturze duszy. Miał wtedy 18 lat.

W 1873 r. wyjechał na studia uzupełniające do Lipska, a w 1874 zdobył tytuł doktora. Rok później przeniósł się do Lwowa, gdzie na tamtejszej uczelni otrzymał habilitację i gdzie do 1881 wykładał. Jego zajęcia z psychologii (od kryminalnej po cywilizacyjną) były uwielbiane przez studentów, ale Ochorowicz pracował tam za darmo. Poza uczelnią, w laboratorium swojego kolegi, eksperymentował z elektrycznością i elektromagnetyzmem.

Chwalony, ale często piętnowany, nie mogąc doczekać się profesury, zostawił Lwów i wyjechał do Paryża, gdzie spędził 10 lat. Ponieważ najbardziej pasjonowała go kwestia przesyłania informacji na odległość, stworzył własny aparat telefoniczny. W 1885 r. jego urządzenie telefoniczne zainstalowane w jednym z pawilonów Światowej Wystawy w Paryżu transmitowało głośno i dokładnie koncerty z Opery Paryskiej oddalonej o 4 kilometry!

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

63

WISŁA

Zaś na Wystawie Powszechnej w Antwerpii połączył się z oddaloną o 45 km Brukselą, a w Petersburgu - z oddalonym o 320 km Bołogoje. Jednak sława spłynęła kilka lat później na Amerykanina Aleksandra Bella, który telefon opatentował. Pomimo, że to Ochorowicz wynalazł fonograf, czyli urządzenie służące do zapisu i odtwarzania dźwięku, to i tak sześć lat później uznano je jako wynalazek Edisona. Ale to nie wszystko, jeśli chodzi o Ochorowicza.

Skonstruował termomikroskop, za który otrzymał dyplom honorowy w Warszawie i Piotrogrodzie. Wynalazł hipnoskop do badania wrażliwości hipnotycznej i chorób nerwowych oraz pracował nad fotografią kolorową i przenoszeniem obrazu, czyli późniejszą telewizją. Ochorowicz nie miał szczęścia do spijania śmietanki za swoje wynalazki. Wprawdzie naukowcy na zachodzie wysoko je cenili, a prawie wszystkie jego prace zostały nagrodzone przez Akademię Nauk w Paryżu, to nie przyniosły mu sławy i pieniędzy.

Pewnego dnia szukający spokoju i ciszy do swojej pracy naukowej Ochorowicz zjawił się w Wiśle. Pierwszy raz postawił stopę na Śląsku Cieszyńskim w 1898 roku. Odludna, piękna Wisła zauroczyła go. Na stały pobyt zdecydował się w 1903 roku. Julian zrobił z Wisły miejscowość letniskową, chętnie odwiedzaną przez znanych ludzi. „Budowę pierwszych will, zwanych przez miejscową ludność domkami, z powodu ich ładnego wyglądu, rozpoczęto już w roku 1898. Przy ich wznoszeniu posługiwał się dr Ochorowicz wyłącznie siłami miejscowymi” - pisze Podżorski. Chaty góralskie nie nadawały się do przyjmowania letników. Miejscowi chłopi nauczyli się od niego sztuki wypalania cegieł. Wiślanie mieli również szanse na pracę przy wznoszeniu domków.

W 1901 r. wyjechał do Warszawy, żeby rozpropagować miejscowość wśród znajomych. Pierwszą willę zbudowaną przez Ochorowicza, noszącą nazwę „Sokół”, kupiły siostry Leśniewskie z Warszawy. Przez krótki czas gościła ona pod swoją strzechą poetkę i pisarkę Marię Konopnicką. Drugą willę Ochorowicz nazwał „Placówką” na cześć swojego przyjaciela, pisarza Bolesława Prusa, którego ściągnął do Wisły na letni pobyt (gościł tu również Władysława St. Reymonta). Takich willi o wdzięcznie brzmiących nazwach „Jaskółka”, „Maja” czy „Zofiówka” zbudował Ochorowicz jeszcze kilka.

Jedną z nich, która zachowała się do dzisiaj nazwał „Ochorowiczówką”. Zrobił w niej laboratorium. Tam też przeprowadzał swoje słynne eksperymenty ze Stanisławą Tomczyk. Ochorowicz wprowadzał „Małą Stasię” w stan hipnozy. Obserwatorami tych dokonań byli nie tylko zagraniczni, ale i krajowi uczeni, w tym Bolesław Prus. Willa pewnego dnia opustoszała.

64

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

„Wszystko to jest bardzo dziwne i zastanawiające” stwierdził w pamiętniku Andrzej Pilch, który tak opisał wyprawę do opustoszałej „Ochorowiczówki”: „Dom wydawał się na wpół rozgrabiony, okna wyłamane z zawiasów, przez wiatr czy przez ludzi. Drzwi otwarte, książki porozrzucane po podłodze, retorty i kolby rozbite, szkło skwierczało pod butami (...)”. Ochorowicz wyjechał z Wisły, kiedy wybuchła I wojna światowa. Już do niej nigdy nie wrócił. Zmarł 1 maja 1917 roku. Kilka godzin przed wykładem o swoich nowych naukowych odkryciach.

Postać Ochorowicza oblepiono stereotypami i łatkami, bo ludzie jeśli czegoś nie rozumieją, uznają za złe.

Doktor Julian i jego badania dzielą mieszkańców Wisły do dzisiaj. „Ochorowiczówka” niszczała, a miasto nie miało pieniędzy na jej remont. Po nagłośnieniu sprawy wśród miejscowych polityków i społeczników pojawił się pomysł upamiętnienia wielkiego uczonego i otwarcia muzeum jego imienia. Miejscowi księża i pastorzy wyrazili zdecydowany sprzeciw, twierdząc, że rodzinne miasto Adama Małysza opanował alkoholizm wiążący się z „obciążeniem okultystycznym”, co jest winą „okultysty Ochorowicza”.

Mało kto wierzył, że podupadła willa ma szansę na drugie życie. Jej losy były od początku zawiłe. Przez pół wieku funkcjonowały tam mieszkania socjalne, aż do stycznia 2014 roku, kiedy wybuchł w obiekcie pożar. – „W tym czasie szukaliśmy miejsca na stałą wystawę dużego zbioru dzieł współczesnych polskich malarzy, rozważane były lokalizacje w Katowicach i Krakowie. Jako mieszkaniec Wisły znałem legendę Ochorowiczówki, magicznej, przepięknej secesyjnej willi stworzonej przez wyjątkowego budowniczego. Nie mogłem pozwolić by to miejsce zniknęło, wtedy zapadła decyzja, że powstanie tu muzeum dzieł magicznego realizmu” – mówi Sebastian Chachołek, pomysłodawca i fundator Muzeum.

Dzisiaj „ Ochorowiczówka” w nowej odsłonie wita gości. W muzeum zwiedzajacy mogą zobaczyć ponad 300 eksponatów – obrazów, rzeźb, grafik. Wśród nich znajdują się prace między innymi: Zdzisława Beksińskiego, Marcina Kołpanowicza, Tomasza Sętowskiego, Rafała Olbińskiego, Jarosława Jaśnikowskiego, Artura Kolby, Jacka Yerki, Wojciecha Siudmaka, Jakuba Różalskiego i wielu innych artystów tego nurtu.

W „Ochorowiczówce” zobaczyć też można wiele pamiątek związanych z doktorem Julianem, m.in. unikatowe dokumenty, maskę pośmiertną, rękopisy książki, listy pisane z Wisły i zdjęcia.

Urszula Markowska

KIERUNEK JAZDY

MIESIĘCZNIK DLA ŚLĄSKA CIESZYŃSKIEGO WYDANIE PROMOCYJNE Nr 0/1 (2016/2017)

Cena: Bezpłatny www.tramwajcieszynski.pl

Strumień

Czechowice-Dziedzice

Chybie

Zebrzydowice Bogumin

Karvina

Drogomyśl

Orłowa

Hażlach

Dębowiec

Ochaby Skoczów

Jasienica

Bielsko-Biała

Jaworze Hawierzów

Tesin

Cieszyn

Frydek-Mistek

Szczyrk Brenna

Goleszów

Ustroń

Trzyniec

Legenda - jesteśmy tam gdzie znajduję się czerowny

Wisła

TRAMWAJ CIESZYŃSKI • XII 2016 / I 2017

Jabłonków

1

100punkcik lat bez Cysorza · Rok Reformacji · Dzieje cieszyńskiego więziennictwa · Piłka nad Olzą - grubą linią zaznaczyliśmy teren Powiatu Cieszyńskiego

Istebna

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

65

JAK ZADBAĆ O BEZPIECZEŃSTWO W GÓRACH Górskie wędrówki są z pewnością dobrym sposobem na wakacyjny wypoczynek . Niestety nadal niewielu zdaje sobie sprawę jak niebezpieczna może okazać się taka wyprawa w góry, nawet niskie Beskidy. Tymczasem wystarczy odrobinę zdrowego rozsądku, wraz z odpowiednim przygotowaniem, by spacer po górach nie zamienił się w walkę o życie.

Każdego roku w polskich górach ginie ok. dziesięciu osób. Wielu tragedii można by uniknąć, gdyby tylko ludzie do wyprawy odpowiednio się przygotowali. Niestety, wciąż się zdarza, że turysta wybiera się na wysokogórski szlak w... klapkach i bez jakiegokolwiek ekwipunku, jak gdyby szedł na spacer do parku.

Zdecydowanie nie chodź w góry sam! Pamiętaj, że w grupie nie tylko zawsze raźniej, ale i bezpieczniej na wypadek jakiegokolwiek zdarzenia, czy urazu. Warto też pamiętać, by w czasie wędrówki dostosować się do osoby najsłabszej w grupie.

Koniecznie należy poinformować najbliższych, a także właścicieli schroniska, bądź innego zakwaterowania o Twojej wyprawie. Dobrze, gdy dokładnie podasz im szczegóły swojej trasy, a także szacowany czas całej wyprawy. To ważne szczególnie wtedy, gdy wybierzemy samotną wędrówkę na szlak. Zapytaj wcześniej o radę fachowca, który dokładnie pokaże Ci, jak masz się zachowywać w razie nieprzewidzianych sytuacji. Pogoda – kolejny niezbędny czynnik bezpieczeństwa w górach, która za każdym razem na wysokościach

odczuwalna jest podwójnie. Piękna i słoneczna gwarantuje cudne widoki, deszcze, czy burze mogą już przynieść spore kłopoty, dlatego przed wycieczką dokładnie sprawdź prognozę. Pamiętaj również, by w plecaku znalazły się oprócz wody i prowiantu, mapa i latarka.

Ubierz się na cebulkę – to bardzo ważne. Nawet, gdy za oknem upał należy pamiętać, że w górach temperaturę odczuwa się inaczej. W związku z tym lepiej coś zdjąć w razie potrzeby, niż by miało czegoś zabraknąć. Nie bez powodu mówi się również, że buty to najważniejsza część garderoby wędrowca. Dobre obuwie musi być nie tylko ciepłe, ale przede wszystkim stabilne i wygodne. Nie powinno uciskać, ani obcierać, bo przecież przed Tobą długa droga. I nie decydujmy się na górską wyprawę mając na stopach sandały czy klapki. Absolutnie nie pij w górach alkoholu, powoduje on, oprócz ogólnie znanych zaburzeń równowagi i refleksu, rozszerzenie naczyń krwionośnych, co prowadzi do szybkiego wychłodzenia organizmu lub problemów z krążeniem.

Na górską wędrówkę w szczególności należy się przygotować gdy zabierasz ze sobą dzieci, czy młodzież w wieku nastoletnim, którzy często kierując się brawurą narażają swoje życie na niebezpieczeństwo. Zabierz ze sobą telefon, ale pamiętaj, by był maksymalnie naładowany. Ponadto zawsze miej wbitych kilka podstawowych numerów ratunkowych (GOPR, TOPR itp.). Pomyślmy również o czasowym zdjęciu blokady z telefonu, to pomoże innym w razie konieczności wezwać pomoc.

międzynarodowy numer alarmowy 112 POL SK A (TOPR /GOPR) 985 lub 601 10 0 30 0 SŁOWACJA (HZS) 18 300, CZECHY (ČR) +420 1210 JAK ZACHOWAĆ SIĘ W RAZIE WYPADKU I KONIECZNOŚCI WEZWANIA POMOCY:

Wezwanie pomocy – telefonicznie lub sygnał świetlny lub głosowy wysyłany 6 razy na minutę (co 10 sekund).

Odpowiedź otrzymania wezwania – sygnał wysyłany 3 razy na minutę.

Jeżeli sami usłyszymy sygnał wzywający pomocy, należy zawiadomić odpowiednie służby ratunkowe (numery alarmowe).

Jeśli zachodzi taka konieczność, należy udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy przedmedycznej.

JAK WZYWAĆ POMOCY JEŚLI NIE MOŻEMY TELEFONICZNIE

Jakikolwiek sygnał optyczny (np. błysk latarki) lub akustyczny (np. wołanie) powtarzany 6 razy na minutę (co 10 sekund), po czym następuje jedna minuta przerwy. Odpowiedź o zrozumieniu sygnału, to taki sam sygnał lecz 3 razy na minutę, po czym 1 minuta przerwy.

JAK ZACHOWAĆ SIĘ W RAZIE PRZYLOTU ŚMIGŁOWCA

Gdy pomoc jest potrzebna osoba powinna stanąć w pozycji wyprostowanej, z uniesionymi do góry rękami. Sylwetka powinna tworzyć literę ‚Y’ (Yes). Gdy pomoc jest niepotrzebna, jedną rękę unosimy do góry, drugą pozostawiamy spuszczoną wzdłuż tułowia.

66

TRAMWAJ TURYSTYCZNIE • VIII 2018

ul. Bielska 184, Cieszyn • tel. +48 33 47 99 440 www.spot.net.pl /agencja.reklamowa.spot

SKUTECZNEJ REKLAMY

Šœ Ŗœ Ţ

WIECZĂ“R

Ś œ Ŗœ Ţ

WieczĂłr

ZĂ…RVŹŭ JĆˆHĹŤNĹś

'DQŜŧ NXĹŞĹľQĹś ÄŠZLĹŚĆŒĹ§ GDƀŜŧ UHĹ˛ĹśĆƒĆ DOƀŎ 0X]Ɩźŧ Ć D Ĺ…\ZĆ‚ Z Ć„LâWĹşL Ĺś VĆƒĹ¨RĆ?Ć–

Ustroń, ul. Graşyńskiego 10, tel.: +48 33 854 43 33

www.hotelolympic.pl