Dialog

llanelli.infolinia.org Nr 3/4(5/6)

NAKŁAD 1000 egz.

Egzemplarz bezpłatny/ Free Press

Polacy w Llanelli/Llanelli Polish Newsletter

Raz jeszcze o zmianach w zasiłkach

Easter in Poland As in other catholic countries Easter in Poland is preceded, according to the religious tradition, by the Great Lent, which lasts 40 days. The week preceding Easter is a week of the intensive preparations, at the religious level and on the practical side. That starts with Sunday of Branches - the exact translation from French Rameaux (Palm Sunday in English) known in Polish as "Niedziela Palmowa".

On this day during the masses in the catholic church, the "palms" are blessed - smaller and modest branches to large trees full of decorations and flowers. This tradition is

very alive in certain Polish areas where one organizes the contests of palms which measure up to a few meters.

Friday is the day of reflection and sadness, and the only day in whole catholic ‘s year with no mass in the church. It is replaced by com(Full story 3)

Santo Subito Wypadło im drogą iść do nieba na skróty…

Rok temu 10 kwietnia Polska poniosła dotkliwą stratę. W samolocie TU-154, który krótko przed godziną 9 runął na ziemię 1,5 kilometra od lotniska w Smoleńsku, przebywała para prezydencka. Oprócz niej na pokładzie znajdowały się inne najważniejsze osoby w państwie.

W katastrofie zginęło 96 osób - 89 członków delegacji do Katynia i 7 członków załogi.

Już w czasie pogrzebu Jana PawłaII, wierni uczestniczący w uroczystościach żałobnych domagali się uznania go za świętego.

Do Stolicy Apostolskiej napływały każdego dnia świadectwa osób, które uważają, że dzięki modlitwom do Ojca Świętego zostały uleczone.

Spośród tysięcy aktów cudów wybrano 240, które są niepodważalnym dowodem na świętość Jana Pawła II. Najbardziej znanym cudem na świecie i wciąż wywołującym kontrowersje jest uzdrowienie z choroby Parkinskona Marie Simon- Pierre, francuskiej zakonnicy, która cierpiała na chorobę przez ponad pięć lat.

Miała problemy z zapanowaniem nad własnym ciałem i poruszaniem się. Podobnie jak Papież, który na tę przypadłość chorował przez kilkanaście lat.

Modliła się do niego o wyzdrowienie.

- Byłam chora i nagle wyzdrowiałam. To wiem (…) czułam się tak bardzo lekka inna, całkowicie odmieniona– swoje uzdrowienie komentuje siostra Marie.

Do cudu sceptycznie podchodzą francuscy lekarze. Swoją postawę kwitują stwierdzeniem, że jeszcze nigdy nikt nie wyzdrowiał z choroby Parkinsona. Ale czyż nie na tym właśnie opiera się definicja cudu. W świętość Jana Pawła II wierzy 90% deklarujących wiarę katolicka Polaków.

Dwa dni po ogłoszeniu daty beatyfikacji Jana Pawła II (1 maja) nie było wolnych miejsc noclegowych w największych polskich domach pielgrzyma w Rzymie.

Szum wokół brytyjskiego budżetu nadal nie ustaje. Ekonomiści tną koszty. W ten sposób chcą uchronić kraj przed bankructwem. Sztandarowym hasłem jest zwiększenie opłat i obcięcie świadczeń. Będzie, także trudniej je uzyskać albowiem proces ich przyznawania ulegnie zaostrzeniu. Zmiany te odczuje niemal każda grupa społeczna.

Dotyczyć będą m.in. Child Benefit, Child i Working Tax Credit, Disability Living Allowance i Housing Benefit.

(Ciąg dalszy na stronie 2)

Polki nie chcą rodzić w Polsce Polacy w kraju łapią się za głowy. Polki nie decydują się rodzenie w ojczyźnie.

Jak donosi GUS z najnowszych badań wynika, iż na Wyspach Brytyjskich Polki chętniej zachodzą w ciążę niż w kraju. W 2009 roku stosunkowo urodziły więcej dzieci niż Brytyjki.

Dzietność na Wyspach jest dwukrotnie większa niż w kraju.

Dane nie napawają optymizmem.

(Ciąg dalszy na stronie 3)

Traktują nas jak bydło…

Na prośbę czytelników „Dialogu” oraz llanelli.infolinia.org publikujemy reportaż dotyczący sytuacji polskich emigrantów zatrudnianych przez agencje pośrednictwa pracy w Wielkiej Brytanii.

Oficjalny raport powstał rok temu i opierał się na badaniach i i bezpośrednich interwencjach Stowarzyszania Współpracy Polsko-Walijskiej w Llanelli.

Czytaj str. 4-5

2 Co? Gdzie? Kiedy?

6, 13,20,27 kwietnia , środa, godz. 19:00 lekcje języka angielskiego. Konwersacje, gry i zabawy, które pozwolą w bezstresowy sposób przyswoić podstawy języka angielskiego. Zajęcia odbywają się co środę w godzinach wieczornych. Prowadzi je pani Joanna Pęcherzewska- nauczycielka języka angielskiego. Nowy adres spotkań: YWCA Llanelli 14-16 Queen Victoria Rd Llanelli SA15 2TL. 9 kwietnia Światowy Dzień Pozdrawiania Brunetów 17 Kwiecień (niedziela) – msza święta po polsku 20 kwietnia (środa) Międzynarodowy Dzień Wolnej Prasy 23.04.2011 godz. 13:00 Wielka Sobota Poświęcenie pokarmów 24 kwietnia Wielkanoc 1 maja Święto Pracy 2 Maja poniedziałek– Early May Bank Holiday 3 Maja Święto Konstytucji 3 Maja

baby element” (dodatku rodzinnego dla rodzin z co najmniej jednym dzieckiem poniżej 1 roku życia); Zasiłki dla rodziców Już od kwietnia br. rząd Wielkiej Od kwietnia 2011 rząd wstrzymuje Brytanii wprowadzi w życie dawno wypłaty z Health in Pregnancy zapowiadane cięcia w systemie Grant (zapomoga mająca na celu pomocy socjalnej. pomóc kobietom w przygotowaChild Benefit jego wysokość niach do porodu w wysokości pozostanie na tym samym pozio£190) mie do 2014 roku. Oznacza to, iż - Sure Start (£500) będzie przyrodzicie nie mogą sposługiwał wyłącznie dziewać się w najbliższym na pierwsze dziecko czasie podwyżek. Natolub w przypadku miast specjalny program ciąży mnogiej dla dla rodziców samotnie rodzin o niskim wychowujących dzieci dochodzie. przewiduje zaktywizowa- Od października nie ich i powrotu do pracy.

2011 - rodzice saJuż w 2006 roku John motnie wychowująHutton, The Secretary of cy swoje dzieci będą State for Work and Penotrzymywać Jobsions ogłosił, że w UK seekers Allowance ponad 7 millionów rodzin (odpowiednik polwychowujących dzieci nie skiego zasiłku dla pracuje (przynajmniej bezrobotnych), a nie jedno z rodziców) z tego 1.9 milio- jak do tej pory Income Support. na to samotni rodzice, którzy nie Osoby, które obecnie otrzymują podjęli pracy i nie zamierzają tego Income Suport (pomoc dla osób, zrobić. Państwo wydało na nich które z przyczyn od nich niezależ£92.8 biliona funtów pod postacią nych nie mogą pracować w pełróżnych benefitów. nym wymiarze godzin), a ich dzieci uczęszczają do szkoły, od kwietChild Tax Credit and Worknia 2012 roku będą mogły pobieing Tax Credit od kwietnia 2011 rać Jobseekers Allowance zasiłek ten zostaje zlikwidowany - Dzieci urodzone 2011 roku dla rodzin, o dochodzie wyższym nie otrzymają już Child Trust niż 40 000 funtów rocznie.

Funds (dziecięce fundusze po- od kwietnia 2011 osoby powyżej wiernicze)- zapowiadany na lipiec 60 roku życia i starsze będą mogły 2010 program The Saving Gatestarać się o Working Tax Credit, way nie zostanie wprowadzony jeżeli pracują co najmniej 16 goZasiłki, ulgi podatkowe i inne dzin tygodniowo. świadczenia będą rewaloryzowane - zlikwidowany zostanie tzw. „the w stosunku do wskaźnika wzrostu (Ciąg dalszy ze strony 1)

towarów i cen konsumpcyjnych (CPI), a nie - jak dotychczas wskaźnika wzrostu cen, uwzględniającego koszty kredytu hipotecznego (RPI).

Zasiłki mieszkaniowe Cięcia jak najbardziej nie ominął sektora mieszkaniowego. Zmianie ulegną m.in.

- Od października 2011– Local Housing Allowances (zasiłek ten jest dostępny dla osób wynajmujących od kogoś mieszkanie i mających niski przychód). Tutaj zmienią się kryteria przyznawania.

A co w kolejnych latach?

Od kwietnia 2012 rząd znosi jednorazowe wypłaty dla nowych pracowników powyżej 50 roku życia.

- Obniżce podlegać będą kwoty dochodu, które nie są brane pod uwagę przy rozliczeniach podatkowych z 25 tys. funtów na 10 tys. w latach 2011-12 oraz do 5tys. funtów w latach 2013-14; - Od kwietnia 2012 – nie zostanie wprowadzony 4-funtowy dodatek dla dzieci w 1 roku życia i dwulatków.

Zasiłki dla rodziców - Od 2013 roku rząd wprowadzi ocenę medyczną dla tych, którzy chcą starać się o Disability Living Allowance (zasiłek pomagający pokryć dodatkowe koszty związane z byciem osobą niepełnosprawną). Każdy już korzystający z zasiłku oraz osoba rozpoczynająca korzystanie z niego będzie musiała poddać się testowi, który zastąpi obecnie obowiązujące formularze aplikacyjne.

Opr. ART

Narodowy spis powszechny– nie jest jeszcze za późno Myślisz o własnym biznesie?

Dlaczego nie zacząć już teraz. W kwietniu fundacja Foothold organizuje spotkanie dla Polaków, którzy zamierzają założyć własną firmę ale nie wiedzą od czego zacząć.

Zgłaszajcie chęć uczestnictwa. Zapisy w Stowarzyszeniu Współpracy Polsko-Walijskiej oraz pod numerem tel.01554 899950 Znajdź nas na Facebooku. Wrzuć w wyszukiwarkę "Dialog" Polacy w Llanelli/ Llanelli Polish Newsletter i zostań naszym znajomym. Bierz udział w dyskusjach i konkursach. Dziel się spostrzeżeniami dotyczącymi życia na emigracji. Najciekawsze opinie opublikujemy w kolejnych numerach.

Lubię to!

Jeżeli zlekceważyłeś narodowy spis powszechny w UK w niedzielę 27 marca a formularze poniewierają sie gdzieś po domumasz jeszcze czas je wypełnić i odesłać.

Formularze możemy wypełnić w tradycyjny sposób lub online.

Jeżeli tego nie zrobimy, do drzwi zapukają rachmistrzowie.

Jest to 22 spis powszechny.

W UK przeprowadzane one są regularnie co 10 lat, począwszy od 1801 roku. Census 2011 rozpoczął się 27 marca.

Tegoroczny jest bardziej rozbudowany i szczegółowy.

To pierwszy spis po przyjęciu nowych państw do UE . Ma dostarczyć statystyk dotyczących np. emigrantów.

Będziemy musieli odpowiedzieć na 56 pytań. Każda osoba która przebywała w naszym domu 27 marca powinna wypełnić formularz.

Spis dostarczy informacji na temat liczby mieszkańców, jak dane społeczeństwo żyje, z czego się utrzymuje. Ma pomóc rządowi w zaplanowaniu budżetu na kolejne lata.

Kwestionariusz można wypełnić również online pod adresem: www.2011.census.gov.uk Jeżeli nie uda Wam się tego zrobić na czas do domu zapuka rachmistrz. Jego obowiązkiem będzie przeprowadzenie spisu razem z Wami.

Rząd Wielkiej Brytanii zapewnia, że wszystkie dane osobowe i fakty jakie zostaną podane w formularzach, będą strzeżone przez następne 100 lat.

Pomocy w wypełnieniu formularzy możecie szukać w Stowarzyszeniu Współpracy PolskoWalijskiej, a także w sieci na oficjalnej stronie census.gov.uk. Kliknij „help– Wales i wpisz w wyszukiwarkę „polish”, wówczas pojawią się informacje w języku polskim.

Możesz z bezpośredniego linka http://help.census.gov.uk/ wales/help/help-andinformation/Extrahelp/ Helpinotherlanguages/Topics/ Languages/Polish.html

Za zlekceważenie obowiązku spisu powszechnego grozi kara 1000 funtów.

- Wyjechałam, bo wciąż mam do spłacenia kredyt studencki. W W kraju najmniej dzieci rodzi Polsce moja wypłata pokrywała się na wsiach a województwa jedynie ratę w banku. Kiedy wschodnie, takie jak lubelskie i pytałam o podwyżkę szef zbywa podkarpackie zanotowały ujem- mnie. Uważał, że jestem młoda, ny przyrost naturalny ( więcej mam czas, powinnam się doosób umarło niż się urodziło). kształcać (po studiach, stażach i Politycy całą sytuacją obwiniają praktykach, wg niego powinrząd Wielkiej nam doBrytanii, gdyż kształcać się tutaj w UK dobrze do 40- tki). rozwinięty system No i wyjezasiłków i urlochałam. pów macierzyńTutaj wyskich zachęca szłam za Polki do zakładamąż i uronia rodzin. A przecież winne nie dziłam dziecko. Wypracowałam są Wyspy Brytyjskie ale bezna- sobie macierzyński. Wiem, że dziejna sytuacja w kraju. po tym, okresie etat i elastyczne (Ciąg dalszy ze strony 1)

godziny pracy na mnie czekają – mówi Marta mama dwóch córek.

To nie jest wina nas Polek, że nie chcemy rodzić w kraju. Państwo, nam nie upraszcza zakładać rodzin– dodaje.

Na zaistniałą sytuację trudno cokolwiek poradzić. Teraz państwo powinno starać się aby dzieci urodzone w UK chciały wrócić do kraju swoich dziadków. W przeciwnym razie niż demograficzny, który nas dosięgnie spowoduje, iż za 25 lat liczba ludności spadnie do z 38 mln do 36 mln w 2035 roku.

mon prayers and devotions in remembering Christs torment.

The menu of Easter is different in every region of Poland. Each area and each family has their Saturday, according to the old own tradition. Generally what Polish tradition, is the day when you will see on the table is the the food is blessed by the priest soups (zurek, white borscht) in church. Called in Polish meats of all kinds, roasted, "swieconka" or cooked, poultry , sausages, sal"swiecone" (blessed), they are ads etc. For those with a sweet hard-boiled tooth eggs, bread, fasalt, meat, mous fruits, anyBaba thing you eat - the really put in cake the decoprerated basket. pared It is the with privilege of many children eggs, accompanied by their parents to intensely aromatic or Mazurek carry the basket with blessed deliciously various and beautifood. Swieconka will later begin fully decorated. the Easter Dinner. On Easter there is also a beautiful polish Easter Sunday starts with the mass of resurrection.

After the mass breakfast with whole family initiates long lasting partying. tradition of decorating eggs.

This first meal is very important Called in Polish "Pisanki" or Kraszanki" painted eggs are one as members of the family are of the symbols of resurrection of sharing the blessed food wishing themselves all the best.

Jesus.

3 Pokoloruj Krolika

ART

Easter Monday, is Smigus-Dyngus or Lany Poniedzialek, therefore "wet Monday". On that day it is allowed to pour water on the others, especially young girls. The best thing is to remain at home all the day, because even a short walk outside could end up being soaked. And moreover there is no right to be upset.

The Easter is a time of new life.

Symbols of Easter: eggs, water and the palms, they are the

symbols of the new life which starts in nature with springtime.

The life is reborn - it is so beautiful!

Daniel R. Turko

4

Reportaż

Traktują nas jak bydło... Łamanie praw pracowniczych. Zaniżanie stawek godzinowych. Brak dostępu do własnych kontraktów. Wykorzystywanie psychiczne i fizyczne. To historie bardziej znane z opowiadań niż z życia.

Brytyjczycy nie traktowali ich serio. Niestety raport Stowarzyszenia Współpracy Polsko-Walijskiej dotyczący ciężkich warunków pracy w sektorze przetwórstwa mięsnego, potwierdza tę sytuację - jest źle.

Przytacza konkretne sytuacje: pogwałcania podstawowych praw zatrudnienia, w których bezpośrednio interweniowało Stowarzyszenie. Dokument przeraża ogromem naruszeń. Jest wstrząsający, bo mogło tego doświadczyć ponad 70% wszystkich Polaków mieszkających w Llanelli i zatrudnionych przez tę samą agencję.

(są one obowiązkowe i powinny być pokrywane przez firmę jako wymóg zasad health and safety), karty identyfikacyjne, czy klucze do szafek. Nie przestrzega się godzin pracy. Zatrudnieni przez agencję regularnie pracowali po 16 godzin dziennie. Co dawało ponad 55 godzin tygodniowo.

Polak polakowi wilkiem

Dostałeś kontrakt do ręki- jesteś szczęściarzem

Dyskryminacja w zakładzie pracy jest zjawiskiem powszechnym. Sprawę kompliSkargi pracowników, kuje fakt, iż kadra zarządzająca niższego zaniedbania pracodawcy, Od pierwszych szczebla –brygadziści ( supervisor) to gówwszelkiego rodzaju wykrodni pracy dla nie Polacy. Zastraszanie, znęcanie się psyczenia, naginanie prawa- to agencji pracow- chicznie, szantażowanie, donosicielstwo, się zdarza. Niestety sytunicy spotykali bluźnierstwa-według zeznań pracowników acja w sektorze przetwórsię z nieprawi- są na porządku dziennym. stwa mięsnego jest bardziej dłowościami. skomplikowana. Kiedy Pobierano -Traktują nas jak bydło. Czułam się niejeddostajesz do ręki kompletopłaty manipu- nokrotnie jak w zoo. Nie ma szacunku dla ny, poparty zeznaniami lacyjne, niedo- starszych, nie ma szacunku dla kobiet. dokument, wówczas dociepełniano czyn- Wszyscy jesteśmy tak samo poniżani- nie ra do ciebie, na jaką skalę ności wymaga- mamy żadnych praw. Są tylko obowiązki i krzywdzeni są emigranci. nych przy zapraca ponad ludzkie siły- mówi jedna z trudnieniubyłych pracownic fabryki.

-Od pierwszych dni, kiedy takich jak szkoPolacy zostali ściągnięci do lenia z zasad -Ludziom jest bardzo ciężko ale kieLlanelli przez agencję pohigieny i bezdy trzeba podjąć konkretne działaśrednictwa pracy, pojawiapieczeństwa w ły się problemy. Ludzie miejscu pracy. nia, ujawnić się- odmawiają. Pojaprzychodzili do mnie po W kontraktach, wia się jedna odpowiedź – pomoc. Teraz mamy Stoktóre docierały "potrzebuję pieniędzy, żeby nakarmić moją rodzinę". Muszę gdzieś warzyszenie są ludzie, któdo jednostek rzy tym się zajmują ale wcale nie jest łatrudno było odnaleźć informacje na temat pracować. Nie chcą współpracowaćze smutkiem mówi Pani Halina. twiej. Pojawiają się nowe, bardziej skomplikowane problemy- mówi Halina Ashley- „ Zdarzały się sytuacje, iż pracowPolka, która od lat pomaga Polonii w Wa- nik miał zapłacone za pół dnia przy Walka o emigranta trwa. Działa wytoczyła 9 dniowym urlopie- (cyt. raport)” lii. To z jej inicjatywy we wrześniu 2006 Halina Ashley . Walczy o Polaków i ich roku oficjalnie otwarto Stowarzyszenie godność. Niemal codziennie dostaje telefoWspółpracy Polsko- Walijskiej. struktur funkcjonowania pracodawcy (w ny z prośbą o pomoc. To dzięki jej zaangatym przypadku agencji). Nie było jasno żowaniu i ciągłym rozmowom z Polakami, raport nie opiera się jedynie na liczbach.

Raport o sytuacji polskich emigran- wyszczególnione kto jest odpowiedzialny za poszczególne piony zatrudnienia. Umotów w Carmarthenshire w sektorze wy o pracę sporządzono jedynie w języku To przerażający obraz współczesnej emiprzetwórstwa mięsnego ujawnia angielskim. Ich kopie trafiły do nieliczgracji zarobkowej- mówi. To obraz ludzi, skandaliczne warunki pracy. nych. Większość pracowników nigdy nie którzy starają się przeżyć i pomóc najbliżotrzymała swojej. szym w kraju. Problemów jest dużo. To co Stowarzyszenie w obronie Polaków w Llaci ludzie opowiadają… włos na głowie się nelli występuje od początku powstania.

Polacy mówią wprost- wszystko załatwiać jeży . Raport odzwierciedla sytuację ale nie Problemy i skargi były od zawsze. Życie trzeba po znajomości. Emigranci pracujący oddaje całej prawdy. Ludzie bardzo chętemigracji w Llanelli krąży wokół jednego dla agencji maja znikoma wiedzę o swoich nie zwierzają się, żalą ale nie chcą nic ofitematu: czy będziemy musieli wracać do prawach. Nie są informowani ile godzin cjalnie zrobić- mówi Halina Ashley. kraju? A może coś zmieni się na lepsze? urlopu im się należy ani jakie są procedury Raport oparty jest na rozmowach z ludźpłatności za zwolnienia lekarskie. Ma to mi, ankietach oraz sprawach w jakich W tym samym czasie powstawał inny związek z nieznajomością warunków zaStowarzyszenie bezpośrednio brało udział. raport, swoim zasięgiem obejmujący całą trudnienia, które powinny być jasno zaSkargi, zażalenia jakie składali pracownicy Wielka Brytanię. Komisja ds. Równości i znaczone w kontrakcie. Ale i tu sprawa nie fabryk pracujący na terenie CarmarthensPraw Człowieka poruszyła ten sam projest jasna, bo według raportu kontrakty, hire. blem, niestety oba dokumenty potwierdza- które pojawiały się w obiegu- nie posiadały ją najczarniejsze scenariusze- jest bardzo paragrafu informującego o prawie do płat- Zaniedbania agencji w prowadzeniu i udoźle. nego wypoczynku. stępnianiu dokumentacji dotyczącej zaPracownicy otrzymują payslip’y, na któtrudnienia pracowników, powodują, iż Raport Stowarzyszenia to nie suche fakty. rych wyróżniono potrącenia za: uniformy

5 jednoznaczna ze stratą zakwaterowania. spychani są oni na margines życia społecznego. Brak potwierdzenia o zarobkach, odprowadzanym podatku, czy ubezpieczeniu zdrowotnym, wstrzymuje proces starania się o podstawowe zasiłki. Najbardziej cierpią najmłodsi, bo rodzice nie mogą otrzymać zasiłku Child Benefit.

Większość polskich emigrantów zatrudnionych w tym sektorze i pracująca dla agencji posługuje się jedynie w językiem ojczystym i nie jest w stanie komunikować się po angielsku. Tylko niewielka część ma wiedzę, że istnieje język walijski.

wet pójdzie siedzieć za to! Powtarzam, to nie Polska!

Adam Sami Polacy robią sobie piekło na ziemi.

Rodacy top oszuści i zdrajcy. Jedyne przykrości jakie miałem w UK zafundowali mi Polacy. Jeszcze rok i brytyjski paszport, cale szczęście.

Bastekztych

Znaleźć światełko w tunelu Psychicznie-coraz gorzej Statystyki nie odzwierciedlą prawdziwej Stresująca sytuacja nie wpływa pozytywsytuacji. To jest Walia, a Llanelli to miasto, nie na psychikę. Złe warunki pracy, niegod- gdzie przez kilka miesięcy osiedliło się 10 ne zakwaterowanie, brak możliwości znale- tys. Polaków. Ludzie są zależni od agencji. zienia innej pracy, to powoduje, że ludzie Żyją z dnia na dzień. Nie zmieniają pracy, zamykają się w sobie. Nie chcą głośno mó- bo to wiąże się z dodatkowymi problemawić, co przeżywają. Do tego dochodzi promi... Szukanie nowego mieszkania, zmiana blem rozłąki: separacja z rodziną, przyjaciół danych adresowych. Niestety nie jest to i kultury polskiej. To prowadzi do depresji efektem jedynie bariery językowej ale rówi zachwiań psychicznych. Przerażenie, oba- nież brakiem wiarygodnych referencji, chowy dotyczące podejmowania jakichkolwiek ciażby od pracodawcy. wysiłków poprawiających byt-to uczucia towarzyszące polskiemu emigrantowi.

Większość z Polaków zatrudnionych Sytuacja jest nerwowa. Ludzie poskarżą się sektorze mięsnym nie ma sprecyzodo nas (do Stowarzyszenia- przyp. aut.), wanych planów na przyszłość. Boi się wyrażą głośno swoją opinię, ale nie zrobią przyszłości. już tego oficjalnie. Są sfrustrowani, złość duszą w sobie. Wpływa to negatywnie na -Przestałam planować moje życie już po życie rodzinne i towarzyskie. Pojawiają się roku życia tutaj. Nigdy nie mogę być peproblemy z alkoholem, przemoc domowa, wien, co będzie jutro. Liczę jednak, że kiew konsekwencji izolacja. Tak pogłębia się dyś znajdę lepszą pracę. Zapisałam się na stereotyp emigranta z Europy Wschodniej- kurs angielskiego, jak tylko nie będę pracomówi Halina Ashley. wała, będę na niego uczęszczać. Mamy Stowarzyszenie, nie jest źle, tam zawsze pomo„Jeden z pracowników zapadł na chorobę gą mi z papierami, z wizytą u lekarza. Do neurologiczną. Jego stan zdrowia znacznie kraju nie chcę wracać, tam już w ogóle nie się pogorszył. Był niezdolny do pracy. mam po co. Wciąż czekam, że tutaj mi się Agencja wymówiła mu prawo do mieszkaułoży - mówi pani Mariola. nia, które od niej podnajmował. W rezultacie chory, pozbawiony dachu nad głową spał na schodach. Sprawa dotarła do StoAgnieszka Raduj– Turko warzyszenia, które objęło opieką poszkodowanego. Zapewniło kontakt z lekarzami”. (cyt. raport) Reportaż powstał roku temu. Po jego publikacji w serwisie infolinia org. Wybuchła „Jest czas na pracę, powinien być, dyskusja. Oto jej fragmenty: także na odpoczynek. Dla każdego ma on inną formę ale powinien być Byłem tam widziałem dosłownie dramat respektowany”. (cyt. raport) giorgio Ja tam byłem i to było cos strasznego, ale jakby co mogę wszystko opowiedzieć i Życie na telefon ujawnić się nie ma żadnego problemu MoPracownicy agencji żyją w ciągłym pogoto- gę opowiedzieć o warunkach pracy. O wszystkim. wiu. Nie ma jasno ustalonych zasad. Konpawel trakty nie zapewniają stałych godzin pracy.

Bo to właśnie Polacy, sami są temu winni.

Wszelkie instrukcje otrzymują przez telefon. To stresuje. Zatrudnieni przez agencję Brytyjczyk nigdy nie będzie poniżał pracownika, bo pójdzie za to siedzieć. Supermuszą być pewni, że telefon mają zawsze przy sobie i zawsze aktywny. Najlepiej, żeby wajzorzy są Polakami i to oni ten chlam przytłukli z polski a durni pracownicy nie dzwonić, nie odbierać innych rozmów, bo być może stracisz swoją szansę na dzień zamiast zgłosić sie do pierwszego lepszego urzędu o pomoc albo nawet na policje to pracy. kula głowę bo tak byli nauczeni w Polsce.

Ludzie to nie Polska a pracodawca i tak Brak wolnego czasu, spędzonego w taki sposób jaki preferujemy jest męczące i stre- umywa ręce, bo za to jest odpowiedzialny sujące. Jeden z pracowników agencji skar- Polaczek, który poniża. Zacznijcie sie uczyć żył się, iż nie było możliwości prowadzenia angielskiego, wtedy będziecie znać swoje normalnego życia towarzyskiego. Nawet w prawa, Anglia to nie Polska czy Mozambik, tu sie przestrzega prawa pracowniweekendy poświęcał swój wolny czas na potrzeby pracy w agencji. Odmowa byłaby czego! Trzeba tylko to zgłosić a koleś na-

Co prawda to prawda. Trzeba nazywać rzeczy po imieniu. Chociaż od jakiegoś czasu zacząłem zauważać zmiany pod tym względem.

Makuch A mnie wkurza wszechobecne donosicielstwo wśród Polaków w pracy anieliczka Tak to prawda, Anglicy widzą jak traktujemy sie nawzajem dlatego - robią to samo z nami. Próbują zwracać sie do nas tak samo jak nasi rodacy, w biurach pracują 4 Anglików reszta Polacy, oszukują na urlopach, na wszystkim co się da, zmuszani byliśmy do owertajma, jak odmówiłam, że nie zostanę na nadgodziny, to powiedzieli mi, że mam sobie poszukać innej pracy. W święta Wielkanocne, lub Boże Narodzenie mają te same osoby urlopy, czyli-ciocie, kuzyni, po prostu rodzina, od czasu do czasu dają urlop aby nie połapano się, że te same osoby jadą. Jak jesteś chory to musisz przyjechać do nich pokazać się, posiedzieć 2 godziny na kantynie-i to jeszcze nie wiadomo czy dostaniesz te wolneśmiechu warte z temperaturą jedz do nich aby tylko się pokazać. A ten co donosił, że Polaczek wynosił mięso to był nietykalny.

Szkoda gadać wstyd mi za Polaków, że tak do takiego stopnia mogą się posunąć. Powiem tylko tyle, że mają szczęście, że to nie jest w Polsce, bo sami wiecie co z takimi ludźmi robią. Tu są panami, lecz przyjdzie taki czas… [że góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem tak]. Zostałam przez moich rodaków wykiwana na £1500 ale szkoda pisać. Dlatego Anglicy się tak zachowują do nas, bo my sami się tak traktujemy, więc o czym mowa. mycha15 Redakcja zachowała oryginalną gramatykę wypowiedzi. Poprawione zostały jedynie błędy ortograficzne i interpunkcja.

Sudoku Nr 1

6

UK

Ach co to będzie za ślub Podniecenie z powodu tak ważnego wydarzenia w rodzinie królewskiej powoduje, iż media od roku mają dyżurny temat.

Ale pojawia się coraz więcej oznak niezadowolenia. Grupy przeciwników monarchii zachęcają do buntu i wykonują szereg działań aby w pokojowy sposób pokazać swoje niezadowolenie.

Sondaże nie są pozytywne. W badaniu na grupie 1000 dorosłych Brytyjczyków okazalo się, iż 31 proc. Z nich książęcy ślub w ogóle nic a nic nie obchodzi, a 28 proc. raczej nie obchodzi.

okazji ślubu, które masowo produkowane są na tę okoliczność pojawiły się antygadżety. Największą popularność zdobyła papierowa torebka (podobna do tej jaką można znaleźć na pokładzie samolotu) na efekt choroby lokomocyjnej z nadrukiem "książęcy ślub - dla tych, których zemdli".

Książę William i Kate Middleton na swój ślub zaprosili 1900 gości. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele rodów królewskich duchowni, dyplomaci i przyjaciele rodziny. Ale jedynie 600 osób zostanie zaproszonych na obiad w pałacu Buckingham. A następnie -Nie podniecam się uszczuplona o połowę gruślubem pary książęcej. pa, będzie pląsał w rytm Mam swoje problemy, walca angielskiego w późmdli mnie na samą nych godzinach myśl, że za moje piepopołudniowych. niądze będą bawili się ci wszyscy Jak do tej pory sczegoły ludzie– komentuje wydarzenie dotyczące listy nazwisk jedna z przeciwniczek monarchii. nie zostały ujawnione.

Prawie 60 procent Brytyjczyków w Już na starcie nie obyło ogóle nie jest zainteresowana i się bez skandalu. Na liści wręcz rozdrażniona tematem gości nie znalazła się ożenku księcia, który jest drugi w księżna Yorku, Sarah, kolejce do tronu. przyjaciółka i była bratoW kraju tylko 20 proc. Społeczeń- wa księżnej Diany. stwa deklaruje, że są republikanami- informuje BBC, skąd więc ta powszechna niechęć?

Obok kiczowatych pamiątek z

Para młoda poznała się podczas nauki na szkockim uniwersytecie St. Andrews w 2001 roku. Według zwierzeń księcia Kate Middleton wpadła w oko w czasie studenckiego pokazu mody. Oficjalnie parą zostali w 2005 roku, kiedy na łamach krajowych tabloidów ukazały się ich zdjęcia z urlopu w szwajcarskim Klosters.

Panna Młoda pochodzi z Berkshire a jej rodzina posiada miliony. Skończyła Marlborough College - jedną z pięciu najbardziej ekskluzywnych szkół prywatnych w Anglii. Rodzice zbili fortunę, prowadząc firmę wysyłkową wyspecjalizowaną w akcesoriach na przyjęcia.

Książę William zakończył szkolenie na pilota helikoptera ratunkowego w bazie RAF na wyspie Anglesey w Walii. Tam także zakupił dom, który został wyremontowany za bagatela 1,4 mln funtów. Tam też zamierzają zamieszkać po ślubie.

Ale i w ich związku nie obeszło się bez zgrzytów. W 2006 roku ich związek przechodził poważny kryzys. 24-letni wówczas książę William zerwał z Kate, gdyż nie czuł się gotów do zawarcia związku małżeńskiego. To posunięcie kosztowało go stratę sympatii w oczach poddanych.

W UK piją coraz młodsi To, że Brytyjczycy za kołnierz nie wylewają mogą przekonać się ci z nas, którzy mieli okazję pracować w ich towarzystwie. Co poniedziałek można wysłuchiwać barwnych opowieści o tym ile wypili i kiedy urwał im się film. Niestety przykład z dorosłych biorą dzieci.

Piją coraz młodsi a kobiety częściej od mężczyzn. Niedawno w jednym z brytyjskich szpitali

?

chorobę alkoholową zdiagnozowano u trzylatka. To najmłodszy alkoholik na Wyspach. Miał wszystkie objawy chorobowe; alkohol we krwi, drżenie rąk, wahania nastroju. Jak do tej pory nie ustalono skąd trzylatek brał alkohol. Według lekarzy spożywał go regularnie. Nie ustalono pod czyją opieką dziecko się upijało.

Osoby nadużywające alkoholu w UK będą traktowane na równi z narkomanami. W przypadku aresztowania automatycznie będą kierowani na terapię.

Każda dorosła osoba w UK kupuje w ciągu roku przeciętnie 11,3 litra czystego alkoholu.

Sudoku Nr 2

Poradnik

7

Szukamy mieszkania Na Wyspach Brytyjskich nie jest niczym nowym, że średnio kilka razy podczas naszego pobytu zmieniamy mieszkanie. Przyczyny są różne: wielkość, kłopotliwi współlokatorzy, odległość od miejsca pracy. Ponieważ większość z nas gdzieś już mieszka, mamy więc podstawowe informacje czego powinniśmy unikać. Przedstawię kilka wskazówek jak poradzić sobie kiedy samodzielnie szukamy domu lub mieszkania.

Mieszkań i domów można szukać w dwojaki sposób: po pierwsze możemy poradzić się i skorzystać z usług agencji nieruchomości (estate agency). Jest to łatwy i wygodny sposób ale dosyć kosztowny. W biurze nieruchomości zostaną uwzględnione nasze potrzeby jak np. lokalizacja, ilość pokoi, parking itp. oraz wysokość czynszu. Agencja sporządza dla nas umowę. Zaletą jest, iż agencje dokładnie sprawdzają najemcę i jest to gwarantem bezproblemowego mieszkania. Powinniśmy jednak liczyć się z faktem, iż taka forma poszukiwania mieszkania to czasami od 50– 200 funtów więcej.

Agencja pobiera bowiem opłatę za świadczone usługi tzw. agency fee .

Pamiętajcie zawsze trzeba pytać o tego typu dopłatę. Za niektóre domy, agencyjne fee zapłacił właściciel domu.

Nieruchomość możemy wynająć. także bezpośrednio. Najtańszym sposobem jest wynajęcie od bezpośredniego właściciela, czyli Landlorda. Takich informacji najlepiej szukać w lokalnej prasie (Llanelli Star). W Llanelli co tydzień w środę możemy znaleźć garść nowych ogłoszeń mieszkaniowych. Accommodation To Let (zaraz po ogłoszeniach agencyjnych). Niestety potencjalni landlordzi nie drukują ogłoszeń ze zdjęciem, dlatego jak najszybciej chwytajmy za telefon i jeżeli cena i lokalizacja nam odpowiada umawiajmy się na spotkanie.

Rodzaje ogłoszeń: jak je rozszyfro-

wywać: 3 bed hause dom z trzema sypialniami plus kuchnia i salon, często znajduje się także jadalnia lub tzw. reception room.

Bungalow – domy wolnostojące jednopoziomowe Tarrace – dom w zabudowie szeregowej- bardzo popularne i najczęściej spotykane w LLanelli.

Semi-detached lub Detached– piętrowy dom wolnostojący lub bliźniak.

Room- pokoje wynajmowane w domach, najczęściej jedno lub dwu osobowe. W przypadku takiego miejsca zamieszkania musimy się liczyć iż, kilka osób będzie korzystało z łazienki, kuchni i salonu.

Zdarza się, że właściciel domu mieszka w nim lub wynajmuje całość poszczególnym najemcom.

W skrajnych przypadkach korzystanie z takich sprzętów jak pralka, kuchenka będą odpłatne.

Deposit required (Bond)będziemy musieli zapłacić odpowiedni depozyt (najczęściej wysokość miesięcznego czynszu) Small rear garden – mały ogród za domem ( jeżeli mamy dzieci, wskazane jest obejrzeć ten ogród przed wynajęciem, ponieważ może się okazać, iż jest to nic innego jak betonowa ścieżka. Miejsce w ogrodzie jest na tyle ważne, iż tam będziemy składować nasze śmieci piwnice jakie znamy z Polski są w warunkach walijskich unikatem) Ref. required- landlord może zażyczyć sobie referencji, czyli opinii o nas jako byłych najemców lub z miejsca pracy (najczęściej jednak chodzi o potwierdzenie naszego zatrudnienia).

Bills inc.- rachunki wliczone są w cenę wynajmu (gaz, woda, elektryczno ść), musimy jednak pamiętać, że takie opłaty jak tel. stacjonarny, counsil tax czy Tv Licence najczęściej nie mieszczą się w tych ramach.

No pets- właściciel nie życzy sobie zwierząt w domu No smokers- dla niepalących

(taki aneks znajdziemy najczęściej przy wynajmowaniu pokoju) Fully furnishedunfurnishedpelne umeblowanie, nieumeblowane. Warto zapytać np. o kuchnię, jeżeli okaże się nie umeblowana i nie wyposażona będziemy musieli zakupić podstawowe sprzęty takie jak lodówka, czy kuchenka, a to są już dość wysokie koszty.

Ceny wynajmu mogą być podane pw. –tygodniowo, pcm.- za miesiąc kalendarzowy, 4 weekly- za cztery tygodnie (oplaty należy wnosić co 4 tygodnie). W większości przypadków opłaty uiszczamy za miesiąc (tydzień) z góry.

Umowa Każda umowa powinna być sporządzona w dwóch identycznych egzemplarzach i obie powinny być podpisane zarówno, przez właściciela jak i najemcę.

Podstawowe elementy, których nie może zabraknąć w dokumencie: - dane wynajmującego i najemcy (imiona, nazwiska adresy) -adres nieruchomości, o której mowa w umowie - data rozpoczęcia najmu - okres trwania umowy - wysokość, czynszu oraz sposób w jaki ma być on wnoszony (przelew na konto lub do rąk własnych (przy tej formie opłat nigdy nie zapominajcie o pisemnym potwierdzeniu uiszczonego czynszu z datą i inf. za jaki to miesiąc) - wysokość depozytu - inne informacje np. ile osób może korzystać z wynajmowanego lokalu - okres wypowie-

dzenia W umowie nie zawsze są ujęte (możemy zawsze poprosić o sprecyzowanie i rozbudowę umowy) takie elementy jak: - spis sprzętu i ich stan (na ich jakość należy zwrócić uwagę i nalegać na zapisanie- np. wypalone dziury w wykładzinach lub meblach, zepsute sprzęty- lodówki, pralki, TV itp. można, także zrobić zdjęcia i dołączyć je do umowy ) - podstawowe naprawy jakimi powinien zająć się najemca - utrzymanie w dobrym stanie elewacji, dachu, rynien.

W przypadku pobierania depozytu, w umowie powinny znaleźć się informacje: - o jego zdeponowaniu - w jakim celu został on pobrany - do czego jesteśmy zobowiązani przy eksploatacji mieszkania (o co musimy sami zadbać) aby w przyszłości go odzyskać.

Poprawnie sporządzona umowa może zawierać kilkanaście stron.

Niech nas to nie wystraszy, im dokładniejsza tym lepiej znamy nasze prawa i w efekcie daje szansę na odzyskanie bondu.

Opr. ART

LUDZIE LISTY PISZĄ...

8 Informator Jak żyć i pracować w UK

INTERNAUCI DZIELĄ SIĘ PROBLEMAMI

To kompletny przewodnik emigranta, w którym zawarto podstawowe informacje dotyczące życia i pracy w Wielkiej Brytanii.

llanelli.infolinia.org/forum

Praca, finanse, komunikacja, szkolnictwo oraz wiele innych cennych wskazówek jak dać sobie radę z życiem na obczyźnie.

Poradnik „Jak żyć i pracować w UK” można odebrać w Stowarzyszeniu Współpracy Polsko-Walijskiej 21 Murray Street SA15 1 AQ Llanelli

Uwaga na pseudo mechanika Pawła, zięcia sprzątaczki z hotelu Ty Alban kierowniczki}.

Tak naprawił gościowi samochód, że dojechał 12 mil i samochód padł. Jak zadzwonił do mistrza Pawła, że s... naprawę to ten odpowiedział, że go to nie obchodzi i najlepiej jak samochód odda na szrot. To się nazywa spec mechaniki. janjankowski54 Jak zwykle: unikać napraw u Pana Zenka z wąsem, który ma warsztat na podjeździe przed domem. Lepiej zapłacić troszkę więcej i oddać auto jeśli nie do autoryzowanego warsztatu danej marki, to przynajmniej do angielskiego mechanika. W razie problemów jest kogo pociągnąć do odpowiedzialności nemo-nemo

Witam Piszę do Państwa z Polski. Pisze dlatego, iż znajomi, którzy są w Llanelli piszą, że jest fantastycznie. Ja chciałabym prosić o jakiś kontakt odnośnie pracy.

Może byłaby jakąś ciekawa oferta bardzo bym prosiła o odezwanie się pozdrawiam gorąco RENATA

Witam. Jestem Janina mieszkam w Londynie i zazdroszczę tym , którzy mieszkają w Walii szczególnie w Llanelli. Byłam tam jeden raz i urzekło mnie to miejsce. Bardzo bym chciała zamieszkać w tym miasteczku i myślę ze dojdzie do tego. Wraz z mężem wstrzymuje nas tylko co z praca. Jeżeli można prosić o kilka slow na ten temat to będę wdzięczna. Pozdrawiam serdecznie.

Witam Państwa.

Jak widać mamy już czytelników zarówno w Polsce jaki i w innych miastach Wielkiej Brytanii. Jest to na prawdę budujące. Llanelli to niewielkie miasteczko ale o dużym sercu. Dało już pracę kilku tysiącom Polaków. Nie da się nie zauważyć, ze wciąż przyjeżdżają nowi. Aby otrzymać dobrą pracę i nie mieć problemów z codziennością, potrzebna jest przynajmniej podstawowa znajomość języka angielskiego. A co do pracy proszę śledzić nasze wydania oraz wpisy na Facebooku. Polecam, także stronę www.llanelli.infolinia.org i pokrewne miasta, np..Swansea. Niech Państwa znajomi śledzą ogłoszenia w lokalnej prasie i na tablicach informacyjnych w Stowarzyszeniu Współpracy Polsko -Walijskiej, a także w polskim sklepie. Proszę zajrzeć, również do ofert pracy na stronach lokalnej prasy http://www.thisissouthwales.co.uk/.

Pozdrawiam ART Kontakt z redakcją: araduj@infolinia.org lub listownie Redakcja „Dialogu” Stowarzyszenie Współpracy Polsko-Walijskiej 21 Murray Street SA15 1 AQ Llanelli

Język angielski na wesoło Nie odkładaj nauki na potem.

Bądź samodzielny i niezależny.

Znajomość angielskiego może tylko zaowocować.

1414-16 Queen Victoria Rd SA15 2TL Llanelli.

Pamiętajcie spotkania odbywają się w każdą środę od godz. 19:00 do 21:00. Zapraszamy.

Nowy termin: Wtorki, godz.14:00

Wycieczka Stowarzyszenie Współpracy Polsko-Walijskiej zaprasza na kolejną wycieczkę. Tym razem podbijamy Londyn. W programie między innymi zwiedzanie Westminster oraz Polskiego Ośrodka Społeczno– Kulturalnego w Londynie.

Zapisy w Stowarzyszeniu. Planowana data wyjazdu– koniec maja.

Adres redakcji: 21 Murray Street SA15 1AQ Llanelli tel. 01554 899950 e-mail llanelli@infolinia.org Wydawca/Publisher Stowarzyszenie Współpracy Polsko Walijskiej/Polish-Welsh Mutual Association Redaktor naczelny/Editor: Agnieszka RadujTurko araduj@infolinia.org tel. 07534518644 pon-sob. Od 11.00-14.00 Tłumaczenia/Translator: Daniel R. Turko Korekta: ART, DRT Konsultacja/Consultation:Halina Ashley Skład: ART Druk:SPRINT-Printers&Stationers 25 Station RD SA 15 1AW Llanelli, tel.01554 749422 Na dyżur redakcyjny prosimy umawiać się indywidualnie: pon.-sob. 11.00-14.00 tel. 07534518644 lub przez gadu gadu 3546554. Istnieje również możliwość zamieszczania reklam i ogłoszeń drobnych. zamknięty 30 marca 2011.

Numer