Introduksjon til undervisningsplanlegging PPU10-12, september 2010 Steinar Westrheim
Eit svært viktig utgangspunkt: Undervisning og læring er IKKJE det same
Undervisninga er det læraren som gjer Læringa er det eleven som må stå for God undervisning kan sjølvsagt hjelpe læringsprosessen… … og dårleg undervisning kan hindre læring! http://www.youtube.com/watch?v=fBUxXzSrt_s
2
Planlegging av undervisning for læring Planlegg og ha fokus på læring - det skal vere målet for undervisinga - ferske pedagogikkstudentar er ofte mest opptekne av seg sjølv!
Må gjerast på ulike nivå og koordinerast - år, semester, emne, veke, time
Planlegging bør føre til oversikt, struktur, mindre stress, betre undervisning og meir læring!
Didaktikk, undervisingskunsten, handlar om Den didaktiske trekanten:
Tre sentrale didaktiske spørsmål
KVA?
Student
- faginnhaldet - pensum, emne
KORLEIS? - arbeidsformene - aktivitetar og prosesessar
KVIFOR? Lærar
Innhald
- pedagogiske grunngjevingar
Ulike planleggingsmodellar
Modellar gjer det lettare å få oversikt og prioritere Dei forenkar framstillinga av verkelegheita Dei framhevar bestemte sider og skjuler andre Me skal i dag sjå nærare på tre modellar: 1. KVA KVIFOR KORLEIS
2. MÅL- MIDDEL
3. DIDAKTISK RELASJON
Enkel planleggingsmodell Time: Fag:
KVA
KORLEIS
KVIFOR
er pensum?
skal elevane lære?
skal dei lære dette og kvifor på denne måten?
Mål-middel modell (Tyler) Måla kjem først og styrer metodar og vurdering Krev ”målbare mål” Tar lite omsyn til undervisning som prosess? Blir eleven et objekt for undervisningsteknikk? Overforenklande? Har fått ny aktualitet med LK06 sine styrande kompetansemål!
Mål
Middel og metodar
Vurdering
Didaktisk relasjonsmodell ”Diamanten” (Bjørndal og Lieberg) Her tar ein omsyn til mange fleire sider ved undervisingssituasjonen Dynamikk og samanheng mellom alle faktorane - endring i ein kategori fører til endringar i dei andre
Sentralt etter LK06: - eksplisitte kunnskaps- og ferdigheitsmål kjem først - fokus på vurdering for læring - innhald og arbeidsmåtar er ikkje sentralstyrt, men skal veljast og konkretiserast lokalt
G R U N N L A G E T
Planlegging av arbeidsøkt(er) Fag: Tema:
MÅL - frå diverse styringsdokument og planar
Elev/Gruppe:
Periode:
Didaktisk relasjonsmodell vurdering
elevforutsetningar
Tid:
læringsaktivitetar
rammefaktorar
Lærar(ar):
Kompetansemål: innhald
mål
Vurderingskriterium: Læringsmål
Elevforutsetningar
Innhald
Læringsaktivitetar
Rammefaktorar
Vurdering
Konkrete Ulik vanskegrad
Individ - Gruppe
Fagstoff Kjelder
Metodar - Arbeidsmåtar Gjeremål
Skulekultur. Læraren. Tid – Utstyr – etc.
Skildre måloppnåing Prosess – Produkt
G J E N N O M F Ø R I N G A
Refleksjon/Didaktisk vurdering:
Oppsummering (konsekvensar for vidare arbeid):
Didaktiske kategoriar å ta omsyn til Mål
- kompetansemåla i LK06 må brytast ned til læringsmål
Rammefaktorar
- hemmar eller fremjar prosessen: tid, utstyr, personell, kultur…
Vurdering
- for læring?, av læring?
Innhald
- pensum er ikkje detaljstyrt av LK06 og må utarbeidast lokalt
Arbeidsmåtar
- metodar og metodikk er heller ikkje styrt av LK06
Elev- og lærarføresetnader
- alder, kjønn, modning, kunnskap frå før, kultur, lærevanskar…
Generelle prinsipp for lĂŚringsaktivitetar ďƒź MAKVIS Motivere (eigarforhold) Aktivisere (aktivitet) Konkretisere (sansing) Variere (variasjon) Individualisere (tilpasse) Samarbeide (sosialisere)
ďƒź KAMPVISE Konkretisering Aktivisering Motivering Progresjon Variasjon Individualisering Sosialisering Evaluering
Kjelder ďƒź Helle, L. (2006). Rom for handling. Oslo: Universitetsforlaget. ďƒź Lyngsnes, K. og Rismark, M. (2007). Didaktisk arbeid. Oslo: Gyldendal.