Overheid, autobelastingen

OVERHEID tekst Rob de Boer illustratie Michel van den Boogaard

Nadenken over autobelastingen De Nederlandse belastingen rond de auto zijn te hoog, oneerlijk verdeeld en werken markt足verstorend. Dat is in het kort de visie van BOVAG en RAI Vereniging.

p38 - 95 najaar 2014

OVERHEID

95 najaar 2014 - p39

OVERHEID

Wij maken ons sterk voor één bijtelli B

rancheverenigingen BOVAG en RAI Vereniging maken zich sterk voor een nieuw systeem van auto­ belastingen. In het najaar presenteert staatssecretaris Wiebes van het Ministerie van Financiën zijn veelbesproken Autobrief 2 aan de Tweede Kamer. Dan wordt duidelijk welke wijzigingen er vanaf 1 januari 2016 worden doorgevoerd op het gebied van motorrijtuigenbelasting, fiscale bijtelling en BPM. Olaf de Bruijn van RAI Vereniging en Rogier Kuin van BOVAG kijken alvast vooruit.

Met een stringent fiscaal beleid rond autobelastingen heeft de Nederlandse overheid de afgelopen jaren de aanschaf van zuinige en schone auto’s willen stimuleren. Dat heeft geleid tot een enorme groei in de verkopen van elektrische auto’s, plug-in hybrides en auto’s die voor leaserijders vallen in de categorie van 14 procent bijtelling. Ook zorgden tussentijdse aanpassingen van bestaande fiscale regelingen voor grote verkooppieken aan het eind van het jaar. Zo lagen de autoverkopen in december vorig jaar ruim twee keer zo hoog als in dezelfde maand van 2012. Reden: het afschaffen van de fiscale bijtelling van 0 procent voor auto’s met een CO2-uitstoot tussen 0 en 50 g/km. En in 2010 bestelden leaserijders én particulieren massaal auto’s met een kleine, schone dieselmotor omdat deze waren vrijgesteld van BPM en motorrijtuigenbelasting. De Nederlandse verkoopcijfers van de afgelopen jaren vertonen ook een flinke verschuiving naar het A-segment, waar kleine stadsauto’s als de Toyota AYGO en Volkswagen Up de dienst uitmaken.

Olaf de Bruijn RAI Vereniging

Rogier Kuin BOVAG

Van Autobrief 1 naar Autobrief 2

Belangenorganisaties als BOVAG en RAI Vereniging maken zich al jaren sterk voor een vereenvoudiging van de Nederlandse autobelastingen. Samen met branchegenoten ANWB en VNA (Vereniging van Nederlandse Autoleasebedrijven) zijn BOVAG en RAI Vereniging dan ook in gesprek met het Ministerie van Financiën, waar staatssecretaris Eric Wiebes een nieuwe autobrief in voorbereiding heeft. Waar de eerste

autobrief – in 2011 gepresenteerd door zijn voorganger Frans Weekers – de periode van 2012 tot en met 2015 besloeg, daar schetst ‘Autobrief 2’ de kaders voor het beleid rond autobelastingen voor de periode van 2016 tot 2020. Oorspronkelijk zou deze tweede autobrief afgelopen voorjaar naar de Tweede Kamer worden gestuurd. In mei liet de staatssecretaris echter weten dat dit is uitgesteld tot na Prinsjesdag. Tot die tijd blijft onduidelijk welke wijzigingen de regering vanaf 1 januari 2016 zal doorvoeren op het gebied van motorrijtuigenbelasting, fiscale bijtelling en BPM.

Marktwerking terug

In maart van dit jaar pleitten BOVAG en RAI Vereniging in afzonderlijke verklaringen opnieuw voor een verlaging en vereenvoudiging van de autobelastingen. Hoewel de visies van beide organisaties in detail van elkaar verschillen, zijn beide het erover eens dat er een eind moet komen aan de marktverstoring als gevolg van fiscale regelingen. “We willen beide de normale marktwerking terug”, stelt Olaf de Bruijn, directeur van RAI Vereniging. “Dat geldt overigens ook voor de ANWB en de VNA. De afgelopen jaren hebben we gezien dat het regeringsbeleid een enorme invloed heeft gehad op de Nederlandse automarkt. Deels komt dat ook door de technische ontwikkelingen die vanaf 2011 in een stroomversnelling zijn gekomen. Niemand heeft voorzien dat het zo hard zou gaan, en dat de Nederlandse consument zich in zijn keuze voor een auto zo sterk laat beïnvloeden door fiscale regelgeving. Dat zien we met name in de leasemarkt, waar auto’s met 14 procent bijtelling of minder inmiddels de helft van de markt bepalen.”

Eén bijtellingstarief

BOVAG stelt in haar toekomstvisie op autobelastingen dat verkoopcijfers van nieuwe auto’s nergens in Europa zo sterk door de overheid worden beïnvloed als in Nederland. Bovendien behoort Nederland ook met de accijnzen op brandstof, motorrijtuigenbelasting en BPM tot de duurste landen van Europa. Dat roept de

Personenautoregistraties (verkopen x 1.000) naar bijtellingsklasse Diesel 100

0%

80

14%

60

20%

40

25%

20

onbekend

0 100

Overige brandstoffen 120 100 80 60 40 20 0

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Bron: RDC|CBMI, BOVAG Bron: Mobiliteit in Cijfers Auto's 2014/2015, jaarlijkse publicatie van BOVAG en RAI Vereniging p40 - 95 najaar 2014

OVERHEID

ngstarief, dat is de ultieme eenvoud vraag op in hoeverre BOVAG en andere brancheverenigingen daadwerkelijk invloed hebben op de totstandkoming van het Nederlandse fiscale beleid rond (auto)mobiliteit. “Het is juist daarom een goede zaak dat we als branche opnieuw aan tafel zitten met de overheid”, vindt Rogier Kuin, Manager Politiek en Overheid van BOVAG. “De gesprekken rond Autobrief 2 zijn gevoerd op basis van inhoud en actuele marktcijfers. De overheid geeft er blijk van dat zij gevoelig is voor onze argumenten. In 2011 vroegen we om beleid voor meerdere jaren om rust in de markt te brengen. Dat kregen we met de eerste autobrief. Alleen heeft dat beleid achteraf de markt meer verstoord dan wij toen konden vermoeden. En wat ook niet helpt, is dat in het herfstakkoord van vorig jaar is afgesproken dat de BPM-opbrengst in 2015 met 200 miljoen euro wordt verhoogd. Het is niet goed voor het beeld van een ‘betrouwbare overheid’ dat dit gebeurt in het laatste jaar van de periode die Autobrief 1 beslaat, dat hebben we de overheid ook laten weten. Tegelijkertijd hebben BOVAG en RAI Vereniging suggesties aangedragen hoe de BPM-verhoging het beste over alle marktsegmenten kan worden verdeeld, zodat we de markt zo min mogelijk verstoren. Dat laat zien dat we als branche serieus meepraten over de vormgeving van zo’n verhoging. Zonder te speculeren over de precieze inhoud, denk ik dat de overheid met Autobrief 2 vanaf 2016 op basis van feiten beleid zal gaan uitstippelen. Dat betekent onder andere dat de fiscale bijtelling voor leaseauto’s op de helling gaat. Als BOVAG maken wij ons sterk voor één bijtellingstarief, dat is de ultieme eenvoud. Het sluit ook aan bij de missie van de staatssecretaris, die streeft naar een eenvoudiger en robuuster belastingstelsel. Laat overigens duidelijk zijn dat BOVAG absoluut vóór schone auto’s en duurzaamheid is. Het is alleen niet nodig dat de overheid dit via de fiscaliteit stimuleert. Autofabrikanten gaan de komende jaren alles op alles zetten om te voldoen aan de nieuwe, strenge CO2-norm van 95 g/km.

Daarmee stuurt de markt zichzelf op basis van Europese regelgeving, de Nederlandse overheid hoeft dat niet te doen.”

Niet doorschieten

BOVAG en RAI Vereniging zijn het er ook over eens dat extreem schone techniek, zoals volelektrische auto’s, plug-in hybrides en auto’s op CNG en waterstof nog altijd stimulering verdient. Olaf de Bruijn twijfelt er niet aan dat het nieuwe fiscale regime hier vanaf 2016 in voorziet: “We moeten daar niet in doorschieten, zoals de afgelopen jaren is gebeurd. Behalve zeer lage tarieven voor bijtelling waren er voor sommige auto’s ook nog regelingen als de VAMIL (Vervroegde Afschrijving van Milieu-investeringen, red.) en MIA (Milieu Investerings Aftrek, red.). Ondernemers die dat allemaal met elkaar kunnen combineren, rijden heel goedkoop. Maar erg realistisch is het niet.

Gelukkig zijn deze regelingen inmiddels erg beperkt of zelfs afgeschaft,

Fiscale bijtelling voor nieuw geregistreerde leaseauto’s door de jaren heen

terwijl er met ingang van dit jaar een bijtellingstarief van 7 procent voor plug-ins geldt. Dat geeft al een iets andere verhouding in de markt. Vanuit RAI Vereniging hebben wij enkele maanden geleden gepleit om op basis van CO2-uitstoot een glijdende schaal te gaan hanteren voor leaseauto’s, met minder grote stappen dan de huidige. We kunnen ons echter ook helemaal vinden in het idee van één bijtellingstarief. RAI Vereniging was eerder dit jaar een van de partijen die het SER Energieakkoord mede heeft ondertekend, en daarin is de verplichting voor CO2-reductie al opgenomen. Dan krijg je op termijn vanzelf marktwerking en dat is wat ons als branchegenoten bindt.”

Over rekeningrijden en BPM

In Nederland wordt al bijna twintig jaar gesproken over rekeningrijden, of kilometerheffing. Meerdere kabinetten beten inmiddels hun tanden stuk op dit dossier. Het huidige kabinet Rutte II zal in deze regeringsperiode evenmin het rekeningrijden invoeren, zo viel te lezen in het regeer­akkoord van 2012. Toch blijft het onderwerp een heet hangijzer, ook omdat rekeningrijden invloed heeft op een eventuele afschaffing van BPM. “Wij zouden graag zien dat de BPM wordt afgeschaft, omdat die marktverstorend werkt. Daarnaast levert het veel problemen op bij de import en export van gebruikte auto’s. Er zijn door diverse partijen rechtszaken gevoerd tot aan het Europese hof van Justitie en ook de douane, RDW en de Belastingdienst zijn er veel tijd aan kwijt. Het is echt een hoofdpijndossier voor de Nederlandse staat”, vervolgt Rogier Kuin. “De regelgeving is continu in beweging en wordt daardoor steeds complexer. De BPM-regeling staat het vrije handelsverkeer in de weg en zal dus wel geleidelijk moeten verdwijnen. Wat ons betreft is dat overigens niet nodig om rekeningrijden te kunnen introduceren. De huidige motorrijtuigenbelasting is veel eenvoudiger om te zetten in een prijs per kilometer. Dat zou ook veel eerlijker zijn. In een zuinige en schone auto kun je ook heel veel kilometers maken, dan is het reëel dat je daar ook voor betaalt. Een probleem voor de toekomstige afschaffing van BPM is natuurlijk dat auto-eigenaren deze over meerdere jaren afschrijven. Mensen betalen dan dubbel wanneer rekeningrijden wordt ingevoerd. Overigens is er mede door de sturing op CO2 nog maar zo’n 1,2 miljard euro aan BPM-inkomsten over. Enkele jaren geleden was dat nog 3,5 miljard euro. Het gat om te overbruggen, is dus veel kleiner geworden. Alleen daarom ben ik al t benieuwd naar de definitieve voorstellen in Autobrief 2.”

Uitstel

Op het moment van schrijven waren de plannen van staatssecretaris Wiebes van Financiën nog niet bekend. Inmiddels is duidelijk geworden dat de hervorming van fiscale regelgeving rond automobiliteit met een jaar is uitgesteld. Meer hierover op pagina 44.

100%

75%

50% 14% 20%

25%

25% 0%

0% 2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

95 najaar 2014 - p41