Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Η διπλή ζωή της οικονομικής ιστορίας 2. Οικονομική κρίση και σύγχρονη οικονομική ιστορία Σημαντικές ημερομηνίες για τα περιοδικά οικονομικής ιστορίας
1926 η σύσταση της αγγλικής Εταιρείας Οικονομικής Ιστορίας
1927: Economic history review (Αγγλία)
1929: Annales d’ histoire economique et sociale
1941: Journal of economic history (Η.Π.Α.)
Annales d’ histoire economiqueet sociale Υπήρξε γαλλικό περιοδικό ιστοριογραφίας, με παγκόσμια εμβέλεια που ιδρύθηκε το 1929 από τους Marc Bloch & Lucien Febvre. Κατά τις επόμενες δεκαετίες άσκησε τεράστια επιρροή στους ιστορικούς σε όλο τον κόσμο έχοντας σαν σκοπό, σαν στόχο να προάγει έναν νέο τύπο ιστορίας. Στην ουσία το περιοδικό άλλαξε την «ανάγνωση» της ιστορίας: ανάδειξη ιδεών, ταξικής θέσης & θεμάτων Κοινωνικής Ιστορίας.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Τέσσερεις Φάσεις Της Ιστοριογραφίας Μπορούν να διακριθούν 4 φάσεις της ιστοριογραφίας (4 γενιές ιστορικών) στις οποίες οι ιστορικοί διαμορφώνουν τις απόψεις/ αλλάζουν την οπτική τους τους ανάλογα με το πνευματικό περιβάλλον που εργάζονται. 1. Πρώτη: Lucien Febvre–επίδραση Γεωγραφίας: ανθρωπογεωγραφία. Απόπειρα να γραφεί ενιαία κοινωνική και οικονομική ιστορία μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής. Η γεωγραφία έχει σημαντική θέση στην ιστορία των Annales: επιδράσεις φυσικού χώρου στον πολιτισμό 2. Δεύτερη: δεκαετία 1960, Ποσοτική Ιστορία, χρήση δημογραφικών δεδομένων. Και στροφή προς την ποσοτικοποίηση 3. Τρίτη: δεκαετία 1970 κ.εξ. -ιστορία νοοτροπιών –Robert Mandrou. Jacques Le Goff, Georges Duby 4. Τέταρτη: ανάπτυξη Οικονομικής Ιστορίας στην Αγγλία – London School of Economics –Μαρξιστική Κριτική –Maurice Dobb(1937)– o Μαρξισμός ως κλειδί για την κατανόηση του οικονομικού παρελθόντος. Μαρξιστική Κριτική Έτσι ονομάστηκε η μαρξιστική θεώρηση και ερμηνεία της ιστορίας, όπως αυτή εκφράστηκε από τους Βρετανούς μαρξιστές ιστορικούς της δεκαετίας του 1950 με επίκεντρο το περιοδικό Past and Present”: το βρετανικό περιοδικό το οποίο αποτέλεσε το βήμα των μαρξιστών ιστορικών.–A journal of scientific history (επιρροή μαρξισμού) και πρωτοεκδόθηκε το 1952. Το1958: ανακοίνωση για διεύρυνση της συντακτικής ομάδας & τη φιλοσοφία του περιοδικού: «δεν είναι όργανο μιας φιλοσοφικής προσέγγισης». Το1959: αλλαγή υποτίτλου: ‘Journal of historical studies’. Σταδιακά θα γίνει διεύρυνση θεματολογίας με θέματα Κοινωνικής Ιστορίας. Αργότερα (1959) θα διευρύνει τον κύκλο ενδιαφέροντος τους και θα μετατραπεί σε περιοδικό που εξετάζει εκφάνσεις της καθημερινής και κοινωνικής ζωής των ανθρώπων, από έθιμα μέχρι το φαινόμενο της μαγείας, μουσικές προτιμήσεις. Μαζί με τη σχολή των H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Annales οι δύο σημαντικότερες «σχολές» ιστοριογραφίας του 20ού αιώνα
3. Ποσοτική Ιστορία Ο κλάδος θα δημιουργηθεί έπειτα από την "επανάσταση" που θα προκληθεί στο χώρο των ιστορικών επιστημών, εξαιτίας της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή. η λατρεία όμως το Η.Υ. επιβάλει όρια: αναλύει μόνο επαναλαμβανόμενα φαινόμενα. Κάτι τέτοιο δημιουργεί κινδύνους για το ιστορικό πεδίο. Τη δεκαετία του 1960 η ποσοτικοποίηση κυριαρχεί και στα Annales. Οι δημογραφικές μελέτες για παράδειγμα στηρίζονται στην ποσοτικοποίηση Κατά τη δεκαετία του 1970 η ποσοτική ιστορία αναπτυσσόταν τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις Η.Π.Α. Η ποσοτική ιστορία φιλοδοξούσε να εντάξει ένα ιστορικό γεγονός σε χρονικές σειρές, ώστε να μπορέσει σε ετήσια βάση να μετρήσει την εξέλιξή του. Αυτή η λογική διεργασία, όριζε τη Σερραϊκή ιστορία, την ιστορία των σειρών. η συγκεκριμένη ιστορία, αδιαφορεί για τις δομές που βρίσκονται πίσω από τα γεγονότα. Επίσης δεν λύνει το πρόβλημα της μετάβασης από τη μία σειρά στην άλλη. Ποσοτική και Ιστορία των σειρών μοιάζουν αλληλένδετες Αρχικά, η σερραϊκή ιστορία εφαρμόστηκε στην οικονομική ιστορία. Συνήθως μιλάμε για μελέτη δύο χωρών, δύο περιοχών στην ίδια χώρα κ.λπ. κατά την ίδια χρονολογική περίοδο.
4. Η ιστορική κοινωνική επιστήμη και η μικροιστορία Παράγοντες διαμόρφωσης των ιστορικών σπουδών στη Γερμανία μέχρι το 1960
κλασικός γερμανικός ιδεαλισμός & κληρονομιά στις κοινωνικές επιστήμες
γερμανική πολιτική το πρώτο μισό του 20ού αιώνα H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Μέχρι τη δεκαετία του 1960 επιφυλακτικότητα στις κοινωνικές επιστήμες εξαιτίας της επικράτησης του ιδεαλισμού. Τη Δεκαετία 1960 εντοπίζεται μια μεταστροφή της γερμανικής ιστοριογραφικής σχολής στις μέχρι τότε αντιλήψεις. Σταδιακά αντιμετωπίζεται με συμπάθεια η μελέτη προς τις αξίες της βιομηχανικής & σοσιαλδημοκρατικής κοινωνίας
Αιτία: η κριτική αντιμετώπιση του πρόσφατου πολιτικού παρελθόντος (ναζισμός) & του τρόπου που είχε γραφτεί η εθνική ιστορία (από το 19ο μέχρι τα μέσα του 20ού)
Συγκυρία: συνταξιοδότηση παλιών ακαδημαϊκών & αύξηση των πανεπιστημίων. Νέοι ιστορικοί στο προσκήνιο. Κριτικοί απέναντι στην παραδοσιακή ιστοριογραφία.
Αναπτύσσεται η ιστορική κοινωνική επιστήμη με σημείο καμπής το 1971: όπου ιδρυεται το Πανεπιστήμιο Bielefeld που λειτουργεί σαν Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας Hans Ulrich Welher & JurgenKocka: καθηγητές –θεμελιωτές της Ιστορικής Κοινωνικής Επιστήμης (κοινωνική ιστορία)
1972: Κριτικές μελέτες στην ιστορική επιστήμη
1975:Geschichte und gesellschaft(«Ιστορία και Κοινωνία»)
Χαρακτηριστικά Ιστορικής Κοινωνικής Επιστήμης
έμφαση στις διαδικασίες μετασχηματισμού των βιομηχανικών κοινωνιών και στην αλληλεπίδραση πολιτικής –κοινωνίας. Δεν μελετάει τόσο τις κοινωνίες πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, αλλά στέκεται στη διαφορά του πριν και του μετά,
χρήση μεθόδων ποσοτικοποίησης
Μικροιστορία Αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1970 και μελετάει ένα γνωστικό αντικείμενο της ιστορίας ( ένα ιστορικό πρόσωπο/ μια γεωγραφική περιοχή). Στο πλαίσιο αυτό μελετάει ο,τι αφορά το γνωστικό αντικείμενο αυτό. Αναπτύχθηκε σαν αντίδραση στις γενικεύσεις της H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
κοινωνικής ιστορίας. Αφού θεωρούσαν ότι αφήνεται το άτομα εκτός μελέτης της Πρωτοπόρος: Carlo Ginzburg: Το τυρί και τα σκουλήκια: ο κόσμος ενός μυλωνά το 16οαιώνα, 1976. Πρωτοεκβιομηχάνιση. Τη δεκαετία του 1970, στο Ιστορικό Ινστιτούτο Max Plank θα δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα μελέτης της πρωτοεκβιομηχάνισης με εισηγητή τον Franklin Mendels: ο οποίος εισάγει τον όρο το 1972. Μελετήθηκε δηλαδή η αλληλεπίδραση οικονομικών δυνάμεων– αναπαραγωγικών πρακτικών στην ύπαιθρο.
5. Ιστορία των Επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών Η ιστορία των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών είναι μια νέα προσέγγιση της οικονομικής ιστορίας. Χρησιμοποιεί μεθόδους της κλασικής ιστορίας και της οικονομικής ιστορίας. Συστήθηκε σαν κλάδος κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και αναπτύχθηκε έπειτα απο τον Β' Π.Π. Σημαντική ώθηση για την ανάπτυξη του κλάδου δίνεται από τον Α. Chandler. Πυρήνας του έργου του η ίδια η επιχείρηση. Η Ιστορία των επιχειρήσεων κατέχει σημαντική θέση στις μικρο και μάκρο υποθέσεις της οικονομικής ανάπτυξης. Σήμερα, ο συγκεκριμένος κλάδος φαίνεται να έχει δυναμική και αναπτύσσεται προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Στην Αγγλία ξεκίνησε ως πρωτοβουλία των επιχειρηματιών και όχι των οικονομικών ιστορικών Από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα θα αυξηθούν οι παραγγελίες για τη συγγραφή των ιστοριών διαφόρων επιχειρήσεων. Κυρίως βιομηχανιών και τραπεζών.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
7. Το Μέλλον του Οικονομικού Παρελθόντος: Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο απασχολούν τα πρότυπα ανάπτυξης με σκοπό τη συστηματική μελέτη της οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης. Οι πρώτες ερευνητικές προσπάθειες στην Ευρώπη που στόχευαν στη δημιουργία προτύπων και τυπολογιών ανάπτυξής, ώστε να συνδεθεί το οικονομικό-κοινωνικό παρελθόν με τα σύγχρονα ζητήματα της υπανάπτυξης, ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1950. Ενδεικτικά: W.A. Lewis (1955), W.W. Rostow(1960), A. Gerschenkro n(1962), S. Kuznets (1966), H.B. Chenery(1960), H.B. Chenery– L.Taylor(1968), J.K. Siegenthaler(1972), L. Anell–B. Nygren(1980) Στις παραπάνω μελέτες έχει ασκηθεί κριτική από τους S.L. Barsby-J.D. Gould: πάνω στη βάση της πραγματικής αδυναμίας να παρουσιαστεί η πολυπλοκότητα της αναπτυξιακής διαδικασίας, καθώς η παραπάνω διαδικασία σε κάθε χώρα είναι πολύπλοκη. Αυτή ακριβώς η πολυπλοκότητα καθιστά δύσκολη την μοντελοποίηση της ανάπτυξης στις ευρωπαϊκές χώρες. Από τη δεκαετία του 1980 και ύστερα, το ενδιαφέρον για τα πρότυπα ανάπτυξης ανανεώνεται. Εκείνο που φαινόταν να είναι το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα της ανάπτυξης της Ευρώπης του 19ου αιώνα ήταν μάλλον οι μεγάλες διαφορές παρά η ομοιομορφία — χαρακτηριστικό που εντυπωσίασε έντονα τον J. Lampe (1975). Η ανομοιότητα των αναπτυξιακών προτύπων, οι διαφορές στους θεσμούς και η ποικιλία των εφαρμόσιμων θεωριών ήταν οι σφραγίδες ελέγχου της αναπτυξιακής διαδικασίας κατά τον 19ο αιώνα». Η σύγχρονη έρευνα και η σύγχρονη συγγραφική παραγωγή για την οικονομική ιστορία της Ευρώπης, στο μεγαλύτερο μέρος τους, εστιάζονται σε τρία κύρια θέματα:
τον ποσοτικό προσδιορισμό της οικονομικής αλλαγής (εισοδήματα και επίπεδα εκβιομηχάνισης κατά το 19ο αιώνα). H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Εκπαιδευτική Κοινότητα Ι arnos.gr
Μελέτη στις πιο αγνοημένες περιοχές της ηπείρου. Πλήρης μελέτη των περιοχών αυτών και όχι σε υποσημείωση και
την εξέταση προτύπων ή τυπολογιών της ανάπτυξης.
Οι προσπάθειες για το πρώτο θέμα έδωσαν μια σημαντική συλλογή στοιχείων για τα εισοδήματα, τις δομές και τα επίπεδα εκβιομηχάνισης. Για το δεύτερο θέμα έγινε προσπάθεια να δοθεί στις περισσότερες περιφερειακές περιοχές η πρέπουσα σημασία και να μην περιορίζονται σε κάποια υποσημείωση της ιστορίας και ταυτόχρονα να καταδειχτεί ότι η σύγχρονη οικονομική μεγέθυνση υπήρξε εξαιρετικά διεισδυτικό φαινόμενο, που ξεπέρασε τα εθνικά σύνορα. Αρκετοί ιστορικοί, όπως οι W. Ashworth (1977), R. Cameron (1985), S. Pollard (1990), D.H. Aldcroft και s.p. Ville (1994) και F. έχουν υιοθετήσει μια «αγνωστικιστική» (όρος δανεισμένος από τη φιλοσοφία) άποψη του ζητήματος — μέχρι του σημείου να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει ένα μοναδικό πρότυπο οικονομικής μεγέθυνσης ή ένα μοναδικό υπόδειγμα ανάπτυξης που να αγκαλιάζει όλες τις αναπτυξιακές τροχιές. Δεν υπάρχει δηλαδή αυθεντία/ δόγμα για την ανάπτυξη κάθε χώρας. Ένα από τα εντυπωσιακότερα χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής ανάπτυξης ήταν η πολύ μεγάλη ποικιλία των εμπειριών από την οικονομική μεγέθυνση και τις διαρθρωτικές αλλαγές ανάμεσα σε περιοχές — ακόμη και μέσα στα σύνορα της ίδιας χώρας. Μια άλλη σχολή κάνει λόγο την περιφερειακή προσέγγιση. Όπου γίνεται μελέτη των περιοχών ενός κράτους που παρουσιάζουν αυτόνομη ανάπτυξη σε σχέση με την εθνική οικονομία. Διαχωρίζονται τα οικονομικά μεγέθη διαφόρων περιφερειακών περιοχών (αυτόνομα) προκειμένου να εξαχθεί συμπέρασμα για την εθνική οικονομία.
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr