30
Η Εκπαίδευση αλλιώς
arnos.gr
12) Η επιστημολογική σκέψη του Φράνσις Μπέικον Αναφερθείτε αναλυτικά στη συμβολή του Francis Bacon στην εξέλιξη της επιστημολογικής σκέψης. Ειδικότερα: (α΄) Σε τι συνίσταται η πολεμική του κατά της παλαιάς επιστήμης; (β΄) Πώς συγκροτεί τον επαγωγικό εμπειρισμό του; (γ΄) Σε τι συνίσταται ο επιστημολογικός ωφελιμισμός του και ποιες συνέπειες είχε; (τόμ. Β΄, σελ. 73-79) (α΄) Ο Francis Bacon (1561-1626) θεωρείται ως ο πατέρας της αγγλοσαξονικής σχολής της επιστήμης. Ήταν ο πρώτος που επεξεργάστηκε ένα καθαρά εμπειρικό επιστημονικό πρότυπο στη βάση της απόρριψης κάθε παραδεδομένης αυθεντίας. Δεν ήταν τόσο επιστήμονας, όσο ένας λογοτεχνικός υμνητής της επιστημονικότητας ως πνευματικής βάσης για μια νέα πολιτισμική εποχή. Στη σκέψη του η ορθή επιστημονική μέθοδος ταυτίζεται με τη συνεπή, συστηματική παρατήρηση. Από μια ευρεία βάση παρατηρησιακών εμπειρικών δεδομένων ο επιστήμονας μπορεί να προβεί στη γενίκευση (νόμο), ο οποίος ερμηνεύει τα επιμέρους φαινόμενα. Πρόκειται για το ιδεώδες της εμπειρικής επαγωγής (induction). Προϋπόθεση για την υιοθέτηση αυτής της μεθόδου είναι η πλήρης απομάκρυνση από τον αριστοτελισμό. Ο Bacon αναδεικνύεται σε αδιάλλακτο πολέμιο κάθε παραδεδομένης επιστημονικής αυθεντίας που κληροδότησε ο Μεσαίωνας. Η αριστοτελική λογική, δίνοντας προβάδισμα στον συλλογισμό έναντι της παρατήρησης του συγκεκριμένου, δεν συνιστά παρά μια περίτεχνη φραστική κατασκευή δίχως έδραση στη φυσική πραγματικότητα. Αντί να υποτάσσει τις θεωρητικές ενοράσεις στον έλεγχο των γεγονότων, προτιμά να προαποφασίζει τι θα ανακαλύψει μέσα στη φυσική πραγματικότητα με βάση τις «προλήψεις του νου» (anticipations of the mind). Σύμφωνα με τον Bacon, επειδή οι θεωρησιακοί συλλογισμοί δεν είναι παρά συνδυασμοί λέξεων που εκφράζουν έννοιες, αν αυτές οι έννοιες δεν είναι ορθές ή βέβαιες, το λογικό οικοδόμημα που χτίζεται επάνω τους είναι προορισμένο να καταρρεύσει. Και η φυσική της εποχής του κατατρύχεται από τέτοιες πλάνες. Η αριστοτελική επαγωγή είναι «καταριθμούσα» (enumerative), δηλαδή συνάγει τους πιο γενικευτικούς νόμους από τα πλέον ισχνά σε αριθμό εμπειρικά δεδομένα. Έτσι, η εμπειρική θεμελίωση της αριστοτελικής συλλογιστικής είναι Απλά και κατανοητά η γνώση! Σολωμού 29 Αθήνα
τηλ: 210 38 22 157
info@arnos.gr
www.arnos.gr