Biopotencjał 2016

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

II OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA DYPLOMANTÓW I STUDENTÓW KIERUNKÓW PRZYRODNICZYCH I PRZYRODNICZO-TECHNICZNYCH Z UDZIAŁEM PRZEDSTAWICIELI PRZEDSIĘBIORSTW ORAZ INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU

17 czerwca 2016

Biopotencjał 2016

Warszawa 2016

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Prezentacje przedstawione podczas konferencji

1. Aleksandra Burdziej, Fatma Pehlivan Karakaş, Cezary Pączkowski, Anna Szakiel.

Ekstrakty z roślin leczniczych Melilotus alba L., Galega officinalis L. i Bellis perennis L. jako źródło triterpenoidów. Zakład Biochemii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, Department of Biology, Faculty of Arts and Science, Abant İzzet Baysal University, Turkey; Department of Field Crops, Faculty of Agriculture and Natural Sciences, Abant İzzet Baysal University, Turkey.

2. Klaudia Dzienio, Adam Muszyński. Wpływ obecności akceptorów elektronów na uwalnianie ortofosforanów przez bakterie akumulujące fosfor. Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki I Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska.

3. Kinga Pajdzik. Astaksantyna jako barwnik o dużym potencjale w profilaktyce i leczeniu różnych schorzeń. Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński.

4. Damian Matyśniak, Damian Sojka, Weronika Rupik, Dorota Ścieglińska. Wpływ obniżenia poziomu białka HSPA2 na równowagę oksydoredukcyjną w komórkach płaskonabłonkowego raka płuca linii NCI-H520 i NCI-H23. Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów, Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej – Curie, Oddział w Gliwicach; Katedra Histologii i Embriologii Zwierząt, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach.

5. Natalia Kopik. Zastosowanie statyn w leczeniu nowotworów w oparciu o ich działanie plejotropowe. Uniwersytet Mari Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

6. Katarzyna Derlatka. Wykorzystanie niepatogennych bakterii Lactococcus lactis jako nośnika antygenów szczepionkowych Campylobacter. Zakład Genetyki Bakterii, Instytut Mikrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski.

7. Ewa Bączyńska. Dynamika kolców dendrytycznych pod wpływem pobudzenia synaptycznego. Wydział Biologii i Nauk o Środowisku Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

8. Paulina Gierszewska, Miłosz Smolik. Wykorzystanie technik biologii molekularnej do różnicowania wybranych genotypów rokitnika zwyczajnego. Katedra Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie.

9. Rafał Becker, Tomasz Golis, Cezary Pączkowski, Anna Szakiel. Charakterystyka fitochemiczna wybranych odmian wiciokrzewu sinego Lonicera caerulea (Caprifoliaceae). Zakład Biochemii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, Zakład Odmianoznawstwa, Szkółkarstwa i Nasiennictwa Roślin Ogrodniczych, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

10. Ewa Gołaszewska, Joanna Gadziszewska, Anna Pędziszewska, Małgorzata Latałowa. Przemiany lokalnych zbiorowisk wodno-bagiennych w późnym holocenie na stanowisku W/1 w dolinie Wieprzy koło Wrześnicy (Pomorze Środkowe). Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki, Katedra Ekologii Roślin, Uniwersytet Gdański; Zakład Geoekologii i Geoinformacji, Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku.

11. Mateusz Okołowski. Zimowo-wiosenna dynamika liczebności i miejsca gniazdowania łyski (Fulica atra) w Warszawie. Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

12. Bartosz Bogusławski, dr hab. inż. Anna Iżewska. Badanie skutecności napowietrzania wody i ścieków przy zastosowaniu aplikatora powietrza typu Atol-oxy.

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Inżynierii Sanitarnej, 13. Paweł Zalewski. Badanie szczelności budynku i jej wpływ na energooszczędność.

Wydział Biologii i Nauk o Środowisku Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

14. Katarzyna Kita. Zrównoważona gospodarka wodna na przykładzie budynku dydaktycznego nr 19 na UKSW w Warszawie. Wydział Biologii i Nauk o Środowisku Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Plakaty przedstawione podczas konferencji 1. Anna Korona, Monika Ficek, Barbara Wąsowicz. Ekstrakcja DNA z sierści zwierząt.

Katedra Genetyki, Wydział Biologii, Uniwersytet Szczeciński.

2. Agnieszka Brygider. Tropikalny gatunek sinicy w jeziorach Wielkopolski? Weryfikacja inwazyjnego gatunku Cylindrospermopsis raciborskii w jeziorach: Pniewy i Kierskie Małe (Wielkopolska). Zakład Hydrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

3. Jagoda Płaczkiewicz. Białka wielofunkcyjne i ich rola w bakteryjnej patogenezie. Zakład Wirusologii, Instytut Mikrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski.

4. Jakub Knurek, Magdalena Durda. Wirus Zika – nowe zagrożenie dla Europy. Zakład Biochemii, Wydział Biologii i Biotechnologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

5. Joanna Maria Grześkowiak, Elżbieta Szeląg-Wasielewska. Sezonowa zmienność bakterioplanktonu w odniesieniu do koncentracji związków biogennych w rekultywowanym jeziorze. Zakład Ochrony Wód, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza; Pracownia Hodowli Jedwabnika i Uprawy Morwy Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu.

6. Magdalena Chudy, Małgorzata Łochyńska. Rośliny marginalne i ich właściwości.

Zakład Hodowli i Agrotechniki Roślin, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

7. Caroline Żurczak, Marcin Dombkowski. Zachowania roślin w oparciu o rozwój inteligencji w świecie Eucaryota. Sekcja Eksperymentalnej Neurobiologii Roślin Koła Naukowego Przyrodników, Wydział Biologii, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu.

8. Rafał Becker, Tomasz Golis, Cezary Pączkowski, Anna Szakiel. Charakterystyka fitochemiczna wybranych odmian wiciokrzewu sinego Lonicera caerulea (Caprifoliaceae). Zakład Biochemii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski; Zakład Odmianoznawstwa, Szkółkarstwa i Nasiennictwa Roślin Ogrodniczych, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach.

9. Wiktor Tokarek, Dariusz Latowski. Fukoksantyna – morski skarb. Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin, Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński.

10. Aleksandra Wilczek, Jerzy Romanowski. Rozprzestrzenienie się inwazyjnego żółwia czerwonolicego w Warszawie. Koło Biologów Terenowych UKSW; Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

11. Małgorzata Grochowska, Jerzy Romanowski. Występowanie jeża wschodniego Erinaceus roumanicus w Warszawie. Koło Biologów Terenowych UKSW; Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

12. Maciej Panufnik, Jerzy Romanowski. Pająki (Araneae) Ostoi Nadliwieckiej. Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

13. Sandra Górska. Immunoaktywne frakcje polisacharydowe pochodzenia grzybowego.

Katedra i Zakład Technologii Leków i Biotechnologii Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Streszczenia prezentacji

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Ekstrakty z roślin leczniczych Melilotus alba L., Galega officinalis L. i Bellis perennis L. jako źródło triterpenoidów Aleksandra Burdziej1, Fatma Pehlivan Karakaş2,3, Cezary Pączkowski1, Anna Szakiel1 Zakład Biochemii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Miecznikowa 1, 02-096 Warszawa; e-mail: burdziej.aleksandra@gmail.com; 2 Department of Biology, Faculty of Arts and Science, Abant İzzet Baysal University, Bolu 14280, Turkey; 3Department of Field Crops, Faculty of Agriculture and Natural Sciences, Abant İzzet Baysal University, Bolu 14280, Turkey 1

Wstęp Nostrzyk biały (Melilotus alba L.), rutwica lekarska (Galega officinalis L.) i stokrotka pospolita (Bellis perennis L.) to rośliny częściowo inwazyjne, szeroko rozpowszechnione na świecie, także w Polsce. Mają znaczenie ekologiczne oraz ekonomiczne w rolnictwie i farmacji. Badania naukowe potwierdziły zasadność tradycyjnego wykorzystywania tych gatunków w medycynie ludowej. Prowadzone są analizy mające na celu zidentyfikowanie substancji odpowiedzialnych za ich właściwości terapeutyczne, m.in. triterpenoidów – czynników przeciwzapalnych, przeciwnowotworowych, przeciwbakteryjnych, których największą zaletą jest niska toksyczność wobec komórek zdrowych oraz wielofunkcyjność, a więc jednoczesne działanie na kilka etapów patogenezy. Ze względu na te cechy intensywnie poszukuje się nowych, bogatych w triterpenoidy źródeł pochodzenia roślinnego.

Cel pracy Celem pracy była identyfikacja i oznaczenie ilościowe triterpenoidów w różnych ekstraktach otrzymanych z ziela Melilotus alba, Galega officinalis i Bellis perennis.

Materiały i metody Ekstrakty z części nadziemnych (ziela) badanych roślin otrzymano z Abant İzzet Baysal Üniversitesi w Bolu (Turcja), a o ich wyborze zdecydowały obiecujące wyniki biotestów służących do badania różnych aktywności biologicznych i farmakologicznych. Ekstrakty poddano frakcjonowaniu metodą preparatywnej chromatografii cienkowarstwowej (TLC). Związki z uzyskanych frakcji analizowano metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas (GC-MS) w dwóch wariantach: izotermicznym i w programie temperaturowym.

Wyniki Wykazano obecność triterpenoidów tetracyklicznych (w tym fitosteroli) i pentacyklicznych o szkieletach m.in. oleananu, ursanu i lupanu. Dzięki zastosowaniu programu temperaturowego do analizy triterpenoidów w ekstrakcie otrzymanym z G. officinalis zidentyfikowano dodatkowo α-amyrenon, ursa-9(11),1-dien-3-on

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

i fukosterol. W ekstrakcie butanolowym B. perennis nie wykryto obecności triterpenoidów.

Wnioski Przeprowadzone analizy wykazały bardzo istotny wpływ rodzaju użytego rozpuszczalnika na skład zarówno jakościowy, jak i ilościowy ekstraktów uzyskiwanych z materiału roślinnego. Dobór właściwego rozpuszczalnika jest kluczowy dla wydajnej ekstrakcji pożądanych substancji.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wpływ obecności akceptorów elektronów na uwalnianie ortofosforanów przez bakterie akumulujące fosfor inż. Klaudia Dzienio, dr hab. inż. Adam Muszyński Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki I Inżynierii Środowiska, klaudia.dzienio@gmail.com Wstęp Alternatywą dla chemicznego strącania fosforu ze ścieków jest proces zwiększonego biologicznego usuwania fosforu, w którym wykorzystywane są bakterie akumulujące fosfor - PAO (Polyphosphate Accumulating Organisms). W warunkach beztlenowych PAO pobierają ze ścieków lotne kwasy tłuszczowe (LKT) i syntezują z nich polihydroksykwasy (PHA - polyhydroxyalkanoates), wykorzystując energię z hydrolizy wewnątrzkomórkowych polifosforanów (poli-P). W komórkach PAO rośnie zawartość PHA, zmniejszeniu ulega natomiast pula polifosforanów i glikogenu. W warunkach tlenowych PAO utleniają zgromadzone PHA i część wytworzonej energii gromadzą w poli-P, syntezowanych z ortofosforanów pobranych ze ścieków. W ściekach spada stężenie ortofosforanów, rośnie natomiast zawartość glikogenu i poli-P w komórkach PAO, przy równoczesnym spadku PHA. Cel Zbadanie wpływu obecności akceptorów elektronów na uwalnianie ortofosforanów przez PAO w osadzie czynnym Materiały i metody Do próbek osadu czynnego, pobranego z laboratoryjnego reaktora typu SBR po dekantacji ścieków oczyszczonych, dodano syntetyczne ścieki i wykonywano testy uwalniania ortofosforanów w 4 wariantach: w warunkach beztlenowych oraz w obecności tlenu, azotanów(III) i (V) jako akceptorów elektronów.

Wyniki Azotany(III) i (V) oraz w szczególności tlen spowodowały zmniejszenie uwalniania ortofosforanów w stosunku do warunków beztlenowych.

Wnioski Równoczesna obecność związków organicznych oraz tlenu, azotanów(III) i (V) wpływa negatywnie na uwalnianie ortofosforanów przez PAO. W obecności akceptorów elektronów PAO utleniają LKT w celu pozyskania energii, zamiast wykorzystywać zakumulowane poli-P. Dla efektywnego usuwania fosforu ze ścieków donory i akceptory elektronów muszą być rozdzielone podczas procesu. Zdolność niektórych PAO do wykorzystywania azotanów (III) i (V) jako akceptorów elektronów wskazuje na możliwość zastosowania symultanicznej denitryfikacji i defosfatacji.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Astaksantyna jako barwnik o dużym potencjale w profilaktyce i leczeniu różnych schorzeń Kinga Pajdzik Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński kinga.pajdzik@gmail.com Astaksantyna należy do grupy związków zwanych terpenami. Posiada ona grupy hydroksylowe i ketonowe, co klasyfikuje ją do ksantofili. Podobnie jak inne ksantofile, astaksantyna zawiera układ sprzężonych wiązań podwójnych warunkujący jej barwę i właściwości antyoksydacyjne, silniejsze niż u zeaksantyny, luteiny czy β-karotenu i o wiele silniejsze niż w przypadku α-tokoferolu. Astaksantyna znajdowana jest u glonów, łososi, pstrągów, krewetek i wielu innych organizmów nadając im czerwone zabarwienie. Głównym źródłem astaksantyny są mikroalgi Haematococcus pluvialis, które cechują się najwyższą zawartością astaksantyny wśród organizmów.

Wyniki wielu badań z zastosowaniem astaksantyny wskazują na niezwykle obiecujące działanie tego związku. Dzięki swej unikalnej strukturze i właściwościom antyoksydacyjnym astaksantyna skutecznie chroni fosfolipidy błon komórkowych przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Zaobserwowano, iż wzrostowi ilości astaksantyny w diecie towarzyszy redukcja liczby uszkodzeń DNA, co jest ważnym czynnikiem zmniejszającym ryzyko wystąpienia mutacji w genomie, mogących prowadzić do rozwoju nowotworów. Po zastosowaniu astaksantyny zaobserwowano również obniżenie poziomu markerów ryzyka chorób układu krążenia jak i działanie przeciwzapalne tego związku. Badania wykazały, iż w przypadku komórek stymulowanych nadtlenkiem wodoru, inkubacja z astaksantyną prowadzi do wydzielania znacznie mniejszych ilości cytokin prozapalnych (IL-1β, IL-6 i TNF-α), a poziom ekspresji czynnika transkrypcyjnego NF-κB, regulującego ekspresję genów prozapalnych, ulega zmniejszeniu. W badaniach populacyjnych stwierdzono redukcję wystąpienia zawału serca oraz obniżenie poziomu ciśnienia tętniczego wraz ze zwiększaniem dawki tego barwnika. Jednakże na tym nie kończą się obiecujące właściwości astaksantyny.

Zaobserwowano również, iż wpływa ona na poprawę ostrości widzenia i ogranicza rozwój cukrzycy. Wyniki badań dotyczące astaksantyny ukazują szereg jej prozdrowotnych właściwości wskazujących na ogromny potencjał tego barwnika, a poznanie mechanizmów działania tego karotenoidu i dalsze badania mogą umożliwić jego zastosowanie w profilaktyce i leczeniu wielu chorób.

N. D’Orazio, M.A. Gammon, E. Gemello, M. De Girolamo, S. Cusenza, G. Riccioni G, Marine bioactives: Pharmacological properties and potential applications against inflammatory diseases, Mar. Drugs 10 (2012) 812-833 L. Speranza, M. Pesce, A. Patruno, S. Franceschelli, M.A. de Lutiis, A. Grilli, M. Felaco, Astaxanthin treatment reduced oxidative induced pro-inflammatory cytokines secretion in U937: SHP-1 as a novel biological target, Mar. Drugs 10 (2012), 890-899

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

R.G. Fassett, J.S. Coombes, Astaxanthin in cardiovascular health and disease, Molecules 17 (2012) 2030-2048 M. Kajita, H. Tsukahara, M. Kato, The effects of a dietary supplement containing astaxanthin on the accommodation function of the eye in middle-aged and older people, Med. Consult. New Remedies 46 (2009) 89-93 G. Riccioni, N. D’Orazio, S. Franceschelli, L. Speranza, Marine carotenoides and cardiovascular risk markers, Mar Drugs 9 (2011) 1166-1175 J.P. Yuan, J. Peng, K. Yin, J.H. Wang, Potential health-promoting effects of astaxanthin: a high-value carotenoid mostly from microalgae, Mol. Nutr. Food Rest 55 (2011) 55 150-165

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wpływ obniżenia poziomu białka HSPA2 na równowagę oksydoredukcyjną w komórkach płaskonabłonkowego raka płuca linii NCI-H520 i NCI-H23 Damian Matyśniak1,2 , Damian Sojka1 , Weronika Rupik2 , Dorota Ścieglińska1 1 Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów, Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej – Curie, Oddział w Gliwicach 2 Katedra Histologii i Embriologii Zwierząt, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach Wstęp Białko HSPA2 należy do rodziny białek szoku cieplnego HSPA(HSP70). Początkowo sądzono że występuje ono tylko w różnicujących komórkach spermatogenicznych. Jednak badania przeprowadzone w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej – Curie, Oddział w Gliwicach wykazały, że HSPA2 obecne jest również w wyspecjalizowanych populacjach komórek somatycznych oraz w komórkach i guzach nowotworowych, w których zapewnia podziały komórkowe, zdolność do migracji oraz hamuje starzenie.

Cel pracy Celem pracy było zbadanie funkcji białka HSPA2 w liniach niedrobnokomórkowego raka płuca NCI-H520 oraz NCI-H23.

Materiały i metody Linie komórkowe z obniżonym poziomem białka HSPA2 otrzymano z wykorzystaniem technologii interferencyjnego RNA. Do komórek wprowadzono sekwencje sh-RNA degradujące transkrypty genu HSPA2. Jako kontrolę zastosowano komórki niemodyfikowane oraz komórki z wprowadzoną tzw. „niewyciszającą” sekwencją shRNA. Poziom wolnych rodników badano przy użyciu metod cytometrycznych oraz stosując sondę molekularną DCF-DA, która reagując z wolnymi rodnikami tlenowymi emituję zieloną fluorescencję. Zbadano potencjał błon mitochondrialnych z wykorzystaniem molekularnej sondy JC-10 oraz technik cytometrii przepływowej.

Wyniki W komórkach z obniżonym poziomem białka HSPA2 obserwowano zaburzenie równowagi oksydoredukcyjnej. Komórki z niedoborem tego białka charakteryzowały się zwiększoną produkcja wolnych rodników oraz znacząco obniżonym potencjałem wewnętrznej błony mitochondrialnej niż komórki kontrolne.

Wnioski Otrzymane oryginalne wyniki sugerują, że HSPA2 może wpływać na stan funkcjonalny mitochondriów, a poprzez to na gospodarkę wolnorodnikową komórek NCI-H520 i NCIH23.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Badania są finasowane 2013/09/B/NZ5/01815

przez

Narodowe

Centrum

Nauki,

grant

numer

DEC-

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Zastosowanie statyn w leczeniu nowotworów w oparciu o ich działanie plejotropowe Natalia Kopik Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Statyny to poliketydy będące metabolitami wtórnymi wytwarzanymi przez grzyby.

Stanowią grupę substancji biologicznie czynnych, do których należą zarówno związki naturalne (mewastatyna/kompaktyna, lowastatyna, simwastyna), jak również synstetyczne (fluwastatyna, atorwastatyna, ceriwastatyna, pitawastatyna, rosuwastatyna).

Są inhibitorami kompetycyjnymi reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylokoenzymu A (HMG-CoA), ważnego enzymu biosyntezy endogennego cholesterolu, który katalizuje przekształcenie HMC-CoA w mewalonian. W konsekwencji następuje obniżenie stężenia cholesterolu we krwi, co od lat jest wykorzystywane w leczeniu i prewencji hipercholesterolemii i wynikających z niej chorób naczyniowo-sercowych (m.in. choroby wieńcowej, miażdżycy, udarów niedokrwiennych). Wykazano również pozalipidowe (plejotropowe) działanie statyn, w tym antyoksydacyjne, przeciwzapalne i immunomodulujące. Z tego powodu szuka sie dla nich zastosowania w innych dziedzinach medycyny, takich jak neurologia, reumatologia, alergologia. Szczególnie zainteresowanie budzą ich właściwości cytostatyczne i cytotoksyczne wykazane wobec różnych typów komórek nowotworowych zarówno in vitro, jak i in vivo. Hamują one proliferacje komórek nowotorowych wpływając na takie procesy jak synteza DNA, kariokineza i cytokineza oraz wywołując blokadę cyklu komórkowego poprzez modulowanie ekspresji i aktywności białek regulujących jego przebieg. Statyny działają również proapoptotycznie zarówno poprzez aktywację mitochondrialnego szlaku apoptozy, jak również regulując transkrypcję i translację genów proapoptotycznych.

Zapobiegają także przerzutom poprzez działanie angiostatyczne, utrudnianie adhezji komórkom nowotoworowym, a także hamowanie ekspresji, aktywności i sekrecji wielu metaloproteinaz oraz czynników wzrostowych lub receptorów dla nich.

Statyny są najlepiej przyjmowanymi przez organizm lekami, ze względu na ich nieliczne skutki uboczne, które mają głównie efekt łagodny i przemijający, np. zaburzenia żołądkowo-jelitowe, do poważniejszych należy zaś miopatia. Jedynie cerwiwastyna została wycofana z rynku farmaceutycznego w 2001 roku z powodu znaczących skutków niepożądanych.

Podsumowując, ze względu na liczne działania plejotropowe i wynikający z nich duży potencjał terapeutyczny, zainteresowanie statynami zdecydowanie wzrosło w ostatnich latach. Obecnie dąży się do zwiększenia ich zastosowań w medycynie, głównie w onkologii.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wykorzystanie niepatogennych bakterii Lactococcus lactis jako nośnika antygenów szczepionkowych Campylobacter.

Katarzyna Derlatka Zakład Genetyki Bakterii, Instytut Mikrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski k.derlatka@student.uw.edu.pl Wstęp Bakterie z rodzaju Campylobacter są aktualnie najczęściej izolowanymi enteropatogenami. Choroba przez nie wywoływana zwykle ogranicza się do stanu zapalnego jelit, jednak coraz więcej odnotowuje się przypadków poważnych powikłań.

Większość przypadków zachorowań wywoływanych jest przez spożycie zainfekowanego i nieodpowiednio przygotowanego, mięsa drobiowego. Kontrola rozprzestrzeniania się zakażeń w warunkach masowego chowu kurcząt wydaje się niemożliwa. Jedynym skutecznym sposobem hodowli kurcząt nie zakażonych pałeczkami Campylobacter może być immunizacja ptaków. Wg. EFSA ograniczenie poziomu kolonizacji jelit kurcząt o 3 log10, przez patogenne dla ludzi szczepy Campylobacter spp. przełożyłoby się na ograniczenie zachorowań u ludzi sięgające 90%. W ostatniej dekadzie dokonał się ogromny postęp w wakcynologii. Na duże zainteresowanie zasługują szczepionki wektorowe. W szczególności wykorzystujące żywe, niepatogenne bakterie jako nośniki heterologicznych antygenów, które jednocześnie mogą być pożytecznymi komensalami.

Cel pracy Przedstawienie innowacyjnej szczepionki dla kurcząt, która została stworzona w oparciu o niepatogenne bakterie L. lactis zdolne do ekspresji białek C. jejuni.

Materiały i metody Analiza odpowiedzi immunologicznej kurcząt została przeprowadzona z wykorzystaniem testu ELISA. Materiał badany stanowiły surowica oraz śluz uodparnianych ptaków.

Antygenem opłaszczającym płytki były białka błonowe C. jejuni lub oczyszczone rekombinowane białka rCjaAD. Wyniki Do przeniesienia wybranych antygenów wykorzystano żywe bakterie L. lactis IL1403, które podano dodziobowo. Immunogenem było białko CjaA lub hybrydowe białko CjaA prezentujące na swej powierzchni epitopy białka CjaD (rCjaAD). Zaobserwowano wzmożoną produkcję specyficznych przeciwciał klas IgY i sIgA. Immunizacja spowodowała obniżenie kolonizacji jelit kurcząt przez C. jejuni o 0,5log10.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wnioski Jest to pierwsza próba wykorzystania bakterii kwasu mlekowego do immunizacji kurcząt przeciwko Campylobacter. Wyniki pozwalają stwierdzić, iż zastosowany preparat wykazał niewielkie działanie ochronne. Przyczyną może być zbyt krótka ekspozycja przenoszonych przez L. lactis antygenów, jako że ten gatunek bakterii nie kolonizuje jelit kurcząt.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Dynamika kolców dendrytycznych pod wpływem pobudzenia synaptycznego Ewa Bączyńska Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Wstęp Plastyczność neuronalna jest zdolnością układu nerwowego do reagowania na zmiany zachodzące w środowisku zewnętrznym i wewnętrznym komórki. Odpowiedź komórki nerwowej zachodzi na rożnych poziomach – fizjologicznym (procesy uczenia się i pamięci), morfologicznym (zmiany kształtu kolców dendrytycznych), molekularnym (zmiany organizacji cytoszkieletu aktynowego) oraz biochemicznym (modyfikacje w szlakach sygnałowych komórki). Większość synaps pobudzających w mózgu ssaków znajduje się na kolcach dendrytycznych, które stanowią ich postsynaptyczną część. Kolce mogą zmieniać swój kształt spontanicznie lub w odpowiedzi na stymulację. Pod wpływem stymulacji dojrzałe neurony mogą wytwarzać nowe kolce, które tworzą synapsy na już istniejących zakończeniach aksonalnych. Kolce dendrytyczne są strukturami bardzo plastycznymi zarówno pod względem morfologicznym, jak i pod względem zmiany swojej liczby na dendrytach. Zmiany w strukturze kolców obserwuje się m.in w Chorobie Parkinsona, Alzheimera, w schizofrenii, demencji, czy w Zespole Łamliwego Chromosomu X. Zaburzenia w strukturze kolców ukazują istotność stabilności kolców w prawidłowo funkcjonującym mózgu i sugerują, że lepsze zrozumienie mechanizmów rządzących tymi zjawiskami jest niezbędne do ustalenia nowych metod leczenia w wyżej wymienionych zaburzeniach neurodegeneracyjnych.

Zagadnienia omawiane w prezentacji: ● Plastyczność neuronalna ● Modele plastyczności synaptycznej ● Kolce dendrytyczne  Dynamika kolców dendrytycznych  Zaburzenia neurologiczne a stabilność kolców dendrytycznych ● Rola składników macierzy zewnątrzkomórkowej w plastyczności kolców dendrytycznych  Macierz zewnątrzkomórkowa  Metaloproteaza macierzy zewnątrzkomórkowej 9  MMP-9: regulacja plastyczności synaptycznej Cel pracy Celem niniejszej pracy jest określenie roli endogennej metaloproteazy macierzy zewnątrzkomórkowej (MMP-9) indukowanej chemiczne wywołanym długotrwałym wzmocnieniem synaptycznym (cLTP) oraz określenie roli egzogennej autoaktywnej i nieaktywnej MMP-9 na zjawisko zanikania i pojawiania się kolców dendrytycznych.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Materiały i Metody Badania zostały przeprowadzone na modelu pierwotnej hodowli neuronalnej ze szczurzych hipokampów stada Wistar przy użyciu obrazowania bazującego na mikroskopii fluorescencyjnej. ● Dysocjowana hodowla komórek hipokampalnych in vitro ● Transfekcja komórek neuronalnych przy użyciu plazmidu zawierającego sekwencję białka zielonej fluorescencji (GFP) pod promotorem synapsyny ● Live cell imaging - przyżyciowe obrazowanie komórek (Zeis LSM780)

Wyniki 

cLTP (chemically-induced long-term potentiation) - chemiczny odpowiednik długotrwałego wzmocnienia synaptycznego wykorzystywany do stymulacji hodowli neuronalnych



DMSO - rozpuszczalnik cLTP stanowiący kontrolę cLTP



GM6001- inhibitor metaloproteaz



aaMMP-9 - autoaktywna cząsteczka MMP-9



naMMP-9 - nieautoaktywna cząsteczka MMP-9

Spontaniczne pojawianie się i zanikanie kolców dendrytycznych w dojrzałej 21-dniowej hodowli komórek hipokampa.

W z r o s t lic z b y k o lc ó w 2 .0

1 .5

1 .5

. in

in

m 0

m 5

m 0 4

0

.

. in

in m

in m 5

1

4

0 .0

in

0 .0

m

0 .5

.

0 .5

.

1 .0

0

1 .0

1

100 µm

2 .0

.

100 µm

S p a d e k lic z b y k o lc ó w

Spontaniczne pojawianie się i zanikanie kolców dendrytycznych w dojrzałej 21-dniowej hodowli komórek hipokampa po stymulacji cLTP.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

S p a d e k lic z b y k o lc ó w

W z r o s t lic z b y k o lc ó w

4

4

2

2

1

0

0 T L

S

c

M D

D

c

M

L

S

T

O

P

1

P

100 µm

3

O

100 µm

3

Wpływ endogennej inhibicji MMP na zjawisko zanikania i pojawiania się kolców dendrytycznych.

S p a d e k lic z b y k o lc ó w

W z r o s t lic z b y k o lc ó w

5 5

4

3

2

+ P

1

T c G

G

M

M

6

D

c

M

L

S

1 0 0

L c

T

O

+ P T

T c

L

S M D

0

0

L

0

0

1

P

1

6

2

P

100 µm

3

O

100 µm

4

Wpływ autoaktywnej cząsteczki MMP-9 (aaMMP-9) oraz inautoaktywnej cząsteczki MMP-9 (iaMMP-9) na zjawisko zanikania i pojawiania się kolców dendrytycznych.

W z r o s t lic z b y k o lc ó w

3

3

2

P

-9

a a

ia

M

M

M

M

P

P M M a a

-9

0 P

0

M

1

M

1

ia

2

-9

100 µm

4

-9

100 µm

S p a d e k lic z b y k o lc ó w 4

Wnioski   

W dysocjowanej hodowli komórek hipokampa zachodzi spontaniczna fluktuacja kolców dendrytycznych.

Enzymatyczna aktywność MMP-9 potrzebna jest do zanikania kolców dendrytycznych w dysocjowanej hodowli komórek hipokampa.

Sama obecność niekatywnego białka MMP-9 jest niewystraczająca do zanikania kolców dendrytycznych w dysocjowanej hodowli komórek hipokampa.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wykorzystanie technik biologii molekularnej do różnicowania wybranych genotypów rokitnika zwyczajnego Gierszewska Paulina, Smolik Miłosz Katedra Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, e-mail: paulinagierszewska@gmail.com Wstęp W wyniku produkcji energii elektrycznej i cieplnej powstają odpady paleniskowe.

Otrzymywana skała popiołowa jest uciążliwym dla środowiska elementem, gdyż nie ma swojego odpowiednika w przyrodzie. Stąd też zainteresowanie wzbudzają gatunki roślin, które potrafią rosnąć się w niekorzystnych dla siebie warunkach, mimo niestosowania zabiegów rekultywacji. Na terenie elektrowni Dolna Odra w Nowym Czarnowie k.

Gryfina zidentyfikowano dziko rosnące obiekty rokitnika, które wyrosły na glebie rodzimej, a także w miejscach, gdzie wcześniej stosowano nadkłady w celu rekultywacji odpadów paleniskowych. Zaobserwowano, że krzewy te różniły się między sobą wzrostem.

Cel pracy Celem pracy było określenie podobieństwa genetycznego rokitników pochodzących z terenu elektrowni Dolna Odra i porównanie ich z 5 wybranymi odmianami uprawnymi z wykorzystaniem techniki RAPD. Materiał i metody Materiał badawczy stanowiły liście rokitnika zwyczajnego (Hippophae rhamnoides L.) pobrane z terenu elektrowni Dolna Odra oraz ze Stacji Doświadczalnej w Lipniku k. Stargardu. Analizę podobieństwa genetycznego przeprowadzono z wykorzystaniem 20 dekamerowych starterów RAPD. Wyniki Poszczególne startery amplifikowały od 11 do 21 loci. Łącznie amplifikowano 286 fragmentów DNA, z czego 42% opisano jako polimorficzne i 15% jako genotypowospecyficzne. Średnio jeden starter amplifikował odpowiednio 6 polimorficznych oraz 2 genotypowo-specyficzne loci.

Wnioski Badane genotypy rokitnika charakteryzowały się wysokim podobieństwem genetycznym.

Największe opisano między odmianami ‘Habego’ i ‘Sirola’, najmniejsze między H. rhamnoides pochodzącym ze stanowiska z glebą rodzimą z Nowego Czarnowa i H. rhamnoides ‘Leikora’. Wśród odmian uprawnych największym podobieństwem

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

do genotypów dziko rosnących cechowała się odm. ‘Habego’, a najbardziej odmiennym jest H. rhamnoides ‘Leikora’.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Charakterystyka fitochemiczna wybranych odmian wiciokrzewu sinego Lonicera caerulea (Caprifoliaceae) Rafał Becker1, Tomasz Golis2, Cezary Pączkowski1, Anna Szakiel1 Zakład Biochemii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Miecznikowa 1, 02-096 Warszawa; e-mail: rafal.becker@o2.pl 2 Zakład Odmianoznawstwa, Szkółkarstwa i Nasiennictwa Roślin Ogrodniczych, Instytut Ogrodnictwa, ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice 1

Uprawa wiciokrzewu sinego (Lonicera caerulea), czyli tzw. jagody kamczackiej, staje się w Polsce coraz bardziej popularna ze względu na wcześnie dojrzewające owoce o wielu potencjalnych właściwościach prozdrowotnych i leczniczych. Triterpenoidy (triterpeny pentacykliczne i tetracykliczne sterole) są dużą grupą metabolitów roślinnych o znacznym zróżnicowaniu strukturalnym i szerokim spektrum aktywności biologicznych. Formy wolne i estrowe tych związków występują powszechnie w warstwie wosków kutykularnych.

Celem pracy była analiza jakościowa i ilościowa triterpenoidów występujących w ekstraktach chloroformowych wosków kutykularnych owoców i liści 10 odmian wiciokrzewu sinego metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektometrią mas (GC-MS).

Wykazano, że wiciokrzew charakteryzuje się względnie niską zawartością triterpenoidów w woskach kutykularnych (37-79 μg/g ekstraktu wosków), ale zarówno jakościowy, jak i ilościowy profil tych związków występujących w liściach może być cenną cechą różnicującą poszczególne odmiany. Wszystkie odmiany rosyjskie (Czelabinka, Dlinopłodna, Sinogłaska, Wołoszebnica) wykazują istotne cechy wspólne: zdecydowanie większą zawartość triterpenoidów tetracyklicznych w stosunku do pentacyklicznych, 24-metylenocykloartanol jako związek dominujący wśród triterpenoidów tetracyklicznych i α-amyrynę wśród pentacyklicznych, oraz brak frydeliny. Odmiany polskie są bardziej zróżnicowane, trzy z nich: Jolanta, 38 (Paulina) i Tomek wykazują pewne podobieństwo do odmian rosyjskich (przewaga triterpenoidów tetracyklicznych z dominującym 24-metylenocykloartanolem), natomiast pozostałe trzy: Wojtek, 30 (Rapsodia) i 44 (Julia) różnią się zdecydowanie od odmian rosyjskich większą zawartością triterpenoidów pentacyklicznych z dominującą α-amyryną. Potencjalnym markerem chemotaksonomicznym dwóch wyselekcjonowanych w Polsce odmian: Jolanta i Wojtek, jest keton frydelina.

Przeprowadzone w niniejszej pracy badania wskazują, że analiza wosków kutykularnych może stanowić podstawę szybkiej oceny surowca roślinnego pod względem zawartości triterpenoidów, zaś nowe dane o zawartości tych związków w jadalnych owocach mogą rozszerzyć wiedzę o ich potencjalnych właściwościach prozdrowotnych.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Przemiany lokalnych zbiorowisk wodno-bagiennych w późnym holocenie na stanowisku W/1 w dolinie Wieprzy koło Wrześnicy (Pomorze Środkowe) Ewa Gołaszewska1*, Joanna Gadziszewska1,2, Anna Pędziszewska1, Małgorzata Latałowa1 Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki, Katedra Ekologii Roślin, Uniwersytet Gdański 2 Zakład Geoekologii i Geoinformacji, Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku; *ewa.golaszewska@gmail.com 1

Przedmiotem badań był stropowy odcinek profilu z torfowiska Wrześnica 1 zlokalizowanego w województwie zachodnio-pomorskim. Do analiz przeznaczono 73 próbki z odcinka od 0 do 210 cm.

Celem pracy była rekonstrukcja lokalnych zmian środowiska przyrodniczego w dolinie Wieprzy na Pomorzu Środkowym w okresie subborealnym. Analiza szczątków makroskopowych roślin i zwierząt oraz analiza pyłkowa poszerzona o palinomorfy niepyłkowe (non-pollen palynomorphs) umożliwiły odtworzenie składu gatunkowego lokalnych zbiorowisk oraz zmian warunków hydrologicznych w rejonie badań. Wiek zdarzeń określono na podstawie datowań radiowęglowych (AMS) oraz datowania palinologicznego.

W okresie subborealnym w rejonie stanowiska występował zbiornik wodny, w którego otoczeniu dominował las bagienny z Alnus glutinosa. W jego bogatym runie licznie pojawiały się Caltha palustris, Lycopus europaeus, Urtica dioica i Ranunculus flammula.

Obrzeża zbiornika porastał szuwar turzycowy z Carex echinata, Carex pseudocyperus i Carex rostrata. Miejscami występowały płaty podmokłych łąk z Filipendula ulmaria, Lythrum salicaria i Carex flacca.

W lokalnym ekosystemie panowały niestabilne warunki hydrologiczne, o czym świadczy zmienny udział szczątków zwierząt i roślin wodnych oraz garunków szuwarowych i bagiennych. W okresach podwyższonego poziomu wody, w zbiorniku licznie pojawiały się Lemna gibba i zwierzęta wodne (m.in. Daphnia, Turbellaria, Porifera i Oligochaeta).

Wysoki udział węgielków w osadach koreluje z niższym poziomem wody, który sprzyjał pożarom na stanowisku.

W najmłodszym okresie doszło do ekspansji zbiorowisk szuwarowych z Typha sp., Sparganium erectum i Juncus sp. i ograniczenia terenów zajętych przez lasy bagienne.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Zimowo-wiosenna dynamika liczebności i miejsca gniazdowania łyski (Fulica atra) w Warszawie Mateusz Okołowski Muzeum i Instytut Zoologii PAN, ul. Wilcza 64, 00-679 Warszawa; e-mail: nanday@o2.pl Wstęp Łyska, jako ciekawy gatunek synurbijny, stanowiła obiekt badań przedstawionych w tej pracy.

Cel pracy Celem niniejszej pracy było zbadanie zimowo-wiosennej dynamiki liczebności oraz miejsc gniazdowania łyski w Warszawie w sezonach 2013/2014 i 2014/2015. W pracy zwrócono również uwagę na aspekt przemieszczania się łysek pomiędzy zbiornikami – na przykładzie osobników zaobrączkowanych, które były obserwowane w różnych miejscach, także poza Warszawą.

Materiał i metody Materiał obejmuje wyniki badań ilościowych prowadzonych na 37 warszawskich zbiornikach w sezonach 2013/2014 i 2014/2015. Kontrole zbiorników zimą przeprowadzano w cyklu tygodniowym, natomiast na wiosnę – w cyklu dwutygodniowym. W sezonie 2013/2014 przeprowadzono w sumie 13 kontroli zimowych i 4 kontrole wiosenne, natomiast w sezonie 2014/2015 – 10 kontroli zimowych i 4 wiosenne. Obserwacje polegały na liczeniu łysek przebywających na poszczególnych akwenach oraz na odczytywaniu numerów z obroży u ptaków zaobrączkowanych, a wiosną dodatkowo na sprawdzaniu liczby par lęgowych i gniazd oraz zaznaczaniu lokalizacji gniazd na mapach zbiorników.

Wyniki W sezonie 2013/2014 liczebność łysek na wszystkich badanych zbiornikach wahała się od 126 do 283 osobników; w sezonie 2014/2015 – od 188 do 359 osobników. Łącznie na wszystkich kontrolowanych zbiornikach liczba gniazd wzrosła z 85 w sezonie lęgowym 2014 do 122 w sezonie 2015.

Wnioski Zarówno niższa liczebność łysek w Warszawie w sezonie 2013/2014, jak i notowane wówczas znacznie większe wahania liczebności tego gatunku niż w sezonie kolejnym, mają zapewne związek z większymi wahaniami temperatury i większą liczbą mroźnych dni zimą 2013/2014 w porównaniu z wyjątkowo łagodną zimą 2014/2015.

Przeprowadzone badania wykazały, że łyska znajduje w Warszawie dogodne warunki zarówno do zimowania, jak i gniazdowania. Pewne populacje tego gatunku doskonale

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

przystosowały się do życia w środowisku miejskim i świetnie znoszą bliską obecność człowieka, ponieważ zyski, które czerpią w jego otoczeniu, przewyższają ponoszone koszty.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Badanie skuteczności napowietrzania wody i ścieków przy zastosowaniu aplikatora powietrza typu Atol-oxy.

Bartosz Bogusławski1, dr hab. inż. Anna Iżewska2 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Inżynierii Sanitarnej, al. Piastów 50, 70-311 Szczecin, e-mail: 1 bartosz_boguslawski@zut.edu.pl, 2 anna.izewska@zut.edu.pl Wstęp Podstawowym problemem przy projektowaniu systemów kanalizacji sanitarnej jest malejące zużycie wody na cele socjalno-bytowe, które w konsekwencji powoduje zmniejszenie wejściowej zawartości tlenu rozpuszczonego w ściekach, a jednocześnie zwiększenie stężenia zanieczyszczeń. Problem ten objawia się szczególnie w systemach wiejskich i peryferyjnych, gdzie małe przepływy ścieków w przewodach powodują wydłużenie czasu zatrzymania w przepompowniach i rurociągach tłocznych. Zbyt mała prędkość przepływu (poniżej 0,8 m/s - uznawana jako prędkość samooczyszczania się kanałów) powoduje sedymentację, odkładanie się i zagniwanie osadów organicznych na dnie rurociągów [1, 2, 3, 4, 7, 9, 10].

Wprowadzenie powszechnego opomiarowania zużycia wody na podstawie Ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2001 r. nr 72 poz. 747) [8] spowodowało, że zużycie wody przez ludność wyraźnie zmalało. W 1990r. zużycie wody w gospodarstwach domowych wynosiło 192 300 m3, w 2000r. 136 000 m3, natomiast w 2014r. 119 600m3 [5].

Zmniejszające się zużycie wody przez mieszkańców powoduje zmniejszenie ilości ścieków przy stałej produkcji zanieczyszczeń wynikający z ludzkiego metabolizmu, a w konsekwencji mniejsze przepływy i prędkości ścieków w kanałach.

Celem badań było określenie skuteczności napowietrzania wody przez aplikator poprzez wyznaczenie charakterystyk jego pracy w zależności od strumienia objętości wody przepływającej przez urządzenie, wysokości otworu wylotowego na zwierciadłem wody oraz krotności przetłoczenia wody pomiarowej przez aplikator. Na podstawie badań/pomiarów laboratoryjnych opracowano również model matematyczny przyrostu stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie po jednokrotnym przetłoczeniu wody w funkcji dwóch zmiennych - wysokości oraz przepływu.

Materiały i metody Aplikator powietrza typu ATOL-OXY to urządzenie przeznaczone do napowietrzania wody i ścieków. Zasada działania urządzenia polega na rozproszeniu strumienia cieczy, w formie stożka w powietrzu.

Badania zawartości tlenu rozpuszczalnego w wodzie wykonywano w okresie od 21 lipca do 28 września 2015 roku. Łącznie dokonano 96 pomiarów stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie.

Oznaczenie stężenia tlenu rozpuszczonego wykonano zgodnie z PN-EN 25813 Jakość wody. Oznaczanie tlenu rozpuszczonego. Metoda jodometryczna [6] wykonano

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

w laboratorium Katedry Inżynierii Sanitarnej, Zakładu Technologii Wody, Ścieków i Odpadów. Serię pomiarową rozpoczynano od dostarczenia do zbiornika A 800 dm3 wody wodociągowej. Każdy cykl pomiarowy rozpoczynano od odtlenienia wody w zbiorniku A, za pomocą siarczanu (IV) sodu (Na2SO4), a następnie pobierano próbkę "0" w celu ustalenia wartości stężenia tlenu początkowego.

Opis działania stanowiska pomiarowego W zbiorniku A o pojemności 1000 dm3 umieszczono pompę (1), której zadaniem było wytworzenie energii kinetycznej i cyrkulacji wody pomiarowej. Z pompy woda transportowana była rurą stalową DN 50 do zaworu kulowego (2), którym dławiono przepływ. Kontrolując wskazania na wodomierzu (3) ustawiano za pomocą zaworu pożądaną wartość przepływu. Odcinek od zaworu do wodomierza (2-3) wykonany był z rury PN10 o średnicy 40x2,5 mm PE. Następne odcinki od wodomierza do aplikatora wykonane były z rury PN10 o średnicy 50x3mm PE. Manometr (4) pełnił funkcję kontrolną. Następnie woda przepływała przez aplikator i trafiała do zbiornika B, z którego pobierano próbki do oznaczeń ilości tlenu rozpuszczonego. Stamtąd woda przewodem grawitacyjnym powracała do zbiornika A. Stanowisko pomiarowe w laboratorium przedstawiono na rys. 1

Rys. 1 Schemat stanowiska pomiarowego: 1 - pompa zatapialna Grundfos Unilift AP35; 2 - zawór kulowy Gebo DN 50; 3 - wodomierz elektromagnetyczny Techmag FMG 300k DN 40; 4 - manometr (zakres pomiarowy 0-1 bar); 5 - aplikator powietrza typu ATOL-OXY Magnus-Tech Konstrukcja stanowiska pomiarowego oraz badane urządzenie powstały przy współpracy ze szczecińską firmą Magnus-Tech Sp. z o.o. oraz projektantem inż. Wojciechem Bogusławskim.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wyniki badań Na podstawie danych pomiarowych wyznaczono charakterystyki pracy urządzenia w zależności od wysokości nad zwierciadłem wody, przepływu oraz krotności przetłoczenia wody przez aplikator. Ponadto wyznaczono model przyrostu stężenia tlenu rozpuszczonego po jednokrotnym przetłoczeniu wody w funkcji dwóch zmiennych wysokości oraz przepływu.

Analizując przyrost stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie po jednokrotnym przetłoczeniu przez aplikator w zależności od natężenia przepływu dla trzech badanych wysokości: 0,3; 0,4 i 0,5 m aplikatora nad zwierciadłem wody stwierdzono tendencję wzrostową przyrostu stężenia tlenu w zależności od przepływu oraz wysokości aplikatora nad zwierciadłem wody (rys. 2). Zaobserwowano, że największy przyrost tlenu rozpuszczalnego w wodzie był dla wysokości 0,5m i wyniósł 5,05 mgO2/dm3, a najmniejszy dla wysokości 0,3m – 2,75 mgO2/dm3. W dalszych obliczeniach modelu matematycznego pracy po określeniu błędu pomiarowego odrzucono wynik pomiaru dla przepływu 2,5 dm3/s na wysokości H=0,4m. Dzięki temu wyznaczono równania regresji i zaobserwowano w przybliżeniu liniową tendencję wzrostu przyrostu stężenia tlenu rozpuszczonego po jednej krotności w zależności od wartości natężenia przepływu (rys.

3).

Rys. 2 Przyrost stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie w zależności od natężenia przepływu oraz wysokości aplikatora nad zwierciadłem wody

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Rys. 3 Linie trendu przyrostu stężenia tlenu w zależności od przepływu oraz od wysokości aplikatora, po jednokrotnym przetłoczeniu badanej wody przez urządzenie W dalszych badaniach na podstawie eksperymentu laboratoryjnego wyznaczono model matematyczny opisujący zależność przyrostu stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie od wysokości i przepływu wody. Do wyznaczenia kompletnego modelu przyrostu stężenia tlenu posłużono się regresją liniową w funkcji dwóch zmiennych i otrzymano wzór funkcji: gdzie: - przyrost stężenia tlenu, mg/dm3 H - wysokość otworu wylotowego aplikatora nad zwierciadłem wody, m Q - przepływ wody przez aplikator, dm3/s Na podstawie modelu matematycznego opracowano zależność przedstawioną na rys. 4.

Zgodnie z tą zależnością przyrost stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie zwiększa się liniowo w funkcji wysokości aplikatora nad zwierciadłem wody i przepływu wody przez aplikator. Model posłużył uogólnieniu trzech funkcji liniowych przedstawionych na rys. 3 w jedną płaszczyznę przyrostu stężenia tlenu. Tak uzyskany model pozwala określać przyrost stężenia tlenu w różnych wariantach wysokości i przepływu, i w ten sposób optymalizować pracę urządzenia oraz wykorzystać pełen jego potencjał.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Rys. 4 Przyrost stężenia tlenu w zależności od wysokości i przepływu Wnioski 1. Osiągnięto znaczący przyrost stężenia tlenu już po pierwszym przetłoczeniu wody przez aplikator. Przyrost stężenia tlenu po jednokrotnym przetłoczeniu wahał się od 1,63 mg/dm3 (wysokość 0,5m, przepływ 3 dm3/s) do 5,59 mg/dm3 (wysokość 0,4m, przepływ 3dm3/s).

2. Nasycenie wody tlenem po pięciu krotnościach przetłoczeniach wody przekroczyło wartość 95% w dwunastu na szesnaście pomiarów.

3. Wyznaczony model matematyczny pozwala obliczyć prognozowane przyrosty stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie w wariantach innych niż te, które były przedmiotem badań. Ponadto zastosowanie modelu matematycznego może służyć do optymalizacji pracy układu pompa - aplikator, uwzględniając warunki panujące w przepompowni lub studni rozprężnej.

4. Zastosowanie aplikatora w istniejących systemach kanalizacji przyczyni się do poprawy kondycji tlenowej ścieków. Pomoże także rozwiązać problem deficytów tlenowych, powstawania trującego siarkowodoru i uciążliwych odorów w istniejących oraz w projektowanych systemach kanalizacyjnych.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Bibliografia 1. Chełmicki W.: Woda - Zasoby, degradacja, ochrona, Wydawn. Nauk. PWN, Warszawa 2002.

2. Dojlido J. R.: Chemia wód powierzchniowych, Wydawn. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.

3. Hiedrich Z., Kalenik M., Podedworna J., Stańsko G.: Sanitacja Wsi, Wydawn.

"Seidel-Przywecki" Sp. z o.o., Warszawa 2001.

4. Łomotowski J., Kanalizacja ciśnieniowa – kierunki zmian w stosowanych rozwiązaniach, Wodociągi-Kanalizacja Nr 4, 2011.

5. Ochrona Środowiska 2014. Roczniki statystyczne GUS, Warszawa, 2015.

6. PN-EN 25813:1997-12: Jakość wody. Oznaczanie tlenu rozpuszczonego. Metoda jodometryczna.

7. Sawicka - Siarkiewicz H., Błaszczyk P., Gmitrzuk N., Witarzewska T.: Leksykon Ochrony Wód, Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2011.

8. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2001 r. nr 72 poz. 747).

9. Żaba T., Królikowski A., Królikowska J., Awaryjność małej oczyszczalni ścieków, Inżynieria Ekologiczna Nr 24, 2011:, s.: 215-225.

10. Żelazo J., Popek Z.: Podstawy renaturyzacji rzek, Wydawn. SGGW, Warszawa 2002.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Badanie szczelności budynku i jej wpływ na energooszczędność.

Paweł Zalewski Wydział Biologii I Nauk o Środowisku, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Przyszłość budownictwa jest skierowana w stronę jak najmniejszego wykorzystania energii do ogrzewania. Buduje się coraz więcej domów pasywnych, w których jednym ze wskaźników niskiego wykorzystania energii jest szczelność powietrzna. Obecnie w Polsce stosuje się na małą skale badania szczelności powietrznej. Obserwując inne kraje, w których badania tego typu są często stosowane można dojść do wniosku, że badania szczelności za kilka lat będą standardem w budownictwie. W pracy zostało pokazane jak ważna jest szczelna powłoka budynku. Przeprowadzone badania pokazały zależność między szczelnością, a wykorzystaniem energii do ogrzania budynku, co przekłada się na koszty jakie musi ponieść użytkownik. Zostało wykazane, że szczelność powietrzna ma duży wpływ na wykorzystanie energii. Została przeprowadzona analiza termogramów.

W pracy zostały opisane metody badania szczelności oraz charakterystyka przeprowadzonego badania na budynku, wraz z analizą wyników. Badania zostały wykonane na budynku nr. 24, znajdującym się na ul. Wójcickiego 1/3 w Warszawie.

Do badań zostały wykorzystane metody badania szczelności typu Blower Door, aby określić współczynnik ilości wymian powietrza przy różnicy ciśnień 50 Pa oraz przeprowadzić detekcje miejsc infiltracji powietrza. Podczas badań wykorzystano generator dymu do zlokalizowania nieszczelności. Została wykorzystana kamera termowizyjna do zobrazowania miejsc infiltracji chłodnego powietrza. Podczas badań wykorzystana była również sonda termo-oporowa, służąca do określenia prędkości przepływu powietrza przez szczeliny.

Do napisania pracy zostały wykorzystane źródła literatury naukowej, literatura obca, czasopisma oraz źródła internetowe.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Zrównoważona gospodarka wodna na przykładzie budynku dydaktycznego nr 19 na UKSW w Warszawie - ponowne wykorzystanie oczyszczonych ścieków Katarzyna Kita Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Wstęp W pracy przedstawiono koncepcję projektu gospodarki wodno-ściekowej dla remontowanego budynku 19 na terenie kampusu UKSW w Warszawie. W pierwszej części omówiono ogólną sytuację dotycząca zasobów wodnych, w drugiej części przedstawiono przykładowe rozwiązania naturalnych systemów oczyszczania ścieków.

Trzecia część zawiera opis technologii jaki został przewidziany dla przebudowywanego budynku Cel pracy Zachodzące negatywne zmiany w środowisku naturalnym oraz zurbanizowanym prowadzą nieustannie do pogarszania się stanu dostępnych do wykorzystania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych. Dotyczy to zarówno niekorzystnych zmian jakości tych zasobów jak i ich ilości. Przejawia się to ustawicznym spadkiem poziomu wód gruntowych na terenie Polski oraz wzrastającym stopniem ich zanieczyszczenia.

Zasoby wód podziemnych stanowią w naszym kraju zdecydowanie największe źródło wody do celów wodociągowych. Celem pracy jest ukazanie problemu jakim są pomniejszające się stale zasoby wody najlepszej jakości oraz przedstawienie działań podjętych przez UKSW w Warszawie zamierzających do ograniczenia ich poboru Przemawiają za tym zarówno względy prawne, technologiczne, ekonomiczne no i przede wszystkim środowiskowe.

Materiały Praca stworzona jest głównie w oparciu o książkę Ekologia stosowana w zrównoważonej gospodarce wodno-ściekowej, której autorem jest prof. UKSW. Wojciech Halicki. Często przytaczany jest również dokument o nazwie Agenda 21.

Metody, wyniki badań oraz wnioski Praca zawiera wyniki badań przedstawione w literaturze oraz wyniki moich własnych analiz z prób pobranych z podobnych obiektów funkcjonujących na terenie Polski, opartych na technologiach naturalnego oczyszczania. Jakość oczyszczonych ścieków jest niezwykle wysoka, co pozwala na ich ponowne wykorzystanie.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Streszczenia plakatów

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Ekstrakcja DNA z sierści zwierząt Anna Korona, Monika Ficek, Barbara Wąsowicz Uniwersytet Szczeciński, Wydział Biologii, Katedra Genetyki ania.korona@onet.pl Wstęp Ekstrakcja DNA odgrywa istotną rolę w badaniach molekularnych. Etap ten wpływa na powodzenie kolejnych wykorzystywanych analiz oraz możliwość uzyskania informacji na temat badanego materiału, np. identyfikacji gatunkowej czy osobniczej. Techniki analizy DNA stanowią nieodzowną część badań wykonywanych w laboratoriach kryminalistycznych oraz umożliwiają rozwiązanie wielu spraw z przeszłości. Materiał badany trafiający do tych laboratoriów często występuje w śladowej ilości (np. pojedyncze włosy czy sierść zwierząt) oraz jest wysoce zdegradowany. Dlatego też istotny jest odpowiedni wybór metody izolacji, pozwalającej na uzyskanie z jak największą wydajnością wysokocząsteczkowego, oczyszczonego DNA. Cel pracy Skuteczność różnych metod ekstrakcji DNA z trudnego materiału biologicznego.

Materiał i metody W badaniach wykorzystano sierść i włosy pochodzące od różnych ras kotów i psów oraz gryzoni: królika, koszatniczki, świnki morskiej i chomika. Dokonano porównania wydajności metod: organicznej wykorzystującej fenol, chloroform i alkohol izoamylowy (25:24:1) oraz jej modyfikacji, a także metodę kolumnową. Otrzymane izolaty sprawdzano poprzez wykonanie elektroforezy w żelu agarozowym. Kontrolnie wykonano reakcję PCR (Polymerase Chain Reaction), za pomocą której dokonano amplifikacji genu cyt B. Wyniki Organiczna metoda fenol-chloroform pozwoliła na uzyskanie 17,65% prób dodatnich widocznych w żelu, natomiast modyfikacja tej metody nie zwiększyła odsetka prób dodatnich. Z kolei izolując DNA z wykorzystaniem metody kolumnowej otrzymano 11,76% pozytywnych wyników. Wykonując reakcję PCR otrzymano 41,18% wyników dodatnich dla izolatów otrzymanych metodą fenol– chloroform– alkohol izoamylowy oraz 5,88% dla izolatów uzyskanych za pomocą metody kolumnowej.

Wnioski Najskuteczniejszą metodą ekstrakcji DNA z trudnego materiału biologicznego okazała się metoda fenol– chloroform– alkohol izoamylowy. Potwierdzeniem tego jest wykonana reakcja PCR, która pozwaliła na uzyskanie większej ilości wyników dodatnich, nawet w przypadku braku produktu w żelu tuż po izolacji.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Tropikalny gatunek sinicy w jeziorach Wielkopolski? Weryfikacja inwazyjnego gatunku Cylindrospermopsis raciborskii w jeziorach: Pniewy i Kierskie Małe (Wielkopolska) Agnieszka Brygider Zakład Hydrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu a_brygider@o2.pl Cylindrospermopsis raciborskii to sinica z rzędu Nostocales, która po raz pierwszy została zaobserwowana na Wyspie Jawa w Indonezji. Początkowo uważana była za gatunek charakterystyczny dla rejonów tropikalnych i subtropikalnych. W ostatnich latach obserwuje się jednak szybkie poszerzanie zasięgu tej sinicy, który obecnie obejmuje także strefę umiarkowaną. W nowych regionach występowania sinica ta często uważana jest za gatunek inwazyjny. Jak dotąd nie udało się w pełni poznać przyczyny ekspansji tego gatunku jednak wśród czynników, które mogą być związane z tym zjawiskiem najczęściej wymienia się zmiany klimatyczne, eutrofizację oraz plastyczność fenotypową i występowanie różnych ekotypów tej sinicy. W Polsce Cylindrospermopsis raciborskii po raz pierwszy stwierdzono w podgrzewanych wodami z elektrowni, jeziorach konińskich. Obecnie gatunek ten jest dość powszechny w eutroficznych, płytkich jeziorach Polski zachodniej. Jego występowanie było jednak dotąd ograniczone do okresu letniego.

Celem pracy jest zweryfikowanie czy inwazyjny gatunek sinicy Cylindrospermopsis raciborskii obecny jest w wybranych jeziorach Wielkopolski, także w okresie wiosennym i jesiennym oraz zbadanie jaki jest udział jego biomasy w biomasie całkowitej fitoplanktonu w poszczególnych sezonach.

Badania prowadzone są od kwietnia 2016 r. Badane są dwa jeziora: Pniewy i Kierskie Małe. Z każdego jeziora pobrana jest jedna próba zintegrowana, na miejscu dokonuje się również pomiarów podstawowych jak: temperatura wody, przewodnictwo elektrolityczne, nasycenie tlenem, odczyn pH. Próby są analizowane ilościowo i jakościowo.

W próbach pochodzących z kwietnia, zarówno z Jeziora Pniewskiego jak i Kierskiego Małego, nie stwierdzono obecności Cylindrospermopsis raciborskii. Badania będą kontynuowane przez cały sezon wegetacyjny.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Białka wielofunkcyjne i ich rola w bakteryjnej patogenezie (praca przeglądowa) mgr Jagoda Płaczkiewicz Zakład Wirusologii, Instytut Mikrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski j.placzkiewicz@biol.uw.edu.pl Białka wielofunkcyjne (ang. moonlighting proteins) są białkami, które mogą pełnić liczne niezależne od siebie biologicznie funkcje, często w różnych przedziałach subkomórkowych [1]. Co niezwykle istotne funkcje te nie mogą wynikać z fuzji genów, alternatywnego splicingu, czy proteolizy białka [2]. Wiele silnie konserwowanych ewolucyjnie białek bakteryjnych zaangażowanych w regulację metabolizmu, czy odpowiedź na stres komórkowy, pełni również rolę czynników wirulencji, stąd szczególne ważne jest poznanie tego zjawiska. Dużym wyzwaniem jest fakt, iż homologi tych białek u różnych gatunków bakterii nie zawsze wykazują wielofunkcyjność, bądź ich dodatkowa funkcja jest inna, co znacząco utrudnia klasyfikację [3]. Białka wielofunkcyjne zlokalizowane na powierzchni komórek bakteryjnych pełnią między innymi takie funkcje jak: udział w adhezji do nabłonka gospodarza, do macierzy zewnątrzkomórkowej, czy modulacja układu odpornościowego gospodarza, [4] stanowiąc jednocześnie potencjalny cel działania szczepionek.

Literatura 1 Huberts, D.H.; van der Klei, I.J. Moonlighting Proteins: An Intriguing Mode of Multitasking. Biochim. Biophys. Acta 2010, 1803, 520–525.

2. Tompa, P.; Szasz, C.; Buday, L. Structural Disorder Throws New Light on Moonlighting. Trends Biochem. Sci. 2005, 30, 484–489.

3. Gancedo, C., and C.L. Flores. Moonlighting proteins in yeasts. Microbiol Mol Biol Rev, 2008, 72, 197-210.

4. Henderson, B.; Martin, A. Bacterial Virulence in the Moonlight: Multitasking Bacterial Moonlighting Proteins are Virulence Determinants in Infectious Disease. Infect. Immun.

2011, 79, 3476–3491.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wirus Zika – nowe zagrożenie dla Europy Jakub Knurek1, Magdalena Durda1 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Biologii i Biotechnologii, Zakład Biochemii, knurekjakub@op.pl, magdalena.durda@vp.pl 1

Wirus Zika to ssRNA wirus należący do grupy rodzaju flawiwirusów. Początkowo był on charakterystyczny dla wilgotnych lasów równikowych Afryki, jednak wraz z rosnącą średnią temperaturą roczną przeniósł się on także na tereny Azji Południowo-Wschodniej, Ameryki a także Europy. Głównym żywicielem wirusa jest człowiek, zaś żywicielem pośrednim są komarowate. Wirus może bytować w organizmie Aedes albopictus, który jest uważany za najbardziej inwazyjny gatunek komara na świecie. Wirus przenosi się także między ludźmi, prawdopodobnie poprzez drogę płciową oraz w czasie okresu prenatalnego płodu. Szczególnie w tym ostatnim przypadku jest wyjątkowo szkodliwy, gdyż prowadzi do małogłowia u dzieci. W przypadku osób dorosłych większość przypadków przebiega bezobjawowo, jednak mogą zdarzyć się przypadki gorączki Zika lub zaawansowanej wiremii.

Genom wirusa zsekwencjonowano dopiero w 2006 roku. Już rok później na wyspach Mikronezji wybuchła epidemia tego wirusa. Ostatni duże ognisko ogarnęło Brazylię w 2015 roku. Epidemia nie została opanowana do dnia dzisiejszego, a wirus Zika rozprzestrzenił się na inne kraje Ameryki Południowej. W związku ze zbliżającymi się Igrzyskami Olimpijskimi, które odbędą się w Rio de Janeiro należy zwrócić szczególną uwagę na chorobę powodowaną przez ten wirus. Obecnie nie istnieje żadna szczepionka chroniąca przed wirusem Zika. Brak specyficznej terapii powoduje, że wirus Zika jest jednym z podstawowych zagrożeń zdrowia mieszkańców Europy. Pokazuje to rolę profilaktyki oraz potrzebę dalszych badań wirusa w celu opracowania skutecznego systemu działań diagnostycznych, pozwalających na zapobieganie rozwojowi epidemii.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Sezonowa zmienność bakterioplanktonu w odniesieniu do koncentracji związków biogennych w rekultywowanym jeziorze Joanna Maria Grześkowiak1,2,*, Elżbieta Szeląg-Wasielewska1 Zakład Ochrony Wód, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ul. Umultowska 89b 61-61 Poznań; *e-mail: joanna.grzeskowiak@wp.pl 2 Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Pracownia Hodowli Jedwabnika i Uprawy Morwy ul. Wojska Polskiego 71b 60-630 Poznań 1

Bakterie są szeroko rozprzestrzenione we wszystkich typach zbiorników wodnych.

Są one w istotny sposób powiązane z ich stanem troficznym. Pełnią bowiem podstawową rolę w rozkładzie i utylizacji materii organicznej oraz regeneracji substancji mineralnych.

Bakterie odgrywają duże znaczenie w pelagicznej sieci troficznej. Na rozmieszczenie bakterii w wodzie wpływa wiele czynników, takich jak parametry fizyczno-chemiczne, cyrkulacja wody a także cechy morfologiczne jeziora- objętość i ruchy wody oraz jakość dopływów. Ponadto w środowisku wodnym występują różne formy morfologiczne bakterii (ziarniaki, dwoinki, pałeczki, formy zgięte, nitkowate i zwinięte).

Celem niniejszej pracy było określenie sezonowej dynamiki liczebności oraz zróżnicowania form morfologicznych bakterii w odniesieniu do stężenia związków biogennych- azotu i fosforu w naturalnym, dimiktycznym, podlegającym antropopresji zbiorniku wodnym – Jeziorze Strzeszyńskim (powierzchnia ok. 35 ha, głębokość maksymalna 17,8 m, głębokość średnia 8,2 m). Jezioro to zlokalizowane jest na Pojezierzu Poznańskim, w administracyjnych granicach Poznania i ze względu na pogorszenie jakości wód od 2012 roku jest poddawane rekultywacji. Próbki pobierano raz w miesiącu w okresie od kwietnia do grudnia 2014 roku z powierzchniowej warstwy wody. Analizę bakterioplanktonu wykonano zgodnie z metodą Portera i Feiga (1980) z użyciem fluorochromu DAPI i techniki mikroskopii epifluorescencyjnej., natomiast oznaczenia związków biogennych wykonano zgodnie z polskimi normami (Elbanowska i in. 1999). Liczebność bakterioplanktonu oscylowała w granicach od 1,6×106 kom./ml w październiku do 4,1×107 kom./ml w maju. Bakterie cechowały się dużą różnorodnością form morfologicznych. Największy udział w liczebności bakterioplanktonu w okresie prowadzenia badań stanowiły ziarniaki, pałeczki oraz formy zgięte. Stężenie azotu mineralnego zawierało się w przedziale od 0,501 mgN /l do 1,8 mgN /l. Z kolei koncentracja fosforu ogólnego wahała się od 0,022 mgP/l do 0,305 mgP/l.

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że zarówno liczebność jak i stężenie związków biogennych podlegały zmianom sezonowym. Wyższe zagęszczenie bakterii obserwowano wiosną i latem w porównaniu z sezonem jesiennym. Największy udział w azocie mineralnym stanowił azot amonowy, natomiast stężenie fosforu ogólnego było najwyższe jesienią. Średnia liczebność bakterioplanktonu wyniosła 2,7×106 kom./ml, co pomimo prowadzonych zabiegów rekultywacyjnych klasyfikuje wody Jeziora Strzeszyńskiego jako eutroficzne.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

„Rośliny marginalne i ich właściwości” mgr Magdalena Chudy, dr Małgorzata Łochyńska Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Zakład Hodowli i Agrotechniki Roślin magdalena.chudy@iwnirz.pl; malgorzata.lochynska@iwnirz.pl Wstęp Konopie włókniste (Cannabis sativa L.) oraz morwa biała (Morus alba L.) są roślinami, które od tysiącleci uprawiano celem ich wielokierunkowego wykorzystania. Oba gatunki są wdzięczne i nietrudne w uprawie. Nie wymagają stosowania środków ochrony roślin i nawożenia, są odporne na susze i przymrozki, produkują silnie rozgałęzione korzenie palowe, dzięki którym wyciągają związki mineralne z niższych warstw gleby, udostępniając je dla innych roślin. Obie rośliny mają szybki przyrost i osiągają znaczne rozmiary (pędy jednoroczne morwy oraz konopie sięgają do 3-4 m), co powoduje znaczne zacienienie gleby i hamowanie rozwoju chwastów. Świeże liście morwy są jedynym pokarmem dla gąsienic jedwabnika morwowego, którego kokony dostarczają wyjątkowej nici jedwabnej. Natomiast konopie są źródłem włókna konopnego wysokiej jakości. Obecnie rośliny te są również wykorzystywane w przemyśle papierniczym i energetycznym (wartość spalania obu roślin sięga 17-18 MJ/kg).

Cel Celem pracy jest promowanie cennych gatunków roślin, których marginalna pozycja wynika z nowoczesnego modelu rolnictwa eliminującego tego typu zbiorowiska roślinne.

Natomiast współczesne badania wskazują na występowanie cennych dla człowieka związków bioaktywnych, które wspomagają leczenie m.in. chorób cywilizacyjnych.

Wnioski Szereg witamin, minerałów, flawonoidów i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w konopiach i morwie białej wspomagają ochronę i profilaktykę zdrowia oraz leczenie chorób. Ponadto związki kannabidiolowe łagodzą ból i rozluźniają mięśnie, co znalazło zastosowanie w leczeniu chorób neurologicznych (np. padaczka, stwardnienie rozsiane).

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Zachowania roślin w oparciu o rozwój inteligencji w świecie Eucaryota Caroline Żurczak1 i Marcin Dombkowski1* Sekcja Eksperymentalnej Neurobiologii Roślin Koła Naukowego Przyrodników, Wydział Biologii, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu. *marcin.dombkowski@gmail.com 1

Inteligencja to zdolność adaptacji organizmu do środowiska. Według badań istnieją cztery poziomy inteligencji, które można przypisać organizmom eukariotycznym, ponumerowane kolejno od 0 do 3 (0-rośliny, 0 i 1-gady, 0, 1 i 2-ssaki, 0, 1, 2, 3-człowiek wyodrębniony z ssaków). Ich wykształcenie się jest związane z ewolucją i wynikającymi z niej zmianami w budowie mózgu, a ściślej ujmując wykształcaniem się poszczególnych części mózgu, którymi są pień mózgu, układ limbiczny oraz kora przedczołowa. Fakt, że rośliny nie posiadają układu nerwowego, jest oczywisty, jednakże po wnikliwej analizie zachowań roślin, w pracy postawiono założenie, że mózg nie jest niezbędny przy rozwoju zachowań, które można nazwać inteligentnymi w zakresie wyższym niż poziom 0.

Analizując kolejne reakcje roślin, przypisane poziomom inteligencji innym niż 0, można stwierdzić, że rośliny wykazują zachowania takie jak: orientacja w przestrzeni, relacje socjalne czy pamięć krótkotrwała, charakterystyczne dla świata zwierzęcego.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Charakterystyka fitochemiczna wybranych odmian wiciokrzewu sinego Lonicera caerulea (Caprifoliaceae) Rafał Becker1, Tomasz Golis2, Cezary Pączkowski1, Anna Szakiel1 Zakład Biochemii Roślin, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Miecznikowa 1, 02-096 Warszawa; e-mail: rafal.becker@o2.pl 2 Zakład Odmianoznawstwa, Szkółkarstwa i Nasiennictwa Roślin Ogrodniczych, Instytut Ogrodnictwa, ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice 1

Wstęp Uprawa wiciokrzewu sinego (Lonicera caerulea), czyli tzw. jagody kamczackiej, staje się w Polsce coraz bardziej popularna ze względu na wcześnie dojrzewające owoce o wielu potencjalnych właściwościach prozdrowotnych i leczniczych. Triterpenoidy (triterpeny pentacykliczne i tetracykliczne sterole) są dużą grupą metabolitów roślinnych o znacznym zróżnicowaniu strukturalnym i szerokim spektrum aktywności biologicznych. Formy wolne i estrowe tych związków występują powszechnie w warstwie wosków kutykularnych.

Cel Celem pracy była analiza jakościowa i ilościowa triterpenoidów występujących w ekstraktach chloroformowych wosków kutykularnych owoców i liści 10 odmian wiciokrzewu sinego metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektometrią mas (GC-MS).

Wyniki Wykazano, że wiciokrzew charakteryzuje się względnie niską zawartością triterpenoidów w woskach kutykularnych (37-79 μg/g ekstraktu wosków), ale zarówno jakościowy, jak i ilościowy profil tych związków występujących w liściach może być cenną cechą różnicującą poszczególne odmiany. Wszystkie odmiany rosyjskie (Czelabinka, Dlinopłodna, Sinogłaska, Wołoszebnica) wykazują istotne cechy wspólne: zdecydowanie większą zawartość triterpenoidów tetracyklicznych w stosunku do pentacyklicznych, 24metylenocykloartanol jako związek dominujący wśród triterpenoidów tetracyklicznych i α-amyrynę wśród pentacyklicznych, oraz brak frydeliny. Odmiany polskie są bardziej zróżnicowane, trzy z nich: Jolanta, 38 (Paulina) i Tomek wykazują pewne podobieństwo do odmian rosyjskich (przewaga triterpenoidów tetracyklicznych z dominującym 24-metylenocykloartanolem), natomiast pozostałe trzy: Wojtek, 30 (Rapsodia) i 44 (Julia) różnią się zdecydowanie od odmian rosyjskich większą zawartością triterpenoidów pentacyklicznych z dominującą α-amyryną.

Potencjalnym markerem chemotaksonomicznym dwóch wyselekcjonowanych w Polsce odmian: Jolanta i Wojtek, jest keton frydelina.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Wnioski Przeprowadzone w niniejszej pracy badania wskazują, że analiza wosków kutykularnych może stanowić podstawę szybkiej oceny surowca roślinnego pod względem zawartości triterpenoidów, zaś nowe dane o zawartości tych związków w jadalnych owocach mogą rozszerzyć wiedzę o ich potencjalnych właściwościach prozdrowotnych.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Fukoksantyna – morski skarb Wiktor Tokarek, Dariusz Latowski Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin, Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Uniwersytet Jagielloński, Gronostajowa 7, 30-387 Kraków wiktor.tokarek@student.uj.edu.pl

Fukoksantyna to barwnik ksantofilowy, pełniący funkcję głównego barwnika pomocniczego w błonach fotosyntetycznych większości stramenopili, takich jak morskie i słodkowodne okrzemki. Absorbuje ona światło w zakresie długości fal 480-560 nm i jest zdolna do przekazywania energii wzbudzenia na cząsteczkę chlorofilu z bardzo wysoką wydajnością (niemal 100%). Fukoksantyna wykazuje silne właściwości przeciwutleniające. Obecność nietypowego wiązania allenowego i sprzężonego układu wiązań podwójnych sprawia, że barwnik ten bardzo wydajnie wygasza tlen singletowy i dezaktywuje wolne rodniki, także w warunkach beztlenowych. Ponadto, fukoksantyna wykazuje wiele prozdrowotnych właściwości – jest czynnikiem przeciwnowotworowym (indukuje apoptozę komórek nowotworowych i zaburza ich cykl komórkowy) i przeciwzapalnym oraz może być wykorzystywana w przeciwdziałaniu skutkom otyłości (zwiększa np. poziom ekspresji termogeniny), fotostarzenia, cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Rozprzestrzenienie się inwazyjnego żółwia czerwonolicego w Warszawie Aleksandra Wilczek 1,2, Jerzy Romanowski 1 Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; 2 Koło Biologów Terenowych UKSW; olli8419@gmail.com 1

Jednym z inwazyjnych gatunków, silnie zagrażającym ojczystej przyrodzie, jest żółw czerwonolicy Trachemys scripta elegans. Jest to podgatunek żółwia ozdobnego, północnoamerykańskiego gada, pierwotnie zasiedlającego jedynie obszar rzeki Missisipi.

W Polsce jest notowany od ok. 2000 r., w Warszawie – od ok. 2010 r. Celem pracy jest potwierdzenie obecności tego gatunku w środowiskach wodnych w Warszawie oraz określenie potencjalnych zagrożeń dla krajowej fauny wynikających z jego inwazji.

Badania występowania żółwi czerwonolicych w Warszawie prowadzono metodą obserwacji terenowych, uzupełnionych o badania ankietowe i wyszukiwanie informacji w źródłach internetowych i bazach danych. Obserwacje terenowe prowadzono w okresie od 31 marca do 6 czerwca 2016r. wzdłuż brzegów zbiorników wodnych (stawów i oczek wodnych) warszawskich parków, oraz na Wiśle i starorzeczach w międzywalu rzeki na odcinku od Pragi Północ do Pragi Południe.

Podczas badań w 2016r. udokumentowano obecność żółwi czerwonolicych na 5 stanowiskach: w parkach Skaryszewskim, Łazienkowskim, Kępa Potocka oraz w Kanale Piaseczyńskim, a także w zbiorniku wodnym na Tarchominie. Dodatkowo zaobserwowano obecność żółwia żółtolicego T. s. troostii w oczku wodnym w międzywalu na Pradze Północ oraz jeden raz pojedynczego osobnika żółwia nieznanego gatunku. Uzyskano także dane o obecności żółwi czerwonolicych we wcześniejszych latach w parkach Arkadia, Moczydło i Szczęśliwickim. Strażnicy Eko Patrolu w latach 2013-2015 odłowili na obszarze Warszawy w sumie ponad 300 gadów, najczęściej odławiane były żółwie czerwonolice (80 osobników).

Oceniono, że obecnie żółw czerwonolicy w Warszawie nie stanowi dużego zagrożenia dla lokalnej fauny ze względu na niewielką liczebność i odławianie przez Straż miejską.

Pewien niepokój budzi fakt zarejestrowania zimowania tego gatunku w parkach Warszawy, oraz jego obecność w starorzeczu na praskim brzegu Wisły.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Występowanie jeża wschodniego Erinaceus roumanicus w Warszawie Małgorzata Grochowska1,2, Jerzy Romanowski1 Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; 2 Koło Biologów Terenowych UKSW, kajallaookami@gmail.com 1

Obszar Polski zamieszkują dwa gatunki jeży: jeż zachodnioeuropejski Erinaceus europaeus i jeż wschodni E. roumanicus. Jeż wschodni wcześniej uważny był za podgatunek jeża zachodnioeuropejskiego, dziś wyróżniany jest na podstawie cech morfologicznych, chromosomalnych i molekularnych (Pucek 1984, Bolfıkova i Hulva 2012). Dokładny przebieg granicy zasięgów tych gatunków w Polsce jest słabo poznany, także stopień nachodzenia areałów i możliwość krzyżowania międzygatunkowego wymagają dalszych badań. Celem pracy jest przedstawienie współczesnych danych o obecności jeży w Warszawie i okolicach, oraz identyfikacja gatunkowa osobników na podstawie cech morfologicznych.

Badania występowania jeży w Warszawie przeprowadzono metodą obserwacji oraz badań ankietowych, jak również poprzez poszukiwanie informacji w źródłach internetowych. Poszukiwania jeży prowadzono w okolicach zieleni i nieużytków miejskich na obszarze dzielnic Białołęka i Bielany, w okresie od 26 marca do 6 czerwca 2016 r. Obserwacje prowadzono po zmierzchu, czas jednorazowej obserwacji wynosił do 3,5 godzin. W przypadku napotkania jeża, za pomocą metody opisanej w "Zwierzęta w mieście. Interwencje" polegającej na lekkim uniesieniu jeża za tylne łapki, badano obecność białej plamy na brzusznej stronie.

Przeprowadzono anonimową ankietę dotyczącą występowania jeży w Warszawie i okolicach. Prośbę o przekazywanie danych o obserwacjach żywych i martwych jeży ogłoszono także na założonej stronie „Jeżeiżółwieczerwonolicewarszawy” na portalu Facebook i na stronie Koła Biologów Terenowych UKSW. Przygotowano również plakaty i ulotki promujące założoną stronę i zachęcające do zgłaszania obserwacji.

Na podstawie sprawozdań warszawskiej Straży Miejskiej ustalono że w latach 2013 – 2015 obiektem interwencji Eko Patrolu było średnio 200 jeży rocznie. Przeprowadzone badania udokumentowały ponad 70 stwierdzeń jeży w Warszawie i w okolicach, m.in. w Łomiankach. Większość odnotowanych stanowisk jeży znajduje się na terenie następujących dzielnic: Bielany, Żoliborz, Białołęka i Tarchomin oraz Mokotów.

Na podstawie zaobserwowanych u kilkunastu jeży cech morfologicznych, wszystkie osobniki oznaczono do gatunku jako jeże wschodnie.

Zebrane materiały pozwalają stwierdzić że Warszawa przypuszczalnie zasiedlona jest przez jeden gatunek jeża – jeża wschodniego, dobrze przystosowanego do życia

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

w środowisku zurbanizowanym. Także ostatnie publikacje innych autorów oraz sprawozdania „Opiekunów jeży” fundacji „Nasze jeże” wskazują na obecność jeży wschodnich na obszarze Warszawy. Śmiertelność na drodze i przypadki zagryzania lub ranienia przez psy nie przyczyniają się do spadku liczebności lub wycofywania się populacji jeży wschodnich z obszaru Warszawy.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Pająki (Araneae) Ostoi Nadliwieckiej Maciej Panufnik1,2, Jerzy Romanowski1 Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; 2 Koło Biologów Terenowych UKSW, mlordi@wp.pl 1

Reprezentowany przez ponad 45000 gatunków rząd pająków Araneae zasiedla wszystkie kontynenty. Na terenie Polski stwierdzono dotychczas 809 gatunków należących do 35 rodzin (Rozwałka, Stańska 2008), przy czym liczba ta sukcesywnie się powiększa dzięki prowadzonym badaniom. Arachnofauna wielu miejsc w Polsce dotąd nie została zbadana, do tych obszarów należy Obniżenie Węgrowskie, stanowiące część Niziny Południowopodlaskiej. Celem pracy jest poznanie bogactwa gatunkowego położonej w gminie Korytnica Ostoi Nadliwieckiej, będącej elementem sieci obszarów Natura 2000 (PLH 140032).

Badania terenowe prowadzone były od 19.07.2015 do 26.08.2015. Pająki pozyskiwano przy użyciu czerpaka entomologicznego oraz pułapek Barbera. W metodzie czerpakowania pojedynczą próbę stanowiło 30 uderzeń czerpaka. Pająki odławiano z traw i roślinności naziemnej. Pułapki Barbera umieszczono po 3 pułapki na powierzchnię, w odległości 3 m od siebie. Wypełnienie pułapek stanowiła mieszanina alkoholu etylowego oraz glikolu etylenowego. Badania prowadzono na trzech (lipiec 2015) i pięciu (sierpień 2015) powierzchniach położonych na zmiennowilgotnych łąkach w dolinie Liwca. Odłowione osobniki oznaczano do gatunku , z wyjątkiem przedstawicieli rodziny Linyphiidae, oznaczonych do poziomu rodziny. Oznaczenia dokonano przy pomocy internetowego klucza do oznaczania gatunków europejskich (www.araneae.unibe.ch).

W czasie badań łącznie odłowiono 267 osobników, należących do 41 gatunków oraz 12 niezidentyfikowanych taksonów pająków . Na badanym terenie najliczniej występowały osobniki należące do rodziny Lycosidae (90 osobników), co stanowi blisko 33,7% zebranego materiału. Najliczniej odłowionym gatunkiem był Alopecosa cuneata (41 osobników, 15,4% odłowionych pająków) z rodziny Lycosidae. Wśród odłowionych pająków wyróżniono 15 gatunków sieciowych i 26 gatunków polujących aktywnie na ofiary.

Porównując uzyskane wyniki badań z piśmiennictwem można stwierdzić że bogactwo gatunkowe arachnofauny Ostoi Nadliwieckiej jest porównywalne z parkami miejskimi (Wawer 2016) i wyraźnie uboższe od Biebrzańskiego Parku Narodowego (Kupryjanowicz 2003). Mała liczba pająków sieciowych Ostoi Nadliwieckiej może wynikać z okresowego koszenia roślinności, niszczącego sieci łowne.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Immunoaktywne frakcje polisacharydowe pochodzenia grzybowego.

Sandra Górska Katedra i Zakład Technologii Leków i Biotechnologii Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny sandra.gorska@wum.edu.pl Preparaty pochodzenia grzybowego stosowane są w terapii różnych chorób. Lentinula edodes (grzyb Shii-take, twardziak japoński) to gatunek grzyba leczniczego należącego do klasy Basidiomycetes, z którego owocników izolowany jest lentinan gzopolisachardyd wykazujący aktywność immunomodulacyjną, stosowany w krajach azjatyckich jako lek działaniu przeciwnowotworowym.

Lentinan jest wysoko oczyszczoną frakcją polisacharydową – rozgałęzionym β-D glukanem o masie molowej 400 - 800 kDa. Stosowany jest głównie w przypadkach raka przewodu pokarmowego, płuc i piersi. Stwierdzono, że związki selenu i frakcjepolisacharydowe posiadają podobny efekt farmakologiczny, pomimo różnicy w mechanizmie ich działania przeciwnowotworowego i immunomodulacyjnego.

Współdziałanie obu tych czynników budzi nadzieje na otrzymanie preparatu leczniczego ze wzbogaconej w selen grzybni twardziaka japońskiego [1].

Celem badań jest otrzymanie nowego typu leku o selektywnym działaniu immunomodulacyjnym. Określono masę cząsteczkową frakcji polisacharydowych oraz zawartość selenu w grzybni L.edodes, pochodzącej z hodowli wgłębnej na podłożachwzbogaconych w związki tego półmetalu.

Do badań nad biosyntezą selenowanych polisacharydów wykorzystano szczep Lentinula edodes sprowadzony z amerykańskiej kolekcji szczepów patentowych. Przeprowadzona została izolacja frakcji.

Przeprowadzona została izolacja frakcji selenopolisacharydowych, odpowiadająca ekstrakcji lentinanu z kultur mycelialnych L.edodes, metodą opisaną przez Chiharę i wsp. [2]. Uzyskano wydajny wzrost grzybni i wysokie stężenie selenu w jej biomasie (67 mg/ml). Określono masę cząsteczkową frakcji polisacharydowej metodą chromatografii żelowej GPC z potrójną detekcją, polegającą na rozdziale składników mieszaniny na sitach molekularnych w zależności od rozmiarów cząsteczek. Oznaczanie masy cząsteczkowej przeprowadzono metodą krzywej wzorcowej. Do sporządzenia krzywej kalibracyjnej zastosowano 6 wzorców β-glukanów o masach: 40 kDa, 123 kDa, 245 kDa, 359 kDa, ~ 500 kDa. Na podstawie oznaczeń stwierdzono, że masa molowa frakcji polisacharydu wynosiła około 380 kDa. Badania nad otrzymywaniem polisacharydów z kultur L.edodes mogą przyczynić się do otrzymania nowego typu leku o selektywnym działaniu immunosupresyjnym, który byłby znacznie tańszy i mniej toksyczny od dostępnych obecnie w przemyśle farmaceutycznym.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

Piśmiennictwo [1]Turło J., Gutkowska B., Herold F., Łuczak I., Investigation of selenium Accumulation kinetics by Lentinula edodes (Berk.) Mycelial Culture by use of Reversed-Phase HighPerformance Liquid Chromatography with Fluorimetric Detection. Acta Chromatographica. 2009. 21(1):1-11.

[2] Chihara G., Hamuro J., Maeda Y., Arai Y., Fukuoka F., Fractionation and purification of the polysaccharides with marked antitumor activity, especially lentinan, from Lentinus edodes (Berk.) Sing. (an edible mushroom). Cancer Research. 1970. 30(11):2776-81.

BIOPOTENCJAŁ 2016 - Wydział Biologii i Nauk o Środowisku, UKSW w Warszawie

e-publikacja wydana w ramach organizacji: II OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA DYPLOMANTÓW I STUDENTÓW KIERUNKÓW PRZYRODNICZYCH I PRZYRODNICZO - TECHNICZNYCH Z UDZIAŁEM PRZEDSTAWICIELI PRZEDSIĘBIORSTW ORAZ INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU. 17 czerwca 2016. BIOPOTENCJAŁ 2016.

Komitet Naukowy: dr hab. Grażyna Gromadzka prof. UKSW dr hab. Jerzy Romanowski prof. UKSW dr Małgorzata Wszelaka-Rylik dr Dominik Wojewódka dr Piotr Ceryngier dr Paweł Jelec dr Artur Baranowski Komitet organizacyjny: dr hab. Grażyna Gromadzka prof. UKSW dr Paweł Jelec dr Anita Kaliszewicz dr Artur Baranowski Katarzyna Frankowska Michał Winczek, Edyta Prażmo, Angelika Brzozowska – Koło Biologów Terenowych UKSW Kontakt: biopotencjal@gmail.com lub art.baranowski@gmail.com

Strona konferencji: www.biopotencjal.blogspot.com