1. Locatie

De locatie is centrum Veghel. Een dorp met ruim 32.000 inwoners dat zich ontwikkeld heeft aan de hand van de uitgebreide industrie. Het woord dorp wordt lokaal gebruikt om Veghel aan te duiden maar doet het niet helemaal recht aan. Gezien de regiofunctie die het vervult dankzij haar grote werkgelegenheid1 en voorzieningenniveau zou je het een stad kunnen noemen. Veghel heeft zich gevormd rondom de aanwezige kloostercongregatie (anno 1844) die destijds veelal de grond rondom het centrum bezat. Het voormalig ziekenhuis was daar onderdeel van. De plek vertegenwoordigd ruim 175 jaar maatschappelijk werk.

Geïnitieerd door de welgestelde zusters uit het nabijgelegen klooster werd in 1910 een klein gasthuis gerealiseerd in de aangelegen kloostertuin. Door de jaren is het gegroeid tot volwaardig ziekenhuis dat steeds meer los kwam te staan van het klooster. Na een grootschalige vernieuwbouw van enkele vleugels had het haar hoogtijdagen in de jaren 90. In het jaar 2000 fuseerde de organisatie met ziekenhuis Oss. Onder de naam Bernhoven werden de eerste ideeën geopperd voor een volledig nieuw ziekenhuis. Groter, vernieuwender en centraler in de wijde omgeving. Dit plan zou de ziekenhuizen in Veghel en Oss overbodig maken.

Precies dat gebeurde in het jaar 2013. Na oplevering van het nieuwe ziekenhuis in Uden, sloten de ziekenhuizen in Veghel en Oss. Per direct verdween de zorg, waar Veghel in omstreken om bekend stond. Het terrein, dat allerlei sluiproutes bevatte voor fietsers en voetgangers die richting het nabijgelegen centrum, of de tegenover gelegen school gingen, werd afgesloten. Langzaam nam de natuur het terrein weer over, en raakte het gebouw verloederd. 6 jaar na sluiting werd het volledig gesloopt. Hiermee kwam uiteindelijk een einde aan deze dynamische plek in hartje Veghel. Een einde aan 100 jaar zorg, zonder dat er nog een herinnering van zichtbaar is.

Daarnaast blijven er vanwege ouderdom steeds minder zusters over in Veghel waardoor zowel het klooster, met de kloostertuin, als het ziekenhuis in de vergetelheid dreigen te raken.

2. prof. dr. O.A.L.C. Atzema & dr. H. Olden (Universiteit Utrecht). “De economische kracht van Midsize Brabant”, BrabantKennis, 24 februari 2015. “De meest uitgesproken industriesteden zijn Oss en Helmond. Bijna een kwart van de werkgelegenheid is te vinden in de industrie. Ook in Veghel is de industrie oververtegenwoordigd. Deze gemeente combineert het industriële profiel met een oververtegenwoordiging in handel en transport.” Beeld: PDOK, luchtfoto omstreeks 1990

Veghel vormde tijdens de hoogtijdagen van het klooster een belangrijk centrum van zorg en onderwijs voor de omgeving. Haar wortels rijken dan ook diep in de omgeving. Een omgeving dat zicht uitstrekt tussen Eindhoven-Den Bosch-Oss richting het oosten.

Ontstaan aan de rand van het dorp maar door de jaren steeds meer een centrale rol in het centrum van Veghel. De kloostertuin grenst direct aan het centrum en is jarenlang openbaar toegankelijk geweest tot ca. 1995-2000. Inmiddels al 20 jaar een onbereikbaar groen hart in Veghel.

Den Bosch

N Eindhoven

5km Oss

Veghel Uden

N

1km

Een luchtfoto met bovenin het gasthuis, omsloten door de kloostertuin, en daaronder de kerk met klooster. Daaromheen een kapel, dienstwoning en zusterschool. De kloostertuin is net aangelegd en wordt verder aangeplant. Iets wat later de groene longen van Veghel vormen.

Beeld: BHIC, luchtfoto omstreeks 1935