5 minute read
Ontmoeten in beweging
Ik kijk je aan Hoe is het met jou? Mag ik je aanraken? Doe mij maar na! Hé, zie ik een lach? Dan lach ik met je mee! Hoor je die muziek? Wil je met mij dansen? We bewegen vrij Zo vrij als een vogel
Ontmoeten in beweging
(RONJA WHITE, JULI 2019)
“Dans zet iets in beweging in een bewoner. Dat zie je aan de mimiek. Het prikkelt de zintuigen en spreekt meer aan dan alleen het cognitieve. En iedereen komt, ook mensen die nooit deelnemen aan een activiteit. Kunst is een brug tussen het individu en welzijn. Het gaat om ‘Wat doet het ú, hoe wilt ú nu bewegen?’”
Ontmoeten in beweging
Ontmoetingen tussen mensen vormen de kern van het samen leven. In een ontmoeting leren mensen elkaar kennen en zoeken ze naar manieren om – samen – een betekenisvol leven vorm te geven. Zo’n ontmoeting, zo’n moment waarin mensen op elkaar afstemmen en reagerend handelen, biedt ruimte voor wezenlijk contact en verbinding.
Een ontmoeting biedt volgens Meininger (2013, PP. 166) “een sociale ruimte die bestaat in permanente dialoog tussen het ‘normale’ en het ‘abnormale’, het vreemde”. Hij baseert zich hierbij op de ideeën van Michel Foucault over heterotopieën. Dit zijn ruimten van ontmoeting die in elke cultuur te vinden zijn en die de homotopieën (het dagelijkse, normale of gewone in een cultuur) aan de kaak stellen (FOUCAULT & MÍSKOWIEC, 1986, IN MEININGER, 2013, PP. 167). In een ontmoeting kan dus de vraag worden gesteld wat normaal en wat abnormaal is. Mensen kunnen hierover van gedachten wisselen. De ontmoeting is op die manier een relationele ruimte tussen mensen; een ruimte om elkaar te leren kennen en om samen elkaars verschillen, vooroordelen en weerstanden te onderzoeken. Naast harmonieus contact kan er ook wrijving zijn. Er heerst dubbelzinnigheid in de relationele ruimte: een mengeling van dat wat bekend en vreemd is, aangenaam en onaangenaam, harmonieus en schurend. Door ieders unieke levensverhaal en het ‘anders-zijn’ te erkennen, ontstaat interactie. Dat kan een morele ruimte scheppen met nieuwe inzichten over het denken en handelen (MEININGER, 2013).
Anders gezegd: in ontmoetingen kunnen mensen – samen - betekenis zoeken en betekenis geven aan het samen leven. Kunst in de ruime zin – met dans en beweging als exponenten – kan daarbij een belangrijke rol spelen. Om verwarring met kunstvoorwerpen te voorkomen en duidelijk te maken dat kunst hier in de ruime zin opgevat wordt, is de woordkeuze voor artistieke uitingen en artisticiteit meer op z’n plek. Als het scheppen van ruimte voor de dialoog tussen mensen samenhangt met artisticiteit en artistieke uitingen, kan gesproken worden over sociaal-artistieke ontmoetingen (LANKESTER, 2020).
Trienekens & Hillaert (2015, PP. 8) noemen het “De kracht van participatieve kunstpraktijken om een ‘fictieve ruimte’ te creëren waarin op veilige afstand van de realiteit aannames onderzocht kunnen worden en nieuwe beelden of identiteiten vorm worden gegeven”. Er zijn verschillende artistieke activiteiten die elk op een eigen manier aannames en innerlijke denkbeelden ‘uitlokken’, waardoor ze voor iemand zelf - maar ook voor anderen - zichtbaar en invoelbaar worden. Artistieke dialogen geven aanleiding tot (kleine) verhalen die worden geuit middels beweging en door het creëren van beelden en melodieën. Door de ruime hoeveelheid aan artistieke verschijningsvormen kan er op verschillende wijzen met verhalen worden gespeeld, waardoor ze beweeglijk en kneedbaar worden. Een ontmoeting is dan een ruimte waarin samen, op een speelse wijze, naar ervaringen, perspectieven en (nieuwe) mogelijkheden wordt gekeken. Doordat er niet enkel met het verstand wordt gewerkt, maar eveneens met het fysieke, sociale en emotionele, ontstaan er andere interacties. Hierdoor komen mensen wellicht tot diepere inzichten. Het werken met niet alleen jezelf, maar ook anderen biedt bovendien de mogelijkheid om nieuwe manieren van denken, doen en voelen te onderzoeken (TRIENEKES & HILLAERT, 2015).
AAN DE SLAG
Uitnodiging: Bekijk de foto’s in deze publicatie en bewegingswoorden op pagina 14 en 15 Vragen: Wat betekent ontmoeten in beweging voor jou? Wat betekent dans voor jou? Wanneer is iets wel of niet dans? Welke foto’s en woorden drukken dat voor jou uit? Aanwijzing: Je kunt antwoord(en) op de vraag ook zelf vormgeven door bijvoorbeeld: — De lijst met woorden aan te vullen — Een gedicht te schrijven — Een bewegingscyclus of dans te maken — Foto’s of afbeeldingen te kiezen of maken — Muziek te kiezen of maken Advies: Ga met elkaar in dialoog over de antwoorden. Aanwijzing: Om collectieve elementen zichtbaar te maken kunnen de verschillende antwoorden samengevoegd worden in bijvoorbeeld een gezamenlijke mindmap, woordwolk, choreografie of collage.
Uitnodiging: Bekijk verschillende voorbeelden van ontmoeten in beweging op pagina 30 Vragen: Wat zie je dat er gebeurt in de ontmoetingen? Welke effecten heeft het op wie en wat? Waardoor komt dat volgens jou? Welke verbinding zie je met de begrippen diversiteit en inclusie? Advies: Ga met elkaar in dialoog over wat ontmoeten in beweging voor verschillende mensen en in verschillende omstandigheden kan betekenen.
Uitnodiging: Kies een (aantal) van de foto’s in deze publicatie en gebruik ze als start voor een (geleide) improvisatie solo, duet of in een groep. Vragen: Hoe kun je jouw lichaams- en dansgebarentaal inzetten om ontmoetingen in beweging te creëren? Wat kun je nog meer inzetten (woorden, beelden, materialen, ruimte) om ontmoetingen in beweging te creëren? Welke overeenkomsten en verschillen merk je op bij het ontmoeten in beweging solo, duet of in een groep? Advies: Ga met elkaar in dialoog over de ervaringen en inzichten. Uitnodiging: Bekijk de voorbeelden van danspraktijken in het community werkveld en samenwerkingspartners op pagina 30 Vragen: Op welke plekken in de samenleving wordt ontmoeten in beweging allemaal mogelijk gemaakt? Welke verschillende manieren (technieken, werkvormen, methoden) worden daarbij gehanteerd? Welke artistieke en sociale waarden staan in de praktijken centraal? In hoeverre komt dat overeen met de maatschappelijke oproep meer inclusief te werken? Wie zijn volgens jou alle spelers in het community werkveld rondom BaDD? Op basis waarvan zijn ze betrokken? Aanwijzing: Schets het community werkveld rondom BaDD met haar praktijken en organisaties door een logica aan te brengen op basis van de antwoorden op de vragen. Advies: Ga met elkaar in dialoog over de antwoorden. Aanwijzing: Het in kaart brengen van sociale netwerken kan op vele manieren. In het sociale domein is dat veelbeproefd en beschreven. Bijvoorbeeld op de website van Movisie. Advies: Ga met elkaar in dialoog over de uitkomsten en maak een gezamenlijk overzicht.
