Factorium Podiumkunsten te Tilburg van eerste schets tot een huis vol muziek, dans en theater
Tilburg is de afgelopen decennia uitgegroeid tot een stad met spraakmakende gebouwen. In de zogenaamde Kunstcluster onder regie van Jo Coenen, is hieraan in 2009 door atelier PRO, Factorium toegevoegd. Op een verscholen plek is een ogenschijnlijk eenvoudig tweevleugelig gebouw geplaatst, zodanig dat deze locatie in het stedelijke weefsel voor passanten en bezoekers een nieuwe betekenis heeft gekregen. De locatie van Factorium wordt omsloten door een wirwar aan gebouwen. Huizen aan de historische Bisschop Zwijsenstraat, het Kantongerecht uit de vijftiger jaren en een zestiger ‘beton brut’ flat van van de Broek en Bakema. Deze plek, waar mooie bomen groeien, is een schakel in een trits pleinen en parken. Automobilisten duiken er een ondergrondse parkeergarage in. Opgave was, gegeven deze omringende bebouwing, garage-inrit en bomengroep, met de nieuwe Dans- en Muziekschool een setting te maken, die een afwisselende route architecturale biedt.
Vanaf de Cityring trekt een fors billboard in de Bisschop Zwijsenstraat de aandacht. Het is een interactief kunstwerk van Martin Riebeek, getiteld Between You & Me. Stapt men er op af dan ontwaart men de tien meter uitkragende grote zaal boven een bestaande parkeerinrit en de kop van de opgetilde muziekvleugel. Waar beide vleugels elkaar ontmoeten verschijnt de foyer met de entree in het bliksveld. In de foyer, het brandpunt van het gebouw en zijn directe omgeving, kiest men een bestemming. De trap omlaag voert naar de popkelder, de trap omhoog naar de scholen, rechtdoor de ingang van de grote zaal en schuin richting tuin afdalend de dansvleugel. De muziekvleugel heeft een afdeling popmuziek in het souterrain en drie verdiepingen met ‘introverte’ studio’s aan een lange, ritmische roodgekleurde gang met uitzicht op de tuin. Haaks hierop liggen drie ‘canyons’: taps toelopende smalle open hoge ruimten over meerdere lagen van betonnen wanden en ingekaderde uitzichten.
De meer gesloten dansvleugel heeft eveneens canyons, maar hier is het centrale element een gedraaide ‘wokkel’ met dansstudio’s waaromheen in vides een circuit van gangen, trappen en loopbruggen is gelegd. Hier spelen zichtlijnen een dramatisch spel met het perspectief, texturen, kleur en licht. Als apotheose is er de grote zaal: fascinerend door zijn vorm bestaande uit een drie-dimensionaal schuin lijnenspel, gematerialiseerd in een eikenhouten vloer doorlopend in eikenhouten lambrizering, met een zwarte hemel en rood pluche stoelen. Door de gebouwdelen zo te leggen dat de parkeergarage elegant bereikt kan worden, de blinde onderkant van de flat aan het oog onttrokken is en er ruimte is voor een tuin, heeft deze plek in Tilburg extra waarde gekregen. Het gevarieerde zicht op deze stedelijke en parkachtige omgeving, vanuit de foyer en de grote horizontale en lange verticale raamopeningen in de schoolvleugels, biedt leerlingen de nodige inspiratie.
5
1 1
1
4
2
5 4 3 begane grond 1. muziek 2. grote zaal 3. dans 4. foyer 5. backstage
1 1 1
1 1
1
1 1
4 4
4 4
4
2
3 eerste verdieping 1. muziek 2. grote zaal 3. dans 4. kantoren
3
1
1
1
1
1
1
1
3
1
3 3
3 3
3
tweede verdieping 1. muziek 2. dans 3. kantoren
2
Uitgever atelier PRO concept Joeri van Beek en Thijs Klinkhamer vormgeving Joeri van Beek Herkomst illustraties atelier PRO, Petra Appelhof, Joeri van Beek, Cock van Meurs © atelier PRO, Den Haag, april 2010