ANO 2019 REVISTA OFICIAL
DO
MARZO “ATENEO VIKINGO”
Nº 187 - CATOIRA -
Outra triste nova, Eduardo Touriño concelleiro polo PSOE morreu víctima dun atropello cando desempeñaba o seu traballo
Carla Frieiro Conde,premio á mellor piragüista junior
Iker Losada internacional sub-18
Manu Riveiro candidato aos premios Goya pola banda sonora da película “La sombra de la ley”
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
2
Catoira presenta o “II Congreso Internacional sobre consumo de Cannabis” que terá lugar do 7 ao 9 do próximo novembro
O gaiteiro Agustín recibe un recoñecemento en Carril pola dedicación a ensinanza da gaita
Catoiresas na manifestación a favor da sanidade pública
Máis Gaiteiros de Catoira
Juan Conde “Nené” no banquiño de RC Celta; Talmente parece o alcalde Caballero.
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
3
Manu Rodriguez Paz, un novo aspirante de Catoira para a escadra celeste
Hugo e Iker no campo de As Lombas, Depor e Celta do futuro
Ignacio Del Río tomando unhas ostras.
Visita a Moisés. Con el Carou, Pepe e Ramón
Visita do grupo socialista á compañeira (Mónica) e fillo (Teo) de Carlos Castaño Ferreirós edil falecido a finais do pasado ano.
Nº 187
XANELA ABERTA
MERGULLÁNDONOS NA HISTORIA
A idea do desembarco Vikingo naceu en Rianxo?
N
Pepe Castaño Dios
marzo 2019
4
a invitación. O “sermón” como o definiu o escritor e cronista de Cesures, resultou dunha gran brillantez. Xosé Comoxo e Xesús Santos , citando tamén a Borobó, o contan así no seu libro: “Rianxo na ditadura franquista”: ... Nestes intres (1948) o farmacéutico Carnero comezaba a idear a forma de representar un desembarco vikingo nas torres de Catoira: “Lo tiene muy metido entre ceja y ceja, tanto que será de todo punto imposible que deje de realizarse” (segundo Borobó). “Intercambiamos con Carnero Valenzuela nuestras evocaciones e imaginaciones ¡Qué gran número marítimo para el Año Santo sería el desembarco y la contención de los vikingos! (...). La idea no es disparatada. Todo es factible en Rianxo”. (“Anacos: De Esculapio a
o ano 1948 chega a Rianxo o boticario José Carnero Valenzuela, que sería un gran impulsor do baile rexional e outras actividades socioculturais. Entre elas figuraba o levar a cabo un gran desembarco vikingo en Catoira co gallo de dar un pulo importante ós actos do Ano Santo de 1954. Carnero era profesor universitario, de Ciencias, en Santiago e tivo que abandonar toda actividade docente e política por mor da guerra. Parece ser que o seu mancebo, Máximo, era o que desenrolaba as ideas do boticario. Raimundo García Dominguez, Borobó, (Cesures 1916, Santiago 2003), amigo de Carnero Valenzuela, escribira que... “la idea, en verdad, se le ocurrió al menos pintado. Contemplando desde Cortegada la desembocadura del Ulla, evocamos las incursiones normandas. Las Torres de Oeste detienen a los reyes del mar y ante esa resistencia buscan los wikingos otra vía de penetración hacia el corazón de Galicia. Desvían sus esquifes hacia la bahía de Rianxo, buscando otro río. Lo hay (el llamado escuetamente Te) pero está defendido por una torre, que, hoy en ruinas, da también nombre a ese pequeño río, mediante el cual, remontándolo, sería factible penetrar en la tierra de Iria por la espalda ” ... sin embargo, por diversos imponderables no fué factible en Rianxo la wikingada y poco tardaron otros excelentes amigos, los fundadores del Ateneo del Ullán, en recoger la idea y empezar a llevarla a la práctica... ... Por ello no puedo menos que evocar aquí a aquellos inolvidables poetas que la hicieron posible: Baldomero Isorna e Rey Romero, fundadores do Ateneo Faustino Rey Tersícore sin salir de Rianxo”, de “Borobó” publicado no día Romero, Luís de Guadalupe, 13-9-1953, en La Noche). Bouza Brey, Baldomero poeta Rey Romero, un dos fundadores do Ateneo do Isorna… Ullán de Catoira, en 1961, recolleu esa idea. A “I Festa Vikinga” organizárona o 29 de xullo de 1962, para mesmo rememorar a vitoria incruenta contra o “bárbaro Borobó septentrional”. Debido á precipitación e improvisación non se laiaba resultou coa perfección desexada. Rey Romero escribira un moitas veces de guión ao respecto; segundo el, Ulfo tería que ser recibido que, sendo el polo bispo Iriense, e tras un curto parlamento, “lo traía a un dos términos de concordia”, e logo podía ser presentado á Borobó impulsores da nobreza da comarca... Non obstante, Máximo Sar era idea, tardasen partidario de animar o espectáculo introducindo no guión un tanto tempo os organizadores da Romaría Vikinga en levalo a motivo de discordia, que a última hora impedise algún dar o pregón. Foron 30 anos os que pasaron ata que César acordo, “reanudando la lucha en tierra, para concluír con el Lombera, edil encargado, no nome da organización, lle pasou descalabro de los piratas y consiguiente regocijo de los
O
O
Nº 187
XANELA ABERTA
MANU RIVEIRO NOMINADO AOS PREMIOS GOYA
1
M
oita xente de Catoira pendente da tele para ver si o músico do noso concello se facía co premio. Finalmente non foi así, pero o estar nomeado xa é un gran triunfo. Fai pouco Manu gañaba o premio Galicia ca banda sonora de “El Desconocido” e, dende A Xanela lle augurabamos logros maiores. O estar nomeado constitúe xa un gran éxito e, estamos seguros, non tardará moito tempo Manu Riveiro Hermo en acadar o premio que agora en Sevilla se lle escapou, por pouco, con “La sombra de la Ley”. Mentres tanto, que lle quiten o bailado. Estes recoñecementos a músicos de Catoira non fan máis que poñer en valor a gran tarefa que se está a levar a cabo na Escola de Música. A seguir traballando e parabéns a Manu pola distinción
Manu Riveiro e a súa dona durante a gala. Club de Fans de Manu Riveiro. No palco da música do adro de Catoira.
ÚLTIMA HORA
Con esta banda Sonora Manu Riveiro gañou a súa 2ª medalla Castelao
3
2
marzo 2019
5
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
6
ADEUS A EDUARDO
O
utra vez... volveu a acontecer o inesperado. O peor. Agora foi Eduardo Touriño Criado, de Abalo. Concelleiro socialista, tamén. Igualmente como consecuencia de un accidente. Só catro meses despois de Carlos Castaño. É o que hai. Edu era o típico concelleiro popular, o de obras, que vai de un lado a outro de concello para parchear ou instalar algo. Aínda que se implicaba en outras cousas, tamén. A súa profesión, repartidor de pan, se prestaba a un trato cercan ca xente. Igual que o seu carácter. Pois era un home bondadoso. Deportista. Dedicouse preferentemente ó fútbol. Estivo nas categorías inferiores do Club Catoira e no primeiro equipo. Despois tivo unha etapa no C.D.Bamio e, finalmente, nalgúns equipos de veteranos. A continuación comeza a súa etapa na política municipal, na que seguía ate o fatídico día do mencionado accidente. Aínda consternados por esta traxedia, dende A Xanela Aberta queremos expresar a nosa condolencia a toda a súa familia, ós moitos amigos cos que contaba, ós colegas de Abalo e, en xeral, a todo o pobo de Catoira que aínda non acerta a comprender todas estas desgrazas que lle están a acontecer nos últimos meses. O dito, Edu, sempre has estar na nosa memoria, pois ti te gañaches o dereito de ser sempre recordado pola túa xente de Catoira. Descansa en paz
Eduardo nun momento de relax
Nas festas de Catoira Con Felipe, nun partido de tenis
Edu con Cristhian
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
No salón de plenos do Concello de Catoira
Fin de ano
Na festa da Solla
Con Carlos e Jesús
Coa súa familia
7
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
8
CARLA, MÓNICA E JESSICA
A
s deportistas femininas constitúen tamén un gran valor para o Concello de Catoira. Carla Frieiro Conde, de Abalo, ven de recibir o premio de mellor piragüista junior por mor de acadar un cuarto posto nun mundial da súa categoría. Ela non é máis que a punta de lanza da labor que se está a realizar no Club As Torres. Imos estar expectantes para ver ate onde pode chegar Carla, pero o feito, feito está. Mónica Touriño Ferreirós suma e segue cos seus éxitos nos Campionatos de España de canicross. Pode parecer que como Mónica está a saír constantemente nos medios de comunicación, os seus logros se convertan nunha cousa habitual e xa nos ten mal acostumados. Nada máis lonxe da realidade. Hai moito traballo e moito adestramento detrás de cada éxito, mesmo a nivel internacional. Adiante e a seguir triunfando. Jessica Bouzas Maneiro, oriúnda de Abalo, é un novo exemplo do empurre deste deporte feminino no noso concello. Está a progresar a pasos axigantados no difícil mundo de tenis. Igual que Carla en categoría junior se está a abrir camiño nas listas mundiais deste deporte. Participa en torneos por todas partes do mundo e tamén dela esperamos o máximo nun futuro moi próximo. É, sen dúbida, un gran orgullo para o pobo de Catoira, ter a todas estas deportistas sobresaíndo por España e o mundo enteiro. Parabéns a todas
Carla Frieiro
Mónica Touriño
Jessica Bouzas
Nº 187
XANELA ABERTA
Cousas de Catoira ELECIÓNS MUNICIPAIS
marzo 2019
9
Encargado por un armador de Arxelia, este atuneiro esta no límite do que se pode fabricar en Astaleiros do Ulla. Agora mesmo está en fase de deseño. Estará feito con PRFV (poliester reforzado con fibra de vidro) e será un máis dos barcos que esta empresa está en fase de lanzamento.
A
tres meses dos comicios no concello de Catoira empezan a perfilarse as candidaturas dos partidos políticos. O primeiro foi o PP que anunciou a Iván Caamaño como cabeza de lista. No PSOE, despois das desgrazas ocorridas, non hai novas polo de agora. O BNG está a traballar para presentar unha candidatura de garantías e todo parece indicar que a seguirá a encabezar Xan Castaño Conde. A novidade a constitúe a aparición de un grupo independente que lanzou uns carteis pola contorna do concello na que anuncian unha próxima presentación.
MIRADOR? DEBAIXO DA PONTE DO FERROCARRIL
É
moita a xente a que pregunta polo mirador-aparcadoiro que está aparentemente rematado e leva moito tempo valado. Polo que podemos coñecer se trata de unha contraprestación da empresa FRISCOS a cambio da
Asteleiros do Ulla leva facendo barcos en Catoira dende o ano 1992 e con destino a diferentes partes de Galicia, de España e do mundo.
PRESENTACIÓN DE CONTOS DE FÁTIMA REY A actriz e escritora Fátima Isabel Rey Blanco ven de presentar dous libros de contos en Catoira. Son: “Memorias da árbore da noite triste” (último acto de Don Ramón Del Valle Inclán) e “Maïa”.
ESPECTACULAR CONCERTO DE REIS
U
n concerto organizado pola Banda de Música de Catoira, que contou para a ocasión ca soprano Marina Penas e o tenor Diego Neira, ca Coral de alumnos da Aula de Canto da Escola Municipal de Catoira e a de San Pedro de Cornazo. Interpretaron temas de “zarzuela”. Moita presenza de público no Auditorio que non deixou de recalificación de uns terreos por parte do Concello de Catoira aplaudir e aclamar cada unha das pezas. con obxecto de ampliar a contorna da fábrica de conservas. Nestas actuacións se Descoñecemos porque permanece pechado. pode comprobar O ATUNEIRO DE FIBRA MÁIS GRANDE DE todo o traballo que se está a levar a ESPAÑA cabo dende a Escola staleiros do Ulla, de Catoira, vai a fabricar o atuneiro de Música e dende a As irmás Merche e Carmen de máis longo de fibra. Medirá 36 metros de eslora, propia Banda de Modesto, dúas “chulapas” no superando en un metro o anterior tamén feito aquí. Catoira concerto de Reis 2019
A
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
10
IAGO CASTAÑO NOVO PRESIDENTE DO CLUB AS TORRES DE PIRAGÜISMO
P
VAI DE VIKINGOS
A
lberto García presentou as Guías didácticas sobre os Vikingos destinadas ao alumnado de Primaria. Asi mesmo recentemente o alcalde estivo en países Escandinavos para acadar un molde para construir una réplica exacta dun drakar. Será o terceiro que teña o concello, aínda que para construir este último usarase poliéster en vez de madeira.
A
dicámoslle este apartado ao lamentable estado de abandono no que se atopa a fonte que está na Estación. Ademais a arqueta que está ao lado esta deteriorada co perigo que eso conleva.
or fin!, despois de moitos días e dúas asembleas extraordinarias o Club As Torres Romaría Vikinga conta cun novo presidente. Trátase de Iago Castaño Catoira, actual monitor do club. Existía moita incertidume porque non se vislumbraba un sucesor para Marcos Lorenzo. Temíase, nalgúns sectores, mesmo unha posible desaparición do Club. Afortunadamente, con este nomeamento, queda garantizada a continuidade desta importante entidade deportiva. Por parte da Xanela Aberta desexámoslle a Iago Castaño e do seu grupo de colaboradores moita sorte e que sigan os éxitos.
Nº 187
XANELA ABERTA
marzo 2019
FÚTBOL IKER LOSADA INTERNACIONAL SUB-18 Iker Losada Aragunde continúa ca súa progresión no mundo do fútbol. Enrolado no R.C.Celta xuvenil, se está a converter na gran esperanza do celtismo para un futuro moi próximo. Porque Iker ven de capitanear a Selección Galega da categoría. E está a ser convocado co Celta B. Esta chamada para a selección de España Sub-18 o vai a catapultar na súa carreira imparable cara o primeiro equipo do Celta. Pois si, parece que Sergio Álvarez vai ter continuidade con un veciño no combinado celeste. Así o esperamos. E coidado, porque por detrás semella que a saga de Catoira pode ter máis compoñentes: Manu Rodríguez na mesma canteira olívica ou Hugo Padín na do Depor poderían ser os seguintes. Con traballo e dedicación o poden conseguir. Forza chavales!
Iker coa selección española Sub-18.
Club Catoira. Campión Copa Pontevedra. Ano 1985.
non estaban traballando no Club Catoira por ter fillos no equipo. Non. Non os tiñan. Eran directivos de vocación. Con canto agarimo me acordo de Pepe de Moure, Manolo o Pinche, de Luis de Claudio, de Manolo Cerneira, de Seso Quintas, de Salvador Lorenzo, Suso de Nazario, Tucho (Pereiro), Seso Touriño, de Indalecio Carril, Elpidio Figueira, de José Carlos Taibo, de Pepe Rey (o Laranxo), de Ernesto, de Alicia Sobrino, Benilde, de Paco Aragunde, de Jorge Garcia, de Tucho o Vikingo, Moncho Ferreirós, José de Lucita, de José Maria Guillán, Ventura Eiras, de Jorgiño de Abalo, de Blanco,
de Hermógenes, José María (Carabino)... ou dos máis recentes Pepe Coira, Olga e Ivanna, Bautista, Manolo Taicur, Sindo Costa, Enrique Sobrino, Ricardo Sumay, Daniel (Chouciña), Moncho Bouzón, Antonio (Restuta), de Manolo Longo, de Manolito Ferreira, de Juan Touriño, de Manuel Anxo “Gento”, Pepe Caramés, Fernando Rial, Cafú, Chumi, Laxes, Chester... e outros tantos cos que eu xa non coincidín, pero non menos importantes. Vaia, pois, con este recoñecemento a Puskas, o meu brinde por todos eles
11
Nº 187
XANELA ABERTA D
E
P
O
A c o l um n a por Pepe Castaño Dios
PUSKAS
R
marzo 2019 T
E
12
S
Outeiriño). Ou aqueloutros con gamela máis modesta que serían de Primeira (Manolo Moure, da Corredoira...), e os de Segunda (Pepe Pérez, de Santa Baia)... e logo estes amigos de Don Anselmo.
Á
hora de clasificar a xente por idades existe a categoría de “xubilados junior”. Pertencen aquí as persoas de recente xubilación, normalmente en bo estado físico se os comparamos cos “xubilados senior”. Estes últimos xa nunha idade máis avanzada. Os “xubilados junior” arrancamos o día, despois dos necesarios “preliminares” cun “mañanero”. Este ven sendo un paseo longo que este colectivo fai pola mañá. Un servidor, recentemente acadada esa categoría junior, ás veces fai o seu polo porto de Vilagarcía. Alí se vai atopando outros membros deste “cuerpo” para quen o mañanero é unha xornada de pesca no mesmo peirao. Están apostados como a uns trinta metros de distancia uns dos outros. A base de percorrer ese lugar moitas veces un vai escoitando conversas entre estes deportistas da mañá. O que leva a voz cantante ven sendo Don Anselmo, cando menos un personaxe curioso. El non pesca. Pero aparece cada amencer co seu anorak acolchado de cor verde camuflaxe (hoxe en día o que non teña un anorak acolchado “no es nadie”). Don Anselmo vai de posto en posto dando conversa e axudando no que pode.
O
s temas que saca Don Anselmo son “variopintos”. O máis repetido é o de Cataluña, e se contan moitas ocasións nas que o escoitamos maldicir ós seus habitantes. Así no posto Nº 1 falaba deste xeito: “Le digo Felipe que el 155 se queda corto, yo les ponía los tanques todo el día por las calles, y a la mínima...” e aí seguían “a ello”. Noutra ocasión charlaba no posto Nº 5 da seguinte maneira: “Le digo Martínez que no ví cosa igual en mi vida, Manolo Leirós cogió una enorme dorada ¡al primer lance! Al menos seis quilos pesaba. Algo increíble”. Un día lle comentaba ó pescador do Nº 3: “Mire, Andrade, yo lo que más deseo es que Luis o Pataco se lleve algo de pesca. Porque el buen hombre acumula muchos días sin llevarse nada a casa y me comentó que está preocupado porque su mujer ya se está mosqueando. Pues ella cree que Luís la está engañando y que usa la pesca como tapadera de algo”. O noso personaxe baixaba o outro día as escaleiras do “malecón” e escoitou o ocupante do posto Nº 2 que lle dicía: “Acabo de perder unha peza impresionante. Xa a tiña fóra da auga... qué magoa. Anselmo... esta a Puskas non se lle escapaba!” “Tiene razón, Domínguez, tiene razón, pobre Puskas!” E así unha e outra mañá estes esforzados deportistas ven as horas pasar... Son pescadores de Terceira División, se consideramos que os hai con barco e armas que saen o medio do mar e que lle chamariamos de “Champions League” (en Catoira se me ocorre Santi Míguez, o de Abalo, ou Ferreira, do
“Pepe, de que Puskas falarían aqueles?” preguntaba o meu compañeiro de paseo. E eu llo tiven que explicar o mellor que souben. José Ramón Martínez Cordo (Puskas) era de Barro, Cordeiro, da casa de Ramón de Amancia. A súa vida laboral transcorre case toda na Picusa (Padrón) onde era mecánico. Este mozo, ademais do traballo e de saír ca súa noiva Carmen, de Bamio, ca que casou, sacaba tempo para colaborar co Club Catoira, poñendo a disposición o seu Seat 600. Tiña moi boa sintonía cos que daquela eramos xuvenís e que xa empezabamos a competir cos maiores. Comentaba os partidos con nós e sempre amosaba un gran entusiasmo. Estabamos a finais dos sesenta e comezos dos setenta. Despois un grave accidente que case o deixa cego lle obriga a unha pronta xubilación. E de xubilado junior foi un dos ocupantes desa pasarela de pescadores do porto de Vilagarcía. Tanto así, que fai unha media ducia de anos, deixou a súa vida nese posto de pesca morrendo por afogamento en circunstancias un pouco confusas. Contaba 66 anos de idade. Por iso Domínguez se acordaba de Puskas.
P
orque entre os mellores recordos que un conserva dos seus primeiros anos no fútbol están aqueles directivos que para nós eran como da familia. Porque