12 c›s›yla tatl›s›yla koca bir 2008 geçti. Krizlerden bütün dünyan›n ö¤rendi¤i gibi geçmifle bak›p ac› çekece¤imize, bugünü yaflay›p gelece¤e haz›rlanmaya bafllamal›y›z. Bu nedenle bu hafta size gelecek bir y›l›n teknoloji konusunda getireceklerini özetlemek istiyorum. Geçti¤imiz y›llarda, küçükbüyük birçok flirket inovasyon konusunda çal›flman›n, kurumu ne kadar ileri götürdü¤ünü anlad›lar. Bu y›l inovasyonun kurumsallaflmas›n›n y›l› olacakt›r. Bunun en güzel örneklerini Google'›n bütün ürünleri için açt›klar› labs (laboratuvar) birimleri almaktad›r. Büyük flirketlerin hepsi Ar-Ge departmanlar› kurmaya ve bunu maliyetlerinin bir parças› haline getirip içsellefltirmeye bafll›yacaklar. Yani art›k inovasyon ürün gelifltirmenin bir süreci haline gelecek. Bu y›l inovasyon konusundaki düflüncelerimiz gelecek y›l, fütürizm (bilimsel yollarla gelecek tahmini) konusunda yaflanacak. Falla, fütürizm aras›ndaki fark› anlayan kurumlar, yönetim kurulunu yönlendiren fütüristleri, gelecek yönetimi yapabilmek için ifle almaya bafllayacaklar. Bu y›l›n en ciddi trendlerinden biri, flüphesiz facebook'tu. Yurtd›fl›nda myspace ve Türkiye'de facebook ile oluflan sosyal a¤ kültürü, kiflisel bilgiler ve iliflkilerin kiflinin bilgisi d›fl›nda ticari amaçlarla kullan›lmas› tehdidini oluflturdu. Bu tehdit yüzünden kiflisel bilgilerin gizli tutuldu¤u, özel sosyal a¤lar kavram›n› önemli hale getirecek. Büyük bir kullan›c› kitlesi bu gruplara kayacak. ‹nternet üzerinden, bilgilerini silmek için kurum ve kifliler "itibar yönetimi dan›flmanlar› ve uzmanlar›" tutacaklar. Ne kadar çok arkadafl›n›z oldu¤undan daha önemlisi arkadafll›k kaliteniz olacak. Yani kabar›k “friend list”ler yerine az ama güçlü iliflkiler daha çok önemsenecek. Zira gelecek y›l›n en önemli kavramlar›ndan biri de sosyal al›flverifl kavram› olacak. Referans yöntemi ile markalar›n kiflilere ba¤land›¤› yeni bir dünya ve bu dünyaya ba¤l› reklam çözümleri ile karfl›laflaca¤›z. 2008'in en ciddi ö¤retisi kurumlar›n as›l rakiplerinin ayn› sektör içindekilerden çok, d›fl›ndakiler oldu¤unu ortaya koydu. Apple iPhone ile cep telefonu pazar›na, google android ile mobil iflletim sistemi pazar›na ciddi girifller yapt›. iTunes müzik piyasas›n› karmakar›fl›k etti. Bu nedenle büyük ihtimalle bu y›l flirketler ifl dünyas›ndaki rekabeti sektörlerini korumak üzerine kuracaklar. Bu fikir ayn› zamanda bütün rekabet çeflitlerini yönlendirecek. Yüz dolara laptop fikri Amerika'y› kas›p kavururken, okyanus ötesinde ciddi ilgi göremedi. Bunun en önemli sebebi, kullan›c›lar›n ciddi bir yerellefltirme ile karfl›laflmamalar› oldu. 2009'da global oyuncular›n, flimdiye kadar harcad›klar›ndan daha fazla enerjiyi yerelleflmeye ay›rmalar› gerekti¤ini düflünüyorum. Zira 2009'da özellikle ana dili ‹ngilizce olmayan internet kullan›c›lar›n›n, yerelleflmeden daha çok fley bekleyeceklerini, flu anki tercümeleri be¤enmeyip, iyi yap›lmayan yerelleflmelere tepki göstereceklerini tahmin ediyorum. 2009’da uçaklarda telefon ve internet kullanmama iflkencemizin bitece¤i öngörülüyor. Daha flimdiden Lufthansa uçufllar›nda bafllayan kablosuz internet kullan›m›, yeni bir yolcu kitlesinin oluflmas›na sebep oldu. Gelecek y›l uçaklarla daha fazla uçaca¤›z. Uçaklar›m›z daha teknolojik olacak, içinde iletiflim imkânlar›n›n hepsine sahip olaca¤›z.
A
Türk mobil pazar›nda iyi bir rekabet var! TAYFUN ACARER AKfiAM’A KONUfiTU
Son üç ayda numara tafl›nabilirli¤i ve 3G ihalesi gibi çok önemli geliflmelerin yafland›¤› yo¤un bir dönemden geçen mobil sektörün en tepedeki ismi Bilgi Teknolojileri Kurumu Baflkan› Dr. Tayfun Acarer Türkiye’de mobil pazarda operatörlerin da¤›l›m›ndan kaynaklanan iyi bir rekabet bulundu¤unu söyledi Deniz Ç‹ÇEK / ANKARA deniz.cicek@aksam.com.tr
Foto¤raflar: Raflit AYDO⁄AN
2009 fal›n›z...
B
ilgi Teknolojileri ve ‹letiflim Kurumu (BTK) Baflkan› Tayfun Acarer, GSM sektöründe yaflanan son geliflmeleri AKfiAM’a de¤erlendirdi. Acarer, numara tafl›nabilirli¤inde 45 günde 700 bin abonenin operatör de¤ifltirdi¤ini belirterek, “Bu, dünya ortalamas›n›n çok üstünde. Türk halk› çok farkl›. De¤iflikliklere çok aç›k. 3. nesilde de böyle olacak. 3G kullan›m›, dünya ortalamas›n› aflacak. Aboneler flimdiden 3G’yi kullanmak için sab›rs›zlan›yor” dedi. Acarer, Türkiye’nin sadece cep telefonu kullanan de¤il, üreten bir ülke olmas›n› da istediklerini kaydederek, “Tabela ArGe merkezleri istemiyoruz. Bu konuda çal›flma yap›lmal› ve Türk mühendisler de¤erlendirilmeli” uyar›s›nda bulundu. Acarer’in, sorular›m›za verdi¤i yan›tlar flöyle: ■ 3G ihalesinin yap›lmas›n›n ard›ndan, flimdi Dan›fltay aflamas›na gelindi. Bundan sonra 3G’ye yönelik takvim nas›l iflleyecek? Dan›fltay’a imtiyaz sözleflmesi tasla¤›n› gönderdik. Ard›ndan, iflletmecilerle imtiyaz sözleflmesini imzalayaca¤›z. Bunu izleyen süreçte iflletmeciler gerekli sistemlerini kuracaklar, içerikleri oluflturacaklar ve hizmet vermeye bafllayacaklar. 2009’un ilk yar›s›nda servisler verilmeye bafllanabilir. Ülke genelinde yayg›nlaflmas› ise biraz daha zaman al›r.
ABONELER 3G’Y‹ HEMEN KULLANMAK ‹ST‹YOR ■ Pek çok ülkede 3G telefonu olan aboneler 3G’yi do¤rudan kullanmaya bafllam›flt›. Böyle bir süreç 3G’nin h›zla yayg›nlaflmas›n› destekliyor. Türkiye’de de böyle olabilir mi? Böyle bir istek ve acelecilik var. Fazla uzun sürmez. Mevzuat kapsam›nda, abonelerin ve iflletmecilerin haklar›n› gözetecek flekilde yap›lacak düzenlemeye göre uygulama gerçeklefltirilecek.
‹NTERNETTEN SA⁄LANAN VERG‹ GEL‹RLER‹ ARTAR ■ Vergi indirimiyle birlikte 3G ile mobil internet kullan›m› artacakt›r. Bu, internet fiyatlar›nda indirimi beraberinde getirir mi? ‹nternet teknolojileri gelifltikçe hizmet yayg›nlafl›yor ve tarifeler düflüyor. Hizmet yayg›nlaflt›kça, alternatif iflletmeci say›s› artt›kça rekabet ortam› sa¤lan›yor ve perakende tarifelerde düflüfller gerçeklefliyor. Vergi indirimi tabii ki kullan›m›n artmas›na paralel olarak tarifelere olumlu yans›yacak, bu arada vergi gelirleri de artacak.
3G H‹ZMETLER‹ PAZARI BÜYÜTECEK
Ar-Ge’nin desteklenmesini istiyoruz. Ar-Ge, Türkiye’nin geliflmifllik düzeyine uymayacak kadar düflük seviyelerde bilgi ve iletilim teknolojilerinin üretiminde de söz sahibi olmak istiyorsak bu kaç›n›lmazd›r. Bu da herhalde dostlar al›flveriflte görsün misali yap›lmaz. Tabela Ar-Ge merkezleri ya da say›sal veri olmaktan öteye geçmeyen ar-ge projelerinden ve Ar-Ge mühendisinden söz etmiyoruz. Gerçekten, nitelikli iflgücü kayna¤›m›z ve bilgi birikimimizin kullan›lmas›na olanak sa¤lanmas›ndan söz ediyoruz. Ben, iflletmecilerimizin ve onlar›n tedarikçilerinin bizim neyi kastetti¤imizi çok iyi anlamalar› gerekti¤ini hat›rlatmak istiyorum.
TELEFON KAÇAKÇILI⁄I ÇILGINLIK
■ 3G ile katma de¤erli hangi hizmetlerde art›fl olaca¤›n› öngörüyorsunuz, ses d›fl› hizmetler pazar› nas›l büyüyecek? 3G’de özellikle ses d›fl›ndaki hizmetlerde beklentimiz var. Veri iletiflimi, internet hizmetleri, yay›nc›l›k ve ak›ll› sistemler, 3G’de en çok katma de¤er yarataca¤› alanlar. Dünyada 3G pazar› her y›l h›zla büyüyor. ‹çerik ve h›zl› eriflim yönleriyle bu çal›flmalar› destekleyecek olan 3. nesil hizmetler, bilgi ve iletiflim sektörünü büyütecektir. ■ 3G’ye yönelik Ar-Ge çal›flmalar› kapsam›nda çal›flt›r›lacak mühendislerin Türk olmas›n› talep ediyorsunuz. Türkiye’deki beyin göçünü de önleyecek flekilde bu konuda nas›l bir düzenleme yapmay› düflünüyorsunuz?
Sözlük Friend List: Facebook’ta ba¤lant›da oldu¤unuz kiflilerin listesine verilen genel ad. Trend: E¤ilim, moda Fütürizm: Fütüristlerin yapt›¤›, bilimsel metodlar kullanarak gelece¤i tahmin etme ifli ‹novasyon: Yeni veya önemli ölçüde de¤ifltirilmifl ürün (mal ya da hizmet), veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da ifl uygulamalar›nda, iflyeri organizasyonunda veya d›fl iliflkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmas›d›r. Lamer: Hackerlar›n bulduklar› yollar› kullanarak sistemleri k›rarlar. Hackerlar gibi yarat›c› de¤illerdir, ama topluma öyleymifl hissi yarat›rlar. Crack : Bir yaz›l›m›n kopyalanmaya karfl› oluflturdu¤u güvenlik ad›m›n› otomatik atlatma ifllemi.
TEKNOLOJ‹
AKSAM 28 ARALIK 2008, PAZAR
■ Standart d›fl› ve kaçak cep telefonlar›n› önleme yönündeki çal›flmalar›n›z ne aflamada? Yaln›zca çift sim kartl› telefonlarla ilgili de¤il tüm telekomünikasyon cihazlar›nda teknik standart özelliklerine bak›yoruz. Piyasaya yeni giren çift sim kartl› telefonlar üzerinde çal›flmalar devam ediyor. Kaçakç›lar da ifli biraz daha profesyonellefltirdiler. ‹kinci el telefonlardan imei numaralar›n› topluyorlar. Yurtd›fl›na gidip oradaki telefonlara çak›p getiriyorlar. Bu telefonlar zaten sistemde çal›flm›yor, sistem bunlar› yakal›yor. Göz göre göre bunu getirmek bence ç›lg›nl›k.
2 SAN‹YEDE B‹R ABONE DE⁄‹fi‹YOR
3G’de dünyay› geçeriz ■ NUMARA tafl›ma uygulamas›nda gelinen son durum nedir? Numara tafl›mada flu ana kadarki rakam çok güzel. 45 günde yaklafl›k 700 bin müracaat olmufl. Bu inan›lmaz bir rakam. Güney Afrika’da 2 senede 300 bin müracaat olmufl. Her gün 15 binin üzerinde geçiyor. Ben bu kadar olaca¤›n› tahmin etmiyordum. Türkiye’deki süreçler Avrupa’dan farkl› oluyor. 3G’de de ayn›s›n›n olaca¤›n› düflünüyorum. 100 milyonu aflm›fl abone dünyada, ama Türkiye’de daha h›zl› gidecek. Bu bir gerçek, burada daha h›zl› gidecek. Biz içerik yönünden çok kuvvetliyiz. konumuna gelmeliyiz. ■ Numara tafl›nabilirli¤inin ard›ndan düzenlenen kampanyalar› nas›l de¤erlendiriyorsunuz? ‹nen fiyatlar tüketicinin lehine. Günde 15-16 bin abone tafl›nmas› demek, her 5 saniyede bir abone de¤iflimi demektir. Günün baz› saatlerinde daha da h›zlan›yor. Gün içinde 2 saniyede bir abone de¤ifliyor. Türk halk› çok farkl›, yenili¤e çok aç›k. 3. nesil de böyle olacak. Ayr›ca operatörlerimizle, numara tafl›ma sürecinin daha da k›salt›lmas› ve basitlefltirilmesi için görüflüyoruz.
OPERATÖRLER‹M‹Z KUVVETL‹
■ Ar-Ge’ye yönelik destekleriniz kapsam›nda Türkiye’de de cep telefonu üretiminin sa¤lanmas› gibi hedefleriniz var m›? Biz, birinci ve ikinci nesil teknolojilerde hatta üçüncü nesil teknolojilerde özellikle donan›mla ilgili üretim sürecine giremedik. Bu nedenle büyük kay›plar›m›z oldu. Bu konu say›n Ulaflt›rma Bakan›m›z›n da çok önem verdi¤i ve destekledi¤i bir konu. Bir an önce yaln›zca ithal etti¤ini kullanan bir ülke olmaktan kurtulup, kendi üretti¤ini kullanan hatta üretti¤ini ihraç eden bir ülke
■ Kapsama alan› konusunda operatörlerin geldi¤i aflamay› nas›l de¤erlendiriyorsunuz? Kapsama alan›nda operatörler çok iyi ilerliyor. 3 senede, 6 senede yapmas› gereken ifli yapt›lar. Kapsama alan›nda Türkiye çok iyi. Türkiye’nin co¤rafi koflullar›na göre çok iyi. Nüfusa bak›nca da kimi ülkeler ‹stanbul kadar. 15 milyonluk kaç ülke var Avrupa’da. Bizim operatörlerimiz kuvvetli. En az abonesi olan bile 12 milyon. 12 milyonluk kaç tane ülke var. Operatörlerin da¤›l›m› iyi. ‹yi bir rekabet var.
Türkçe uyumlu cihazlar ithal edilecek ›sa Mesaj Servisi’nde, Türkçe karakter kullan›lmas›ndan kaynaklanan sorunun çözümü tam olarak sa¤land› m›? Sorunun iki yönü vard›. Birisi mevcut telefon cihazlar›nda Türkçe harf karakterlerinin desteklenmiyor olmas› nedeniyle, bir mesaj›n bölünerek birden çok mesaj halinde gitmesi ki bunu çözdük. Türkçe karakterleri içeren ve 160 karakterden oluflan mesajlar›n, birden fazla mesaj olarak ücretlendirilmesi problemi çözüme kavuflturuldu. ‹kinci yönü ise, Türkçe karakterleri destekleyen cihazlar›n üretilerek ülkeye girmesi. Türkçe karakterlerin, cihazlar taraf›ndan desteklenmesini sa¤lamak için standart de¤iflikli¤i çal›flmalar› yap›ld›. ■ ‹nternette bilgi güvenli¤i konusu çok önemli hale geldi. Bu konuda yeni tedbirler al›nacak m›? Günümüzde bankac›l›k, iletiflim, sa¤l›k, e¤itim gibi kritik altyap›lar, giderek iletiflim teknolojilerine ba¤›ml› hale geliyor. Siber ortamdaki sald›r›lar genellikle; virüs, solucan, Truva at›, zombi, botnet ve ak›ll› bombalar gibi siber araçlar kullan›larak yap›l›yor. Bunun sonucu
K ti almafon hizme için le te it b a ■S lmak abonesi o tidan ADSL pt›¤›n›z› söylemifl a? d a a y çal›flma alar hangi aflam m m fl l› te a n yö niz. Ç ygulanan Dünyada u SL aboneli¤inin, bir i AD olbizdeki gib oneli¤i gerektiriyor b u a B t . a u h b sabit lama enel uygu lerde ç›plak G . ›r d s› a m alar a baz› ülke nun d›fl›nd tabir edilen uygulam ki a e d u iy n d o L k bu ADS or. Biz de da deneniy r› inceliyoruz. la uygulama
olarak da flebekeler çökertiliyor veya bilgiler çal›n›yor. fiu anda kullan›lmakta olan ‹nternet Protokolü bildi¤iniz gibi IPv4. Bu protokol, güvenlik için gerekli yap›lanmay› sa¤lamak amac›yla tasarlanmam›flt›r. IPv6 ise güvenli ve geliflmifl a¤ güvenli¤i deste¤i sa¤layan bir protokoldür. Bu nedenle, internet ana omurgas›n› 2009 y›l›nda IPv6 internet protokolüne uygun hale getirmeye çal›fl›yoruz. Türkiye’nin, geliflmifl ülkelerle birlikte IPv6’e geçifl sürecini tamamlamas›n› hedefliyoruz. ■ Kurum olarak e-devlet uygulamalar›n›n ve bu kapsamda mobil imza ile e-imzan›n kullan›m›n›n yayg›nlaflmas›n› istiyorsunuz. Vatandafl ve kamu kurumlar›n›n bu ürünleri kullanmas› nas›l teflvik edilecek? e- devlet uygulamalar›n›n artmas› ile e-imza ve mobil e-imza kullan›m›n›n artaca¤›n› öngörüyoruz. Henüz istenilen seviyede kullan›ld›¤›n› söyleyemeyiz. fiu anda toplam 100 bin civar›nda e-imza ve mobil eimza sahipli¤i var. Bilgi güvenli¤i konusunda e-imza çok önemli
B‹L‹fi‹M
13
AKSAM 28 ARALIK 2008, PAZAR
MNT ‹LE YEN‹ B‹R DÖNEM BAfiLADI Murat Dursun MOB‹SAD Baflkan› KASIM ay›n›n ikinci yar›s›ndan itibaren 3N teknolojisini de destekleyen dokunmatik cihazlar›n arz› ile kay›plar k›smen karfl›lanm›fl olmakla birlikte 2008 y›l› geçen y›la göre adet baz›nda yaklafl›k % 10-15 oran›nda bir düflüflle kapat›lm›fl olacakt›r. 2008, iflletmecilerin geliflen rekabet ortam›nda aboneyi elde tutmak ve yeni abone kazanmak için kontratl› sat›fllarla cihaz piyasas›nda a¤›rl›klar›n› hissettirdikleri y›l oldu. Hizmette; mobil telekomünikasyon rekabetin en güçlü oldu¤u ve giderek geliflti¤i ender sektörlerden biridir. 2008 y›l›nda MNT’nin ( Mobil Numara Tafl›nabilirli¤i ) devreye girmesi ile yeni bir dönem bafllam›flt›r. Art›k aboneler numaralar›n› de¤ifltirmeden kendilerine en iyi fiyatla en iyi hizmeti veren iflletmeciyi rahatl›kla seçebilmektedir. ‹flletmeciler mevcut abonelerini elde tutabilmek, rakip iflletmeciden abone alabilmek için tüm imkânlar›n› ortaya koyacaklard›r. 2008 y›l›nda sektörümüz tüm performanslar›n› olumsuz etkileyen a¤›r vergi yükünü tafl›maya devam etti.
Yeni bir dünya: Daha hareketli daha h›zl›…
G
Bilisim sektöründe y›l›n panoramas› T
ürkiye’de biliflim sektörü 2008’de yap›lan 3G ihalesiyle yeni bir milada ad›m att›. 2009 yaz aylar›nda hayat›m›za girecek olan 3. Nesil GSM hizmetleriyle (3G ya da 3N) Türkiye kablosuz telefon teknolojisinde bir ad›m daha ileri gidecek. Geçti¤imiz ay
eçenlerde yazar Turgut Özakman’›n bir an›s›n› okudum. Özakman, uzun bir bekleyiflin ard›ndan evlerine telefon ba¤land›¤›nda, babas›n›n o andaki ruh halini flöyle anlat›yor: "Bir gözüm babamdayd›. Sanki kurdu¤u bir fabrikan›n aç›l›fl töreni yap›lmaktayd›. O kadar gururluydu. Bir ev telefonu o tarihlerde büyük bir fleydi. Dünya küçülmeye bu ev telefonlar›yla bafllad›." Özakman’›n an›s› 1948 y›l›na ait. O günden bugüne 60 y›l geçti. Bilgi ve iletiflim teknolojilerinde yaflanan devrim niteli¤indeki geliflmeler telefonlar›n marifetlerini ço¤altt›. Bugün art›k cep telefonlar›m›zla zamana ve hiçbir mekâna ba¤l› kalmadan istedi¤imiz yerden hayata ba¤lan›yoruz. ‹fl ve özel hayat›m›z› daha rahat yönetiyor, daha verimli çal›fl›yoruz. Bu de¤iflimin ana nedeni olarak dünyada yaflanan üç önemli geliflmeyi gösterebiliriz. ★★★ Bunlardan en önemlisi kuflkusuz, mobilite. Kablolu telefon üzerinden ses ve data iletimi dünyada giderek azal›yor ve o trafi¤in büyük k›sm› mobil cihazlara tafl›n›yor. Bugünkü rakamlara göre, tüm dünyada yaklafl›k 4 milyar kifli cep telefonu kullan›yor. ‹nsanlar eski yaflam biçimlerine göre çok daha fazla hareket halinde, çok daha fazla seyahat ediyor. Ve hareket halindeyken, ifl, sosyal ve özel hayatlar›n› ev ya da ofis gibi bir yerde sabit kalmadan, diledikleri yerden diledikleri zaman yürütebilmeyi istiyorlar. De¤iflimin ikinci yönünü ise mobil internetin yayg›nlaflmas› olarak de¤erlendirebiliriz. Dünyada oldu¤u gibi Türkiye’de de mobil internet kullan›m›ndaki art›fl, bu de¤iflim dönemine damgas›n› vuruyor. 2007 y›l›nda yaln›z Turkcell’de 16 milyon kifli mobil internet kulland› ve bu say› 2008’in ilk 6 ay›nda % 23 artt›. 3G ile birlikte gelecek olan h›zl› mobil internet, Türkiye’nin gelece¤e aç›lan kap›lar›ndan biri olacak. 3G ile birlikte evimizde kulland›¤›m›z h›zda interneti mobil ortamda da kullan›yor olaca¤›z. Üstelik mobil internette h›z, tüketici beklentilerine de uygun olarak sabite oranla çok daha h›zla art›yor. ★★★ De¤iflimin üçüncü habercisini ise yak›nsama olarak adland›rabiliriz. Son y›llarda cihaz, eriflim, servis ve içerik alanlar› giderek birbirine daha ba¤l› hale geliyor. Birçok teknoloji, ifl alan› ve hizmet iç içe geçiyor, mobilite ve geniflbant sa¤layacak flebekeler ve servisler bir araya geliyor. Cep telefonlar›m›z; kimli¤imiz, veri bankam›z, kredi kart›m›z, anahtar›m›z haline geliyor. ★★★ Bu üç önemli de¤iflim sonras›nda, iletiflim ve bilgisayar teknolojilerinin birleflerek gerçekten "biliflim" halini ald›¤›n› görüyoruz. Telekomünikasyonda sabitten mobile geçiliyor, h›z art›yor ve hizmetler çeflitlenip ucuzluyor. Temel iletiflim, temel ihtiyaç maddesi haline geliyor. Sadece kiflisel olarak de¤il, kurumsal olarak da hayat›m›z etkileniyor: Mobil internette ulaflaca¤›m›z yüksek h›z; yenilikçi servis ve çözümlerle e¤itim, sa¤l›k, güvenlik, tar›m, finans gibi sektörlerin e-devlet uygulamalar›n› do¤rudan etkiliyor, birey ve kurumlar›n ifl yapma biçimlerini kökten de¤iflikli¤e u¤rat›yor. ★★★ Önümüzdeki dönemde ülkemizde yeni bir aç›l›m› daha yaflayaca¤›z: 2008 y›l›n›n sonunda ihalesi yap›lan ve 2009 y›l›nda hayat›m›za girecek 3G teknolojisi, bizi yeni bir iletiflim ça¤›na tafl›rken, yaflam tarz›m›z› da h›zla de¤ifltirmeye devam edecek. Çok yak›n zamanda, giysilerine küçük bir sensör ilifltirdi¤imiz kiflilerin kalp at›fllar›n›, tansiyonunu veya kan de¤erlerini an›nda ölçüp h›zla doktorumuzun bilgisayar›na gönderebilece¤iz. Uzaktan mobil e¤itim uygulamalar›yla e¤itimde f›rsat eflitli¤i sa¤layaca¤›z. ‹flitme ve konuflma engeli olan kifliler art›k SMS d›fl›nda da sevdikleriyle, ifl yapt›klar› kiflilerle görüntülü olarak iletiflim kurabilecekler. Evimizdeki güvenlik kameralar›n›n aktaraca¤› görüntülerle her an her yerden çocu¤umuzu, evimizi, iflyerimizi izleyebilece¤iz. Diledi¤imiz zaman sevdiklerimizle yüzlerini de görerek konuflabilece¤iz. Tüm bunlar›, avucumuza s›¤an bir cep telefonu yapacak… Buras› art›k yeni bir dünya ve bu dünya tüm insanl›¤a büyük f›rsatlar ve özgürlükler sunuyor.
yap›lan 3 G ihalesinde Türkiye de kazand›. Devlet Turkcell’den KDV dâhil 858 milyon YTL, Vodafone’dan 600 milyon YTL Avea’dan da 512 milyon YTL olmak üzere 1 milyar 970 milyon YTL. gelir elde etti. A tipini Turkcell, B tipini Vodafone ve C tipini de Avea kazand›.
H‹ZMET ÇEfi‹TL‹L‹⁄‹ ‹LE REKABET DAHA DA ARTACAK
9 Kas›m’da hayata geçen numara tafl›nabilirli¤i ile art›k Türk kullan›c›lar da cep telefonu numaralar›n›n sahibi haline geldiler. Yani bundan sonra yeni bir hat ald›¤›n›zda ömür boyu bu hatt›n sahibi olabiliyorsunuz. Art›k tüm kullan›c›lar 0 ile bafllayan 10 haneli numaran›n sahibi oluyor.
Dünya genelinde donan›m tüm bilgi teknolojileri harcamas›ndan yüzde 39 pay al›rken, bu oran Türkiye’de yüzde 70 seviyesindedi r
KR‹ZE RA⁄MEN BÜYÜMEYE DEVAM Gülara T›rpançeker YASAD Baflkan›
Yusuf Ata Ar›ak TELKODER Yönetim Kurulu Baflkan› 2008 y›l›nda, cep telefonu alan›nda rekabeti getirecek numara tafl›nabilirli¤i uygulamas› resmen bafllat›l›rken, flehiriçi telefon görüflmelerini rekabete açacak olan Sabit Telefon Hizmeti (STH) ruhsat›n›n verilmesine yönelik yönetmelik de yay›nland›. Sabit Numara Tafl›nabilirli¤i uygulamas›n›n ise 2009 May›s ay›nda bafllat›lmas› bekleniyor. Sanal cep telefonu iflletmecili¤i (MVNO) ruhsatlar›n›n verilmesiyle birlikte de, cep telefonu alan›nda hizmet çeflitlili¤inin ve rekabetin artmas› öngörülüyor. Bunlar›n yan› s›ra, sabit telefon ve h›zl› internet alanlar›nda rekabetin art›r›lmas› için çok büyük bir öneme sahip olan Kablo TV flebekesinin de bir an önce özellefltirilmesini bekliyoruz. H›zl› internet eriflimi alan›nda önem tafl›yan ADSL hizmetlerinde de al›nmas› gereken baz› önlemler bulunuyor. Örne¤in WiMAX ruhsatlar›n›n verilmesi ve internet üzerindeki vergi yükünün azalt›lmas› gibi önemli geliflmelerin de 2009 y›l›nda gerçeklefltirilmesi gerekiyor.
HAFTANIN OYUNU
Cepten taflan futbol atefli
CEP telefonunda oynanan futbol oyunlar›ndan çok daha geliflmiflini ar›yorsan›z, PES 2009 tam size göre. ‹ngiltere Premier Lig, ‹talya Seri A, Alman Bundesliga ve ‹spanyol La Liga’n›n süper tak›mlar›n›, birbirinden önemli y›ld›zlara sahip milli tak›mlar› veya Befliktafl, Fenerbahçe gibi büyükleri yönetebilirsiniz. PES 2009 sadece tak›m› de¤il, stat, hava durumu hatta forma tercihlerini size b›rak›yor. Detaylarla u¤raflmak istemiyorum, tak›m bile önemli de¤il yeter ki futbol olsun diyorsan›z Instant Match özelli¤iyle o anda maç yapabilirsiniz. Daha uzun soluklu bir futbol serüveni için lig veya kupa maratonuna yönlenebilirsiniz. Geliflmifl grafikler ve tek tuflla kontrol ise PES 2009’u kullan›m kolayl›¤› olarak rakiplerinden ay›ran en önemli özellikler...
■ 2008’de dünyada ve Türkiye’de biliflim alan›nda yaflanan geliflmeler nelerdir? IDC verilerine göre, Türkiye’ye yönelik 2008 y›l› tahminleri, paket yaz›l›m için 549 milyon dolar, servis için 768 milyon dolar olmak üzere bilgi teknolojileri için toplam 5.807 milyon dolard›r. 2008 y›l› sonunda sektörün yüzde 17 büyümesi öngörülmektedir. ■ Türkiye 2008’de dünya çap›nda nas›l bir yer edindi? Eksiklerimiz ve kazan›mlar›m›z nelerdir? Türkiye’de bilgi ve iletiflim teknolojilerinin (ICT) içinde bilgi teknolojilerinin (BT), BT sektörü içinde de yaz›l›m ve hizmetlerin yeterince büyük ve olmas› gereken noktada olmad›¤›n› söyleyebiliriz. Türkiye’de bilgi teknolojileri pazar›, donan›m a¤›rl›kl› bir yap›dad›r. Dünya genelinde donan›m tüm bilgi teknolojileri harcamas›ndan yüzde 39 pay al›rken, bu oran Türkiye’de yüzde 70 seviyesindedir. Yüzde 30’u ise yaz›l›m ve hizmetlerden oluflmaktad›r. Türkiye’de donan›m a¤›rl›kl› olan biliflim sektörünün yap›s›n›n, önümüzdeki y›llarda yaz›l›m ve servis alan›nda daha fazla büyüme kaydederek de¤iflece¤ini tahmin ediyoruz. Yaz›l›m ve hizmetlerin daha fazla büyümesinin, baz› temel flartlar›n sa¤lanmas›na ba¤l› oldu¤unu belirtmeliyiz. Bu flartlar›n en önemlileri, sektöre özel yasa ve düzen-
lemeler getirilmesi, biliflim hizmetlerinde standardizasyon ve sertifikasyon uygulanmas›, d›fl kaynak kullan›m›na geçilmesinin sa¤lanmas›, yerli ve yabanc› sermayenin sektöre yat›r›m yapmas›n›n sa¤lanmas› ve insan kayna¤›n›n yeterli e¤itime sahip olmas› olarak özetlenebilir. ■ 2009 y›l› için dünyada biliflim alan›nda neler yaflanmas›n› bekliyorsunuz? Türkiye bu geliflmeleri nas›l de¤erlendirmeli? Global krizin sektörümüzü de etkileyece¤i bir gerçektir. Ancak, kriz ortam›na ra¤men rekabet gücümüzün azalmamas›, inovasyon ve Ar-Ge çal›flmalar›n›n art›r›lmas› gerekmektedir. Serbestleflme ve verilen lisanslardan dolay›, telekom yat›r›mlar›, 2009 y›l›nda sektörümüz aç›s›ndan önemli bir f›rsat olarak görülmektedir. Biliflim sektörü, 2009 y›l›nda krize ra¤men ülkemizin büyüme oran›n›n üzerinde büyümeye devam edecektir. Tüm geliflmekte olan ülkeler gibi Türkiye de ekonomik geliflme ve toplumsal refah› için, dijital uçurumdan kaynaklanan olumsuzluklar› gidermek; bilgi devrimine yetiflmek; iflsizli¤in azalmas›, güvenilir ve sürdürülebilir büyüme dinamiklerinin yakalanmas›, ulusal gelirin artmas› ve olabildi¤ince eflit da¤›lmas›, teknopolitik yetkinliklerin gelifltirilerek bilgi teknolojileri kapsam›nda özellikle inovasyon yap›s›nda fiziksel yat›r›m gerektirmeyen dinamik özgün yap›s›yla bir f›rsat penceresi açan yaz›l›m teknolojisini daha fazla üretmek zorundad›r.
HAFTANIN ÜRÜNÜ Turkcell Connect 3G/Edge USB Stick YEN‹ ça¤, art›k bulundu¤u ortam› ofisi haline getirebilen çal›flanlar›n dünyas› olacak. Bunun için gerekli olansa her an elde edilebilecek bir internet ba¤lant›s›. Ancak bazen bu mümkün olmayabiliyor... Bu tür acil durumlar için gelifltirilmifl bir cihaz› inceleme imkân› bulduk. Turkcell, GPRS aç›s›ndan en esnek tarifeleri olan operatör. Günlük, haftal›k (sadece kontörlü hatlar için) ve 3 farkl› ayl›k tarife ile her türlü ihtiyaca cevap verebiliyor. Kullan›m miktar›n›n sorgulanabilmesi de önemli bir özellik (2260'a “KALAN MB” yazan sms atman›z yeterli). USB teknolojisi ise GPRS kullan›m›nda önceden yaflanan sorunlar› yok ediyor. Flash disk tafl›yan cihaz kendini bir sürücü olarak tan›mlay›p otomatik dosya yükleme imkan›na sahip oluyor. Cihaza SD kart› takarak, dosyalar›, hatta bütün iflletim sisteminizi yan›n›zda tafl›yabilmeniz yani tam bir ofise dönüfltürebilmeniz mümkün. Ben SD karta portableapps.com'dan bütün ofis yaz›l›mlar›n› ve firefox'u yükledim. Böylece kulland›¤›m bilgisayarda hiçbir dosya b›rakmadan ç›kabiliyorum. At›f UNALDI